xuất bản với việc xây dựng nền văn hóa việt nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc

A: PHẦN MỞ ĐẦU
ĐẶT VẤN ĐỀ
Chúng ta biết rằng kinh tế, khoa học kĩ thuật, công nghệ là thước đo
trình độ phát triển của mỗi quốc gia. Tuy nhiên mỗi yếu tố này vốn chỉ là
những điều kiện quan trọng để thực hiện được ý tưởng của con người là có
được cuộc sông văn minh no đủ. Lịch sử phát triển nhân loại cho thấy cùng
với sự phát triển của trình độ sản xuất là trình độ phát triển của văn hóa. Quá
trình phát triển của văn hóa là một quá trình tất yếu và quá trình này luôn thay
đổi. Để có thể phát triển văn hóa cần phải biết tiếp thu chọn lọc, đồng thời
quan trọng hơn cả là phải biết phát huy bản sắc văn hóa dân tộc làm động lực
thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế, xã hội.
Trong xu thế toàn cầu hóa hiện nay, việc phát triển kinh tế văn hóa xã
hội, phải luôn đi kèm với việc xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc
dân tộc. Sở dĩ cần phải xây dựng một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc
dân tộc để chúng ta không tụt hậu với thế giới, nhưng cần phải giữ vững bản
sắc văn hóa dân tộc để không bị mất đi những giá trị đích thực của dân tộc ta.
Mỗi dân tộc trên thế giới có nền văn hóa riêng của mình.Khi tất cả đã
mất, văn hóa là cái sẽ còn lại,và nó là cái để phân biệt giữa dân tộc này với
dân tộc kia. Vì vậy nếu như chúng ta đánh mất bản sắc văn hóa của dân tộc
mình, có khác gì chúng ta là những người mất nước? Việc giữ vững văn hóa
dân tộc thể hiện bản ngã của dân tộc,và là cơ sở để khẳng định vị trí của dân
tộc trên thế giới.
Nói như vậy không có nghĩa là chúng ta cứng nhắc giữ nguyên văn hóa
của dân tộc mình mà bài trừ hoàn toàn những nét đẹp trong văn hóa của các
quốc gia khác. Cần tiếp thu một cách có chọn lọc văn hóa của họ,và biến nó
thành văn hóa của riêng mình. Điều này khác với sự dung hòa các nền văn
hóa, học tập tiếp thu không có ý nghĩa là hòa tan,là đi theo văn hóa nước
ngoài mà bỏ quên các giá trị truyền thống.Văn hóa không được trau dồi tiếp
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 1

thu là một thứ văn hóa không phù hợp với sự phát triển của xã hội. Và khi đó
văn hóa sẽ không là động lực để phát triển xã hội nữa. Vì vậy xây dựng nền
văn hóa tiên tiến là thiết yếu.
Qua hàng trăm năm lịch sử,cùng với sự thay đổi của các phương thức
sản xuất,nền văn hóa nước ta cũng có những bước chuyển đổi khá mạnh mẽ
dựa vào nền tảng có sẵn là bản sắc dân tộc. Mặc cho bao thăng trầm biến
đổi ,từ chiến tranh cho tới đô hộ ,nền Văn hóa việt Nam vẫn giữ được bản sắc
riêng cho mình.Trong thời đại ngày nay,cùng với sự phát triển để hòa nhập
cùng thế giới.Vấn đề phát triển văn hóa Việt Nam đang là vấn đề cấp bách rất
được đảng và toàn dân quan tâm . Để xây dựng thành công “nền văn hóa Việt
Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”nhất thiết phải có sự nỗ lực chung của
toàn xã hội ,các cấp chính quyền ,các ban ngành đoàn thể. Trong đó công tác
xuất bản các ấn phẩm văn hóa đóng một vai trò vô cùng to lớn trong công
cuộc xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc .Thông qua xuất
bản các giá trị văn hóa được tuyên truyền và phổ biến rộng rãi trong công
chúng . Xuất bản là cây cầu nối quan trọng giữa những giá trị văn hóa tiên
tiến đậm đà bản sắc dân tộc với toàn thể bạn đọc. Xuất bản đã đóng góp
những tích cực rất lớn tới việc phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm
đà bản sắc dân tộc.
Với mong muốn tìm hiểu thêm về mối quan hệ, những ảnh hưởng ,tác
động qua lại giữa hoạt động xuất bản với hoạt động xây dựng nền văn hóa
Việt Nam. Em đã chọn đề tài “Xuất bản với việc xây dựng nền văn hóa Việt
Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc”làm đề tài tiểu luận môn cơ sở lý luận
xuất bản. Đây là một đề tài hay và cũng khá cấp bách,gần gũi trong thời đại
hiện nay,thời đại hội nhập và phát triển đất nước đi lên công nghiệp hóa hiện
đaị hóa .
Đề tài “xuất bản với việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm
đà bản sắc dân tộc ở Việt Nam” có một vai trò hết sức quan trọng, to lớn
trong sự phát triển văn minh nhân loại , trong việc thúc đẩy trình độ phát triển

Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 2


mỗi quốc gia.Văn hóa và việc xuất bản những ấn phẩm về văn hóa , xuất bản
những tác phẩm văn hóa cho độc giả là vấn đề có ý nghĩa hết sức to lớn trong
thời đại ngày nay,thời đại toàn cầu hóa. Toàn cầu hóa không đồng nghĩa với
nhất thể hóa nền văn hóa . Xuất bản đã có những đóng góp rất lớn với những
tác phẩm về văn hóa , phát triển hội nhập để thấy rõ được vai trò tuyên truyền
của mình. Bản sắc văn hóa của mỗi dân tộc là chứng minh thư tâm lý của mỗi
dân tộc ấy ,bây giờ có dịp được soi chiếu dưới nhiều tọa độ ,sẽ được bổ sung
bởi nhiều “lớp phù sa văn hóa mới tiên tiến”để phát triển cao hơn, đáp ứng
những nhu cầu ngày càng cao của lịch sử. Xuất bản thể hiển những chuyển
biến và đặc điểm riêng biệt của nền văn hóa. Xuất bản đã đưa những nét “tiên
tiến”trong nền văn hóa gắn với những cái truyền thống, những cái “đậm đà
bản sắc dân tộc”để phát triển thành những ấn phẩm đưa đến tay người đọc ,
làm cho người dân Viêt Nam hiểu rõ hơn, sâu sắc hơn về nền văn hóa nước
mình.
Đề tài “xuất bản với việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm
đà bản sắc dân tộc” đã góp một phần rất lớn trong công cuộc làm giàu, làm
đẹp nền văn hóa dân tộc, nền văn hóa thế giới. Mở ra một cách thức mới cho
sự phát triển mọi mặt của dân tộc góp phần đưa dân tộc Việt Nam tiến bước
cùng các cường quốc năm châu. Góp phần tích cực cho việc hoàn thiện “cuộc
cách mạng tri thức”, cho sự hiểu biết của người dấn việt Nam với nền văn hóa
việt Nam. Và tham gia góp phần khẳng định sự phát triển của dân tộc, của
quốc gia.
Tính chất của hoạt động xuất bản chủ yếu là do tính chất của xuất bản
phẩm và quá trình hoạt động xuất bản quyết định.Vì vậy việc xây dựng những
nội dung về văn hóa dân tộc thời đại trong mỗi tác phẩm về văn hóa có một
vai trò rất lớn trong việc quyết định tính chất của hoạt động xuất bản trong

lĩnh vực đó. Xuất bản phẩm là một sản phẩm văn hóa tinh thần nên xuất bản
là một hoạt động văn hóa, tư tưởng. Đồng thời xuất bản còn là một vật phẩm
–một “vỏ vật chất” nhất định để chứa đựng những giá trị vật chất và tinh thần,
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 3


