De tai thong

BÁO CÁO TỔNG KẾT NHIỆM VỤ KHAI THÁC VÀ PHÁT TRIỂN NGUỒN GEN THÔNG NHỰA (Pinus merkusii) Ở CÁC TỈNH MIỀN BẮC Trung tâm Khoa học Sản xuất Lâm nông nghiệp Quảng Ninh 1.1 Đặt vấn đề • Việt Nam đứng thứ 16 giới đa dạng tài nguyên sinh vật 10 trung tâm đa dạng sinh học phong phú giới • Chính phủ xác định: Nguồn gen tài sản quốc gia, nguồn tài nguyên sinh học để phát triển khoa học, kinh tế xã hội, môi trường quốc phòng - an ninh • Một mười nhiệm vụ Chính phủ đặt bảo tồn sử dụng bền vững nguồn gen 1.1 Đặt vấn đề • Thông nh a (Pinus merkusii ) m t nh ng loài có kh n ng phát tri n t t nh ng v ùng t tr ng i núi tr c, t b c màu tr s i á, có tác d ng ch ng xói mòn c i t o t b o v môi tr ng sinh thái • Hàng lo t d án nh 327, PA M 5322, 661… v g n ây nh t d án 147, ã s d ng thông m t nh ng tr ng quan tr ng nh m m c tiêu góp ph n b o t n qu t, b o v môi tr ng ng th i mang l i ngu n thu nh p k cho nhi u gia ình Nhi m v : “K hai thác v phát tri n ngu n gen Thông nh a (Pinus merkusii ) t nh mi n B c” 1.2 Mục tiêu đề tài • M c tiêu lâu dài: K hai thác v phát tri n c ngu n gen thông nh a có l ng nh a cao t i m t s t nh mi n B c • M c tiêu c th c a tài – Tuy n ch n c dòng thông nh a có l ng nh a cao Qu ng Ninh, Ngh An, Qu ng Bình; Mô t c i m lâm h c giá tr ngu n gen Thông nh a – Xây d ng c v n gi ng vô tính Thông nh a có hàm l ng cao, di n tích 09 cho m t s t nh phía B c (Qu ng Ninh, Ngh An, Qu ng Bình) I T C U 2.1 i t NG, N I DUNG & PH ng nghiên c u •Gi ng thông nh a ( Pinus merkussii ) •R ng gi ng thông nh a tu i thành th c c tr ng t 1987 lô n2, h2 kho nh 3, ti u khu 47 Trung tâm K H&SX LNN Qu ng Ninh •R ng thông nh a ( Pinus merkussii) t i a ph ng – (b sung thông tin lô, kho nh Uông Bí - Qu ng Ninh – Nam àn – Ngh An – Qu ng Tr ch – Qu ng Bình NG PHÁP NGHIÊN I T C U NG, N I DUNG & PH 2.2 N i dung nghiên c u 2.2.1 N i dung 1: Tuy n ch n tr i – Công vi c 1: ánh giá l i ch tiêu v sinh tr ng, l ng nh a c a v n gi ng Thông nh a Yên L p - Qu ng Ninh – Công vi c 2: i u tra, n ch n tr i t i i m: Qu ng Ninh, Qu ng Bình, Ngh An – Công vi c 3: Mô t c i m lâm h c giá tr ngu n gen Thông nh a – Công vi c 4: Phân tích tính a d ng di truy n ngu n gen Thông tr i nh a NG PHÁP NGHIÊN I T C U NG, N I DUNG & PH 2.2 N i dung nghiên c u 2.2.2 N i dung 2: X ây d ng v gi ng •T o gi ng b ng ph ghép n ng pháp – Công vi c 1: T o g c ghép ch m sóc – Công vi c 2: T o ghép ch m sóc •Tr ng v n gi ng v ch m sóc – Công vi c 1: Kh o sát ch n a i m, thi t k – Công vi c 2: Tr ng v n gi ng – Công vi c 3: Ch m sóc, b o v NG PHÁP NGHIÊN IT NG, N I DUNG & PH C U NG PHÁP NGHIÊN 2.2 N i dung nghiên c u 2.2.3 N i dung 3: T p hu n, h nh a ng d n k thu t ghép Thông IT 2.3 Ph NG, N I DUNG & PH C U NG PHÁP NGHIÊN ng pháp nghiên c u •Tuy n ch n tr i, xây d ng v n gi ng: Theo Quy ph m k thu t xây d ng r ng gi ng v v n gi ng (QPN/15-93) •S d ng ph ng pháp ghép thông d ng nhân gi ng, theo quy ph m QPN/15-93 •X ác nh l ng nh a c ti n hành theo ph ng pháp h ng nh a tr c ti p d i máng o •Các ch tiêu v hình thái, c i m lâm h c c o theo ph ng pháp thông d ng, c p sinh tr ng c ti n hành theo phân c p K rap I T C U 2.3 Ph NG, N I DUNG & PH NG PHÁP