Phương pháp giải toán hóa học trong các kỳ thi ĐH CĐ

Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

Ph ng pháp gi i toán hóa
h c qua các kì thi H-C
Hà N i

1 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Các ph

Your dreams – Our mission

ng pháp gi i toán hóa h c

Lí thuy t và
bài t p

TT1. Ph

ng pháp b o toàn kh i l

TT2. Ph

ng pháp t ng gi m kh i l

TT3. Ph

ng pháp b o toàn nguyên t (BTNT)

8

TT4. Ph

ng pháp b o toàn e(BT electron)

12

TT5. Ph

ng pháp b o toàn đi n tích(BT T)

16

TT6. Ph

ng pháp trung bình

17

TT7. Ph

ng pháp qui đ i h n h p

19

TT8. Ph

ng pháp chia h n h p thành 2 ph n không đ u nhau

21

TT9. Ph

ng pháp kh o sat s mol CO2 và H2O

22

TT10. Ph

ng(BTKL)

áp án ph n
t gi i

3

ng

5

ng pháp gi i bài toán cracking và c ng h p hiđrô

Hi v ng t p tài li u này s giúp cho các b n hs t tin h n khi b

26

c vào mùa thi m i

Trong quá trình so n bài có tham kh o tài li u c a các th y(cô), các b n hs, sv và các đ tuy n sinh c a các
tr ng nh
H s ph m hà n i, H qu c gia hà n i, thpt chuyên nguy n hu ,...
Vì kh n ng và qu th i gian có h n ch c ch n b đ còn nhi u thi u sót, r t mong s góp ý chân thành c a
quý th y(cô), các b n hs, sv

2 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

TT.1: Ph

Your dreams – Our mission

ng pháp b o toàn kh i l

ng

A/ C s lí thuy t:
Cho ph n ng hóa h c x y ra: aA + bB
l

cC + dD

nh lu t b o toàn kh i l ng phát bi u ns: trong m t p hóa h c, t ng kh i l
ng ch t t o thành: mA + mB = mC + mD

ng ch t tham gia b ng t ng kh i

B/ Ví d minh h a
Câu 1: Cho 200 gam m t lo i ch t béo có ch s axit b ng 7 tác d ng v a đ v i m t l
207,55 gam h n h p mu i khan. Kh i l ng NaOH đã tham gia ph n ng là
A. 31,45 gam. B. 31 gam. C. 32,36 gam. D. 30 gam.

ng NaOH, thu đ

c

( Trích đ thi tuy n sinh đ i h c kh i B n m 2011)
Hd gi i: [ pp s d ng: mch
xem 16.2)

t béo

+ mNAOH = mh

- Do ch t béo có ch s axit là 7 nên nNaOHp

n h p mu i khan

v i axit =nH2O

+ mH2O + mglixerol ] ho c sd pp t ng gi m kh i l

=nKOHp

v i axit

ng (

= (200 . 7): (1000 . 56) =0,025 mol

- g i s mol NaOH p là x mol, v y s mol NaOH th c hi n p v i este là (x – 0,025) mol, v y s mol glixerol là (x
– 0,025)/3 mol
- Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i l ng ta có pt: mch t béo + mNAOH = mh n h p mu i khan + mH2O + mglixerol <=> 200 +
40x = 207,55 + 0,025 . 18 + 92. (x – 0,025)/3 => x = 0,775 mol => mNaOH =31 gam
Câu 2: Tr n 10,8 gam b t Al v i 34,8 gam b t Fe3O4 r i ti n hành ph n ng nhi t nhôm trong đi u ki n không có

không khí. Hoà tan hoàn toàn h n h p r n sau ph n ng b ng dung d ch H2SO4 loãng (d ), thu đ

c 10,752 lít khí

H2 (đktc). Hi u su t c a ph n ng nhi t nhôm là
A. 80%.

B. 90%.

C. 70%.

D. 60%.
(trích đ thi tuy n sinh kh i B 2010)

Hd gi i: [ pp sd: áp d ng b o toàn kh i l

ng và b o toàn nguyên t đ i v i nhôm và s t]

- G i s mol Al và Fe sau khi th c hi n ph n ng nhi t nhôm là x, y mol
- Ta có nH2= 1,5nAl+ nFe =1,5x + y= 0,48 mol (1)
-nAl ban đ u=0,4 mol => nAl2O3= (0,4 – x)/2 (b o toàn nguyên t Al) do Al d là x mol sau p
-nFe3O4ban đ u= 0,15 mol => nFe3O4 d = (0,15 . 3 – y)/3 mol
- Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i l ng ta có mAl (tr c p ) + mFe3O4(tr
27x+232.(0,15 . 3 – y)/3 +102(0,4 – x)/2 + 56y = 10,8 + 34,8

cp )

 24x + 64/3y =9,6 (2)
3 –

= mAl d + mFe3O4 d + mAl2O3 + mFe 


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

- T (1) và (2) suy ra x = 0,08 và y= 0,36. V y H% = (0,4 – 0,08)/0,4=80%
C/ Bài t p h c sinh t gi i (15-20 bài)
Câu 3: Thu phân hoàn toàn 0,2 mol m t este E c n dùng v a đ 100 gam dung d ch NaOH 24%, thu đ c m t
ancol và 43,6 gam h n h p mu i c a hai axit cacboxylic đ n ch c. Hai axit đó là

A. HCOOH và C2H5COOH.
B. HCOOH và CH3COOH.
C. CH3COOH và C2H5COOH.
D. C2H5COOH và C3H7COOH.
(trích thi tuy n sinh kh i A 2010)
Câu 4: un nóng h n h p khí X g m 0,02 mol C2H2 và 0,03 mol H2 trong m t bình kín (xúc tác Ni), thu đ c
h n h p khí Y. Cho Y l i t t vào bình n c brom (d ), sau khi k t thúc các ph n ng, kh i l ng bình t ng m
gam và có 280 ml h n h p khí Z (đktc) thoát ra. T kh i c a Z so v i H2 là 10,08. Giá tr c a m là
A. 0,328.
B. 0,620.
C. 0,585.
D. 0,205.
(trích thi tuy n sinh kh i A 2010)
Câu 5: Cho h n h p X g m ancol metylic và hai axit cacboxylic (no, đ n ch c, k ti p nhau trong dãy đ ng đ ng)
tác d ng h t v i Na, gi i phóng ra 6,72 lít khí H2 (đktc). N u đun nóng h n h p X (có H2SO4 đ c làm xúc tác) thì
các ch t trong h n h p ph n ng v a đ v i nhau t o thành 25 gam h n h p este (gi thi t ph n ng este hoá đ t
hi u su t 100%). Hai axit trong h n h p X là
A. CH3COOH và C2H5COOH.
B. HCOOH và CH3COOH.
C. C3H7COOH và C4H9COOH.
D. C2H5COOH và C3H7COOH
(trích thi tuy n sinh kh i A 2010)
Câu 6: Hòa tan hoàn toàn m gam h n h p g m Na, Na2O, NaOH và Na2CO3 trong dung d ch axít H2SO4 40% (v a
đ ) thu đ c 8,96 lít h n h p khí có t kh i đ i v i H2 b ng 16,75 và dung d ch Y có n ng đ 51,449%. Cô c n
Y thu đ c 170,4 gam mu i. Giá tr c a m là:
A. 37,2 gam
B. 50,4 gam
C. 50,6 gam
D. 23,8 gam
(trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2012)

Câu 7: Cho 17,6 gam Ch t X công th c C4H8O2 tác d ng hoàn toàn v i 100 ml dung d ch ch a NaOH 1,5M và
KOH 1,0M. Sau ph n ng cô c n thu 20 gam ch t r n. Công th c X là
A. HCOO-C3H7
B. C2H5COOCH3
C. CH3COO-C2H5
D. C3H7COOH
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 n m 2010)
Câu 8: Chia 23,6 gam h n h p g m HCHO và ch t h u c X là đ ng đ ng c a HCHO thành 2 ph n b ng nhau.
Ph n 1, cho tác d ng v i H2 d (t0C, xúc tác), sau ph n ng thu đ c 12,4 gam h n h p ancol. Ph n 2, cho tác d ng
v i dung d ch AgNO3/NH3 d thu đ c108 gam b c . Công th c phân t c a X là:
A. C2H3CHO
B. C2H5CHO
C. (CHO)2
D. CH3CHO
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 n m 2010)
Câu 9: Cho 27,3 gam h n h p A g m hai este no, đ n ch c tác d ng v a đ v i dung d ch KOH, thu đ c 30,8
gam h n h p hai mu i c a 2 axit k ti p và 16,1 gam m t ancol. Kh i l ng c a este có kh i l ng phân t nh có
trong h n h p A là
A. 21 gam.
B. 22 gam.
C. 17,6 gam.
D. 18,5 gam.
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 2012)
Câu 10: Hòa tan hoàn toàn 3,9 gam kali vào 36,2 gam n

c thu đ

c dung d ch có n ng đ

4 –

Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C
A. 4,04%.

Your dreams – Our mission

B. 15,47%.

C. 14,00%.
D. 13,97%.
( trích thi th l n 1 n m 2010 chuyên HSPHN)
Câu 11: Cho 10,6 gam h n h p hai ancol no, đ n ch c tách n c 1400C, xúc tác H2SO4 đ c thu đ c 8,8 gam
h n h p 3 ete có s mol b ng nhau. Hai ancol là:
A. Ph ng án khác
B. CH3OH và C3H7OH
C. CH3OH và C4H9OH
D. C2H5OH và C3H7OH
( trích thi th chuyên HSPHN l n 1 n m 2011)
Câu 12: Cho 16,4 gam h n h p X g m 2 axit cacboxylic là đ ng đ ng k ti p nhau ph n ng hoàn toàn v i 200ml
dung d ch NaOH 1M và KOH 1M, thu đ c dung d ch Y. Cô c n dung d ch Y, thu đ c 31,1 gam h n h p ch t r n
khan. Công th c c a 2 axit trong X là:
A. C3H6O2 và C4H8O2
B. C3H4O2 và C4H6O2 C. C2H4O2 và C3H4O2 D. C2H4O2 và C3H6O2
( trích thi th chuyên HSPHN l n 1 n m 2011)
Câu 13: Hòa tan h t 26,43 gam h n h p b t g m Mg, Al, Al2O3 và MgO b ng 795 ml dung d ch h n h p g m HCl 0,5M
và H2SO4 0,75M (v a đ ). Sau ph n ng thu đ c dung d ch X và 4,368 lít khí H2 ( đktc). Cô c n dung d ch X thu đ c
kh i l ng mu i khan là

A. 86,58 gam.
B. 88,18 gam.
C. 100,52 gam.
D. 95,92 gam.
( trích thi th THPT Ph D c_TB n m 2010)
Câu 14: Cho V lít (đktc) h n h p khí g m 2 olefin liên ti p nhau trong cùng dãy đ ng đ ng h p n c (xúc tác H+)
thu đ c 12,9 gam h n h p X g m 3 ancol. un nóng X trong H2SO4 đ c 1400C thu đ c 10,65 gam h n h p Y
g m 6 ete khan. Gi s hi u su t các ph n ng là 100%. Công th c phân t c a 2 olefin và giá tr c a V là
A. C2H4, C3H6, 5,60 lít B. C4H8, C5H10, 5,6 lít C. C2H4, C3H6, 4,48 lít
D. C3H6, C4H8, 4,48 lít
( trích thi th THPT Ph D c_TB n m 2011)
Câu 15: un nóng 15,2 gam h n h p 2 r u no đ n ch c, là đ ng đ ng k ti p v i H2SO4 đ c
12,5 gam h n h p 3 ete (h = 100%). Công th c c a 2 r u là
A. C3H7OH và C4H9OH.
B. CH3OH và C2H5OH.
C. C2H5OH và C3H7OH.
D. CH3OH và C3H7OH

TT.2: Ph

ng pháp t ng gi m kh i l

140OC, thu đ

c

ng

A/ C s lí thuy t
Khi chuy n t ch t này sang ch t khác kh i l ng có th t ng ho c gi m do kh i l ng mol c a m i ch t khác

nhau. S t ng hay gi m kh i l ng c a m i ch t luôn có quan h v i s mol c a m i ch t. D a vào m i quan h
này có th gi i nhanh nhi u bài toán hóa h c
B/ Ví d minh h a
Câu 1: Cho m gam b t Zn vào 500 ml dung d ch Fe2(SO4)3 0,24M. Sau khi các ph n ng x y ra hoàn toàn, kh i
l ng dung d ch t ng thêm 9,6 gam so v i kh i l ng dung d ch ban đ u. Giá tr c a m là
A. 20,80. B. 29,25. C. 48,75. D. 32,50
( trích đ thi tuy n sinh đ i h c kh i B 2011)
5 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

HD1 [pp Kh i l
t o thành (2)

Your dreams – Our mission

ng dd t ng thêm 9,6 g chính b ng kh i l

ng Zn tham gia p (1) và (2) tr đi kh i l

ng Fe

- nFe(3+)= 0,24. 2. 0,5= 0,24 mol
-ptpu: (1) Zn + 2Fe3+

Zn2+ + 2Fe2+

Zn2+ Fe.

