Ebook tuyển tập đề bài và bài văn theo hướng mở (tập 1) phần 2

4. Ban luan
- M 6 i quan he giiJa hai cau noi: tuang n h u mau t h u i n nhung lai
la su b6 sung c l n thiet cho nhau, khuyen con nguoi v | viec lua chon
con duang de dat toi thanh cong.

>*£^

- M a rong van de:
+ Can phai tiep t h u kinh nghiem cua nguoi khac mot each c6
chon loc sao cho p h u hop vol ban than, khong nen van dung may
moc de roi b i phan tac dung.
+ K h i chon 16i d i cho rieng m i n h phai bi§t chap nhan kho khan,
mao hiem, chap nhan ea su khong d6ng tinh ung ho cua nguoi khac.
+ Khong nen d i theo con duang khong giong ai, con duang eo
thI danh mSt minh.
- Lien he, rut ra bai hoe nhan thuc va hanh dong:
+ Co y thuc cSu tien, hoe hoi.
V. I + T i m toi, suy n g l m , sang tao de khang d i n h minh.
+ K i t hop cac eon duang de d i toi thanh cong. Tuy tung thoi
diem trong cuoc doi ma c6 nhung each lua chon khac nhau. NIU
chua thuc su t u t i n vao ban than t h i c6 the hoe theo nhung kinh
nghiem cua nguoi khac. N h u n g cung ch\t pha, sang tao de
khang d i n h ban iTnh, ca tinh rieng.

rranl I6r!q

102

;'xiiftfi

Phan hai:

BAI L A M V A N
T I E U BIEU


BAI L A M

CAU CHUYEN CUA FAITH

'I
DE BAI

Doc van ban sau:
Faith - chu cho di bang hai chan
Chu cho nay duoc sinh ra dung vao dim Gang sinh nam 2002.
Khi sinh ra, no chi c6 hai chan va khong the di lai binh thudng dugc.
Me cua no khongmuSn nhan con. Nguai chudau tien cungnghino
khong the song sot nen da bono vao thungrac. Co Jude Stringfellow
da gap va dem no vSnuoi. Co dat ten nd la Faith (Niem tin) va quyet
dinh day, huan luyen chu cho nhd tu di lai dugc.
Ban diu, cd dat Faith len mot chiSc van luat song de no cam
nhan su chuyen dgng. Sau do, cd dat bo lac tren mot cai thia va gio
len cao, huang vi Faith de no dung day nhay len. That ki dieu, sau
sau thang. Faith da hgc dugc each dung thang bang tren hai chan
va da biet nhay. Sau mot thoi gian huan luyen nua trong tuyet.
Faith CO the di lai bang hai chan nhu con ngudi.
Hien tai. Faith thich "di bg". Faith nhanh chong tro nen noi
tiSng va xuSt hien tren nhiiu bai bao cung nhu truyen hinh. Tham
chi, da CO cuSn sach viSt v€ chu cho nay mang ten "With a Little
Faith". Faith dugc mang din binh viin de an ui nhung binh nhan

nang. Trong trai giao huSn thiiu niin, nhung dua tre ngo ngao da
cam dgng red nude mdt khi ddi diin voi Faith. Faith cung tro thanh
bac SI tam li cho nhung thuong binh bi khung hoang do chiin
tranh... Faith khong ngung mang tiing cuoi din cho mgi ngudi.
(Theo kenhl4.vn)
Bai hgc cugc sdng ma anh/chi nhan dugc tucauchuyin cua Faith ?

Mai Anh than m i n !
Trong nhung ngay cu6i thang 5 nay, khong khi ca nuac dang
ong len khong chi bod cai nSng choi chang cua tie't troi d i u ha ma
^cbn vi mot su kien v6 cung y nghia do la Nick Vujicic- nguoi dan
ong khong tay, khong chan nhung la bieu tugng ciia nghi luc song
phi thuong se den Viet Nam. That trung hop, trong thoi gian nay to
da doc dugc mot ban tin v6 cung cam dong v§ Faith - "chu cho di
bang hai chan". Va to da nghi den cau. Vay la cau da nghi hoc dugc
hai tuan, hai tu4n ma to tha'y dai nhu hai thang vay. Vi thi§u cau,
thieu tieng cuoi cua cau... Sang horn qua, to da den tham cau,
nhung me cau noi, cau su6t ngay cau kinh va cu nh6t minh trong
phong, chSng chiu tro chuyen voi ai. Dua ban lem linh cua to ngay
nao dau r6i? Sau vu tai nan khiing khie'p ay, canh tay phai cua cau
bi liet. Cau tung ke voi to, uac ma sau nay cua cau la tro thanh mot
nhac cong dan piano. To biet thoi gian nay d6i voi cau that kho
khan. Nhung chang nhe Mai Anh cua to lai d i dang chap nhan
hoan canh va tu bo hoai bao d l den th§? To suy nghi rat nhiiu va
quyit dinh phai ke cho cau nghe cau chuyen v i Faith - "chu cho di
bang hai chan".
> rvo J i
Cau biit khong, to rat kham phuc va xiic dgng khi doc cau
chuyen cua Faith. Chu cho ay da bi s6 phan giang cho nhCrng don
that nghiet nga: khi sinh ra, no chi c6 hai chan va khong the di lai

binh thuong dugc. Me no khong muon nhan no, con nguoi chii v6
tam da nem Faith vao thung rac khi nghi rang no khong the song
Bot. Mot nguoi chu mod tot bung da tim thay no va dat ten cho no
I la Faith (c6 nghia la " n i i m tin"), mot cai ten that y nghia phai
\? Bang chinh nghi luc phi thuong, su kien tri b i n bi. Faith da
vugt qua nghich canh cugc doi de song c6 y nghia, song c6 ich: chiu
I huan luyen trong thai gian dai tren van luat song, trong thoi tiit
\c nghiet de c6 the di bang hai chan. Faith da mang lai sue manh
tinh than to Ion cho mgi nguoi.
v
105


Cau chuyen cam dong ve Faith mang nhung bai hoc cuoc s6ng

cua ban than ma con mang lai niem t i n vao cuoc s6ng cho nhigu

that sau sac. To nhan tha'y rang, tai uang c6 the den v o i ta bat cu

nguoi. Cau c6 biet khong, tren the' gioi nay c6 bie't bao con ngucri c6

Mc nao, v i no cung la mot phan ciia cuoc song. Cung n h u chuyen

hoan canh tra treu. Mac d u hg b i khie'm khuye't nhung hg vSn toa

dang ti§c da xay ra v o i cau vay. Cuoc d o i ma! A i ma bi^t dugc

' n g gio'ng n h u mot ngoi sao. Chang trai nguoi Australia sinh ra

ngay mai se ra sao? Cau bi^t khong, ten tuoi cua Stephen

voi CO the khiem khuye't ca t u chi. K h i con d i hgc, anh da phai doi

H a w k i n g , mot nha khoa hoc noi tie'ng nguoi A n h da dugc ca the'

mat voi su che gieu, xa lanh cua ban be. N 6 i c6 dan cung v o i su t u

gioi hiit din. Ong dugc m g i nguoi ton xung la Ong hoang Vat l i

ti cua ban than nhi§u luc tuang n h u da danh guc anh, anh da t i m

cua m g i thai dai. H a w k i n g noi t i l n g v o i cac thuyet ve h6 den v u

den cai che't, nhung cuoc song muo'n anh phai tra thanh mot bieu

t r u , khong gian, thoi gian,... N h u n g de c6 dugc thanh qua n h u vay

tugng, va Nick da lam dugc, anh da lay lai ni§m t i n vao cuoc song

la ca mot qua trinh phan da'u khong ngung trong gian kho. Luc

de da'u trarih v o i chinh ca the cua minh. N g u o i dan ong khong tay

m o i 21 tuoi, ong da mac phai mot can benh ve t h i n kinh, lam teo

khong chan, da so'ng n h u bao nguoi binh thuong, cuoi ngua, boi Igi,

cava liet cac chi, chi c6 hai ngon tay cua H a w k i n g la cu dgng dugc.

choi the thao,... A n h da xua't ban ba cuon sach noi t i l n g , tham gia

Ong giao tie'p v o i m g i nguoi bang mot thiet b i dac biet. T u do den

mot s6 bg p h i m va gianh nhi§u giai thuong cao quy. Khong chi the

gia. H a w k i n g da gSn chat cuoc d o i m i n h su6t 50 nam tren xe Ian.

Nick con la mot nha di§n thuyet rat thanh cong. A n h da d i de'n hon

M g i nguoi noi ben trong than xac teo nho cua ong la mot bg nao

50 quoc gia va vung lanh tho tren th§ gioi v o i han 2000 bai di§n

Ion. D u n g vay! Ong vSn rat sang su6t va m i n h mSn, trong k h i theo

thuye't giup khong it nguoi bie't quy trgng ban than va vugt len

chuan doan cua bac si 50 nam vh truac, ong chi c6 the s6ng dugc

chinh minh. Nick Vujicic da noi tieng khip the' gioi nha mot nghi

hai nam va khong c6 kha nang hoan thanh luan an tien si. Cau

luc p h i thuong. Hay n h u ta'm guong cua chi Pham Thi Hue la mot

thay d^y, truac nghich canh cuoc d o i . H a w k i n g c6 chap nhan va

trong so' it nguoi Viet N a m nhi§m H I V / A I D S dam cong khai than

t u bo viec hgc hanh cua m i n h khong? Ong ay da khong chap nhan

phan. Chi da dugc tap chi Times ciia M i hhu chgn la " A n h hung

s6 phan, khong suy sup, khong guc nga, khong v i benh tat hiem

Chau A " . Bie't m i n h va chdng b i n h i i m benh nhung chi da chien

ngheo ma t u bo uac ma. Ong da chi^n thSng, mot chien thang dich

thang ban than, dong gop sue luc con lai cho cuoc doi. Thang 2 nam

thuc. K h i cuoc song giang cho ta nhung don r l t dau, k h i vap phai

2005, Pham Thi Hue tra thanh tinh nguyen vien cua Lien H g p

nhung tai uong b i ^ n c6 t h i dung v g i nan long ma hay n h i n no a

Quoc. Chien thang ban than la chien thang v i dai nha't, M a i A n h a!

mot khia canh khac: bi§n nghich canh thanh ca hoi t h u thach ban

Hay suy nghi lai M a i A n h nhe! Cuoc song nay con dai lam, con

than, b i ^ n kho khan thanh t h ^ manh. Hay biet d o n nhan su tra treu

CO b i l t bao dieu dang cha d g i cau a phia truac. Neu cau sg thi dung

cua s6 phan bang thai do song tich cue, lac quan, t u t i n . Va tren

lo v i xung quanh con c6 nhung nguoi than dang yeu thuong che

het, ta can c6 nghi luc kien cuong, dung cam, khong d4u hang

cha va lo lang cho cau. N g u o i ta noi tinh yeu thuang c6 the lam nen

truac s6 phan de vugt qua kho khan. K h i do, ta se m a mang dugc

phep mau k i dieu cho cuoc song.

thm nhin, s6ng c6 ich, s6ng c6 gia t r i .

Song that dang bu6n, k h i ma Faith, mot con vat, van chien da'u

Faith chi la mot chu cho nho vay ma no da dung cam biet

va chie'n thang so' phan t h i lai c6 mot bg phan nhung nguoi hen

nhucrng nao k h i khong chi khac phuc dugc nhung khiem khuye't

nhat, d l dang b i khua't phuc truac kho khan va c6 thai do tho a, v6
107


c a m truac bat h a n h cua nguod khac. T a n g h l cau k h o n g m u 6 n la
m o t t r o n g s6 h o d a u , p h a i k h o n g ?
M o t c h i i cho n h o c6 the d i b a n g h a i chan, m o t nha bac hoc c h i
c u d o n g dugc h a i n g o n tay v i n m i e t m a i n g h i e n c u u khoa hoc, m o t

CUOC PHIEU LUU

vAo M O T C U 6 N

SACH

ngucri c a m diec vSn t r a t h a n h nhac si k h i e n ca the' g i o i p h a i n h a de'n
t e n m i n h , m o t c o n n g u o i h i liet ca h a i tay v a b a y g i o d a n g la g i a n g

X

v i e n d a i hoc... V a y , t a i sao cau k h o n g suy n g h i theo m o t h u o n g t i c h
cue. T r o n g cuoc s6ng k h o n g c6 g i la k h o n g the ne'u c6 n g h i luc va
cua t h i y giao N g u y i n N g o c K i : " C o n n g u o i ta c h i sg k h i e m k h u y e t

C h u c cau se v u g t qua t h i i thach nay. T a t i n r a n g vao m o t n g a y
k h o n g xa se l a i n h i n tha'y n u c u o i cua cau.

Lap

Lam

Thao - Phu

s'loFr^

: ' ;

lim vao nriQt cudn sach yeu

thich.

N e u m o t n g a y nao d o , p h e p m a u c6 d o t n g o t xua't h i e n t h i b a n
c u n g d u n g qua ngac n h i e n nhe. T h i t h o a n g c h u n g vSn h a y x a y ra
n h u v a y c h i de g i u p c h i i n g ta n h a n ra m o t b a i hoc nao d o t r o n g
cuoc d o i m a t h o i .

hay choi b l i p be, d i e u da m o t teo v a c6 c h u t khie'u ca hat. H 6 i ay,

Nguyen Thi Thanh Ngan
8A1 - THCS

',,.1.

I,\i

toi la k h i toi m o i la m o t c6 nhoc hoc lop 3, thich mac d a m , me an ca - rem,

Thanh Ngan

^

.

N e u t o i n h a k h o n g \hm t h i \hn d i u t i e n p h e p m a u xay d e n v o l

Than!
^

.

BAI L A M 1

tarn h 6 n , d o la m a m t a i hoa, con ba't c u k h i e m khuye't nao t r e n ca
t r a t h a n h n g u o i k h o n g khie'm k h u y e t " .

,

Tuong tuong va ke led cuocphieu

quye't t a m . T o d a t n i e m t i n 6 cau da'y! T o l u o n n h a m a i cau n o i n a y

the c u n g k h o n g d a n g sg n e u ta d u n g c a m d 6 i d i e n va v u g t qua de

.

