Khóa luận tốt nghiệp một số biện pháp chống thất thu thuế giá trị gia tăng tại chi cục thuế quận 5

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP.HCM
TRƯỜNG ĐẠI HOC KINH TẾ TP.HCM
KHOA TÀI CHÍNH NHÀ NƯỚC


KHOÁ LUẬN TỐT NGHIỆP
Đề tài: MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỐNG THẤT THU THUẾ
GTGT TẠI CHI CỤC THUẾ QUẬN 5

GVHD: TS. Tôn Thất Cảnh Hoà
SVTH: Nguyễn Thị Hoa
L : TCNN 03
Kh a: 33

Tp.HCM, tháng 04 năm 2011


Lời Cảm Ơn
Qua quá trình học tập tại trường Đại học Kinh tế TP.HCM và thực tập tại Chi cục thuế
Quận 5 em đã học hỏi được rất nhiều kiến thức cả về lý thuyết lẫn thực tiễn. Với lòng biết ơn
sâu sắc em xin chân thành cảm ơn đến các Thầy, Cô giảng viên trường Đại Học Kinh Tế TP
HCM đặc biệt là các quý Thầy, Cô là giảng viên của khoa Tài Chính Nhà Nước những người
đã dìu dắt chúng em ngay từ khi mới bước vào ngưỡng cửa của Đại học.
Bước vào thời gian thực tập với biết bao bỡ ngỡ và bao sự lo lắng. Tuy nhiên chúng em
đã nhận được sự giúp đỡ rất tận tình của các cán bộ, công nhân viên tại Chi cục thuế Quận 5
đã giúp em hoàn thành tốt Chuyên đề Tốt nghiệp này. Để đi được tới chặng đường này, bên
cạnh sự lỗ lực của bản thân thì còn có sự hướng dẫn và giúp đỡ của rất nhiều người, những
người Thầy, người Cô mà sau đây em muốn gửi lời chi ân sâu sắc. Cuối cùng em xin chân
thành cảm ơn tới:
 Ban Giám Hiệu Trường Đại Học Kinh Tế TP.HCM.
 Các Thầy, Cô là giảng viên thuộc khoa TCNN.

 Thầy chủ nhiệm Đặng Văn Cường.
 Giáo viên hướng dẫn thực tập Thầy Tôn Thất Cảnh Hoà.
 Ban Lãnh đạo Chi Cục Thuế Quận 5.
 Chú Nguyễn Minh Việt - Đội Trưởng Đội kiểm tra thuế số 3.
 Tập thể các Cô Chú, Anh Chị trong Đội kiểm tra thuế số 3.
 Chú Trương Ngọc Khoan Đội Nghiệp Vụ - Dự Toán.
Một lần nữa em xin kính chúc Quý Thầy Cô cùng toàn thể Ban Lãnh Đạo, các Anh Chị
trong Đội kiểm tra thuế số 3 và Cán Bộ Chi Cục Thuế Quận 5 nhiều sức khoẻ và luôn hoàn
thành tốt nhiệm vụ được giao.

Lời mở đầu


Với sự phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị
trường có sự quản lý của nhà nước theo định hướng XHCN. Thuế càng được quan tâm
đặc biệt vì thuế chính là nguồn thu chủ yếu của NSNN. Đồng thời Thuế là công cụ tài
chính hết sức quan trọng để quản lý và điều tiết vĩ mô nền kinh tế, điều hoà thu nhập,
góp phần thực hiện công bằng xã hội, kiểm soát và giám sát mọi hoạt động của nền
kinh tế. Bên cạnh đó Thuế liên quan sâu sắc đến đời sống an ninh xã hội vì vậy trong
tình hình phát triển kinh tế hiện nay đòi hỏi phải có chính sách thuế thật chặt chẽ và dễ
thực hiện đảm bảo đáp ứng được tốc động phát triển của nền kinh tế hiện nay. Có như
vậy vai trò của Thuế mới thực sự là động lực thúc đẩy sản xuất và tạo điều kiện kích
thích kinh doanh, liên kết trong nhiều lĩnh vực kinh tế. Song song với chính sách
Thuế, cần phải thực hiện tốt nhiệm vụ thu cho NSNN. Xuất phát từ tầm quan trọng
của Thuế, Nhà nước cần có biện pháp hoàn thiện chính sách thuế mang tính chiến
lược, đồng bộ và toàn diện nhằm phát huy tốt vai trò làm đòn bẩy phát triển kinh tế.
Cụ thể là trong những năm qua Luật thuế được ban hành, liên tục sửa đổi và bổ sung,
đặc biệt là thuế GTGT và TNDN từng bước được hoàn thiện và phù hợp với xu thế
hiện nay và với các thành phần kinh tế, đảm bảo nguồn thu cho NSNN. Điều này được
minh chứng qua sự phát triển kinh tế và nguồn thu trong những năm qua. Tuy nhiên,

