THỰC TRẠNG HIỆU QUẢ SỬ DỤNG VỐN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN QUẢN LÍ DỰ ÁN SENA

CH

NGă1.ă C ăS LÝ LU N V HI U QU S
TRONG DOANH NGHI P

D NG V N

1.1. T ng quan v v n trong doanh nghi p
1.1.1. Khái ni m v v n trong doanh nghi p
ti n hành b t c ho t đ ng s n xu t kinh doanh nào, doanh nghi p c ng c n
ph i có v n. V n kinh doanh là đi u ki n tiên quy t có ý ngh a quy t đ nh đ n quá
trình s n xu t - kinh doanh c a doanh nghi p, chính vì v y ng i ta th ng nói v n là
chìa khoá đ m r ng và phát tri n kinh doanh.
Trong bình di n tài chính, m i doanh nghi p t tìm ki m ngu n v n trên th
tr ng và t ch trong vi c s d ng v n. Nhu c u v v n c a doanh nghi p đ c th
hi n khâu thành l p doanh nghi p, trong chu kì kinh doanh và khi ph i đ u t thêm.
Giai đo n nào doanh nghi p c ng có nhu c u v v n. Vì v y, v n là y u t quan tr ng,
quy t đ nh đ n s t n t i và phát tri n c a doanh nghi p.
Có nhi u quan ni m v v n. Các nhà kinh t h c c đi n ti p c n v n v i góc đ
hi n v t. H cho r ng, v n là m t trong nh ng y u t đ u vào trong quá trình s n xu t
kinh doanh. Cách hi u này phù h p v i trình đ qu n lý kinh t còn s khai - giai đo n
kinh t h c m i xu t hi n và b t đ u phát tri n.
Theo m t s nhà tài chính thì v n là t ng s ti n do nh ng ng i có c ph n
trong Công ty đóng góp và h nh n đ c ph n thu nh p chia cho các ch ng khoán c a
Công ty. Nh v y, các nhà tài chính đư chú ý đ n m t tài chính c a v n, làm rõ đ c
ngu n v n c b n c a doanh nghi p đ ng th i cho các nhà đ u t th y đ c l i ích
c a vi c đ u t , khuy n khích h t ng c ng đ u t vào m r ng và phát tri n s n
xu t.
Trong cu n “Kinh t h c” c a mình, David Begg và m t s nhà kinh t cho r ng:
V n là m t lo i hàng hoá nh ng đ c s d ng ti p t c vào quá trình s n xu t kinh
doanh ti p theo. Có hai lo i v n là v n hi n v t và v n tài chính. V n hi n v t là d

tr các lo i hàng hoá đư s n xu t ra các hàng hoá và d ch v khác. V n tài chính là ti n
m t, ti n g i ngân hàng... t đai không đ c coi là v n.
M t s nhà kinh t h c khác cho r ng v n bao g m toàn b các y u t kinh t
đ c b trí đ s n xu t hàng hoá, d ch v nh tài s n tài chính mà còn c các ki n th c
v kinh t k thu t c a doanh nghi p đư tích lu đ c, trình đ qu n lý và tác nghi p
c a các cán b đi u hành cùng ch t l ng đ i ng công nhân viên trong doanh nghi p,
uy tín, l i th , th ng hi u c a doanh nghi p.
M t s quan đi m khác l i cho r ng v n là giá tr đem l i giá tr th ng d .
1


Các quan ni m v v n nêu trên đư ti p c n d i nh ng góc đ nghiên c u khác
nhau, trong nh ng đi u ki n l ch s khác nhau, qua đó ta có th khái quát v v n là
toàn b giá tr c a tài s n doanh nghi p ngăraăbanăđ uăvƠătrongăcácăgiaiăđo n
ti p theo c a quá trình s n xu t kinh doanh nh m m că đíchă t ngăgiáă tr t iă đaă
cho ch s h u doanh nghi p.
1.1.2.

c đi m c a v n trong doanh nghi p

Th nh t, v n là đ i di n cho m t l ng giá tr tài s n, có ngh a v n là bi u
hi n b ng giá tr c a các tài s n h u hình và vô hình nh : nhà x ng, đ t đai, máy
móc, thi t b , ch t xám, thông tin,… M t l ng ti n phát hành ra ph n ánh giá tr th c
c a hàng hoá đ đ a vào đ u t .
Th hai, v n luôn v n đ ng đ sinh l i. V n đ c bi u hi n b ng ti n nh ng
ti n ch là d ng ti m n ng c a v n.
bi n thành v n thì đ ng ti n đó ph i đ c đ a
vào ho t đ ng kinh doanh nh m ki m l i. Trong quá trình v n đ ng, đ ng v n có th
thay đ i hình thái bi u hi n, nh ng đi m xu t phát và đi m cu i cùng c a vòng tu n
hoàn ph i là giá tr - là ti n.

ng v n ph i quay v xu t phát v i giá tr l n h n - đó
là nguyên lý đ u t , s d ng và b o toàn v n. Do v y khi đ ng v n b đ ng, tài s n
c đ nh không đ c s d ng, tài nguyên, s c lao đ ng không đ c dùng đ n và n y
sinh các kho n n khó đòi… là đ ng v n “ch t”. M t khác, ti n có v n đ ng nh ng b
phân tán quay v n i xu t phát v i giá tr th p h n thì đ ng v n c ng không đ c đ m
b o, chu k v n đ ng ti p theo s b nh h ng.
Th ba, v n không tách r i ch s h u trong quá trình v n đ ng, m i đ ng v n
ph i g n v i m t ch s h u nh t đ nh. N u đ ng v n không rõ ràng v ch s h u s
gây lãng phí, không hi u qu . Trong n n kinh t th tr ng, ch có xác đ nh rõ ch s
h u thì đ ng v n m i đ c s d ng h p lý và có hi u qu cao.
Th t , ph i xem xét v y u t th i gian c a đ ng v n, đi u này có ngh a là v n
có giá tr v m t th i gian. Trong đi u ki n c ch th tr ng, ph i xem xét y u t th i
gian vì nh h ng s bi n đ ng c a giá c , l m phát nên giá tr c a đ ng ti n m i
th i k là khác nhau.
Th n m, v n ph i đ c t p trung tích t đ n m t l ng nh t đ nh m i có th
phát huy đ c tác d ng. N u nh s v n ban đ u quá ít doanh nghi p s không đ kh
n ng tài chính đ đ u t c s v t ch t, mua, nh p kho hàng hóa, nguyên v t li u đ
b t đ u s n xu t kinh doanh, c ng nh không th m r ng quy mô doanh nghi p. V y
nên đ gia t ng s l ng v v n, doanh nghi p không ch khai thác ti m n ng v v n
c a mình mà còn ph i tìm cách thu hút ngu n v n t bên ngoài nh phát hành c
phi u, liên doanh liên k t v i các doanh nghi p khác. Nh v y v n c a doanh nghi p
2

Thang Long University Library


s t ng lên và đ c gom thành món l n, phát huy đ c hi u qu c a v n trong vi c
đ u t kinh doanh s n xu t, m r ng quy mô doanh nghi p.
Th sáu, v n đ c quan ni m là m t lo i hàng hoá đ c bi t trong n n kinh t th
tr ng. Nh ng ng i có v n có th cho vay và nh ng ng i c n v n s đi vay, có

ngh a là mua quy n s d ng v n c a ng i có quy n s h u v n. Khi đó quy n s h u
v n không di chuy n nh ng qua s vay n . Ng i vay ph i tr m t t l lãi su t hay
chính là giá c a quy n s d ng v n., v n khi bán đi s không m t quy n s h u mà ch
m t quy n s d ng trong m t th i gian nh t đ nh. Vi c mua này di n ra trên th
tr ng tài chính, giá mua bán tuân theo quan h cung - c u v n trên th tr ng.
Th b y, v n không ch đ c bi u bi n b ng ti n c a nh ng tài s n h u hình mà
nó còn bi u hi n giá tr c a nh ng tài s n vô hình nh nhãn hi u, b n quy n, phát
minh sáng ch , bí quy t công ngh , v trí đ a lý kinh doanh… Cùng v i s phát tri n
c a n n kinh t th tr ng, s ti n b c a khoa h c công ngh thì nh ng tài s n vô hình
ngày càng phong phú và đa d ng, gi vai trò quan tr ng trong vi c t o ra kh n ng
sinh l i c a doanh nghi p. Do v y, t t c các tài s n này ph i đ c l ng hoá đ quy
v giá tr . Vi c xác đ nh chính giá giá tr c a các tài s n nói chung và các tài s n vô
hình nói riêng là r t c n thi t khi góp v n đ u t liên doanh, khi đánh giá doanh
nghi p, khi xác đ nh giá tr đ phát hành c phi u.
Nh ng đ c đi m trên cho th y r ng v n kinh doanh đ c s d ng cho s n xu t
kinh doanh t c là m c đích tích lu ch không ph i là m c đích tiêu dùng nh m t s
qu ti n t khác trong doanh nghi p. V n kinh doanh đ c ng ra tr c khi ho t đ ng
s n xu t kinh doanh đ c b t đ u. Và sau m t chu k ho t đ ng v n kinh doanh ph i
đ c thu v đ s d ng cho các chu k ho t đ ng ti p theo.
1.1.3. Vai trò c a v n trong doanh nghi p
V n là ti năđ cho s raăđ i c a doanh nghi p. V phía nhà n c, b t k m t
doanh nghi p nào c ng ph i đ ng ký v n đi u l n p cùng h s xin đ ng ký kinh
doanh. V n đ u t ban đ u này s là m t trong nh ng c s quan tr ng đ c quan nhà
n c có th m quy n xem xét li u doanh nghi p có t n t i trong t ng lai đ c không
và trên c s đó, s c p hay không c p gi y ch ng nh n đ ng ký kinh doanh. V phía
doanh nghi p, v n đi u l s là n n móng cho doanh nghi p đ t nh ng viên g ch đ u
tiên cho s hình thành c a doanh nghi p trong hi n t i và phát tri n trong t ng lai.
N u n n móng v ng ch c, v n đi u l càng l n thì doanh nghi p càng có c h i
phát tri n. V n th p, n n móng y u, doanh nghi p ph i đ u tranh v i s t n t i c a
mình và d r i vào tình tr ng phá s n. Nói tóm l i, v n là đ i di n cho y u t đ u vào