(2) Zn + Fe2+

- gi s x y ra ph n ng (1) ta có nZn(pu) ≤ ½ nFe(3+)=0,12 mol, v y mddt ng=mZn p ≤ 0,12. 65=7,8 gam, trái gi thi t
mdd t ng=9,6 g => x y ra p (1) và (2)
- ta có nZn(1)= ½ nFe(3+)= 0,12 mol. G i s mol Zn ph n ng (2) là x mol => nFe= x mol. Kh i l
9,6 g chính b ng kh i l ng Zn tham gia p (1) và (2) tr đi kh i l ng Fe t o thành (2)

ng dd t ng thêm

 mZn – mFe = (0,12 +x). 65 – 56x= 9,6 => x =0,2 mol. V y m= mZn= 65.(0,12 +0,2) = 20,8 gam
Câu 2: Cho 200 gam m t lo i ch t béo có ch s axit b ng 7 tác d ng v a đ v i m t l
207,55 gam h n h p mu i khan. Kh i l ng NaOH đã tham gia ph n ng là
A. 31,45 gam. B. 31 gam. C. 32,36 gam. D. 30 gam

ng NaOH, thu đ

c

( trích đ thi tuy n sinh đ i h c kh i B 2011)
HD2 [ NaOH tham gia 2 p là p axit-bazo và p xà phòng hóa:
- RCOOH + NaOH
RCOONa + H2O (1) 1 nguyên t H thay b ng 1 nguyên t Na nên mu i khan t ng so v i
axit là 22 gam n u 1 mol NaOH p v i axit
- (RCOO)3C3H5 + 3NaOH
3RCOONa + C3H5(OH)3 (2) 3 nguyên t Na thay b ng 1 g c C3H5. V y mu i khan
t ng so v i este là 23. 3 – 41= 28 gam n u 3 mol NaOH p v i este ]
- Do ch t béo có ch s axit là 7 nên nNaOHp

v i axit =nH2O

- G i s mol NaOH p v i este là x mol. Ta có: mmu

=nKOHp

i khan

–mch

v i axit

t béo

= (200 . 7): (1000 . 56) =0,025 mol

= 0,025. 22 + 28.x/3 = 7,55 gam  x= 0,75 mol

- V y t ng s mol NaOH p là 0.775 mol  mNaOH = 31 gam
Câu 3: Cho m gam b t Cu vào 400 ml dung d ch AgNO3 0,2M, sau m t th i gian ph n ng thu đ c 7,76 gam h n
h p ch t r n X và dung d ch Y. L c tách X, r i thêm 5,85 gam b t Zn vào Y, sau khi ph n ng x y ra hoàn toàn thu
đ c 10,53 gam ch t r n Z. Giá tr c a m là
A. 5,12. B. 3,84. C. 5,76. D. 6,40.
( trích đ thi tuy n sinh đ i h c kh i B 2011)
HD3: [ CM Zn p d : Áp d ng đ nh lu t b o toàn e ta có
Zn nh ng có th =2nZn=0,18 mol. V y Zn p d ]
- khi cho Cu vào dd x y ra p : Cu + 2Ag+

e nh n trong dd=

const= nAg+ = 0,2. 0,4 = 0,08 mol, mà

Cu2+ + 2Ag (1)

- Áp d ng đ nh lu t b o toàn e ta có e nh n trong dd= nAg+ = 0,2. 0,4 = 0,08 mol, mà
V y Zn p d . G i s mol Cu2+ và Ag+ trong dd Y l n l t là x,y mol.
- ptpu (2) Zn + 2Ag+

e Zn nh

Zn2+ + 2Ag (y mol Ag+ => y mol Ag sinh ra và y/2 mol Zn p )
6 –

ng có th

=2nZn=0,18 mol.

e


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C
(3) Zn + Cu2+

- Sd pp t ng gi m kh i l
5,85=4,68 g

Your dreams – Our mission

Zn2+ + Cu (x mol Cu2+ => x mol Cu sinh ra và x mol Zn p )
ng: mch

t r n t ng=

mCu sinh ra +mAg sinh ra –mZn p = 64x+108y – (x+y/2). 65= 10,53 –

 -x +75,5y= 4,68 (I)
- nAg p 1= 0,4. 0,2 – y= 0,08 –y mol=2nCu(2+) trong Y=2x  2x + y= 0,08 (II)
- T (I) và (II) ta đ
gam

c x= 0,009 và y= 0,062 => mAg sinh ra 1=2. 0,009. 108=1,944 => mCu(X)=7,76 -1,944 =5,816

- V y m= 5,816 + 64. 0,009=6,392
Câu 4: H n h p Z g m hai axit cacboxylic đ n ch c X và Y (MX > MY) có t ng kh i l

ng là 8,2 gam. Cho Z tác

d ng v a đ v i dung d ch NaOH, thu đ c dung d ch ch a 11,5 gam mu i. M t khác, n u cho Z tác d ng v i m t
l ng d dung d ch AgNO3 trong NH3, thu đ c 21,6 gam Ag. Công th c và ph n tr m kh i l ng c a X trong Z là
A. C3H5COOH và 54,88%. B. C2H3COOH và 43,90%.
C. C2H5COOH và 56,10%. D. HCOOH và 45,12%.
( trích thi tuy n sinh đ i h c kh i B 2010)
HD4: [ - RCOOH + NaOH
RCOONa + H2O, c 1 mol NaOH p thì mu i thu đ
axit là 22 g vì 1 nguyên t Na thay b ng 1 nguyên t H. T kh i l ng t ng tính đ

c t ng so v i kh i l
c s mol axit

ng

- do axit tác v i AgNO3/NH3 t o Ag nên đó là HCOOH td v i t l 1:2]
- naxit= (11,5 – 8,2)/22 =0,15mol
- nHCOOH= ½ nAg= 0,1 mol. V y Y là HCOOH vì MX> MY.
- V y nX = 0,15 – 0,1 =0,05; mX= 8,2 – 0,1 .46 =3,6g => MX =3,6/0,05 =72. V y X là C2H3COOH
- Thành ph n ph n tr m kh i l

ng: %mC2H3COOH= 43,9%

C/ Bài t p h c sinh t gi i
Câu 5: Trung hoà 3,88 gam h n h p X g m hai axit cacboxylic no, đ n ch c, m ch h b ng dung d ch NaOH, cô c n
toàn b dung d ch sau ph n ng thu đ c 5,2 gam mu i khan. N u đ t cháy hoàn toàn 3,88 gam X thì th tích oxi (đktc)
c n dùng là
A. 1,12 lít.
B. 3,36 lít.
C. 4,48 lít.
D. 2,24 lít.
Câu 6: Cho 2,7 gam h n h p b t X g m Fe và Zn tác d ng v i dung d ch CuSO4. Sau m t th i gian, thu đ

c dung d ch

Y và 2,84 gam ch t r n Z. Cho toàn b Z vào dung d ch H2SO4 (loãng, d ), sau khi các ph n ng k t thúc thì kh i l

ng

ch t r n gi m 0,28 gam và dung d ch thu đ c ch ch a m t mu i duy nh t. Ph n tr m kh i l ng c a Fe trong X là
A. 41,48%.
B. 51,85%.

C. 48,15%.
D. 58,52%.
Câu 7: Cho m gam b t Cu vào 200 ml dung d ch AgNO3 0,2M, sau ph n ng thu đ c 3,88g ch t r n X và dung d ch
Y. Cho 2,925g b t Zn vào dung d ch Y sau ph n ng thu đ c 5,265g ch t r n Z và dung d ch ch ch a 1 mu i duy
nh t. Giá tr c a m là:

7 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C
A. 3,17

B. 2,56

Your dreams – Our mission

C. 1,92

D. 3,2
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2011)
Câu 8: Cho m gam Al vào 500ml dung d ch Cu(NO3)2 0,2M, AgNO3 0,1M. Sau khi ph n ng x y ra hoàn toàn thu
đ c ch t r n n ng (m+7,71) gam. Giá tr c a m là :
A. 5,29
B. 4,02
C. 1,53
D. 1,89
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 n m 2010)
Câu 9: Trung hòa h t 10,36 gam axit h u c đ n ch c b ng dung d ch Ba(OH)2 v a đ thu đ c 19,81 gam mu i

khan. Xác đ nh công th c c a axit?
A. CH3COOH
B. C2H3COOH
C. C3H5COOH
D. C2H5COOH
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 3 n m 2011)
Câu 10: Cho m gam Mg vào dung d ch ch a 0,1 mol AgNO3 và 0,25 mol Cu(NO3)2, sau m t th i gian thu đ c
19,44 gam k t t a và dung d ch X ch a 2 mu i. Tách l y k t t a, thêm ti p 8,4 gam b t s t vào dung d ch X, sau
khi các ph n ng hoàn toàn thu đ c 9,36 gam k t t a. Giá tr c a m là:
A. 4,8 gam.
B. 4,32 gam.
C. 4,64gam.
D. 5,28 gam.
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 4 n m 2012)
Câu 11: Cho 29,8 gam h n h p 2 amin đ n ch c k ti p tác d ng h t v i dung d ch HCl, làm khô dung d ch thu
đ c 51,7 gam mu i khan. Công th c phân t 2 amin là
A. C2H5N và C3H7N B. CH5N và C2H7N
C. C3H9N và C4H11N D. C2H7N và C3H9N
( trích thi th chuyên KHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)
Câu 12: Hòa tan hoàn toàn m gam h n h p X g m Al, Fe, Zn b ng dung d ch HCl d . Dung d ch thu đ c sau
ph n ng t ng lên so v i ban đàu (m – 2) gam. Kh i l ng ( gam) mu i clorua t o thành trong dung d ch là
A. m +73.
B. m + 35,5.
C. m + 36,5.
D. m + 71.
( trích thi th chuyên HSPHN l n 1 n m 2010)
Câu 13: Hòa tan hoàn toàn 104,25 gam h n h p X g m NaCl và NaI vào n c đ c dung d ch Y. S c khí Cl2 d
vào dung d ch Y. K t thúc thí nghi m, cô c n dung d ch thu đ c 58,5 gam mu i khan. Kh i l ng NaCl có trong
h n h p X là
A. 17,55 gam.

