NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG TMCP XĂNG DẦU PETROLIMEX TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

TẠ THỊ CHINH

NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG
TMCP XĂNG DẦU PETROLIMEX
TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢ
ỚNG NGHIÊN CỨU

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

TẠ THỊ CHINH

NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG
TMCP XĂNG DẦU PETROLIMEX
TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM
Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng
Mã số: 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU

Chủ tịch hội đồng

Cán bộ hƣớng dẫn

PSG, TS Phí Mạnh Hồng

PGS, TS Nguyễn Văn Thanh
Hà Nội - 2015


MỤC LỤC
Danh mục các ký hiệu viết tắt .................................................................................. ..i
Danh mục các bảng .................................................................................................. .ii
Danh mục các hình vẽ .............................................................................................. .iv
GIỚI THIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...........................................................1
CHƢƠNG 1 : TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
VIỆT NAM TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM ...........................5
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ..........................................................................5
1.2. Khái niệm Năng lực cạnh tranh ...........................................................................8
1.3. Khái niệm Ngân hàng thương mại .......................................................................9
1.4. Khái niệm Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại………………….10
1.5. Sản phẩm dịch vụ ngân hàng thương mại
Error! Bookmark not defined.
1.5.1. Khái niệm sản phẩm dịch vụ ngân hàng
Error! Bookmark not defined.
1.5.2. Sự hình thành và phát triển của sản phẩm dịch vụ ngân hàng
Error! Bookmark not defined.
1.5.3. Đặc điểm sản phẩm dịch vụ ngân hàng
Error! Bookmark not defined.

1.5.4. Phân loại sản phẩm dịch vụ ngân hàng
Error! Bookmark not defined.
1.5.5. Phát triển sản phẩm trong các ngân hàng thương mại
Error! Bookmark not defined.
1.6. Năng lực cạnh tranh trong phát triển sản phẩm của ngân hàng thương mại
Error! Bookmark not defined.
1.7. Tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh trong phát triển sản phẩm của Ngân hàng
thương mại…………………………………………………………………………19
1.8. Phân tích SWOT về năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thương mại trong lĩnh
vực phát triển sản phẩm ........................................................................................... 20
CHƢƠNG 2 : PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
Error! Bookmark not defined.
2.1. Phương pháp nghiên cứu


Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Phương pháp thu thập dữ liệu
Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Phương pháp phân tích dữ liệu
Error! Bookmark not defined.
2.2. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu
Error! Bookmark not defined.
2.3. Các chỉ tiêu nghiên cứu, phân tích dữ liệu
Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh của PG Bank
Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của PG Bank trong lĩnh vực phát
triển sản phẩm
.................................................................................................................................. Er
ror! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 3 : THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN
HÀNG TMCP XĂNG DẦU PETROLIMEX TRONG LĨNH VỰC PHÁT
TRIỂN SẢN PHẨM
Error! Bookmark not defined.
3.1. Giới thiệu về quá trình hình thành và phát triển của PG Bank
Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex
Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Sơ đồ tổ chức
Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Chiến lược kinh doanh
Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Sản phẩm dịch vụ chính
Error! Bookmark not defined.
3.1.5. Nền tảng công nghệ thông tin
Error! Bookmark not defined.
3.1.6. Mạng lưới hoạt động
Error! Bookmark not defined.
3.1.7. Mạng lưới ngân hàng đại lý


Error! Bookmark not defined.
3.1.8. Cổ đông chiến lược
Error! Bookmark not defined.
3.2. Chặng đường lịch sử và thành tựu đạt được
Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Các mốc phát triển
Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Thành tựu đạt được
Error! Bookmark not defined.

3.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của PG Bank qua các năm từ 2010 đến Quý III
năm 2014
.................................................................................................................................. Er
ror! Bookmark not defined.
3.3.1. Kết quả hoạt động kinh doanh năm 2010
Error! Bookmark not defined.
3.3.2. Kết quả hoạt động kinh doanh năm 2011
Error! Bookmark not defined.
3.3.3. Kết quả hoạt động kinh doanh năm 2012
Error! Bookmark not defined.
3.3.4. Kết quả hoạt động kinh doanh năm 2013
Error! Bookmark not defined.
3.3.5. Kết quả hoạt động kinh doanh tính đến quý III/ 2014
Error! Bookmark not defined.
3.4. Thực trạng năng lực cạnh tranh của PG Bank trong lĩnh vực phát triển sản
phẩm
.................................................................................................................................. Er
ror! Bookmark not defined.
3.4.1. Công tác phát triển sản phẩm ngân hàng tại PG Bank
Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Đặc điểm các sản phẩm chủ yếu của PG Bank
Error! Bookmark not defined.
3.5. So sánh sản phẩm chủ yếu của PG Bank với các NHTMCP cạnh tranh
Error! Bookmark not defined.
3.5.1. Quy mô hoạt động của các NHTMCP đem ra so sánh


Error! Bookmark not defined.
3.5.2. Về sản phẩm huy động
Error! Bookmark not defined.