c a doanh nghi p. Có y u t đ u vào c a doanh nghi p m i ti p t c s n xu t kinh
3


doanh. Trong giai đo n s n xu t, doanh nghi p ph i tr l ng cho công nhân viên, chi
phí b o trì máy móc... thành ph m khi ch a bán đ c c ng đ u c n đ n v n c a doanh
nghi p, khách hàng khi mua ch a thanh toán ngay c ng chi m d ng v n c a doanh
nghi p.
V n lƠăc ăs đ doanh nghi p phát tri n. Khi các doanh nghi p đ m b o nhu
c u v v n thì doanh nghi p đó có kh n ng ch đ ng trong các hình th c kinh doanh,
thay đ i công ngh , mua s m trang thi t b hi n đ i ph c v cho kinh doanh, đi u này
khá quan tr ng vì nó s giúp doanh nghi p h đ c giá thành s n ph m, đáp ng đ c
nhu c u tiêu dùng trong xã h i. Có th nh n th y đ c vai trò quan tr ng c a v n đ i
v i các doanh nghi p. Nh có nó mà các doanh nghi p có th thay đ i đ c trang thi t
b , m r ng quy mô s n xu t... trong th i gian ng n. Nó mang l i cho doanh nghi p
đ c nhi u l i th nh ; c i ti n đ c m u mã, gi m giá thành s n ph m, gi m đ c
s c lao đ ng cho nhân công...mà v n đáp ng đ c ch t l ng c a s n ph m và nhu
c u c a th tr ng đi u mà các doanh nghi p luôn mong mu n. Nh đó mà các doanh
nghi p s đáp ng đ c nhu c u c a th tr ng, nâng cao uy tín c a mình trên th ng
tr ng mà v n mang l i hi u qu kinh t cho các nhà đ u t .
1.1.4. Phân lo i v n trong doanh nghi p
Có nhi u cách đ s d ng v n kinh doanh có hi u qu .
phân lo i ngu n v n
khác nhau, ng i ta th ng phân lo i v n theo các tiêu th c sau:
1) Xu t phát t ngu năhìnhăthƠnhăbanăđ u:
Theo cách phân lo i này, v n c a doanh nghi p bao g m: v n ch s h u và n
ph i tr .
Trong quá trình s n xu t kinh doanh, ngoài s v n t có và coi nh t có thì
doanh nghi p còn ph i s d ng m t kho n v n khá l n đi vay c a ngân hàng. Bên
c nh đó còn có kho n v n chi m d ng l n nhau c a các đ n v ngu n hàng, khách

hàng và b n hàng. T t c các y u t này hình thành nên kho n n ph i tr c a doanh
nghi p.
N ph i tr : là kho n n phát sinh trong quá trình kinh doanh mà doanh nghi p
có trách nhi m ph i tr cho các tác nhân kinh t nh n vay ngân hàng, n vay c a các
ch th kinh t , n vay c a cá nhân, ph i tr cho ng i bán, ph i n p ngân sách ...
V n ch s h u: là ngu n v n thu c s h u c a ch doanh nghi p và các thành
viên trong Công ty liên doanh ho c các c đông trong Công ty c ph n. Có ba ngu n
c b n t o nên v n ch s h u c a doanh nghi p, đó là:

4

Thang Long University Library


+ Các qu c a doanh nghi p: hình thành t k t qu s n xu t kinh doanh nh : qu
phát tri n, qu d tr , qu khen th ng phúc l i.
+ V n kinh doanh: g m v n góp (Nhà n c, các bên tham gia liên doanh, c
đông, các ch doanh nghi p) và ph n lưi ch a phân ph i c a k t qu s n xu t kinh
doanh.
+ Chênh l ch đánh giá l i tài s n (ch y u là tài s n c đ nh): khi nhà n
phép ho c các thành viên quy t đ nh.

c cho

Ngoài ra, v n ch s h u c a doanh nghi p bao g m v n đ u t xây d ng c b n
và kinh phí s nghi p (kho n kinh phí do ngân sách nhà n c c p, phát không hoàn l i
sao cho doanh nghi p chi tiêu cho m c đích kinh t lâu dài, c b n, m c đích chính tr
xã h i...).
Ta th y ph n l n v n t có c a doanh nghi p không th đáp ng h t nhu c u v
v n nên doanh nghi p th ng vay v n d i nhi u hình th c khác nhau. Vi c vay v n

m t m t gi i quy t nhu c u v v n đ m b o s n đ nh và s n xu t kinh doanh đ c
liên t c. M t khác, đó là ph ng pháp s d ng hi u qu các ngu n tài chính trong n n
kinh t .
2) C năc vào th i h n luân chuy n, v năđ

c chia thành ba lo i sau:

V n ng n h n: là lo i v n có th i h n luân chuy n đ n m t n m.
V n trung h n: là lo i v n có th i h n luân chuy n trên m t n m đ n n m n m.
V n dài h n: là lo i v n có th i h n luân chuy n trên n m n m.
3) C nă c vƠoă ph
lo i sau:

ngă th c luân chuy n giá tr , v nă đ

c chia thành hai

V n c đ nh: là bi u hi n b ng ti n c a tài s n c đ nh (TSC ), TSC dùng
trong kinh doanh tham gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh nh ng v m t giá tr thì
ch có th thu h i d n sau nhi u chu k kinh doanh.
V n c đ nh bi u hi n d

i hai hình thái:

Hình thái hi n v t: ó là toàn b tài s n c đ nh dùng trong kinh doanh c a các
doanh nghi p. Nó bao g m nhà c a, máy móc, thi t b , công c ...
Hình thái ti n t : ó là toàn b TSC ch a kh u hao và v n kh u hao khi ch a
đ c s d ng đ s n xu t TSC , là b ph n v n c đ nh đư hoàn thành vòng luân
chuy n và tr v hình thái ti n t ban đ u.
V năl uăđ ng: Là bi u hi n b ng ti n c a tài s n ng n h n. V n l u đ ng tham

gia hoàn toàn vào quá trình kinh doanh và giá tr có th tr l i hình thái ban đ u sau
m i vòng chu chuy n c a hàng hoá. Nó là b ph n c a v n s n xu t, bao g m giá tr
5


nguyên li u, v t li u ph , ti n l ng... Nh ng giá tr này đ c hoàn l i hoàn toàn cho
ch doanh nghi p sau khi đư bán hàng hoá.Trong quá trình s n xu t, b ph n giá tr
s c lao đ ng bi u hi n d i hình th c ti n l ng đư b ng i lao đ ng hao phí nh ng
đ c tái hi n trong giá tr m i c a s n ph m, còn giá tr nguyên, nhiên v t li u đ c
chuy n toàn b vào s n ph m trong chu k s n xu t kinh doanh đó. V n l u đ ng ng
v i lo i hình doanh nghi p khác nhau thì khác nhau. i v i doanh nghi p th ng m i
thì v n l u đ ng bao g m: V n l u đ ng đ nh m c và v n l u đ ng không đ nh m c.
Trong đó:
V năl uăđ ng đ nh m c: Là s v n t i thi u c n thi t cho ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c a các doanh nghi p trong k , nó bao g m v n d tr v t t hàng hóa và
v n phi hàng hoá đ ph c v cho ho t đ ng kinh doanh.
V năl uăđ ng khôngăđ nh m c: Là s v n l u đ ng có th phát sinh trong quá
trình kinh doanh nh ng không có c n c đ tính toán đ nh m c đ c nh ti n g i ngân
hàng, thanh toán t m ng...
i v i doanh nghi p s n xu t thì v n l u đ ng bao g m:
V t t , nguyên nhiên v t li u, công c , d ng c ... là đ u vào cho quá trình s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p.
Không nh ng th t tr ng, thành ph n, c c u c a các lo i v n này trong các
doanh nghi p khác nhau c ng khác nhau. N u nh trong doanh nghi p th ng m i t
tr ng c a lo i v n này chi m ch y u trong ngu n v n kinh doanh thì trong doanh
nghi p s n xu t t tr ng v n c đ nh l i chi m ch y u. Trong hai lo i v n này, v n c
đ nh có đ c đi m chu chuy n ch m h n v n l u đ ng. Trong khi v n c đ nh chu
chuy n đ c m t vòng thì v n l u đ ng đư chu chuy n đ c nhi u vòng.
Vi c phân chia theo cách th c này giúp cho các doanh nghi p th y đ c t
tr ng, c c u t ng lo i v n. T đó, doanh nghi p ch n cho mình m t c c u v n phù

h p đ m b o cho quá trình s n xu t đ c di n ra liên t c và n đ nh.
4) C năc vào hình thái bi u hi n, v năđ

c chia thành 2 lo i :

V n h u hình: bao g m ti n và các lo i gi y t có giá và nh ng lo i tài s n bi u
hi n b ng hi n v t khác nh đ t đai, nhà x ng, v n phòng làm vi c, dây chuy n, máy
móc, trang thi t b ...
V n vô hình: là giá tr nh ng tài s n vô hình nh : v trí đ a lý c a doanh nghi p,
bí quy t và công ngh ch t o s n ph m, m c đ uy tín c a nhãn hi u, s n ph m trên
th tr ng...

