TUD thai bam o seo mo lay thai

95

38.
I.

THAIăBỄMă ăS OăM ăL YăTHAI

nhăngh aăậ nguy c
- Thaiăbámă ăs oăm ăl yăthaiălƠăm tăd ngăthaiăngoƠiăt ăcungădoăthaiălƠmăt ătrongăv tăs oă
m ătrênăc ăt ăcung.ă ơyălƠăd ngăb nhălỦăhi măg pănh tăc aăTNTC.ăTuyănhiênăv iăt ăl ă
m ăl yăthaiăngƠyăcƠngăcóăkhuynhăh ngăgiaăt ngănênăt ăl ăthaiăbámă ăv tăm ăc ăc ngă
giaăt ng.
- Có haiăd
 D
 D
m

ngăthaiăbámă ăv tăm ăc :ă
ngă1:ăthaiălƠmăt ă ăs oăm ăc ăvƠăphátătri năch ăy uătrongăbu ngăt ăcung.ă
ngă2:ălƠăthaiăc yăsơuăvƠoătrongăl păc ăvƠăph nămôăs iăc aăt ăcungă ăv ătríăs oă
ăl yăthaiăc .

D

- Nguyăc

iăv iăd ngăthaiăbámăm tăph nă ăs oăm ,ăthaiăphátătri năch ăy uătrongăbu ngă
TCăcóăth ăv năti nătri năđ nătamăcáănguy tăth ăhaiăvƠăba,ăph nănhauăbámăcóăth ă
kéoă lênă khiă thƠnhă l pă đo nă d iă TC,ă bámă th pă ho că di nă ti nă thƠnhă nhauă cƠiă
r ngăl c.


iăv iăd ngăthaiăc yăhoƠnătoƠnătrongăl păc ăvƠăs oăm ăn uăthaiăphátătri năđ nă
tamă cáă nguy tă th ă haiă vƠă th ă baă cóă nhi uă nguyă c ă baoă g mă v ă t ă cung,ă xu tă
huy tă ă t,ăxơmăl năbánhănhauăvƠoăbƠngăquang,ănguyăc ăc tăt ăcungăcao,ăt ngăt ă
su t.ă
II.

Ch năđoánă

1. Lâm sàng

T

Phátăhi năs măthaiăbámă ăVMCăgiúpăđi uătr ăb oăt năkh ăn ngăsinhăs n.

BV

Tamăch ngăc ăđi nă(kho ngă1/3ăb nhănhơnăkhôngăcóătri uăch ng)
 Tr ăkinh.
 Raăhuy tăơmăđ oăb tăth
 auăb ngălơmărơm.

ng.

2. C nălơmăsƠng

 Siêu âm ng ăơmăđ oăk tăh păv iăDoppler
- Bu ngăt ăcungătr ng,ăkênhăCTCătr ngăkhôngăcóăthƠnhăph năc aătúiăthai.
- Túi thai (+/-) phôi thai (+/-)ătimăthaiăn mă ăthƠnhătr căđo năeoăt ăcungăcóăc ăt ăcungă
phơnăcáchăgi aătúiăthaiăv iăbƠngăquang.
- Cóăs ăphơnăb ăm chămáuăquanhătúiăthaiăkhiăk tăh păsiêuăơmăDopplerăchoăth yăgiaăt ngă

m chămáuăquanhătúiăthai.
- M tăhayăthi uăl păc ăbìnhăth ngăgi aăbƠngăquangăvƠătúiăthai.
- Th căt ălơmăsƠngăc năyêuăc uăbácăs ăsiêuăơmăcóăkinhănghi măxácăđ nhăthêm
 T ngăquanăgi aătúiăthaiăvƠăđ ngăniêmăm căt ăcung.
 oăb ădƠyăthƠnhătr căt ăcung.
B ỉh ối ỉ T D

PháẾ đ đi u tọ s ỉ ịh ỆhỊa - 2012


96

 Siêuăơmă3Dă(khôngăth

ngăquy)

- Xácăđ nh chiăti tăgi iăph uăc aăl păt ăbƠoănuôiăbaoăquanhătúiăthai,ăl păc ăm ngăgi aătúiă
thai và bàng quang.
ánhăgiáăm chămáuăxungăquanhătúiăthai.
 MRIă(khôngăth

ngăquy)ăgiúpăch năđoánătrongănh ngătr

ngăh păkhó.

3. Ch năđoánăphơnăbi t
- Thaiă




ăđo năeoăậ CTC: Các tiêu chu năđ ăch năđoánălơmăsƠngă(PaalmanăvƠăMcElin)
Ch yămáuăt ăcungăkhôngăkèmăđauăcoăth tăsauăm tăgiaiăđo năm tăkinh.
CTCăm m,ătoăb ngăho căl năh năđáyăt ăcung.
T tăc ăthƠnhăph năc aăthaiăđ căgi iăh năhoƠnătoƠnă ăkênhăCTCăvƠăbámăch că
vào kênh CTC.
 L ătrongăCTCăđóng,ăl ăngoƠiăCTCăm ăm tăph n.