những tác phẩm tinh thần nên xuất bản còn là quá trình sản xuất vật chất để
tạo nên những sản phẩm vật chất.
Xuất bản phẩm là một bộ phận thiết yếu của hoạt động văn hoá. Nó trở
thành phương tiện để phản ánh đời sống văn hoá tinh thần, thông qua các hoạt
động phát hiện, chọn lựa, sưu tầm, đúc kết, sản xuất, để công bố dưới hình
thức xuất bản phẩm ở các nhà xuất bản. Hơn hẳn các phương tiện khác, xuất
bản đã có lợi thế phản ánh đầy đủ các nền văn minh của nhân loại và của mỗi
quốc gia. Nó là tấm gương phản chiếu sinh hoạt vật chất và tinh thần của con
người qua các thời đại. Với các quốc gia, nó thể hiện đặc trưng bản sắc riêng,
trình độ phát triển và sự hòa nhập trong cộng đồng quốc tế. Xuất bản phẩm là
sản phẩm của lao động xuất bản sinh ra để thực hiện vai trò phản ánh đó. Với
các loại hình đa dạng và phong phú, nội dung chứa đựng trong đó là toàn bộ
gia sản của xã hội loài người. Cái gì xã hội có, xã hội cần và xã hội ủng hộ thì
xuất bản có thể chuyển thành sách. Theo như M.Gorki nói: “Mỗi cuốn sách
là tinh hoa lao động tinh thần của loài người. Sách là tiếng nói của nhiều trí
tuệ được một trí tuệ nói lên. Kỳ diệu nhất trong mọi kỳ diệu do con người
sáng tạo ra, sách là hiện thân của tất cả tri thức của đời sống thế giới, tất cả
lịch sử phát triển của trí tuệ thế giới, tất cả lao động và kinh nghiệm của các
dân tộc trên trái đất. Sách là vũ khí mạnh mẽ nhất để tiếp tục phát triển sức
mạnh tinh thần của loài người” .
Hoạt động xuất bản đã góp một phần rất lớn trong công cuộc xây dựng
nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Hoạt động xuất bản góp phần
giữ gìn và tạo một bề dày về văn hóa dân tộc. Củng cố và phát triển thêm nền

văn hóa qua mỗi thời đại, lưu giữ và phát triển các giá trị văn hóa đặc sắc dân
tộc. Tạo nên một nét văn hóa Việt Nam riêng biệt. Bản sắc văn hóa dân tộc đó
là cái cốt lõi, cái đặc trưng riêng có của cộng đồng văn hóa trong lịch sử tồn
tại và phát triển giúp phân biệt dân tộc này với dân tộc khác, nó được thể hiện
trong tất cả những lĩnh vực của đời sống và trong đó hoạt động xuất bản góp
một phần lớn trong quá trình tạo thành đặc điểm riêng biệt cho nền văn hóa
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 4


dân tộc. Nghị quyết trung ương 4 của đảng khẳng định bản sắc văn hóa của
dân tộc Việt Nam là những giá trị bền vững được vun đắp nên qua hàng nghìn
năm lịch sử dựng nước và giữ nước trở thành nét văn hóa đặc sắc của cộng
đồng dân tộc Việt Nam đó là lòng yêu nước nồng nàn, tinh thần đoàn kết,
truyền thống tương thân tương ái...Xuất bản đã góp phần hoàn thiện xây dựng
cho con người những đức tính tốt đẹp đó bằng nhiều những xuất bản phẩm,
những tác phẩm mà ta được học, được đọc, được nghe từ hồi tấm bé. Ngoài ra
để làm giàu cho văn hóa Việt Nam ngay từ rất sớm con người việt nam đã
quan tâm đến vấn đề giao lưu và hợp tác với các nước trên thế giới không chỉ
về kinh tế mà còn cả về văn hóa. Nên những xuất bản phẩm nói về những nét
đẹp trong văn hóa nhân loại cũng là một yếu tố quan trọng trong tiến trình
làm giàu nền văn hóa dân tộc.Thông qua xuất bản những nét đẹp,tiên tiến tinh
hoa trong văn hóa nhân loại được tiếp thu vào Việt Nam hòa nhập với con
người VIệt Nam một cách chọn lọc.
Để nghiên cứu chuyên đề xuất bản với việc xây dựng nền văn hóa việt
Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc hiện nay. Bài tiểu luận đã sử dụng
những phương pháp nghiên cứu thống kê, so sánh, tìm hiểu...cùng với việc
tham khảo những tài liệu về sách báo tạp trí, khai thác thông tin trên các
phương tiện thông tin đại chúng trên cơ sở kiến thức đã được học từ bộ môn
và giáo trình tham khảo để xây dựng và tìm hiểu về chuyên đề.

Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 5


B:CƠ SỞ LÝ LUẬN
“Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc là vấn đề sống còn của
một nền văn hóa,của một dân tộc. Đây là vấn đề nóng bỏng đang diễn ra trên
toàn thế giới. Hiện nay xu thế toàn cầu hóa nền kinh tế và các nền kinh tế
phụ thuộc lẫn nhau, cộng với sự bùng nổ thông tin truyền thông đáng là
nguy cơ đồng dạng hóa các nền văn hóa. Đó là nguy cơ trước mắt, vì sự
đồng dạng hóa ấy dễ theo mô hình văn hóa của những nước có ưu thế lớn về
mặt thông tin.
“Sự đồng hóa” mới này không những tai hại cho mỗi nền văn hóa riêng
biệt, mà còn nguy hại cho cả nhân loại vì nó làm nghèo đi sự nảy nở các giá
trị văn hóa đa dạng phong phú của loài người.
Sự khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc chẳng những giúp cho sự
nghiệp giải phóng dân tộc mà còn rất cần thiết cho sự bảo vệ độc lập và tự do
của mỗi dân tộc.
Nhìn lại quá khứ, dân tộc Việt Nam ta có lúc hàng thế kỉ hay hàng thập
kỉ bị mất độc lập, nhưng nhờ tổ tiên ta ,nhờ các thế hệ cha anh chúng ta giữ
được bản sắc văn hóa nên không những không hề bị đồng hóa mà còn bền bỉ
nuôi dưỡng tinh thần quật khởi và cuối cùng đã dành lại được độc lập và củng
cố độc lập của đất nước.
Hơn thế nữa bản sắc văn hóa là một sự giàu có, một động lực thúc đẩy
mọi khả năng phát triển của loài người. Bởi vì nó kích thích mỗi dân tộc tự
nuôi dưỡng bằng quá khứ, bằng truyền thống của mình đồng thời tiếp nhận
những tinh hoa của các dân tộc khác phù hợp với đặc tính riêng của mình để
thúc đẩy quá trình sáng tạo của bản thân mỗi dân tộc.
Tất cả nền văn hóa đều góp phần vào di sản chung của nhân loại nên

bản sắc văn hóa dân tộc và sự đa dạng về văn hóa là gắn bó biện chứng với
nhau.Văn hóa là đối thoại trao đổi kinh nghiệm. Sống trong cô đơn thì bất cứ
nền văn hóa nào cũng sẽ tàn lụi. Nhưng trước mắt cần nhấn mạnh rằng cả
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 6


cộng đồng nhân loại phải có nhiệm vụ giữ gìn và bảo vệ bản sắc văn hóa của
mỗi dân tộc.
“Có thân phải giữ lấy thân
Có hồn dân tộc trăm phần phải lo”.
Đó là lời của nhà thơ Huy cận về vấn đề văn hóa được trích trong “suy
nghĩ về bản sắc văn hóa dân tộc”(nxb chính trị quốc gia).
Văn hóa là một phạm trù rất rộng và mang nhiều yếu tố tạo thành. Hơn
lúc nào hết trong thời kì hiện nay việc xây dựng nền văn hóa tiên tiên đậm đà
bản sắc dân tộc là hết sức cần thiết và quan trọng.
Văn hóa có mặt trong hầu hết các lĩnh vực hoạt động của con người.
Bất cứ lĩnh vực nào văn hóa cũng góp những chuẩn mực hết sức quan
trọng .Trong hoạt động xuất bản cũng vậy văn hóa cũng là một yếu tố to lớn
ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động xuất bản. Hoạt động xuất bản vừa là hoạt
động văn hóa, tư tưởng vừa là hoạt động sản xuất vật chất. Nó là kết quả lao
động sáng taọ cuả con người, là phương tiện quan trọng phản ánh đời sống
tinh thần ,bộ mặt văn hóa của mỗi dân tộc ở mọi thời đại. Bản chất của công
tác xuất bản là hoạt động truyền bá văn hóa. Các hoạt động sáng tạo văn hóa,
các hoạt động khác nhau của đời sống văn hóa đều có ảnh hưởng trực tiếp đến
hoạt động xuất bản. Vì vậy để xây dựng một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản
sắc dân tộc ở Việt Nam hiên nay thì hoạt động xuất bản đóng một vai trò to
lớn và quan trọng. Thông qua xuất bản những nét văn hóa đặc sắc của dân tộc
được truyền bá phổ biến rộng rãi và được lưu truyền từu thế hệ này sang thế
hệ khác. Những tinh hoa dân tộc qua mỗi thời đại không bị mất đi mà còn

