CTH cap cuu cac vet thuong tu chi

PHÁC
V T TH
I.
V t th
ngoài.

IC

C P C U CÁC V T TH

NG PH N M M, V T TH

NG T

CHI:

NG KH P, V T TH

NG :

ng là các t n th

ng làm rách da ho c niêm m c và th

ng có ch y máu ra

V t th ng ch làm t n th ng các mô m m bao g m da, mô liên k t d
c đ c g i là v t th ng ph n m m.
V t th ng đ t gân, đ t th n kinh, đ t m ch máu là các v t th
làm thông kh p ra bên ngoài g i là v t th ng th u kh p.
ng làm thông

T t c các lo i v t th

gưy x

ng ra ngoài g i là v t th

ng đ u bao g m v t th

i da, m , cân,

ng đ c bi t. V t th

ng

ng gưy h .

H
ÌN
H

V t th

NG H

ng ph n m m.

BV

C

H

N

TH
U
O

N
G

C
H

N
H

II. CH N OÁN
1. Lâm sàng
V t th ng t chi là th ng t n có th th y ngay trên c th b nh nhân, tr tr ng
h p v t th ng gưy h x ng ch u làm th ng tr c tràng ho c âm đ o. Khi th m khám
và ch n đoán c n ghi nh n: v trí , kích th c, b mép, đ sâu, các t n th ng th y đ c
trong v t th ng. N u b nh nhân đ n mu n sau 6 – 12 gi ph i mô t s viêm t y, d ch
xu t ti t, mùi và khám h ch vùng g c chi đ xem v t th ng b nhi m trùng hay không.
2. C n lâm sàng
C y d ch v t th ng đ i v i các v t th ng l n, d p nát nhi u đ đi u tr theo kháng
sinh đ sau này.
3. Ch n đoán
- Ch n đoán v t th ng kh p: Khi có v t th ng g n vùng kh p và th y đ c
m t s n kh p ho c th y d ch kh p ch y ra ngoài ho c khi dùng que th m dò vào

v t th ng th y đ c m t kh p tr n láng.
- Ch n đoƠn v t th ng gƣy x ng h : Khi có v t th ng g n gưy x ng và
th y máu ch y ra có váng m ho c th y đ c đ u x ng gưy ho c qua v t
th ng s đ c đ u x ng gưy.
- Các v t th ng r ng l n, d p nát nhi u: C n ph i xác đ nh có gưy x ng kèm
theo hay không b ng cách ch p X-quang. Ph i gi i quy t nhanh nh ng h n ch
th m khám vì gây đau đ n cho ng i b nh. Vi c th m khám t m s th c hi n t i
phòng m .
III. I U TR
1. Nguyên t c đi u tr :

1


T t c các v t th ng ph i đi u tr c p c u ch ng nhi m trùng theo nguyên t c nh
nhau. Trong quá trình đi u tr , đ c bi t là lúc m c t l c ph i ph i h p v i vi c x trí các
t n th ng đ c hi u kèm theo nh gưy x ng, đ t th n kinh, đ t gân …
Sau khi th m khám, b ng v t th ng s ch và b t đ ng chi
u tiên h i s c v i các n th ng khác đe d a tính m ng b nh nhân.
Nguyên t c đi u tr c p c u bao g m: c t l c – kháng sinh – b t đ ng – kê cao
chi.
- Th c hành theo th t : kháng sinh – m c t l c – b t đ ng chi – kê cao chi, ch m
sóc h u ph u.
2. Kháng sinh
Cho kháng sinh càng s m càng t t ngay khi b nh nhân v a nh p vi n.
Kháng sinh li u cao, ph r ng, theo đ ng t nh m ch là t t nh t.
3. M c t l c
Làm các xét nghi m ti n ph u c n thi t.
Báo ngay cho phòng m bi t có ca m đ chu n b .
Kh n tr ng m càng s m càng t t.