- S yăthaiăđangăti nătri n.

III.

i u tr

- Quanăđi măđi uătr ăph ăthu căvƠo
 Tu iăthai,ăkíchăth cătúiăthai.
 Nguy năv ngăcònăsinhăs năc aăBN.
 Tìnhătr ngăhuy tăđ ngăh c.

D

- UănguyênăbƠoănuôiă(hi m).

T

- M căđíchăđi uătr
 L yăkh iăthaiătr căkhiăv .
 B oăt năkh ăn ngăsinhăs n.

BV

- Ch năl aăcácăph ngăth căđi uătr cóăth ăđ
 H yăthaiătrongătúiă i.
 L yăkh iănhauăthai.
 Chèn (Tamponade).
 Hóaătr ătoƠnăthơn.
 T căm chămáuănuôi.
i uăc năl uăỦălƠăvi căđi uătr ăth
trênăt ngăng iăb nh.

căphơnăthƠnhă5ălo i

ngăph iăh pănhi uăph

ngăth căvƠăđ

căcơnănh că

1. H yăthaiătrongătúiă i
- H yăthaiătrongătúiă iăđ iăv iăcácăthaiăđưăcóăho tăđ ngătimăthai.ăTh ăthu tăh yăthaiă±ăhútă
túiăthaiăđ căth căhi năt iăphòngăm ăd iăth căhi năd iăs ăh ngăd năc aăsiêuăơm.
-

ngăth căhi n:
 QuaăCTC,ăơmăđ o.
 QuaăthƠnhăb ng.

B ỉh ối ỉ T D

PháẾ đ đi u tọ s ỉ ịh ỆhỊa - 2012

97

- Yêuăc uăk ăthu t
 Kim 20-22ăG,ăcóăth ăs ăd ngăkimă16-17ăGă(cóăth ăhútăphôiăvƠă iătr
thu c).
 Túiă iăph iăđ căgi ănguyênăv n.
 Tránhăch yămáuă ăvùngăkênhăCTC.
 Ph iăh păv iăbácăs ăcóăkinhănghi măkhoaăHi mămu n.

căkhiăb mă

2. L yăkh iănhauăthai
Haiăph ngăth căc ăđi nălƠănongăn oăvƠăph uăthu t.

D

 NongăvƠăn o
- D iăs ăh ngăd năc aăsiêuăơmăb iăth yăthu căcóăkinhănghi m.
- NongăvƠăn oăcóănguyăc ăxu tăhuy tăcao.ă
- Cóăth ăti năhƠnhăhútăl yăkh iănhauăthaiăkhiă -hCGăgi mănhi uă(cònă10-30%ăsoăv iăbană
đ u).ă
- N oă th ngă k tă h pă v iă nh ngă ph ngă th că c ă h că khácă (th tă đ ngă m chă t ă cungă
tr c,ăchènăbóngăsauăn o)ăđ ăgi mănguyăc ăxu tăhuy t.ă
- Luônăc nhăgiácăn oătrongănh ngătr ngăh pănƠyăcóăth ăđ aăđ nănguyăc ăc tăt ăcung.
 Ph uăthu t
- M căđíchăph uăthu t
 L yăkh iănhauăthai,ăb oăt năt ăcung.
 C tăt ăcung.

T

- Ph uăthu tăl yăkh iănhauăthaiătrongătr
 Khôngăđápă ngăđi uătr ăn i.
 Kh iănhauăthaiăxơmăl nănhi u.

ngăh p

BV

- L iăích c aăph ngăphápănƠyălƠăl yăh tămôănhauăthaiăđ ngăth iăs aăch aăkhi măkhuy tă
c aăs o m ăc ăng năng aătáiăphát.
- B tăl i c aăph ngăphápănƠyălƠăđ ngăm ădƠi,ăth iăgianăh uăph uădƠiăvƠăcóăth ăt ngă
nguyăc ănhauăti năđ oăvƠănhauăcƠiăr ngăl c.
- C tăt




ăcungăngayăt ăđ uăc ngăcóăth ăđ tăraătrongăcácătr ngăh p
Xu tăhuy tăkhôngăc măđ c.
Thaiă ătam cáănguy tăIIăho căIII.
Tránhăph iătruy nămáuăho căr iăvƠoătìnhăhu ngăkh năc pă ănh ngăph ăn ăkhôngă
cóănhuăc uăsinhăđ .
 Tu iăthaiătínhătrênăsiêuăơmătrongăkho ngă12ătu n.