đọng lại trong các xuất bản phẩm về văn hóa trong các tác phẩm phê bình và
cảm nhận về văn hóa (suy nghĩ về bản sắc văn hóa dân tộc-nxb chính trị quốc
gia,văn hóa tộc người và văn hóa Việt Nam-nxb khoa học xã hội....). Đồng
thời xuất bản cũng là thành tố cơ bản để kết tinh những tiến bộ trong văn hóa
nhân loại để thông qua đó làm giàu, làm đẹp, làm “tiên tiến”cho nền văn hóa
Việt Nam. Theo Kanhiel đã nói:“Sách là biên niên sử của các dân tộc. Nó
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 7


truyền từ thế kỷ này sang thế kỷ khác gia tài kinh nghiệm vô giá được cả thế
giới tích luỹ. Nó không chỉ cần cho những nhà bác học tìm trong đó món ăn
tinh thần để suy nghĩ được nâng cao. Nó giúp cho những người bình thường
nhất trong chóng ta nâng cao được năng suất trong bất cứ lĩnh vực nào. Sách
có thể thỏa mãn mọi thị hiếu, làm mãn nguyện mọi khát vọng”.
Như vậy xuất bản đóng một vai trò vô cùng to lớn với việc xây dựng
nền văn hóa tiên tiên đậm đà bản sắc dân tộc.
Để hiểu rõ thêm vấn đề này. Chúng ta cần phải đi tìm hiểu sâu hơn về
các khái niệm có liên quan đến chuyên đề(văn hóa,hoạt động văn hóa,xuất
bản...).
I) Văn hóa
Văn hóa là thuộc tính bản chất của con người và xã hội loài người. Văn
hóa là thế giới riêng do con người sáng tạo ra và có tác dụng làm cho con
người ngày càng hoàn thiện. Văn hóa theo nghĩa rộng là mọi cái do con người
sáng tạo ra,cái gì không phải tự nhiên đều là văn hóa. Theo nghĩa đó văn hóa
có mặt trong hầu hết các lĩnh vực của đời sống con người.
Theo từ điển bách khoa Việt Nam văn hóa là toàn bộ những hoạt động
sáng tạo và những giá trị của nhân dấn một nước,một dân tộc về sản xuất vật
chất và tinh thần trong sự nghiệp dựng nước và giữ nước.
Ông Mayo, nguyên tổng giám đốc UNESCO đưa ra khái niệm vừa khái

quát vừa có tính đặc thù “văn hóa bao gồm tất cả những làm cho dân tộc này
khác với dân tộc khác từ những sản phẩm tinh vi hiện đại nhất cho đến tín
ngưỡng,phong tục tập quán ,lối sống và lao động”.
Hồ Chủ Tịch cho rằng “vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích cuộc sống,
loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp
luật, khoa học, tôn giáo, văn học, nghệ thuật, nhưng công cụ cho sinh hoạt
hàng ngày về mặc, ăn, ở và các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng
tạo và phát minh đó là văn hóa”.

Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 8


Như vậy văn hóa là toàn bộ những giá trị do con người sáng tạo ra
trong quá trình hoạt động thực tiễn trên cả hai lĩnh vực sản xuất vật chất và
sản xuất tinh thần. Văn hóa của một dân tộc theo nghĩa cơ bản nhất là toàn bộ
những cái mà qua đó một dân tộc tự biểu hiện mình, tự nhận biêt mình và
giúp các dấn tộc khác nhận biết mình .Văn hóa là “tấm thẻ căn cước” của mỗi
dân tộc.
II) Hoạt động văn hóa:
Hoạt động văn hóa là khái niệm theo nghĩa hẹp của văn hóa đó là một
lĩnh vực hoạt động của con người – một lĩnh vực văn hóa văn nghệ, khoa học,
công nghệ bên cạnh lĩnh vực chính trị kinh tế, xã hội.
Lĩnh vực văn hóa – đó là nhừng hoạt động đặc thù của con người thể
hiện ý thức muốn làm đẹp thêm cuộc sống của mình dưới nhiều hình thức
phong phú, đa dạng, ngày càng giàu chất sáng tạo, biến cái ý thức làm đẹp đó
thành hiện thực cuốc sống.
Lĩnh vực đó – hoạt động sáng tạo đó biến những câu hò lao động thành
những bài thơ, những đêm nhảy múa bên đống lửa thành nghệ thuật khiêu
vũ... đó là hoạt động văn hóa.

Đời sống văn hóa có những đặc điểm, yêu cầu riêng, có quy luật phát
triển đặc thù.
Lĩnh vực văn hóa bao gồm rất nhiều bộ phận hoạt động với các chức
năng cụ thể khác nhau. Song chúng đều phụ thuộc bốn nhiệm vụ cơ bản là:
- Sáng tạo ra các giá trị văn hóa: các giá trị phi vật thể, vật thể, sản xuất
các sản phẩm văn hóa phục vụ nhu cầu tinh thần của con người. Đó là chức
năng của các hội sáng tạo văn hóa, nghệ thuật, các viện nghiên cứu khoa học.
- Truyền bá các giá trị, các sản phẩm văn hóa trong xã hội biến các giá
trị văn hóa tinh thần thành các vật phẩm để truyền bá bằng các phương tiện và
công cụ khác nhau. Đó là chức năng của các phương tiện thông tin đại chúng
(báo chí, xuất bản, nhà tuyên truyền, người biểu diễn nghệ thuât, người phát
hành...).
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 9


- Bảo tồn các giá trị văn hóa dân tộc, giao lưu văn hóa nhân loại, trao
truyền văn hóa cho các thế hệ sau. Nhiệm vụ này do nhiều cơ quan đảm
nhiệm.
- Tổ chức đời sống văn hóa công cộng để tiêu dùng văn hóa, biến các
giá trị văn hóa tinh thần thành hiện thực trong cuộc sống, làm phong phú đời
sống tinh thần xã hội.
Tóm lại, hoạt động văn hóa chính là quá trình hoạt động sáng tạo đặc
biệt của con người nhằm sản xuất, phổ biến và tiêu dùng các giá trị các sản
phẩm văn hóa.
Đó là quá trình sản xuất, tái sản xuất mở rộng các giá trị văn hóa, đáp
ứng nhu cầu văn hóa tinh thần ngày càng tăng, xây dựng nên văn hóa đa dạng
của các dân tộc và nhân loại.
Bản sắc văn hóa dân tộc là cái cốt lõi, cái đặc trưng riêng có của một
cộng đồng văn hóa trong lịch sử tồn tại và phát triển giúp phân biệt dân tộc

này với dân tộc khác nó được thể hiện trong tất cả các lĩnh vực của đời sống,
ý thức của một cộng đồng bao gồm cách sống, cách tư duy, sáng tạo văn hóa,
khoa học nghệ thuật...
Nền văn hóa tiên tiến là nền văn hóa tiếp thu những giá trị tinh hoa văn
hóa nhân loại nhưng phải lấy văn hóa dân tộc làm gốc. Trong tiếp thu phải có
sự chọn lọc cái gì đúng và phù hợp với mình ,với bản sắc văn hóa của dân tộc
mình thì mới tiếp thu.
Vì vậy nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc: hiểu một cách
nôm na đó là xây dựng một nền văn hóa bằng cách chắt lọc nền văn hóa
truyền thống , hễ cái nào cổ hủ lạc hậu , hủ tục thì bỏ đi , chỉ để lại những
văn hóa truyền thống tốt đẹp đầy tính nhân văn để biểu trưng cho dân tộc và
tiếp thu nền văn hóa phương tây hay các nước phương đông , tân tiến nhưng
chọn lựa lựa chỉ tiếp nhận những văn hóa tốt đẹp thích hợp với truyền thống
dân tộc mình , không chạy theo hoàn toàn văn hóa ấy , mà chỉ tiếp thu các gì
tốt đẹp để có nền văn hóa tiên tiến . Như vậy sẽ có nền văn hóa tiên tiến
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 10