DE B A I

Tho

t o i l u o n n g h l d o la n h u n g 11 d o rat c h i n h d a n g de t o i t r a t h a n h m o t
g u a n g m a t t i e u b i e u t r o n g p h o n g trao v a n n g h e cua t r u o n g . N h a n
d i p h o i t h i v a n n g h e d p t i n h , t o i d u g c c6 giao c h o n n g a y vao d o i
k i c h d i i n v a Bach Tuyet va bay chu lun. T o i hao hue l a m ca. N h u n g
t u o n g m i n h se v a o v a i " n a n g Bach T u y l t " d i u d a n g , x i n h d e p , the
m a c h i t a i n d t r u 6 i t r e n m a m a t o i h i c6 giao c h i d i n h vao v a i
" H o a n g h a u doe ae". N h a n l a y c u 6 n t r u y e n t h a y cho k i c h b a n t u tay
CO

giao, m o i n i § m v u i l a p tuc t a n hiin

d i . Toi

that v o n g , t o i h u t

hSng, t o i ti§c n u 6 i v a c a m giac n h u c6 g i d o t a n v a t r o n g 16ng n g u c ,
mac d u t o i k h o n g n o i ra m a c h i d a m t h u t t h i t t r o n g n h a ve s i n h t h o i .
T o i da ap u v a i d i l n ay d ^ n the' nao, sao b a y g i a l a i vao m o t v a i te
th§nayehu?

y i i-t ,

i.-n

f• • '

T o i v ^ n h a , 6 m \iy cai go'i khoc nuc n o v i k h o n g d u g c d o n g v a i
m i n h t h i c h , r o i l a i dim v a o g d i t h u m t h u p d ^ y d d i h o n :
- T a i sao? T a i sao? T a i sao chu?!
M.OIM",,,,(,•
"


T o i c a m tha'y that oan u o n g , that k h o n g cong b a n g cho m i n h t i

He! X e m nao, t o i d a n g mac d a m nay, c6 n a d o n i i a nay... O la

nao! V u a b u o n v u a g i a n , t o i chop l l y c u 6 n t r u y e n c6 giao t a n g , n e m

la, the' t h i t o i d a n g vao v a i n a n g Bach T u y e t r d i c o n g i ! NghT d e n

cai " b 6 p " vao goc p h o n g , b u n g n o n g n h u l u a d 6 t va t o i chat n a y ra

canh lat n u a se d u g c b a y c h u l u n mod an b a n h tao va ga quay, d i n

y d i n h se k h o n g d i tap v o l d o i k i c h n u a .

cuoi truyen lai dugc hoang t u dep trai cuoi v§ l a m vg, trong b u n g

N a o n g a , y d i n h d o chua k i p h i n h t h a n h c u the t r o n g dhu t h i
a p h i a goc p h o n g , c u o n t r u y e n b a t dku
hit

c6 n h u n g b i e u h i e n r a t

toi n h u n o r g ca m o t v u a n b u a m b u o m !
D i m o t d o a n gAn de'n n g o i n h a n h o , t o i da t h a y xa xa b o n g d a n g
cua n h u n g c h i i l u n .

thuang.
''Xoat...xoat:./''^^^^^^^^^^^^^

- M o t . . . hai... ba... - T o i nheo m a t de'm - m o t , h a i , ba... sau, sao

^ ,

C u o n t r u y e n t u l a t ra t i m g t r a n g m o t each b i an, t u n g d o n g c h u
p h a t ra n h u n g tia sang l a p l a n h t h a t k i ao. Ca can p h o n g x u n g
q u a n h t o i d u a n g n h u to'i l a i , m o t t h u a n h sang m a m i bat len. N h u
d u c a m d u g c c h u y e n bat t h u a n g sap sua x a y ra, t o i l a n h n g u d i , n i n
t h a va l u i l a i , v a n h a n h la'y cay gay d a p b o n g chay r 6 i chia vh
h u o n g c u 6 n t r u y e n de chac chan r a n g se k h o n g c6 d i e u g i l a m h a i

dugc toi.
"Xoat... xoat... xoat!"

,

.

chi CO sau c h u l u n t h o i . C o n n u a , sao can n h a n a y l a i v u a v a n v a i
toi th§ nay? Co le nao...
- E, CO l u n , d o n d o a n chua, t u i n a y d o i r 6 i !

'

N g h e eau d o , t o i s u y t n g a t x i u . T h i ra, n a y g i a t o i d a n g vao v a i
m o t CO l u n .
M g i c h u y e n c u the d i l n ra n h u t r o n g t r u y e n khie'n t o i h§t sue
chan n a n . C h i Bach T u y § t vao n h a c h u n g t o i t r o n g m o t n g a y m u a
gio tarn ta, a n v u n g d 6 an, n a m n g i i t r e n ca b a y chie'c g i u a n g va t o i

,

K i q u a i thay, n h i i n g t r a n g giay l a t m 6 i luc m o t n h a n h v a n h u n g
tia sang k i la k i a cang luc cang toa sang rue r a . N h u n g h i n h a n h
c h u y e n d o n g , m a u sac b i e n d o i la k i . V a \kn nay, t o i r o r a n g n g i i i
t h a y t u t r o n g c u o n t r u y e n , m u i b a n h tao, m u i ga q u a y t h a m p h u e ,

t h i b i sau c h u l u n con l a i m a n g cho m o t t r a n v i t o i h a m c h o i , k h o n g
t r o n g n h a , de n g u o i la vao... va b l a h b l a h blah...
C h i Bach T u y e t mac d u ra't to't v o i b a y c6 - c h u l u n c h i i n g t o i
n h u n g t o i v I n k h o n g t h i c h c h i ay l a m v i the' nao c h i ay c u n g l a y

h o a n g t u cho m a x e m . C h a n the' day! T r o n g k h i n g 6 i n h o p n h e p an

CO ca t i e n g e h u o n g k e u leng k e n g , tie'ng v 6 n g u a d 6 n d a p va ca

b a n h va n h i n c h i Bach T u y e t d a n g c h a m c h i l a u d o n n h a cua, chgt

t i e n g n g u o i c u a i n o i 6 n ao...

f-tn

t r o n g dku t o i n a y ra m o t y d i n h x a u xa n h a m thay d o i cau chuyen...

D o i din luc n h i j n g t i e n g u a k i n h h a i t r o n g c6 h o n g t o i bat ra

M o t h o m n g , t o i v l n h a v o i qua tao m u a t u m o t ba gia m a t o i

t h a n h l o i t h i da m u o n , m o t l u d n g sang loa m a t da keo t u o t t o i vao

bie't chac d o c h i n h la h o a n g h a u dgc ac gia d a n g , t o i n g g t n g a o mod

trong do.

chi Bach T u y l t :

"Bich!"

::''rij

M

^ r n - 'ktn •nAH

iy/ oi>f 6 L ij? 6') i^Hn

'^^rt

p r f i ' t f ' g j ' i r f ' ^ l ' t ' ' , ' i 1 t t j f ' ' i
t

'>nK}j.
(':^^'>fUT's

T o i nga t u m o t d i e m nao d o k h o n g r o t r o n g k h o n g g i a n x u o n g

*

*t

.ri

- E m m a i m u a qua tao n g o n ne chi. C h i e m m i n h cat ra an n h a ,
chi an p h i a d o , e m an p h i a m a u x a n h c u n g dugc.

iU
*^^t> f f 1 f rf'

d u o i da't, d a n g m a i x u y t xoa v i cai m o n g e a m cua m i n h t h i . . . h i t

- U , c a m a n e m n h a , e m t d t b u n g qua.

ha... " M u i b a n h tao va ga q u a y ! " - T o i reo l e n m u n g r a . ? 'i'*' 'rVi

C h i Bach Tuye't h i e n l a n h xoa dku t o i r 6 i la'y dao b o d o i qua tao.

The' la, c u d i theo t i e n g g o i quye'n r u cua d o an, t o i t i m d § n m o t
can n h a n h o g i u a r u n g gia.

'^^vir,

1 'iosfc JB!: -

Luc c h i d u a tao len m i e n g , t o i r u n l a m , n u a m u o n c h i an, n u a l a i
k h o n g . N h u n g r o i t o i da n h i n t a m d u n g t r a n t r a n n h i n c h i m a


khong lam gi ca. Liic chi Bach Tuyet trung doc nga xudng san, toi
mod 6m chi ma oa len khoc...
Toi dau kh6 v i viec lam tan ac cua m i n h nhung toi chang biet
phai lam sao nua, toi de chi trong can nha be nho a'y r6i chay mot
mach vao rung sau, vua chay vua khoc than mot each dau kho.
- H u h u h u , chi Bach Tuye't oi, em xin 16i... H u h u , sao m i n h lai
doc ac thi nay?

- A n h oi... hiic hue... - Toi rom ram nuac mat niu vat ao hoang tu.
- Nao nao, be dung khoc, c6 chuyen gi bu6n ke anh nghe nao Hoang t i i v6 ve toi.
- Em bie't em h u lam... h u hu... nhung ma em ke chuyen nay anh
dung gian em...
Cha hoang t i i gat dku, toi nghen ngao ke moi chuyen, vua ke toi
vua khoc na'c len va k h i ke het toi oa len niie na. Hoang t i i da tha t h i i

Chay mai, chay mai, toi met moi guc xuong mot gdc cay san sui

cho toi, dieu do khie'n toi cam tha'y nhe long d u v§n con an han.

va thiep d i cung bao nhieu la nuac mat. Luc do, toi dau c6 biet

Sau do, toi cung hoang t i i vao rung de t i m chi Bach Tuye't. Gap

chuyen a nha, sau chu l u n cung dang dau kho den ducrng nao v i

lai toi va hoang t i i , ca sau chii l u n deu xiic dong, ni§m v u i m u n g

mat ca toi va chi Bach T u y l t .

hanh phiic tran ngap den n6i ho khong the tho't thanh loi. Hoang t u

Den k h i toi tinh day t h i thay truoc mat m i n h la mot chang
thanh nien khoi ngo tuan t u dang cuoi con bach ma, nhin toi dhy
thuang cam.
- Nha be a dau the' nay, sao lai nam day ma khoc? - Chang
hoang t u d i u dang hoi.
- Da, em b i lac a. Soi rung an thit ca nha em r6i. - Thay chat
mieng, cay long nhung toi v i n noi doi.
- Toi nghiep qua, de anh dua be vh hoang cung nhe! - Hoang t u
d§ nghi va be' toi cung ngdi len chu ngua trang tinh.
The' la, toi da thay chi Bach Tuye't dang lam com nguy kich de
r\han la'y su giiip d a cua hoang t u . Ne'u toi cu a mai trong hoang
cung the' nay, chi Bach Tuye't se che't va ke' hoach cua toi se thanh
hien thuc. Nhung, n h u vay c6 xiing dang khong? Toi muo'n thay vai

chi Bach Tuye't den n6i nay u?
- Be lam sao vay? - Hoang t u cai len d l u toi mot bong hoa va hoi.
- Da, khong sao a - Toi u r u dap.

'

hon chi Bach Tuye't va chi a'y so'ng lai. Ta't ca chiing toi 6m chhm la'y
nhau, m u n g m u n g t u i tiii.
Trong Ian nuac mat xen iSn hanh phiic va an han ay, t6i lai thay
lu6ng anh sang ma m i dua t6i tra ve hien thuc.
- "Nang Bach Tuye't va chang hoang t u ke't h6n vai nhau. Bay chii
lun Cling dugc moi de'n bua tiec mung v u i ve a'y, ai ai ciing cam tha'y
hanh phiic va man nguyen" - T6i doc thhm dong chu cuo'i cung cua
cu6'n truyen va thaphao nhe nhom. Ngoai kia, nang vang a'm ap tran
vao can phong lam tan bien d i nhung tia phep mau k i dieu, de lai
trong toi mot bai hoc that quy gia qua chuy§n phieu l u u vvra r6i. '
The' la, sau chuyen phieu l u u a'y, t6i da de'n truang tap kich
cham chi va nhiet tinh cung ca doi. Dem hoi t h i d i i n ra, truang toi
dat giai Nha't toan doan. Rieng t6i voi vai d i l n "Hoang hau doc ac"
da dat giai " D i l n vien xua't sac nha't" trong su nguang mo cua ban
be va niem t u hao cua thky c6.

Hoang t u t hi dep trai that do, nhung khong phai la danh cho

Vay day, m 6 i nguoi deu c6 mot vai d i l n rieng cho m i n h trong

toi. Toi thich an ca-rem, toi thich mac d i m va choi blip be, ma

doi, hay c6' gang hoan thanh that t6't vai d i l n do, de cuoc s6'ng nay

hoang t i i t hi doi nao n h u vay... Diing, toi khong yeu hoang t i i teo

la mot " d a i tac p h a m " that tuyet vai, cac ban nhe!

f

nao ca, hoang t i i chi xem toi n h u la mot nguoi em gai. Thoi th i chi
bang cii de cau chuyen d i l n ra binh thuang, ai vao vai nay, n h u the'
cha phai toi se nhe long han sao...

•
Lop llVan

Vd Thi
- THPTchuyen

Luang Van Chanh -Phu

ThuHa
Yen


BAI L A M 2

Jl^

Do'i v6i toi, sach bao luon la n h i m g nguoi ban t r i k i , tvf nho toi
da rat say me doc sach. N o giup toi cam nhan dugc huong v i cua
cugc s6ng. N h u n g trong s6 nhung cu6n sach hay toi da dgc, c6 mot
cu6n ma toi se luon yeu thich, g i i i gin do la cu6n tap chi Van

hoc

va Tuoi tre s6 4 nam 2013.
Cu6n tap chi nay da den v o i toi ra't tir\ ca. Chi la toi mugn
dugc cuon so' 2 ciia dua ban, thay tro choi thii v i nen toi tham gia
giai bai tap. The' ma, that ba't nga la toi da nhan dugc nhuan but va
bao bie'u. Toi v u i lam, nhay " c i n g " len r d i khoe v o i ban be. Cuo'n
Van hoc va Tuoi tre de'n v o i toi n h u vay da'y. To'i de'n, an com xong
la toi chay luon len phong, ngdi vao ban va gio to tap chi ra dgc. Toi
dgc say me de'n n6i cam tha'y da phieu l u u vao the' gioi cua Van hoc
va Tuoi tre t u luc nao khong bie't...
Dau tien, noi toi dat chan toi la mot vung nong thon mi§n n u i .
Toi dugc thay va cam nhan n5i vat va cua nguoi nong dan "tho so
da thit" nhimg hg vin luon yeu doi, yeu cugc song va yeu gia dinh.
Dac biet hon la toi con dugc toi tham nha tho Y Phuong va bat gap

Toi t i l p tuc cugc phieu Ivru ciia minh. Tren ducmg d i , toi c6 mot
thac mac nho nen da t i m toi chuyen muc " H l u chuyen thugng de'"
dJ nho chu Khoa giai dap:

.