3. Chèn (tamponade)
- M căđích:ăki măsoátăch yămáuăr ăr ăsauăth ăthu tăhútăthai.
- S ăd ngăsondeăFolleyă26Făđ tănh ănhƠngăquaăc ătrong,ăsauăđóăb măc ngăbongăbóngă

30mlăn cămu iăsinhălỦăchènăt iăch ă12ăậ 24gătùyăch ăđ nhălơmăsƠng.ă
B ỉh ối ỉ T D

PháẾ đ đi u tọ s ỉ ịh ỆhỊa - 2012


98

4. Hóaătr ătoƠnăthơn
- Cóăth ăđi uătr ăđ uătiênăho căđi uătr ăh ătr .
- M căđích
 Gi măs ăphơnăb ăm chămáuă ăkh iăthai.
 Tiêu h yăt ăbƠoănhau.
- Xétănghi m tr căMTX:ăHuy tăđ ,ăch căn ngăgan,ăth n.
- Li uăl ng:ă1mg/kgăcơnăn ngă(tiêmăb p)ăho că50ămg/m2 da.
ánhăgiáăđápă ng:ătheoădõiădi năti nă hCGăvƠăhìnhă nhăsiêuăơm.ăCóăth ădùngăli uăl pă
l iăsauă1ătu n.

D

- L Uăụ
 MTX có ỏh h y ỏ bào nỐôi nhanh ỏ o ỏhành nh ng ốùng mô ho i ỏ  vi
khỐ n pháỏ ỏri n.
 hCG có ỏh gi m ỏrong ốài ỏháng đ Ố ỏiên saỐ đi Ố ỏr n i đ n đ c nh ng ỏh i
gian đ c ỏh h p ỏhỐ kh i nhaỐ ỏhai có ỏh kéo dài nhi Ố ỏháng saỐ khi hCG
< 5mIU/ml có ỏh gây các bi n ch ng nh rong hỐy ỏ dây d a kéo dài, nhi m
ỏrùng, xỐ ỏ hỐy ỏ mỐ n
ỏ do bong s y kh i nhaỐ ỏhai  lâm sàng nên ph i
h p đi Ố ỏr n i ố i húỏ ỏhai khi hCG gi m an ỏoàn.
 Cân nh c đi Ố ỏr MTX cho ỏ ng ỏr ng h p ( hCG cao, kéo dài) và theo dõi

c n ỏh n các ỏri Ố ch ng nhi m ỏrùng.
5. T căm chămáuănuôiă
ngă

IV.

BV

T

cădùngăđ ăchu năb ăchoăth ăthu tăhayăph uăthu tăho căk tăh păv iăhóaătr .ăCácăph
phápăđ cădùngălƠ
 Th tăđ ngăm chăt ăcungăng ơmăđ o.
 Th tăđ ngăm chăch uătrongă(internalăiliac).
 T căm chăCTC,ăTC,ăho că Măch u trong.
Theoădõiăsauăđi uătr

 BNăđ

cătheoădõiăngo iătrú t iăKhoa Ph ăsauăkhiăxu tăvi n
 hCG/máu 1-2ătu n/ăl năđ năkhiă<5mIU/ml.
 Siêuăơm/ă4ătu năđ năkhiăkh iănhauăthaiă<10ămm.
 Ng aăthaiă≥ă3ăthángăn uăcóăđi uătr ăMethotrexate.
 Táiăkhámăngayăkhiăcóăd uăhi uăb tăth ngă(xu tăhuy tănhi uầ).
 Cóăth ădùngăthu căng aăthaiăđ ăv aăng aăthaiăv aăđi uăch nhătìnhătr ngărongăhuy tăr ăr ădoă
tiêuăkh iănhauăthaiăvùngăs oăm .ă

B ỉh ối ỉ T D

PháẾ đ đi u tọ s ỉ ịh ỆhỊa - 2012

99

Tómăt tăs ăđ ăđi uătr

Thai bám VMC

LS n đ nh

Xu t huy t n ng

D

ánh giá trên SỂ

Nơng t ng tr ng
Hút thai t i phòng m
Th t M CTC 2 bên
Chèn b ng sonde Folley
Ph u thu t l y kh i nhau thai
Th t m ch máu l n
T c m ch

Thai < 9 tu n, TT (+),
9-11 tu n

 12 tu n

MTX toàn thân

Hút thai/SÂ

Hút thai + hút túi thai
+ MTX

Ph u thu t

n đ nh

Không n

BV

T

< 9 tu n TT
(-)

B ỉh ối ỉ T D

Theo dõi

C t TC

PháẾ đ đi u tọ s ỉ ịh ỆhỊa - 2012