nhưng đậm đà bản sắc dân tộc , không chấp nhận triệt để nền văn hóa truyền
thống dân tộc mà phủ nhận hoàn toàn nên văn hóa tiên tiến phương tây , mà
cũng không chấp nhận hoàn toàn nền văn hóa tiên tiến phương tây mà phủ
nhận nền văn hóa truyền thống, mà chọn lựa 2 nền văn hóa ấy cái gì đẹp thì
chấp nhận một cách hài hòa giữa văn hóa cũ và văn hóa mới .
III) Khái niệm xuất bản:
Khái niệm xuất bản với tư cách là khái niệm của khoa học xuất bản là
sự khái quát hóa một quá trình hoạt động vừa là hoạt động sáng tạo tinh thần,
vừa là hoạt động sáng tạo vật chất. Nội hàm xuất bản do ba yếu tố tạo thành:
Thứ nhất, xuất bản là hoạt động gia công biên tập đối với các tác phẩm,
làm cho nó phù hợp với các tác phẩm làm cho nó phù hợp với nhu cầu độc giả.

- Xuất bản không phải là sáng tác. Việc sáng tác là công việc của các
nghệ sĩ và các nhà khoa học, để tạo ra tác phẩm mới. Sáng tác nằm ngoài khái
niệm xuất bản, mặc dù xuất bản có thể tác động to lớn đến sáng tác.
Xuất bản khai thác đề tài từ những tác phẩm đã có, từ kế hoạch và
những kết quả sáng tạo của tác giả. Việc khai thác thông tin này xuất phát từ
yêu cầu, khả năng truyền bá với mục đích để truyền bá.
Xuất bản là hoạt động lựa chọn văn hóa, sao cho có những tác phẩm
phù hợp với nhu cầu tiếp nhận, nhu cầu tinh thần của độc giả.
Thứ hai, xuất bản là hoạt động nhân bản hàng loạt tác phẩm đã được
gia công, làm cho nó có một hình thức vật phẩm xác đinh (vỏ vật chất) để
cung cấp cho độc giả sử dụng.
Xuất bản là việc thực hiện truyền thông bằng phương tiện, tác phẩm
văn hóa đến với độc giả không phải trực tiếp bằng tryền miệng mà gián tiếp
qua các “ vật phẩm trung gian”.
Thứ ba, xuất bản là hoạt động truyền bá rộng rãi các sản phẩm xuất bản
đã hoàn thành sau quá trình sản xuât, nhân bản.
Do vậy bản chất xuất bản là hoạt động truyền bá. Phát hành xuất bản
phẩm vừa là khâu kết thúc, song vừa là khâu mở đầu của xuất bản vì cung cấp
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 11


thông tin về nhu cầu của xuất bản đối với xuất bản phẩm bởi vì nó thực hiện
trọn vẹn mục đích của xuất bản, tạo động lực cho xuất bản.
Tóm lại xuất bản là sản phẩm của nền văn minh nhân loại, trở thành
công cụ quan trọng thúc đẩy sự phát triển của xã hội , gắn liền với sự phát
triển của thông tin đaị chúng .Là không gian trung gian giữa tác giả và bạn
đọc, là quá trình đồng bộ, hoàn chỉnh của ba khâu biên tập ,nhân bản, phát
hành. Xuất bản cùng lúc thực hiện ba mặt chức năng:tri thức ,mỹ thuật kĩ
thuật, thương mại. Do đó xuất bản là một tổ hợp hoạt động phức tạp vừa là

sản xuất vật chất ,tinh thần vừa là kinh doanh thương mại, là tổ hợp các hoạt
động mang tính nghề nghiệp khác nhau.
Xuất bản phẩm: Là sản phẩm của hoạt động xuất bản. Nói cách khác
xuất bản phẩm là các tác phẩm sau khi gia công biên tập, qua chế bản, nhân
bản để phát hành tới công chúng .
Như vậy xuất bản và nền văn hóa dân tộc có mối quan hệ mật thiết gắn
bó với nhau.xuất bản đóng vai trò quan trọng,rất lớn trong việc xây dựng nền
văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
IV) Thực trạng hoạt đông xuất bản hiện nay đối với việc xây dựng
nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
Hiện nay nước ta đang trên bước đường hội nhập và phát triển, chúng
ta đang nói về một nền kinh tế tri thức nên rất cần có sách “không có sách thì
không có tri thức”. Sách là hạ tầng cơ sở của tri thức để nâng cao dân trí. Nên
việc xuất bản những cuốn sách về văn hóa là việc hết sức cần thiết đối với sự
nghiệp xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Tại hội nghị
TW10( khóa IX) của đảng đã chỉ rõ “phát triển văn hóa làm nền tảng tinh thần
của xã hội,gắn kết đồng bộ với phát triển kinh tế là trung tâm ”.
Văn hóa đọc là một bộ phận của văn hóa, là một trong những động lực
thúc đẩy sự hình thành nên những con người mới , những công dân có hiểu
biết có trí tuệ góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng một nền văn hóa mới
tiến tiến và đậm đà bản sắc dân tộc.
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 12


Văn hoá Đọc là một khái niệm có hai nghĩa, một nghĩa rộng và một
nghĩa hẹp.
Ở nghĩa rộng, đó là ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của các nhà quản
lý và cơ quan quản lý nhà nước, ứng xử đọc của cộng đồng xã hội và ứng xử
đọc của mỗi cá nhân trong xã hội. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của các

nhà quản lý và cơ quan quản lý nhà nước là chính sách, đường lối và ứng xử
hàng ngày nhằm phát triển nền Văn hoá Đọc. Các hoạt động này đều nhằm
tạo ra hành lang pháp lý phát triển tài liệu đọc có giá trị và lành mạnh cho mọi
người đọc khác nhau và sự thuận tiện của tài liệu đọc đến với người đọc
(thông qua các loại cửa hàng sách và các loại hình thư viện, phòng đọc sách).
Nghĩa là người đọc, không phân biệt giàu nghèo, không phân biệt tuổi tác,
không phân biệt nơi cư trú đều dễ dàng tiếp cận đến những tài liệu đọc giá trị
họ mong muốn, để họ có cơ hội cải thiện chính cuộc sống của họ. Nâng cao
hiểu biết về văn hóa dân tộc và nhân loại với các hình thức, biện pháp tuyên
truyền, hướng dẫn đọc phong phú, đa dạng và hiện đại.
Ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của cộng đồng xã hội là sự phát triển
của các hội nghề nghiệp liên quan tới đọc như: Hội tác gia, Hội nhà báo, Hội
xuất bản, Hội thư viện... Tất nhiên các hội này phải hoạt động với mục đích
chính là phát triển nghề nghiệp. Ứng xử đọc của cộng đồng xã hội còn phải kể
tới truyền thống văn hoá của xã hội hay nói chính xác hơn là truyền thống văn
hoá tôn vinh người viết sách, người đọc sách và người truyền thụ kiến thức
(kể cả giáo dục kỹ năng đọc và hướng dẫn đọc). Ứng xử, giá trị và chuẩn mực
đọc của mỗi cá nhân trong xã hội là thói quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng
đọc của mỗi người. Trước hết cần tạo ra và phát triển thói quen đọc suốt cuộc
đời cho mỗi người. Xây dựng thói quen đọc phải được bắt đầu từ tuổi ấu thơ,
ở nhiều nước người ta bắt đầu thực hiện từ tuổi trước khi đến trường, do các
bậc cha mẹ thực hiện. Còn trong suốt cuộc đời đi học và sau khi ra đời là quá
trình học tập và rèn luyện các kỹ năng đọc. Trong suốt quá trình học tập, mỗi

Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 13


cá nhân phát hiện ra sở thích đọc của chính họ để phát huy sở trường và hạn
chế những sở đoản.