,

- Chu Khoa oi! Khong bie't v i sao ma m g i nguoi lai khong thich
dgc sach nhi? Chau tha'y dgc sach ra't thu v i ma. Vua c6 them nhi§u
kie'n thuc bo ich lai vua dugc xa "stress", the ma m g i ngucri cii tho
a truoc viec dgc sach lam "van hoa dgc" xuo'ng ca'p qua chii a!
- U , chu Cling nghl n h u chau day. V i hien nay do doi song cao

hon, lo'i song thay doi nen c6 ra't nhi^u nguyen nhan khie'n sach
khong dugc ua chugng n h u truac niia. - Chu Khoa bu6n ba noi.
Chu khuyen: " T r i tue loai nguoi dugc due ke't het trong sach vo.
Chinh sach se day chung ta thanh nguoi v i vay chung ta can cham
chi dgc sach hon de tro thanh cong dan c6 ich cho xa h g i " . Toi cam
on va tam biet chu de tie'p tuc cugc phieu l u u k i t h t i . " * '
Toi t i m de'n dugc chuyen muc " G i u p ban on t h i " . 6 day toi da
"copy" dugc d§ on thi vao lop 10 de dua cho dua em tham khao.
Mong rang ke't qua cua no se dugc cai thien horn toi.

nha tho dang ng6i choi v o i chau. Nha tho tro chuyen voi toi rat than

H i n h n h u la toi da d i dugc nua chang ducmg roi, sao nhanh vay

thien va triu me'n. Van dku tien dugc gap nha tho nen toi c6 ra't n h i l u

nhi? Troi oi... ten ciia toi nay, dung la ten ciia toi r6i, ten toi dugc i n

thac mac. Toi hoi: "Nha tho c6 the cho con bie't b i quye't gi giup nha

trong danh sach nhimg nguoi giai dugc bai tap k i truoc nay. Toi het

tho v i l t dugc nhung tac pham hay n h u vay a?". Nha tho nhe nhang

toang len mac ke cho mgi nguoi, mgi vat dang cham chii nhin toi.

noi: "Hay viet nhung gi minh tha'y, minh nghi. Viet sao cho chan

Hi... hi... Cugc phieu l u u ngay cang tro nen hap dSn v o i toi. Co le,

thanh gian di. Khong to ra b i luy bu6n dau. Khong to ra cuoi v u i hon

chinh v i dieu nay ma toi da giai dugc bai tap k i nay nhanh chong va

hon. Cung khong to ra cau k i tia tot. C u viet n h u minh tho. Vay

lay dugc "chia khoa" de m o "Trang sang tac". O trang nay, toi dugc

thoi". Nha tho Y Phuong dung la ta'm gucrng de chung ta hgc tap.

thuong thiic nhimg bai tho hay, nhiing cau chuyen ha'p din ciia cac

Chang the' ma bai tho Noi voi con cua ong ra doi each day da hon ba

ban o bo'n phuong gui v l : Thing

muoi nam vIn con nguyen gia t r i va dugc nhi^u ban dgc yeu thich.

bong... Dac biet la cau chuyen Lop no ggi cho toi bao suy t u ve nam

Trang tie'p theo lat mo, toi dugc hieu ro hon ve tinh "dan tgc"

hgc cuo'i ca'p THCS. Do la nhiing luc hieu ihm rdi gian hem v u vo, do

trong bai tho Viet Bac cua To' Wvnx, qua n h i m g phan tich, cam nhan

la nhiing liic danh nhau chi v i cai keo m i i t , do la nhimg liic vo y

ciia CO giao Chu Thi Hao d^n t u tinh Phu Thg.

khong quan tam toi ban be... N h u n g "sau con mua trcri lai sang".

j.

Tu vi, Bat chat, Mua hoa gao

dam


tinh ban khong nhung khong bi vui dap truac "nhung song gio" trai
lai con dugc nhan len gap nhilu ikn, no giiip cac ban them hieu nhau
hon, bilt cham soc, yeu thuong nhau hon. Va do moi chinh la "tuoi
hoc tro". Mai suy tu qua khien toi di lac vao mot goc pho nho. Toi
ghe vao mot quan che. That dac biet, a day toi bit gap "tinh yeu mau
xanh" nay no giua hai ban hoc sinh trong goc nho cua quan. Do la
mot thu tinh cam h6n nhien, trong sang va v6 tu ciia tuoi hoc tro.
Toi dang ng6i an che thi c6 mot chi den hoi:
- Cho chi ngdi ke voi nhe! Quan h^t ch6 r6i!
, j,
- Da, dugc a. - Toi dap.
Toi va chi vua an che vua noi chuyen. Toi dugc biet chi ten
Nguyin Thi H6ng Van a Trucmg THPT Hoai Due B - Hoai Due - Ha
Noi. Hai chi em noi chuyen vol nhau ra't vui ve. Toi con nho chi tra
loi giup cau hoi ma gio hoc truac c6 giao hoi toi:
- Chi Van ai! Theo chi thi pham cha't can c6 cua mot nguoi hoc
sinh la gi?
Chi chia se: "Dung cam de "hoi" va hoc "each hoi", theo chi la
pham cha't can c6 cua mot nguoi hoc sinh. Ne'u chung ta khong hoi
thi chung ta chang khac gi con vet... Vi vay, m6i hoc sinh ckn dam
nghl, dam lam nhung di§u moi me, vugt qua nhung 16i mon ciia tu

duy"... A! Thi ra la the'... Cam an chi Van nhilu nhe!
Toi ti^p tuc di. Den cuoi doan duong cua cuoc phieu luu va
cflng la trang tap chi cuo'i cung, toi dugc di bang xe ca Ian va dugc
nghe nhung cau d6i, dugc tro chuyen voi cac van nghe si ten tuoi
nhu: Thanh Tinh, Xuan Thilu, Dao H6ng Cam, Ngoc Canh, Huy
Thuc, Thuan Yen...
- Nhung! Nhung oi! Con khong di ngu a?...
- Da... Da... con di ngu day a. Thoi che't, tu nay toi gia toi mai
me doc qua nen quen ca ngu r6i. Chuyen phieu luu tren Van hoc va
tuoi tre qua la mot chuyen di bo ich. Toi da dugc gap go nha tho Y
Phuong, nha thoTrSn Dang Khoa, nha van Thanh Tinh... Toi da tim

lai dugc nhijng ki niem dang nha ciia tuoi hoc tro. Dac biet toi duac
tie'p thu nhigu kien thuc de phuc vu cho mon van cua minh.
Doc sach chinh la nhung cuoc phieu luu li thu nhu vay day cac
ban a. Vi vay chung ta ckn phai doc sach de tich luy kie'n thuc cho
minh. Chuc cac ban c6 nhung "cuoc phieu luu" thanh cong!
Bui Thi Hdng Nhung

Lop lOAl - THPTLe Hoan - Thanh Liem - Ha Nam

DtJC TINH KHIEM NHUONG
DEBAI

Suy nghl ciia anh/ chi vi due tinh khiem nhaang.
BAI L A M

Trong hanh trang vao doi cua m6i con ngucri can c6 mot due tinh
khong the thieu: su khiem nhuong. Do la nhan t6 lam nen nhan each
eon nguoi, la thuac do pham cha't dao due, la each do'i nhan xu the'

trong euge s6ng.
. i* i ,= KIS ;..
;
Khiem nhuong la su khiem ton trong quan he ling xu voi moi
nguoi, la su nhin nhan, danh gia dung dan vh ban than minh. Do la
su eau thi, ham hge hoi va khong de cao ban than qua mue. Lao Tu
tung noi: "Hau ki than nhi than tie'n, ngoai ki than nhi than t6n",
{*) De bai va Goiylam bai da in trong "Tuyen tap De bai va bai van theo huang
ma, tap mot" (NXB Giao due Viet Nam, 2012).
: i:


hieu khai quat c6 nghla la: dat than m i n h l u i sau (khiem) ma dugc

than, cho m i n h la kem coi, khong d u kha nang nen kho c6 the dat

dua len truac, dat than m i n h ra ngoai (nhuong) ma dugc ven toan.

dugc nhiing thanh qua n h u mong dgi. Con nguoi khiem t6n bie't cu

Khiem nhuong khong c6 nghia la t u t i , t h i l u ni§m t i n vao ban than

xu dung muc. K h i dat dugc thanh qua nao do, hg kh6ng khoe

ma t u ha tha'p minh. Nguoi khiem nhuong luon " b i l t minh, bie't ta",

khoang, t u dac ma lu6n biet c l u t h i de ngay cang tie'n bo hon. H o n

v i the' each ung x u cua ho luon c6 chung muc nha't dinh.

ai he't, nguoi khiem t6n luon la ngucri dau tien nhin ra nhiing thie'u

N§u v i cuoc dai n h u mot buc tranh thi khiem nhuong la nhiing

sot cua ban than, t u r i i t kinh nghiem, siia chiia nhiing sai lam. Ta

gam mau tram trong buc tranh do. Song khiem nhuong se giup con

CO the tha'y ra't nJhi§u nhCing con nguoi n h u the' trong cugc s6'ng. Ho

ngucri nhan ra dugc nhiing thi§u sot, han ch^ cua ban than, t u do khac

la nhiing ta'm guong sang vi l6i so'ng khiem nhuong, gian d i .

phuc de hoan thien minh hon. Nguoi khiem nhuong thuong that long

Einstein la mot nguoi n h u the'. 6 n g la mot nha bac hoc v i dai, c6

chiic mCmg cho thanh cong cua nguoi khac va lay do lam guong de

nhieu dong gop to Ion cho nganh Vat l i noi rieng va n§n khoa hoc

phan dau, vuon len. Nguoi A Dong xua nay thuong giu cho minh thai

k i thuat hien dai cua the' gioi noi chung. Dugc coi n h u "bo 6c the k i "

do s6ng " m i n h v i mgi nguoi" va y thuc dugc rang "mot di^u nhin chin

voi "Thuyet tuong d6'i", " H i e u u n g quang dien", tung doat giai

d i l u lanh" nen cu x u ra't on hoa, hik s6ng v i tap the. Di§u do lam cho

Nobel nhung ong lu6n t u nhan m i n h chi la mot ngucri binh thuong,

quan he xa hoi dugc tot dep, t l m hieu bi§t va cac mdi giao luu dugc

kh6ng thong m i n h hon bat k i ai khac. Trong mot budi phong va'n,

m o rong. Con ngucri khi song doan kit, hoa thuan se gop phan tao nen

khi dugc hoi l i do phat m i n h ra "thuye't tuong d6'i", ong da tra Icri

mot xa hoi cong bang, van minh, v i thg due tinh khiem nhuong n h u

rang: " M o t nguoi binh thuong hau n h u kh6ng nghi nhigu v l kh6ng

sgi chi do giup con nguoi dugc gan nhau hon.
Trai vai khiem nhuong la kieu ngao, t u cho m i n h la hon nguoi
khac. Cach song do thuong thay a nhung nguoi ich k i , bao thu, hieu
biet nong can. Dan dan nhung nguoi do se bi mgi nguoi xa lanh, roi
vao tinh trang c6 doc, khong c6 ban be. Boi m6i ca nhan n h u mot

gian, thoi gian. Con t6i do t r i tue cham phat trien nen ra't hay ngac
nhien v l diiu do. M o t each t u nhien, toi da tham nhap sau hon vao
nhiing va'n d§ ma nhiing diia tre binh thucmg khac kh6ng de y t o i " .
Cau noi cua Einstein cho tha'y su khiem nhuong dang ne cua nha
bac hoc th6ng thai.

. a . M ^ f u ,

,

giot nuoc giiia dai duong bao la, n h u con song nho giua muon trung

Trong I I dang quang, Tong tho'ng M i Barack Obama da c6 Icri

bien khoi. Su hieu bie't cua m6i nguoi chi la mot phan rat nho cua

phat bieu n h u sau: "Toi dung day, khiem nhuong giiia nhiing s i i

kho tang t r i thuc nhan loai. Neu anh t u cho m i n h la thong minh,

menh phia truoc, bie't on nhiing gi cac ban da danh cho toi va n h o

uyen bac tai gioi hon nguoi thi chang khac gi "Ech ngdi day gie'ng"!

de'n nhiing h i sinh ma To qu6'c da trai qua". Loi tuyen b6' tha'm thia,

Su huyerih hoang, t u man khien con nguoi ta t r o nen u me,

xiic dong cho tha'y y thuc sau sac vh trach nhiem, nghia v u va ta'm

khong xac d i n h dung muc tieu, l i tuong cua minh. Neu n h u due

long cua v i tong th6'ng tai gioi nhung ra't muc khiem nhuong.

khiem ton la rthung nguoi khong 16 bie't cui m i n h xuong de nang

Vay chung ta hgc dugc g i t u nhiing dihu a'y? Do la ren luyen

nhiing ngucri l u n cao len thi ke c6 tinh kieu ngao chSng khac nao ke

cho m i n h each cu x u hoa nha gan v o i long khiem t6'n, tinh than cau

lun nhung t u cho m i n h la khong 16. Tuy nhien cung can phan biet

thi, cau tie'n. Phai bie't t u hao v i nhiing thanh tich, thanh qua cua

giiia khiem nhuong va t u t i . Ngucri t u t i c6 cai nhin bi quan vao ban

ban than, d6ng thoi ciing phai bie't khiem nhuong, kh6ng ngung


hoc hoi moi ngu-oi xung quanh de phat trien toan dien hon. Mat
khac cung khong nen song khep k i n , t h i l u t u t i n , khong dam the

G O C S A N V A

hien, khang d i n h ban than, n h u vay, ca nhan se khong c6 cahoi boc

KHOANG TROI CUA EM

16 tai nang, so truong cua m i n h ciing n h u nhixng nhugc diem can
sua chua. Voi hoc sinh dang ngdi tren ghe' nha truong, ren luyen
due khiem r\hucmg ra't can thie't. Xa hoi cang phat trien t h i cang ckn
nhung con ngudi c6 due tinh khiem ton, bie't each do'i nhan x i i the'.
Tren mot chung muc nao do, su khiem ton khong nhixng lap day
nhung ch6 tro'ng, nhiing "16 hong" t r i thuc ma con tao dugc thien
cam, su yeu men, ton trong ciia moi nguoi xung quanh. S6ng khiem
nhuong tuc la ban da tao ra n i n tang viing chac cho su phat trien

nhan each cua m i n h r6i day!
Cuoc s6ng cin lam n h i m g m6i quan he xa hoi, su giao l u u , gSn
ke't giiia eon nguoi v o i nhau ma due tinh khiem nhuong la cha't xue
tac can thie't lam nen d i ^ u do. Su hieu bie't eiia con nguoi c6 han ma
t r i thuc nhan loai lai v6 cung v6 tan. V i vay, toi va ban - the' he tre
chung ta hay ren luyen cho m i n h long khiem ton, su c6i mo, chan
thanh ngay t u bay gio nhe!

G6c san va khoang trcd cua em.
B A I L A M I

Toi va l i i nhoc sinh ra 6 mot xom tap the lao dong ngheo nam
ven x i nghiep cua c6ng ty ma ba me ehiing t6i lam viec. V i la k h u
tap the nen ra't chat hep, chang d u dap i m g sue to mo va kham pha
ciia t u i nhoc chung toi. Ngay do chung t6i thuong chay "long
dong" trong k h u dat xi nghiep ciia e6ng ty de v u i dua. N h u n g v i
nguoi Ion khong cho nen chung t6i lai phai l u i vao goc trong cua xi
nghiep. Hay dung hon la mot cai san be teo chi d u de phoi d6 cua
nhan vien tarn t r u . Cai san tuong n h u la be xiu ay the' ma cu6'n hut
l i i tre chung t6i v6 ciang. A ma cai san be xiu u? Khong dau! Phai la

u
( I,, V

DEBAI

DdThiNga

Lop 12 Van - THPT chuyen Hung Vuong - Phu Tho

"thien duong rong I o n " ciia chung toi moi dung!
"Thien d u o n g " ay chi von ven la mot khoanh dat v o i nhirng cai
gia phoi d6 bang sat, nhung t r u be t6ng tron, xe'p day, nep ben gia
phoi, hai cay thong cut ngon, mot cay bang xanh muot va mot cai
gara xe eo cua thong voi bai c6 phia sau xi nghiep. Chiing t6i ung
cai khoanh dat nay nhat boi each bai t r i cua no rat thich hop de choi
nam muoi, ca sau len bor va v6 van n h i m g tro choi sang tao khac.
Khi nhung chie'c m§n tOr gia phoi d6 p h u xu6'ng, lii tre chung t6i thi
nhau gia'u m i n h sau nhiing manh vai mkn ay. Va k h i nhiing chie'c
men eat d i , l i i tre chung t6i lai leo len n h i m g bac ciia gia phoi d6 de
CO the buoc len nhiing kh6'i be t6ng tron ben canh. M 6 i buoi trua he
lam may, it nang chung t6i lai nam tren nhCing t r u be tong ay, ngSm
nhin nhCing cong nhan dang lam viec xa xa, thi nhau tuong tuong


nhung hinh thu dac biet cua nhung cuon may bong troi doc bau

- Co Bep a, sang mai dung d i hoc nua, ra day choi day hgc nhe!

troi, ve nen nhiing uoc m a sau nay cua ban than...

