Chủ nghĩa xã hội khoa học - bai chieu chuong 5

CHÖÔNG V
THÔØI ÑAÏI NGAØY NAY


NỘI DUNG TỰ HỌC
1. Quan niệm về thời đại và cơ sở

phân chia thời đại lòch sử
2. Tính chất của thời đại ngày nay
3. Những xu thế chủ yếu của thời đại
ngày nay


CÂU HỎI THẢO LUẬN
1. Cuộc cách mạng KH- CN có những

tác động gì tới sự phát triển kinh
tế-xã hội Việt Nam ?
2. Nhiệm vụ của thanh niên sinh viên
đối với đất nước trong giai đoạn
hiện nay ? Thời cơ và thách thức ?


I. KHÁI NIỆM VỀ THỜI ĐẠI VÀ
THỜI ĐẠI NGÀY NAY.
Quan niệm về thời đại.
----------------------------------------------TC---2007->
( Con người có mặt trên hành tinh cách nay
khoảng ½ triệu năm; từ khi có sử khoảng 5000 đến 4000 ngàn
năm cách nay ). Cho đến nay, có nhiều quan điểm về sự

phân chia thời gian lòch sử xã hội:
- Phuriê: mông muội, dã man, gia trưởng, văn minh.
- Moócgan: mông muội, dã man, văn minh.
- Anvin Topphlơ: văn minh nông nghiệp, văn minh
công nghiệp, văn minh hậu công nghiệp.


C. Mác: “Ở mỗi thời kỳ lòch sử xã hội, chúng ta chỉ
nói đến những đặc trưng lớn, chung nhất mà thôi, bởi
vì mỗi thời kỳ lòch sử xã hội cũng giống như thời kỳ
lòch sử trái đất, đều không có những ranh giới trừu
tượng nào cả”.
“ Về đại thể, có thể coi PSA, PTSX cổ đại;
PTSX phong kiến; PTSX tư bản là những thời đại
tiến triển dần của xã hội loài người”.

triển

Cơ sở phân chia thời đại lòch sử :
+ HTKT – XH
+ Giai cấp trung tâm chi phối sự phát


Thời đại ngày nay và các giai đoạn chính:
7/11/1917----1945------1975----1991----2007->
( Thời đại quá độ từ CNTB lên CNXH và CNCS )

- Chủ nghóa xã hội từ lý luận trở thành hiện thực trong lòch

sử nhân.

- Trục xuyên suốt sự vận động lòch sử là đấu tranh xóa bỏ
trất tự tư bản, thiết lập và từng bước xây dựng CNXH trên
phạm vi thế giới.
- Các nước xã hội chủ nghóa và phong trào công nhân quốc
tế trở thành lực lượng nòng cốt đi đầu trong cuộc đấu tranh
vì hòa bình, dân chủ và tiến bộ xã hội.
- Cách mạng giải phóng dân tộc nằm trong phạm trù cách
mạng xã hội chủ nghóa.


II. TÍNH CHẤT VÀ NHỮNG MÂU THUẪN
CƠ BẢN CỦA THỜI ĐẠI HIỆN NAY.
1.

Tính chất của thời đại ngày nay ?
Cuộc đấu tranh giữa hai chế độ xã hội khác
nhau về bản chất đã và đang chi phối toàn bộ
quá trình vận động của lòch sử nhân loại. Cuộc
đấu tranh đó diễn ra trên tất cả các lónh vực
đời sống xã hội: Kinh tế, chính trò, tư tưởng,
văn hóa…


2. Các mâu thuẫn của thời đại hiện nay:








Chủ nghóa tư bản > < Chủ nghóa xã hội
Đây là mâu thuẫn nổi bất nhất, xuyên suốt từ khi
cách mạng Tháng Mưới Nga thành công .
Mâu thuẫn này biểu hiện:
“ đối đầu giữa hai chế độ xã hội”( 1917 - 1945 );
“ chiến tranh lạnh” ( 1945 – 1975 );
“ diễn biến hòa bình”( 1975 – nay ).

Các nước Đế quốc tư bản thực hiện nhằm mục
đích xóa bỏ chủ nghóa xã hội thế giới.