Thói quen và kỹ năng đọc mang tính chất đồng loạt, còn sở thích đọc
lại phụ thuộc hoàn toàn vào từng cá nhân cụ thể (trình độ giáo dục và thiên tư
cá nhân.
Yếu tố này tạo ra sự đa dạng, phong phú, giàu màu sắc cho nền văn hoá
đọc trong xã hội,đồng thời tạo sự đa dạng phong phú nét tiên tiến cho nền văn
hóa dân tộc.
Như vậy, ở nghĩa rộng văn hoá đọc, hay nói nền văn hoá đọc của mỗi
quốc gia phải bao gồm đầy đủ ba thành phần: ứng xử, giá trị và chuẩn mực
đọc của các quan chức và cơ quan nhà nước; ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc
của cộng đồng xã hội và ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi thành viên
trong xã hội. Ở các quốc gia phát triển có nền văn hoá đọc cao họ đều phát
triển khá đồng đều và hài hoà ba thành phần này.
Ở nghĩa hẹp, Văn hoá Đọc là ứng xử, giá trị và chuẩn mực đọc của mỗi
cá nhân. Ứng xử, giá trị và chuẩn mực này cũng gồm ba thành phần: thói
quen đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc. Ba thành phần này cũng là ba lớp, ba
vòng tròn không đồng tâm, ba vòng tròn giao nhau. Ứng xử, giá trị và chuẩn
mực đọc lành mạnh của mỗi cá nhân trong xã hội là thói quen đọc, sở thích
đọc và kỹ năng đọc lành mạnh của họ. Đó chính là nền tảng của một xã hội
học tập, của việc học suốt đời, một yêu cầu cũng là một thách thức của xã hội
hiện đại.
Mục đích cuối cùng của kỹ năng đọc là đọc có hiệu quả cao nhất, nắm
chắc nội dung cốt lõi và biết vận dụng những điều đã đọc được vào cuộc
sống của chính người đọc. Vị lãnh tụ nổi tiếng của giai cấp vô sản V. I. Lênin
đã từng có câu nói nổi tiếng: “Đọc cũng là một nghệ thuật”. Chữ “nghệ thuật”
ở đây có thể hiểu là kỹ năng đọc và sự thể hiện tổ hợp những thao tác tư duy
được xác lập thành thói quen ứng xử đọc.

Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 14

Mục đích cuối cùng của kỹ năng đọc là đọc có hiệu quả cao nhất, nắm
chắc nội dung cốt lõi và biết vận dụng những điều đã đọc được vào cuộc
sống của chính người đọc. Ngày nay người ta đặc biệt lưu tâm tới yếu tố thứ
6: biết vận dụng những nội dung đã đọc vào cuộc sống của mỗi người đọc để
có thể cải thiện được chính cuộc sống của họ. Không phải vô cớ mà hàng năm
UNESCO trao giải thưởng xoá mù chữ cho những cá nhân, tập thể không chỉ
biết đọc biết viết đơn thuần, mà phải biết vận dụng những điều đọc được vào
cuộc sống của chính họ, cải thiện được cuộc sống nghèo khổ của người mù
chữ,nâng cao trình độ văn hóa của họ.
Mục đích cuối cùng của phát triển văn hoá đọc là phát triển thói quen
đọc, sở thích đọc và kỹ năng đọc cho mọi thành viên trong xã hội, nhưng yếu
tố quan trong và quyết định đi được đến đích cuối cùng đó chính là ứng xử,
giá trị và chuẩn mực đọc lành mạnh của các cơ quan quản lý nhà nước và tổ
chức xã hội. Hướng tới hoàn thiện con người,xây dựng nền văn hóa dân tộc
tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
Thông qua văn hóa đọc định hướng đọc cho mọi người dân,tùy thuộc
vào trình độ dân trí, nghề nghiệp và điều kiện sống, có thể tiếp cận được với
thông tin tri thức phù hợp, hữu ích nhất cho cuộc sống của mình. Văn hóa đọc
có thể giúp cho mỗi cá nhân có một cuộc sống trí tuệ hơn, đẹp đẽ, ý nghĩa,
hạnh phúc và hài hòa hơn. Chính vì vậy phát triển văn hóa đọc luôn là một
vấn đề mang tính chiến lược của mọi quốc gia trong việc nâng cao dân trí góp
phần phát triển bền vững bản sắc văn hóa dân tộc đồng thời tiếp thu những
tiên tiến, tinh hoa dân tộc của mọi thời đại.
Đánh giá cao tầm quan trọng của văn hóa đọc, trong kì họp lần thứ 28
của đại hội đồng liên hợp quốc tại paris đã quyết định chọn ngày 23-4 hàng
năm là “ngày sách và bản quyền thế giới” trong đó nêu rất rõ mục tiêu và các
thành phần tham gia ngày tôn vinh những giá trị của sách và sự đóng góp của
các tác giả cho sự ra đời của các tác phẩm bất hủ, đồng thời là dịp khuyến
khích tất cả mọi người, nhất là giới trẻ khám phá niềm yêu thích đọc sách, tôn

Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 15


vinh văn hóa đọc. Hưởng ứng chủ trương của UNESCO, đồng thời để khẳng
định những giá trị to lớn của sách báo, hơn 10 năm qua,trên thế giới đã có trên
150 quốc gia kỉ niệm “ngày sách và bản quyền thế giới”với nhiều hoạt động
thiết thực với nhiều hình thức và chủ đề phong phú khác nhau, thu hút được
nhiều người tham gia, nhất là xây dựng được mối quan hệ mật thiết giữa thư
viện-nhà xuất bản-cơ quan phát hành-và bạn đọc. Có thể nói khắp nơi đã chào
đón ngày đọc sách thế giới rất nhiệt tình và sôi nổi: ví dụ “tặng một cuốn
sách-tặng một đóa hồng” là chiến dịch đặc biệt diến ra ở nhiều nước trên thế
giới nhằm tôn vinh ngày đọc sách thế giới. Đây thực sự là ngày hội của những
người yêu quý sách trên khắp hành tinh.
Tại Việt Nam, xây dựng và phát triển văn hóa trong thời kì công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước góp phần đem lại cho dân tộc sức mạnh của trí tuệ
trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Chính vì vậy ,trong chiến
lược phát triển văn hóa đến năm 2020(ban hành kèm theo quyết định số
581/QĐ-TTg ngày 06/5/2009)đã đặt ra mục tiêu ,nhiệm vụ của ngành văn hóa
là phải “xây dựng phong trào đọc sách trong xã hội ,góp phần xây dựng có
hiệu quả thế hệ bạn đọc trong tương lai”.Ngày đọc sách thế giới cũng được tổ
chức hàng năm do hội đồng anh khởi xướng từ năm 1996 và có nhiều hoạt
động có ý nghĩa thiết thực để tuyên truyền cho văn hóa đọc. Những năm gần
đây Bộ văn hóa,thể thao và du lịchđã quyết định chọn ngày 23/4 hàng năm là
ngày hội đọc sách của Việt Nam trong thời kì đất nước giao lưu hội nhập
quốc tế “ngày sách và bản quyền thế giới ”được tổ chức hàng năm tại mỗi
quốc gia thực sự đảm bảo cho mọi người khám phá và thỏa mãn sở thích đọc
của mình , đồng thời là dịp để tôn vinh những tác giả đã có nhiều đóng góp
cho sự tiến bộ của văn hóa , văn minh xã hội của nhân loại . Đây cũng là dịp
thể hiện sự hợp tác , hợp lực giữa các tác giả ,các nhà xuất bản ,trường

học,các thư viện ,các cơ quan nhà nước ,công ty tư nhân ,các tổ chức phi
chính phủ và các cơ quan thông tin đại chúng trong việc tổ chức lễ kỉ niệm về
sách và các tác giả.
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 16


