Tổng quan về các chương trình mục tiêu quốc gia về y tế

TỔNG QUAN VỀ CÁC
CHƯƠNG TRÌNH MỤC
TIÊU QUỐC GIA VỀ Y TẾ
TS. Nguyễn Tuấn Hưng


MỤC TIÊU HỌC TẬP
 Sau khi học bài này, sinh viên sẽ có khả năng:
- Trình bày được khái niệm về chương trình, dự
án và CTMTQG về y tế.
- Mô tả được chu trình dự án y tế.
- Trình bày được các nội dung cơ bản của công
tác quản lý hoạt động các chương trình dự án y
tế tại địa phương.
- Trình bày được mục tiêu, chiến lược, các nội
dung hoạt động, cách tổ chức thực hiện, các chỉ
tiêu, theo dõi và đánh giá của chương trình.


I. KHÁI NIỆM
 1. Khái niệm về CT/DA y tế:
 Do có nhiều mục tiêu sức khoẻ cần được ưu
tiên giải quyết, cần tập trung đầu tư các nguồn
lực để nhằm đạt được mục tiêu trong một giai
đoạn nhất định.
 - Chương trình, DA chỉ đạo từ Trung ương
xuống địa phương: CT dọc.
 - Chương trình, DA riêng cho một số địa
phương, cơ sở: CT ngang hoặc CT độc lập

 Có 3 loại DA:
 - DA đầu tư xây dựng cơ bản
 - DA hỗ trợ kỹ thuật
 - DA hỗn hợp 2 loại trên
 Chương trình có nhiều DA. Trong DA có thể nhiều tiểu
DA (DA thành phần)
 CT/DA đạt được mục tiêu: kết thúc hoặc chuyển thành
hoạt động thường xuyên.


 2. Khái niệm quản lý CT/DA
 - Vốn: trong nước và nhận sự tài trợ quốc tế
 - Để thực hiện CTMT:
 Các nguồn lực từ Chính phủ được quản lý theo quy định
của Chính phủ.
 Các nguồn lực từ các nhà tài trợ được quản lý theo các
điêù ước quốc tế hoặc các thoả thuận giữa Chính phủ và
nhà tài trợ.


 - Nguồn ODA: Viện trợ phát triển chính thức gồm
nguồn viện trợ không hoàn lại, vay ưu đãi, vay hỗn
hợp.
 - Nguồn NGOs: Viện trợ phi Chính phủ
 Chính phủ, Bộ Y tế có nhiều văn bản hướng dẫn quản
lý các nguồn lực.


 3. Chu trình quản lý dự án: 3 giai đoạn
Xây dựng kế hoạch

Đánh giá

Thực thi


 3.1. Xây dựng KH:
 Cơ sở xây dựng: Văn kiện dự án đã được cấp có thẩm
quyền phê duyệt. Nếu muốn thay đổi, cần phê duyệt của
cấp phê duyệt dự án trước đấy.
 KH hoạt động y tế của một địa phương bao gồm cả các
KH dự án. DA y tế chỉ là bộ phận của KH y tế địa
phương. KH hoạt động của một lĩnh vực, một cơ sở y tế
bao gồm hoạt động của một hay nhiều DA.


 KH DA giải quyết một số ưu tiên mà hoạt động thường
xuyên chưa đủ sức giải quyết. CTMTQG chịu sự chỉ đạo
của tuyến Trung ương, cần linh hoạt hạn chế trong quản
lý và triển khai DA tại địa phương.
 Có sự phân cấp quản lý DA: nguồn ngân sách tạo sự chủ
động của cơ sở y tế địa phương.
 KH DA cần thể hiện qua các chỉ tiêu KH. Các giải pháp.
 Tuyến huyện, xã: cấp thực thi DA


 3.2. Triển khai KH DA:
 - Theo dõi: là hoạt động nhằm khuyến khích người
thực thi KH bám sát tiến độ đồng thời giúp cho người
quản lý dự đoán, phát hiện những vấn đề nảy sinh
trong khi thực thi KH. Các thông tin: mức độ thực hiện

DA qua các tiêu chí, mức giải ngân. Chủ yếu thực hiện
DA? cung cấp nguồn lực phù hợp? đào tạo nhân lực
DA? Cung cấp dịch vụ y tế?


 - Giám sát hỗ trợ: là hoạt động nhằm đảm bảo chất
lượng dịch vụ. Có thể theo dõi DA bao gồm cả hỗ trợ,
có người cho rằng: giám sát có thể là một hoạt động
đặc biệt của theo dõi. Nhằm thúc đẩy việc sử dụng hợp
lý các nguồn lực, nâng cao chất lượng dịch vụ.


 3.3. Đánh giá CT/DA
 Sau khi xác định vấn đề cần can thiệp, lập KH, thực thi
KH, các mục tiêu cần đạt, bài học thành công, thất bại
 Đánh giá còn tập hợp thông tin từ quá trình theo dõi,
giám sát hỗ trợ…để mô tả, giải thích kết quả đạt được,
rút bài học kinh nghiệm, việc cần làm tiếp.