B. 58,50 gam
C. 29,25 gam.
D. 23,40 gam
( trích thi th chuyên HSPHN l n 1 n m 2010)
Câu 14: Ngâm m t đinh s t s ch trong 200ml dung d ch CuSO4. Sau khi ph n ng k t thúc, l y đinh s t ra kh i
dung d ch r a s ch nh b ng n c c t và s y khô r i đem cân th y kh i l ng đinh s t t ng 0,8 gam so v i ban đ u.
N ng đ mol c a dung d ch CuSO4 đã d ng là
A. 0,0625M.
B. 0,05M.
C. 0,625M.
D. 0,5M.
( trích thi th chuyên HSPHN l n 1 n m 2010)
Câu 15: H n h p X g m 3 amin đ n ch c, no, là đ ng đ ng k ti p nhau đ c tr n theo th t kh i l ng mol
phân t t ng d n v i t l mol t ng ng là: 1:10:5. Cho 20g X tác d ng v i dd HCl v a đ .Cô c n dung d ch sau
ph n ng thu đ c 31,68g h n h p mu i. Công th c c a 3 amin trên là:
A. C4H9NH2, C5H11NH2, C6H13NH2
B. CH3NH2, C2H5NH2, C3H7NH2
C. C2H5NH2, C3H7NH2, C4H9NH2
D. C3H7NH2, C4H9NH2, C5H11NH2
( trích thi th THPT Ph D c_TB n m 2010)

TT.3: Ph

ng pháp B o toàn nguyên t
8 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

A/ C s lí thuy t
- nh lu t b o toàn nguyên t : Trong các ph n ng hóa h c thông th ng các nguyên t luôn đ c b o toàn
( t ng s mol c a m t nguyên t b t kì tr c và sau ph n ng là luôn b ng nhau)
- i m m u ch t c a ph ng pháp là ph i xác đ nh đ c đúng các h p ph n có ch a nguyên t X tr c và sau
ph n ng, áp d ng đ nh lu t b o toàn nguyên t rút ra m i quan h gi a các h p ph n tr c và sau ph n ng =>
k t lu n c n thi t
B/ Ví d minh h a
Câu 1: H n h p khí X g m etilen, metan, propin và vinylaxetilen có t kh i so v i H2 là 17.
t cháy hoàn toàn
0,05 mol h n h p X r i h p th toàn b s n ph m cháy vào bình dung d ch Ca(OH)2 (d ) thì kh i l ng bình t ng
thêm m gam. Giá tr c a m là
A. 7,3.
B. 6,6.
C. 3,39.
D. 5,85.
(trích thi tuy n sinh kh i B 2011)
HD1: [ - CT các Hiđrôcacbon là CH4, C2H4, C3H4, C4H4 v i t ng s mol là 0,05 v y nH2O= 0,05. 2=0,1 mol
mC= 1,7 – 2. 0,1 =1,5g( do kh i l

- mhiđrôcacbon= mC+mH = 17.2. 0,05 = 1,7g.
H2O)

ng Hiđrô chuy n hoàn toàn vào

- C trong hiđrocacbon chuy n v hoàn toàn trong CO2 nên nCO2=nC= 1,5/12= 0,125 mol
- Kh i l

ng bình t ng m= mCO2+mH2O= 0,125. 44 + 18. 0,1 =7,3 g ]

Câu 2: ipeptit m ch h X và tripeptit m ch h Y đ u đ c t o nên t m t aminoaxit (no, m ch h , trong phân t
ch a m t nhóm -NH2 và m t nhóm -COOH). t cháy hoàn toàn 0,1 mol Y, thu đ c t ng kh i l ng CO2 và H2O

b ng 54,9 gam.
t cháy hoàn toàn 0,2 mol X, s n ph m thu đ c cho l i t t qua n c vôi trong d , t o ra m
gam k t t a. Giá tr c a m là
A. 120.
B. 60.
C. 30.
D. 45.
( Trích thi tuy n sinh kh i B 2010)
HD2: [- xét aminoaxit th a mãn đ bài có CT là CnH2n+1NO2 v y đipeptit X có CT là C2nH4nN2O3, Y có CT là
C3nH6n-1N3O4
- khi đ t cháy Y: C3nH6n-1N3O4 + O2
3n CO2 + (3n – ½ ) H2O + N2 ta đ c nCO2- nH2O= ½ nY , d a vào pt t ng
kh i l ng CO2, H2O xđ s mol CO2, H2O và xđ CT Y => CT X ]
- G i s mol CO2, H2O l n l t là a,b mol. Ta có:
- mCO2+mH2O= 44a +18b = 54,9(g)
- nCO2- nH2O= ½ nY  a- b= ½ . 0,1
- V y s mol a= 0,9; b= 0,85 v y CT c a Y là C9H17N3O4 và CT amino axit đó là C3H7NO2 => CT c a X là
C6H12N2O3
- V y khi đ t cháy 0,2 mol X thì s mol CO2 thu đ c là 1,2 mol và mCaCO3= 120(g)
C/ Bài t p h c sinh t gi i
Câu 3: Cho 13,74 gam 2,4,6-trinitrophenol vào bình kín r i nung nóng nhi t đ cao. Sau khi ph n ng x y ra
hoàn toàn, thu đ c x mol h n h p khí g m: CO2, CO, N2 và H2. Giá tr c a x là
A. 0,60.

B. 0,36.

C. 0,54.

9 –

D. 0,45.


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

( trích thi tuy n sinh kh i B 2010)
Câu 4: H n h p X g m axit axetic, axit fomic và axit oxalic. Khi cho m gam X tác d ng v i NaHCO3 (d ) thì thu
đ

c 15,68 lít khí CO2 (đktc). M t khác, đ t cháy hoàn toàn m gam X c n 8,96 lít khí O2 (đktc), thu đ

c 35,2 gam

CO2 và y mol H2O. Giá tr c a y là
A. 0,8.

B. 0,3.

C. 0,2.

D. 0,6.

(trích tuy n sinh kh i A n m 2011)
Câu 5:
t cháy hoàn toàn 0,11 gam m t este X (t o nên t m t axit cacboxylic đ n ch c và m t ancol đ n ch c)
thu đ c 0,22 gam CO2 và 0,09 gam H2O. S este đ ng phân c a X là
A. 5.

B. 4.

C. 6.

Câu 6: H n h p X g m C2H2 và H2 có cùng s mol. L y m t l
đ

D. 2.
(trích tuy n sinh kh i A n m 2011)
ng h n h p X cho qua ch t xúc tác nung nóng, thu

c h n h p Y g m C2H4, C2H6, C2H2 và H2. S c Y vào dung d ch brom (d ) thì kh i l

ng bình brom t ng 10,8

gam và thoát ra 4,48 lít h n h p khí (đktc) có t kh i so v i H2 là 8. Th tích O2 (đktc) c n đ đ t cháy hoàn toàn
h n h p Y là
A. 33,6 lít.

B. 22,4 lít.

D. 44,8 lít.
(trích tuy n sinh kh i A n m 2011)
Câu 7:

t cháy hoàn toàn x gam h n h p g m hai axit cacboxylic hai ch c, m ch h và đ u có m t liên k t đôi
C=C trong phân t , thu đ c V lít khí CO2 (đktc) và y mol H2O. Bi u th c liên h gi a các giá tr x, y và V là
A. V=28/95(x- 62y) B. V=28/55(x+30y)

C. 26,88 lít.

D. V= 28/95(x +62y)
(trích tuy n sinh kh i A n m 2011)
Câu 8: t cháy hoàn toàn 3,42 gam h n h p g m axit acrylic, vinyl axetat, metyl acrylat và axit oleic, r i h p th
toàn b s n ph m cháy vào dung d ch Ca(OH)2 (d ). Sau ph n ng thu đ c 18 gam k t t a và dung d ch X. Kh i
l

ng X so v i kh i l

C. 28/55(x- 30y)

ng dung d ch Ca(OH)2 ban đ u đã thay đ i nh th nào?

D. T ng 7,92 gam.
(trích tuy n sinh kh i A n m 2011)
Câu 9: Nung m gam h n h p X g m FeS và FeS2 trong m t bình kín ch a không khí (g m 20% th tích O2 và

A. Gi m 7,74 gam.

B. Gi m 7,38 gam.

C. T ng 2,70 gam.

80% th tích N2) đ n khi các ph n ng x y ra hoàn toàn, thu đ

c m t ch t r n duy nh t và h n h p khí Y có thành

ph n th tích: 84,8% N2, 14% SO2, còn l i là O2. Ph n tr m kh i l
A. 59,46%.

B. 26,83%.

ng c a FeS trong h n h p X là

C. 19,64%.

D. 42,31%.
(trích tuy n sinh kh i A n m 2011)
Câu 10: Kh 1,6 gam h n h p 2 anđehit no b ng H2 thu đ c h n h p 2 ancol. un nóng h n h p 2 ancol v i
H2SO4 đ c đ c h n h p 2 olefin là đ ng đ ng liên ti p.
t cháy h t 2 olefin này đ c 3,52 gam CO2. Các ph n
ng x y ra hoàn toàn. Công th c c a 2 anđehit là:
A. HCHO và CH3CHO
B. CH3CHO và CH2(CHO)2
C. CH3CHO và C2H5CHO
D. C2H5CHO và C3H7CHO
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2011)
Câu 11: Cho 27,48 gam axit picric vào bình kín dung tích 20 lít r i nung nóng nhi t đ cao đ ph n ng x y ra
hoàn toàn thu đ c h n h p khí g m CO2, CO, N2 và H2. Gi bình 12230C thì áp su t c a bình là P atm. Giá tr
c a P là:
A. 7,724 atm
B. 6,624 atm
C. 8,32 atm
D. 5,21 atm
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2011)

10 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

Câu 12:
t cháy hoàn toàn 29,16 gam h n h p X g m RCOOH, C2H3COOH, và (COOH)2 thu đ c m gam H2O
và 21,952 lít CO2 (đktc). M t khác, 29,16 gam h n h p X ph n ng hoàn toàn v i NaHCO3 d thu đ c 11,2 lít
(đktc) khí CO2.Giá tr c a m là
A. 10,8 gam
B. 9 gam
C. 8,1gam
D. 12,6 gam
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 2012)
Câu 13: H n h p khí X g m etilen, metan, propin và vinylaxetilen có t kh i so v i H2 là 17.
t cháy hoàn
toàn 0,1 mol h n h p X r i h p th toàn b s n ph m cháy vào bình dung d ch Ca(OH)2 (d ) thì kh i l ng dung
d ch thay đ i:
A. gi m 10,4 gam.
B. t ng 7,8 gam.
C. gi m 7,8 gam.
D. t ng 14,6 gam.
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 2012)
Câu 14:
t cháy hoàn toàn h n h p g m FeS2 và Ag2S v i s mol b ng nhau thu đ c 3,696 lít SO2 (đktc) và
ch t r n B . Cho B tác d ng v i dung d ch H2SO4 loãng d , sau ph n ng hoàn toàn th y còn l i m gam ch t r n

không tan. Giá tr c a m là:
A. 13,64
B. 11,88
C. 17,16
D. 8,91
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 n m 2010)
Câu 15: M t lo i phân Supephotphat kép có ch a 72,68% mu i canxi đihiđrophotphat còn l i g m các ch t không
ch a ph t pho.
dinh d ng c a lo i phân lân này là:
A. 60,68%
B. 37,94%
C. 30,34%
D. 44,1%
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 n m 2012)
Câu 16: t cháy hoàn toàn 5,4g m t amin X đ n ch c trong l ng v a đ không khí. D n s n ph m khí qua bình
đ ng n c vôi trong d thu đ c 24g k t t a và có 41,664 lít (đktc) m t ch t khí duy nh t thoát ra. X tác d ng v i
HNO2 t o ra khí N2. X là:
A. đimetylamin
B. anilin
C. etylamin
D. metylamin
(trích thi th đ i h c l n 3 n m 2011)
Câu 17 H n h p X g m 1 ankan và 1 anken. Cho X tác d ng v i 4,704 lít H2 (đktc) cho đ n ph n ng hoàn toàn thu đ c
h n h p Y g m 2 khí trong đó có H2 d và 1 hiđrocacbon. t cháy hoàn toàn Y r i cho s n ph m vào n c vôi trong d
th y kh i l ng bình đ ng n c vôi trong t ng 16,2 gam và có 18 gam k t t a t o thành. Công th c c a 2 hiđrocacbon là:
A. C2H6 và C2H4
B. C2H8 và C3H6
C. C4H10 và C4H8
D. C5H10 và C5H12
(trích thi th đ i h c l n 3 n m 2011)