3.5.3. Về sản phẩm cho vay
Error! Bookmark not defined.
3.5.4. Về sản phẩm thẻ
Error! Bookmark not defined.
3.6. Phân tích SWOT về năng lực cạnh tranh của PG Bank trong lĩnh vực phát triển
sản phẩm
.................................................................................................................................. Er
ror! Bookmark not defined.
3.6.1. Cơ hội
Error! Bookmark not defined.
3.6.2. Thách thức
Error! Bookmark not defined.
3.6.3. Điểm mạnh
Error! Bookmark not defined.
3.6.4. Điểm yếu
Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4 : MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CỦA PG BANK TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM ....... 91
4.1. Giải pháp cho công tác phát triển sản phẩm
Error! Bookmark not defined.
4.1.1. Đề xuất mục tiêu phát triển công nghệ tới năm 2015
Error! Bookmark not defined.
4.1.2. Cải tiến quy trình phát triển sản phẩm
Error! Bookmark not defined.
4.1.3. Đề xuất mô hình Phát triển sản phẩm tại PG Bank
Error! Bookmark not defined.
4.1.4. Đề xuất mô hình Hỗ trợ sau khi sản phẩm đi vào hoạt động
Error! Bookmark not defined.
4.1.5. Nâng cao chất lượng nhân sự cho phát triển sản phẩm
Error! Bookmark not defined.

4.2. Giải pháp phát triển huy động vốn


Error! Bookmark not defined.
4.3. Giải pháp phát triển cho vay…………………………………………………100
4.4. Giải pháp đối với Sản phẩm thanh toán
Error! Bookmark not defined.
4.5. Giải pháp đối với sản phẩm thẻ
Error! Bookmark not defined.
4.6. Giải pháp đối với các sản phẩm khác
Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN
Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 0


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TT
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12

Ký hiệu
ATM
AUD
CITAD
EUR
JPY
L/C
NHNN
NHTM
NHTMCP
ODA
PG Bank
POS

13

SMEFP III

14

SWIFT

15
16
17

TCTD
TMCP
USD

18

VAMC

19
20

VND
WTO

Nguyên nghĩa
Automatic Teller Machine/ Máy rút tiền tự động
Tiền đô la Úc
Hệ thống chuyển tiền điện tử liên ngân hàng tại Việt Nam
Tiền chung Châu Âu
Tiền Yên Nhật
Letter of Credit
Ngân hàng nhà nước
Ngân hàng thương mại
Ngân hàng thương mại cổ phần
Viện trợ không hoàn lại
Ngân hàng thương mại cổ phần Xăng dầu Petrolimex
Point of Sale/ Thiết bị bán hàng
Small & Medium Enterprise Finance Program/ chương trình
phối hợp giữa PG Bank với Ngân hàng hợp tác quốc tế Nhật
Bản (JICA) thông qua NHNN nhằm đáp ứng nhu cầu vốn
trung dài hạn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt
Nam.
Society for Worldwide Interbank Financial

Telecommunication/ Hiệp hội viễn thông liên ngân hàng và
tài chính quốc tế
Tổ chức tín dụng
Thương mại cổ phần
Đồng đô la Mỹ
Vietnam Asset Management Company/ Công ty quản lý tài
sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam
Đồng tiền Việt Nam
World Trade Organization/ Tổ chức thương mại thế giới

i


DANH MỤC CÁC BẢNG
STT

Bảng

Nội dung

Trang

1.

Bảng 3.1.

Kết quả kinh doanh qua các năm từ 2009 đến 2013 của PG Bank

28

2.

Bảng 3.2.

Một số chỉ tiêu chính của báo cáo tài chính năm 2010 của PG Bank

29

3.

Bảng 3.3.

Một số chỉ tiêu chính của báo cáo tài chính năm 2011 của PG Bank

31

4.

Bảng 3.4.

Một số chỉ tiêu chính của báo cáo tài chính năm 2012 của PG Bank

33

5.

Bảng 3.5.

Một số chỉ tiêu chính của báo cáo tài chính năm 2013 của PG Bank

35

6.

Bảng 3.6.

7.

Một số chỉ tiêu chính của báo cáo tài chính quý III năm
2014 của PG Bank

39

Bảng 3.7.

Chỉ tiêu của báo cáo tài chính của PG Bank

39

8.

Bảng 3.8.

Tỷ lệ nợ xấu và Hệ số an toàn vốn tối thiểu của PG Bank

41

9.

Bảng 3.9.

Tốc độ tăng trưởng huy động của PG Bank

46

10.

Bảng 3.10.

11.

Cơ cấu huy động vốn theo loại khách hàng của PG Bank
quý III năm 2014

47

Bảng 3.11.

Cơ cấu huy động vốn theo loại tiền tệ của PG Bank quý III năm 2014

47

12.

Bảng 3.12.

Cơ cấu huy động vốn theo kỳ hạn của PG Bank quý III năm 2014

49

13.

Bảng 3.13.

14.

Bảng 3.14.

15.

Bảng 3.15.

16.

Bảng 3.16.

Cơ cấu cho vay theo sản phẩm dành cho khách hàng doanh
nghiệp của PG Bank

54

Cơ cấu cho vay theo sản phẩm dành cho khách hành cá nhân
của PG Bank

55

Doanh số thẻ của PG Bank quý III năm 2014

61

Vốn điều lệ và Tổng tài sản của NHTMCP đem so sánh với
PG Bank

73

ii


17.

Bảng 3.17.

18.

Bảng 3.18.

19.

Bảng 3.19.

20.