6

Thang Long University Library


1.2. T ng quan v hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p
1.2.1. Khái ni m v hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p
M c tiêu đ u tiên và c ng là m c tiêu cu i cùng c a m t doanh nghi p khi ti n
hành ho t đ ng s n xu t kinh doanh là t i đa hoá l i nhu n hay nói cách khác là t i đa
hoá giá tr doanh nghi p.
đ t đ c m c tiêu này đòi h i doanh nghi p ph i tìm các
bi n pháp nh m khai thác và s d ng m t cách tri t đ nh ng ngu n l c bên trong và
ngoài doanh nghi p, chính vì v y v n đ nâng cao hi u qu s d ng v n ph i đ c
doanh nghi p đ t lên hàng đ u, đó là m c tiêu trung gian t t y u đ đ t đ c m c tiêu
cu i cùng b i v n có vai trò mang tính quy t đ nh đ i v i quá trình ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p. Nh ng tr c h t ta c n ph i hi u hi u qu s d ng v n
là gì?
Nói đ n hi u qu có ngh a là đ c p đ n m i quan h gi a k t qu đ t đ

chi phí b ra, nó bao g m hai m t: hi u qu kinh t và hi u qu xã h i.

c và

Hi u qu kinh t : Hi u qu kinh t c a vi c th c hi n m i nhi m v kinh t xã
h i bi u hi n m i t ng quan gi a k t qu thu đ c và chi phí b ra. N u xét v
t ng l ng, ng i ta ch thu đ c hi u qu kinh t khi nào k t qu l n h n chi phí.
Hi u qu c a b t k m t ho t đ ng kinh doanh nào c ng đ u th hi n m i quan h
gi a k t qu s n xu t và chi phí b ra:
K t qu
Hi u qu kinh doanh =

Chiăphíăđ u vào

Hi u qu xã h i: m c đ hi u qu kinh t cao thu đ c ph n ánh s c g ng n
l c, trình đ qu n lý m i khâu m i c p trong h th ng công vi c và s g n bó c a
vi c gi i quy t nh ng yêu c u và m c tiêu kinh t v i nh ng yêu c u và m c tiêu
chính tr xã h i.
Nh v y, hi u qu kinh t đ t đ c ph i có đ y đ c hai m t trên có ngh a là
v a ph i đ m b o s có s chênh l ch gi a k t qu thu đ c và chi phí b ra đ ng th i
ph i đ t đ c m c tiêu chính tr xã h i nh t đ nh.
Thông qua quan đi m t ng quát đư đ a ra

trên có th k t lu n :

Hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p là m t ph m trù kinh t ph n ánh
trìnhăđ khai thác, s d ng ngu n v n c a doanh nghi p vào ho tăđ ng s n xu t
kinh doanh nh m m căđíchăsinhăl i t iăđaăv i chi phí th p nh t.
hi u rõ h n v khái ni m này c n ph i xem xét m t s ch tiêu ph n ánh k t
qu và chi phí ho t đ ng c a doanh nghi p:

Ch tiêu ph n ánh k t qu có 3 ch tiêu:
7


Ch tiêu l i nhu n ròng: là ch tiêu quan tr ng nh t, nó là ch tiêu ch t l ng th
hi n rõ ràng nh t tình hình kinh doanh c a doanh nghi p. Ch tiêu này ph n ánh đ c
m t ph n các ch tiêu khác nh doanh thu và thu nh p. Khi ch tiêu này t ng thì thông
th ng các ch tiêu khác c ng đ c th c hi n t ng đ i t t. Nh ng trong nhi u tr ng
h p đi u này không ph i là luôn luôn đúng.
Ch tiêu doanh thu: mang tính ch t c a ch tiêu kh i l ng, ph n ánh quy mô
ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p, tuy nhiên khi xem xét ch tiêu này
ph i luôn so sánh v i các ch tiêu khác. c bi t là ch tiêu l i nhu n c a doanh nghi p
m i có th nh n xét đánh giá chính xác đ c ch tiêu doanh thu là tích c c hay h n
ch , b i vì r t nhi u doanh nghi p th c hi n ch tiêu doanh thu trong k l n nh ng
chúng ta bi t trong n n kinh t th tr ng ngày nay vi c kinh doanh thanh toán tr c
ho c ch m tr là th ng xuyên x y ra gi a các doanh nghi p v i nhau do đó s ti n
thu h i bán hàng, thu h i công n nhanh trên c s th c hi n doanh thu thì doanh thu
m i là th c t , n u không ch là doanh thu trên danh ngh a, sau đó tr đi m t kho n chi
phí b t th ng khác làm gi m doanh thu th c hi n.
Ch tiêu thu nh p: là ch tiêu ph n ánh toàn b thu nh p c a Công ty đ t đ c,
tuy nhiên khi xem xét ch tiêu này ph i c n c vào l i nhu n ròng đ l i c a doanh
nghi p trong t ng th i k nh t đ nh đ xem xét s phân chia t ng s thu nh p doanh
nghi p đ l i đư h p lý ch a. Thông th ng các doanh nghi p m i ho t đ ng thì l i
nhu n ròng đ l i chi m m t t tr ng r t l n cho đ u t s n xu t.
Qua ba ch tiêu trên ta th y r ng doanh thu th c hi n l n c ng ch a ph n ánh đ y
đ ho t đ ng kinh doanh c ng nh hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p, mà nó ch
ph n ánh đ c quy mô ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p trên th
tr ng. Vì v y ta ph i c n c vào thu nh p và l i nhu n ròng đ l i doanh nghi p, so
sánh ch tiêu này v i kho n chi phí đ u vào đ đánh giá hi u qu s n xu t kinh doanh.
Trong đó, ch tiêu ph n ánh chi phí: chi phí cho các ho t đ ng s n xu t kinh

doanh c a doanh nghi p là v n s n xu t kinh doanh bao g m v n c đ nh và v n l u
đ ng. Ngoài ra có th đánh giá hi u qu t ng b ph n v n khác nhau. V n đ đ t ra là
xác đ nh ph m vi t ng lo i v n, b ph n nào tr c ti p t o ra doanh thu thì m i tr c
ti p tính vào chi phí đ u vào.
Hi u qu s d ng v n đ c l ng hoá thông qua h th ng các ch tiêu v kh
n ng ho t đ ng, kh n ng sinh l i, t c đ luân chuy n v n... Nó ph n ánh quan h
gi a đ u vào và đ u ra c a quá trình s n xu t kinh doanh thông qua th c đo ti n t
hay c th là m i quan h gi a k t qu thu đ c v i chi phí b ra đ ti n hành ho t

8

Thang Long University Library


đ ng s n xu t kinh doanh. K t qu thu đ
qu s d ng v n càng cao.

c càng cao so v i chi phí v n b ra thì hi u

1.2.2. S c n thi t ph i nâng cao hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p
Nâng cao hi u qu s d ng v n s đ m b o an toàn tài chính cho doanh nghi p.
Vi c s d ng v n có hi u qu giúp doanh nghi p có uy tín huy đ ng v n tài tr d
dàng. Kh n ng thanh toán cao thì doanh nghi p m i h n ch nh ng r i ro và m i phát
tri n đ c.
Nâng cao hi u qu s d ng v n giúp doanh nghi p nâng cao uy tín c a mình trên
th tr ng, nâng cao m c s ng c a cán b công nhân viên. Khi doanh nghi p làm n
có lưi thì tác đ ng tích c c không ch đóng góp đ y đ vào ngân sách nhà n c mà c i
thi n vi c làm cho ng i lao đ ng, t o đi u ki n thu n l i cho các cá nhân t kh ng
đ nh mình trong môi tr ng c nh tranh lành m nh.
Nâng cao hi u qu s d ng v n t o đi u ki n giúp các doanh nghi p t ng kh

n ng c nh tranh c a mình trên th tr ng. T khi đ t n c chuy n sang n n kinh t th
tr ng thì kéo theo đó là s c nh tranh ngày càng kh c li t. C nh tranh là quy lu t t t
y u c a th tr ng, c nh tranh đ t n t i. Khi doanh nghi p làm n hi u qu , doanh
nghi p m r ng quy mô, đ u t vào công ngh hi n đ i đ nâng cao ch t l ng s n
ph m hàng hóa, đào t o đ i ng cán b ch t l ng tay ngh cao...
Do đó, doanh nghi p mu n đ t đ c m c tiêu t ng tr ng và t i đa hoá giá tr
doanh nghi p c n ph i đ t v n đ nâng cao hi u qu s d ng v n lên hàng đ u. Tuy
nhiên, nâng cao hi u qu s d ng v n không ph i là m t nhi m v đ n gi n tr c khi
tìm ra các gi i pháp th c hi n doanh nghi p c n ph i gi i quy t đ c các v n đ c
b n sau:
- Ph i khai thác ngu n l c v n m t cách tri t đ , không đ v n nhàn r i, lãng phí,
s d ng v n đúng m c đích, ti t ki m có ngh a là doanh nghi p ph i xác đ nh đ c
th i đi m b v n, quy mô b v n sao cho đem l i hi u qu cao nh t v i chi phí th p
nh t.
- Doanh nghi p c n ph i có chi n l c s n xu t kinh doanh, có k ho ch qu n lý
phân b s d ng v n m t cách h p lý và quan tr ng là ph i luôn huy đ ng, đ u t
thêm đ m r ng qui mô s n xu t và l nh v c ho t đ ng.
ây là nh ng y u t có nh h ng r t l n đ n hi u qu ho t đ ng c a doanh
nghi p liên quan đ n v n đ b o toàn và phát tri n v n c a doanh nghi p, th c hi n
đ c nh ng yêu c u trên t c là doanh nghi p đư tìm ra m t n a trong s các gi i pháp
nâng cao hi u qu s d ng v n.
9