M 5 i ikn the', toi lai mSng yeu l u nhoc cai toi dang ng6i hoc ma

Tuoi tho chung toi cu th§ gin voi cai "thien duong" nay cung

" d a m chgc c6", va cu thay trong long v u i vui...

nhung tro choi lau linh cua tre con, de thoa sue ma kham pha het noi

N h u n g ikn day hgc choi a'y cu the' ma bdng cho'c nu6i trong toi

nay toi noi khac... Chung toi thich tr6n nguoi Ion chay qua cai cua

uoc mgng lam... c6 giao. Cai uoc m a ay toi khong ro la da eo t u "tie't

sau gara v u i dua r6i chay khap bai c6 dang sau cong ty. N h u n g khi

hgc" nao, t u cam giac v u i suang nao khi thang euge nhung l^n oSn

tha'm met, chung toi lai tro lai khoanhsan "thien d u o n g " ay, nghi

tu t i voi t u i nhoc. Toi chi bie't rang t u goc san nay, t u nhimg buoi "len

la'y hoi va bay nhung tro choi chi choi mot ch6. Trong nhung tro choi

l a p " dac biet nay va t u nhimg trua he nkm ngam may tren tru be

"choi tai ch6", tro choi ma toi va dam ban thich nha't la tro... day hoc.

tong voi l u tre... uac m a ay da t u nhien ma ve ra t u nhimg net m a

Chung toi khong c6 bang ciing chang c6 pha'n hay sach v a g i

nhat nha't. Uac m o a'y cu vay ma hinh thanh trong toi, dam sau va

n h u a truang hoc. N h u n g v o i chung toi, goc san nay se lam dugc

bung toa dhn n h u nhiing nhanh r§ chae khoe lan rgng, dgi mot ngay

m o i thu. Bang u? Ba tuang phe't voi cua x i nghiep. Pha'n a? M a u

vuon len mat dat bao la...

gach do nho dugc dap v u n ra. Con sach va, but thuac thi sao? Da
CO nkn da't va nhung que cui dugc be nho t r g giup. V o i l u tre chung
toi, chi ckn n h u the', tro choi "day hoc" da bat dau, du... c6 doi \hn
hi nguoi lorn mang k h i nghi chiing toi ve bay len b a tuang. N h u n g
r6i chang hieu sao hg cung cho phep chung toi su dung mgi t h u
trong cai san do n h u la cua rieng.
Toi kha la thich thu voi viec " d u n g lap". Cha the' ma nhiing lan
oan t u t i de chgn ra giao vien day, toi luon c6 gang de thSng t u i no,
chi CO doi lan may man khong den voi toi. Nhung khong sao, nhung

Sau nay, toi khong con so'ng voi t u i nhoc a k h u tap the do nua,
khong con dugc nam tren nhung tru be tong voi t u i nho nCra, ciing
khong eon choi tro "day hgc" cung chung... nhung m6i \hn tra vh,
ngam nhin nhiing net viet chua tron vanh, nhiing phep tinh ngg
nghinh ma toi tung viet, nhiing k i niem a'u tho ciia toi lai t u dung
uatoixonxao.

^

H o m nay, he da chin that r6i, nhiing dgt gio Lao da de dat han
truae. Toi them dugc dang tay tren nhiing t r u be tong tron qua...

\kn dugc dung len day l u tre hoc va cai cam giac tro thanh mot c6

•'

^

giao thuc thu da lam toi quen het. Toi cham chu nghe nhiing bai

7'/i,fv

(is

Ding

r'i > •

Thi Minh

Hoa

Lop 8D - THCS Trung Do - TP. Vinh - Nghe An

giang ma c6 giao toi day tren lop, hgc theo each c6 ckm phkn, each
CO hoi bai, nghe k i txmg chu ma c6 doe de v§ day cho t u i nhoc.

-

/,

>

,

,,.

N h i i n g chu toi vi§t eo k h i con nguech ngoac lam, chua dep bang chu
i'rrf,.

cua CO toi, nhung mien sao l u nhoc c6 the doc dugc va e a theo tung

BAILAM2

chu ma toi cam que chi la toi hanh phue khong ta noi. Toi eon thich

Chieu nay lang thang tren con duong dat quanh eo vao nha

i>r;-.

,

•

i?:^;"

dugc "xudng l a p " hoi bai tung dua, nhan xet cau tra loi cua tung

noi, truae mSt toi la rang do cua troi may 6ku he that dep. Tung

dua va ra dang that nguoi lan giang giai tung 16i sai. Lu tre cung to

tia nang he n h u triit het nhCing gigt mat nggt cuo'i ciing tren goc

ra thich thu lam, t u i no con xung ho voi toi la "eon" voi "eo" r6i nac

san nho ngay truae cua nha ngi. Do ciing la goc san than thuge cua

ne dua:

tuoi tha toi.

.KX

y.-

'

• ••

' ".y

• m n 'gvr

•!(.•'


Toi v i n nha goc san nho iy, khi noi van chua chat cay hdng
xiem, trua he nao bo me di cong tac xa, noi ciing dua toi ra vong
ng6i ke chuyen. Nhieu Ian, noi con hat cho toi nghe nhung bai ca
cua mot thai oanh het khi noi con lam cong tac thanh nien a Hai
Duong trong nhung nam chong M i . Goc san nho ay gia tuy da
khong con nhu truac nhung trong ki uc tuoi tha toi v I n ven nguyen
nhung hinh anh that dep: la hinh anh npi say sua ke chuyen chong
M l cua nhan dan gay go ma hao hung; la hinh anh moi buoi trua
he, noi ti man ngdi dan tung chile quat nan nho, siia lai con d i l u
moi bi ro'i day; la hinh anh toi cua ngay truac, dang riu rit vol c6 be

hang xom di tim nhung giot nhua deo con lai tren than bac h6ng
xiem gia...
Goc san ay la noi ghi da'u nhung hinh anh binh di nhung lai v6
cung thieng lieng trong ki uc toi. Goc nho ay day toi bi§t thuang yeu
nhung nguoi ruot thit, bie't tim vk voi nhimg trang su hao hung cua
que huang, hay chi don gian la day cho toi biet tu lam mot canh dieu
de nang canh uac ma be nho cua minh dung dua cung khom tre gia
d4u ngo, trong Ian gio mat ruoi cua mua ha tran ngap nang vang...
Luc ng6i tam su voi noi, noi bao se lam lai san. Dieu do d6ng
nghia voi viec goc san nho cua toi se khong con hien hihi truac nha
nua. Tu nhien toi thay long minh bu6n la. Toi keu noi dCmg lam lai,
noi bong dua: "Toi bilt thua la c6 mu6n de lai goc san kia roi, gam,
CO CO khoang trod rieng cua c6 rdi, ca thang moi vao tham noi dugc
doi l l n , gia lai con ve chuyen...". "Khoang trai" cua rieng toi u??
Phai chang cai noi muon noi d§n la cuoc doi rong lorn ngoai kia, la
uoc ma cua rieng toi? Noi bao chi c6 cuoc s6ng ngoai kia moi giup
toi truang thanh len dugc, chu chau noi con non not va vung dai
lam. Co le d i n bay gia toi moi tham thia dugc mot p h i n nao do
trong loi khuyen noi danh cho toi...
Va la lung thay, moi \kn nha lai goc san nho tuoi tha, toi lai thay
minh hoc dugc them nhung bai hoc moi. Nhu the goc san voi nhiing
ki uc tuyet dep do van cung hoa nhip voi buac chan toi d i n tan mai

nay. Toi nghi ai cung c6 mot goc san nhu vay. Mot goc san nho thoi
nhung a do c6 bao hanh trang cho ta di d i n cu6i cuoc dcri. Nguoi ta
thuang noi v l su quy gia cua nhiing bai hoc thua a'u tha vi do la
quang van dgng tCr nhiing trai nghiem nho d i n nhung trai nghiem
Ian, tu nhiing bai hoc nho d i n nhiing hieu bilt Ian hon. Goc san
chinh la mot khong gian cho toi tinh tam hgc hoi va ren luyen nhiing
ki nang dSu tien de t i l n len khoang troi xa phia truac...

Ki lie tuoi tha moi nguoi deu c6 mot khoang san nho. Co the la
goc san tran ngap nhiing loai hoa khoe sic truac hien nha, cung c6
the la goc san truang noi c6 hang g h l da lac dac la roi, hay la mot
goc san g i n ngay duang ph6 tap nap nguoi xe qua lai... Nang niu
goc san nho tuoi tha la de mong ngay ta tu tao nen mot khoang trai
hgc van, van hoa trong tam thiic cua rieng minh, de bay cao nhiing
uac ma d i n voi cuoc doi chung.
M6i sang day som tap the due, dugc ngam nhin bSu troi rgng
d i n khong cung, dugc hit tha khong khi trong lanh eiia mot ngay
moi, dugc don nhan khoanh khae huy hoang eiia buoi binh minh,
toi lai nghi d i n mot khoang troi ciia rieng minh: Toi dang cSm mic
d i n mot chuang trinh truyin hinh, phia duoi la tilng v6 tay khong
ngat ciia khan gia. Duoi do ciing c6 noi toi, b6 me toi dang mim
cuoi hanh dien... T h I roi toi hit mot hoi that sau de quay tra v l voi
hien tai, bat dSu mot ngay moi... cam thay n i l m vui binh di, gSn giii
nhu dang diing tren goc san nho truac nha noi vay. Toi doan chac
rSng, no ciing dang don nhan nhiing tia nang d^u tien ciia mot buoi
binh minh...

.tvuw

.
,,,, ,.

.

^.j^n-

Le Thi Thu Quynh
Lapl 1A7 - THPT Tam Nong- Phu Tho

trong gio. M o t ngay kia, k h i da no ne bao huong v i da't troi, n u sen

HOA SEN

khe cua m i n h , r6i no t u tin bung canh, nhung canh sen voi mot mau
h6ng tuoi tan xe'p ch6ng vao nhau mot each hai hoa va kheo leo
I.

.

.

•

mau n h u Ian, cung khong dep mot each trang trong quy phai n h u

D E BAI

hoa h6ng. Don gian, sen dep nhat k h i o trong h6, trong dim

Hoa sen trong cuoc binh chon quoc
BAI

duoi ban tay tao hoa. Sen khong kieu k i voi nhanh voi gio d i i sac

hoa.

cung

be ban, cung ton len nhung net dep cua nhau, cung lam cho huong
thorn them n6ng nan dua d i xa mai... Net dep binh d i ay da tao
dugc su hap d i n rieng cho hoa sen. N g u o i ta chang the cam sen mot

L A M

bong, mot nhanh n h u nhimg loai hoa khac, sen phai dugc trung ca

Mot mua he ngap n i n g dky hiia hen lai ve.

bo, CO hoa, c6 n u , va them vai canh la non, gia d u ca. Co n h u vay

M o t mua sen cung bat dhu...

moi CO the cam nhan dugc he't cai dep ciia hoa sen. Cai dep hoi tu

Tren canh ddng xanh tit tap que nha, huong sen n6ng nan trong

d i i nhung gi tinh tuy nha't cua da't troi, nhimg gi gian don ma dep

gio khien ai do giat mir\h, me mai t i m bong dang mot dkm sen hong

nhat cua thien nhien ciing n h u mang trong mirih nhimg pham hanh

duong mua no ro. N o i ph6 xa 6n ao, tap nap, hdi ha nhung dong

cao quy dang tran trong cua con nguoi.

ngucri, nguoi ta khong khoi xao long truoc nhimg ganh hoa sen dep

mot each la lung tren doi vai chi ban hoa rong... Da bao doi nay, hoa
sen v I n luon o ben, thap thoang trong cuoc s6ng va i n kham that
sau sac noi tam h6n m 6 i nguod Viet Nam. De m6i k h i nhin tha'y hoa
sen, trai t i m chung ta lai rung len nhe nhang nhung xuc cam d i u
dang, dep de ma thieng lieng nhat.
Vuom len t u bun nho nuac due, nhiJng nhanh sen xanh non tran
trh sue s6ng manh me trdi day don lay anh sang mat troi, tam tap
trong suong mai ngot lanh de ke't nhuy, dom bong, dang cho doi tat
ca nhung gi tuoi dep nhat cua cuoc doi minh. Cu sen v u i sau trong
long da't, nhung mhm sen vach nhung ke nut nho chui len, nhanh
chong vuom khoi mat nuoc dua than sen cao len don d o lay nhiing
n u hoa v o i tat ea su nang n i u va tran trong. Co nhung la sen nam
i m l i m tren mat nuac, cung c6 chie'e khong ngai ngan moc cao lam
duyen lam dang cung nhung bong hoa luc an luc hien ngap ngung
{*) Di bai va Ggiy lam bai da in trong "Tuyin tap Di bai va bai van theo huong
ma, tap mot" (NXB Giao due Viet Nam, 2012).
*

Hoa sen vinh d u dugc de cu lam qu6c hoa Viet N a m khong chi
boi nhimg net dep rieng khong mot loai hoa nao c6 dugc ma hon
the', theo mot each t u nhien nha't, t u bao gio hoa sen da la hien than
ciia eon nguoi Viet N a m , mang trong m i n h ca dieu hdn cua dan toe
Viet Nam. Ne'u n h u a A i Cap, hoa sen tugng trung cho sue manh
va quyen luc, a Sri Lanka la bieu tugng cho cho su linh thieng va
cao thugng, a Nhat Ban la hien than cho due hanh thu4n khie't cua
eon ngucri thi o Viet N a m duong n h u hoa sen trong tihm thue m6i
chiing ta da quy tu mot each day du nhat m o i pham chat cao quy
dang t u hao tren.

, .

,, <; >

Truoc nhat, ve dep ciia hoa sen ciing chinh la ve dep mge mac,
nhe nhang ma eCing that trang trong day sue hiit ciia eon nguoi Viet
Nam. Ta bat gap ve dep nay qua nhimg cau ca dao xua noi vk ve
dep n i l tinh, dang yeu cua nguoi con gai:
11,;,,

.

r

,

Q r i . i OI.JJ .

Nu cuai nhu the hoa ngau
Cai khan doi diu nhu the hoa sen.

^
.

