Đánh Giá Hiệu Quả Và Định Hướng Sử Dụng Đất Nông Nghiệp Huyện Cẩm Xuyên, Tỉnh Hà Tĩnh

I H C THÁI NGUYÊN
TR

NG

I H C NÔNG LÂM

NGUY N V N C

NG

ÁNH GIÁ HI U QU VÀ
NH H NG
S
D
NG T NÔNG NGHI P
HUY N CM XUYÊN, TNH HÀ TNH
Chuyên ngành: Qun lý t ai
Mã s ngành: 60.85.01.03

LUN V N TH C S KHOA H C NÔNG NGHI P

Ngi hng dn khoa hc: PGS.TS.  TH
LAN

THÁI NGUYÊN - 2013


i

L I CAM OAN

Tôi xin cam oan ây là công trình nghiên c u c a riêng chúng tôi. Các s
li u, k t qu
nêu trong lun v
n là trung th
c và cha tng c s dng  b
o v
mt hc v nào.
Tôi cam oan các thông tin trích dn trong lun v
n u

c ch rõ

ngun g c.
Thái Nguyên, ngày 03 tháng 12 n m 2013
TÁC GI LUN V N

Nguyn Vn Cng


ii

L I C M N
Trong su t quá trình hc tp và th
c hi n  tài, tôi ã nhn c s
giúp ,
nhng ý ki n óng góp, ch b
o quý báu c a các thy cô giáo c a trng

i hc

Thái Nguyên và Khoa Tài nguyên và Môi trng, Phòng qu
n lý ào to sau i
hc và các khoa có liên quan

n ni dung ào to c a trng

i hc Nông Lâm

Thái Nguyên. S
quan tâm to iu ki n c a lãnh o Trung tâm K thut

a

chính và Công ngh thông tin - S! tài nguyên và Môi trng Hà T∀nh.
 có c k t qu
nghiên c u này, ngoài s
c g#ng và n∃ l
c c a b
n thân,
tôi còn nhn c s
h%ng dn chu áo, giúp  tn tình c a PGS.TS ∃ Th Lan Phó tr!ng khoa Tài nguyên và Môi trng - trng

i hc nông lâm Thái

Nguyên, là ngi h%ng dn tr
c ti p trong su t thi gian nghiên c u  tôi th
c
hi n nhng nh h%ng và hoàn thi n lun v
n này.
Tôi c&ng nhn c s

giúp , to iu ki n c a UBND huy n C∋m Xuyên,
các Phòng Tài nguyên và Môi trng, phòng Th ng kê huy n C∋m Xuyên, bà con
cán b c a các xã C∋m Hng, C∋m Thành, C∋m Bình, C∋m Huy, C∋m Hòa, C∋m
S(n, th tr)n C∋m Xuyên, C∋m Vnh n(i tôi ã tr
c ti p iu tra s li u  phc v
công tác th
c hi n lun v
n, các anh ch em và bn bè ng nghi p, s
ng viên,
to mi iu ki n v vt ch)t, tinh thn c a gia ình và ngi thân.
V%i t)m lòng chân thành, tôi xin c
m (n mi s
giúp  quý báu ó./.
Thái Nguyên, ngày 03 tháng 12 n m 2013
TÁC GI LUN V N

Nguyn Vn Cng


iii

M
C L
C
L I CAM OAN ...................................................................................................... i
L I C M N ........................................................................................................... ii
M
C L
C................................................................................................................ iii
DANH M

C CÁC CH

VI!T T∀T..................................................................... vi

DANH M
C CÁC B NG ..................................................................................... vii
DANH M
C BI#U ∃......................................................................................... viii
DANH M
C CÁC HÌNH ..................................................................................... viii
M% &U ....................................................................................................................1
1. Tính c)p thi t c a  tài ..........................................................................................1
2. Mc ích..................................................................................................................3
3. Yêu cu c a  tài ...................................................................................................3
4. Ý ngh∀a c a  tài....................................................................................................3
4.1 Ý ngh∀a khoa hc ..................................................................................................3
4.2. Ý ngh∀a th
c ti∗n ..................................................................................................3
CH NG 1. T∋NG QUAN TÀI LI U ..................................................................4
1.1. Mt s v)n  lý lun v s dng )t nông nghi p..............................................4
1.1.1. )t nông nghi p ................................................................................................4
1.1.2. Vai trò )t nông nghi p.....................................................................................5
1.1.3. Nguyên t#c s dng )t nông nghi p................................................................6
1.1.4. Quan im s dng )t nông nghi p bn vng.................................................6
1.2. C( s! khoa hc.....................................................................................................7
1.2.1. Yêu cu chung khi l
a chn h th ng ch tiêu ánh giá hi u qu
kinh t s
dng )t .......................................................................................................................7
1.2.2. Công th c t+ng quát v hi u qu