Vì v y vi c nghiên c u nâng cao hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p
không nh ng đem l i hi u qu thi t th c cho doanh nghi p và ng i lao đ ng mà nó
còn tác đ ng t i c n n kinh t xã h i.
1.2.3. Phân tích ngu n hình thành v n trong doanh nghi p
nh n đ nh đ c tính h p lý và h p pháp c a ngu n v n doanh nghi p, tr c
h t nên ti n hành xem xét danh m c ngu n v n trên báo cáo tài chính doanh nghi p t i

m t th i đi m có th c không, nó tài tr cho nh ng tài s n nào, nh ng ngu n v n này
doanh nghi p đ c phép khai thác h p pháp hay không.
Ngu n hình thành v n trong doanh nghi p th ng ph thu c nhi u vào ngành,
l nh v c mà doanh nghi p ho t đ ng. Ví d , các ngành s n xu t c n s d ng nhi u v n
thì t tr ng n có xu h ng cao h n, trong khi các công ty d ch v thì t tr ng v n ch
s h u th ng cao h n.
Phân tích ngu n hình thành v n giúp nhà đ u t có m t cái nhìn khái quát v s c
m nh tài chính, c u trúc tài chính c a doanh nghi p và làm th nào doanh nghi p có
th chi tr cho các ho t đ ng. Thông th ng, n u ngu n v n đ c hình thành ch y u
t n ph i tr , có ngh a là tài s n c a doanh nghi p đ c tài tr ch y u b i các kho n
n , còn ng c l i thì tài s n c a doanh nghi p đ c tài tr ch y u b i ngu n v n ch
s h u. V nguyên t c, t tr ng n càng nh , có ngh a là n ph i tr chi m t l nh so
v i t ng tài s n hay t ng ngu n v n thì doanh nghi p ít g p khó kh n h n trong tài
chính. T l này càng l n thì kh n ng g p khó kh n trong vi c tr n ho c phá s n
c a doanh nghi p càng l n.
Trên th c t , n u n ph i tr chi m quá nhi u so v i ngu n v n ch s h u có
ngh a là doanh nghi p đi vay m n nhi u h n s v n hi n có, nên doanh nghi p có th
g p r i ro trong vi c tr n , đ c bi t là doanh nghi p càng g p nhi u khó kh n h n khi
lãi su t ngân hàng ngày m t t ng cao. Các ch n hay ngân hàng c ng th ng xem
xét, đánh giá k t l n (và m t s ch s tài chính khác) đ quy t đ nh có cho doanh
nghi p vay hay không.
Tuy nhiên, vi c s d ng n đ hình thành ngu n v n c ng có m t u đi m, đó là
chi phí lãi vay s đ c tr vào thu thu nh p doanh nghi p. Do đó, doanh nghi p ph i
cân nh c gi a r i ro v tài chính và u đi m c a vay n đ đ m b o m t t l h p lý
nh t.
1.2.4. Phân tích các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p
Hi u qu s d ng v n, tài s n trong doanh nghi p là m t ph m trù kinh t ph n
ánh trình đ , n ng l c khai thác và s d ng v n, tài s n c a doanh nghi p vào ho t
10

Thang Long University Library


đ ng s n xu t, kinh doanh nh m m c đích t i đa hóa l i ích và t i thi u hóa chi phí.
đánh giá hi u qu s d ng v n m t cách chung nh t ng i ta dùng các ch tiêu
chung, ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n c đ nh và v n l u đ ng.
1.2.4.1. Ch tiêu chung đánh giá hi u qu s d ng v n:
Nhóm ch tiêu này đánh giá m t cách t ng quát v hi u qu s d ng ngu n v n
kinh doanh c a doanh nghi p:
T su t l i nhu n trên doanh thu (ROS)
L i nhu n sau thu
ROS

=
Doanh thu thu n

T su t l i nhu n sau thu trên doanh thu ph n ánh kh n ng sinh l i trên c s
doanh thu đ c t o ra trong k . T s này cho bi t m t đ ng doanh thu có kh n ng
t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . T s này d ng ngh a là doanh nghi p kinh
doanh có lưi và ng c l i. Tuy nhiên, t s này ph thu c vào đ c đi m kinh doanh
c a t ng ngành. Vì th , khi theo dõi tình hình sinh l i c a doanh nghi p, ng i ta so
sánh t s này v i t s bình quân c a toàn ngành mà doanh nghi p đó tham gia.
Không ph i vi c t ng t su t l i nhu n/doanh thu lúc nào c ng ph n ánh doanh
nghi p đang s d ng ngu n v n m t cách hi u qu , kinh doanh t t và vi c gi m t
su t l i nhu n/doanh thu lúc nào c ng ph n ánh doanh nghi p đang s d ng v n kém
hi u qu mà vi c xem xét t ng/gi m t su t sinh l i doanh thu là t t hay x u c ng c n
phân tích rõ lý do c a vi c t ng/gi m t s .
Vi c t ng ROS là t t n u:
 L i nhu n và doanh thu cùng t ng
 Doanh thu gi m do doanh nghi p không ti p t c vào l nh v c đ u t không

hi u qu . L i nhu n trong tr ng h p này có th gi m nh ng gi m ít h n doanh thu.
Ho c l i nhu n l i t ng lên do gi m l nh v c đ u t không hi u qu nên qu n lý chi
phí t t h n.
Vi c t ng t su t l i nhu n/doanh thu là x u n u: vi c t ng là do l i nhu n và
doanh thu cùng gi m nh ng l i nhu n gi m ch m h n doanh thu v i các lý do gi m
nh sau:
 Doanh nghi p b gi m n ng l c c nh tranh, n ng l c s n xu t,
 Hàng bán ra tiêu th kém,
 Doanh nghi p ph i gi m giá bán đ chi m l nh l i th ph n
Tuy nhiên do doanh nghi p v n đang qu n lý t t chi phí qu n lý, chi phí tài
chính… nên t m th i l i nhu n có gi m nh ng t c đ gi m ch m h n doanh thu.
11


Vi c gi m ROS không ph i là m t d u hi n ch ng t hi u qu s d ng v n gi m
sút n u:
 L i nhu n và doanh thu đ u t ng nh ng l i nhu n t ng ch m h n doanh thu do
ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p đ c m r ng nh ng do vay n
nhi u h n nên chi phí lưi vay nhi u h n, hay do m i m r ng quy mô ho t đ ng nên
công su t s n xu t ch a cao, chi phí qu n lý, chi phí kh u hao còn l n.
 Trong tr ng h p doanh thu t ng nh ng l i nhu n không t ng thì c ng không
ph i là d u hi u doanh nghi p kinh doanh không hi u qu .
k t lu n ph i xem xét
c c u chi phí và b n ch t vi c gi m l i nhu n là do giá v n t ng hay do doanh nghi p
qu n lý tài chính, qu n lý ho t đ ng không t t d n đ n các chi phí ho t đ ng quá cao
so v i quy mô t ng tr ng doanh thu.
 Ngay c khi doanh thu và l i nhu n đ u gi m c ng không ph i là d u hi u hi u
qu s d ng v n n u do doanh nghi p đang thu h p ho t đ ng, chuy n h ng đ u t
vào các l nh v c hi u qu , d ng ho t đ ng nh ng l nh v c, m t hàng kém hi u qu .
Vi c gi m ROS là m t d u hi u ch ng t vi c s d ng v n đang có chi u h ng

x u n u:
 Doanh thu và l i nhu n đ u gi m do doanh nghi p kinh doanh không t t, s n
ph m không bán đ c, kh n ng c nh tranh gi m sút
 L i nhu n gi m thì dù doanh thu t ng c ng không ph i là d u hi u t t mà
ng c l i nó còn cho th y doanh nghi p đang đ u t vào nh ng m ng kinh doanh kém
hi u qu .
T su t l i nhu n trên t ng tài s n (ROA)
L i nhu n sau thu
ROA

=
T ng tài s n

T su t l i nhu n ròng trên t ng tài s n ph n ánh m i đ ng v n kinh doanh s
d ng t o ra đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . T su t sinh l i đo l ng k t qu
s d ng tài s n c a doanh nghi p đ t o ra l i nhu n. H s này càng cao và càng t ng
lên theo th i gian thì càng t t, càng bi u hi n vi c s d ng và qu n lý tài s n càng có
hi u qu .
T su t sinh l i trên tài s n ch u nh h ng tr c ti p t t su t sinh l i trên doanh
thu và s vòng quay tài s n. Nên có th vi t nh sau:
ROA =