Những biểu hiện mới trong quá trình
phát triển toàn cầu hóa nến kinh tế :



Chuyển từ đối đầu trực tiếp sang vừa hợp tác
vừa đấu tranh trên nhiều phương diện.
Cuộc đấu tranh trên lónh vực tư tưởng, văn
hóa trở nên phức tạp


TƯ BẢN > < LAO ĐỘNG
Giai cấp tư sản > < Giai cấp công nhân
Sự biến đổi PTSX và trao đổi tư bản trong
điều kiện tác động CMKH-KT tiếp theo là
CMKH- công nghệ và tin học toàn cầu; đã mở

rộng phạm vi bóc lột toàn cầu, dẫn đến những
biến đổi cơ cấu giai cấp xã hội đã làm dòu bớt
những mâu thuẫn giữa công nhân với tư sản
trong các nước tư bản phát triển, nhưng lại mở
rông mâu thuẫn giữa tư bản và lao động trên
bình diện toàn cầu.
•


CÁCH MẠNG KHOA HỌC-CÔNG NGHỆ
( Biến đổi về chất các yếu tố LLSX )

--------> WB, IMF –T – H – TNC-> H ------------(T/C QUỐC TẾ 52000 tỷ usd) (53000 TNC)
Quy mô TB toàn cầu = Quy mô LĐ toàn cầu
INTERNET (1989)
------------------- T + t’ = H WTO <-------------------WB Ngân hàng phục hưng và phát triển thế giới, IMF Quỹ tiền tệ thế giới
thành lập 12/1944.
GATT hiệp đònh chung thuế quan thương mại 1947->WTO năm 1995
TNC công ty liên quốc gia


ĐPT
=====
OECD
Châu Á nghèo, Châu Phi đói
60-70 nước ĐPT
30 nước OECD

G7

OECD
ĐPT
Châu Mỹ la tinh nợ
- Dòng chảy vào: Tài nguyên, năng lượng; lao động trình độ
cao; khoa học chất sám.
- Dòng chảy ra: Vốn; công nghệ; hàng độc quyền.


DT Thuộc đòa, phụ thuộc > < CNĐQ
ĐPT ========= TBPT ( OECĐ )
Ngày nay mâu thuẫn này vời biểu hiện mới :
Các nước đang phát triển đấu tranh bảo vệ
chủ quyền quốc gia, chống sự “xâm lược” về
kinh tế và văn hòa của chủ nghóa tư bản toàn
cầu hóa. Hai mâu thuẫn đan xen vào nhau
biểu hiện thành “ mâu thuẫn giữa các nước
giàu và những nước nghèo”.
( Mâu thuẫn nổi bật của thời đại )


CÁC NƯỚC TB > < CÁC NƯỚC TB

Hiện nay, mâu thuẫn này mâu thuẫn này thể
hiện thông qua mâu thuẫn giữa ba trung
tâm: Mỹ – Tây Âu – Nhật Bản.


III . NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN VÀ
XU THẾ VẬN ĐỘNG CỦA THỜI ĐẠI .




Thời đại ngày nay nổi lên những đặc
điểm cơ bản nào ?
Xu thế vận động của thời đại ?
( Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến;
nguyên lý về sự phát triển )


1. Những đặc điểm cơ bản của thời đại :




Đấu tranh giai cấp và dân tộc đang diễn
ra gay gắt trên phạm vi thế giới.
Cách mạng khoa học và công nghệ đang
gây ra những thay đổi to lớn trên thế giới.
Những vấn đề toàn cầu đòi hỏi sự hợp tac
giải quyết của các quốc gia.




Khu vực châu Á – Thài Bình Dương đang là
khu vực phát triển năng động, khả năng phát
triển với tốc độ cao, đồng thời cũng đang
tiềm ẩn một số nhân tố có nguy cơ gây mất
ổn đònh.

TRẮC NGHIỆM
1) Quan điểm của C. Mác về cơ sở của mỗi thời đại lòch sử là:
- Phương thức chủ yếu của sản xuất kinh tế và trao đổi.
- Cơ cấu xã hội.
- Chế độ chính trò.
- Ý thức xã hội.
2) Quy đònh phương hướng phát triển chính của mỗi thời đại do:
- Giai cấp giữ vò trí trung tâm của thời đại.
- Kiến trúc thượng tầng.
- Cơ sở kinh tế.
- Ý thức chính trò, tư tưởng.
3) Giai cấp tư sản giữ vò trí trung tâm của thời đại, Lênin xác đònh từ:
- Thế kỷ XVI đến 1789.
- 1789 đến 1871.
- 1871 đến 1917.
- 1917 đến 1945.


4) Cách mạng tháng Mười Nga mở ra thời đại mới:
- Thời đại XHCN.
- Cách mạng vô sản.
- Thời đại cách mạng giải phóng dân tộc.
- Quá độ từ CNTB lên CNXH trên phạm vi thế giới.
5) Tính chất của thới đại ngày nay phản ánh:
- Tính thống nhất và mâu thuẫn giữa hai HTKT-XH.
- Kinh tế XHCN và TBCN.
- Chính trò XHCN và TBCN.
- Tư tưởng giữa XHCN và TBCN.
6) Những xu thế của thời đại ngày nay do tác động của :

- Cách mạng khoa học và công nghệ.
- Cách mạng XHCN.
- Ý thức dân tộc phát triển.
- Tiềm năng kinh tế của CNTB.