kinh t ..........................................................8
1.2.3. B
n ch)t c a hi u qu
kinh t ...........................................................................8
1.3. C( s! pháp lý .......................................................................................................9
1.4. T+ng quan v tình hình nghiên c u ánh giá )t ...............................................13
1.4.1. Các ph(ng pháp ánh giá )t ai trên th gi%i .............................................13
1.4.2.

ánh giá )t ai theo FAO.............................................................................17


iv

1.4.3. Tình hình nghiên c u v ánh giá hi u qu
s dng )t trên th gi%i ............18
1.4.4. Tình hình nghiên c u v ánh giá hi u qu
s dng )t ! Vi t Nam và !
Hà T∀nh ........................................................................................................ 21
1.4.5. ánh giá chung ...............................................................................................25
1.4.6. T+ng quan các v)n  ánh giá hi u qu
s dng )t.....................................29
CH NG 2. (I T )NG, N∗I DUNG VÀ PH NG PHÁP NGHIÊN C+U.. 36
2.1.

i tng nghiên c u.........................................................................................36

2.2. Phm vi nghiên c u............................................................................................36
2.3. Ni dung nghiên c u ..........................................................................................36
2.3.1. iu tra, nghiên c u, ánh giá iu ki n t

nhiên, iu ki n kinh t - xã hi có
liên quan
2.3.2.

n s
n xu)t nông nghi p huy n C∋m Xuyên ...........................................36

iu tra, ánh giá hi n trng và hi u qu
s dng )t nông nghi p huy n

C∋m Xuyên ................................................................................................... 36
2.3.3. ánh giá hi u qu
s dng )t nông nghi p theo các tiêu chí........................37
2.3.4. L
a chn và  xu)t các loi hình s dng )t nông nghi p thích hp ..........37
2.3.5.  xu)t gi
i pháp phát trin loi hình s dng )t thích hp  nâng cao hi u
qu
s dng )t c a huy n C∋m Xuyên....................................................................37
2.4. Ph(ng pháp nghiên c u....................................................................................37
2.4.1. Ph(ng pháp chn im nghiên c u...............................................................37
2.4.2. Ph(ng pháp thu thp s li u..........................................................................38
2.4.3. Ph(ng pháp x lý, t+ng hp s li u ..............................................................38
2.4.4. Ph(ng pháp ánh giá hi u qu
s dng )t ..................................................38
CH NG 3. K!T QU NGHIÊN C+U VÀ TH O LUN ..............................42
3.1.

iu tra các s li u v ,c im iu ki n t
nhiên, kinh t xã hi, môi trng

liên quan

n s
n xu)t nông nghi p huy n C∋m Xuyên ...........................................42

3.1.1. iu ki n t
nhiên ...........................................................................................42
3.1.2. iu ki n kinh t xã hi ..................................................................................53
3.2.

ánh giá tình hình s dng )t nông nghi p và các loi hình s dng )t

nông nghi p .................................................................................................. 57
3.2.1. Hi n trng s dng )t ai ..............................................................................57
3.2.2. Hi n trng s dng )t nông nghi p ...............................................................59


v

3.2.3. Tình hình bi n ng s dng )t huy n C∋m Xuyên qua các n
m ................61
3.2.4. Hi n trng các loi hình s dng )t nông nghi p huy n C∋m Xuyên...........67
3.3.