Ở nước ta trong mấy chục năm qua văn hóa đọc đã có những phát triển
vượt bậc. Điều đó thể hiện ở những con số sau đây. Trước năm 1975 cả miền
bắc và miền nam xuất bản hàng năm được khoảng chưa đầy 4000 tên sách
,ngày nay hàng năm xuất bản khoảng xấp xỉ 25000 tên sách,tăng gấp 6 lần ,
gần đây tốc độ gia tăng hàng năm khoảng 10%. Cả nước hiện nay xuất bản
khoảng gần 400 tên báo, tạp chí , nhiều báo có số lượng xuất bản mỗi số lên
đến 500.000 bản.
Số lượng sách xuất bản qua các năm của ngành xuất bản Việt Nam
Năm
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005

2006

Số cuốn
4076
4958
7015
8186
8263
9038
9430
8789
9487
11455
13515
14059
19695
20191
24989

Số bản
71500
83600
118640
169800
167094
164588
166910
181010
191700
166506

217000
222300
242700
249200
226900

Sách và xuất bản khác đã đáp ứng được phần lớn nhu cầu ngày càng
phong phú,đa dạng của các tầng lớp nhân dân. Thông qua hoạt động xuất bản
nhiều tác phẩm tốt ,nhiều công trình nghiên cứu có giá trị thuộc các lĩnh vực
văn hóa khác nhau, nhiều di sản văn hóa tinh thần đã được công bố rộng rãi.
Như vậy nếu năm 1992 chỉ đạt 4076 cuốn sách thì đến 1996 số đầu
sách xuất bản đã là 8263 với trên 167 triệu bản.số lượng này tăng đều đặn
hàng năm, đây là số liệu đáng mừng. Mục tiêu bảo đảm số lượng 5,8 tờ báo ,
2,3 bản sách trên một đầu người trong một năm là một cố gắng rất lớn của
ngành xuất bản nước ta. Hoạt động đọc sách đi vào đời sống mỗi con người vì
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 17


vậy những xuất bản phẩm về văn hóa được truyền bá rộng rãi và phổ biến
trong hiện nay. Số lượng sách xuất bản về văn hóa cũng đã chiếm một phần
lớn trong tổng số lượng sách xuất bản hàng năm. Theo số liệu thống kê xuất
bản và phát hành hàng năm 2011 số lượng sách xuất bản về văn hóa phẩm các
loại là 663,003 bản. Các xuất bản phẩm về văn hóa rất đa dạng và phong phú
về hình thức và thể loại nhưng vẫn tập trung vào xây dựng một nền văn hóa
tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Nhiều cuốn sách nhiều đề tài nghiên cứu về
văn hóa việt Nam được xuất bản với số lượng lớn, đã cung cấp rất nhiều
những tri thức ,hiểu biết cho mỗi người.
Ngành xuất bản đã có những điều kiện thuận lơi để phát triển. Lĩnh
vực xuất bản sách văn hóa cũng có nhiều bước tiến. Song bên cạnh đó là

không ít khó khăn trong việc xuất bản sách nói chung và xuất bản sách văn
hóa nói riêng để góp phần xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà
bản sắc dân tộc. Những năm gần đây, hoạt động xuất bản đã có bước phát
triển nhanh, từng bước thích ứng với cơ chế thị trường, đáp ứng nhu cầu
ngày càng cao và đa dạng của người đọc, góp phần tích cực vào việc tuyên
truyền, phổ biến chính sách, đường lối của đảng và nhà nước, nâng cao dân
trí, phát triển văn hóa...Nhiều bộ phận sách có giá trị được xuất bản. Các
mảng sách chính trị-xã hội, khoa học-kĩ thuật-công nghệ và sách cho thanh
niên, thiếu niên khá phong phú, đa dạng. Chất lượng sách giáo khoa từng
bước được nâng cao cả về nội dung và hình thức. Công tác chỉ đạo, quản lý
xuất bản có tiến bộ, chú trọng đảm bảo định hướng chính trị-tư tưởng và
hiệu quả kinh tế của hoạt động xuất bản, phát hiện, uốn nắn và khắc phục
những lệch lạc, sai phạm.
Tuy vậy, hoạt động xuất bản còn có nhiều những yếu kém, khuyết điểm:
Quy mô, năng lực hoạt động xuất bản ở nước ta vẫn còn chưa đủ đáp
ứng nhu cầu ngày càng lớn và đa dạng của xã hội về cung cấp thông tin, tri
thức và thưởng thức văn học, nghệ thuật trong thời kì đổi mới, công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, mở rộng giao lưu, hội nhập quốc tế , nhất là còn thiếu nhiều
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 18


loại sách phổ cập tri thức phục vụ đông đảo quần chúng. Nhưng điều đáng
quan tâm hơn là chất lượng hoạt động xuất bản chưa cao. Sách nghiên cứu,
tổng kết thực tiễn còn ít, chất lượng còn hạn chế . Sách viết về công cuộc đổi
mới,những nhân tố mới, con người mới, viết về cuộc đấu tranh giữa những cái
mới , tiến bộ và cái cũ, cái lạc hậu, kìm hãm cái hư hỏng còn ít và kém sâu
sắc, sinh động, vẫn còn xuất bản và lưu hành một số sách có nội dung sai
phạm về chính trị, tư tưởng, gây ảnh hưởng tiêu cực trong đời sống xã hội.
Khuynh hướng thương mại hoá, chạy theo lợi nhuận kinh tế thuần tuý

tác động xấu đến hoạt động xuất bản. Tệ in lậu xảy ra khá phổ biến, nhưng
chưa được kiểm tra, ngăn chặn có hiệu quả. Mạng lưới phát hành còn chưa
đến được nhiều vùng sâu, vùng xa, nông thôn, miền núi và vùng đồng bào dân
tộc thiểu số.
Đội ngũ biên tập viên còn hiều hạn chế về trình độ, năng lực. Công tác
đào tạo chưa được quan tâm đúng mức.
Việc hợp tác, liên doanh về xuất bản, in và phát hành xuất bản phẩm
với nước ngoài còn lúng túng.
Một số cơ quan chủ quản nhận thức chưa đầy đủ, đúng mức về vai trò,
chức năng của xuất bản, chưa làm tốt nhiệm vụ chỉ đạo về công tác tổ chức,
cán bộ, về định hướng nội dung, cung cấp thông tin và uốn nắn những sai
phạm của nhà xuất bản thuộc quyền, thiếu quan tâm đầu tư kinh phí, cơ sở vật
chất - kỹ thuật, trang thiết bị cho hoạt động xuất bản.
Nguyên nhân chính của những yếu kém, khuyết điểm trên là do công
tác lãnh đạo của các cấp uỷ đảng, công tác quản lý nhà nước về xuất bản và
sự lãnh đạo của các nhà xuất bản, cơ số in, mối quan hệ giữa chức năng văn
hoá - tư tưởng và nhiệm vụ kinh doanh của hoạt động xuất bản; chậm ban
hành những chính sách, chế độ, quy định phù hợp với thực tiễn, tạo điều kiện
cho hoạt động xuất bản phát triển đúng hướng trong cơ chế kinh tế mới.
Tuy còn là một nước kém phát triển về kinh tế ,nhưng Việt Nam ở thập
kỉ 80 cũng đã có trên 300000 người có trình độ đại học và trên đại học,
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 19