Câu 18: Hòa tan hoàn toàn 19,2 gam h n h p X g m Fe, FeO, Fe3O4 và Fe2O3 trong 50 ml dung d ch H2SO4
18M (đ c, d , đun nóng), thu đ c dung d ch Y và V lít khí SO2 (đktc và là s n ph m kh duy nh t). Cho 450 ml
dung d ch NaOH 2M vào dung d ch Y thu đ c 21,4 gam k t t a. Giá tr c a V là:
A. 3,36 lít.
B. 4,48 lít.
C. 6,72 lít.
D. 5,60 lít.
(trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 4 n m 2012)
Câu 19: t cháy 3,2 gam m t este E đ n ch c, m ch h đ c 3,584 lít CO2 (đktc) và 2,304 gam H2O. N u cho 15
gam E tác d ng v i 200 ml dung d ch NaOH 1M, cô c n dung d ch sau ph n ng thu đ c 14,3 gam ch t r n khan.
V y công th c c a ancol t o nên este trên có th là
A. CH2=CH-OH
B. CH3OH
C. CH3CH2OH
D. CH2=CH-CH2OH
( trích thi th chuyên KHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)

11 –


ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Ph

Your dreams – Our mission

Câu 20: Cho 200 ml dung d ch AgNO3 2,5a mol/l tác d ng v i 200 ml dung d ch Fe(NO3)2 a mol/l. Sau khi ph n
ng k t thúc thu đ c 17,28 gam ch t r n và dung d ch X. Cho dung d ch HCl d vào dung d ch X thu đ c m gam
k t t a. Giá tr c a m là
A. 34,44

B. 28,7
C. 40,18
D. 43,05
( trích thi th chuyên KHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)
t cháy hoàn toàn m t l ng h n h p X g m 2 ancol (đ u no, đa ch c, m ch h , có cùng s nhóm -OH)
c n v a đ V lít khí O2, thu đ c 11,2 lít khí CO2 và 12,6 gam H2O (các th tích khí đo đktc). Giá tr c a V là

Câu 21:

A. 14,56.

B. 15,68.

C. 11,20.

D. 4,48
(trích thi tuy n sinh kh i B 2010)

TT.4: Ph

ng pháp b o toàn electron

A. C s lí thuy t
Trong ph n ng oxi hóa kh có e nh

ng = e nh n  ne nh

ng=

ne nh

n

B. Ví d minh h a
Câu 1: Cho h i n c đi qua than nóng đ , thu đ c 15,68 lít h n h p khí X (đktc) g m CO, CO2 và H2. Cho toàn
b X tác d ng h t v i CuO (d ) nung nóng, thu đ c h n h p ch t r n Y. Hoà tan toàn b Y b ng dung d ch HNO3
(loãng, d ) đ c 8,96 lít NO (s n ph m kh duy nh t, đktc). Ph n tr m th tích khí CO trong X là
A. 57,15%.
B. 14,28%.
C. 28,57%.
D. 18,42%.
(trích thi tuy n sinh kh i B 2011)
HD1: [ Pp: T s mol NO
s mol nCu= 0,6 mol
than nóng đ ta xđ đ c yc đ bài ]
-

nCO, H2=nCu=0,6 mol, Áp d ng LBT e cho qu trình h i n

G i s mol CO, H2, CO2 trong 15,68 lít h n h p l n l
x +y= 0,6 mol (II)
Áp d ng LBT e ta có:

t là x, y, z mol. Ta có nhh= x +y +z= 0,7 mol (I) và nCO, H2=

C0

C+2 + 2e

(CO)

(H2O) 2H+

x

x

mol

mol

C0

C+4 + 4e

z

z

2x

4z

T (I), (II), (III) ta đ

(CO2)
mol

e nh

c qua

ng = e nh n  ne nh

H20

+ 2e
2y

ng=

ne nh

y
n

2x +4z = 2y (III)

c x = 0,2; y = 0,4; z = 0,1  %VCO = 28,57%

Câu 2: Tr n 0,54g b t Al v i 50g h n h p Fe2O3, CuO, ZnO, MgO, r i ti n hành ph n ng nhi t nhôm m t th i
gian (không có không khí), thu đ c h n h p r n X . Hoà tan X trong dd HNO3 d thu đ c 0,896 lít h n h p khí
Y g m NO2 và NO (đktc). T kh i h i c a h n h p Y so v i H2 là

12 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

HD2: [ Pp: nh n th y trong toàn b quá trình Al v Al+3; Fe v Fe+3; Cu v Cu+2; Mg v Mg+2; Zn v Zn+2. Vì
v y xét toàn b cho c quá trình ch có Al nh ng e và N+5 nh n e]
-G i s mol c a NO2; NO trong h n h p l n l t là: x, y mol. Ta có: x +y = 0,04 mol (I)
- Quá trình nh ng nh n e:
Al0
Al+3
+ 3e
N+5
+ 1e
N+4
0,02
0,06 mol
x
x
mol
N+5
+ 3e
N+2
3y
y
mol
- Áp d ng LBT e ta có: x +3y =0,06 (II)
- T (I)và (II) ta đ c x =0,03; y = 0,01. V y Mhh= 42 và dhh/H2 = 21
C/ Bài t p h c sinh t gi i
Câu 3: Cho m gam h n h p b t X g m ba kim lo i Zn, Cr, Sn có s mol b ng nhau tác d ng h t v i l ng d dung
d ch HCl loãng, nóng thu đ c dung d ch Y và khí H2. Cô c n dung d ch Y thu đ c 8,98 gam mu i khan. N u cho
m gam h n h p X tác d ng hoàn toàn v i O2 (d ) đ t o h n h p 3 oxit thì th tích khí O2 (đktc) ph n ng là

A. 1,008 lít.
B. 0,672 lít.
C. 2,016 lít.
D. 1,344 lít.
(trích thi tuy n sinh kh i A 2010)
Câu 4: Cho x mol Fe tan hoàn toàn trong dung d ch ch a y mol H2SO4 (t l x : y = 2 : 5), thu đ c m t s n ph m
kh duy nh t và dung d ch ch ch a mu i sunfat. S mol electron do l ng Fe trên nh ng khi b hoà tan là
A. 2x.
B. 3x.
C. y.
D. 2y.
(trích thi tuy n sinh kh i A 2010)
Câu 5: Hoà tan 13,68 gam mu i MSO4 vào n

cđ

c dung d ch X. i n phân X (v i đi n c c tr , c

ng đ dòng

đi n không đ i) trong th i gian t giây, đ c y gam kim lo i M duy nh t catot và 0,035 mol khí anot. Còn n u
th i gian đi n phân là 2t giây thì t ng s mol khí thu đ c c hai đi n c c là 0,1245 mol. Giá tr c a y là
A. 3,920.
B. 1,680.
C. 4,480.
D. 4,788.
(trích thi tuy n sinh kh i A 2011)

Câu 6: Chia h n h p X g m K, Al và Fe thành hai ph n b ng nhau.
- Cho ph n 1 vào dung d ch KOH (d ) thu đ c 0,784 lít khí H2 (đktc).

- Cho ph n 2 vào m t l

ng d H2O, thu đ

hoàn toàn Y vào dung d ch HCl (d ) thu đ

c 0,448 lít khí H2 (đktc) và m gam h n h p kim lo i Y. Hoà tan

c 0,56 lít khí H2 (đktc).

Kh i l ng (tính theo gam) c a K, Al, Fe trong m i ph n h n h p X l n l t là:
A. 0,39; 0,54; 1,40.
B. 0,39; 0,54; 0,56.
C. 0,78; 0,54; 1,12.

D. 0,78; 1,08; 0,56.

(trích thi tuy n sinh kh i A 2011)
Câu 7: i n phân dung d ch g m 7,45 gam KCl và 28,2 gam Cu(NO3)2 (đi n c c tr , màng ng n x p) đ n khi kh i
l ng dung d ch gi m đi 10,75 gam thì ng ng đi n phân (gi thi t l
ch t tan trong dung d ch sau đi n phân là
A. KNO3 và Cu(NO3)2

ng n

C. KNO3 và KOH.

c bay h i không đáng k ). T t c các
B. KNO3, KCl và KOH.
D. KNO3, HNO3 và Cu(NO3)2.

13 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

(trích thi tuy n sinh kh i A 2011)
Câu 8: Cho 7,68 gam Cu vào 200 ml dung d ch g m HNO3 0,6M và H2SO4 0,5M. Sau khi các ph n ng x y ra
hoàn toàn (s n ph m kh duy nh t là NO), cô c n c n th n toàn b dung d ch sau ph n ng thì kh i l
khan thu đ c là
A. 20,16 gam.

B. 22,56 gam.

C. 19,76 gam.

ng mu i

D. 19,20 gam. KNO3, HNO3 và Cu(NO3)2.

(trích thi tuy n sinh kh i A 2011)
Câu 9: Hoà tan h n h p b t g m m gam Cu và 4,64 gam Fe O vào dung d ch H SO (loãng, r t d ), sau khi các
3 4
2
4

ph n ng k t thúc ch thu đ

c dung d ch X. Dung d ch X làm m t màu v a đ 100 ml dung d ch KMnO4 0,1M.

Giá tr c a m là
A. 0,64.