Bảng 3.20.

21.

Bảng 3.21.

Doanh số huy động của NHTMCP so sánh với PG Bank quý
II năm 2014

73

Doanh số cho vay của NHTMCP đem so sánh với PG Bank

77

Doanh số thẻ của NHTMCP có cùng hoặc lớn hơn quy mô
với PG Bank quý II năm 2014

80

Thị phần thẻ của NHTMCP đem so sánh với PG Bankquý II
năm 2014

81

Thị phần về ATM, POS của NHTMCP đem so sánh với PG
Bank quý II năm 2014

81

iii


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
STT

Nội dung

Hình

Trang

1.

Hình 3.1.

Sơ đồ tổ chức của PG Bank

24

2.

Hình 3.2.

Đồ thị mô tả kế hoạch kinh doanh năm 2014 của PG Bank

38

3.

Hình 3.3.

Đồ thị so sánh chỉ tiêu qua các năm của PG Bank

40

4.

Hình 3.4.

Đồ thị so sánh lợi nhuận trước thuế qua các năm của PG Bank

41

5.

Hình 3.5.

Đồ thị mô tả tỷ lệ nợ xấu và tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu của PG Bank

41

6.

Hình 3.6.

Đồ thị so sánh cơ cấu huy động theo khách hàng của PG Bank

45

7.

Hình 3.7.

Đồ thị mô tả tăng trưởng doanh số huy động của PG Bank

45

8.

Hình 3.8.

9.

Đồ thị so sánh cơ cấu huy động theo khách hàng của PG Bank
quý III năm 2014

48

Hình 3.9.

Đồ thị mô tả tăng trưởng tín dụng của PG Bank

50

10.

Hình 3.10.

Đồ thị cơ cấu cho vay theo ngành của PG Bank năm 2012

51

11.

Hình 3.11.

Đồ thị cơ cấu cho vay theo kỳ hạn của PG Bank năm 2012

52

12.

Hình 3.12.

Đồ thị cơ cấu cho vay theo ngành của PG Bank năm 2013

52

13.

Hình 3.13.

Đồ thị cơ cấu cho vay theo kỳ hạn của PG Bank năm 2013

53

14.

Hình 3.14.

Đồ thị tăng trưởng tổng dư nợ của PG Bank năm 2013

53

15.

Hình 3.15.

16.

Hình 3.16.

17.

Hình 3.17.

18.

Hình 3.18.

19.

Hình 4.1.

20.

Hình 4.2.

Đồ thị so sánh tổng doanh số thẻ phát hành của PG Bank quý III
năm 2014

62

Đồ thị so sánh tổng doanh số POS lắp đặt của PG Bank quý III
năm 2014

62

Đồ thị so sánh tổng doanh số POS lắp đặt của PG Bank quý III
năm 2014

63

Đồ thị so sánh cơ cấu huy động của các NHTMCP quý II năm 2014

74

Sơ đồ quan hệ giữa các Đơn vị tại PG Bank trong quá trình Phát
triển sản phẩm

93

Sơ đồ quan hệ giữa các Đơn vị tại PG Bank trong quá trình hỗ
trợ sau khi sản phẩm đi vào hoạt động
iv

95


GIỚI THIỆU VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1. Sự cần thiết của đề tài
Việt Nam đã đạt được những thành quả về kinh tế cũng như ổn định về môi
trường chính trị pháp luật. Điều này giúp cho môi trường kinh doanh tiền tệ ngày
càng thông thoáng hơn, tạo động lực phát triển và nâng cao năng lực tự chủ của các
doanh nghiệp. Ngân hàng nhà nước đã có những chính sách cải cách thủ tục hành
chính, thúc đẩy nhanh hơn tạo điều kiện cho các Ngân hàng thương mại đáp ứng
được những thách thức trong hội nhập kinh tế quốc tế. Tuy nhiên từ năm 2011 cho

đến nay, kinh tế Việt Nam bị ảnh hưởng bởi sự bất ổn và suy thoái của kinh tế thế
giới, tài chính ngân hàng găp nhiều khó khăn và phải thực hiện yêu cầu tái cấu trúc,
sáp nhập. Hàng loạt các ngân hàng yếu kém phải thực hiện sáp nhập như Ngân hàng
TMCP Nhà Hà Nội (Habubank) và Ngân hàng TMCP Sài Gòn-Hà Nội (SHB),
Ngân hàng TMCP Đại Á và Ngân hàng TMCP Phát triển nhà Thành phố Hồ Chí
Minh (HDBank), Tiết kiệm Bưu điện và ngân hàng TMCP Liên Việt,… Để có thể
đứng vững, các NHTMCP trong đó có Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex
phải tìm cách nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.
Hiện nay, các đối thủ cạnh tranh chính của Ngân hàng TMCP Xăng Dầu
Petrolimex là các ngân hàng TMCP đều hoạt động và phục vụ cho những khách
hàng là các Doanh nghiệp vừa và nhỏ, các cá nhân, các tiểu thương, hộ gia đình.
Các NHTMCP đang tích cực nâng cao nội lực cạnh tranh bằng nhiều hình thức khác
nhau như : (i) phát triển sản phẩm mới, (ii) mở rộng mạng lưới, (iii) phát triển
nguồn nhân lực và đào tạo nhân sự cốt lõi, (iv) trang bị những phần mềm vi tính
hiện đại nhằm hỗ trợ cho hoạt động kinh doanh của ngân hàng... Ngân hàng TMCP
Xăng Dầu Petrolimex là một ngân hàng có vốn điều lệ chưa lớn, còn nhiều khó
khăn cả về nhân lực, công nghệ. Nếu muốn tồn tại và phát triển thì Ngân hàng Xăng
Dầu Petrolimex phải tìm cho mình một hướng đi riêng nhằm nâng cao năng lực
cạnh tranh với các ngân hàng khác.
Cần thiết phải nâng cao năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực phát triển sản
phẩm ngân hàng vì:
1