1,5triệu người đi học hàng năm. Nhưng để lo sách đọc cho khoảng trên 60
triệu dân với trên 10 triệu gia đình ,ta chỉ có 4500 đến 5000 tấn giấy cho xuất
bản.Hơn một nửa số giấy đã dùng cho sách giáo khoa, nên chỉ còn lại
20%giấy cho các sách khác. Vì vậy những tư liệu về văn hóa Việt nam được
xuất bản không nhiều so với số dân, nhưng nội dung về văn hóa bản sắc văn

hóa dân tộc chủ yếu được tìm hiểu qua những nội dung học tập được lồng
ghép trong sách giáo khoa. Ngành xuất bản đã cố gắng loại trừ những loại
sách độc hạivề tư tưởng văn hóa, những sách có nội dung phản văn hóa Việt.
Nhưng những sách chất lượng thấp còn khá nhiều và khá phổ biến. Hiện nay
trong ngành xuất bản công tác biên tập nội dung được đánh giá là hết sức
quan trọng, đội ngũ biên tập viên được coi như lính gác trên mặt trận tư tưởng
văn hóa.là đội ngũ chủ chốt thực hiện việc soát xét chất lượng nội dung và
ngăn chặn các nội dung về văn hóa vi phạm các quy định cấm, cũng như góp
phần phát hiện và hoàn thiện các tác phẩm văn hóa có giá trị cao về tư tưởng
nghệ thuật về đời sống văn hóa tinh thần,con người Việt Nam. Tuy nhiên
công tác này đã trở nên hình thức tại khá nhiều những nhà xuất bản do đội
ngũ biên tập viên vừa thiếu vừa yếu.
Theo quy định hiện hành,các nhà xuất bản phải đăng kí kế hoạch xuất
bản trước khi xuất bản. Tuy nhiên hầu hết các nhà xuất bản hiện nay không
thể chủ động nguồn bản thào và vốn để triển khai xuất bản do nhiều lý do:
bản quyền, cạnh tranh về giá cả thị trường, tiến bộ...vì vậy họ không thể xây
dựng được kế hoạch có tính khả thi cao với tên xuất bản phẩm cụ thể. Việc
đăng kí kế hoạch xuất bản năm,quý ,tháng chỉ là tình trạng xếp chỗ để lấy số.
Hầu như các tên xuất bản phẩm đều thay đổi khi thực hiện hoặc không triển
khai. Vì vậy việc lập kế hoạch ảo của nhà xuất bản cũng như việc cơ quan nhà
nước phải xác nhận đã gây lãng phí thời gian, vật lực làm mất tính chuẩn
trong việc thống kê, dự báo...thực trạng này còn tạo kẽ hở để dẫn đến việc
dùng số đăng kí một tên sách để xuất bản một tên sách khác gần giống nhưng
nội dung và tác giả hoàn toàn khác nhau. Điều này đã gây khó khăn rất lớn
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 20


cho hoạt động xuất bản nói chug và hoạt động xuất bản sách văn hóa nói
riêng làm ảnh hưởng lớn đến tiến trình xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên

tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
Mặt khác một số sách về văn hóa dân tộc hình thức trình bày còn thô
sơ, cứng nhắc chưa thu hút được nhiều bạn đọc . Có một thời gian việc xuất
bản ồ ạt tiểu thuyết,truyện trinh thám...như “một hội chứng ” xuất bản ở nước
ta. Cùng với sự bùng nổ các phương tiện thông tin nghe nhìn việc xuất hiện
loại “sách đen”đã gây tác hại lớn đến bạn đọc. Nó làm cho nhận thức về mặt
văn hóa trong nhiều bạn giới trẻ bị lệch lạc và không đúng .Nhiều nét văn hóa
đẹp đã bị những loại sách trên làm cho mất đi đúng nét giá trị của nó. Sự tỉnh
táo đúng đắn của đường lối văn hóa văn nghệ của đảng ta và sự trưởng thành
của những thế hệ độc giả vốn gắn bó với cách mạng và văn hóa dân tộc đã kịp
thời tạo nên con đê chặn đứng xu hướng xuất bản sách độc hại này.
Lĩnh vực sách dịch cũng thực sự phong phú, phức tạp trong lĩnh vực
văn hóa đặc biệt là trong công cuộc xây dựng nền văn hóa việt Nam tiên tiến
đậm đà bản sắc dân tộc hiện nay. Nếu như ở thời mở cửa bạn đọc có thể đón
ngọn gió mát lành từ bốn phương của văn minh văn hóa nhân loại,những nét
văn hóa tiên tiến thì đồng thời cũng lại gặp ngay những cơn gió độc. Trong
quá trình hội nhập và phát triển ,bên cạnh những cơ hội thuận lợi ,đảng ta đã ý
thức về tính chất nguy hiểm trước vấn nạn của “luồng văn hóa độc hại”xâm
nhập vào nước ta từ nhiều con đường khác nhau, kịp thời ban hành nghị quyết
23-NQ/TƯ của ban bí thư trung ương đảng ,định hướng cho toàn đảng ,toàn
dân và toàn quân quyết tâm giữu gìn ,bảo vệ “bản sắc văn hóa”trong thời kì
hội nhập quốc tế ,yêu cầu các cấp ủy đảng ,chín quyền mặt trận đoàn thể và
đội ngũ đảng viên, cán bộ đặc biệt là sự tham gia của các nhà xuất bản, đạo
đức người biên tập viên chung tay góp sức ,ngăn ngừa phòng chống sự xâm
nhập của các sản phẩm văn hóa độc hại,ảnh hưởng đến văn hóa truyền thống
và đạo đức xã hội. Một số nhà xuất bản đã dịch nhiều sách của phương tây
thiếu chọn lọc không phù hợp với chức năng và nhiệm vụ của mình và tâm lý
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 21

dân tộc. Một số cuốn sách có nội dung tư tưởng và tâm lý quá phức tạp, quá
xa lạ với bạn đọc, lợi bất cập hại như cuốn “chiếc chìa khóa” của nxb phụ nữ.
Nạn dịch ẩu các tác phẩm văn hóa văn nghệ nước ngoài, dịch sai rồi nhưng
vẫn cho xuất bản đã làm cản trở rất nhiều tiến trình xây dựng nền văn hóa dân
tộc. Nhiều nhà xuất bản không có người dịch giỏi, thiếu đội ngũ biết biên tập
nên những người làm sách thiếu lương tâm đã cho ra đời những cuốn sách
dịch “khuyết tật” .Làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến nền văn hóa. Nhiều năm
qua một số sai phạm trong hoạt động xuất bản vẫn đang tiếp diễn và ra tăng.
Đó là tình trạng xuát bản phẩm không thông qua nhà xuất bản ,nạn in lậu, In
trái phép ,vi phạm quyền tác giả một số tác phẩm về văn hóa không được biên
tập kĩ ...làm cho nội dung văn hóa được truyền tải nhiều khi bị sai lệch so vơi
nội dung của tác giả . Năm 2011 qua đọc và kiểm tra xuất bản phẩm lưu chiểu
cục xuất bản đã xử lý 50 cuốn sách vi phạm của nhà xuất bản .Trong đó có 13
cuốn nhà xuất bản đã phải thu hồi,ba cuốn chuyển thanh tra bộ thông tin và
truyền thông xử phạt 20 cuốn tạm đình chỉ phát hành để thẩm định, sửa chữa.
Hoạt đông xuất bản sách văn hóa trên thị trường hiện nay nhìn chung
đã đạt được nhiều thành tựu, đóng góp trong công cuộc xây dựng nền văn hóa
tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Số lượng sách xuất bản về văn hóa đã một
phần đáp ứng được nhu cầu đọc và tìm hiểu thêm về nền văn hóa dân tộc.
Góp phần xây dựng , hoàn thiện nguồn nhân lực con người nhân tố quyết định
mọi thành công của xã hội. Nhưng bên cạnh đó hoạt động xuất bản sách nói
chung và hoạt động xuất bản sách văn hóa nói riêng của nước ta còn nhiều bất
cập và phải dần hoàn thiện. Để thực hiện tốt nhiệm vụ này đòi hỏi phải có sự
phối hợp, hợp tác chặt chẽ giữa các ngành đặc biệt là liên kết trong xuất bản
với hoạt động văn hóa.
V) Cơ sở lý luận:
Không có sự phân chia bản sắc dân tộc với tiên tiến, nói đến tiên tiến là
nói đến sự phát triển đỉnh cao của văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Không thể
có và không bao giờ làm được một sự áp đặt văn hóa ngoại lai để tạo nên sự

tiên tiến trong văn háo dân tộc. Văn hóa là một dòng chảy có sự giao lưu, có
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 22