B. 0,96.

C. 1,24.

D. 3,2.
(trích thi tuy n sinh kh i A 2011)

Câu 10: Nung 8,42g h n h p X g m Al, Mg, Fe trong oxi sau m t th i gian thu đ c 11,62g h n h p Y. Hòa tan
hoàn toàn Y trong dung d ch HNO3 d thu đ c 1,344 lít NO (đktc) là s n ph m kh duy nh t. S mol HNO3 ph n
ng là:
A. 0,56 mol
B. 0,64 mol
C. 0,48 mol
D. 0,72 mol
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 2011)
Câu 12: Hòa tan a mol Fe trong dung d ch H2SO4 thu đ c 12,32 lít SO2 (đktc) là s n ph m kh duy nh t và dung
d ch X. Cô c n dung d ch X thu đ c 75,2 gam mu i khan. Giá tr c a a là:
A. 0,4
B. 0,6
C. 0,3
D. 0,5
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 2011)
Câu 13: Hoà tan hoàn toàn h n h p X (g m x mol Fe, y mol Cu, z mol Fe2O3 và t mol Fe3O4) trong dung d ch HCl

không th y khí có khí bay ra kh i kh i bình, dung d ch thu đ c ch ch a 2 mu i. M i quan h gi a s mol các
ch t có trong h n h p X là.
A. x+ y = 2z +2t
B. x +y = z +t
C. x+y =2z +3t
D. x+y =2z +2t
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2012)
Câu 14: Kh hoàn toàn m gam oxit MxOy c n v a đ 10,752 lít H2 (đktc) thu đ c 20,16g kim lo i M. Cho toàn b
l ng kim lo i này tác d ng v i dung d ch HNO3 loãng d thu đ c 8,064 lít NO (đktc) là s n ph m kh duy nh t.
Công th c c a MxOy là:
A. FeO
B. Fe3O4
C. Cr2O3
D. Cu2O
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 2011)
Câu 15: Hoà tan hoàn toàn m gam Fe trong dung d ch HNO3 th y có 0,3 mol khí NO2 s n ph m kh duy nh t thoát
ra, nh ti p dung d ch HCl v a đ vào l i th y có 0,02 mol khí NO duy nh t bay ra. Cô c n dung d ch sau ph n ng
thu đ c ch t r n có kh i l ng là:
A. 24,27 g
B. 26,92 g
C. 19,5 g
D. 29,64 g
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2012)
Câu 16: Hòa tan hoàn toàn h n h p X g m 0,002 mol FeS2 và 0,003 mol FeS vào l ng H2SO4 đ c nóng d thu
đ c khí X. H p th X b ng l ng v a đ Vml dung d ch KMnO4 0,05M. V có giá tr là:
A. 228 ml
B. 172 ml
C. 280ml
D. 188 ml
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 n m 2010)

14 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

Câu 17: Cho 11,36 gam h n h p g m Fe, FeO, Fe2O3, Fe3O4 ph n ng h t v i dung d ch HNO3 loãng d thu đ c
1,344 lít khí NO s n ph m kh duy nh t ( đktc) và dung d ch X. Dung d ch X có th hoà tan đ c t i đa 11,2 gam
Fe. S mol c a HNO3 có trong dung d ch ban đ u là:
A. 0,94 mol.
B. 0,64 mol.
C. 0,86 mol.
D. 0,78 mol.
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 n m 2012)
Câu 18: Hòa tan 14g h n h p Cu, Fe3O4 vào dung d ch HCl d , sau ph n ng còn d 2,16g h n h p ch t r n và
dung d ch X. Cho X tác d ng v i AgNO3 d thu đ c bao nhiêu gam k t t a:
A. 45,92
B. 12,96
C. 58,88
D. 47,4
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 n m 2012)
Câu 12: Cho h n h p g m m gam b t Cu và 27,84 gam Fe3O4 vào dung d ch H2SO4 loãng d th y tan hoàn
toàn thu đ c dung d ch X.
oxi hóa h t Fe2+ trong dung d ch X c n dùng 90 ml dung d ch KMnO4 0,5M. Giá
tr c a m là:
A. 3,36 gam.

B. 5,12 gam.
C. 2,56 gam.
D. 3,20gam.
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 4 n m 2012)
Câu 13: Cho khí CO đi qua ng s đ ng 37,12 gam Fe3O4 nung nóng thu đ c h n h p r n X. Khí đi ra kh i ng
s đ c h p th h t vào dung d ch Ba(OH)2 d thu đ c 43,34 gam k t t a. Hòa tan h t l ng h n h p X trong
dung d ch H2SO4 đ c nóng, d th y bay ra V lít SO2 (đktc). Giá tr c a V là:
A. 4,48 B. 3,584
C. 3,36 D. 6,72
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 4 n m 2012)
Câu 14: Cho m gam Fe tác d ng h t v i dung d ch ch a y mol CuSO4 và z mol H2SO4 loãng, sau ph n ng hoàn
toàn thu đ c khí H2, m gam Cu và dung d ch ch ch a m t ch t tan duy nh t. M i quan h gi a y và z là
A. y = 7z.
B. y = 5z.
C. y = z.
D. y = 3z.
( trích thi th chuyên KHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)
Câu 15: Cho 3,2 gam Cu tác d ng v i 100 ml dung d ch h n h p HNO3 0,8M và H2SO4 0,2M, s n ph m kh duy nh t là
khí NO. S gam mu i khan thu đ c khi cô c n dung d ch sau ph n ng là:
A. 8,84
B. 5,64
C. 7,90
D. 10,08
( trích thi th chuyên KHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)
Câu 16: Cho h n h p g m 3,36 gam Mg và 0,4 gam MgO tác d ng v i dung d ch HNO3 loãng d thu đ c 0,448
lít khí N2 là s n ph m kh duy nh t (đktc). Cô c n dung d ch sau ph n ng thu đ c 23 gam ch t r n khan. S mol
HNO3 đã ph n ng là:
A. 0,32 mol
B. 0,28 mol
C. 0,34 mol

D. 0,36 mol
( trích thi th chuyên KHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)
Câu 17: i n phân 2 lít dung d ch ch a h n h p g m NaCl và CuSO4 v i đi n c c tr , có màng ng n đ n khi H2O
b t đ u đi n phân c hai c c thì d ng l i. T i cat t thu 1,28 gam kim lo i đ ng th i t i anôt thu 0,336 lít khí (
đktc). Coi th tích dung d ch không đ i thì pH c a dung d ch sau đi n phân là:
A. 3
B. 12
C. 13
D. 2
( trích thi th chuyên KHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)
Câu 18: Hòa tan hoàn toàn 6,44 gam h n h p b t X g m FexOy và Cu b ng dung d ch H2SO4 đ c nóng (d ). Sau
ph n ng thu đ c 0,504 lít khí SO2 (s n ph m kh duy nh t, đktc) và dung d ch ch a 16,6 gam h n h p mu i
sunfat. Công th c c a oxit s t là:
A. FeO
B. Fe3O4
C. FeO ho c Fe3O4.
D. Fe2O3
( trích thi th chuyên KHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)
15 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

Câu 19: Hoàn tan 0,1 mol FeS2 trong 1 lít dung d ch HNO3 1,2M, sau khi ph n ng hoàn toàn thu đ c dung d ch
X. Tính kh i l ng Cu t i đa có th tan trong X, bi t s n ph m kh HNO3 trong các quá trình trên là NO duy nh t.
A. 12,8 gam

B. 25,6 gam
C. 22,4 gam
D. 19,2 gam
( trích thi th chuyên KHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)
Câu 20: Cho 18,5 gam h n h p X g m Fe, Fe3O4 tác d ng v i 200ml dung d ch HNO3 loãng, đun nóng và khu y
đ u. Sau khi ph n ng x y ra hoàn toàn đ c 2,24 lít khí NO duy nh t (đktc), dung d ch Y và còn l i 1,46 gam kim
lo i. Kh i l ng mu i trong Y và n ng đ mol c a dung d ch HNO3 là
A. 65,34 gam; 2,7M. B. 65,34 gam; 3,2M.
C. 48,6 gam; 2,7M.
D. 48,6 gam; 3,2M.
( trích thi th chuyên HSPHN l n 1 n m 2010)

TT.5: Ph

ng pháp b o toàn đi n tích

A/ C s lí thuy t
Nguyên t , phân t luôn trung hòa v đi n
 Trong nguyên t : s p = s e
 Trong dung d ch: s mol × đi n tích ion d ng = s mol × đi n tích ion âm
 Kh i l ng mu i trong dd= t ng kh i l ng các ion t o mu i
B/ Ví d minh h a:
Câu 1: Dung d ch X g m 0,1 mol H+, z mol Al3+, t mol NO3- và 0,02 mol SO42- . Cho 120 ml dung d ch Y g m
KOH 1,2M và Ba(OH)2 0,1M vào X, sau khi các ph n ng k t thúc, thu đ c 3,732 gam k t t a. Giá tr c a z, t l n
l t là
A. 0,020 và 0,012.
B. 0,012 và 0,096.
C. 0,020 và 0,120.
D. 0,120 và 0,020
( trích thi tuy n sinh kh i B n m 2011)

HD1: [pp: Áp d ng LBT đi n tích s mol × đi n tích ion d ng = s mol × đi n tích ion âm ta đ c 1 pt c a
z và t, kh i l ng k t t a g m có BaSO4 0,012 mol và còn l i là Al(OH)3. T đó ta xđ đ c giá tr c a z]
- Áp d ng đ nh lu t b o toàn đi n tích ta đ c pt: 0,1. 1 +3z = t +0,02 .2  t – 3z = 0,06 (I)
- nBa2+= 0,012 mol, nSO4= 0,02 mol  nBaSO4= 0,012 mol m t khác mBaSO4 + mAl(OH)3= 3,732 (g)  nAl(OH)3= 0,012
mol
- nOH-= 1,2 . 0,12 + 2. 0,1. 0,12 =0,168 mol; nH+= 0,1 mol. V y s mol OH- p vói Al3+ là 0,068 mol  nAl3+= z
= nAl(OH)3 + 1/4 .(0,068 – 3nAl(OH)3) = 0,02 mol (II)
- T (I) và (II) ta đ c z = 0,02 và t = 0,12
Câu 2: Dung d ch X có ch a: 0,07 mol Na+; 0,02 mol SO42- và x mol OH- . Dung d ch Y có ch a ClO4- , NO3- và y
mol H+; t ng s mol ClO4- , NO3- là 0,04. Tr n X và Y đ c 100 ml dung d ch Z. Dung d ch Z có pH (b qua s
đi n li c a H2O) là
A. 2.
B. 13.
C. 1.
D. 12.
( trích thi tuy n sinh kh i A n m 2010)
+
HD2: [ BT T tìm đ c s mol OH và H , xđ pH ]
- xét dd X: nOH-= 0,07 – 0,02 .2 =0,03 mol
- xét dd Y: nH+= nClO4-+ nNO3-= 0,04 mol
- v y khi tr n dd X v i Y thì trong dd có 0,01 mol H+  [H+]= 0,1 v y pH =1

16 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

C. Bài t p h c sinh t gi i
Câu 3: Tr n dung d ch ch a Ba2+; Na+: 0,04 mol; OH-: 0,2 mol; v i dung d ch ch a K+; HCO3-: 0,06 mol; CO32-:
0,05 mol thu đ c m gam k t t a. Giá tr c a m là:
A. 15,76 gam
B. 13,97 gam
C. 19,7 gam
D. 21,67 gam
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 3 n m 2011)
+
2Câu 4: Dung d ch X ch a 0,025 mol CO3 ; 0,1 mol Na ; 0,25 mol NH4+ và 0,3 mol Cl-. Cho 270 ml dd Ba(OH)2
0,2M vào và đun nóng nh (gi s n c bay h i không đáng k ) t ng kh i l ng dd X và dd Ba(OH)2 sau quá trình
ph n ng gi m đi là:
A. 4,215 gam
B. 5,296 gam
C. 6,761 gam
D. 7,015 gam
Câu 5: Hòa tam hoàn toàn h n h p g m 0,12 mol FeS2 và x mol Cu2S vào dd HNO3 v a đ , thu đ c dd X ch
ch a 2 mu i sunfat c a các kim lo i và t o khí NO duy nh t. Giá tr c a x là:
A. 0,03
B. 0,045
C. 0,06
D. 0,09
2+
+
2Câu 6: M t dd ch a 0,02 mol Cu ; 0,03 mol K ; x mol Cl và y mol SO4 . T ng kh i l ng các mu i có tan trong
dd là 5,435 gam. Giá tr c a x và y l n l t là
A. 0,03 và 0,02
B. 0,05 và 0,01
C. 0,01 và 0,03

D. 0,02 và 0,05
Câu 7: Hòa tan hoàn toàn 5,94 gam h n h p 2 mu i clorua c a 2 kim lo i nhóm IIA vào n c đ c 100ml dd X.
làm k t t a h t ion Cl- có trong dd X ng i ta cho toàn b l ng dd X trên tác d ng v a đ v i dd AgNO3.
K t thúc thí nghi m thu đ c dd Y và 17,22 gam k t t a. Kh i l ng mu i khan thu đ c khi cô c n dd Y là:
A. 4,86 gam
B. 5,4 gam
C. 7,53 gam
D. 9,12 gam

