Hoàn thiện hoạt động quản trị tài chính tại bệnh viện chợ rẫy

i

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM
--------------- * ----------------

TÔN VĂN TÀI

HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ
TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY

LUẬN VĂN THẠC SỸ
Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh.
Mã số ngành : 60340102

TP. HỒ CHÍ MINH – Tháng 12 năm 2013


ii

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM
--------------- * ----------------

TÔN VĂN TÀI

HOÀN THIỆN HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ
TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY
LUẬN VĂN THẠC SỸ
Chuyên ngành : Quản trị kinh doanh
Mã số ngành : 60340102

HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG

TP. HỒ CHÍ MINH – THÁNG 12 NĂM 2013


i

CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM

Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS.Trương Quang Dũng
(Ghi rõ họ, tên, họchàm, học vị và chữ ký)

Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP.HCM ngày 22
tháng 01 năm 2014.
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ)
1. PGS.TS. Nguyễn Phú Tụ - Chủ tịch hội đồng
2. TS. Lê Quang Hùng - Cán bộ nhận xét 1
3. TS. Mai Thanh Loan - Cán bộ nhận xét 2
4. PGS.TS. Bùi Lê Hà - Ủy viên
5. TS. Lại Tiến Dĩnh - Thư ký
Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn và Khoa quản lý chuyên ngành
sau khi Luận văn đã được sửa chữa (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV

Khoa quản lý chuyên ngành

ii

TRƯỜNG ĐẠI HỌC
CÔNG NGHỆ TP. HCM

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

PHÒNGQLKH–ĐTSĐH
TP.HCM, ngày

tháng

năm 2013

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: Tôn Văn Tài.

Giới tính:

Nam

Ngày,tháng,năm sinh: 28/11/1973.

Nơi sinh:

TP.Hồ Chí Minh

Chuyên ngành:Quản trị kinh doanh

MSHV:

1241820081.

I-TÊN ĐỀ TÀI:
Hoàn thiện hoạt động quản trị tài chính tại bệnh viện Chợ Rẫy
II-NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG
1) Hệ thống cở sở lý luận về tài chính và quản trị tài chính trong bệnh viện.
2) Phân tích thực trạng quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy.
3) Phân tích chủ trương xã hội hoá các hoạt động y tế của Nhà nước, định

hướng phát triển của tại Bệnh viện Chợ Rẫy và đề ra các giải pháp để hoàn thiện
hoạt động quản trị tài chính của Bệnh viện Chợ Rẫy.
III-NGÀY GIAO NHIỆM VỤ:

24/06/2013.

IV-NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ:.

24/12/2013

V-CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: TS. TRƯƠNG QUANG DŨNG

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH


i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ
công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này đã
được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc.

TP Hồ Chí Minh, ngày

tháng

Học viên thực hiện Luận văn

năm 2013


ii

LỜI CÁM ƠN
Luận văn này được thực hiện tại Trường Đại học công nghệ Tp.Hồ Chí
Minh. Trong quá trình hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được rất nhiều sự động
viên, giúp đỡ của nhiều cá nhân và tập thể.
Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Tiến sĩ Trương Quang
Dũng, người đã hướng dẫn tôi thực hiện luận văn này ngay từ lúc định hình các
nghiên cứu ban đầu cho đến lúc hoàn chỉnh luận văn.
Xin gửi lời cám ơn chân thành tới Ban Giám hiệu, Phòng Đào tạo sau đại
học, Quý thầy cô giáo Trường Đại học công nghệ Tp.Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện
cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Xin cám ơn Lãnh đạo Bệnh viện Chợ Rẫy đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong quá trình quan sát, thu thập dữ liệu, khảo sát cũng như phân tích thực trạng và
đề xuất chiến lược, giải pháp về quản trị tài chính cho bệnh viện.
Cuối cùng tôi xin gửi lời cám ơn đến gia đình, bạn bè, đồng nghiệp, những
người đã luôn đồng hành cùng tôi trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên
cứu của mình.
Tác giả Luận văn: Tôn Văn Tài.


iii

TÓM TẮT
1. GIỚI THIỆU
Quản trị tài chính trong một bệnh viện công lập hiện nay là một vấn đề quan
trọng trong hoạt động của bệnh viện nên đề tài “Hoàn thiện hoạt động quản trị tài
chính tại bệnh viện Chợ Rẫy” là một vấn đề có ý nghĩa thực tiễn cho Bệnh viện Chợ
Rẫy. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài là đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hoạt
động quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy.
2. NỘI DUNG
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, luận văn được tổ
chức thành 3 chương và các mục chính sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị tài chính trong bệnh viện
1.1. Khái quát về bệnh viện
1.2. Tài chính trong tổ chức
1.3. Cơ chế cơ chế tài chính bệnh viện công lập
1.4. Quản trị tài chính
1.5. Tóm tắt chương 1
Chương 2: Thực trạng quản trị hoạt động tài chính tại Bệnh viện Chợ
Rẫy
2.1. Giới thiệu tổng quan về Bệnh viện Chợ Rẫy