;


Thap Muai dep nhdt bong sen

Hay trong nhOng cau Ki§u day sue ggi cua dai thi hao Nguyen E>u:
Siiang in mat, tuyetpha

Viet Nam dep nhSt c6 ten Bac H6.

than

Sen vang lang dang nhugan

Do qua la mot su lien tucmg dep va giau y nghia, the hien tinh

nhuxa.

Ve dep cua hoa sen cang dang quy hon k h i hoa sen moc len t u

cam v6 cung biet on, tran trong d6i voi v i lanh t u vi dai cua dan toe.

ncri bun lay ma v i n thanh cao trinh bach la k i . N h u dan toe ta, trai

T u bao doi nay, cho d u da't nuac eo ngay mot hien dai va thay

qua bao dau kho \km than, khoi liia chie'n tranh, gianh chie'n thang
vinh quang, khong chiu khua't phuc hii cu hoan canh nao. Tarn h6n
con nguoi Viet N a m cung vay, sau m o i gian kho v I n ven nguyen
ta't ca n h i m g gi thuSn khie't va thanh thien nha't.
Khong chi vay, hoa sen con la bieu tuong cho tinh t h i n doan
ke't, sue manh dan toe, mot truy^n thong t6t dep dugc chung ta g i u
gin va phat buy t u ngan doi nay. N h u n g canh sen bung ra t u nhi,
khe khang vua no vua 6m ap lay nhau tao nen mot kiet tac cua tao
hoa. Va hang ngan bong sen cung khoe sac, lam bung sang ca mot
khoang troi.
N h u vay, trong hinh anh hoa sen la chung ta tha'y ca hinh anh

con nguoi viet N a m trong do. Binh d i , t u nhien ma dep de biet bao.
Cung CO le v i the ma hoa sen tra thanh mot d l tai sang tac nghe
thuat d l y hap d i n va loi cu6n khien con nguoi phai say me kham
pha. Sen d i vao n h i m g cau ca duyen dang "Len chua be mot canh
sen, an cam bang den di cay sang trang". Sen tinh t u duoi dem
trang se chia n6i mem tam trang v o i eon nguoi:
Dem qua tatnuac dhu
I

quen lang. Sen v i n luon hien dien hang ngay trong euge s6ng cua
m6i chung ta. Hoa sen dung cam trang tri. N h i sen dung uop nhung
canh che kho tao nen huong v i dac biet tha'm dugm nhting gi ngot
ngao, nong am nhat cua que huong. Hat sen qua tay eac ba cae me
tra thanh mon che sen thorn ngon mat lanh ma d u v i con mai chang
the nao quen. La sen to rgng danh rieng goi nhung mon qua que day
y nghia, mon xoi vo thorn den nue long, huong e6m moi them dam
da vuong van tam h6n. Ngo sen lam nen mon ngm vua thanh mat,
ngot lanh lai la mieng, an mai ma khong b i l t chan. Cu sen vua gion
vua ngot CO the eh§ bi§n thanh v6 van cac mon ngon khac nhau.
Chua het, moi bo phan tren cay sen dhu la cac phuong thude quy voi
nhi§u cong dung khac nhau n h u chua mat ngu, met moi, cac benh
v l tieu hoa, ho hip... Qua that, cay sen da gan bo voi con nguoi Viet
N a m n h u mot nguoi ban than thie't va t r i k i .
Sen h6ng da chinh thue tro thanh bieu tugng cua n h i l u linh vuc
trong euge song nguoi Viet: bong sen ngu sac song dgng la bieu
tugng cua nganh D u lich Viet N a m phong p h u va giau tiem nang,

dinh

Bo quen chiic ao tren canh hoa

ddi n h u thi nao thi gia t r i cua cay sen duang n h u chua bao gio bi

bong sen vang la bieu tugng cua hang Hang khong Viet N a m
sen...

Airline chat lugng va sang trgng... Bong sen cung n h u eon nguoi

N h i m g bue tranh hoa sen tao nen ve dep trang trong va cao quy

Viet N a m than thien, mang ta't ca nhung net dep dang t u hao riha't

cho bat cu noi nao dugc treo. N h i i n g toa sen lorn lung linh dugc tac

cua que huomg yeu dau. De ba't k i ai tren the gioi k h i nhSc toi se

mot each cong p h u noi chua e h i l n gop phan lam nen nhung net

hieu hon, tran trgng hon va yeu hon da't nuac Viet Nam.

rieng doe dao cho van hoa ton giao a nude ta, la dao Phat.

-

Trong t i ^ m thue m6i con nguoi Viet N a m chung ta, nghi toi hoa
sen la chung ta nghi toi Bae H6:

f

I

'

Lop llBi

Dd Thi Thu Hang

- THPT Le Hdng Phong - Thai

Nguyen


" K H O N G N6I D A U R U T LA..."

Cau noi dam tinh nhan van dong lai trong ta n h i i u suy nghi.
No khang dinh kho khan la mot p h i n tat yeu, c i n thi^t cua cugc
song. Thanh cong chang "go cua" nha ai mot each d§ dang. M 6 i Van
trai qua kho khan, ta lai c6 them kinh nghiem, hieu biet va truong

y,uiD£ BAI

Suy nghi cua anh (chi) vi cau noi: "Khong ndi dau rut la,
lam noi nhanh

thanh hon. M 6 i ve't chai san se giup ban chan ta them vung buac

...•rt.'..M.-

sao

mai".

tren duong doi. M o t cai cay gia da tung trai qua gio mua, giong t6
se v u n g vang hon nhiing cay non con nep bong cay to, chua dam
duong dau voi t h u thach. Va lai, neu khong phai chiu gian kho, lam

BAI L A M

sao ta CO the tham thia dugc n i ^ m v u i k h i da dat dugc d i ^ u minh

Co mot cau chuyen ke rang: " M o t cau be trong thay cai ken cua

hang khao khat, uoc mo. Toi rat thich mot cau noi cua David

mot con buom. Mot hom, cai ken nut ra mot khe nho. Cau be quan

Weatherford: "Ta thich hoi am boi ta biet the nao la gia lanh. Ta

sat thay sau vai gio gang sue, con buom khong the thoat ra nen da

tran trgng anh sang boi ta tung trai qua bong t6i. Va cung n h u the',

dung keo c i t cho khe ho to ra de giup con buom. Cu6i cung, con

ta tham thia dugc n i ^ m v u i boi ta da nem m u i dau kho".

jy^^

buom cung chui ra dugc, nhung no mai mai khong the bay dugc nira.

Yeu to' quye't dinh cho thanh cong chinh la su kien t r i , long

Cau be khong biet rang chinh cai ken bo buoc khi§n con buom phai

dung cam va niem tin vao ban than. Niu

khong c6 su can dam,

thoat ra ngoai la d i ^ u kien t u nhien lam chat l u u trong co the no

khong t i n vao chinh m i n h , lam sao ta c6 the da'n than vao noi kho

chuyen vao canh, de no c6 the bay sau khi thoat ra ngoai". Cung n h u

khan de tro nen manh me? Va neu khong c6 su kien tri, lieu ta c6

chii buom nho trong cai ken, neu con nguoi khong trai qua nhung

the d i i sue ma tie'p buac tren con duong day chong gai? Danh tuong

kho khan thi khong the thanh cong trong cuoc song. Co le cung boi

tai ba Napoleon tung noi: "Thang bai luon la su lua ehgn trong tich

the' nen c6 cau noi: "Khong n6i dau rut la, sao lam noi nhanh mai".

tac, nguoi kien t r i den luc cuo'i cung m o i c6 ca hgi gianh chie'n

V i sao se khong thanh dugc "nhanh m a i " n l u khong c6 "n6i dau

thang". T h u nghi ma xem, neu Franklin sg hai bo cugc sau nhieu

rut la?". Han nhung nguoi sanh cay canh deu biet, hSng nam cii vao

nam duong dku vai sa'm set, thi cot thu loi se khong ra doi; ne'u

ram thang M u o i am lich, nguoi tr6ng mai thuong phai ngat het la de

Edison khong kien t r i tie'p tuc sau 2.000 thi nghiem that bai, nhan

d6n nhua cho cac nhanh ra hoa. N h u n g nhanh mai tuoi dep khoe sac

loai CO the se khong bao gia biet den anh sang bong den dien.

ngay xuan chinh la ke't qua cua qua trinh rut bo dau don ay. Hieu

Rat nhieu nguoi khong chiu noi kho khan da som t u bo co hgi, hg

theo mot nghla khac, " n d i dau rut la" d day la nhung kho khan, t h u

khong biet rang dich den chi eon each hg mot buac chan. Co nhi^u

thach trong cugc song, va "nhanh m a i " chinh la nhung di§u ta mong

ban tre thoi nay, tuy nang dgng, sang tao, ham kham pha va de thich

mu6n dat dugc. Ca cau noi ham nghia: con nguoi phai b i l t trai qua

ling voi cai moi, nhimg moi thay kho khan da bo cugc, moi gap chiit

bao tap cugc doi moi c6 the d i den thanh cong.

gian kho da vgi nan long, chua hoan thanh viee nay lai bo da lam viec
khac. Rot cugc tat ca ehi n h u mot m a bong bong, khong viec nao

(*) De bai va Gai y lam bai da in trong "Tuyen tap Di bai va bai van theo huong
mo, tap mot" (NXB Giao due Viet Nam, 2012).

thanh cong ca. N h i l u nguoi muo'n thanh cong nhung khong dam doi
mat voi kho khan nen da ehgn cho m i n h nhiing con duong tat, nhiing


con duong khong chinh dang, va ket qua da lam ban than bi bien
chat, tro thanh nhung "ung nhot" cua xa hoi. Co nhieu nguoi lai luon
lo so, hoai nghi moi thu xung quanh, ho cho rang kho khan la phien
phuc va luon ne tranh. Nhung tranh o noi nay lai gap o chon khac,
cu6i cung nhung kho khan tao thanh lop tuong boc vay lay hp va ho
chi con bilt nep minh trong cai ken so hai. Chung ta nen hieu rang:
"Con tau rat an toan khi neo dau o cang, nhung nguoi ta dong tau
khong phai vi muc dich do" (Grace Hopper). Con tau ay phai dugc
ra khoi, dugc tung hoanh noi song Ion.
Thanh cong khong phai chuyen mot som mot chilu. Nhu mot
quy luat tat ye'u, ban phai tra gia de c6 dugc no. Hay thucmg xuyen
ren luyen tinh kien tri, trang bi cho minh nhiing kie'n thiic vh linh
vuc minh mu6n chinh phuc de c6 them tu tin duong dku v6i no.
Dung xem kho khan la mot ke thu, hay xem no la nguoi ban d6ng
hanh, boi no se tang cho ban nhung mon qua v6 cung quy gia, se
giiip ban tign them tren con duong d^n thanh cong. Va hay luon
nho cau noi nay, boi no la mot cau t h i n chu c6 the giup ban de
dang vugt mgi gian kho: "Toi tin vao ban than minh! Toi tin minh

se lam dugc!". Bie't uoc mo, luon tin tuong va quan trgng hon he't,
dam duong dau va vugt len kho khan, ban se c6 nhxing digu ban
muon. Chi Pham Thi Hue da dung cam d6i mat voi su ki thi cua
mgi nguoi, dam cong khai than phan nhigm HIV/AIDS ciia minh
va dugc tap chi Times hku chgn la "Anh hung chau A " . Moi each
day khong lau, c6 le chung ta dhu bi§t d§n tam guong vugt kho
Nguyin Van Thuan, cau hgc sinh ngheo da dam vugt quang duong
dai hon 300 cay s6 tu Nghe An den Ha Noi du thi Dai hgc, theo
du6i uoc mo hgc tap cua minh chi voi mot chile xe dap va 30.000
d6ng. Hang ngay hSng gio dang c6 nhiing con nguoi dam vugt len
hoan canh, s6 phan de theo du6i uoc mo. Vay tai sao chiing ta,
nhung nguoi may man hon hg, lai khong the lam dugc nhu the?
"Khong n6i dau rut la, sao lam n6i nhanh mai". Cau noi tuong
chung gian don nhung chua dung nhiiu bai hgc v6 cung sau sac.

Hay t i l n len va don dau nhung thu thach! N l u ban dang cho dgi
mot thoi diem thich hgp, thi ban dang lang phi di thai gian quy bau
cua chinh minh. Vat can la dieu kho tranh khoi tren duong di, no
CO the lam ban vap nga, c6 the lam ban dau, nhung hay cu tu tin va
vimg buoc, boi "se c6 luc ban manh me hon tit nhirng gi tung lam
ban ton thuong" (Hemingway).
Cao Thi Hdng Van
Lop C4K39 - THPT chuyen Phan Boi Chau - Nghe An
•

• «.afhfJTyv,

•

(VH&TTso 1/2013)

MOT PHAM CHAT CAN CO
C U A N G U O I H O C SINH...

DE B A I '' ' •

'-'•'P' '

Mot pham chit ckn c6 cua nguoi hoc sinh.
B A I L A M

fc-

The' gioi do'i voi con la mot que keo diy mau sac. Va ban be cua
con trong thien duong keo nggt ay c6 ra't nhi§u pham chat dang
quy: ckn cu, khiem ton, trung thuc... Nhung duong nhu hgc "hoi" hgc "each hoi" la mot khai niem qua xa voi voi "teen". Dung cam
de hoi lai la mot chuyen mang "tSm voc vu t r u " . Theo y kien ca
nhan con, day la pham cha't cin c6 cua mot nguoi hgc sinh. *

{*) DS bai va Gody lam bai da in trong "Tuyen tap De bai va bai van theo huang
mo, tap mot" (NXB Giao due Viet Nam, 2012).


K h i con tha dai, con khong b i l t " h o i " la gi. N h u n g sau bao nam

Hoc len trung hgc, cho d u thhy co c6 nhiet tinh hem, nhung con

thang ng6i tren ghe nha truong, cu6i cung con ciing bie't dugc khai

cung khong dam hoi. Con sg. Va viec khong dam hoi da mang den

niem cua " h o i " . H o i la k h i ta to vuomg mot d i l u nao do, k h i ta

cho con rat n h i l u p h i i n toai. Con khong biet rang nhung suy nghi

muo'n noi rong kie'n thuc "nguod lai d o " truy^n cho ta.

sang tao, nhung phat bieu manh me dhy dau an ca nhan cua con c6

Vay v i sao phai dung cam de hoi va hoc each hoi de lam gi? De
con khong phai la nguoi dung ben \h bai hoc. De con dugc tham gia

dung, CO dugc chip nhan khong?
Hay thuc su con khong nen hoi? De cugc song luon dep n h u

vao nhung kien thuc thhy c6 day. De nhung khuon vang thuoc

mau xanh d6ng lua. De ao trSng tinh khoi khong d i n h bui trhn th§.

ngoc cua thiiy c6 vinh vien tro thanh cua rieng con.