NGHIÊN ng pháp nghiên c u •Tr ng mô hình: S d ng ph ng pháp nghiên c u lâm sinh th c nghi m B trí thí nghi m hi n tr ng k t h p v i ph ng pháp phân tích phòng •K th a có ch n l c s li u c a tác gi i tr c k t h p thu th p s li u b sung hi n tr ng K T QU NGHIÊN C U 3.1.2 Đánh giá số tiêu lâm học sản lượng nhựa trội Quảng Ninh, Nghệ An, Quảng Bình a ph ng D1,3 (cm) Hvn (m) Hdc (m) Slg nh a (g) Slg nh a bqlp (g) v t s n l ng nh a so v i bplp (%) QN 29,1 13,0 3,5 250,4 100,5 250,7 NA 29,0 14,2 5,5 299,3 92,0 323,5 QB 29,3 13,1 6,2 196,7 114,3 180,3 K t qu : l a ch n c 83 tr i, v t 10,6% so v i thuy t minh v t trung bình 38,3% so v i quy ph m QPN Ph ng pháp ánh giá c áp d ng theo QUY PH M K THU T X Â Y D NG R NG 15-93 GI NG V À V N GI NG (QPN 15-93), Q s : 804-Q /K T, B LÂ M NGHI P, 1993 K T QU NGHIÊN C U 3.1.3 Mô tả đặc điểm lâm học thông nhựa giai đoạn rừng trồng địa phương Ch tiêu Qu ng Bình, Ngh An Màu s c Xanh Kích th Nh c cành m Qu ng Ninh Xanh vàng n trung bình, l n Trung bình nl n S vòng cành Dày Th a T a cành t nhiên R t m nh Y u Ki u n t v Nông Trung gian Màu v Nâu tr ng Nâu Hình d ng tán Hình tháp Hình tròn Chi u dài ch i R t dài (~ 20 - 40cm) Ng n (~ - 7cm) S l Nhi u qu Ít qu Nh Trung bình ng qu 10 Góc phân cành 11 Màu s c g t i m t o n trung gian, sâu n trung bình nh t n tr ng M t n sâu m o nl n K T QU NGHIÊN C U 3.1.4 Phân tích tính a d ng di truy n ngu n gen Thông tr i nh a (RAPD) STT Tên môi Sô b ng quan sat c Sô b ng hinh a Ty lê b ng a hinh (%) RA 483 483 100 RA143 147 147 100 RA159 329 329 100 OPB10 389 389 100 OPD20 343 264 76,96 OPE14 285 285 100 OPF 09 272 272 100 OPG13 354 354 100 OPR08 367 288 78,47 2969 2811 94,67 Tông K T QU NGHIÊN C U 3.1.4 Phân tích tính a d ng di truy n ngu n gen Thông tr i nh a 0.45 0.58 0.70 Coefficient 0.82 NA01 NA02 QB03 QB14 QB05 NA21 NA12 NA13 QB13 QB23 QB15 QB16 QB24 NA03 NA22 NA23 NA09 NA10 NA11 NA20 NA24 NA14 NA04 QB12 QB07 NA18 NA19 QB02 QB25 QB04 QB06 QB17 QB22 NA06 NA25 NA08 NA07 NA15 NA17 NA16 QB08 QB11 QB19 NA26 QB09 QB10 NA35 QB01 QB18 QB21 QB20 TNCA TNLA TNLU T10 T8 T6 T7 T9 T26 T25 T29 T30 T23 T5 T24 T36 T39 T34 T40 T1 T2 T3 T20 T21 T22 T37 T38 T4 0.95 K T QU NGHIÊN C U 3.1.4 Phân tích tính a d ng di truy n ngu n gen Thông tr i nh a • Trong 79 m u gi ng thông, sô t ng ông dao ông khoang 0,45 ên 0,95 • Nhom I: g m 51 m u thông có sô th t 1-51 – Phân nhóm 1: gôm 33 dong thông va chia nhiêu phân nhom phu – Phân nhóm 2: gôm 18 dong thông va chia nhi u phân nhom phu • Nhóm II: g m 28 m u thông, t ng – Phân nhom 1: gôm nhât mâu T4 v i m c ng v i nhóm khác ch vào kho ng 0,5% – Phân nhóm 2: gôm 27 dong thông o dòng T7 va T9 co sô t ng ông cao 0,95 K T QU NGHIÊN C U 3.2 N I DUNG 2: XÂY D NG V N GI NG 3.2.1 T o gi ng b ng ph ng pháp ghép 3.2.1.1 T o làm g c ghép Á p d ng Quy ph m k thu t xây d ng r ng gi ng v v n gi ng (QPN 15-93), ã t o c 11.050 tiêu chu n làm g c ghép, ó: – Qu ng Ninh có 3.692 – Qu ng Bình có 3.673 – Ngh An có 3.685 K T QU NGHIÊN C U 3.2 N I DUNG 2: XÂY D NG V 3.2.2 T o gi ng b ng ph 3.2.2.1 T o ghép K t qu : ã t o N GI NG ng pháp ghép c 7.772 ghép (v t 7,3%) ph c v tr ng mô hì K T QU NGHIÊN C U 3.2 N I DUNG 2: XÂY D NG