2.2. Công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy
2.3. Đánh giá công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy
2.4. Tóm tắt chương 2
Chương 3: Giải pháp và kiến nghị hoàn thiện hoạt động quản trị tài
chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy
3.1. Chủ trương xã hội hoá các hoạt động y tế của Nhà nước và định hướng
phát triển của tại Bệnh viện Chợ Rẫy.
3.2. Các giải pháp nâng cao hoạt động quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ
Rẫy.


iv

3.3. Một số kiến nghị
3.4. Tóm tắt chương 3

3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
Thứ nhất, hệ thống cở sở lý luận về tài chính và quản trị tài chính trong bệnh
viện, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến nội dung quản lý tài chính doanh nghiệp
như: Hoạch định tài chính, kiểm tra tài chính, quản lý vốn luân chuyển và phân tích
tài chính.
Thứ hai, phân tích thực trạng quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy qua
việc khái quát về Bệnh viện và phân tích, đánh giá công tác quản lý tài chính. Qua
phân tích đã rút ra được 4 điểm mạnh và 5 điểm yếu trong công tác quản lý tài
chính.
Thứ ba, phân tích chủ trương xã hội hoá các hoạt động y tế của Nhà nước,
định hướng phát triển của tại Bệnh viện Chợ Rẫy và đề ra 6 nhóm giải pháp để nâng
cao hoạt động quản trị tài chính của Bệnh viện Chợ Rẫy là: 1) Nâng cao điều kiện
và môi trường làm việc trong Hoàn thiện công tác hoạch định tài chính; 2) Đẩy
mạnh nguồn vốn xã hội hóa vào công tác đảm bảo khám chữa bệnh của Bệnh viện;

3) Nâng cao hiệu quả đầu tư trang thiết bị và sử dụng các vật tư dịch vụ kỹ thuật y
tế của Bệnh viện; 4) Xây dựng nguồn lực cho công tác quản trị và phân tích tài
chính; 5) Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính của Bệnh
viện; 6) Củng cố mối quan hệ trong nội bộ Bệnh viện.
4. KẾT LUẬN
Hoàn thiện hoạt động quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy là vấn đề hết
sức cần thiết. Bằng các phương pháp nghiên cứu khoa học, luận văn đã hệ thống cơ
sở lý luận về quản trị tài chính trong bệnh viện, phân tích thực trạng và các yếu tố
ảnh hưởng để đề ra các giải pháp hoàn thiện quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ
Rẫy.


v

ABSTRACT

1. INTRODUCTION
Hospital administrator in a public hospitalist now an important issue in the
operation of the hospital should be titled "Improving financial management
activities at Cho Ray Hospital "is a matter of real significance farewell to Cho Ray
Hospital. The goal of this project is to study and propose solutions to improve
operations administrator at Cho Ray Hospital charges.

2. CONTENT
Besides the introduction, conclusion, appendices and references, essays are
organized into three chapters and the following items:
Chapter 1 : Rationale for financial management in hospitals
1.1 . Overview of hospital
1.2 . Financial institutions
1.3 . Financing mechanism of public hospitals

1.4 . Financial management
1.5 . Summary of Chapter 1
Chapter 2 : Current status of financial management activities at Cho Ray
Hospital
2.1 . Overview of Cho Ray Hospital
2.2 . Financial management at Cho Ray Hospital
2.3 . Assessment of financial management at Cho Ray Hospital
2.4 . Summary of Chapter 2
Chapter 3 : Solutions and Recommendations improve financial management
activities in Cho Ray Hospital
3.1 . Socialization of the activities of state health and development
orientation of Cho Ray Hospital


vi

3.2 . The solutions improve the financial management activities at Cho Ray
Hospital
3.3 . Some suggestions
3.4 . Summary of Chapter 3

3. FINDINGS AND DISCUSSION
First, the theoretical basis of the system of finance and financial
management in hospitals, especially issues related to the content of corporate
financial management including financial planning, financial control, working
capital management and financial analysis.
Second, analysis of the current status of financial management at Cho Ray
Hospital by Hospital overview and analysis , assessment of financial management.
Through analysis has drawn 4 and 5 strengths weaknesses in financial management.
Third, social policy analysis of the medical activities of the State in the

development orientation of Cho Ray Hospital and 6 proposed solutions to improve
the financial management activities of Cho Ray Hospital are: 1) improve conditions
and working environment in t the Perfection of financial planning; 2) Promote
social capital goods in the assurance of hospital medical care; 3) Advanced
investment performance of equipment and materials used medical technical services
of Hospital; 4) Develop resources for governance and financial analysis; 5) Promote
the application of information technology in the financial management of hospitals;
6) Strengthen relationships within the Hospital.