ROS x S vòng quay tài s n
L i nhu n sau thu

=

Doanh thu thu n
x

Doanh thu thu n

T ng tài s n

12

Thang Long University Library


ROA cao khi s vòng quay tài s n cao và ROS l n. Sau khi phân tích ta s xác
đ nh đ c chính xác ngu n g c làm t ng (gi m) l i nhu n c a doanh nghi p. Có 2
h ng t ng ROA là t ng ROS ho c t ng vòng quay tài s n. T đó th y đ c c n ph i
c i thi n, nâng cao ch tiêu nào đ đ t đ c m c đích c a doanh nghi p.
Khi xem xét ch tiêu này c n chú ý r ng: đ i v i doanh nghi p có quy mô tài s n
l u đ ng quá l n, ho c t tr ng v n vay cao thì t s này th ng r t th p do chi phí lãi
vay cao làm l i nhu n th p.
ROA ph n ánh hi u qu s d ng v n nh sau:
 T su t sinh l i t ng tài s n t ng là t t n u: doanh nghi p t ng v n ch s h u,
gi m n vay làm gi m chi phí lãi vay nên l i nhu n đ t đ c cao h n.
 T su t sinh l i t ng tài s n t ng là d u hi u th hi n doanh nghi p có chi u
h ng x u trong s d ng v n n u: doanh nghi p gi m n vay do ho t đ ng kinh doanh
b thu h p, doanh thu l i nhu n gi m nh ng gi m th p h n t c đ gi m t ng tài s n.
 T su t sinh l i t ng tài s n gi m không ph i là d u hi u t i n u: vi c gi m là
do doanh nghi p t ng VCSH nên t ng ngu n v n t ng t ng ng t ng tài s n t ng,
nh ng m c l i nhu n t ng ch m h n t ng T ng tài s n.
 T su t sinh l i t ng tài s n gi m là d u hi u t i n u: doanh nghi p t ng n
vay, VCSH gi m do kinh doanh l v n, ho c H KD m r ng nh ng đ u t vào nh ng
l nh v c không hi u qu nên l i nhu n không t ng, th m chí còn gi m so v i tr c.
T su t l i nhu n trên v n ch s h u (ROE)
L iănhu năsauăthu

ROE =

V năch ăs ăh u

T su t l i nhu n trên v n ch s h u ph n ánh 1 đ ng VCSH s đem l i bao
nhiêu đ ng l i nhu n sau thu . Ch tiêu này càng cao và t ng lên th hi n s c sinh l i
và hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p t t. Ch tiêu này cao hay th p m t m t ph
thu c vào hi u qu s d ng v n kinh doanh (hay ph thu c vào trình đ s d ng v n),
m t m t ph thu c r t nhi u vào trình đ t ch c ngu n v n, b trí c c u v n c a
doanh nghi p.
phân tích đ c chi ti t h n v t su t sinh l i trên tài s n và t su t sinh l i
trên v n ch s h u c ng nh s thay đ i c a chúng, có th xem xét chúng trong mô
hình phân tích Dupont qua đó th y đ c nh ng y u t nh h ng đ n kh n ng sinh
l i c a doanh nghi p. Theo ph ng pháp phân tích Dupont, ta xem xét m i quan h
t ng tác gi a các h s v i t su t sinh l i trên tài s n và t su t sinh l i trên VCSH.
VCSH là m t ph n c a t ng ngu n v n hình thành nên tài s n.
13


Vì v y t su t sinh l i trên VCSH ph thu c vào t su t sinh l i trên tài s n:
ROE = ROA x T l tài s n trên VCSH
= ROS x S vòng quay tài s n x T l tài s n trên VCSH
L i nhu n sau thu
=

Doanh thu thu n
x

Doanh thu thu n

T ng tài s n
x

T ng tài s n

VCSH

Ph ng trình trên cho ta th y m i quan h và tác đ ng c a các nhân t là các ch
tiêu hi u qu s d ng tài s n. Phân tích đ c cách mà doanh nghi p s d ng đ làm
t ng t su t sinh l i nh : t ng doanh thu và gi m t ng đ i chi phí, t ng vòng quay tài
s n, thay đ i c c u v n.
t ng ROE ta có th t ng ROA ho c t ng t l tài s n trên
VCSH, qua đó đ a ra các bi n pháp t ng các t s yêu c u đ ra.
N u doanh nghi p có t s này càng cao, l i nhu n đ l i càng l n thì quy mô
v n t có s ngày càng t ng k t h p v i ho t đ ng đ u t th n tr ng, thì t l
VCSH/T ng ngu n v n s t ng d n, m c đ r i ro cho vay c a doanh nghi p gi m.
Ng c l i n u doanh nghi p có t s này th p, kh n ng tích lu h n ch , trong khi đó
quy mô đ u t m r ng thì doanh nghi p s dùng ngu n v n vay bên ngoài nhi u h n
s làm cho t tr ng VCSH/T ng ngu n v n gi m, kinh doanh không b n v ng làm
t ng r i ro khi cho vay.
Tuy nhiên t s này s không ph n ánh đúng th c ch t doanh nghi p n u doanh
nghi p ho t đ ng b ng v n vay là ch y u, VCSH quá th p.
Ngoài ra khi phân tích c n so sánh v i t s này n m tr

c.

T su t sinh l i VCSH t ng hay gi m ch a th hi n hi u qu s d ng v n t t hay
không mà quan tr ng là xác đ nh lý do làm t s này t ng hay gi m đ t đó có k t
lu n phù h p.
 ROE t ng là t t n u l i nhu n t ng, VCSH không b gi m đi, th m chí còn t ng

lên.
 ROE t ng là x u n u doanh nghi p kinh doanh thua l , ph i thu h p ho t đ ng,
doanh thu gi m, l v n nên VCSH gi m và VCSH gi m nhi u h n l i nhu n.
 ROE gi m là t t n u c l i nhu n và VCSH đ u t ng nh ng VCSH t ng nhanh
h n t c đ t ng l i nhu n.
 ROE gi m là x u n u c l i nhu n và VCSH đ u gi m do kinh doanh thua l ,
thu h p quy mô …

14

Thang Long University Library


1.2.4.2. Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n c đ nh
T su t l i nhu n trên v n c đ nh
T su t l i nhu n VC ăăăăă=ă

L i nhu n sau thu
VC ătrongăk

T su t này ph n ánh kh n ng sinh l i c a v n c đ nh. T su t l i nhu n càng
cao thì trình đ s d ng v n c đ nh c a doanh nghi p càng cao và ng c l i. i u
này hoàn toàn phù h p b i vì khi doanh nghi p b v n đ u t vào tài s n c đ nh thì
doanh nghi p luôn mong mu n tài s n c đ nh này có th giúp nâng cao n ng su t lao
đ ng, t ng hi u qu ho t đ ng, t đó góp ph n t ng l i nhu n c a doanh nghi p.
Hi u su t s d ng v n c đ nh
Hi u su t s d ngăVC ăăăăăă=ă

Doanh thu thu n
VC ătrongăk

ây là ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng VC , nó giúp các doanh nghi p bi t
đ c đ u t 1 đ ng v n đ u t vào tài s n c đ nh s đem l i bao nhiêu đ ng doanh
thu. Ch tiêu này càng l n ch ng t hi u su t s d ng VC càng cao, VC đư đ c s
d ng h p lý nh m nâng cao n ng su t lao đ ng, t o ra nhi u s n ph m giúp doanh
nghi p t ng doanh thu trong k .
HƠmăl

ng v n c đ nh
HƠmăl

ngăVC ăăăăăăăă=ă

VC ătrongăk
Doanh thu thu n

Ch tiêu này chính là đ i l ng ngh ch đ o c a hi u su t s d ng VC . Ch tiêu
này cho bi t đ t o ra 1 đ n v doanh thu c n s d ng bao nhiêu đ n v v n c đ nh.
Hàm l ng VC t ng khi VC trong k t ng ho c doanh thu thu n gi m. Ch tiêu này
càng cao thì càng không t t. B i l , vi c s d ng nhi u đ ng VC ch đ t o ra 1 đ ng
doanh thu ch ng t doanh nghi p kinh doanh không hi u qu , VC đang s d ng
không h p lý. Khi đó, doanh nghi p c n có nh ng bi n pháp nh m qu n lý và đi u
ch nh VC sao cho doanh thu đ t hi u qu cao nh t.
H s hao mòn tài s n c đ nh
H s haoămònăTSC ăăăăă=ă

S ti năhaoămònăl yăk
Nguyên giá c aăTSC ăt i th iăđi măđánhăgiá

H s hao mòn l y k ph n ánh m c đ hao mòn c a tài s n c đ nh trong doanh

nghi p so v i th i đi m đ u t ban đ u. H s này càng l n ch ng t m c đ hao mòn
15


TSC càng cao và ng c l i. N u h s này ti n g n đ n 1 ch ng t TSC đang s
d ng d n tr nên l c h u, có nguy c không đáp ng đ c nhu c u s n xu t kinh
doanh. Lúc này, doanh nghi p c n có nh ng bi n pháp s a ch a ho c thay th TSC .
Ch tiêu này ph n ánh t ng quát v n ng l c c a TSC , tình tr ng k thu t c a c a
TSC c ng nh VC t i th i đi m đánh giá.
V nguyên t c, các ch tiêu đánh giá hi u qu v n c đ nh càng cao ch ng t hi u
qu s d ng càng t t.
i v i doanh nghi p v a kinh doanh th ng m i v a s n xu t công nghi p, ho t
đ ng th ng m i s cho k t qu ch s cao h n, trong khi đó ho t đ ng s n xu t s
th p h n
Các k t qu t t s trên c ng có th không chính xác trong các tr ng h p nh :
TSC m i đ c đ a vào s n xu t, công su t huy đ ng còn th p ho c tài s n đư đ c
s d ng lâu n m, s p thanh lý không còn s d ng.
1.2.4.3. Ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng v n l u đ ng
a) Nhóm ch tiêuăđánhăgiáăkh n ngăthanhătoán
H s thanh toán ng n h n
Tài s n ng n h n
H s thanh toán ng n h n