Thứ nhất, sản phẩm dịch vụ ngân hàng có tính cạnh tranh rất cao vì sản phẩm
đa dạng, dễ bắt chước, khó giữ bản quyền...Bởi vậy cạnh tranh luôn là vấn đề sống
còn của các ngân hàng. Các ngân hàng chỉ có thể nâng cao năng lực cạnh tranh
bằng chất lượng sản phẩm dịch vụ. Chất lượng sản phẩm dịch vụ càng cao thì lợi
thế cạnh tranh càng lớn.
Thứ hai, kinh tế phát triển nên đời sống của người dân được nâng cao. Nhu

cầu của người dân về chất lượng sản phẩm dịch vụ ngân hàng ngày càng cao. Do
đó, việc phát triển và nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ các ngân hàng ảnh
hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh. Các ngân hàng sẽ phải cạnh tranh gay
gắt và nhạy bén hơn trong việc nắm bắt nhu cầu thị trường để giữ chân khách hàng
cũ và thu hút khách hàng mới.
Thứ ba, sản phẩm dịch vụ do ngân hàng tạo ra để cung ứng cho khách hàng.
Nếu sản phẩm dịch vụ ngày càng hoàn hảo, có chất lượng cao thì khách hàng sẽ gắn bó
lâu dài với ngân hàng. Không những thế, những lời khen, sự thỏa mãn của khách hàng
hiện hữu sẽ có tác động lan tỏa để lôi kéo thêm khách hàng mới đến với ngân hàng.
Cuối cùng, Việt Nam hội nhập kinh tế quốc tế nên có nhiều ngân hàng nước
ngoài tham gia vào thị trường tài chính trong nước. Những ngân hàng này có nhiều
sản phẩm dịch vụ hiện đại và tiện ích. Do đó, để cạnh tranh được với ngân hàng
nước ngoài về mảng này, các ngân hàng thương mại trong nước càng cần phải đẩy
mạnh phát triển sản phẩm.
Công tác về Phát triển sản phẩm tại Hội sở chính Ngân hàng TMCP Xăng Dầu
Petrolimex và là học viên cao học chuyên ngành Tài chính ngân hàng của trường Đại
học Kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội, tôi thấy rằng hướng đi riêng cho ngân hàng
TMCP Xăng Dầu Petrolimex trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh trong điều kiện
hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay là chú trọng vào công tác phát triển sản phẩm ngân
hàng. Vậy vấn đề đặt ra là nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Xăng
Dầu Petrolimex trong phát triển sản phẩm ngân hàng như thế nào? Việc nghiên cứu tìm
ra giải đáp cho câu hỏi trên là vấn đề cần thiết, và để phù hợp với chuyên ngành đào tạo
Tài chính ngân hàng nên tôi chọn đề tài "Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP
Xăng Dầu Petrolimex trong lĩnh vực phát triển sản phẩm".
2


2. Câu hỏi nghiên cứu, giả thuyết nghiên cứu
Luận văn này tiếp cận sản phẩm dịch vụ ngân hàng theo hướng tính chất
nghiệp vụ của ngân hàng và đi sâu vào phân tích năng lực cạnh tranh của ngân hàng

trong phát triển sản phẩm: Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex chú trọng vào
phát triển một sản phẩm dịch vụ nào để tạo ra lợi thế cạnh tranh riêng, quy trình
phát triển một sản phẩm dịch vụ tại ngân hàng đã thực sự mang lại hiệu quả đóng
góp vào kết quả hoạt động kinh doanh của ngân hàng thể hiện ở thị phần sản phẩm
đóng góp của ngân hàng so với các ngân hàng cạnh tranh như thế nào, điểm mạnh,
điểm yếu trong phát triển sản phẩm và đề xuất các giải pháp để nâng cao năng lực
canh tranh trong phát triển sản phẩm ngân hàng đến năm 2018. Vì vậy, luận văn
hướng đến trả lời các câu hỏi sau:
- Các tiêu chí đánh giá năng lực cạnh tranh trong phát triển sản phẩm của
Ngân hàng thương mại là gì?
- Thực trạng năng lực cạnh tranh trong phát triển sản phẩm ngân hàng của
Ngân hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex từ năm 2010 đến năm 2014?
- Giải pháp nào nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong phát triển sản
phẩm của Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex?
3. Đối tƣợng nghiên cứu
Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex trong lĩnh
vực phát triển sản phẩm ngân hàng.
4. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu chính của đề tài là :
1. Khảo cứu thực tế hoạt động của Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex,
đưa ra những đánh giá về năng lực cạnh tranh trong phát triển sản phẩm ngân hàng
của Ngân hàng.
2. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong phát
triển sản phẩm của Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex.
5. Phạm vi nghiên cứu
Hoạt động phát triển sản phẩm và các sản phẩm chủ yếu của Ngân hàng
TMCP Xăng Dầu Petrolimex tại Hội sở chính và các chi nhánh/ Phòng giao dịch
trên cả nước trong giai đoạn từ 2010 đến năm 2014.
3