De con song hanh phuc n h u dam ma non trong san nha. N h u n g con

D i u bigt vay, nhung...

sg mot mai roi cay ma non iy se phai cay tren nhung nggn ddi soi

K h i dugc hoc bai v l m i ^ n Trung than yeu g mon Dia, con mu6n

da can kho. Boi t h ^ gioi rat rgng Ion, da dang, vua thu v i vua xu xi

hoi th^y rang l i do gi khie'n v u n g giiia dat nuac tuoi dep nay lai gap

va nggt ngao. Va ciing boi cugc s6ng xao dgng ngoai kia khong

n h i l u tai uong thien nhien din the'. N h i m g con khong dam hoi. De

dung lai truoc cong truong, n h u cai lanh can vao da thit con tren

r6i m 6 i k h i nha truong phat dgng quyen gop tikn, qukn ao, d6 diing

duong khong the khong theo con vao lop hgc...?

hoc tap cho cac ban mmn Trung, long con lai tha'y roi boi la.

Phai. Con phai dung cam de hoi. N h u n g nen hoi sau k h i nghi

K h i dugc hoc ve eg the con nguoi trong mon Sinh hoc, con

k i ve di§u do. Con phai thoat ra khoi cai noi sg v 6 van v6 hinh iy.

mu6n hoi c6, em be dugc sinh ra n h u the' nao ISm. N h u n g con cung

Ne'u th^y c6 khong quen tra loi, con cu hoi. Va con t i n mot ngay nao

khong dam hoi. De r6i gig day, k h i em rugt cua con bi bo hoi rang

do, thay CO se chap nhan nhung cau hoi " n g u n g g " ciia con.

no CO mat tren the' gian nay ra sao, con ngugng ngiang noi v o i em

rang con cung khong bi§t.

Con se hgc n h u con tam. Con da qua chan ngan voi canh hoc
n h u con vet rdi. Con se "cham suy n g h i " chu khong chi c6 "hgc

K h i dugc hoc bai vh " t i n h y e u " trong mon Giao due cong dan,

thugc l o n g " thoi. De r d i mai sau, ra trucmg doi, con se khong lung

CO dan chung con rang khong nen yeu duong khi con ng6i tren ghe

tung k h i gap truong hgp con la va khong biet xe'p no vao giong lira

nha truong. Con muo'n hoi c6 rang lam sao c6 the tranh dugc Thhn

hay la giong ngua. De con se la mot nguoi thugc the he moi dam

Cupid go cua k h i trai t i m khong nghe loi l i tri. N h u n g con sg. De rdi

nghi, dam lam nhiing diiu m o i me, vugt khoi nhung loi mon cua

m6i khi bong dang nguoi iy luot qua lop hoc, long con lai rgn rang...

tuduy.

Va rat nhiiu, rat nhi§u \an khac, con da khong dam hoi. De rdi
k h i CO chuyen gi xay ra, con thuong nghe cac thSy c6 phan nan: "Tai

1

sao cac con khong hoi toi?". D u n g r6i! Tai sao con lai khong hoi?

Nguyin Thi Hdng Van
'

Lapl lA 14 - THPT Hoai Due A - Hoai Due - Ha Noi

Phai chang con khong d i i dung k h i de hoi? Con dugc day each hoc
thugc bai, that thugc nhiing gach dau dong trong sach giao khoa,
nhung y dung theo barem dap an, nhirng tie't hgc k i luat va trat tu.
Nhvmg con chua dugc day "each hoi"...

,

,

(VH&TT so 4/2013)


MOT N G A Y HE
DEBAI

"Vao mot ngay he oi a sau buSi li tong kit nam hoc, em dang
tho than mot minh tren con daang vang. Bdng mot luSng sang rue
ra choi loa mat em...".
.
Tuong tuang va vie't tiep cau chuyen. ^ . ;
r ,
,

O, la nam 2005, dung la tam nam ve truac, vay la toi thuc su dang
a trong qua khii. A, con vet kia! H6i do toi c6 nuoi mot con vet mau
xanh ra't dep. Chinh la no, long xanh la cay pha chut do mugt nhu
nhung, mo mau vang khoam xuo'ng cung nhu da, hai mat to tron
nhin xung quanh, mat may sang sua, chi s6 IQ c6 le cao. Toi lai g i n ,
hat ham vk phia chiec 16ng, due kit mot cau ngan gon:
- Bao hieu mot tuong lai tuoi sang do!
''•"
Con chua kip quay lung di thi toi da giat thot nguoi boi ti§ng
noi the the:
r v ^ *
I?;!
- Thanh kiu, thanh kiu!

BAILAMI

Vao mot ngay he oi a sau buoi tong ke't nam hoc, toi dang tho
than mot minh tren con duong vang. B6ng mot ludng sang rue ra
choi loa mat toi, con chua kip dinh than thi ludng sang ay da hut toi
len troi cao, dua toi den mot the' gioi xa xoi nao do...
Vi qua so hai nen toi da nga't lim di, khi tinh day thi... 6i! Troi
da't oi, chuyen quai quy gi the' nay, day la dau vay? Moi thu sao ma
khac la qua? Xung quanh day khong c6 nhigu nha nhu truac, con
duong g6 ghg toan 6 ga chii khong bang phang,... quang canh nay
hinh nhu la... khoang tam nam vh truoc, khong le... ludng sang vua
nay da dua minh v§ thoi qua khii chang? Khong the nao, lam gi c6
chuyen day, muo'n quay v§ qua khu thi phai c6 "C6 may thoi gian"
cua Doremon chu, ma thuc te' thi lam gi c6 Doremon. Con mot
chuyen nua, hinh nhu toi dang tang hinh thi phai, boi v i toi dang
dung giiJa duong bao nhieu xe co di qua ma khong ai bam coi hay

dam phai, moi nguoi cu di xuyen qua nhu toi chi la khong khi vay.
The' cung tot, toi c6 the tu do hanh dong, di lai ma khong phai lo
lang gi he't. Toi di xuyen qua tuong de vao nha cua minh va chay
ngay len phong xem lich de xac dinh xem day rot cuoc la nam nao.

(*) De bai va Goi y lam bai da in trong "TuySn tap De bai va bai van theo huang
ma, tap mot" (NXB Giao due Viet Nam, 2012).

*- "

Con vet nay khong le no hieu ti§ng nguoi? Hay chinh xac han
la tie'ng cua nguoi tang hinh? That nga ngSn! Sau ma'y giay dinh
than, toi quay lai, mim cuoi:
- Khong CO chi!
\
Diing luc do CO mot co be buac den. Da trang, map map, mat
den lay lay, doi moi do tuoi voi Ian toe bdng bdnh, ai ma xinh the'
nhi? Nhin hoi quen quen, a, hinh nhu... co be do la toi cua tam nam
ve truac. 6i, tu hao, tu hao qua, sao h6i do minh d l thuong the' nhi?
"Toi" cua ngay xua dang tie'n vh phia chiec I6ng chim, tren tay la
thuc an danh cho eon vet. "Toi" nhe nhang ma 16ng chim dua thuc
an vao, vua nhin eon vet an vua tro chuyen voi no rat vui ve.
Nhimg ngay sau cung vay, m6i ngay thay nuac ba Ian, d6 an thi
luon luon doi mon. Nay thi hat ke, mai thi vai chu cao cao, chau
cha'u da duge vat long, vat canh sach se de tranh truong hgp viem
duong rugt hay tieu chay, ngay kia lai la bgt cam gi do chuyen
dung cho loai co canh biet bay song trong 16ng son. Qua that, h6i
do, toi cham soc con chim mot each qua dang, qua mue. Cung phai
thoi, tai hoi do phai kho khan l^m toi moi co duge mot con vet nen
toi yeu no lam va cham'soc no ki nhu vay ciing khong co gi la la.

Chua he't, hang ngay, "toi" con danh ra mot khoang thoi gian nha't
dinh de "dua anh sang van hoa" den cho con vet. Quen chua noi
cho cac ban biet, con vet nay duge "toi" ruac v l tu nha bac Viet ban than ciia ba toi. Khi eon a nha bac, no da noi duge vai tu don
137


gian n h u " X i n chao", "Co khach", "Bai bai",... D i l u do cang lam

con rat thich con vet nay nhung ba cung biet con rat thuang ong ma,

cho con chim c6 sue hut manh liet hon v6i " t o i " . " T o i " khong phai

diing khong? T u k h i ba ma't, lau lam r6i ba mai tha'y ong lai dugc v u i

bo ra qua nhi§u cong siic, thai gian de " d 4 u t u " vao cong viec "xoa

n h u the. Ba khong ep bugc con, quye't dinh the' nao la tuy 6 con.

m u " nua ma chi tap trung de "nang cap" trinh do cho con chim yeu
quy ma thoi. " T o i " quay v l cai thai e a tap noi, phat kho v a i nhCrng
"Ba a i ! " , " C h i o i ! " . Tien bo han " C u t u nhien!", " C h i gioi ghe!". Cao
cap han chut nua: "Ba ma vang nha!", " C h i oi muon nam!". C u the',
" t o i " gai vao bo nha con vet nhung gi " t o i " thich ma khong theo
mot nguyen tac nao ca. Dan da, khong can day niia, cu nghe toi hoc
bai la mo no cung lep xep "He' l u ! " , "Hao a du?"...
,

•i

N a m hoc ke't thuc, ba dua ong noi ve choi v o i chung toi. Co hai

chi em toi, ong da h i u quanh han k h i l u i t h i i i mot m i n h trong can
nha rong. Truac day, chiing toi v i n len a choi v o i ong it t u i n vao
dip nghi he. Cac chu, d i d^u da c6 gia dinh, ma hhu he't la a xa, lau

" T o i " buac ra ngoai voi bg mat i u xiu. Da tam nam r6i toi khong
con nha chinh xac dugc luc do m i n h da nghi gi, nhung chac la " t o i "
da bu6n lam, da phai suy nghi ra't n h i l u , " t o i " yeu con vet den the'
ca ma. Ma'y ngay nay, chi tha'y " t o i " lang le n h i n con vet. Thay
nuac, cho an, tSm tap,... ta't ca nhiing viec do, " t o i " lam het sue nhe
nhang, cham chap va triu men. Ngay ong v l , me chuSn b i m g i thu.
" T o i " ng6i mie't trong phong, sg gap mat ba. Bie't rSng ngay a'y " t o i "
khong m u o n phai xa con chim yeu quy nen toi da co' gang het vao
tai " t o i " de la'y them dgng luc cho "chinh m i n h " .
- Cho ong con vet do d i , mau chay ra dua cho ong d i , neu khong
sau nay se phai h6i tiec day. Boi v i ong khong con s6ng dugc lau

lau mai vh tham ong. Can nha thenh thang i n bong mot m i n h ong

nua dau, ban khong m u o n n h i m g nam cuoi d o i ong phai song c6

C O doc. Ranh r6i, ong chi bie't cham soc may cay khe', cay nhan, cay

don chu?

vai trong vuan. D i trong vucrn, cu nga n h u dung ben canh ong,

,.en,<...,;Mii,,

Toi la nguoi tang h i n h n h i m g hinh n h u " t o i " ngay do v I n nghe

mang mang dugc nhung l o i toi noi, nhung cuoi cung thi mac d u da

dugc ong che cha, thuang yeu.
L^n dhn gap ong, con vet ra dang thong thai, chua dhy mot

ra't co' gang nhung toi v I n khong the giup " t o i " chay ra va dua 16ng
chim be nho ay lai cho ong. Toi lang le d i ra vucrn, dung luc do

bung chu, tuon luon mot trang lien thanh:
- Chi ai! Chi ai! Ba vh\o khach! Co khach! Xin chao! Xin chao!

ludng sang da dua toi tra vh qua k h u lai hien ra va ihn nay no dua
toi tra ve hien tai, tra v§ con duong quen thugc cvia tam nam sau.

Hao a du?
Toi d u n g ben canh cuoi thkm: " N o i vua thoi keo ong nga't ra da't

Toi vua rao buac v§ nha vira suy nghi v l k i niem ngay ay. Toi con

to ra thich thu. Khong n h u nhiing Ian

nha, hai nam sau, vao ngay ong ma't, toi da khoc rat nhieu, toi da

truac, ong thuang dSn " t o i " d i dao, ke chuyen c6 tich cho " t o i "

v6 cung hoi han, t u dan vat m i n h rang tai sao luc do m i n h lai qua

nghe hay cung ba uong tra, choi ca, \hn nay ong n h u mot dua tre,

ich k i va ngu luc do toi tang lai con vet cho ong thi co le nhiing nam

cung " t o i " cham soc con vet. H a i ong chau luon de mat vao con vet.

thang cuoi cung cua ong da v u i ve han rat nhi^u...

bay gia!". Ong cuoi hiin,

Ma ong cham soc no con k i luong han ca " t o i " . Ong tra nen ban ron

Va den bay gia, k h i thai gian da troi qua, toi m a i nhan ra mot

chi v i mot con chim. Chac no phai t u chin kiep nen kiep nay mai

diiu rang: Hanh phuc that su gio'ng r\hu mot mon qua, ta phai bie't

dugc Igt vao nha toi. M o t hom, ba toi ggi " t o i " vao trong phong noi

cho d i dung luc va khong can nhan lai.

chuyen. Babao:

-•.'•>-» ort'- "•^•^^

H-S - j ;

yfh)d.

v\n\\>

- Ba tha'y ong rat thich con vet do, hay la con tang ong d i , c6 no

gi6ng n h u ong c6 them mot nguoi ban ngay ngay tro chuyen. Ba bie't

,

'

Nguyin Dao HuySn

Nhi

Lop 6A1 - THCS Lam Thao - Phu

Tho


BAI L A M 2

Sau mot gia hon mg, em da dan tinh lai. Em cam thay eo gi do

Vao mot ngay he oi a, sau buoi le tong ket nam hoc each day hai

thay doi rat Ion. N g u o i em nho lai, mot cai duoi cut moc ra, tay

nam, em dang tha than mot m i n h tren mot con duong vang. B6ng

chan n g i n r u t va tai b6ng nhien dai ra. Em u a keu len, h i vong se

t u cay da c6 thu moc ben duong phat ra mot lu6ng sang rue ra choi

CO

loa mat em. Va mot ba tien xuat hien.

ra tie'ng. O i ! Em bie't lam sao day. Em dang a trong rung sau va

mot ai do

ciru

giup. N h u n g khong, c6 hong em khong the phat

Em eu ngay nguoi ra k h i r\hin tha'y ba tien. Em v6 cung ngac

trong 16t mot con tho xam nho be, xau xi. Bo long xam chay, tay

nhien, that su rat ngac nhien. Ba tien hien ra khong gio'ng n h u ba

chan cong queo, ghy nhang. Xung quanh gia day chi con cay c6i am

tien CO anh mat hi§n hau, n u cuoi nhan t u ma em duge nghe me ke

u ma quai. Trong man dem den dac, tie'ng cho soi r u len that dang

trong m d i dem truoe k h i d i ngu, ma ba tien nay... anh mat toat len

so. "Lay troi day chi la mot gia'c ma, mot gia'c m o thoi!". Dem that

ve dang so, n u cuoi ac doc, tren tay ckm mot chie'e dua than gan

dai, va em khong sao chop mat dugc...

vien ngoc den. N h i n ba gidng mot p h u thuy hon. Em v o i quay dhu

Mat troi thuc day va mot ngay mai bat dau. Em men theo ba c6

chay. Ba li§n dung cay dua phep thuat bat em diing lai. Ba tien lai

tuoi xanh dSm dky suang sam, mgi t h i i la iSm, xung quanh chi toan

g i n em. So qua, mo hoi toat ra uot d i m , em khong hieu chuyen gi

CO cay. Em t i m den mot con suoi nho de u6ng nuac, b6ng dang sau

dang xay ra. Ba ta noi v o i em bSng mot giong coc can, dang so:

xua't hien mot con ho van to Ion, ghm g u nhe bg rang nanh nhgn

" N g u o i CO hieu tai sao ta den day khong? Nguoi nho chuyen luc

boat. H6t hoang, em co cang chay, con ho lao den duoi theo em...

sang chii, ta den day de trung phat nguoi. Nguoi... se bien thanh

Oi, bg mong vuot sac nhgn kia ma tom dugc thi em con gi nua, con

mot con vat xau x i it nha't trong ba ngay, yen tam, gia dinh nguoi se
khong lo ISng dau, ba ngay v o i nguoi se chi bang ba g i d thoi. Ta se
t i m nguoi tam thoi thay the nguoi. Neu nguoi khong t u tinh ban
than thi mai mai khong the tro vh. The' nhe! Ha ha...". Ba ta cuoi dac
chi r d i gio cao chi§c dua than ho Ion "Bi§n!".

ho chay den dau b u i c6 do rap den do. Em sap kiet sue thi that may
man mot con nai beo ngay xuat hien va con ho l i l n duoi theo con
moi mai. Em t i m mot cai hang nap vgi vao do cha den t6i, muon v i
sao tren troi dan xuat hien nhay nhay doi mat nhung em v i n sg
khong dam ra. M o t ngay troi qua...