=
N ng n h n

H s đánh giá kh n ng thanh toán n ng n h n th hi n m i quan h gi a tài
s n ng n h n v i n ng n h n. N ng n h n là các kho n n ph i thanh toán trong k ,
do đó doanh nghi p ph i dùng các tài kho n th c c a mình đ thanh toán b ng cách
chuy n đ i 1 b ph n tài s n thành ti n trong vòng 1 n m. H s này cho bi t c m i

đ ng n ng n h n mà doanh nghi p đang gi thì có bao nhiêu đ ng TSNH có th s
d ng đ thanh toán, t đó cho th y m c đ an toàn c a doanh nghi p trong vi c đáp
ng nhu c u thanh toán các kho n n ng n h n. Ch tiêu này l n h n 1 m i đ m b o
v yêu c u v n l u đ ng ròng có giá tr d ng. Tuy nhiên h s này không ph i càng
l n thì càng t t, vì khi đó doanh nghi p s có 1 l ng tài s n ng n h n t n tr l n.
i u này gây ra vi c m t cân đ i tài chính trong doanh nghi p.
H s thanh toán ng n h n ch a lo i b các kho n ph i thu khó đòi, các kho n
t n kho ch m luân chuy n trong TSNH c a doanh nghi p. Và nh v y, h s thanh
toán ng n h n t ng không có ngh a là kh n ng thanh toán c a doanh nghi p đ c c i
thi n n u chúng ta ch a lo i b các kho n ph i thu khó đòi, t n kho ch m luân chuy n
khi tính toán.
16

Thang Long University Library


Phân tích ch s mang tính th i đi m, không ph n ánh đ c c m t th i k , m t
giai đo n ho t đ ng c a doanh nghi p, vì th đ đánh giá hi u qu s d ng v n l u
đ ng nh th nào, ch tiêu này ph i đ c xem xét liên t c và ph i xác đ nh nguyên
nhân gây ra k t qu đó nh t ho t đ ng kinh doanh, môi tr ng kinh t , y u kém
trong t ch c, qu n lý c a doanh nghi p, các nguyên nhân, y u t trên mang tính t m
th i hay dài h n, kh n ng kh c ph c c a doanh nghi p, bi n pháp kh c ph c có kh
thi hay không.
H s thanh toán nhanh
Tài s n ng n h n ậ Hàng t n kho
H s thanh toán nhanh

=
N ng n h n

H s thanh toán nhanh là th c đo v kh n ng tr n ngay, không d a vào vi c
ph i bán các lo i v t t hàng hóa t n kho. T s này thích h p cho vi c đo l ng kh
n ng thanh toán c a nh ng doanh nghi p có vòng quay hàng t n kho th p. H s này
l n h n ho c b ng 1 cho th y kh n ng đáp ng thanh toán nhanh các kho n n ng n
h n cao. Trái l i n u nh h n 1, doanh nghi p s g p khó kh n khi ph i thanh toán
ngay các kho n n ng n h n. V nguyên t c, h s này càng cao thì kh n ng thanh
toán công n càng cao và ng c l i. Tuy nhiên n u xét m t khía c nh khác, không
ph i h s này càng l n càng t t, tr ng h p hàng t n kho l n (nguyên v t li u d tr
quá l n không dùng h t và hàng hóa, thành ph m t n kho không bán đ c), t c là có
th m t l ng l n TSNH t n tr l n, ph n ánh vi c s d ng tài s n không hi u qu , vì
b ph n này không v n đ ng sinh l i.
H s thanh toán t c th i
Ti nă+ă

uăt ăCKăng n h n

H s thanh toán t c th i =
N ng n h n
H s thanh toán t c th i ph n ánh kh n ng thanh toán các kho n n ng n h n
m c cao nh t khi ch n yêu c u thanh toán kho n n ngay l p t c. H s này cao hay
th p ph n l n ph thu c vào l ng d tr ti n m t t i doanh nghi p. Ch tiêu này l n
h n ho c b ng 1 cho th y t l n đ c thanh toán ngay cao và ng c l i.
T ng t nh h s thanh toán ng n h n, đ đánh giá hi u qu s d ng v n l u
đ ng, c n ph i theo dõi m t cách liên t c, ph i xem xét đ n các kho n ph i thu khó
đòi đ đ m b o đánh giá kh n ng thanh toán n c a doanh nghi p m t cách chính xác
nh t.

17

b) Nhóm ch tiêu ph n ánh hi u qu s d ng c a t ng b ph n c u thành
VL
Vòng quay hàng t n kho
Giáăv năhƠngăbán
HƠngăt năkho bình quân
S vòng quay hàng t n kho là s l n mà hàng hóa t n kho bình quân luân chuy n
trong k . Ch tiêu này ph n ánh kh n ng qu n tr hàng t n kho c a doanh nghi p. Ch
s này càng cao cho th y doanh nghi p bán hàng nhanh và hàng t n kho không b
đ ng nhi u. Tuy nhiên, ch s này quá cao s không t t khi nhu c u th tr ng t ng đ t
bi n mà hàng t n kho l i ít, đi u này s làm gi m doanh thu, l i nhu n c a doanh
nghi p khi không đáp ng đ c nhu c u th tr ng và b m t khách hàng vào tay đ i
th c nh tranh. N u ch s này quá th p do l u tr quá nhi u hàng t n kho, đ ng ngh a
v i vi c s d ng v n kém hi u qu (dòng ti n s gi m đi do v n kém ho t đ ng và
nh v y lãi vay s t ng lên). i u này làm t ng chi phí l u gi hàng t n kho và t ng
r i ro khó tiêu th hàng t n kho này, có th do không phù h p nhu c u tiêu dùng c a
khách hàng ho c nhu c u c a th tr ng kém đi.
VòngăquayăhƠngăt năkhoă=

Th i gian luân chuy n kho trung bình
360

Th i gian luân chuy n kho
trung bình

=
Vòng quay hàng t n kho

Ch tiêu th i gian luân chuy n kho trung bình có quan h m t thi t v i ch tiêu s
vòng quay hàng t n kho nói trên. Th i gian luân chuy n kho trung bình cho bi t c
bao nhiêu ngày thì l ng hàng t n kho l i đ c quay vòng m t l n. H s này càng

th p ch ng t doanh nghi p càng bán đ c nhi u hàng.
T s này c n xem xét đ xác đ nh th i gian t n kho có h p lý theo chu k s n
xu t kinh doanh c a doanh nghi p và m c đ bình quân chung c a ngành c ng nh
m c t n kho h p lý đ m b o cung c p đ c bình th ng , nâng cao hi u qu s d ng
v n l u đ ng.
Vòng quay các kho n ph i thu
Doanh thu thu n
Vòng quay các kho n ph i thu

=
Các kho n ph i thu

Vòng quay các kho n ph i thu đo l ng m c đ hi u qu c a doanh nghi p trong
vi c s d ng tín d ng th ng m i (cho khách hàng mua ch u) và kh n ng thu h i n .

18

Thang Long University Library


ây c ng là m t ch tiêu th hi n hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p, ph n ánh t c
đ chuy n đ i các kho n ph i thu thành ti n m t. Ch s này càng cao cho th y:
 Chính sách tín d ng bán tr ch m cho khách hàng c a doanh nghi p quá kh t
khe: i u này s làm gi m kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p, đ c bi t khi mà
doanh nghi p không ph i là doanh nghi p l n, ho t đ ng lâu dài, có th ph n l n
 Doanh nghi p ch ho c th

nhanh

ng bán hàng tr ngay b ng ti n m t

i u ki n tài chính c a khách hàng t t, khách hàng c a doanh nghi p tr n

 T ng hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p.
N u quá cao, doanh nghi p có th b m t đi m t s l

ng khách hàng đáng k .

