Đề thi tuyển sinh vào lớp 10 THPT môn Ngữ văn sở GD&ĐT Nghệ An năm 2016 - 2017

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT
NĂM HỌC 2016 – 2017
Môn thi: NGỮ VĂN
Thời gian: 120 phút, không kể thời gian giao đề
Câu 1. (3,0 điểm)
Đọc kĩ văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
… Chúng tôi, mọi người – kể cả anh, đều tưởng con bé sẽ đứng yên đó thôi.
Nhưng thật lạ lùng, đến lúc ấy, tình cha con như bỗng nổi dậy trong người nó,
trong lúc không ai ngờ đến thì nó bỗng kêu thét lên:
- Ba… a… a… ba!
Tiếng kêu cảu nó như tiếng xé, xé sự im lặng và xé cả ruột gan mọi người, nghe
thật xót xa. Đó là tiếng “ba” mà nó cố đè nén trong bao nhiêu năm nay, tiếng “ba”
như vỡ tung ra từ đáy lòng nó, nó vừa kêu vừa chạy xô tới, nhanh như một con sóc,
nó chạy thót lên và giang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó. Tôi thấy làn tóc tơ sau ót nó
như dựng đứng lên.
(Trích Chiếc lược ngà – Nguyễn Quang Sáng, Ngữ văn 9, tập một, trang 198 –
NXB Giáo dục, 2015)
a. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
b. Văn bản có những từ láy nào?
c. Chỉ ra các phép liên kết câu được sử dụng trong văn bản.
d. Câu văn Tiếng kêu của nó như tiếng xé, xé sự im lặng và xé cả ruột gan mọi
người, nghe thật xót xa có sử dụng những biện pháp tu từ nào? Hãy viết một đoạn
văn ngắn trình bày hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp tu từ đó.
Câu 2. (3 điểm)
Trong truyện Bố của Xi – mông (G. đơ Mô-pa-xăng, Ngữ văn 9, tập hai), sau khi
được bác Phi-líp nhận lời làm bố, Xi-mông đến trường, lũ bạn đón em bằng những
tiếng cười ác ý, trêu chọc. Nhưng Xi-mông không trả lời gì hết, và một mực tin
VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

tưởng sắt đá, em đưa con mắt thách thức, sẵn sàng chịu hành hạ, còn hơn là bỏ
chạy.
Thái độ và hành động cảu Xi-mông gợi cho em suy nghĩ gì về sức mạnh của tình
yêu thương?
Câu 3. (4,0 điểm)
Cảm nhận vẻ đẹp của khổ thơ sau:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim!
(Trích Viếng lăng Bác – Viễn Phương, ngữ văn 9, tập hai, trang 58 – NXB Giáo
dục, 2015)

Đáp án: Đề thi vào lớp 10 môn Ngữ văn tỉnh Nghệ An năm 2016
Câu 1:
a. Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.
b. Từ láy được sử dụng: "lạ lùng", "xót xa".
c. Các phép liên kết:
Phép thế: "nó" thế cho "con bé", "đó" thế cho "tiếng kêu như tiếng xé"
Phép lặp "mọi người", "nó", "ba"
Phép nối "Nhưng"
d. Câu văn sử dụng những biện pháp tu từ:
Phép so sánh: "Tiếng kêu của nó như tiếng xé"
Phép điệp từ: "xé"
Phép nói quá: "xé cả ruột gan mọi người"
Thể hiện tình cảm mãnh liệt của bé Thu – tình yêu và nỗi mong nhớ người cha xa
cách bấy lâu nay bùng ra thật mạnh mẽ. Đồng thời còn bộc lộ được niềm xúc động