6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mục lục, danh mục các chữ viết tắt, danh mục các bảng số liệu,
kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo. Luận văn gồm 4 chương như sau:
Chƣơng 1 : Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về Năng lực cạnh
tranh của Ngân hàng Thƣơng mại Việt Nam trong lĩnh vực phát triển sản phẩm
Chƣơng 2 : Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu
Chƣơng 3 : Thực trạng năng lực cạnh tranh trong phát triển sản phẩm
của Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex
Chƣơng 4 : Một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của
Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex.

4


CHƢƠNG 1 : TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
TRONG LĨNH VỰC PHÁT TRIỂN SẢN PHẨM

1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu
Đã có rất nhiều cuốn sách, đề tài luận văn thạc sỹ, đề tài nghiên cứu khoa
học hoặc các bài báo trình bày và thực hiện nghiên cứu về vấn đề nâng cao năng lực
cạnh tranh của hệ thống Ngân hàng nói chung hay của từng Ngân hàng thương mại
nói riêng từ khi Việt nam hội nhập kinh tế quốc tế cho đến hiện nay. Một số nghiên
cứu như sau :
Nguyễn Thị Quy (2005) – Năng lực cạnh tranh của các Ngân hàng thương
mại trong xu thế hội nhập nghiên cứu về năng lực cạnh tranh của ngành ngân hàng
mới chỉ đánh giá năng lực cạnh tranh của hệ thống ngân hàng Việt Nam nói chung
trong điều kiện hội nhập mà chưa đánh giá năng lực cạnh tranh cho từng loại hình
ngân hàng cụ thể như ngân hàng thương mại quốc doanh, NHTMCP, ngân hàng

thương mại liên doanh hay có vốn nước ngoài. Đinh Duy Đông - Nâng cao năng
lực cạnh tranh của cá Ngân hàng thương mại Việt Nam trong thời gian tới, Đặng
Hữu Mẫn - Nâng cao năng lực cạnh tranh của các Ngân hàng thương mại Việt
Nam, Nguyễn Trọng Tài - Cạnh tranh của các Ngân hàng thương mại – nhìn từ
góc độ lý luận và thực tiễn là những tác giả sử dụng lý thuyết về cạnh tranh và năng
lực cạnh tranh của nhà kinh tế học Micheal Porter để làm cơ sở phân tích thực trạng
về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại trong bối cảnh kinh tế hội nhập,
từ đó đưa ra giải pháp để nâng cao năng lực cạnh tranh cho ngân hàng thương mại
bằng cách vận dụng lý thuyết cạnh tranh về năng lực. Do vậy, đề tài này có thể kế
thừa và vận dụng các lý luận về năng lực cạnh tranh trong hệ thống ngân hàng đã
được đề cập tại những đề tài trên để áp dụng đánh giá năng lực cạnh tranh của Ngân
hàng TMCP Xăng dầu Petrolimex.
Luận văn thạc sỹ Hoàng Anh Tuấn (2011) trường Đại học kinh tế - Đại học
Quốc Gia Hà Nội “Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Quốc Tế
Việt Nam”: Phân tích làm sáng tỏ và khẳng định những tác động tích cực của hệ
5


thống NHTMCP trong nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế. Luận văn
đánh giá điểm manh, điểm yếu cũng như cơ hội và thách thức của Ngân hàng TMCP
Quốc tế Việt Nam. Đề xuất các giải pháp khắc phục những điểm yếu, điểm hạn chế
để nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân hàng TMCP Quốc tế Việt Nam và đưa
Ngân hàng này vượt qua những thách thức tụt hậu khi Việt Nam gia nhập WTO.
Luận văn thạc sỹ Phạm Ngọc Mai (2010) trường Đại học kinh tế - Đại học Quốc Gia
Hà Nôi “Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Á Châu: Hệ thống hóa
được một số vấn đề cơ bản về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh của các NHTM
trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của
Ngân hàng TMCP Á Châu và đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh
tranh của Ngân hàng TMCP Á Châu trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế. Luận
văn này đề cập lý thuyết về năng lực cạnh tranh của ngân hàng thương mại trong quá