4. CONCLUSION
Improving financial management activities at Cho Ray Hospital is essential
problem. By the method of scientific research, essays rationale system of financial
management in hospitals, analyze the situation and factors that influence to propose
a complete solution administrator in charge Cho Ray hospital.


vii

MỤC LỤC
LỜI CÁM ƠN............................................................................................................. II
TÓM TẮT .................................................................................................................III
MỤC LỤC ............................................................................................................... VII
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ...................................................... X
DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................................... XI
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ ................................................................. XII
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH TRONG BỆNH
VIỆN ...........................................................................................................................4
1.1. Khái quát về bệnh viện ........................................................................................ 4
1.1.1.Khái niệm ................................................................................................... 4

1.1.2.Phân loại ..................................................................................................... 4
1.2. Tổng quan về Tài chính doanh nghiệp ................................................................ 5
1.2.1 Khái niệm ................................................................................................... 5
1.2.2.Chức năng của tài chính tổ chức ................................................................ 5
1.3. Cơ chế cơ chế tài chính bệnh viện công lập........................................................ 6
1.3.1. Cơ chế tài chính đối với chi đầu tư phát triển ........................................... 6
1.3.2. Cơ chế tài chính đối với kinh phí chi hoạt động thường xuyên và
không thường xuyên .................................................................................. 8
1.4. Quản trị tài chính ............................................................................................ 10
1.4.1.Khái niệm quản trị tài chính ..................................................................... 10
1.4.2.Mục tiêu quản lý tài chính........................................................................ 12
1.4.3.Vai trò của quản trị tài chính .................................................................... 12
1.4.4.Nguyên tắc quản lý tài chính.................................................................... 14
1.4.5.Những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng tới quản trị tài chính ........................ 16
1.4.6.Nội dung của quản lý tài chính ................................................................ 18
1.5. Tóm tắt chương 1 .............................................................................................. 28


viii

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH TẠI
BỆNH VIỆN CHỢ RẪY.........................................................................................30
2.1. Giới thiệu tổng quan về Bệnh viện Chợ Rẫy .................................................... 30
2.1.1.Quá trình hình thành và phát triển ........................................................... 30
2.1.2.Quá trình hoạt động.................................................................................. 31
2.1.3.Chức năng, nhiệm vụ ............................................................................... 32
2.1.4.Cơ cấu tổ chức.......................................................................................... 33
2.1.5.Các nguồn lực .......................................................................................... 34
2.1.6.Tình hình hoạt động ................................................................................. 36
2.2. Công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy ........................................... 38

2.2.1.Công tác hoạch định thu viện phí của bệnh viện ..................................... 38
2.2.2.Công tác kiểm tra thu viện phí ................................................................. 39
2.2.3.Quản lý thu – chi ...................................................................................... 41
2.2.4.Phân tích tài chính .................................................................................... 43
2.3. Đánh giá công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy ............................ 46
3.3.1. Điểm mạnh .............................................................................................. 47
3.3.2. Điểm yếu ................................................................................................. 48
2.4. Tóm tắt chương 2 .............................................................................................. 50
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN HOẠT
ĐỘNG QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY ........................52
3.1. Chủ trương xã hội hoá các hoạt động y tế của Nhà nước và định hướng
phát triển của tại Bệnh viện Chợ Rẫy ............................................................... 52
3.1.1.Phương hướng và chủ trương xã hội hoá các hoạt động y tế của
Nhà nước ................................................................................................. 52
3.1.2.Định hướng phát triển của Bệnh viện Chợ Rẫy ....................................... 54
3.2. Các giải pháp nâng cao hoạt động quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ
Rẫy .................................................................................................................... 56
3.2.1.Hoàn thiện công tác hoạch định tài chính ................................................ 56


ix

3.2.2.Đẩy mạnh nguồn vốn xã hội hóa vào công tác đảm bảo khám chữa
bệnh của Bệnh viện ................................................................................. 58
3.2.3.Nâng cao hiệu quả đầu tư trang thiết bị và sử dụng các vật tư dịch
vụ kỹ thuật y tế của Bệnh viện ................................................................ 59
3.2.4.Xây dựng nguồn lực cho công tác quản trị và phân tích tài chính ........... 60
3.2.5. Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong quản trị tài chính
của Bệnh viện .......................................................................................... 62
3.2.6.Củng cố mối quan hệ trong nội bộ Bệnh viện ......................................... 63