TT.6: Ph

ng pháp trung bình

A. C s lí thuy t
Nguyên t c: đ i v i m t h n h p ch t b t kì ta luôn có th bi u di n chúng qua m t đ i l ng t ng đ ng, thay
th cho h n h p là đ i l ng trung bình ( kh i l ng mol trung bình, s nguyên t trung bình, s nhóm ch c trung
bình, s liên k t pi trung bình,....)
B. Ví d minh h a
Câu 1: Cho 1,9 gam h n h p mu i cacbonat và hiđrocacbonat c a kim lo i ki m M tác d ng h t v i dd HCl d sinh
ra 0,448 lít khí(đktc). Kim lo i M là
A. Li
B. Na
C. K
D. Rb
HD1: - g i CT c a 2 mu i đó l n l t là M2CO3 và MHCO3
- Ta có n(M2CO3; MHCO3= nCO2= 0,02 mol. V yMHCO3 < Mtb=1,9/0,02= 95 < M2CO3  17,5 < M <34 
M= 23, v y M là Na
Câu 2: Hòa tan hoàn toàn 12 gam h m h p g m Fe; Cu ( t l mol 1:1) b ng HNO3 thu đ c V lít khí h n h p X
đktc g m NO và NO2 và dd Y ch a 2 mu i và axit d . T kh i c a Y so v i H2 là 19. Giá tr c a V là
A. 6,72 lit

B. 4,48 lit
C. 5,6 lit
D. 3,36 lít
HD2: T t l s mol và kh i l ng h n h p ta xđ đ c s mol: nFe = nCu= 0,1 mol.
- Do dd ch a 2 mu i và axit d nên 2 mu i đó là Fe3+ và Cu2+. V y s mol e nh ng là 0,1 . (2 +3) = 0.5 mol
- G i s mol NO; NO2 trong h n h p X l n l t là a, b mol. Ta có
17 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

- Áp d ng đ nh lu t b o toàn e ta đ c pt 3a +b= 0,5(I)
- Mtb= (30a +46b)/(a+b)= 19 . 2= 38  8a – 8b = 0(II)
- T (I) và (II) ta đ c a = b = 0,1. V y V = 4,48 lít
C/ Bài t p h c sinh t gi i
Câu 3: Cho 1,7 gam h n h p g m Zn và kim lo i X thu c nhóm IIA tác d ng v i dd HCl d sinh ra 0,672 lít
H2(đktc). M t khác khi cho 1,9 gam X tác d ng v i dd H2SO4 loãng d thì th tích khí H2 sinh ra ch a đ n 1.12
lit(đktc). Kim lo i X là:
A. Ba
B. Ca
C. Mg
D. Fe
Câu 4: A là h n h p g m r u etylic và 2 axit h u c đ n ch c liên ti p trong dãy đ ng đ ng. Chia A làm 2 ph n
b ng nhau:
P1: cho tác d ng v i Na d đ c 3,92 l H2 (đkc)
P2: đ t cháy hoàn toàn c n 25,2 l O2 (đkc). S n ph m cháy l n l t d n qua bình 1 đ ng H2SO4 đ c và bình 2 đ ng

đ Ba(OH)2 d th y kh i l ng bình 1 t ng 17,1 g còn bình 2 xu t hi n 177,3 g k t t a.
- Tìm CTPT ,CTCT các axit
- Tính % theo kh i l ng m i ch t trong A
Câu 5: H n h p A g m 2 este là đ ng phân c a nhau và đ u đ c t o thành t axit và r u đ n ch c . Cho 2,2 g
hh A bay h i 136,5 0 C; 1 atm thì thu đ c 840 ml h i este. M t khác đem thu phân hoàn toàn 26,4 g hh A b ng
100ml đ NaOH 20% (d = 1,2 g/ml) r i đem cô c n thu đ c 33,8 g ch t r n khan. Xác đ ng CTCT và kh i l ng
m i este trong h n h p A
Câu 6: A là h n h p g m 2 hidrocacbon th khí X,Y. L y 0,06 mol A chia làm 2 ph n b ng nhau:
P1:cho qua bình đ ng dd Br2 d thì th y kh i l ng bình t ng lên m1(g) và có 6,4 g Br2 tham gia ph n ng (
không có khí thoát ra kh i bình Br2)
P2: đ t cháy thu đ c m2 (g) H2O và có 0.08 mol CO2 t o thành.
- Xác đ nh CTPT,CTCT c a X,Y
- Tính m2,m2 và % th tích c a X,Y trong h n h p A
Câu 7: Hoà tan 4,6 g hh kim lo i g m Ba và 2 kim lo i ki m thu c 2 chu k liên ti p vào n c đ c đ A và 1,12 l
khí H2(đkc).
N u cho ½ dd A v i 18 ml dd K2CO3 0,5 M thì đ c m t đ có kh n ng k t t a v i dd Na2SO4. N u cho ½
dd A tác d ng v i 21 ml dd K2CO3 0,5 M thì đ c m t dd v n có kh n ng t o k t t a v i dd CaCl2. Xác đ nh 2
kim lo i ki m.
Câu 8: Cho 2,72 g hh g m 3 kim lo i A,B,C tác d ng v i halogen X thu đ c h n h p 3 mu i có kh i l ng là
8,04 g. Hoà tan mu i này vào n c xong cho ph n ng v i dd AgNO3 thu đ c 21,525 g k t t a.
a) Xác đ nh halogen X
b) Cho t l nguyên t kh i c a A,B,C l n l t là 3:5:7 và t l s mol l n l t là 1:2:3. Xác đ nh 3 kim lo i
Câu 9: Hoà tan h t 11,2 g hh X g m 2 kim lo i M (hoá tr x) và M ’ (hoá tr y) trong dung d ch HCl và sau đó cô
c n đ thu đ c 39,6 g hh 2 mu i.
a) Tính th tích khí sinh ra đktc
b) Cho 22,4 g hh X nói trên tác d ng v i 500 ml dd HCl nói trên th y thoát ra 16,8 lit H2 (đkc). em cô c n
dd đ c ch t r n Y. Tính kh i l ng Y và CM c a dd HCl
c) Hai kim lo i M,M ’ có cùng hoá tr và có t l s mol là 7:1; M’ > M. Xác đ nh 2 kim lo i đó. Bi t x,y ≤ 2
Câu 10: Cho h n h p Na và m t kim lo i ki m X khác n ng 6,2 g tác d ng v i 104 g n c thu đ c 110 g dd (d =
1,1 g/ml)

18 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C
a) Xác đ nh X bi t MX < 40
b) Tính n ng đ mol c a dd thu đ

Your dreams – Our mission

c và th tích dd HCl 1M c n thi t đ trung hoà dd trên.

TT.7: Ph

ng pháp quy đ i h n h p

A. C s lí thuy t
1. Nguyên t c chung
 Qui đ i là 1 pp bi n đ i toán h c nh m đ a m t h n h p ph c t p v d ng đ n gi n h n đ thu n ti n cho
vi c tính toán LBTKL; b o toàn s oxi hóa
 Khi áp d ng pp qui đ i ph i tuân th
2. Các h ng qui đ i
( quy đ i nhi u ch t thành h n h p 2 ho c 1 ch t; qui đ i v các nguyên t thành ph n)
B. Ví d minh h a
Câu 1: Nung 2,23 gam h n h p X g m các kim lo i Fe, Al, Zn, Mg trong oxi, sau m t th i gian thu đ c 2,71 gam
h n h p Y. Hoà tan hoàn toàn Y vào dung d ch HNO3 (d ), thu đ c 0,672 lít khí NO (s n ph m kh duy nh t,

đktc). S mol HNO3 đã ph n ng là
A. 0,12.

B. 0,14.

C. 0,16.

D. 0,18.
( trích thi tuy n sinh kh i B n m 2010)
ng oxi trong các oxit

HD1: [ pp: - kh i l ng h n h p t ng chính b ng kh i l
- sd CT nHNO3= 4nNO + 2nO ]
- qui đ i h n h p thành Fe2O3; Al2O3; ZnO; MgO; Fe; Al; Zn; Mg thì ta th y các oxit p v i HNO3 không th hi n
tính oxi hóa vì v y nHNO3= 2nO( 1 nguyên t oxi thay b ng 2 NO3-); các kim lo i p oxi hóa kh vì v y nHNO3=
nNO+nNO3-(trong mu i)= 4nNO
- v y nHNO3= 4nNO + 2nO = 4. 0,03 + 2.(2,71 – 2,23)/ 16 =0,18 mol

Câu 2: Hoà tan hoàn toàn 2,44 gam h n h p b t X g m FexOy và Cu b ng dung d ch H2SO4 đ c nóng (d ). Sau

ph n ng thu đ

c 0,504 lít khí SO2 (s n ph m kh duy nh t,

sunfat. Ph n tr m kh i l
A. 39,34%.

đktc) và dung d ch ch a 6,6 gam h n h p mu i

ng c a Cu trong X là
B. 65,57%

C. 26,23%.
D. 13,11%.
( trích thi tuy n sinh kh i B n m 2010)
HD2: [ pp: Qui đ i h n h p v các nguyên t Fe; Cu; O. Ta l p các pt đ i s liên quan kh i l ng h n h p, b o
toàn e và pt kh i l ng mu i và t đó đi xđ yc đ bài ]
- qui đ i h n h p v Fe, Cu, O v i s mol t ng ng là a, b, c
- mhh= 56a +64b +16c = 2,44 (g) (I); nSO2=0,0225 mol
- Áp d ng LBT e ta có:
Fe0
Fe+3
+ 3e
O0
+ 2e
O-2
a
3a
mol
c
2c
mol
0
+2
+6
+4
Cu
Cu
+ 2e
S
+ 2e
S

b
2b
mol
0,0225
0,045
mol
19 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

ta có 3a + 2b = 2c +0,045  3a +2b – 2c =0,045 (II)
- Áp d ng đ nh lu t b o toàn nguyên t cho Fe( a mol) và Cu(b mol) ta đ c nFe2(SO4)3= a/2 mol và nCuSO4= b mol
 mmu i= 400. a/2 + 160 . b = 6,6 (g)  200a + 160b = 6,6 (III)
- T (I);(II);(III) ta đ c a = 0,025; b=0,01 ; c= 0,025
- V y %mCu = 26,23%
Câu 3: Hòa tan hoàn toàn h n h p g m 0,18 mol FeS2 và a mol Cu2S b ng dung d ch HNO3 v a đ thu đ c dung
d ch X ch ch a mu i sunfat và V lít NO (đktc) là s n ph m kh duy nh t. Giá tr c a V là:
A. 44,8 lít
B. 22,4 lít
C. 26,88 lít
D. 33,6 lít
( thi th chuyên Nguy n Hu l n 3 n m 2011)
HD3: [ qui đ i h n h p v Fe; Cu; S và áp d ng LBTNT đ xđ giá tr c a a và sau đó áp d ng LBT e đ xđ
V]
- Áp d ng LBTNT ta có nFe = 0,18 mol; nCu= 2a mol; nS = a + 0,18 .2= (a +0,36) mol