trước sự quản lý kinh tế ngày càng đa dạng thì đòi hỏi công tác quản lý thu thuế phải
được quản lý tốt hơn để tránh tình trạng thất thu thuế cho NDNN. Từ nhận định trên
cùng với sự trải nghiệm thực tế tại Chi cục thuế Quận 5 và tình hình thu thuế, công tác
chống thất thu tại đây. Em thự sự quan tâm với đề tài: “MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỐNG
THẤT THU THUẾ GTGT TẠI CHI CỤC THUẾ QUẬN 5”. Nhằm hoàn thiện hơn

công tác quản lý và chống thất thu tại Chi cục thếu quận 5 hoà nhập với thành phố Hồ
Chí Minh cùng với xu thế phát triển chung của cả nước.

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT


GTGT

Giá trị gia tăng

TNDN

Thu nhậ doanh nghiệ

TNHH

Trách nhiện hữu hạn

DNTN

Doanh nghiệ tư nhân

QLDN

Quản lý doanh nghiệ

NSNN

Ngân sách nhà nư c

TTTM

Trung tâm thương mại

CBCC

Cán bộ công chức

LP

Liên hường

DN

Doanh nghiệ

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

SXKD

Sản xuất kinh doanh

NTD

Người tiêu dùng

CCT

Chi cục thuế

CHƯƠNG I: TỔNG QUAN CHUNG VỀ THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG
I. TỔNG QUAN VỀ THUẾ GTGT.
1.1 Khái niệm và lịch sử hình thành thuế GTGT.
1.1.1 Khái niệm.
Thuế GTGT là loại thuế gián thu dựa trên giá trị tăng thêm của hàng hoá, dịch vụ
phát sinh trong quán trình sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Thuế GTGT có nguồn


gốc từ thuế doanh thu, được nghiên cứu và áp dụng nhằm khắc phục những hạn chế
của thuế doanh thu. Đây là một luật thuế thu vào mỗi giai đoạn của sản xuất, lưu thông
sản phẩm, hàng hoá, đi từ khâu nguyên liệu đến khâu sản phẩm hoàn thành và cuối
cùng là tiêu dùng. Do đó thuế GTGT còn được xem là thuế doanh thu có khấu trừ số
thuế phải nộp ở giai đoạn trước đó.
1.1.2 Nguồn gốc ra đời của thuế GTGT.
Năm 1918, một người Đức tên là Carl Friendrich Von Siemens, là thành viên gia
đình sáng lập tập đoàn Siemens A-G, tập đoàn sản xuất hàng kim khí điện máy lớn
nhất nước Đức, đưa ra khái niệm về thuế GTGT và đề xuất với nhà nước Đức thay thế
loại thuế thương vụ đa bậc.
Năm 1920, thuế doanh thu được áp dụng cho tất cả các khâu trong quá trình lưu
thông hàng hóa, dịch vụ tại Pháp. Cách tính thuế này đã tạo ra nguồn thu lớn cho
NSNN Pháp, nhưng đồng thời đã làm phát sinh tình trạng “thuế chồng thuế”. Năm
1938, Pháp cải tiến thuế doanh thu chỉ đánh một lần vào công đoạn cuối cùng của quá