ánh giá hi u qu
s dng )t nông nghi p: Hi u qu
kinh t , xã hi và môi

trng trên a bàn nghiên c u .................................................................................74

3.3.1. Hi u qu
kinh t ..............................................................................................74
3.3.2. Hi u qu
xã hi ...............................................................................................79
3.3.3. Hi u qu
môi trng .......................................................................................81
3.4. L
a chn các loi hình s dng )t có trin vng .............................................86
3.4.1. Nhng c
n c l
a chn loi hình s dng )t có trin vng ..........................86
3.4.2. K t qu
l
a chn loi hình s dng )t có trin vng ....................................87
3.5.  xu)t mt s gi
i pháp  nâng cao hi u qu
s dng )t nông nghi p ........88
3.6.

 xu)t loi hình s dng )t nông nghi p thích hp trong t(ng lai trên a

bàn huy n C∋m Xuyên ..............................................................................................91
3.6.1. C( s! khoa hc và th
c ti∗n cho vi c  xu)t các loi hình s dng )t........91
3.6.2.  xu)t di n tích các loi hình s dng )t

n n
m 2020 huy n C∋m Xuyên .......91

K!T LUN VÀ , NGH

.....................................................................................93
1. K t lun .................................................................................................................93
2.  ngh ..................................................................................................................94
DANH M
C CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN !N LUN V N ................95
TÀI LI U THAM KH O ......................................................................................96
PH
L
C .................................................................................................................99


vi

DANH M
C CÁC CH

VI!T T∀T

CL

: Công lao ng

CNH-H H

: Công nghi p hóa - Hi n i hóa

CTV

: Công tác viên

DC

: Chi phí tr
c ti p

DP

: Kh)u hao tài s
n c

FAO

nh

: Food and Agriculture Organization T+ ch c l(ng th
c và nông nghi p
nh

FC

: Chi phí c

GM

: Lãi thô

GO

: Giá tr s
n xu)t

IE

: Chi phí trung gian

KHKT

: Khoa hc k thut

LUT

: Loi hình s dng )t

MTQG

: Mc tiêu qu c gia

NI

: Lãi ròng

NVA

: Thu nhp h∃n hp

T

: Chi phí s
n xu)t

USDA

: United States Department of
Agriculture - B Nông nghi p Hoa K−

VA

: Giá tr gia t
ng

VC

: Chi phí kh
bi n


vii

DANH M
C CÁC B NG
B
ng 3.1: Hi n trng s dng )t huy n C∋m Xuyên n
m 2012..............................58
B
ng 3.2: Hi n trng s dng )t NN huy n C∋m Xuyên n
m 2012.......................60
B
ng 3.3: Phân tích tình hình bi n ng c a các loi )t theo mc ích s dng trên
a bàn huy n C∋m Xuyên t n
m 2005

n 31/12/2012 .......................64

B
ng 3.4: Tình hình bi n ng )t nông nghi p huy n C∋m Xuyên qua các n
m...65
B
ng 3.5: Hi n trng các loi hình s dng )t và h th ng cây trng huy n C∋m
Xuyên n
m 2012......................................................................................67
B
ng 3.6: Hi u qu
kinh t các loi hình s dng )t huy n C∋m Xuyên ...............75
B
ng 3.7: Phân c)p các ch tiêu ánh giá v kinh t .................................................77
B
ng 3.8. B
ng so sánh hi u qu
kinh t các LUT ...................................................77
B
ng 3.9: T+ng hp hi u qu
xã hi c a các loi hình s dng )t .........................79
B
ng 3.11: Tình hình s dng thu c b
o v th
c vt cho mt s cây trng huy n
C∋m Xuyên ..............................................................................................83
B
ng 3.12:  xu)t di n tích các loi hình s dng )t

n n
m 2020....................91


viii

DANH M
C BI#U ∃
Biu  3.1: C( c)u di n tích các loi )t c a huy n C∋m Xuyên
Biu  3.2: C( c)u di n tích các loi )t nông nghi p n
m 2012
Biu  3.3: Hi u qu
kinh t các loi hình s dng )t

DANH M
C CÁC HÌNH
Hình 3.1: B
n  Hành chính tnh Hà T∀nh.................................................... 42
Hình 3.2: Cánh ng lúa ông xuân trong LUT1 ........................................... 68
Hình 3.3: Khoai lang trong LUT 2................................................................. 70
Hình 3.4: Lc xuân trong LUT chuyên màu ................................................... 71
Hình 3.5: Rau c
i, cà chua, u ! C∋m Bình trong LUT4............................... 71
Hình 3.6: Cây