(Thuc ra sang do, da eo mot chuyen xay ra trong lop. Co le v i

Ngay t h i i hai bat dau. Em d i t i m thuc an nhung eo va ca rot

d i l u nay ma ba tien trach phat em. Chuyen lien quan den mot

khong phai la m o n khoai khau cua em. Em rat nho nha, nho trucrng

thang ban cung lop ten la Hoang Nam. N a m la mot nguoi nhiit

lop, cam giac eo don sao ma kho ehiu d^n th§. Em vtra tua vao goe

nhat va hay bi hit nat. Co chuyen gi khong v u i la ehiing em lai dua

cay ven duong, lap tue mot con r i n ho mang truon xudng, the luoi

N a m ra lam tro dua cho d a tiic. Em thuong xuyen y manh uc hie'p

do n g l u , CO phinh ra ghe rgn. Em bo chay quen ca doi khat. "Troi

ye'u. Do nhieu Van danh nhau, em b i xep hanh kiem ye'u. Cu6i nam

oi, lieu m i n h c6 song sot dugc khong, c6 tro v§ nha dugc niia

lai khong dat noi hoc sinh Gioi, em tiie lam. H o i sang, em loi N a m

khong?". Em d i lang thang trong rung, eo' t i m mot t h u gi eo the cho

ra de danh cho mSy cai. N a m la het, em da mot cai vao bung no " A !

vao bung. A ! M o t cay tao do, chin mgng. Em lao din duoi goe cay,

Het nay, het nay". N a m b i hit ngo nga quay, tran dap vao hon gach

mot dan k h i vang dang nhay nhot tren cay de hai tao. Em khan

chay mau.... Ca lop h6t hoang ho hao dua N a m din phong y t l . . . ) .

khoan nhin len mu6n xin mot qua.

^ ; r


- Ha ha, dang doi nha nguoi cai do ken ca chpn canh. Sao ca rot
khong an, c6 khong gam lai doi t u i tao hai tao cho an - con k h i dku
dan noi.

hgc tro. Toi c6 k i m nen tieng khoc. Vua chia tay " l u quy nho" ma
gia toi da thay n h a b g n no r6i. B6ng mot ludng sang rue r a choi loa
mat toi...

- M u 6 n an tao ha? M u 6 n an t h i treo len cay ma but. Khong treo

Toi loang choang d i m g len, dku v i n dau n h u biia bo. Troi ai!

dugc t h i thoi, d i ch6 khac d i . Con tho xau xi! (Chung nem hat va

Chang tha'y con duang nhua trai dai v o i nhung cay bang tan rgng

canh cay vao nguoi em, xua duoi).

dau ca, truac mat toi la hinh anh lop 7A ma toi da tung hgc. Toi n h u

Va ngay h o m do, em lai tie'p tuc nhin doi. Gia day den ca ca rot
cung khong the t i m ra. Ngay troi qua that cham!

khong tin vao mat m i n h nua nhung qua dung la n h u vay. Day
chinh la lop hgc ciia toi. Truac ciia lop, cay long nao vua nahoa, gio

Ngay t h i i ba, em n h u la d i v i met. Con d o i dang len c6n cao, em

mang theo vao lop cai m u i thorn ngan ngat. N h i h i g tia nang cuoi

tha'y nha m o i nguoi nhung khong the tra ve rvha dugc. Em cam tha'y

xuan r g i vao lap hgc that a'm ap. Chung toi h6i a'y n h u mot dai gia

h6i han, em ducmg n h u da hieu ra tam trang ciia Hoang N a m k h i

dinh v o i nhigu thanh vien va n h i l u tinh each, m 6 i thanh vien lai tao

b i m o i nguoi bat nat, uc hiep. Em khoc oa len "Toi muo'n dugc vh

ra cho "gia dinh 7A" nay mot net dang nha d u v u i hay buon. Toi

nha, toi m u 6 n vh nha...hu h u hu...".

khe cham vao cai ban g6 va tha'y m g i t h u la that. Trong lap, khong

Ludng sang choi loa lai xuat hien. Ba tien hien ra. 6i! M o t ba

ai nhin thay toi ca. Toi d i vong quanh lang ngam n h i m g guong mat

tien that dep! Ba n o n u cum nhan hau, dung diia t h i n bien em lai

toi v o n than quen. H i n h n h u tat ca d i u tre eon va dang yeu hem

tharih nguoi, r 6 i cho nuac uo'ng va mot con ga quay. "The' la con da

chiing no bay gia t h i phai! Va toi ba't ehgt bat gap chinh hinh anh

nhan ra 16i ihm r 6 i day. Su c6 doc ra't dang sg dung khong? Khong

cua m i n h hai nam v § truac: M o t lop truang hay mach leo dang bam

CO ban be, nguoi than con se b i hit nat, uc hiep. Hay bie't tran trgng

moi ng6i vie't ban nhan xet cuo'i tu4n nop cho thky giao chu nhiem,

va g i i i gin tinh ban... ". Nghe ba tien noi vay, em chi bie't khoc. Neu

tran lam tam m6 hoi v i sg ai do dgc dugc nhung chi tie't " t u thkn"

dugc quay v^ nha n h u xua, em se lap tuc chay den nha Nam. Em se

trong to giay. Toi khe bat cuoi v i nhan ra su ngay ngo tren guong

noi voi ban a'y: " M i n h x i n 16i, that su xin 16i. M i n h da sai r6i... ". Em

mat ay.

h i vgng N a m se tha 16i va chiing em se bat dku mot tinh ban...

Ngoai cua lap b6ng c6 tieng 6n ao, tieng cuoi noi leo nheo. Dam
dong quay tron quarih mot ai do dang tie'n vao ciia lap. Toi khong

Lap 7B - THCS LiNhat

Nguyen Thi Anh Tuyet

hieu chuyen gi dang d i l n ra nhtmg rdi ehgt nha lai. Co gai dang b i

Quang - Do Luong - Nghe An

vay quanh kia chinh la Lan A n h , hgc sinh m o i cua lop toi. Ngay
moi vao lop, eo be b i chgc gheo suot ma toi chang biet gi. Sau nay
nha lai toi m o i thay hoi han. Dam dong vao den cua lop thi gian ra

BAILAM3

- ^

mot chut, giua dam dong, mot c6 be xinh xSn, d l thuong nhung

j

mat do bung sg hai. " T o i " - h6i lap 7 v I n dang cam cui vie't ma

Toi tha than mot m i n h tren con duang vang va t u n h u n h u vay.

chang hay bie't gi xung quanh. Chang nhe lai de m g i chuyen dien

H o m nay la buoi tong ke't nam hgc lop chin ciia toi, cung la ngay toi

ra n h u cu sao? Khong! Toi ehgt nay ra mot y. Toi lai gkn va thi thkm

chinh thiic chia tay ngoi truang cap hai dky ap k i niem dep de thua

vao tai " t o i " trong qua khu: "Nay, ban m o i dang b i treu kia. Lop

-Tambiet!


truong phai giup ban iy di chu!". " T o i " giat m i n h quay ra, nhin

M o t can gio h i l m hoi liia vao cua lop lam bay trang giiy de 16

ngang doc, chua hieu ai dang noi thi chuyen "bat cong" giua

ra nhiing dong chii ai do vua vie't vua che d i . " H o r n nay la ngay

"thanh thien bach nhat" kia da gay chu y hon. " T o i " dap manh cay

cuo'i nam hoc. Duong de'n truong ra't nang va xa nhung m i n h v I n

but xuong ban, diing len, tie'n lai dam Ion xon, vua di vua e hem lay

muo'n d i v i cu6i con duong ay c6...".

giong roi quat Ian:

R6i hinh anh cua lop hoc a'y cung m a di. Toi lai cam nhan dugc

- Bo may nguai choc gheo ban mod t h i thay hay lam sao? Co giai
tan khong hay de toi mach v o l t h i y giao t h i m o i chiu di?
Thuc su, toi khong bie't cai giong the the cua mir\ c6 uy hon
hay hai chu "mach thSy" c6 gia t r i hon nhung rdi dam dong cung
tan ra. Chi toi nghiep Lan A n h v i n dung ba't dong giua lop, mSt do
hoe. " T o i " lai g i n , dat Lan A n h vao mot goc cua lap. Nang ngoai
cua hat vao, toi thay mat c6 be long lanh... Tat ca chat nhoa di trong
giay lat roi lai hien len ro net. Khung canh nay gia da bien ma't, thay
vao do la khung canh mot lop hoc tren t i n g hai, sat ngay v o m hoa
phuang dang na rue ra han ca nSng mua he. Toi mot \h\a lai
dugc quay ngugc thai gian... Khong k h i cua mua he oi buc xoc vao
cua lop nhung c6 le khong k h i trong lop con " n o n g " han. N h u n g
diia ban toi t r u y ^ n tay nhau l i n i but. Mat dua nao dua nay n h u the
chien tranh t h i giai t h i i ba vua no ra. Toi bdng chu y den mot cau
chuyen...
- Lop truong vie't l u u but di. Ca lap viet vao day he't r6i day! mot giong con gai that su n h I n nai va m i m mong. " T o i " vSn cam
cui viet gi do, noi ma khong nhin vao mat ban gai kia:
- M i n h dang ban lam, khong ranh dau. Ma c6 ranh m i n h cung
chang biet viet gi ca.

,

Dua con gai kia mat t i u ngiu. Toi c6 nha luc ay, hinh n h u mirih
khong vi§t gi that. M a i sau nay len lop 9 cung khong vie't vao l u u

minh bi keo toi mot khong gian va thoi gian khac. Tie't Dia l i cuo'i
cung cua lap 9A. Ngoai san, hoa phugng vSn con chua kip chay.
Trong lop, loi thay giang vang vang. NhiSng guong mat hoc tro
bu6n ba va c6 le chang ai nghe dugc nhiing tie'ng thay giang.
N h i i n g ap luc t h i cu qua d i tuong rang chiing toi c6 the v u i ve,
nhung khong, m6i dua lai phai do'i mat v o i n6i bu6n chia tay. Va
gia day, n6i bu6n dang ngap tran trong lop. N h i m g toi chgt nhan
ra la khong han vay v i a cuo'i lop c6 ba cau con trai net mat la'm let
dang l u i h u i lam gi do duoi chan ban. 6 i khong, mot sgi day cuac
dugc cang ra. Thay lang le buac xuo'ng cuo'i lop va d i nhien la t h i y
khong nhin xuo'ng duoi chan. Toi chi kip thet len:
- Dung!

'

Choang tinh day, toi tha'y m i n h dang nam a nha:
- Con b i cam nSng, ca nha lo lang qua!
Me toi noi roi dung day, c6 le la d i la'y bat chao. Toi nam do...
suy nghi mien man va tha dai. Toi bie't rang trong k i uc m i n h , Lan
A n h nam do van bi treu ca buoi, l u u but cua lap vSn thie'u chii toi,
thay Dia l i v l n bi nga va gian lop v6 cung. Toi b6ng nghe tha'y c6
tie'ng thi tham ben tai minh: "Thoi nao! Hay de thai hoc tro con chut
gi de nha chu!". Toi ng6i bat day nhin quanh nhung chang c6 ai.
Chi C O tie'ng ve va nSng. Nang mai... N l n g mai...

,,

but cua lop. Toi v6 tam qua. N g h i vay, toi ciii xuong lai khe thi

''^"^

thSm vao tai m i n h trong qua k h u :
- Nay, vie't vao l u u but di chu. N e u khong viet sau nay se hoi
han lam day!

r*,.

;

i>

tsM, vii'i/i

,M'f

Hi

Ngo Nggc Anh

Lap 9A - THCS Dinh Cong Trang - Thanh Liem - Ha Nam


BAI L A M 4

Vao mot ngay he oi a, sau buoi tong k i t nam hoc, toi dang tho

than mot m i n h tren con ducrng. B6ng mot ludng sang rue ro choi
loa mat toi khie'n toi khong nhin thay gi nua.

d i ke lai vao m6i bu6i t6i m u p n truac k h i d i ngu. L i n nao ke, me
cung khoe, m6i l l n n h u the', toi lai dua ban tay be nho v6 nhe nhe
len vai me n h u k h i me r u toi ngu va bao:
- Me ngoan nao dung khoe nua! Con yeu me n h i l u lam!

Mot lat sau anh sang bie'n ma't cung dot ngot n h u k h i xua't hien.

Luc do, dua tre ngay tho la toi dau c6 bie't gi. Dau c6 hieu n h i m g

Chua kip hieu chuyen gi viia xay ra thi toi v6 cung sung s6t k h i

CO cue va't va cua mot nguoi me ngheo, goa bua, vua phai lam bo'

tha'y m i n h dang dung truoc c6ng nha..

lai vua lam me. Toi Ian len v o i nhung hinh dung ve bo' qua led ke

B6ng mot thang be loat choSt chay v u t qua. Tren tay no la tarn

cua me. Bo' toi da mat v i tai nan k h i dang tren duong tra ve nha sau

giay khen va mot tap v a mod. N o vua chay vao den cong da goi

n h i l u thang dai lam thue v l t va a noi xa. C u moi l l n nghe ke de'n

toang len:

doan nay, toi nhin len da t h i y mat me uot d i m t u bao gia. D o i mat

- Me! Me! Me oi!

tha ngay cua toi ngay a'y khong khoe theo me nhung toi cua ngay

T u trong Ian khoi be'p mot nguoi p h u n u buac ra. Me toi ma!

hom nay nhin lai thi mat da nhat nhoa...