N u vòng quay này quá th p, ch ng t chính sách bán hàng tr ch m c a doanh
nghi p là d dàng, c n ph i xem xét c th th tr ng c a hàng hóa doanh nghi p đang
kinh doanh, n u doanh nghi p m i thâm nh p th tr ng thì chính sách bán hàng linh
ho t là h p lý. Tuy nhiên n u doanh nghi p không ki m soát chính sách bán hàng,
xem xét tình hình tài chính c a b n hàng… thì r t có th s làm t ng nh ng kho n ph i
thu khó đòi, gi m hi u qu s d ng v n.
Vì v y, doanh nghi p c n ph i qu n lý hi u qu chính sách tín d ng c a mình đ
t i đa hóa l i nhu n.
Th i gian thu n trung bình
360
Th i gian thu n trung bình

=
Vòng quay các kho n ph i thu

Th i gian thu n trung bình ph n ánh s ngày c n thi t đ thu h i đ c các
kho n ph i thu. Vòng quay các kho n ph i thu càng l n thì s ngày trên m t vòng
quay kho n ph i thu trung bình càng nh , th hi n t c đ thu nhanh và ng c l i.
Nh ng n u ch s này quá cao, doanh nghi p có th b m t đi m t s l ng khách hàng
đáng k . Ngoài ra, th i gian thu n trung bình cao hay th p còn ph i xem xét các m c
tiêu nh m c tiêu m r ng th tr ng và chính sách tín d ng. Vi c thu h i công n c a
doanh nghi p không hi u qu đ ng ngh a v i vi c doanh nghi p qu n lý không t t v n

l u đ ng, hi u qu s d ng v n l u đ ng kém. Vì v y, doanh nghi p c n ph i qu n lý
hi u qu chính sách tín d ng c a mình đ t i đa hóa l i nhu n.
Th i gian tr n trung bình
360
Th i gian tr n trung bình

=
H s tr n
19


Th i gian tr n trung bình th hi n s ngày trung bình k t khi doanh nghi p
mua hàng tr ch m cho đ n khi thanh toán kho n ph i tr ng i bán.
Trong đó:
Giá v n hàng bán +
H s tr n

=

Ph i tr ng

iăbán,ăl

Chi phí qu n lý chung, bán
hàng, qu n lý
ng,ăth

ng, thu ph i tr

Trung bình 1 n m các kho n ph i tr quay vòng đ c bao nhiêu l n hay nói cách

khác v i 1 đ ng v n chi m d ng thì có bao nhiêu đ ng chi phí.
H s tr n và th i gian tr n trung bình là ch tiêu v a ph n ánh uy tín c a
doanh nghi p đ i v i b n hàng v a ph n ánh kh n ng tr n c a doanh nghi p.
i l p v i vòng quay các kho n ph i thu và hàng t n kho có xu h ng càng
t ng càng t t thì đ i v i các doanh nghi p càng đ c ch m tr n càng t t nên h r t
mu n kéo dài th i gian ho n tr n d n đ n h s tr n th p. H s tr n th p, th i
gian tr n trung bình kéo dài có th là d u hi u cho th y doanh nghi p r t có uy tín và
là khách hàng t t c a nhà cung c p nên đ c cho ch m tr , nh ng c ng có th là d u
hi u cho th y khách hàng đang khó tr các kho n n đ n h n.
kh ng đ nh đ c kh
n ng thanh toán n c a khách hàng c n phân tích chi ti t các kho n ph i tr , các khách
hàng cho n , doanh s phát sinh n có và tu i n các kho n ph i tr , đ i chi u v i h p
đ ng mua hàng, xem xét t c đ t ng tr ng doanh thu, l i nhu n, kh n ng thu h i
công n … đ có k t lu n v vi c vòng quay ph i tr th p là do khách hàng đ c cho
ch m tr hay do khách hàng kinh doanh y u kém m t kh n ng thanh toán các kho n
n .
Chu k luân chuy n ti n t
Chu k luân
chuy n ti n
t

=

Th i gian luân
chuy n kho trung +
bình

Th i gian thu
n trung bình

-

Th i gian tr n
trung bình

Chu k luân chuy n ti n m t ph n ánh kh n ng qu n lý ti n c a doanh nghi p, đó là
kho ng th i gian k t khi chi th c t b ng ti n cho đ n khi thu đ c ti n. N u con s này
nh s đ c coi là kh n ng hi u qu s d ng v n l u đ ng t t. Ng c l i, con s này l n
có th đ c gi i thích là: doanh nghi p ph i thuê thêm v n trong khi v n ph i ch khách
hàng tr n ti n hàng cho mình. Quá trình s n xu t càng dài, l ng ti n m t mà doanh
nghi p ph i thuê thêm đ đ u t càng l n. T ng t , th i gian khách hàng thanh toán các
hóa đ n càng lâu, thì giá tr c a các hóa đ n càng gi m. Hay nói cách khác, tài kho n có th
thu h i v đ c làm gi m v n l u đ ng c a doanh nghi p.
20

Thang Long University Library


H s đ m nhi măVL
H s đ m nhi măVL

VL ătrongăk
=
Doanh thu thu n

H s đ m nhi m VL : Ch tiêu này cho bi t đ có đ c m t đ ng doanh thu
thu n thì c n bao nhiêu đ ng v n l u đ ng. H s này càng nh ph n ánh hi u qu s
d ng VL càng cao, s v n ti t ki m đ c càng nhi u.
c) Ch tiêu ph n ánh kh n ngăsinhăl i:
T su t sinh l i c aăVL

T su t sinh l i c aăVL

L i nhu n sau thu
=

VL ătrongăk

Ch tiêu này ph n ánh kh n ng sinh l i c a VL . Nó cho bi t m t đ ng VL b
ra thì thu v bao nhiêu đ ng l i nhu n. Ch tiêu này càng cao ph n ánh l i nhu n sau
thu c a doanh nghi p t o ra càng nhi u và ng c l i.
i v i doanh nghi p có quy mô tài s n l u đ ng quá l n, ho c t tr ng v n vay
quá cao thì t s này th ng th p do chi phí lãi vay cao làm l i nhu n th p.
T su t sinh l i VL t ng là t t n u doanh nghi p gi m n vay làm gi m chi phí
lãi vay nên l i nhu n đ t đ c cao h n
T su t sinh l i VL t ng là d u hi u th hi n s d ng VL kém, doanh nghi p
làm n không hi u qu n u doanh nghi p gi m n vay do ho t đ ng kinh doanh b thu
h p, doanh thu l i nhu n gi m nh ng gi m th p h n t c đ gi m VL
T su t sinh l i VL gi m là d u hi u t i n u doanh nghi p t ng n v y, ho c
H KD m r ng nh ng kho n đ u t vào nh ng l nh v c không hi u qu nên l i
nhu n không t ng, th m chí còn gi m so v i tr c.
T su t sinh l i VL gi m ch a ch c là d u hi u t i n u doanh nghi p vay n đ
đ u t m r ng kinh doanh nh ng do m i kinh doanh nên t m th i ch a thu v đ c
l i nhu n.
d) Nhóm ch tiêu ph n ánh t căđ lu n chuy n VL :
S vòng quay c aăVL
S vòng quay c aăVL

Doanh thu thu n
=

VL ătrongăk

Vòng quay c a VL : ch tiêu này đánh giá t c đ luân chuy n c a VL c a
doanh nghi p trong k (th ng là 1 n m) nhanh hay ch m. Nó c ng cho bi t s VL
21


quay đ c m y vòng trong k kinh doanh, s vòng quay t ng ch ng t hi u qu s
d ng v n t ng và ng c l i. S vòng quay VL càng cao thì càng t t. Qua ch tiêu
này, nhà qu n tr có th xác đ nh m c d tr v t t , hàng hóa h p lý trong m t chu k
kinh doanh.
Th i gian luân chuy năVL
Th i gian luân chuy năVL

360
=

S vòng quay c aăVL ătrongăk

Ch tiêu này cho bi t đ dài c a vòng quay v n l u đ ng, t c là s ngày c n thi t
c a m t vòng quay VL . C ng nh vòng quay VL , ng i ta th ng l y s ngày
trong k là 360 ngày làm con s tính toán. S ngày luân chuy n VL càng ng n ch ng
t VL đ c luân chuy n ngày càng nhi u trong k phân tích, doanh nghi p s d ng
VL hi u qu .
M c ti t ki măVL
M c ti t ki m v n l u đ ng ph n ánh s VL có th ti t ki m đ c do t ng t c
đ lu n chuy n VL
k này so v i k tr c. M c ti t ki m VL đ c bi u hi n qua
2 ch tiêu: M c ti t ki m tuy t đ i và m c ti t ki m t ng đ i.
 M c ti t ki m tuy tă đ i: Do t ng t c đ luân chuy n VL

ki m đ c m t s VL đ s d ng vào vi c khác.
Vlđtđ = M1/360 x K1 ậ VL

nên có th ti t

0

= V L 1 ậ VL 0
Trong đó: Vtktđ là VL ti t ki m tuy t đ i
M1 là t ng m c luân chuy n VL n m k ho ch
K1 là th i gian luân chuy n VL n m k ho ch
VL

0

, VL

1

là VL bình quân n m báo cáo, n m k ho ch

 M c ti t ki m t ngăđ i: Do t ng t c đ luân chuy n v n nên doanh nghi p
có th t ng thêm t ng m c luân chuy n v n song không c n t ng thêm ho c t ng
không đáng k quy mô VL .
Vtktgđ = M1/360 x (K1 ậ K0)
Trong đó: Vtktgđ là VL ti t ki m t ng đ i
M1 là t ng m c luân chuy n VL n m k ho ch
K1, K0 l n l t là k luân chuy n VL n m k ho ch, n m báo cáo

