Kỹ năng tư duy sáng tạo

Kỹ năng tư duy sáng tạo

Có thể không quá lời khi nói rằng, nếu không có tư duy sáng tạo thì
không thể có một xã hội phát triển như ngày nay. Chính nhờ có sáng tạo
mà con người qua từng thời đại chế tạo ra biết bao nhiêu thiết bị để “nối
dài” khả năng của con người.
Kính viễn vọng chính là sự nối dài của đôi mắt, cần cẩu là sự nối dài của
đôi tay và máy bay là sự nối dài của đôi chân…
Trong công việc cũng vậy, nếu không có tư duy sáng tạo thì con người
không thể giải quyết được những vấn đề nan giải đòi hỏi phải có những
giải pháp mang tính đột phá và hoàn toàn mới lạ. Đối với các bạn trẻ, tư
duy sáng tạo là một phẩm chất năng động cũng như sức sống của tuổi
trẻ, khẳng định được vị thế của mình trong thời đại mới và góp phần xây
dựng xã hội ngày một phát triển hơn. Nhưng để làm được điều đó, trước
hết phải trả lời được câu hỏi “Tư duy sáng tạo là gì? Làm sao rèn luyện
được kỹ năng tư duy sáng tạo?”

Truy tìm khái niệm


Theo các nhà tâm lý học thì hoạt động sáng tạo được xem là dạng hoạt
động cao nhất của con người. Năng lực sáng tạo là cốt lõi của hoạt động
sáng tạo, làm tiền đề bên trong của hoạt động sáng tạo, nó được xác định
từ chất lượng đặc biệt của các quá trình tâm lý mà trước hết là quá trình
trí nhớ, tư duy, xúc cảm, ý chí,…
Tư duy sáng tạo là kiểu giải quyết vấn đề dựa trên sự động não tối đa
nhằm tạo điều kiện tìm ra phương án tối ưu dựa trên những phương án
được nêu ra. Điều này thoạt đầu nghe có vẻ đơn giản nhưng thực ra là cả
một quá trình rất phức tạp đòi hỏi sự nỗ lực cao độ của hoạt động trí óc.
Trước một vấn đề nan giải, khi tất cả các phương án cũ đều không thể
giải quyết được, con người buộc phải tìm ra càng nhiều giải pháp càng

tốt, sau đó sàng lọc và chọn ra giải pháp hay nhất trong số những giải
pháp đã đưa ra. Tuy nhiên, con đường và quá trình tìm ra những giải
pháp mới không hề đơn giản, đó là cả một quá trình “vật lộn” của trí não
cho đến lúc cảm thấy “lóe sáng” để rồi mừng rỡ kêu lên “Eureka” giống
như Ascimet ngày xưa. Nhưng muốn đạt đến tầng bậc ấy thì nhất thiết
phải tạo ra những điều kiện thuận lợi cần thiết để giúp quá trình tư duy
sáng tạo được thăng hoa.
Điều kiện để sáng tạo
Điều kiện để quá trình sáng tạo trở thành hiện thực không phải chỉ là một
điều kiện đơn độc mà đó là sự tổng hợp nhiều điều kiện. Có thể kể đến
một số điều kiện sau:
+ Có nhu cầu khám phá và đặt vấn đề
+ Có sự tự tin nội tại
+ Có ý chí và sự nỗ lực
+ Biết hoài nghi và không vâng lời
+ Biết loại bỏ những suy nghĩ “thói quen”
+ Biết vận dụng những kỹ thuật tư duy sáng tạo
Có rất nhiều cách để có thể tư duy sáng tạo, sau đây là một số cách
thường dùng như công não, quy nạp, diễn dịch
Công não


Công não là thủ thuật kích thích con người khai thác tối đa những ý tưởng
khi não bị tập kích liên tục bằng cách:
+ Từng vấn đề
+ Lấy ý kiến, ý tưởng
+ Xây dựng mạng
+ Phân tích lựa chọn
+ Quyết định lựa chọn
Quy nạp

Quy nạp là việc đi từ những sự việc riêng lẻ để đi đến một cái chung, một
kết luận khái quát. Phương pháp tư duy quy nạp là phương pháp đi từ cái
cá biệt đến cái chung nhất, từ nhiều biểu hiện lặp lại để khái quát thành
một kết luận.
Diễn dịch
Diễn dịch là sự vận động của nhận thức từ cái chung đến cái riêng, từ
tổng thể đến bộ phận. Phép diễn dịch là phép suy luận lấy việc lớn để suy
việc nhỏ, lấy cái chung để suy cái riêng, lấy cái bản chất, cái quy luật để
gắn cho cái biểu hiện, cái chi tiết. Phương pháp diễn dịch là phương pháp
tư duy đi từ tiền đề tri thức chung suy ra kết luận tri thức đặc thù.
Tư duy sáng tạo là một kỹ năng cực kỳ quan trọng với mỗi người chúng ta
trong cuộc sống vì chính nó sẽ đáp ứng những thách thức luôn xảy ra. Tư
duy sáng tạo là thanh công cụ cực kỳ quan trọng để mỗi người dù ở vị trí
nào, đẳng cấp nào cũng có thể vượt qua lối mòn trong suy nghĩ, hành
động để hướng đến những giải pháp mới mẻ. Đó không chỉ là yêu cầu của
cuộc sống mà còn là những phương pháp để bạn chinh phục những khó
khăn của cuộc đời.