sự kế thừa truyền thống và đương nhiên gái tri chỉ được hình thành từ nội
sinh. Để xây dựng thành công nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm dà bản sắc
dân tộc nhất thiết phải có sự nỗ lực chung của toàn xã hôi, các cấp chính
quyền ,các ban ngành đoàn thể, trong đó có công tác xuất bản và xuất bản trở
thành một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự hình thành và duy trì. Vì vậy phải có
sự thống nhất cao về vai trò của xuất bản một thành tố cơ bản tạo nên diện
mạo của nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
Tổng thể của đời sống văn hóa xã hội:sản xuất và sáng tạo các giá trị
văn hóa mới làm cho đời sống tinh thàn xã hội ngày càng phồn vinh: Giữ
gìn,bảo tồn các gái trị văn hóa do cộng đồng dân tộc sáng tạo ra và trao truyền
cho các thế hệ.Truyền bá phổ biến rộng rãi các sáng tác văn hóa ra toàn xã hội,
toàn thế giới, tổ chức đời sống văn hóa cộng đồng. Bốn nhiệm vụ đó có quan
hệ hữu cơ với nhau. Hoạt động xuất bản là công cụ thực hiện có hiệu quả bốn
nhiệm vụ cơ bản đó. Các bộ phận của xuất bản phải gắn bó với nhau trong một
chỉnh thể hữu cơ. Đồng thời phải kết hợp nhuần nhuyễn ,chặt chẽ với lĩnh vực
cần tuyên truyền(văn hóa) sẽ nâng cao hiệu quả xây dựng,tuyên truyền .
Hoạt động xuất bản đã góp một phần không nhỏ vào việc xây dựng nên
những tác phẩm ,sáng tạo ra các giá trị văn hóa mới. Hoạt động xuất bản mà
cụ thể hơn là khâu biên tập trong hoạt động xuất bản đã góp phàn hoàn thiện
và làm cho những sáng tác ,những tác phẩm về văn hóa được hoàn thiện đầy
đủ. Để thúc đẩy sự phát triển của các hoạt động văn hóa xây dựng một nền
văn hóa Việt Nam đảng ta cũng đã chú trọng rất nhiều đến các chính sách và
các hoạt động thúc đẩy nền văn hóa. Nền văn hóa mà đảng xác định phải xây
dựng là nền văn hóa với đặc trưng dân tộc, hiện đại, nhân văn.Một hệ thông lý
luận văn hóa được hợp thành với lý luận chung và được truyền bá rộng rãi

trong quần chúng nhân dân với những xuất bản phẩm về lý luận văn hóa về
cách xây dựng và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Chính thức tháng 7 năm
1987,hội nghị nghị trung ương 5 khóa VIII ra nghị quyết về xây dựng nền văn
hóa Việt Nam tiên tiến đậm dà bản sắc dân tộc.
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 23


Đại hội X, Đảng xác định tiếp tục phát triển sâu rộng, nâng cao chất
lượng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.làm cho văn
hóa thấm sau vào mọi lĩnh vực đời sống xã hội. Công tác xuất bản là nhân tố
quan trọng và cần được đẩy mạnh trong quá trình nâng cao nền văn hóa dân
tộc và cần được quan tâm đẩy mạnh để hoàn thiện hơn nữa. Tư tưởng nổi bật
ở đây là là tập trung nâng cao chất lượng của việc xây dựng con người và môi
trường văn hóa. Đối vời hoạt động xuât bản phải có những giải pháp và chiến
lược nâng cao, rèn luyện khả năng chuyên môn của các cán bộ làm công tác
xuất bản. Đồng thời tạo ra môi trường thuận lợi để hoạt đông xuất bản có thể
phát triển. Xuất bản những tác phẩm văn hóa phải dựa trên những tiêu chí
hoạt động và cơ sở xác định, những xuất bản phẩm phải dựa trên:
- Xây dựng môi trường, lối sống và đời sống văn hóa ở mọi công dân ở
cơ sở các nhà xuất bản. Phát huy tinh thần tự nguyện, tính tự quản và năng lực
làm chủ của nhân dân và mọi cán bộ trong các ngành, các lĩnh vực. Thực hiện
theo hướng góp phần nâng cao tinh thần công dân trong thời ki mới, nâng cao
ý thức về quyền lợi, trách nhiệm nghĩa vụ của mọi công dân đối với nền văn
hóa dân tộc và thời đại.
- Khuyến khích sáng tạo văn học nghệ thuật, những tác phẩm văn hóa,
tạo ra những công trình có giá trị cao về xây dựng và phát triển nền văn hóa.
Trong xuất bản có những hoạt động kích thích các sáng tác về văn hóa. Văn
học nghệ thuật là lĩnh vực đặc trưng của văn hóa và có ý nghĩa tạo nên bộ mặt
của dân tộc. Để thực hiện nhiệm vụ này cần tạo ra môi trường thuận lợi về vật

chất và tinh thần, phát huy dân chủ, bảo đảm tự do cho mọi sự sáng tạo. Đồng
thời nêu cao tinh thần trách nhiệm của mọi công dân tri thức, văn nghệ sĩ
trước nhân dân, dân tộc và thời đại.
- Tập trung xây dựng và nâng cấp đồng bộ hệ thống thiết chế văn hóa,
chú trọng xây dựng các công trình văn hóa tiêu biểu .Hệ thống thiết chế văn
hóa bao gồm toàn bộ bộ máy tổ chức ,các cơ quan hoạt động sáng tạo, biểu
diện, nghiên cứu quản lý văn hóa ,nghệ thuật,các đơn vị hành chính –sự
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 24


nghiệp, toàn bộ cơ sở vật chất kĩ thuật và đội ngũ nhân sự cùng với cơ chế
hoạt đông để xây dựng vấn đề trong chiến lược xây dựng nền văn hóa tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, xây dựng các công trình văn hóa lớn tiêu biểu
cho những thành tựu sáng tạo mới của nền văn hóa Việt Nam hiện đại.
Như vậy trong quá trình triển khai thực hiện xây dựng và phát triển nền
văn hóa dân tộc chúng ta phải tiếp tục bổ sung và phát triển những quan điểm
mới đồng thời phát huy vai trò to lớn của hoạt động xuất bản trong công cuộc
xây dựng nề văn hóa nước nhà. Bồi dưỡng các giá trị văn hóa trong thanh
niên, học sinh ,sinh viênđặc biệt là lý tưởng sống, lối sống, năng lực trí tuệ,
đạo đức và bản lĩnh văn hóa Việt Nam. Hoạt động xuất bản phải thực hiện tốt
vai trò tuyên truyền và giáo dục đó của mình thông qua các xuất bản phẩm về
văn hóa, nghệ thuật...Kết hợp hài hòa giữa bảo tồn, phát huy với kế thừa và
phát triển, giữ gìn các di tích văn hóa, các cuốn sách quý về văn hóa dân tộc.
Xuất bản phẩm phải thực hiện vai trò xây dựng và phát triển chương trình
giáo dục, phổ biến kiến thức giáo dục văn hóa,thẩm mĩ nếp sông văn hóa
trong nhân dân. Xây dựng cơ chế quản lý khoa học, phù hợp. Đảm bảo tự do
dân chủ cho các hoạt động sáng tạo văn hóa, văn học nghệ thuật. Đi đôi với
phát huy trách nhiệm công dân của văn nghệ sĩ. Đổi mới nội dung, phương
thức hoạt động,cơ cấu tổ chức của các hội văn hóa, nghệ thuật.

Quá trình xuất bản các xuất bản phẩm tới bạn đọc các sách mang nội
dung về văn học văn hóa nghệ thuật làm giàu cho bạn đọc những tri thức cần
thiết. Hoạt động xuất bản phát triển nền văn học Việt Nam tiên tiến đậm đà
bản sắc dân tộc, những cuốn sách mang nội dung giàu tính nhân văn, dân chủ,
vươn lên hiện đại, phản ánh chân thật, sâu sắc đời sống lịch sử dân tộc và
công cuộc đổi mới đất nước , cổ vũ khẳng định cái đứng cái đẹp, đồng thời
lên án cái xấu, cái ác được xuất bản và đi vào đời sống mọi người. Xây dựng
và thực hiện các chính sách chế độ đào tạo,bồi dưỡng chăm lo đời sống văn
vật chất,tinh thần ,tạo điều kiện để những người hoạt động văn hóa sáng tạo
nhiều tác phẩm có giá trị cao về văn hóa, nghệ thuật sáng tạo nhiều tác phẩm
Trần Thị Thanh Nhài - Lớp xuất bản – K30
Page 25