3.3. Một số kiến nghị................................................................................................ 64
3.3.1.Đối với Nhà nước và Bộ y tế ................................................................... 64
3.3.2.Đối với Bộ Tài chính................................................................................ 65
3.4. Tóm tắt chương 3 .............................................................................................. 66
KẾT LUẬN ..............................................................................................................67
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................68
PHỤ LỤC .................................................................................................................69


x

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT

BHXH

Bảo hiểm xã hội

BHYT

Bảo hiểm y tế

DN

Doanh nghiệp

DVYT

Dịch vụ y tế

GTGT

Giá trị gia tăng

NGO

Phi chính phủ nước ngoài

ODA

Vốn hỗ trợ phát triển chính thức

TNDN

Thu nhập doanh nghiệp

TP.

Thành phố

TSCĐ

Tài sản cố định

UBND

Ủy ban nhân dân


xi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1: Cơ cấu lao động ........................................................................................34
Bảng 2.2: Vốn và tài sản 2010-2012 .........................................................................36
Bảng 2.3: Kết quả khám chữa bệnh 3 năm 2010-2012 .............................................37
Bảng 2.4: Nguồn thu của bệnh viện Chợ Rẫy 2010-2012 ........................................42
Bảng 2.5: Các khoản chi của Bệnh viện Chợ Rẫy 2010-2012 ..................................44
Bảng 2.6: Hiệu quả hoạt động và trích lập các quỹ 2010-2012 ................................45
Bảng 2.7: Các tỷ số về hiệu quả hoạt động 2010-2012 ............................................45
Bảng 2.8: Các tỷ số về đòn bẩy tài chính 2010-2012 ............................................ 45
Bảng 2.9: Các tỷ số về sinh lợi trên doanh thu 2010-2012 ..................................... 45
Bảng 2.10: Các tỷ số về sinh lợi trên tổng tài sản 2010-2012 ............................ 457


xii

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
Hình 1.1: Sơ đồ phân tích tài chính bệnh viện ..........................................................25
Hình 2.1: Cơ cầu tổ chức của bệnh viện Chợ Rẫy ....................................................33


1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Bệnh viện Chợ Rẫy là một bệnh viện lớn, là bệnh viện hạng đặc biệt, và là
bệnh viện tuyến cuối phụ trách các tỉnh phía nam từ Đà nẵng đến Cà mau. Hàng
ngày có hơn 4.000 bệnh nhân khám bệnh ngoại trú, và hơn 2.500 bệnh nhân được
điều trị nội trú. Với doanh thu hàng năm trên 2.000 tỷ đồng. Bệnh viện đã sớm chủ

động thực hiện đổi mới cơ chế quản lý tài chính để tạo nguồn vốn đầu tư Trang thiết
bị y tế, nghiên cứu khoa học nâng cao chất lương điều trị. Từ năm 2006 đến 2008:
Bệnh viện thực hiện tự chủ một phần kinh phí hoạt động thường xuyên, đến năm
2009 bệnh viện mạnh dạn thực hiện tự chủ toàn bộ kinh phí hoạt động thường
xuyên, đến nay là bệnh viện duy nhất thực hiện tự chủ toàn bộ kinh phí hoạt động
thường xuyên tại miền Nam.
Sau hơn 6 năm thực hiện theo cơ chế quản lý tài chính mới, Bệnh viện Chợ
Rẫy đã có một số thành tựu, nâng cao được chất lượng điều trị, tuy nhiên về Quản rị
tài chính vẫn còn một số điều bất cập, không đạt được mục tiêu đề ra như vẫn chưa
tạo được nguồn kinh phí để đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị y tế, thực hiện xã hội
hóa chưa cao, chưa cải thiện được đời sống cán bộ công chức viên chức ngành y tế.
Có hàng loạt Thông tư hướng dẫn ra đời nhằm để điều chỉnh thực hiện Nghị định
43/2006/NĐ-CP nhằm hoàn thiện cơ chế quản lý tài chính mới đối với ngành y tế,
tuy nhiên chưa nói đến vấn đề Quản trị tài chính trong các cơ sở y tế công lập. Điều
này đòi hỏi cần thiết phải có một mô hình quản trị tài chính hoàn chỉnh để giải
quyết các vấn đề về tài chính hiện nay của Bệnh viện.
Nền y tế Việt nam ngày nay đang ngày càng phát triển, nhiều tiến bộ khoa
học kỹ thuật được áp dụng, song song đó chất lượng dịch vụ y tế (DVYT) đòi hỏi
phải đáp ứng ngày càng cao cho người dân, trong khi đó viện phí thì còn nhiều bất
cập, đơn giá dịch vụ kỹ thuật y tế thì chưa được tính đúng tính đủ, quản lý kinh tế y
tế tại các bệnh viện công còn xem nhẹ do trước đây được Nhà nước bao cấp, kinh tế