- Do dd ch ch a các mu i sunfat nên các mu i đó là 0,09 mol Fe2(SO4)3 và 2a mol CuSO4 (b o toàn nguyên t Cu
và Fe)
- B o toàn nguyên t S ta có S(trong mu i)= (a + 0,36)  2a + 0,09 .3 =a + 0,36  a = 0,09 mol. V y nFe= 0,18;
nCu= 2a = 0,18; nS= a +0,36 = 0,45 mol
- Áp d ng LBT e:
Fe0
Fe+3
+ 3e
0,18
0,54
mol
0
+2
Cu
Cu
+ 2e
 ne nh ng = 0,54 +0,36 + 2,7 = 3,6 mol  nNO= 1,2 mol
0,18
0,36 mol
 V = 26,88 lít
0
+6
S
S
+ 6e
0,45
2,7
mol
Câu 4: Nhi t phân 50,56 gam KMnO4 sau m t th i gian thu đ c 46,72 gam ch t r n. Cho toàn b l ng khí sinh
ra ph n ng h t v i h n h p X g m Mg, Fe thu đ c h n h p Y n ng 13,04 gam. Hòa tan hoàn toàn h n h p Y

trong dung d ch H2SO4 đ c, nóng d thu đ c 1,344 lít SO2 (đktc). % kh i l ng Mg trong X là:
A. 52,17%
B. 39,13%
C. 28,15%
D. 46,15%
( thi th chuyên Nguy n Hu l n 3 n m 2011)
HD4: [ sau khi nhi t phân KmnO4 ta có mO2= mcr gi m. T đó => mhh kl= mY – mO2. SD pp qui đ i và b o toàn e đ
gi i bài toán]
- Ta có mO2 = 50,56 – 46,72 =3,84 (g)  nO= 3,84/ 16 = 0,24 mol
- G i s mol m i kim lo i Mg; Fe trong h n h p l n l t là x, y mol. Ta có mhh = 24x + 56y = 13,04 – 3,84 =9,2
(g) (I); nSO2 = 0,06 mol
- Áp d ng LBT e ta có:
Mg0
Mg+2
+ 2e
O0
+ 2e
O-2
x
2x mol
0,24
0,48
mol
0
+3
+6
Fe
Fe
+ 3e
S

+ 2e
S+4
y
3y mol
0,12
0,06 mol
V y ta có pt: 2x +3y = 0,48 + 0,12 = 0,6 (II)
- T (I); (II) ta đ

c x =0,15 ; y = 0,1  %mMg= 39,13%

C/ Bài t p h c sinh t gi i
20 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

Câu 5: Nung nóng 12,6 gam Fe ngoài không khí sau m t th i gian thu đ c m gam h n h p X g m Fe, FeO, Fe2O3
và Fe3O4 . H n h p này ph n ng h t v i dung d ch H2SO4 đ c nóng (d ), thu đ c 4,2 lít khí SO2 (s n ph m kh
duy nh t, đktc). Tính m?
S: 15 gam.
Câu 6: Nung nóng m gam b t s t ngoài không khí, sau ph n ng thu đ c 20 gam h n h p X g m Fe, FeO, Fe2O3
và Fe3O4 . Hòa tan h t X trong dung d ch HNO3 loãng thu đ c 5,6 lít h n h p khí Y g m NO và NO2 có t kh i so
v i H2 là 19. Tính m và th tích HNO3 1M đã dùng?
Câu 7: L y m gam s t đem đ t trong oxi không khí ta đ c h n h p r n X (g m 4 ch t r n) cân n ng 12 gam, h n
h p r n X đem hoà trong HNO3 d nh n đ c 2,24 lít khí NO (đktc). V y m có giá tr là:

A. 8,96 g
B. 9,82 g
C. 10,08 g
D. 11,20 g
Câu 8: L y p gam Fe đem đ t trong oxi ta đ c 7,52 gam h n h p X g m 3 oxit. H n h p X đem hoà tan trong
H2SO4 đ m đ c d đ c 0,672 lít SO2 (đktc). V y p có giá tr là:
A. 4,8 g
B. 5,6 g
C. 7,2 g
D. 8,6 g
Câu 9:
m gam phoi Fe ngoài không khí sau 1 th i gian thu đ c 12g ch t r n X g m Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3.
Hòa tan h t X trong dd H2SO4 đ c nóng thu đ c 2,24 lit khí SO2 (đkc). Giá tr c a m là
A. 9,52
B. 9,62
C. 9,42
D. 9,72
Câu 10: Cho 11,2g Fe tác d ng v i oxi đ c m gam h n h p X g m các oxit. Hòa tan h t X vào dd HNO3 d thu
đ c 896 ml NO (đkc, s n ph m kh duy nh t). Giá tr c a m là
A. 29,6
B. 47,8
C. 15,04
D. 25,84
Câu 11:
m gam b t Fe ngoài không khí m t th i gian thu đ c 11,8g h n h p g m Fe và các oxit s t. Hòa tan
hoàn toàn h n h p đó b ng dd HNO3 loãng thu đ c 2,24 lit khí NO duy nh t (đktc). Giá tr c a m là
A. 9,94
B. 10,04
C. 15,12
D. 20,16

TT.8: Ph

ng pháp chia h n h p thành các ph n không đ u nhau

A/ C s lí thuy t
Vì t l s mol gi a các ch t trong h n h p là không đ i nên n u coi ph n này có kh i l ng g p k l n ph n kia thì
s mol các ch t t ng ng c ng g p k l n, t đó tìm m i liên h gi a các ph n ho c đ t n k đ gi i bài toán
B/ Ví d minh h a
Câu 1: H n h p b t X g m Cu, Zn. t cháy hoàn toàn m gam X trong oxi (d ), thu đ c 40,3 gam h n h p g m
CuO và ZnO. M t khác, n u cho 0,25 mol X ph n ng v i m t l ng d dung d ch KOH loãng nóng, thì thu đ c
3,36 lít khí H2 (đktc). Ph n tr m kh i l ng c a Cu trong X là
A. 19,81%.

B. 29,72%.

D. 59,44%.
( trích thi tuy n sinh kh i B n m 2010)
HD1: - Ta có nZn= nH2= 0,15 mol  nCu(0,25 mol hh)= 0,1 mol. V y nZn : nCu = 3:2
- G i s mol Zn; Cu trong m (g) X l n l t là 3x; 2x mol. ta có mZnO + mCuO = 81. 3x + 80 . 2x = 40,3 (g) [
BTNT Zn; Cu ]  x =0,1 mol  nCu= 2x = 0,2 mol.
- %mCu = 39,63%
C. 39,63%.

21 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

Câu 2: H n h p X g m Cu, Fe, Mg. N u cho 10,88 gam X tác d ng v i clo d thì sau ph n ng thu đ c 28,275g
h n h p mu i khan. M t khác 0,44 mol X tác d ng v i dung d ch HCl d thì thu đ c 5,376 lít H2 (đktc). % kh i
l ng c a Cu trong X là:
A. 67,92%
B. 58,182%
C. 37,23%
D. 43,52%
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 3 n m 2011)
HD2: - G i s mol Cu; Fe; Mg trong 0,44 mol h n h p X l n l t là x, y, z mol. Ta có: x + y + z = 0,44 (I)
- khi cho X p v i HCl ch có Fe; Mg p . Ta có nH2= y + z = 0,24 mol (II)
- g i mhh1/ mhh2= k. Ta có s mol Cu; Fe; Mg t ng ng trong ph n 1 là kx; ky; kz. Ta có pt:
mhh= k(64x + 56y + 24z) = 10,88 (III)
(IV)
mCuCl2 + mFeCl3 + mMgCl2 = k( 135x + 162,5y + 95z) = 28,275 (g)
- L y (IV) : (III)  - 31,32x +16,967y + 32,63z = 0 (V)
- T (I); (II); (V) ta đ c x=0,2 ; y = 0,1 ; z = 0,15  %mCu= 58,182%
C/ Bài t p h c sinh t gi i
Câu 3: H n h p X g m Al, FexOy. Ti n hành ph n ng nhi t nhôm hoàn toàn m gam h n h p X trong đi u ki n
không có không khí thu đ c h n h p Y. Chia Y thành 2 ph n.
Ph n 1 cho tác d ng v i dung d ch NaOH d thu đ c 1,008 lít H2 (đktc) và còn l i 5,04g ch t r n không tan.
Ph n 2 có kh i l ng 29,79gam, cho tác d ng v i dung d ch HNO3 loãng d thu đ c 8,064 lít NO (đktc, là s n
ph m kh duy nh t). Giá tr c a m và công th c c a oxit s t là:
A. 39,72 gam và FeO
B. 39,72 gam và Fe3O4
C. 38,91 gam và FeO
D. 36,48 gam và Fe3O4
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 3 n m 2011)

Câu 4. H n h p X g m 2 anđehit no có s mol b ng nhau. Cho 12,75g X vào bình kín th tích V = 4,2 lít, cho X
bay h i 136,5oC thì áp su t trong bình là p = 2atm.Cho 10,2g X tác d ng v i dd AgNO3/NH3 v a đ t o ra 64,8g
Ag↓ và 2 axit h u c . Công th c c a 2 anđehit là:
A. CH3 - CHO và CHO -CHO
B. CH3 - CHO và H - CHO
C. H - CHO và HOC - CH2 - CHO
D. C A, B, C đ u đúng
Câu 5: t cháy hoàn toàn 11(g) hh X ch a axetilen; propilen và metan thu đ c 12,6 g n c. M t kkhacs 5,6 lít
h n h p trên p v a đ v i dd ch a 50(g) Br2. Bi t các th tích khí đo đktc. Thành ph n ph n tr m v th tích
h n h p ban đ u là:
A. 50%; 20%; 30%
B. 50%; 25%; 25%
C. 60%; 20%; 20%
D. 80%; 10%; 10%
Câu 6: H n h p A g m CH4, C2H4, C3H4. N u cho 13,4 gam h n h p X tác d ng v i dung d ch AgNO3/NH3 d thì
thu đ c 14,7gam k t t a. N u cho 16,8 lít h n h p X (đktc) tác d ng v i dung d ch brom thì th y có 108gam brom
ph n ng. % th tích CH4 trong h n h p X là:
A. 30%
B. 25%
C. 35%
D. 40%
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2011)

TT. 9: Ph

ng pháp kh o sát s mol CO2 và H2O

A/ C s lí thuy t

22 –

Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

1. Các h p ch t h u c khi đ t cháy th ng cho s n ph m là CO2 và H2O. D a vào t l CO2; H2O ta xđ dãy đ ng
đ ng, CTPT ho c tính toán m t s đ i l ng liên quan
2. M t s tr ng h p th ng g p:
 Khi đ t cháy ankan có nCO2 > nH2O và nCO2 – nH2O = nankan (ancol no c ng t ng t và có nancol= nCO2 –
nH2O= nO(trong ancol))
 Khi đ t cháy anken có nCO2= nH2O (axit, anđêhit no; đ n c ng t ng t )
 Khi đ t cháy ankin; ankadien có nCO2 < nH2O và nhc = nH2O – nCO2
 V i h p ch t b t kì CT CnH2n+2-2k Oa luôn có nhc= (nCO2 – nH2O)/ ( k- 1) trong đó k là s lk pi
 Ngoài ra còn m t s liên h đ i v i các h p ch t amin; amino axit (đã đ c p ph n b o toàn nguyên t )
B. Ví d minh h a
Câu 1: H n h p M g m m t anđehit và m t ankin (có cùng s nguyên t cacbon).
t cháy hoàn toàn x mol h n
h p M, thu đ c 3x mol CO2 và 1,8x mol H2O. Ph n tr m s mol c a anđehit trong h n h p M là
A. 30%.
B. 40%.
C. 50%.
D. 20%.
(trích thi tuy n sinh kh i B n m 2011)
HD1: [ Áp d ng CT nhh= (nCO2 – nH2O)/ (k – 1) v i k là s lk pi trung bình ta xđ đ c k. T s mol CO2 và s mol
hh ta xđ đ c s nguyên t C và xđ đ c CT h p ch t và đi xđ yc bài toán]
- Ta có nhh= (nCO2 – nH2O)/ (k – 1)  x =( 3x – 1,8x)/ (k – 1)  k = 2,2 mà trong ankin thì s lk pi là 2 nên trong hc
anđêhit s lk pi ph i l n h n ho c b ng 3

