Thành viên nhóm 14:
1. Lê Văn Toàn
2. Đào Hoàng Duy
3. Thạch Nguyễn Hạ Vy
4. Mai Thanh Thảo
5. Phạm Phước Tài
II.
BIỆN CHỨNG CỦA
CƠ SỞ HẠ TẦNG VÀ
KIẾN TRÚC THƯỢNG TẦNG
Nội dung thuyết trình:
1. Khái niệm CSHT và KTTT.
2. Mối quan hệ biện chứng giữa CSHT và
KTTT
2.1 CSHT quyết định KTTT
2.2 KTTT tác động trở lại KTTT
1. Khái niệm cơ sở hạ tầng và
kiến trúc thượng tầng
- Cơ sở hạ tầng là toàn bộ những quan hệ sản xuất
tạo thành cơ cấu kinh tế của xã hội.
- Toàn bộ những Quan hệ sản xuất gồm 3 loại
QHSX:
1. Quan hệ sản xuất thống trị.
2. Quan hệ sản xuất tàn dư.
3. Quan hệ sản xuất mầm mống.
- Kiến trúc thượng tầng là toàn bộ quan điểm chính trị, pháp
quyền, đạo đức, triết học, nghệ thuật, tôn giáo… cùng với
những thiết chế tương ứng được hình thành trên cơ sở hạ
tầng nhất định
+ KTTT là một kế cấu phức tạp: Hệ thống các quan điểm và
các thiết chế tương ứng.
+ Trong KTTT chính đảng và nhà nước là 2 thiết chế, tổ chức
quan trong.
2. Quan hệ biện chứng giữa CSHT
và KTTT
CSHT
KTTT
Phương diện cơ bản
ĐSXH
CSHT và KTTT là hai mặt đối lập biện chứng
trong một chỉnh thể duy nhất và thống nhất của xã hội
Chúng luôn tác động lẫn nhau:
Quyết định
CSHT
KTTT
Tác động
Thúc
đẩy
Hạn
chế và
kìm
hãm
2.1. Vai trò quyết định của CSHT đối
với KTTT:
CSHT sản sinh ra KTTT
Bảo vệ
CSHT
(nhất định)
Tương ứng
KTTT
(phù hợp)
CSHT
Sản sinh
KTTT
Đấu tranh
-> lợi ích kinh tế
Xung đột lợi ích chính trị
GC
sở hữu TLSX
GC
quyền lực nhà nước
Nhu cầu thống trị về kinh
tế của GCTT
Chính sách và pháp luật
nhà nước
Bảo vệ
CSHT
(nhất định)
Tương ứng
Sự phản ánh Phụ thuộc
KTTT
(phù hợp)
CSHT quyết định tính chất của KTTT
- CSHT có hình thái như thế nào
Sớm hay muộn
KTTT như thế ấy
TƯ HỮU TƯ NHÂN
(tư bản chủ nghĩa)
CSHT
CÔNG HỮU
(xã hội chủ nghĩa)
Quyết định
GC TƯ SẢN CHUYÊN
CHÍNH
TÍNH CHẤT
(nhà nước)
VÔ SẢN CHUYÊN CHÍNH
TƯ TƯỞNG CỦA GC TƯ
SẢN
KTTT
CHỦ NGHĨA MÁC
THỐNG TRỊ
CSHT quyết định tính chất của KTTT
QUYẾT ĐỊNH
Tính chất CĂN BẢN
CSHT thay đổi thì KTTT sớm muộn
cũng thay đổi theo
THỊ TỘC
NGUYÊN
THỦY
Kim loại
KO GC
Công cụ
NSLĐ tăng
Kinh tế CHUNG
(làm chung, hưởng
chung)
CSHT
DẦN
THAY
ĐỔI
Sản phẩm càng nhiều
Đủ
Người giỏi -> lợi dụng uy tín -> chiếm đoạt
Dư
Một số người dở hơn
Thiếu thốn
NHÀ NƯỚC
CHỦ NÔ
CHỦ NÔ
NÔ LỆ
Kinh tế RIÊNG
(tư hữu)
Giàu
Nghèo
CSHT
THAY
ĐỔI
Như vậy:
Sự quyết định của CSHT đối với KTTT diễn ra
phức tạp trong quá trình chuyển hóa
từ hình thái kinh tế - xã hội này sang hình thái
kinh tế - xã hội khác.
2.2 KTTT tác động trở lại CSHT
Có 2 khía cạnh:
*Thứ nhất: sự tác động trở lại của kiến trúc thượng
tầng thể hiện ở chức năng xã hội của nó. Chức năng
này co 2 mặt:
-Mặt thứ nhất: kiến trúc thượng tầng bảo vệ, duy trì,
cũng cố, phát triển cơ sở hạ tầng sinh ra nó.
-Mặt thứ hai: đấu tranh để xóa bỏ hạ tầng cũ.
*Thứ hai: sự tác động của kiến trúc thượng
tầng đối với cơ sở hạ tầng nếu cùng chiều với
qui luật kinh tế khách quan thì sẽ thúc đẩy cơ
sở hạ tầng, còn ngược lại thì sẽ kìm hãm.