V i n cai dang ngucri quen thuoc, v i n bo q u l n ao hoa me thucmg

Bong nhien ludng sang rue r a choi loa luc nay lai xua't hien r6i

mac a nha, hai 6ng quSn dugc me xan cao len. Tren dhu la cai khan

cung lai dot nggt bie'n ma't. Toi tha'y toi k h i m u a i tam tuoi dang

me v i n hay dgi cho d o b u i m6i k h i na'u com. V i n cai m u i mo hoi

chao tam biet me de len thanh pho' hgc dai hoc. Toi luc nay da la

Ian m u i khoi bep phang phat, vuong v i t vua a'm ap lai vua thanh

mot chang thanh nien cao Ian, nhieu hoai bao, lam uae m a va eang

mat den la lung. Vua thay me, thSng nhoc (la toi cua ngay h o m qua

yeu thuang me han ngay nao. Truac k h i d i xa, toi da hua se hgc

ra't xa k h i ay con ra't nho) ro'i rit khoe dugc c6 giao phat giay khen

hanh that gioi giang de sau nay c6 the xin dugc mot cong viee to't,

cung tap v a m a i tinh, tham nuc lai con dugc c6 giao dac biet tuyen

CO t i l n de cham lo cho me. De me dugc huong mot cugc so'ng an

duang truac lap nua. Nghe toi khoe, khuon mat me toi ung len mot

nhan luc v^ gia.

ni§m hanh phiic va t u hao, doi mat me rung rung. Me 6m toi vao
long xoa d i u va khen: "Con trai me gioi qua!".
Nang n i u ta giay khen, me dat no len ban tha, r6i thap mot nen
huang, bao cho nguoi da khua't cung chung v u i .

Nuac mat toi cua hien tai va qua k h u giao nhau k h i xot xa nhan
ra dang me sao g l y d i nhi§u qua va mai d I u da diem bac t u bao
gia. N h u n g v i n cai m u i huong l y - m u i khoi be'p vuang v i n I m ap
sao ma than thugc qua. De r6i bao ngay hgc xa nha, toi cu nha da

R6i me dan no vao hue tuang canh ban tha, g i n ch6 dat anh b6,

die't cai m u i huong gian d i l y . N h u n g dem vang lang ng6i hgc bai,

d6i dien cua ra vao. N o i t u lau da dugc me dung de dan nhung giay

long lai nha c6n cao, toi chi muo'n chay that nhanh v§ nha 6m c h i m

khen va phie'u be ngoan cua toi t u h6i m l u giao Ian.

la'y me n h u ngay tha be. N h u n g r6i lai c6' dan long, t u nhu minh

Toi nhin thay da c6 nam t i m giay khen dugc dan tren do c6
nghia la luc do toi dang hgc lap 5. N h i i n g k l uc ve nhung nam

phai e6' gang, hgc tap t6't han nua de eo the den dap e6ng an va tinh
yeu cua me da danh cho t6i su6't bao nam thang qua.

ri<)( ;

thang a'u tho chgt ua ve. Ngay d i u tien d i hgc v o i bao ba nga rut

N h u n g r6i...

re, cam giac sung suang k h i Ian d I u tien dugc nhan phie'u be

Thoi gian tr6i d i , chuyen hgc hanh, bai va, thi cu, nhung mo'i

ngoan... Ca nhiing cau chuyen vk h6 ma toi van thuang bat me ke

quan he m o i va ca gu6ng quay v g i va cua mot thanh pho' Ian da

' • - , . • > •

i <


cuon toi d i xa dan nhiJTig k l uc tuoi tha. N h u n g k i uc £y t r d thanh

B A I L A M S

nhung manh ghep roi rac r d i m o nhoa dkn trong t6i...

"Be oi, ngii d i dem da khuya rdi, de nhung giac m o d^p se luon

'

ben em..."

Cho toi horn nay, k h i vua ket thuc nam t h i i ba dai hoc v 6 i kit

j v.^.

-•• •

Ban se nghi la trdi dang t6i chang? Khong dau, do la tie'ng

qua xu£t sac, toi lai cam thay long trong rong. T u ch6i d i an mung

chuong bao thiic phat ra t u dien thoai ciia tdi.

cung l i i ban, toi chon mot con ducmg vang va tho thin dao buoc.
Chang hiit t u bao gicr, toi da quen d i niem v u i , y nghia va muc dich

Da t u lau rdi, tdi cd thoi quen de bai hat v d n d i nghe la ngudi ta

hoc tap cua m i n h la v i me. Toi hoc n h u mot thoi quen, dat kit qua

CO cam giac budn ngii, lam chuong bao thiic. Tdi rat thich giong hat

cao cung dudng n h u la mot d i ^ u hien nhien. M o i t h u d i l n ra don

vd C l i n g di thuang ciia c6 be Ha M y . Giong cd be ngot ngao va

gian d i n v6 nghia. Co le toi da danh mat di§u gi do. H i n h anh cua

dang yeu den n6i h i toi nghe la thSy trong ngudi tinh tao hSn ra,

me m d nhoa, xa xam qua. Toi khong con thay nho nha, n h d me, nha

cho d u noi dung bai hat c6 la "chiic be ngii n g o n " hay "chiic be m a

m t i i huong quen thuoc nua... Da c6 luc toi tudng nhung dihu do la

dep" d i chang nua.

do toi da quen vol cuoc s6ng xa nha r6i nen khong thiy nha nua.

-t^

C i i n h u the, ngay m d i cua tdi se bat dhu sau cau noi quen thuoc

N h u n g CO le khong phai. Co le, toi da thay d6i hay dung hon toi da

niia tinh nua m o ciia Ut Bo: " H a i oi, tat d i i m em!". H d m nay cung

v6 tinh danh rod minh d mot goc t6i nao do noi ma anh sang rue r d ,

khong ngoai le. Ut Bo la diia em trai duy nhSt cua tdi. N a m nay. Bo

h u y i n ao cua mot thanh ph6 Idn da che khua't d i . Cho tdi k h i ludng

hoc Idp 9 r6i. Bo rat thuang tdi. D u sang nao ciing b i "tra tan" bdi

anh sang chdi loa cua thdi gian keo toi v§ v d i nhung k i uc tuoi tha,

bai hat tdi dac biet yeu thich.

keo toi lai g i n chinh toi, v§ ben me yeu. Toi oa khoc nuc n d giiSa

Sau g i d bon lam phiit, toi bat day. H d m nay toi bong thay long

dong k i lie tuon chay k h i nhan ra su v6 tam den ich k i cua minh.

minh c6 chiit gi do la la, kho ta. Me thay tdi, m i m cudi rdi noi v u i :

Trong chdp mat luong anh sang choi loa lai xuat hien lam nhiing

"Con gai me day sdm na'u cam cho ca nha do ha!". Thuc ra me tdi

k i lie dang hien ra trudc mat toi chao dao roi ran v d , diit gay. Cuoi

rat dam dang. Biia sang da dugc me chuan b i ca r6i. May cha con

cung, no hoan toan tan b i l n k h i anh sang choi loa hiin mit. Doi mat

toi that hanh phiic v i d i l u dd. N u cudi ciia me lam buoi sang ciia

nhoa udt, toi nhan ra minh dang d tren con dudng vang ve ciia hien

toi ngap tran hiing khdi.

tai. Cam giac n h u vua tinh day sau mot con ma, toi siing lai vai giay

Sau g i d rudi, ca tdi va Ut Bo diu chuan b i tap v d d i hoc. Toi nam

k h i dau do phang phat m i i i khdi bep am ap, quen thuoc. Luc nay,

nay hoc Idp 11. Nha toi each trudng khong xa lam nhung liic nay

nude mat lai trao ra. Toi chay n h u bay ve nha tro thu xep do dac, r o i

cung da g i n g i d vao Idp. Tdi v d i dat xe d i ma khdng de y den d d i

that nhanh bat mot chuyen xe buyt v§ nha. Y nghi minh dang v§ nha

giay bata m d i cha con trang tinh ciia U t Bo. Chi vua k i p nghe t i l n g

lam long toi dang len cam giac im ap va ca hao hiic d§n k i la. C i i y

Bo t u trong nha v p n g ra: " H a i ! Coi chiing ddi giay ciia em!", thi, oi

n h u ngay con be, k h i toi diing trudc cong nha la trong Ian khoi bep,

thoi! Banh cua xe tdi da lam ban no r d i .

me se hien ra than thuoc, hien hau va am ap d§n v6 cung...

- Bo! Hai xin 16i nghen. Mang dd, chieu Hai cha lai cho! - tdi noi to.

Nguyen Thi Link
Lop 10A9 - THPT Qui V6 so 1 - Qui V6 - Bac Ninh

.

U t Bo chay ra, nhin ddi giay. Doi chan may hoi cau lai nhung
chi mot giay no ngudc mat len, cudi ro tuoi: " H a i dugc tha Idi. Bu

|,

149


l a i , t 6 i n a y l i i cho Bo h a i b o d 6 ! " . Trod o i , sao t o i y e u t h a n g e m m i n h

L i c h s u la tie't d a u tien.

qua d i . N o chang g i a n ai qua n a m p h u t . N h u t o i , t o i se het t o a n g len

- True M a i l e n b a n g d o b a i !

CO k h i . U t Bo c u o i l a m t o i tha'y v u i h a n .

T o i luc n a y m a t c h u o, m i e n g c h u a. T a i u ca l e n c u n h u c6 d a n

. .

..

i... , . wvi;

;

Theo t u o i m a n o i t h i t o i c u n g Ion. N h u n g t r o n g x o m t o i da p h l n

o n g l u g n v o n g q u a n h . T o i mucrn v a M a i . Sang n a y q u e n d e m tra.

toan con n i t hoc tieu hoc, hoc cap hai. V i the, " b a n " t o i a lua t u o i d o

M a i b i t r u m o t p h S n ba so' d i e m . T o i l a n g t h i n h chang bie't n o i the'

kha la n h i e u . M 6 i b u o i sang, m a y d u a n h o t r o n g x o m d i hoc h§ gap

nao n g o a i viec ro'i r i t x i n I 6 i M a i . C o m a , M a i c6 g i a n t o i d a u . N h o

t o i la c h u n g g o i toang len " C h i L i n h o i ! " chi de n o m o t n u cuoi toe.

c u o i m o t cai r 6 i bao: " L a \kn n a y t h o i n h a ! " . N u c u o i cua n h o sao

H o m nay cung the'. N h u n g n u cuoi ay cho t o i cam giac y e u d o i d e n la.

h i l n h a u v a t r i u me'n the', n o g i u p t o i thoat k h o i cai y n g h i v u a gay

C h i c o n v a i p h u t n u a la t r o n g d a n h v a o hoc, t o i tuc to'c d a p

ra t o i 16i to I o n . L o n g nhe h a n n h i g u , t o i t h a y y e u n h o b a n dg

n h a n h . V u a t o i cong t r u o n g , t o i m u n g k h o n xie't, be tay l a i , n h a m

t h u o n g cua m i n h qua.

c 6 n g m a p h o n g t h i n g . T o i k h o n g m a y m a y de y p h i a sau c o n c6
m o t c h i l e xe d a p c i i n g d a n g lao t o i .

n

Ke't thuc b u o i hoc, t o i t r a n h t h u chay n h a n h ra n h a xe. T o i dcri
cau b a n b i t o i l a m nga b a n sang. K h o n g k h o d l t o i c6 the n h a n ra

"Ket! Phup!".

cau ay v i that s u m a n o i , cau ay c h i n h la n g u o i m a b a y l a u n a y t o i

T o i te p h i c h xuo'ng da't. Chie'c xe d a p d o c h o n g c h a N g o a i l a i

ra't a'n t u g n g v o i t h a n h t i c h hoc tap d a n g ne v a dac biet la n u c u o i

d a n g sau, m o t cau b a n c u n g b i nga, xe de len n g u o i . X e m ra cau ay

"toa n i n g " ciia cau a'y.

con b i the t h a m h a n t o i . Ra't m a y , t o i va cau ay c h i b i xay xat nhe.

- K h a n g ! - t o i k h e v l y tay.

Ca h a i 16m c 6 m b o d a y . 6 , sao cau ay k h o n g la h a y m a n g t o i v i cai
t o i chay xe au. C a u ay c h i m i m c u o i , xua tay to y k h o n g sao. That
t i n h , t o i c u n g k h a la x a u h 6 , m u 6 n c h u i tot v a o ch6 nao d o de n i i p .

C a u b a n c6 ve h o i ngac n h i e n t i e n \e p h i a t o i . T o i chia cay keo
m o i m u a c u n g b o m a t v 6 c u n g bie't 16i n o i v o i K h a n g :
- Q u a ta I 6 i d a y ! K h a n g k h o n g sao chu?

" C o n gai con d u a m a chay xe n h u d u a " . X u n g q u a n h t o i , m o t v a i

day xe v a o cong. Bac bao ve c h u n g kie'n tat ca n e n c i i n g d u d i cho

C a u h o i cua K h a n g k h i e n t o i h o i n g u a n g n h u n g k h o n g c6 v a n
de g i ca, t o i d a p :
- K h a n g hoc g i o i the' t h i ai m a k h o n g bie't ten. The' sao K h a n g

cai s u t r i v a i p h u t v u a r 6 i cua t o i v a cau b a n . T o i c h i k i p n o i cau x i n
I 6 i v a i cau ay r 6 i d u a nao ve l o p d u a nay.

bie't ten L i n h vay?

•/

•-

i J

'

,i

y B a i U J

•

C a u h o i a'y l a m ca h a i c h u n g t o i bat c u o i . N u c u o i bat d ^ u cho

N h o M a i , b a n t h a n t o i t u h 6 i t i e u hoc, t h a y t o i t r o n g b o d a n g
l u o m t h u o m k h i m a b u o i sang c h i v u a bat dSu chua l a u , v o i r 6 i r i t

„ i; ,,

- C h i n h i e u d a y t h o i ha! M a l a m the' nao L i n h bie't ten K h a n g ?

t e n con t r a i c u o i nac ne d i y che g i ^ u .
Tie'ng t r o n g t r u o n g thuc giuc, c h i i n g t o i n h a n h c h o n g d u n g d a y ,

. ,

m o t tinh ban m o i .

;

;?rFOtt<

ix)n

i:,;nq

h o i . N a o la "Ba c6 sao khong? Q u S n ao sao the' nay? Tay chan o n

T r a i h o m n a y nSng g i t . C h a n t o i d a u , b u n g t o i b i e u t i n h v i d o i .

chu?..." l a m t o i c u n g x o a n ca len. C h u n g t o i t h a n n h a u n h u c h i e m

T o i v g n h a m a m e t la, m 6 h o i n h l n h a i . U t Bo v l truac. Tha'y t o i . Bo

m o t nha. T o i the' n a y n h o d a m ra lo l i n g c u n g p h a i . C h i de'n k h i t o i

tiu

bao k h o n g sao, n h o m o i t h a p h a o nhe n h o m .

tit:

:

^rr-•'^i^4•^•l^*>•'W:•^•••Vi'. •

- H o r n n a y H a i v§ t r i ! H a i b i sao the' nay? 6i! C a i g i o xe!...