K thu t m c t l c v t th

N
H

H
ÌN
H

-

ng

TH
U
O

N
G

C
H

B t đ u r a thô v t th ng đ làm s ch b m t và môi tr ng xung quanh v t
th ng. V t th ng có d đ nh gi i quy t các t n th ng đ c hi u nh k t h p x ng,
khâu gân … ph i chú ý giai đo n này, đôi khi ph i c o lông quanh v t th ng tr c khi
m đ ph u tr ng hoàn toàn s ch s . Sau khi tr i kh n vô trùng, có th ga-rô g c chi n u
v t th ng có kh n ng ch y máu nhi u, nh ng ga-rô ph i đ c tháo ra và ph u thu t
viên ph i ki m tra l i vi c c t l c đư t t ch a tr c khi k t thúc cu c m .

BV

C
H

N

Công vi c m c t l c bao g m: c t b mô d p nát ho c đư ch t. l y b h t d v t, l y
b h t máu t , che ph mô quý và d n l u v t th ng. Vi c c t l c nên ti n hành t ngoài
vào trong và t nông đ n sâu. Tr c h t dùng dao xén mép da cho s c g n đ n vùng da
s ng. Ti p theo c t b các mô d p, d v t và t máu. Dùng kéo đ c t h t toàn b b m t
c a v t th ng s giúp l y h t máu t và d v t bám trên b m t v t th ng. Ti p theo c t
b các mô d p nát ho c mô ch t do thi u máu nuôi. Sau giai đo n này ph i th y đ c
toàn b b m t v t th ng là các mô s ng, h ng hào và có tr ng l c m m m i. Ti p
theo m r ng v t th ng v phía nghi ng còn có d v t hay mô d p, mô ch t m t cách t
m h n. R a và c t l c có th l p đi l p l i nhi u l n cho đ n khi v t th ng s ch hoàn
toàn. Chú ý không thao tác trên đ i v i v t m s ch. Khi th m máu v t th ng ph i dùng
g c m i hoàn toàn, không dùng g c đư th m máu ch n y sang th m máu ch khác trên
v t th ng, n u không s làm d y b n t n i ch a c t l c sang n i đư c t l c s ch. Sau
khi làm s ch hoàn toàn v t th ng, x trí các t n th ng nh khâu c , khâu gân, n i th n
kinh, c đ nh x ng … Cu i cùng m i tính vi c khâu l i v t th ng và ph i che ph
đ c các mô quý nh gân, th n kinh, m ch máu, x ng … vì các mô này ph i bày ra
ngoài s b khô và ch t đi, n u không che ph đ c các mô này b ng da t i ch thì ph i
dùng th thu t xoay da, xoay c đ che. Trong tr ng h p không th che ph đ c ph i
đ p g c m liên t c và ph i tính đ n vi c ti n hành làm k thu t vi ph u t o hình cho v t
2


th ng. Vi c đóng kín v t th ng s giúp v t th ng lành t t h n nh ng v i đi u ki n
v t th ng ph i s ch hoàn toàn, khâu không b c ng. T t c các v t th ng l n, kèm gãy

x ng c n ph i đ c d n l u. Có th d n l u theo t th b ng cách đ h v t th ng
ho c d n l u kín b ng ng n u v t th ng đ c đóng kín.
4. B t đ ng
Tùy tính ch t v t th ng mà có cách b t đ ng thích h p. V t th ng ph n m m nh
không c n b t đ ng, nh ng n u vùng kh p c đ ng nh g i, c chân, khu u, c tay …
thì c n ph i b t đ ng. Các v t th ng l n thì ph i b t đ ng t t, k c khi không b t n
th ng x ng kh p.
IV. CH M SịC H U PH U

N
H

H
ÌN
H

Các v t th ng nh có th cho xu t vi n ngay ngày hôm sau, hay chuy n v đi u tr
t i các tuy n y t c s . Các v t th ng ph c t p ph i gi l i b nh vi n đ theo dõi, kê
cao chi v a ph i đ ch ng phù n , thay b ng m i ngày đ theo dõi di n ti n v t th ng,
n u có d u hi u nhi m trùng ho c xu t hi n mô ch t ph i c t l c l i, ti p t c dùng kháng
sinh t 5 đ n 7 ngày.
ng không nhi m trùng có th khâu da thì hai ho c ghép da

BV

C
H

N

TH
U
O

N
G

C
H

Sau 5-7 ngày, n u v t th
kín v t th ng./.



Ngu n : PHÁC
I U TR 2013 PH N NGO I KHOA
Nhà xu t b n y h c

3