2

y tế hiện nay phát sinh rất nhiều các mối quan hệ tài chính phức tạp đòi hỏi công
việc quản trị tài chính cần được các Bệnh viện đặc biệt chú trọng. Từ bệnh viện
công lập được Nhà nước cấp kinh phí chuyển sang bệnh viện tự chủ về kinh phí
hoạt động, Bệnh viện không thể tránh khỏi những khó khăn, lúng túng trong công
tác quản lý điều hành tài chính của mình. Nhằm khắc phục tình trạng trên đồng thời

giúp Bệnh viện quản trị tài chính một cách hoàn thiện nhất, mang lại hiệu quả hoạt
động cao nhất tác giả đã chọn đề tài “Hoàn thiện hoạt động quản trị tài chính của
Bệnh viện Chợ Rẫy”.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Mục đích của đề tài là thông qua phân tích thực trạng quản trị tài chính để đề
xuất các giải pháp nâng cao hoạt động quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy
nhằm đáp ứng nhu cầu phát triển trong giai đoạn tới. Để thực hiện mục tiêu này,
luận văn có nhiệm vụ sau:
-

Hệ thống cở sở lý luận về tài chính và quản trị tài chính tại bệnh viện.

-

Phân tích thực trạng hoạt động quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy.

-

Phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề ra các giải pháp nhằm hoàn thiện

hoạt động quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy và kiến nghị với cấp trên.
3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Hoạt động tài chính và quản trị tài chính trong bệnh
viện.
Phạm vi nghiên cứu: Tại Bệnh viện Chợ Rẫy.
4. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính với nguồn số liệu thứ cấp
là chủ yếu, được thu thập từ các nghiên cứu trước đây và các tài liệu về tài chính tổ
chức, các báo cáo của tổng cục thống kê, các báo cáo của Cục Quản lý khám chữa
bệnh, báo cáo tài chính, báo cáo kết quả thu viện phí của Bệnh viện Chợ Rẫy. Ngoài

3

ra còn có dữ liệu sơ cấp được thu thập từ quan sát thực tiễn. Các dữ liệu sau khi thu
thập được phân tích bằng các phương pháp như: thống kê, mô tả, so sánh và tổng
hợp, khái quát hóa…
5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài
Đề tài giúp cho Bệnh viện Chợ Rẫy có cái nhìn rõ hơn về tình hình quản trị
tài chính của mình; từ đó đưa ra những quyết định tài chính hợp lý, phù hợp với tình
hình của bệnh viện, đến đảm bảo các quyết định tài chính được thực hiện và phù
hợp với mục tiêu của hoạt động tài chính bệnh viện cũng như mục tiêu phát triển
chung của kinh tế y tế bệnh viện.
6. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn gồm 10 bảng, 2 hình và tổ chức thành 3 chương như sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản trị tài chính trong bệnh viện
Chương 2: Thực trạng hoạt động quản trị tài chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy
Chương 3: Giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động quản trị tài
chính tại Bệnh viện Chợ Rẫy.


4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH
TRONG BỆNH VIỆN

1.1. Khái quát về bệnh viện
1.1.1. Khái niệm
Bệnh viện – Cơ sở khám chữa bệnh là cơ sở cố định hoặc lưu động, có quyết

định thành lập của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với cơ sở khám bệnh, chữa
bệnh do Nhà nước thành lập hoặc giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh hoặc giấy
phép đầu tư theo quy định của pháp luật đối với cơ sở khám bệnh, chữa bệnh khác.
Bệnh viện có tư cách pháp nhân, con dấu, tài khoản và tổ chức bộ máy kế
toán theo quy định của pháp luật về kế toán để thực hiện nhiệm vụ cung cấp dịch vụ
công hoặc phục vụ quản lý nhà nước trong các lĩnh vực chuyên môn y tế khám
bệnh, chữa bệnh.