V 3.2.2 T o gi ng b ng ph 3.2.2.1 T o ghép  ã hình thành N GI NG ng pháp ghép c mô hình v n gi ng t i  Qu ng Ninh (b sung thêm thông tin v lô, kho ng)  Qu ng Bình  Ngh An m i mô hình ha, m t Cây gi ng tr ng 400 cây/ha c ba v n gi ng có s sinh ng u, kho m nh K T QU NGHIÊN C U 3.3 N I DUNG 3: T P HU N, H NG D N K THU T GHÉP THÔNG NH A • ã t p hu n cho 20 ng i v k thu t ghép Thông nh a t i Trung tâm K hoa h c v s n xu t lâm nông nghi p Qu ng Ninh BÁO CÁO TÌNH HÌNH S D NG KINH PHÍ T ng kinh phí th c hi n: 3.690 tri u ng •Kinh phí t NSNN: 3.690 tri u ng •Kinh phí t ngu n khác: tri u ng N i dung kho n chi Công lao ng (khoa h c, ph thông) Kinh phí c Kinh phí ã s d ng phê t 1.658.000 1.658.000 1.152.000 1.152.000 Thi t b , máy móc - - Xây d ng, s a ch a nh - - 880.000 880.000 3.690.000 3.690.000 Nguyên, v t li u, n ng l ng Chi khác T ng c ng – K T LU N VÀ KI N NGH 5.1 K t lu n • ã ánh giá c ch tiêu v sinh tr ng, l ng nh a c a v n gi ng Thông nh a Y ên l p Qu ng Ninh R ng Thông nh a có t i > 50% s l ng có l ng nh a th p, s l ng có l ng nh a cao ch t t 0.5 – 4% S n l ng nh a c a r ng Thông ghép cao so v i r ng tr ng t h t • ã n ch n v l p h s cho 122 tr i d n, 83 tr i có n ng su t nh a cao t i t nh Qu ng Ninh, Ngh A n, Qu ng Bình ã c c p ch ng ch ngu n gi ng tr ng lâm nghi p Các tr i có n ng su t cao ã c mô t c i m lâm h c v giá tr ngu n gen Thông nh a •K t qu ánh giá a hình nh ch th RA PD cho th y : 75 tr i ch n l c c có sô t ng ông dao ông khoang 0,45 ên 0,95 ch ng t m u thông ch n l c c có m c a d ng di truy n r t cao ây t p oàn m u gi ng quan tr ng có th s d ng v i c lai t o gi ng thông m i có l ng nh a c ng nh ch t l ng nh a cao – K T LU N VÀ KI N NGH 5.1 K t lu n • tài ã góp ph n hoàn thi n k thu t ghép thông nh a v t o c 11.050 làm g c ghép, ó Qu ng Ninh có 3.692 , Qu ng Bình có 3.673 , Ngh A n có 3.685 Các làm g c ghép hoàn toàn kh e m nh, sinh tr ng phát tri n t t không b sâu b nh • ã xây d ng c 03 mô hình gi ng Thông nh a có n ng su t nh a cao t i Qu ng Ninh, Ngh A n, Qu ng Bình, m i mô hình 03 • ã t p hu n cho 20 ng i v k thu t ghép Thông nh a t i Trung tâm K hoa h c v s n xu t lâm nông nghi p Qu ng Ninh – K T LU N VÀ KI N NGH 5.2 K i n ngh • ngh n v ch t nh c n có ch qu n c a 25 tr i Thông nh a ch m sóc v gìn gi tr i nh a c ng nh mô hình v cho a ph ng c ng nh chuy n giao công ngh t i • ngh Nhà n phát tri n h mô hình th m quan, h c h i v a ph ng c c p kinh phí, cho phép nh a tr i nh m cung c p s nh ng cá th thông n gi ng nh m cung c p cành ghép ng nghiên c u thành d cho s n xu t l n b o v l n v ch trì ti p t c án s n xu t gi ng thông ng l n gi ng thông nh a tr i K T QU NGHIÊN C U 3.1.3 Đặc điểm hình thái giai đoạn vườn ươm thông nhựa địa phương Ch tiêu Qu ng Bình, Ngh An Qu ng Ninh Hình thái 1.1 Màu s c - Màu xanh 1.2 S b lá/cây - Nhi u h n (110 - 130 b /cây) - Ít h n (57 - 75 b /cây) 1.3 Chi u dài - Ng n h n (10 - 20 cm) - Dài h n (15 – 25 cm) 1.4 V t b - R i rác thân - Không có 1.5 V - Nh n, không bong - Bong m ng to - Nh (~ 0,7cm - 1cm - 2,2cm) 2.2 Chi u cao - Cao (> 10 cm) - Th p (< 10 cm) 2.3 S ch i/cây - Nhi u (~ – l c/cây) - Ch có l c/cây Sinh tr 2.1 m - Màu xanh vàng ng ng kính