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí

của người kể chuyện và mọi người khi được chứng kiến cảnh chia tay đó.
Câu 2:
Giải thích "tình yêu thương": sự yêu quí, quan tâm, sẻ chia yêu thương với mọi
người xung quanh, hay đơn giản là biết cảm thông và động lòng trắc ẩn trước
những cảnh ngộ, những mảnh đời...
Tình yêu thương trong truyện "Bố của Xi – mông":
 Chú bé Xi – mông trong đoạn trích "Bố của Xi – mông" là một đứa trẻ có
hoàn cảnh bất hạnh, đáng thương: em không có bố, bị bạn bè trêu chọc, chế
giễu, đau khổ, tuyệt vọng em đã định tự tử. Rất may có bác công nhân
Phi-líp đi qua, trông thấy Xi-mông buồn bã, bác đã hỏi thăm và biết được
tình cảnh của em, bác đã đưa em về nhà và nhận làm bố của em. Từ đó
Xi-mông đến trường với niềm kiêu hãnh.
 Như vậy, tình cảm thân thiện, trìu mến, cảm thông, yêu thương Xi – mông
của bác Phi-líp trong tác phẩm đã giúp em vượt qua sự đau buồn, tuyệt
vọng, đem lại cho em niềm vui, niềm hạnh phúc.
 Câu chuyện gửi đến cho chúng ta thông điệp ý nghĩa về sức mạnh của tình
yêu thương trong cuộc sống con người.
Tình yêu thương trong cuộc sống:
Trong cuộc sống, tình yêu thương giữa con người với con người là một giá trị cao
quý, là điều cần thiết mà ai cũng phải hướng tới.
Yêu thương sẽ mang lại những điều ý nghĩa cho cuộc sống:
 Tình yêu thương đem đến cho con người niềm vui, niềm hạnh phúc, lòng
tin yêu; tiếp thêm sức mạnh để con người có thể vượt qua mọi khó khăn,
thử thách.
 Tình yêu thương giúp con người biết cảm thông, thấu hiểu, vị tha; để con
người có thêm nhiều cơ hội hiểu nhau, sống tốt đẹp, thân ái với nhau hơn.
 Tình yêu thương có thể cảm hóa cái xấu, cái ác; xóa bỏ những ngăn cách,
hận thù, làm cho cuộc sống ngày càng tốt đẹp, nhân văn
 ( Học sinh lấy dẫn chứng thực tế hoặc trong văn học).

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


Phê phán những biểu hiện sống dửng dưng, vô cảm, thiếu ý thức về tình yêu
thương, không biết trân trọng những điều ý nghĩa có được từ tình yêu thương.
Rút ra bài học nhận thức và hành động:
 Qua câu chuyện, G. MÔ-PA-XĂNG muốn nhắn gửi chúng ta về lòng yêu
thương bạn bè, rộng ra là lòng yêu thương con người. Nhắc chúng ta không
nên cười cợt trên nỗi đau của người khác, lạnh lùng với nỗi đau khổ của họ.
 Trao gửi yêu thương sẽ được đáp lại bằng yêu thương. Bởi vậy, cần đối xử
với người khác bằng tình yêu thương và nuôi dưỡng cho tình yêu thương ấy
luôn tồn tại và nảy nở trong lòng mình.
Câu 3:
 Giới thiệu tác giả, tác phẩm, vị trí và nội dung của đoạn thơ.
 Tóm tắt nội dung của hai khổ thơ trước.
 Cảm nhận về đoạn thơ: Cảm xúc của tác giả khi vào trong lăng Bác – niềm
xúc động nghẹn ngào:
 Bác đang ngủ giấc ngủ bình yên, thanh thản giữa vầng trăng sáng dịu hiền.
 Ánh sáng dịu nhẹ trong lăng gợi sự liên tưởng thật là thú vị: "ánh trăng".
 Những vần thơ của Bác tràn đầy ánh trăng, trăng với Bác đã từng vào thơ
Bác trong nhà lao, trên chiến trận, giờ đây trăng cũng đến để giữ giấc ngủ
ngàn thu cho Người.
 Với hình ảnh vầng trăng, nhà thơ còn muốn tạo ra một hệ thống hình ảnh vũ
trụ để ví với Bác. Hình ảnh "vầng trăng" dịu hiền lại gợi cho ta nghĩ đến
tâm hồn cao đẹp, trong sáng của Bác. Người có lúc như mặt trời ấm áp, có
lúc dịu hiền như ánh trăng rằm. Cảm giác ấy là cảm giác được ùa vào thế
giới mẹ hiền, ấm áp bình an.
 Tâm trạng xúc động của nhà thơ được biểu hiện bằng một hình ảnh ẩn dụ
sâu xa: "Vẫn biết trời xanh là mãi mãi". Bác ra đi nhưng hoá thân vào thiên

nhiên đất trời của dân tộc, sống mãi trong sự nghiệp và tâm trí của nhân dân
như bầu trời xanh vĩnh viễn trên cao. (Tố Hữu đã từng viết: "Bác sống như
trời đất của ta").

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí


 Dù vẫn tin như thế nhưng không thể không đau xót vì sự ra đi của Người.
Nỗi đau xót đã được nhà thơ biểu hiện rất cụ thể, trực tiếp: "Mà sao nghe
nhói ở trong tim!"=> Nỗi đau quặn thắt, tê tái...
 Đánh giá thành công về nội dung và nghệ thuật:
 Vẻ đẹp trong cảm xúc của đoạn thơ cũng như cả bài thơ thể hiện lòng thành
kính và niềm cảm xúc sâu sắc của nhà thơ và của mọi người đối với Bác
Hồ.
 Giọng thơ trang trọng, tha thiết, thành kính, sâu sắc.
 Hình ảnh thơ đẹp và gợi cảm, nhiều hình ảnh ẩn dụ.
 Ngôn từ bình dị, giàu cảm xúc.

VnDoc - Tải tài liệu, văn bản pháp luật, biểu mẫu miễn phí