trình sản xuất. Năm 1948, thuế doanh thu tiếp tục được hoàn thiện đánh vào từng công
đoạn của quá trình sản xuất.
Đến năm 1954, ông Maurice Laure, một viên chức thuế Pháp đã hoàn chỉnh đạo
luật thuế GTGT, thuế GTGT chính thức ra đời vào ngày 10/04/1954. Tại Việt Nam,
chính quyền Sài Gòn đã áp dụng thuế GTGT vào năm 1973 sau khi áp dụng và sửa đổi
một số sắc thuế như thuế Khiêm ước, thuế Song Hành. Đến năm 1975, khi miền Nam
hoàn toàn giải phóng, luật thuế này đã được bãi bỏ. Năm 1993, thuế GTGT áp dụng
thí điểm cho 19 doanh nghiệp (chủ yếu là doanh nghiệp ngành mía đường và doanh
nghiệp quốc doanh) nhưng chương trình thí điểm đã bị thất bại. Trước nhu cầu bức
bách của hội nhập nền kinh tế, ngày 01/01/1999 thuế GTGT được áp dụng tại Việt
Nam sau một thời gian nghiên cứu, hoc hỏi kinh nghiệm từ các nước trong khu vực và
thế giới.
Do những ưu điểm vốn có của thuế GTGT so với các loại thuế gián thu đánh vào
tiêu dùng, thuế GTGT sau đó được áp dụng phổ biến ở các nước liên minh Châu Âu,
Châu Mỹ La Tinh, Châu Phi và Châu Á. Tính đến nay đã có hơn 130 quốc gia áp dụng
sắc thuế này.
1.2 Bản chất và cơ chế vận hành thuế GTGT.


Thuế GTGT chỉ thu vào giá trị tăng thêm của hàng hóa, dịch vụ theo phân đoạn
trong quá trình sản xuất lưu thông hàng hóa từ khâu đầu tiên tới người tiêu dùng, tổng
số thuế thu được ở phân đoạn sẽ khớp với số thuế tính trên giá bán hàng hóa hoặc dịch
vụ cho người tiêu dùng. Do đó thuế GTGT tránh được hiện tượng đánh thuế trùng lắp.
Thuế GTGT mang tính chất động viên và phân phối lại tổng sản phẩm xã hội, sản
phẩm quốc dân, nguồn tài chính tiền tệ khác do các tổ chức kinh doanh, tổ chức kinh
tế và các thành viên trong xã hội tạo ra nhằm hình thành quỹ tiền tệ của Nhà Nước để
đáp ứng nhu cầu chi tiêu của xã hội.
Trong những năm qua, thuế mang lại nguồn thu ổn định thường xuyên cho
NSNN. Sức động viên của thuế ngày càng cao trên tổng thu của NSNN. Điều này
càng chứng tỏ sự quan trọng của thuế trong quản lý vi mô và vĩ mô. Đối với Nhà nước

thuế là đòn bẩy thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển theo đúng định hướng XHCN.
1.3 Vai trò của thuế GTGT.
Thuế GTGT tạo nên môi trường công bằng, qua đó góp phần thúc đẩy sản xuất,
mở rộng lưu thông hàng hoá, dịch vụ.
Thuế doanh thu với sự trùng lắp đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất và lưu
thông hàng hoá. Trong khi đó, thuế GTGT lại có ưu điểm là chỉ thu vào phần giá trị
gia tăng của hàng hoá, dịch vụ qua các khâu từ quá trình sản xuất, lưu thông hàng hoá
cho đến tiêu dùng, hoàn toàn không thu thuế trên toàn bộ doanh thu như mô hình thuế
doanh thu. Việc áp dụng thuế GTGT thay cho thuế doanh thu không ảnh hưởng tới giá
cả sản phẩm tiêu dùng, không gây khó khăn, trở ngại cho các khâu từ sản xuất lưu
thông hàng hoá và tiêu dùng cuối cùng.
Thuế GTGT không có hiện tượng thuế trùng thuế, giúp cho giá cả hàng hoá, dịch
vụ được xác định hợp lý và chính xác hơn, góp phần ổn định giá cả, khuyến khích và
thúc đẩy sản xuất, lưu thông hàng hoá.
Thuế GTGT động viên một phần thu nhập của người tiêu dùng vào NSNN, góp
phần hình thành khoản thu lớn vào ổn định cho NSNN. Với phạm vi áp dụng rộng rãi
trong nhiều ngành nghề, lĩnh vực, đối tượng nộp thuế và chịu thuế đều dễ dàng chấp
nhận, tính tập trung của thuế, các yếu tố trên tạo tiền đề để thuế GTGT thực hiện vai
trò này một cách rõ rệt trên thực tế.