1.1.2. Phân loại
Các bệnh viện ở Việt Nam hiện nay bao gồm: Bệnh viện công lập, Bệnh viện
liên doanh liên kết và bệnh viện ngoài công lập. Trong giai đoạn xã hội hóa hiện
nay, Nhà nước đang phát triển ngành y tế, cải cách tài chính của các bệnh viện công
lập. Các bệnh viện công lập chia làm 4 nhóm sau:
-

Nhóm 1: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm được toàn bộ kinh

phí hoạt động thường xuyên và kinh phí đầu tư phát triển;
-

Nhóm 2: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm được toàn bộ kinh

phí hoạt động thường xuyên;
-

Nhóm 3: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp tự bảo đảm một phần kinh phí

hoạt động thường xuyên;

5

-

Nhóm 4: Đơn vị có nguồn thu sự nghiệp thấp hoặc không có nguồn thu,

kinh phí hoạt động thường xuyên theo chức năng, nhiệm vụ được giao do ngân sách
nhà nước bảo đảm toàn bộ.

1.2. Tổng quan về Tài chính Doanh nghiệp
1.2.1 Khái niệm
Tài chính doanh nghiệp là một khâu của tài chính trong nền kinh tế, là một
phạm trù khách quan gắn liền với sự ra đời của nền kinh tế hóa tài chính tiền tệ. Để
có thể tiến hành hoạt động kinh doanh thì bất cứ một tổ chức nào cũng phải có một
lượng tiền tệ nhất định, đó là tiền đề cần thiết. Quá trình hoạt động của tổ chức cũng
là quá trình hình thành, phân phối và sử dụng các quỹ tiền tệ của tổ chức. Trong quá
trình đó, đã phát sinh các luồng tiền tệ gắn liền với các hoạt động của tổ chức. Các
luồng tiền bao gồm các luồng tiền tệ đi vào và các luồng tiền tệ đi ra khỏi tổ chức,
tạo thành sự vận động của các luồng tài chính trong tổ chức.
Tài chính tổ chức là hệ thống những mối quan hệ kinh tế diễn ra dưới hình
thức giá trị giữa tổ chức và môi trường xung quanh, nó phát sinh trong quá trình tạo
lập và sử dụng quỹ tiền tệ của tổ chức. Hoạt động tài chính tổ chức là một trong
những hoạt động cơ bản nhất đối với mỗi tổ chức. Hoạt động tài chính tổ chức nếu
được duy trì và phát triển một cách ổn định thì sẽ tạo tiền đề và nền tảng vững chắc
cho mọi hoạt động khác của tổ chức vận động và phát triển. Hoạt động tài chính tổ
chức giúp cho tổ chức thực hiện các mục tiêu như huy động, khai thác vốn, đáp ứng
nhu cầu sử dụng vốn cũng như phân bổ và sử dụng các nguồn vốn một cách hợp lý
và hiệu quả.

1.2.2. Chức năng của tài chính doanh nghiệp

1.2.2.1. Chức năng phân phối
Đối với mỗi tổ chức thì vấn đề tài chính là vô cùng quan trọng. Để quá trình
hoạt động có thể diễn ra thì vốn của tổ chức phải được phân phối cho các mục đích
khác nhau và các mục đích này đều hướng tới một mục tiêu chung của tổ chức. Quá


6

trình phân phối vốn cho các mục đích đó được thể hiện theo các tiêu chuẩn và định
mức được xây dựng dựa trên các mối quan hệ kinh tế của tổ chức với môi trường
hoạt động. Tiêu chuẩn và định mức phân phối đó không phải cố định trong suốt quá
trình phát triển của tổ chức mà nó thường xuyên được điều chỉnh cho phù hợp với
tình hình từng giai đoạn hoạt động của tổ chức.
1.2.2.2. Chức năng giám đốc bằng tiền
Bên cạnh chức năng phân phối thì tài chính tổ chức cũng có chức năng giám
đốc bằng tiền. Chức năng này không thể tách khỏi chức năng phân phối, nó giúp
cho chức năng phân phối diễn ra có hiệu quả nhất. Kết quả của mọi hoạt động hoạt
động của tổ chức đều được thể hiện thông qua các chỉ tiêu tài chính như thu, chi,
lãi, lỗ… Các chỉ tiêu tài chính này tự thân nó đó phản ánh được tình hình hoạt động
cũng như tình hình thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội của tổ chức và cũng giúp
các nhà quản lý đánh giá được mức độ hợp lý và hiệu quả của quá trình phân phối,
để từ đó có thể tìm ra được phương hướng và biện pháp điều chỉnh để đạt được hiệu
quả cao hơn trong kỳ kinh doanh tiếp theo.
1.2.2.3. Mối quan hệ giữa hai chức năng của tài chính tổ chức
Chức năng phân phối và chức năng giám đốc bằng tiền của tài chính tổ chức
có mối quan hệ mật thiết với nhau. Chức năng phân phối là tiền đề của hoạt động,
nó xảy ra trước và sau một chu trình hoạt động. Chức năng giám đốc bằng tiền luôn
theo sát chức năng phân phối, ở đâu có sự phân phối thì ở đó có giám đốc bằng tiền
và có tác dụng điều chỉnh quá trình phân phối cho phù hợp với điều kiện hoạt động
của tổ chức. Hai chức năng này cùng tồn tại và hỗ trợ cho nhau để hoạt động tài