- M t khác s ng t C = nCO2: nhh= 3 nên s lk pi trong anđhit không v t quá 3. V y s lk pi trong anđêhit là 3. Ta
có CT anđêhit là C3H2O ( không th là anđ 2 ch c vì n u là 2 ch c thì s lk pi là 2 không th a mãn); CT ankin là
C3H4.
- G i s mol C3H4 và C3H2O trong 1 mol hh l n l t là a; b mol. Ta có
+)
a + b = 1 (I)
+)
s lk pi trung bình k = (2a + 3b)/(a + b)= 2,2  2a + 3b = 2,2 (II)
- T (I) và (II) ta đ c a = 0,8 ; b = 0,2. V y %VC3H2O= 20%
Câu 2: H n h p X g m vinyl axetat, metyl axetat và etyl fomat.
t cháy hoàn toàn 3,08 gam X, thu đ c 2,16
gam H2O. Ph n tr m s mol c a vinyl axetat trong X là
A. 75%.
B. 72,08%.
C. 27,92%.
D. 25%.
(trích thi tuy n sinh kh i B n m 2011)
HD2: [ - Nh n th y s nguyên t H c a các ch t trong h n h p X đ u b ng 6 v y nên ta d dàng tim đ c s
mol c a hh X thông qua s mol n c. M t khác nO( trong X)= 2nX. V y ta xđ đ c mC( trong X) và xđ đ c nCO2. Ta
th y khi đ t cháy hh X do metyl axetat và etyl fomat là este no đ n nên có nCO2 = nH2O còn vinyl axetat thì có
nCO2 – nH2O = nvinyl axetat; v y ta xđ đ c yc bài toán]
- Ta có nH2O = 0,12 mol  nhh= 0,12 .2/6 = 0,04 mol (b o toàn nguyên t H)  nO( trong hh X)= 2nX= 0,08 mol
- Ta có mX= mC + mH + mO  3,08 = mC +0,12 .2 + 0,08 . 16  mC =1,56 (g)  nCO2 = nC = 0,13 mol (b o toàn
nguyên t C)
- V y nvinyl axetat = nCO2 – nH2O = 0,01 mol  %VCH3COOC2H3= 0,01/0,04 . 100% = 25%
Câu 3:
t cháy hoàn toàn m gam h n h p 3 ancol đ n ch c, thu c cùng dãy đ ng đ ng, thu đ c 3,808 lít khí
CO2 (đktc) và 5,4 gam H2O. Giá tr c a m là
A. 5,42.
B. 4,72.

C. 7,42.
D. 5,72.
( trích thi tuy n sinh kh i A n m 2010)
HD3: [ Xđ nCO2 ; nH2O và xđ dãy đ ng đ ng c a ancol và xđ yc bài toán. V i ancol no đ n ta luôn có nO( trong ancol)
= nancol = nH2O – nCO2 ]
23 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

- Ta có nCO2 = 0,17 mol; nH2O = 0,3 mol. Do nH2O > nCO2 nên ancol là ancol no đ n. V y ta có nO( trong ancol) = nancol
= nH2O – nCO2 = 0,13 mol
- Áp d ng LBTNT ta có mancol = mC +mH + mO(trong ancol) = 0,17. 12 + 0,3 .2 + 0,13 . 16 = 4,72 (g)
Câu 4: H n h p M g m ancol no, đ n ch c X và axit cacboxylic đ n ch c Y, đ u m ch h và có cùng s nguyên
t C, t ng s mol c a hai ch t là 0,5 mol (s mol c a Y l n h n s mol c a X). N u đ t cháy hoàn toàn M thì thu
đ c 33,6 lít khí CO2 (đktc) và 25,2 gam H2O. M t khác, n u đun nóng M v i H2SO4 đ c đ th c hi n ph n ng
este hoá (hi u su t là 80%) thì s gam este thu đ c là
A. 22,80.
B. 18,24.
C. 27,36.
D. 34,20.
( trích thi tuy n sinh kh i A n m 2010)
HD4: [ xđ s mol CO2; H2O và xđ d ng CT c a h p ch t sau đó bi n lu n tìm CT và yc bài toán]
- Ta có nCO2 = 1,5 mol; nH2O = 1,4 mol. V y s nguyên t C trong ancol; axit = nCO2/nhh= 3. V y CT c a ancol no
đ n là C3H8O; CT c a axit h u c đ n có d ng C3HyO2; s nguyên t H trung bình = 2nH2O/nhh = 5,6  y < 5,6
(*) do s nguyên t H trong ancol l n h n 5,6

- G i s mol c a ancol và axit l n l t là a; b mol.
+ Ta có nhh = a + b = 0,5 mol (I)
+ nH2O = 4a + by/2 = 1,4 (II)
- T (I) và (II) ta đ c pt (4 – y/2)b = 0,6. M t khác do s mol c a axit l n h n ancol nên ta có b > 0,25 v y  y >
3,2(**). T (*) và (**) ta đ c y =4 do y ch n. Thay y = 4 vào (II) ta đ c pt 4a + 2b = 1,4 (III)
- T (I) và (III) ta đ c a = 0,2 và b = 0,3
- P este hóa: C3H7OH + C2H3COOH
C2H3COOC3H7 + H2O
0,2 mol
0,3 mol
0,2 mol
- V y meste = 0,2 . 114 . 0,8 = 18,24 (g)
C/ Bài t p h c sinh t gi i
Câu 5: t cháy hoàn toàn m t l ng hiđrocacbon X. H p th toàn b s n ph m cháy vào dung d ch Ba(OH)2 (d )
t o ra 29,55 gam k t t a, dung d ch sau ph n ng có kh i l ng gi m 19,35 gam so v i dung d ch Ba(OH)2 ban
đ u. Công th c phân t c a X là
A. C2H6.
B. C3H6.
C. C3H8.
D. C3H4.
( trích thi tuy n sinh kh i A n m 2010)
Câu 6:
t cháy hoàn toàn 2,24 lít (đktc) h n h p khí g m: CH4, C2H4, C2H6, C3H8 thu đ c 6,16 gam CO2 và
4,14 gam H2O. S mol C2H4 trong h n h p trên là:
A. 0,02 mol
B. 0,01 mol
C. 0,08 mol
D. 0,09 mol
Câu 7:
t cháy hoàn toàn 1 anđêhit X đ c nCO2 - nH2O = nX. Cho 11,52 gam X ph n ng v i l ng d

AgNO3 trong NH3 đ c 69,12 gam Ag. Công th c c a X là:
A. CH2(CHO)2 .
B. CH2=CH-CHO.
C. CH3CHO.
D. HCHO
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2012)
Câu 8:
t cháy hoàn toàn m gam ch t béo X (ch a triglixerit c a axit stearic,axit panmitic và các axit béo t do
đó). Sau ph n ng thu đ c 13,44 lít CO2 (đktc) và 10,44 gam n c. Xà phòng hoá m gam X (H=90%) thì thu đ c
kh i l ng glixerol là:
A. 2,484 gam
B. 0,828 gam
C. 1,656 gam
D. 0,92 gam
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2012)
Câu 9: H n h p X g m: HCHO, CH3COOH, HCOOCH3 và CH3CH(OH)COOH.
t cháy hoàn toàn h n h p X
c n V lít O2 (đktc) sau ph n ng thu đ c CO2 và H2O. H p th h t s n ph m cháy vào n c vôi trong d thu đ c
50 gam k t t a. V y giá tr c a V t ng ng là:
A. 7,84 lít
B. 8,40 lít
C. 11,2 lít
D. 16,8 lít
24 –


Ph

ng pháp gi i toán hóa h c qua các kì thi H-C

Your dreams – Our mission

( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 1 n m 2012)
Câu 10: H n h p X có C2H5OH, C2H5COOH, CH3CHO (trong đó C2H5OH chi m 50% theo s mol).
t cháy m
gam h n h p X thu đ c 2,88 gam H2O và 2,912 lít CO2 (đktc). M t khác 9 gam h n h p X th c hi n ph n ng
tráng b c th y có p gam Ag k t t a. Giá tr c a p là
A. 12,96.
B. 4,32.
C. 8,64.
D. 5,4.
( trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 2 n m 2012)
Câu 11:
t cháy hoàn toàn 18 gam m t este X đ n ch c thu đ c 20,16 lít CO2 (đktc) và 12,96 gam n c. M t
khác n u cho 21g X tác d ng v i 200ml dung d ch KOH 1,2M sau đó cô c n dung d ch thu đ c 34,44 gam ch t
r n khan. Công th c phân c a axit t o ra X là :
B. C5H8O3.
C. C5H10O3
D. C5H10O2
A. C5H6O3.
(trích thi th chuyên Nguy n Hu l n 3 n m 2011)
Câu 12: t cháy hoàn toàn 4,872 gam m t hiđrocacbon X, d n s n ph m cháy qua bình đ ng dung d ch n c vôi
trong. Sau ph n ng thu đ c 27,93 gam k t t a và th y kh i l ng dung d ch gi m 5,586 gam. Công th c phân t
c a X là
A. CH4
B. C4H8
C. C4H10
D. C3H6
( trích thi th chuyên HKHTN- HQGHN l n 2 n m 2011)
Câu 13: Th c hi n ph n ng crackinh butan thu đ c m t h n h p X g m các ankan và các anken. Cho toàn b

h n h p X vào dung d ch Br2 d th y có khí thoát ra b ng 60% th tích X và kh i l ng dung d ch Br2 t ng 5,6
gam và có 25,6 gam brom đã tham gia ph n ng. t cháy hoàn toàn khí bay ra thu đ c a mol CO2 và b mol H2O.
V y a và b có giá tr là:
A. a = 0,9 mol và b = 1,5 mol
B. a = 0,56 mol và b = 0,8 mol
C. a = 1,2 mol và b = 1,6 mol
D. a = 1,2 mol và b = 2,0 mol
( trích thi HSG t nh Thái Bình n m 2011)
Câu 14: Khi nung butan v i xúc tác thích h p thu đ c h n h p T g m CH4, C3H6, C2H4, C2H6, C4H8, H2 và C4H10
d . t cháy hoàn toàn h n h p T thu đ c 8,96 lít CO2 (đo đktc) và 9,0 gam H2O. M t khác, h n h p T làm m t
màu v a h t 12 gam Br2 trong dung d ch n c brom. Hi u su t ph n ng nung butan là
A. 45%.
B. 75%.
C. 50%.
D. 65%.
( trích thi HSG t nh Thái Bình n m 2011)

TT. 10: Ph

ng pháp gi i các bài toán hóa cracking và c ng hiđrô

A/ C s lí thuy t:
Trong các bài toán cracking hay c ng h p hiđrô thì kh i l ng tr c và sau ph n ng không thay đ i nên ta có th
rút ra đ c các m i quan h liên quan v s mol h n h p và kh i l ng trung bình h n h p
C th đ

c trình bày nh sau:

- G i các đ i l ng M1; M2 l n l t là kh i l
s mol c a h n h p tr c và sau ph n ng

ng mol trung bình h n h p tr

c và sau ph n ng; n1, n2 l n l

- Ta có: n1 = m1/M1
n2 = m2/M2

mà m1 = m2 ( kh i l

ng h n h p tr

c và sau ph n ng b ng nhau) nên ta có n1/n2 = M2/M1

25 –

t là