Thuế GTGT áp dụng thuế suất 0% đối với hàng xuất khẩu và được khấu trừ
hoặc hoàn lại toàn bộ số thuế GTGT của các yếu tố mua vào nên có tác dụng giảm chi
phí, hạ giá thành sản phẩm, đẩy mạnh xuất khẩu, tạo điều kiện cho hàng hoá xuất khẩu
có thể cạnh tranh thuận lợi trên thị trường quốc tế.
Đối với hàng nhập khẩu, thuế GTGT cùng với thuế nhập khẩu làm tăng chi phí
cho các nhà nhập khẩu. Nếu thuế nhập khẩu là hàng rào thuế quan thứ nhất bảo hộ
mậu dịch thì thuế GTGT ở khâu nhập khẩu cũng có thể xem là hàng rào thuế quan thứ
hai góp phần bảo hộ mậu dịch dù mức độ bảo hộ có thấp hơn thuế nhập khẩu.
Thuế GTGT góp phần tăng cường công tác hạch toán kế toán và thúc đẩy việc

mua bán hàng hoá có hoá đơn chứng từ. Kỹ thuật tính thuế GTGT đầu ra và thuế
GTGT đầu vào là biện pháp kinh tế góp phần thúc đẩy người mua và người bán thực
hiện tốt hơn chế độ hoá đơn, chứng từ. Góp phần thực hiện hệ thống chính sách thuế ở
nước ta phù hợp với sự vận động và tăng trưởng của nền kinh tế thị trường, tạo điều
kiện mở rộng hợp tác kinh tế với các nước khác trên thế giới.
1.4 Ưu, nhược điểm của thuế GTGT.
1.4.1 Ưu điểm.
Ưu điểm quan trọng nhất của thuế GTGT là khắc phục được tính trùng lắp của
thuế doanh thu bởi lẽ khi tính thuế GTGT ở mỗi giai đoạn của quy trình sản xuất, kinh
doanh sẽ được khấu trừ số thuế GTGT ở giai đoạn trước. Trong khi đó thuế doanh thu
tính lên cả số thuế doanh thu ở khâu đã nộp.
Ưu điểm thứ hai của thuế GTGT lá góp phần tăng cường công tác hạch toán, thúc
đẩy việc mua bán có hoá đơn, chứng từ. Bởi vì thếu GTGT yêu cầu nếu muốn được
khấu trừ thuế của các khâu trước cần thiết phải có đẩy đủ hoá đơn GTGT đầu ra và
đầu vào.
Ưu điểm thứ ba của thuế GTGT chính là sự đơn giản của nó trong công tác quản
lý thu thuế. Người nộp thuế có thể tự mình xác định số thuế phải nộp và trực tiếp nộp
cho cơ quan thuế, cơ quan thuế chỉ thực hiện công tác kiểm tra sổ sách kế toán của
doanh nghiệp.
Ưu điểm thứ tư của thuế GTGT là đối tượng và phạm vi chịu thuế GTGT rất
rộng. Ưu điểm này cho phép Chính phủ có thể vận dụng để khuyến khích hoạt động


xuất khẩu, cũng như áp dụng thuế suất vừa phải, hợp lý hơn là tăng thuế suất, một biện
pháp dễ bị phê phán.
1.4.2 Nhược điểm.
Luật thuế GTGT ở Việt Nam giai đoạn đầu áp dụng gặp không ít khó khăn,
vướng mắc cần có một quá trình điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung khá vất vả. Luật thuế
GTGT với 2 phương pháp tính thuế tồn tại song song tạo ra mội trường kinh doanh
không bình đẳng giữa đối tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp và đối

tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.
Tồn tại nhiều hóa đơn khác nhau: hóa đơn bán hàng thông thường, hóa đơn
GTGT và hóa đơn thu mua hàng hóa trực tiếp của người không có hóa đơn. Gây khó
khăn cho việc kiểm tra, xác minh của cơ quan thuế.
Thuế suất chỉ có ba nhóm : 0%, 5%, 10% nhưng không có tiêu thức rõ ràng để
xác định một mặt hàng hoặc dịch vụ thuộc nhóm nào. Thuế suất áp dụng chưa thực sự
phù hợp với nhiều ngành nghề. Do đó thường điều chỉnh hoặc miễn giảm nên chưa thể
hiện tính ổn định.
Người tiêu dùng Việt Nam chưa thực sự có lợi ích khi mua hàng hóa, dịch vụ tiêu
dùng khi có hóa đơn nên gây thất thu thuế không nhỏ cho NSNN.
Số lượng văn bản có liên quan đến thuế GTGT đã ban hành quá nhiều gây lúng
túng cho NNT cũng như các cơ quan chức năng trong quá trình quản lý và điều hành.
Từ khi áp dụng luật thuế GTGT thì các hành vi trốn thuế của doanh nghiệp cũng
tinh vi hơn nhằm thu tiền của Nhà nước thông qua việc hoàn thuế GTGT.
Cơ cấu thu NS giữa trung ương và NS địa phương có sự thay đổi. Trước đây thuế
doanh thu được phân chia giữa NS trung ương và NS địa phương. Nhưng hiện nay,
nguồn thu thuế GTGT ở khâu nhập khẩu tập trung toàn bộ vào NS trung ương, thuế
GTGT ở khâu còn lại sẽ được phân chia giữa hai đơn vị trên. Thu thuế GTGT từ khâu
nhập khẩu có giá trị lớn trong khi số thu thuế GTGT trong nước lại giảm so với thuế
doanh thu cho nên phần phân chia ngân sách của địa phương không còn như trước
đây.
1.5 Nội dung cơ bản của thuế GTGT tai Việt Nam.
Ở Việt Nam Luật thuế GTGT được Quốc hội khoá IX thông qua vào ngày
19/05/1997. Có hiệu lực từ ngày 01/01/1999. Tiếp đến là Luật sửa đổi bổ sung một số


điều của luật thuế GTGT QH khoá XI thông qua ngày 17/06/2003, có hiệu lực từ
ngày 01/01/2004. Quốc hội khoá XII kỳ họp thứ 3 đã thông qua Luật thuế GTGT ngày
03/06/2008 thay thế cho Luật thuế GTGT 1997 và Luật thuế GTGT sửa đổi, bổ sung
năm 2003 và 2005. Có thể khái quát nội dung luật thuế như sau:

1.5.1 Đối tượng chịu thuế GTGT.
Đối tượng chịu thuế GTGT là tất cả hàng hóa dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh
doanh và tiêu dùng ở Việt Nam, trừ 29 nhóm đối tượng hàng hoá, dịch vụ không chịu
thuế quy định tại Điều 5 của Luật thuế GTGT.
1.5.2

Đối tượng nộp thuế GTGT.
Các tổ chức, cá nhân có hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hóa dịch vụ chịu

thuế GTGT ở Việt Nam, không phân biệt ngành nghề, hình thức tổ chức kinh doanh
(gọi chung là cơ sở kinh doanh) và tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hóa chịu thuế
GTGT (gọi chung là người nhập khẩu).
Tất cả các tổ chức, cá nhân nhập khẩu hàng hoá, mua dịch vụ từ nước ngoài hoặc
được xem như nhập khẩu hàng hoá từ nước ngoài nếu các hàng hoá, dịch vụ này thuộc
diện chịu thuế GTGT ở Việt Nam thì các nhà nhập khẩu này cũng là đối tượng nộp
thuế GTGT.
1.5.3 Căn cứ tính thuế: Căn cứ tính thuế GTGT là giá tính thuế và thuế suất.
 Giá tính thuế: Giá tính thuế được quy định như sau:
Đối với hàng hoá, dịch vụ do cơ sở sản xuất, kinh doanh bán ra là giá bán chưa
có thuế GTGT. Đối với hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là giá bán đã có
thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng chưa có thuế giá trị gia tăng.
Đối với hàng hóa nhập khẩu là giá nhập tại cửa khẩu cộng với thuế nhập khẩu
(nếu có), cộng với thuế tiêu thụ đặc biệt (nếu có). Giá nhập tại cửa khẩu được xác định
theo quy định về giá tính thuế hàng nhập khẩu.
Đối với hàng hóa, dịch vụ dùng để trao đổi, tiêu dùng nội bộ, biếu, tặng cho là
giá tính thuế giá trị gia tăng của hàng hóa, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại thời
điểm phát sinh các hoạt động này.
Đối với hoạt động cho thuê tài sản là số tiền cho thuê chưa có thuế giá trị gia
tăng. Trường hợp cho thuê theo hình thức trả tiền thuê từng kỳ hoặc trả trước tiền thuê
cho một thời hạn thuê thì giá tính thuế là tiền cho thuê trả từng kỳ hoặc trả trước cho