22

Thang Long University Library


1.2.5. Các nhân t

nh h

ng đ n hi u qu s d ng v n trong doanh nghi p

1.2.5.1. Các nhân t ch quan
ây là nhân t ch y u quy t đ nh đ n hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p.
Nhân t này g m nhi u y u t cùng tác đ ng tr c ti p đ n k t qu cu i cùng c a ho t
đ ng s n xu t kinh doanh trong ng n h n c ng nh trong dài h n. M t s nhân t ch
quan là:
Ngành ngh kinh doanh c a doanh nghi p: Nhân t này t o ra đi m xu t phát
c a doanh nghi p c ng nh đ nh h ng c a nó trong su t quá trình t n t i. Khi đó nhà
qu n lý s ph i quan tâm đ n nh ng y u t v v n nh quy mô v n, ngu n tài tr , tính
linh ho t c a c c u v n đ u t .
 Quy mô v n: đây là nhân t quan tr ng nh h ng đ n hi u qu ho t đ ng c a
doanh nghi p. Quy mô v n c a m i doanh nghi p là khác nhau. V i l ng v n d i
dào, doanh nghi p s có nhi u c h i kinh doanh, d dàng quy t đ nh trong vi c đ u
t . ó là nh ng doanh nghi p có quy mô v n l n, còn v i nh ng doanh nghi p có quy
mô v n nh và v a, vi c quy t đ nh đ u t và s d ng v n tr nên th n tr ng h n r t
nhi u.
 Ngu n tài tr : Khi m t doanh nghi p có nhu c u v v n thì l p t c doanh
nghi p ph i đi tìm ngu n tài tr . Có 2 ngu n tài tr đó là v n t có và v n đi vay. V n
t có giúp doanh nghi p đ c l p v m t tài chính và không ph i m t chi phí tr lãi
song nó c ng gây ra m t s khó kh n cho doanh nghi p nh quy n ki m soát c a
doanh nghi p b pha loãng và chi phí v n l n h n. Còn v n huy đ ng t bên ngoài

doanh nghi p s m t chi phí lãi vay. V i ngu n v n này, doanh nghi p có th d dàng
huy đ ng trong th i gian ng n h n đ k p th i đáp ng cho ho t đ ng s n xu t kinh
doanh trong k . Tuy nhiên, doanh nghi p có th g p ph i nguy c phá s n khi không
th thanh toán đ c các kho n n . Do đó, doanh nghi p c n ph i xác đ nh đ c các
ngu n tài tr h p lý trong các th i đi m khác nhau đ có th nâng cao hi u qu s
d ng v n c ng nh hi u qu kinh doanh c a doanh nghi p.
 Tính linh ho t c a c c u v n đ u t : Khi đư huy đ ng đ c 1 l ng v n nh t
đ nh, doanh nghi p c n b trí v n vào các khâu m t cách h p lý, hi u qu , tránh tình
tr ng th a v n khâu này và thi u v n khâu kia. Nh v y, quá trình ho t đ ng s n
xu t kinh doanh không đ c di n ra li n m ch.
Trìnhăđ công ngh s n xu t: Các doanh nghi p ph i l a ch n cho mình máy
móc công ngh phù h p v i lo i hình ho t đ ng và đi u ki n c a doanh nghi p. N u
k thu t s n xu t c a doanh nghi p là đ n gi n, máy móc thi t b không yêu c u cao
23


v trình đ c ng v i y u t l ng công nhân d i dào mà chi phí tr l ng th p h n chi
phí đ u t máy móc thì doanh nghi p s thu đ c l i nhu n cao h n. Tuy nhiên v n đ
đ t ra là máy móc s tr nên l i th i và l c h u theo th i gian không còn đáp ng đ
nhu c u s n xu t kinh doanh. i u đó khi n ch t l ng s n ph m gi m sút, doanh thu
và l i nhu n t đó mà c ng gi m theo nh h ng đ n hi u qu s d ng v n. Tuy
nhiên, th c t thì máy móc công ngh , k thu t c a doanh nghi p càng cao, càng giúp
gi m thi u s n ph m l i, tránh lãng phí ngu n v n huy đ ng.
Trìnhăđ t ch c qu n lý doanh nghi p: Có th nói đây là m t y u t quy t
đ nh trong vi c đ m b o s d ng v n có hi u qu trong doanh nghi p. B i vì t t c các
máy móc, k ho ch, ý t ng… đ u đ c v n hành b i con ng i, con ng i đóng vai
trò quan tr ng đ n thành công c a m t doanh nghi p.
 Nhà qu n lý: Là ng i đ a ra các k ho ch chính sách, là ng i nhìn ra nh ng
ti m n ng trong th tr ng, giúp doanh nghi p n m b t các c h i. M t ng i qu n lý
t t là ng i có t m nhìn r ng, bi t k t h p các y u t s n xu t đ t o l i nhu n cao làm

gi m chi phí. Không nh ng th , ng i qu n lý còn ph i có trách nhi m qu n lý t t các
giai đo n kinh doanh, b i ch m t khâu trong quá trình kinh doanh g p v n đ , l p t c
s gây khó kh n trong nh ng khâu sau, gây ách t c, hay t o ra s n ph m h h ng.
 Ng i lao đ ng: Là ng i tr c ti p tham gia vào quá trình s n xu t kinh
doanh, là ng i thúc đ y ho t đ ng s n xu t. Ng i lao đ ng gi i s giúp doanh
nghi p ti t ki m nguyên v t li u, nâng cao ch t l ng s n ph m, có ý th c trách nhi m
và nhi t tình trong công vi c.
M i quan h v i khách hàng và nhà cung c p: Quan h này th hi n trên 2
ph ng di n: quan h gi a doanh nghi p v i khách hàng và m i quan h gi a doanh
nghi p và nhà cung c p. i u này r t quan tr ng vì nó nh h ng t i quá trình s n
xu t, quá trình phân ph i s n ph m, s l ng hàng bán…là nh ng v n đ tác đ ng tr c
ti p đ n l i nhu n c a doanh nghi p. M t m i quan h t t v i khách hàng và nhà cung
c p s giúp doanh nghi p có đ u vào đ y đ và đ u ra n đ nh. Do đó, nhi m v c a
doanh nghi p là ph i có các chính sách duy trì m i quan h lâu dài và b n v ng v i
khách hàng c ng nh nhà cung c p thông qua các chính sách nh chi t kh u gi m giá,
chi t kh u thanh toán, m rông quy mô và m ng l i bán hàng.
1.2.5.2. Các nhân t khách quan
Chính sách c aănhƠăn c: M i thay đ i trong chính sách c a nhà n c đ u nh
h ng h ng t i các quy t đ nh c a doanh nghi p. Nh ng tác đ ng c a nhà n c đ i
v i doanh nghi p thông qua các chính sách kinh t v mô, không can thi p tr c ti p mà
giao quy n ch đ ng s n xu t kinh doanh cho các doanh nghi p. Vì v y, doanh nghi p
24

Thang Long University Library


kinh doanh theo ngành ngh đang đ
ki n phát tri n h n.

c nhà n

c khuy n khích thì s có nhi u đi u

Môiătr ng kinh t : N n kinh t bi n đ ng không ng ng, và r t khó đ d đoán,
y u t này bao g m các y u t t c đ t ng tr ng c a n n kinh t đ t n c nh l m
phát, th t nghi p, t ng tr ng kinh t , lãi su t, t giá, tình tr ng c nh tranh… t t c đ u
nh h ng đ n quá trình s n xu t c a doanh nghi p. S nh h ng có th tác đ ng tích
c c ho c tiêu c c đ n hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p. S bi n đ ng c a n n
kinh t còn nh h ng đ n s c mua c a khách hàng, kinh t càng b t n khách hàng
càng ít chi tiêu h n, và cân nh c k ngu n cung c p h n, do đó nh ng doanh nghi p
m i s khó phát tri n. S phát tri n c a n n kinh t c ng nh h ng đ n giá c đ u vào
c a s n ph m, và làm giá đ u ra đ t h n.
Môiătr ng chính tr v năhóaăxƣăh i: Nhân t này c ng nh h ng và đóng vai
trò quan tr ng đ n hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p. B i l , khách hàng c a
doanh nghi p luôn t n t i trong m t môi tr ng v n hóa xư h i nh t đ nh, th a mãn
nhu c u c a khách hàng, bán đ c s n ph m hay không ph thu c r t l n vào c đi m
v n hoá xư h i. Nó nh h ng đ n vi c ra quy t đ nh s n xu t s n ph m nào, l a ch n
công ngh s n xu t nào c ng nh phân ph i s n ph m nh th nào đ đ n đ c tay
ng i tiêu dùng m t cách hi u qu nh t. Do đó, hi u qu s d ng v n c a doanh
nghi p c ng ch u tác đ ng c a y u t này.
Môiătr ng k thu t công ngh : Trong đi u ki n hi n nay, khoa h c phát tri n
v i t c đ chóng m t, th tr ng công ngh bi n đ i không ng ng chênh l ch v trình
đ công ngh gi a các n c là r t l n, làn sóng chuy n giao công ngh ngày càng gia
t ng, m t m t nó t o đi u ki n cho các doanh nghi p đ i m i công ngh s n xu t m t
khác, nó đ t doanh nghi p vào môi tr ng c nh tranh gay g t. Do v y, đ s d ng v n
có hi u qu ph i xem xét đ u t vào công ngh nào và ph i tính đ n hao mòn vô hình
do phát tri n không ng ng c a ti n b khoa h c k thu t.
Th tr ng c nh tranh: c nh tranh là xu h ng t t y u c a n n kinh t th
tr ng do v y doanh nghi p ph i không ng ng nâng cao ch t l ng s n ph m, h giá
thành s n ph m đ có th c nh tranh v i các doanh nghi p khác. M t khác, nâng cao

kh n ng c nh tranh s giúp doanh nghi p b o v và m r ng th tr ng nh t là đ i v i
các doanh nghi p ho t đ ng trong l nh v c có môi tr ng c nh tranh cao nh đi n t ,
vi n thông, tin h c.
Các nhân t khác: ây là nh ng nhân t b t kh kháng nh thiên tai có tác
đ ng tr c ti p đ n hi u qu s d ng v n c a doanh nghi p. M c đ t n h i do nhân t
này gây gây ra không th bi t tr c đ c mà ch có th d phòng gi m nh thiên tai.
25