II. TỔNG QUAN VỀ CHU TRÌNH DỰ ÁN
 Chu trình DA là sự kết nối liên tục các bước cần phải
thực hiện và được bắt đầu từ khi tiến hành xác định
vấn đề ưu tiên để xây dựng DA, xây dựng văn kiện DA,
thẩm định, phê duyệt, thực hiện, theo dõi, giám sát, báo
cáo, đánh giá, kết thúc DA.


 Chu trình DA có 3 thời kỳ:
 - Thời kỳ chuẩn bị: xác định, xây dựng, thẩm định, phê

duyệt.
 - Thời kỳ triển khai: thực hiện, giám sát, theo dõi.
 - Thời kỳ kết thúc: đánh giá, tổng kết.


 Các giai đoạn của DA:
 - Giai đoạn 1: Xác định DA
GĐ hình thành vấn đề ưu tiên. Một hay nhiều cơ quan
cùng xác định một vấn đề hay một phương thức hoạt
động cần ưu tiên giải quyết, kết thúc khi cùng thống
nhất lựa chọn một hoặc một vài vấn đề ưu tiên.


 - Giai đoạn 2. Xây dựng văn kiện DA
Nghiên cứu khả thi tiến hành giai đoạn này nhằm đánh
giá tính phù hợp, tính khả thi của bản thảo đề cương
DA.
Soạn thảo chi tiết văn kiện.
- Giai đoạn 3. Thẩm định và phê duyệt
là quá trình kiểm tra chính thức, mang tính độc lập, có
hệ thống do các cơ quan liên quan đánh giá


 Mục tiêu thẩm định: xác định DA có khả năng những
mục tiêu đề ra hay không?
 Có thể đưa ra đề xuất, sửa đổi nội dung
Phê duyệt: là điểm kết thúc quá trình thẩm định. Biểu
hiện sự nhất trí của các cơ quan thẩm định đối với DA
đề xuất, chấp nhận DA có thể chuyển sang giai đoạn
thực hiện.

 - Giai đoạn 4. Điều hành thực hiện, giám sát, theo dõi
DA
 Giai đoạn thực hiện là thời gian các hoạt động của DA
bắt đầu được triển khai
 Theo dõi là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục trong quá
trình thực hiện nhằm cung cấp số liệu, chỉ ra hành
động cần thiết giải quyết vấn đề mới phát sinh.


 - Giai đoạn 5. đánh giá và kết thúc DA
 Đánh giá: cung cấp thông tin về kết quả, hiệu quả của
CT DA. Đúc kết bài học kinh nghiệm từ đó thiết kế,
quản lý các DA.
 Khi kết thúc DA: có thể chấm dứt các hoạt động hoặc
trở thành hoạt động thường quy.


III. QUẢN LÝ CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA
CT DA TẠI ĐỊA PHƯƠNG
 1. Các CTMTQG được triển khai tại địa phương:
 - QĐ 108/2007/QĐ-TTg ngày 17/7/2007 phê duyệt
CTMTQG phòng, chống bệnh xã hội, bệnh dịch nguy
hiểm và HIV/AIDS gia đoạn 2006-2010


- Quyết định số 170/2007/QĐBYT ngày 08/11/2007 của Thủ
tướng Chính phủ về việc phê
duyệt Chương trình mục tiêu

quốc gia Vệ sinh an toàn thực
phẩm giai đoạn 2006-2010


- Quyết định số 172/2008/QDD-TTg ngày
19/12/2008 của Thủ tướng Chính phủ về
việc bổ sung Quyết định số 108/2007/QĐTTg ngày 17/7/2007 của Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu
quốc gia phòng, chống một số bệnh xã hội,
bệnh dịch nguy hiểm và HIV/AIDS giai
đoạn 2006-2010.


- Quyết định số 149/2007/QĐ-TTg
ngày 10/9/2007 của Thủ tướng Chính
phủ về việc phê duyệt Chương trình
mục tiêu quốc gia Vệ sinh an toàn
thực phẩm giai đoạn 2006-2010


 2. Xây dựng KH triển khai CT DA
 DA sau khi được phê duyệt và cam kết tài chính sẽ
triển khai theo lịch trình nhất định. Xây dựng KH dựa
trên các cơ sở:
- Văn kiện DA được cấp có thẩm quyền phê duyệt
- Mức kinh phí được cam kết trong năm
- Diện bao phủ của DA, đối tượng hưởng
- Năng lực thực hiện: nguồn lực, tổ chức thực hiện.

- Các văn bản hướng dẫn
- Những yêu cầu đặc biệt khác từ lãnh đạo cộng đồng
và từ cộng đồng.
- KH y tế chung của ngành dọc, sở y tế, của lĩnh vực
Với các DA nguồn tài trợ quốc tế, còn có các điều kiện,
quy định của nhà tài trợ…
Xây dựng KH triển khai DA dựa trên các mục tiêu cụ
thể, nội dung hoạt động, kết quả đầu ra để dự trù kinh
phí, tính thời gian cần thiết.