trình hội nhập kinh tế quốc tế. Do vậy, đề tài này chỉ tham khảo các chỉ tiêu năng lực
cạnh tranh của ngân hàng thương mại và để nâng cao năng lực cạnh tranh của Ngân
hàng thương mại trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Luận án tiến sỹ Đào Lê Kiều Oanh (2012) trường Đại học ngân hàng thành
phố Hồ Chí Minh “Phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn và bán lẻ tại ngân hàng
đầu tư và phát triển Việt Nam”: Hệ thống hóa được vấn đề phát triển dịch vụ ngân
hàng theo phân loại Dịch vụ ngân hàng: bán buôn và bán lẻ. Luận án này chỉ ra
được (i) đặc điểm phát triển sản phẩm ngân hàng đối với từng loại đối tượng khách
hàng bán buôn hay bán lẻ (ii) phân biệt sự khác nhau giữa sản phẩm dịch vụ bán
buôn và bán lẻ (iii) phân tích thực trạng về phát triển sản phẩm đồng thời đưa ra giải
pháp để phát triển dịch vụ ngân hàng của Ngân hàng Đầu Tư và Phát triển Việt
Nam (BIDV) đến năm 2020. Luận văn này kế thừa lý thuyết sản phẩm dịch vụ ngân
hàng về các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển sản phẩm ngân hàng, đồng thời học hỏi
được cách thức phân tích thực trạng và giải pháp về phát triển sản phẩm ngân hàng
của ngân hàng BIDV để áp dụng vào ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex.
Báo cáo thường niên Chỉ số tín nhiệm Việt Nam 2012 (CRV Index) của công
ty cổ phần xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp Việt Nam (CRV) gồm chi tiết cấu trúc
ngành ngân hàng tại Việt Nam và thứ hạng về năng lực cạnh tranh của các ngân
hàng trong toàn hệ thống. Báo cáo này xem xét ba yếu tố cơ bản để giúp nhà đầu tư
6


có thông tin chi tiết về những yếu tố quan trọng tác động đến hiệu quả hoạt động của
các ngân hàng: (i) Quyền lực thị trường phản ánh năng lực đáp ứng các dịch vụ khả
năng huy động tiền gửi hoặc đáp ứng lòng tin của khách hàng, (ii) Hiệu quả kinh
doanh phản ánh khả năng sinh lời của một ngân hàng và hiệu quả hoạt động của nó,
(iii) Sức mạnh tài chính thể hiện mức độ an toàn tài chính của ngân hàng. Trong phần
nghiên cứu về xếp hạng năng lực canh tranh của Báo cáo này, công ty đã thực hiện
việc xếp hạng năng lực cạnh tranh hơn 30 ngân hàng thương mại Việt Nam, với
mong muốn cung cấp một kết quả phân tích độc lập giúp các ngân hàng định vị năng

lực cạnh tranh của mình trên thị trường. Nghiên cứu này còn có những điểm chưa
hoàn thiện và chưa phản ánh đúng tình hình thực tế về năng lực cạnh tranh của các
ngân hàng đã được đánh giá. Công ty đã áp dụng những phương pháp đánh giá của
thế giới vào điều kiện Việt Nam mà chưa tính đến đặc thù của thị trường tài chính
ngân hàng trong nước. Do vậy, đề tài này chỉ tham khảo cách phân tích, cách xếp
hạng của Báo cáo trên và có tính đến đặc thù của thị trường tài chính ngân hàng trong
nước để có cái nhìn thực tế với ngành ngân hàng và các ngân hàng thương mại của
Việt Nam, đặc biệt là Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex, giai đoạn hiện nay.
Điểm nổi bật của đề tài là nghiên cứu năng lực cạnh tranh của ngân hàng
nhưng chỉ chú trọng vào một lĩnh vực là phát triển sản phẩm ngân hàng. Tác giả
thấy được sự cấp thiết phải chú trọng vào lĩnh vực phát triển sản phẩm vì:
- Sản phẩm dịch vụ ngân hàng có tính cạnh tranh rất cao vì sản phẩm đa
dạng, dễ bắt chước, khó giữ bản quyền...
- Nhu cầu của khách hàng về chất lượng sản phẩm dịch vụ ngân hàng ngày
càng cao. Do đó, việc phát triển và nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ các ngân
hàng ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động kinh doanh.
- Sản phẩm dịch vụ do ngân hàng tạo ra để cung ứng cho khách hàng. Nếu
sản phẩm dịch vụ ngày càng hoàn hảo, có chất lượng cao thì khách hàng sẽ gắn bó
lâu dài với ngân hàng.
- Việt Nam hội nhập kinh tế quốc tế nên có nhiều ngân hàng nước ngoài
tham gia vào thị trường tài chính trong nước. Do đó, sản phẩm dịch vụ ngân hàng
không chỉ mang tính quốc gia mà còn mang tính quốc tế và ngày càng hiện đại hơn.
7


Hiện vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào nghiên cứu cụ thể về Năng lực
cạnh tranh trong phát triển sản phẩm ngân hàng của PG Bank. Vì vậy, việc nghiên
cứu năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực phát triển sản phẩm ngân hàng của PG Bank
là một điều cần thiết để đánh giá được những điểm tốt và chưa tốt trong phát triển
sản phẩm của Ngân hàng nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh.