chính tổ chức diễn ra thuận lợi và đạt hiệu quả cao nhất.

1.3.Cơ chế tài chính bệnh viện công lập
1.3.1. Cơ chế tài chính đối với chi đầu tư phát triển
-

Về xây dựng quy hoạch phát triển và dự án đầu tư, bệnh viện công lập vị

căn cứ vào quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống y tế đã được Thủ tướng Chính


7

phủ phê duyệt; Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống y tế trong phạm vi tỉnh,
thành phố (TP.) trực thuộc Trung ương đã được Ủy ban nhân dân (UBND) cấp tỉnh
phê duyệt; Quy chế tổ chức và hoạt động, chức năng, nhiệm vụ được giao để xây
dựng quy hoạch phát triển của đơn vị mình trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Căn
cứ vào quy hoạch phát triểnđược duyệt, tình hình thực tế về cơ sở hạ tầng, trang
thiết bị của đơn vị, các quy chuẩn, tiêu chuẩn hiện hành, đơn vị lập và trình cấp có
thẩm quyền thẩmđịnh, phê duyệt các dự án đầu tư xây dựng mới, cải tạo, nâng cấp
theo quy định của pháp luật.
-

Về nguồn vốn chi đầu tư phát triển, đối với các đơn vị thuộc nhóm 1 bao

gồm: Vốn tín dụng đầu tư của Ngân hàng Phát triển Việt Nam; Vốn hỗ trợ phát
triển chính thức (ODA) và phi chính phủ nước ngoài (NGO); Vốn huy động từ các
tổ chức, cá nhân theo quy định của pháp luật; Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp
của đơn vị; Các nguồn vốn khác theo quy định của pháp luật. Đối với các đơn vị
thuộc nhóm 2, nhóm 3 và nhóm 4: Nhà nước bảo đảm vốn đầu tư về cơ sở hạ tầng,

trang thiết bị để đơn vị có đủ điều kiện thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn theo
chức năng, nhiệm vụ được giao. Nguồn vốn đầu tư từ: Vốn đầu tư phát triển từ ngân
sách nhà nước; vốn trái phiếu Chính phủ; ODA, NGO; nguồn xổ số kiến thiết và
các nguồn vốn hợp pháp khác của địa phương; Quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp;
Các nguồn vốn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.
-

Về nguồn vốn chi đầu tư phát triển đối với các cơ sở thực hiện xã hội hóa

của đơn vị sự nghiệp y tế công lập đối với cơ sở hạch toán độc lập tự bảo đảm chi
phí hoạt động trong khuôn viên hiện có của đơn vị, nguồn vốn đầu tư từ: Quỹ phát
triển hoạt động sự nghiệp; Huy động của công chức, viên chức, người lao động
trong đơn vị theo phương thức trả lãi suất cố định với lãi suất thỏa thuận tối đa
không quá 150% mức lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công bố tại
thời điểm vay; Nguồn vốn tín dụng đầu tư của Ngân hàng Phát triển Việt Nam; Vốn
liên doanh, liên kết của các tổ chức, cá nhân và các nguồn vốn hợp pháp khác.


8

-

Về quản lý, sử dụng tài sản, các đơn vị sự nghiệp y tế công lập được giao

tài sản theo quy định của Luật quản lý, sử dụng tài sản nhà nước và các văn bản
hướng dẫn thực hiện Luật. Các tài sản được đầu tư xây dựng, mua sắm bằng tiền có
nguồn gốc từ ngân sách nhà nước (từ nguồn thu phí, lệ phí được để lại cho đơn vị
sử dụng theo chế độ quy định, từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp), từ nguồn vốn
vay, vốn huy động và sử dụng kinh phí từ các nguồn thu, các hoạt động dịch vụ để
trả nợ vốn vay, vốn huy động được coi là tài sản nhà nước giao cho đơn vị quản lý,

sử dụng.