1.2 Khái niệm Năng lực cạnh tranh
Trong quá trình nghiên cứu về cạnh tranh, người ta đã sử dụng khái niệm
năng lực cạnh tranh. Năng lực cạnh tranh là khả năng dành chiến thắng trong sự
ganh đua giữa các chủ thể trong cùng một môi trường và khi cùng quan tâm tới một
đối tượng. Trên giác độ kinh tế, năng lực cạnh tranh được xem xét ở các cấp độ
khác nhau như năng lực cạnh tranh quốc gia, năng lực cạnh tranh doanh nghiệp,
năng lực cạnh tranh của sản phẩm, dịch vụ...
Theo tài liệu chương trình giảng dạy kinh tế Full Bright, Nguyễn Xuân
Thành dịch (2014) thì Năng lực cạnh tranh của một quốc gia là cách thức các nước
tạo điều kiện tốt nhất về kinh tế, xã hội và môi trường cho phát triển kinh tế. Nó đo
lường những gì hình thành nên sự phát triển này, những thứ như chính sách, thể
chế và các yếu tố quyết định năng suất. Nói đơn giản, nó theo dõi những yếu tố
quan trọng giúp một nền kinh tế có năng suất cao và so sánh thành quả của mỗi
quốc gia với chuẩn mực quốc tế.
Theo Lê Công Hoa (2006) thì Năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp là thể
hiện thực lực và lợi thế của doanh nghiệp so với đối thủ cạnh tranh trong việc thoả
mãn tốt nhất các đòi hỏi của khách hàng để thu lợi ngày càng cao hơn. Như vậy,
năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp trước hết phải được tạo ra từ thực lực của
doanh nghiệp. Đây là các yếu tố nội hàm của mỗi doanh nghiệp, không chỉ được
tính bằng các tiêu chí về công nghệ, tài chính, nhân lực, tổ chức quản trị doanh
nghiệp… một cách riêng biệt mà cần đánh giá, so sánh với các đối tác cạnh tranh
trong hoạt động trên cùng một lĩnh vực, cùng một thị trường. Sẽ là vô nghĩa nếu
những điểm mạnh và điểm yếu bên trong doanh nghiệp được đánh giá không thông
qua việc so sánh một cách tương ứng với các đối tác cạnh tranh. Trên cơ sở các so
8


sánh đó, muốn tạo nên năng lực cạnh tranh, đòi hỏi doanh nghiệp phải tạo ra và có
được các lợi thế cạnh tranh cho riêng mình. Nhờ lợi thế này, doanh nghiệp có thể

thoả mãn tốt hơn các đòi hỏi của khách hàng mục tiêu cũng như lôi kéo được khách
hàng của đối tác cạnh tranh. Thực tế cho thấy, không một doanh nghiệp nào có khả
năng thỏa mãn đầy đủ tất cả những yêu cầu của khách hàng. Thường thì doanh
nghiệp có lợi thế về mặt này và có hạn chế về mặt khác. Vần đề cơ bản là, doanh
nghiệp phải nhận biết được điều này và cố gắng phát huy tốt những điểm mạnh mà
mình đang có để đáp ứng tốt nhất những đòi hỏi của khách hàng. Những điểm mạnh
và điểm yếu bên trong một doanh nghiệp được biểu hiện thông qua các lĩnh vực
hoạt động chủ yếu của doanh nghiệp như marketing, tài chính, sản xuất, nhân sự,
công nghệ, quản trị, hệ thống thông tin… Như vậy có thể thấy, khái niệm năng lực
cạnh tranh là một khái niệm động, được cấu thành bởi nhiều yếu tố và chịu sự tác
động của cả môi trường vi mô và vĩ mô. Một sản phẩm có thể năm nay được đánh
giá là có năng lực cạnh tranh, nhưng năm sau, hoặc năm sau nữa lại không còn khả
năng cạnh tranh nếu không giữ được các yếu tố lợi thế
Mặc dù có nhiều quan điểm khác nhau về năng lực canh đối với từng đối
tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu, mục đích nghiên cứu nhưng vẫn phải chỉ ra
được định nghĩa về năng lực cạnh tranh và các chỉ tiêu đánh giá năng lực cạnh tranh
của một quốc gia, một ngành, một doanh nghiệp hay một sản phẩm làm căn cứ đề
xuất chính sách, giải pháp thích hợp

1.3 Khái niệm Ngân hàng thƣơng mại
Ngân hàng là chủ thể cung cấp vốn cho nền kinh tế và là nơi thu hút ngồn
tiền nhàn rỗi từ nền kinh tế. Hệ thống ngân hàng với hàng loạt chi nhánh trên toàn
thế giới có khả năng chi phối đến sự phát triển trên mọi lĩnh vực và trên phạm vi
nền kinh tế toàn cầu. Theo Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 định nghĩa
thì “Ngân hàng thương mại là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt
động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này
nhằm mục tiêu lợi nhuận”. Ngân hàng là một loại định chế tài chính trung gian mà
qua đó các nguồn tiền nhàn rỗi trong xã hội được tập trung lại và chính các nguồn
9

vốn này sẽ được sử dụng nhằm hỗ trợ tài chính cho các thành phần kinh tế trong xã
hội với mức lãi suất cao hơn. Hoạt động ngân hàng trong bối cảnh hiện nay không
ngừng phát triển trên mọi phương diện, từ sự ra đời các sản phẩm dịch vụ mới và
làn sóng sát nhập hình thành tập đoàn ngân hàng có quy mô toàn cầu. Ngoài ra,
thông qua hoạt động của mình các ngân hàng còn cung cấp các dịch vụ, sản phẩm
ngân hàng đa dạng phù hợp nhu cầu của các thành phần kinh tế trong xã hội, từ đó
tạo ra lợi nhuận cho ngân hàng. Nói một cách ngắn gọn, Ngân hàng thương mại thể
hiện trên các khía cạnh:
- Ngân hàng thương mại là một loại hình doanh nghiệp;
- Ngân hàng thương mại hoạt động vì lợi nhuận;
- Ngân hàng thương mại là một doanh nghiệp đặc biệt: Hàng hóa quan trọng
của ngân hàng là tiền tệ do Nhà nước sử dụng để quản lý nền kinh tế; Vốn tự có của
ngân hàng chiếm tỷ trọng nhỏ trong tổng nguồn vốn; Chịu sự chi phối mạnh của
chính sách của Nhà nước; Ngân hàng thương mại là một trung gian tài chính.