1.3.2. Cơ chế tài chính đối với kinh phí chi hoạt động thường xuyên và
không thường xuyên
-

Nguồn tài chính chi hoạt động thường xuyên bao gồm: Ngân sách nhà

nước đối với các đơn vị thuộc nhóm 3, nhóm 4; Nguồn thu sự nghiệp từ việc cung
cấp các DVYT; trong đó nguồn thu của các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh...;
Nguồn thu từ việc cung ứng hàng hóa, dịch vụ theo cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ
cung cấp dịch vụ sự nghiệp công; Từ phần được để lại từ số thu phí, lệ phí thuộc
ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật; Trích nộp của các cơ sở hạch toán
độc lập trực thuộc đơn vị theo quy chế chi tiêu nội bộ; Thu nhập được chia của các
cơ sở hạch toán độc lập sau khi hoàn thành nghĩa vụ với ngân sách nhà nước và thu
từ các hoạt động khác theo quy định của pháp luật (nếu có).
-

Ngân sách nhà nước bảo đảm chi hoạt động thường xuyên cho các đơn vị

làm nhiệm vụ khám bệnh, chữa bệnh (trừ các cơ sở làm nhiệm vụ khám bệnh, chữa
bệnh phong, tâm thần) thuộc nhóm 3, nhóm 4: Năm 2013 Ngân sách nhà nước tiếp
tục bảo đảm như năm 2012 và kinh phí để chi trả chế độ phụ cấp đặc thù chưa được
tính vào giá DVYT, kinh phí để thực hiện các chế độ, chính sách mới do Nhà nước
quy định theo nguyên tắc bảo đảm tốc độ tăng chi cho y tế cao hơn tốc độ tăng chi
bình quân chung của ngân sách nhà nước. Giai đoạn 2014 – 2015: Ngân sách nhà
nước bảo đảm chi phí duy tu, sửa chữa thường xuyên tài sản cố định (TSCĐ) chưa
được kết cấu vào giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh; Chi phí về tiền lương, các loại

9

phụcấp, các khoản đóng góp theo quy định hiện hành (Ngân sách đảm bảo 100%
Quỹ tiền lương cơ bản cho các bệnh viện tuyến quận, huyện, 70% Quỹ tiền lương
cơ bản cho các bệnh viện tuyến tỉnh ở khu vực miền núi, Tây Nguyên và các bệnh
viện quận thuộc Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh, 50% Quỹ tiền lương cơ bản cho các
bệnh viện thuộc Trung ương và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương còn lại).
Giai đoạn 2016 - 2017: Ngân sách nhà nước bảo đảm 50% Quỹ tiền lương cơ bản
cho các bệnh viện tuyến quận, huyện; các bệnh viện còn lại được kết cấu 100% Quỹ
tiền lương cơ bản và chi phí duy tu, sửa chữa thường xuyên TSCĐ vào giá dịch vụ
khám bệnh, chữa bệnh.
-

Ngân sách nhà nước bảo đảm toàn bộ kinh phí hoạt động thường xuyên

của đơn vị làm nhiệm vụ khám bệnh, chữa bệnh và nuôi dưỡng người bệnh phong,
tâm thần theo cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ cung cấp dịch vụ sự nghiệp công trên
cơ sở số lượng đối tượng và mức chi cho các loại đối tượng đơn vị đã phục vụ.
-

Quyền tự chủ về các khoản thu, mức thu:

+ Đối với các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh cung cấp cho người bệnh, kể
cả người bệnh có thẻ bảo hiểm y tế (BHYT): Giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh
được tính theo từng dịch vụ, kỹ thuật y tế hoặc tính theo trường hợp bệnh.
+ Đối với các khoản thu phí, lệ phí: Thực hiện thu đúng, thu đủ theo mức
thu và đối tượng thu do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định.
+ Đối với những hàng hóa, dịch vụ được cơ quan có thẩm quyền đặt hàng
thì mức thu theo giá do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định; trường hợp chưa
được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quy định giá, thì mức thu được xác định trên

cơ sở dự toán chi phí được cơ quan tài chính cùng cấp thẩm định chấp thuận.
+ Đối với những hoạt động dịch vụ ngoài chức năng, nhiệm vụ được giao,
theo hợp đồng thỏa thuận với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, hoạt động
liên doanh, liên kết: Đơn vị được quyết định các khoản thu, mức thu theo nguyên
tắc bảo đảm đủ bù đắp chi phí và có tích lũy. Đơn vị phải mở sổ kế toán theo dõi,