1.4 Khái niệm Năng lực cạnh tranh của Ngân hàng thƣơng mại
Victor Smith đánh giá dựa trên 5 loại năng lực: Nhãn hiệu (Brand), Sản
phẩm (Product), Dịch vụ (Service), Vốn trí tuệ (Intellectual Capital), Chi phí và hạ
tầng (Cost and Infrastructure). Tạp chí The Asian Banker đánh giá dựa trên các tiêu
chí: giá thương hiệu, hiệu quả tài chính, tính bền vững của nguồn thu, tính rõ ràng
trong chiến lược, năng lực bán hàng, năng lực quản lý rủi ro, khả năng tạo sản
phẩm, thâm nhập thị trường, đầu tư vào nguồn nhân lực.
Theo Nguyễn Thị Quy (2005) “Năng lực cạnh tranh của một ngân hàng là khả năng
ngân hàng đó tạo ra, duy trì và phát triển những lợi thế nhằm duy trì và mở rộng thị
phần; đạt được mức lợi nhuận cao hơn mức trung bình của ngành và liên tục tăng;
đồng thời đảm bảo sự hoạt động an toàn và lành mạnh, có khả năng chống đỡ và
vượt qua những biến động của môi trường kinh doanh”.

10

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Công ty Cổ phần xếp hạng tín nhiệm doanh nghiệp Việt Nam (CRV), 2012.
Công bố bảng xếp hạng năng lực cạnh tranh 32 ngân hàng Việt Nam. Viện
Quản trị Rủi ro thuộc Đại học Quốc gia Singapore (RMI-NUS).
2. Phạm Ngọc Mai, 2010. Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP Á
Châu. Luận văn thạc sĩ. Trường Đại học kinh tế - Đại học Quốc Gia Hà Nội.
3. Đặng Hữu Mẫn, 2010. Nâng cao năng lực cạnh tranh của các Ngân hàng thương mại
Việt Nam. Tạp chí Khoa học và công nghệ, số 5.
4. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex, (2011). Báo cáo tài chính và báo cáo
thường niên 2010. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex.
5. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex, 2012. Báo cáo tài chính và báo cáo
thường niên 2011. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex.
6. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex, 2013. Báo cáo tài chính và báo cáo
thường niên 2012. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex.
7. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex, 2014. Báo cáo tài chính và báo cáo
thường niên 2013. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex.
8. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex, 2014. Báo cáo tài chính quý I, II, III/
2014. Ngân hàng TMCP Xăng Dầu Petrolimex.
9. Ngân hàng TMCP Bản Việt, 2014. Báo cáo tài chính quý I, II, III/ 2014. Ngân
hàng TMCP Bản Việt.
10. Ngân hàng TMCP Việt Á, 2014. Báo cáo tài chính quý I, II, III/ 2014. Ngân
hàng TMCP Việt Á.
11. Ngân hàng TMCP Đại Dương, 2014. Báo cáo tài chính quý I, II, III/ 2014. Ngân
hàng TMCP Đại Dương.
12. Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam, 2014. Báo cáo tài chính quý I, II, III/
2014. Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam.
13. Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng, 2014. Báo cáo tài chính quý I, II,

III/ 2014. Ngân hàng TMCP Việt Nam Thịnh Vượng.
11


14. Đào Lê Kiều Oanh, 2012. Phát triển dịch vụ ngân hàng bán buôn và bán lẻ tại
ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam. Luận văn tiến sĩ. Trường đại học
ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh.
15. Nguyễn Thị Quy, 2005. Năng lực cạnh tranh của các NHTM trong xu thế hội
nhập. Hà Nội. Nhà xuất bản Lý luận chính trị.
16. Nguyễn Trọng Tài, 2008. Cạnh tranh của các Ngân hàng thương mại - nhìn từ
góc độ lý luận và thực tiễn. Tạp chí Ngân hàng, số 4.
17. Hoàng Anh Tuấn, 2011. Nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng TMCP
Quốc Tế Việt Nam. Luận văn Thạc sĩ. Trường đại học Kinh tế - Đại học Quốc
Gia Hà Nội.
Tiếng Anh
18. Porter Micheal, 1998. On Competition. Harvard Business Review.
19. Boston Schmuck. Roland, 2008. Measuring Company Competitiveness;
Proceedings Papers of Business Sciences: Symposium for Young Researchers
(FIKUSZ). Pp. 199-208 Budapest Tech. Keleti Faculty of Economics.
Website:
20.
21. www.tapchiketoan.com.vn/
22. www.vnba.org.vn/
23. www.sbv.gov.vn/
24. />25. />26. />27. www.vietabank.com.vn/
28. />29. />
12