thời hạn thuê chưa có thuế giá trị gia tăng.
Trường hợp thuê máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải của nước ngoài loại
trong nước chưa sản xuất được để cho thuê lại, giá tính thuế được trừ giá thuê phải trả
cho nước ngoài.
Đối với hàng hóa bán theo phương thức trả góp, trả chậm là giá tính theo giá bán
trả một lần chưa có thuế giá trị gia tăng của hàng hoá đó, không bao gồm khoản lãi trả
góp, lãi trả chậm.
Đối với gia công hàng hoá là giá gia công chưa có thuế giá trị gia tăng. Đối với
hoạt động xây dựng, lắp đặt là giá trị công trình, hạng mục công trình hay phần công
việc thực hiện bàn giao chưa có thuế giá trị gia tăng. Trường hợp xây dựng, lắp đặt
không bao thầu nguyên vật liệu, máy móc, thiết bị thì giá tính thuế là giá trị xây dựng,
lắp đặt không bao gồm giá trị nguyên vật liệu và máy móc, thiết bị.
Đối với hoạt động kinh doanh bất động sản là giá bán bất động sản chưa có thuế
giá trị gia tăng, trừ giá chuyển quyền sử dụng đất hoặc tiền thuê đất phải nộp ngân
sách nhà nước.
Đối với hoạt động đại lý, môi giới mua bán hàng hoá và dịch vụ hưởng hoa
hồng là tiền hoa hồng thu được từ các hoạt động này chưa có thuế giá trị gia tăng.
Đối với hàng hoá, dịch vụ được sử dụng chứng từ thanh toán ghi giá thanh toán
là giá đã có thuế giá trị gia tăng thì giá tính thuế được xác định theo công thức sau:

Giá chưa c thuế
giá trị gia tăng

Giá thanh toán
=
1 + thuế suất của hàng hoá, dịch vụ (%)

Giá tính thuế đối với hàng hoá, dịch vụ quy định tại khoản 1 bao gồm cả khoản

phụ thu và phí thu thêm mà cơ sở kinh doanh được hưởng.
Giá tính thuế được xác định bằng đồng Việt Nam. Trường hợp người nộp thuế có
doanh thu bằng ngoại tệ thì phải quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá giao dịch bình
quân trên thị trường ngoại tệ liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam công


bố tại thời điểm phát sinh doanh thu để xác định giá tính thuế.
 Thuế suất thuế GTGT: Thuế suất thuế GTGT đối với hàng hóa, dich vụ được áp
dụng như sau:
 Thuế suất 0%:
Áp dụng đối với hàng hóa xuất khẩu bao gồm cả hàng hóa gia công xuất khẩu,
hoạt động xây dựng, lắp đặt các công trình ở nước ngoài, hàng hóa bán cho cửa hàng
miễn thuế, dịch vụ tín dụng, đầu tư tài chính, đầu tư chứng khoán ra nước ngoài, và
các hàng hóa dịch vụ không chịu thuế GTGT tại Điều 5 của Luật thuế GTGT khi xuất
khẩu, trừ các trường hợp không áp dụng mức thuế suất 0% sau:
Tái bảo hiểm ra nước ngoài, chuyển giao công nghệ, chuyển nhượng quyền sở
hữu trí tuệ ra nước ngoài, chuyển nhượng vốn cấp tín dụng, đầu tư chứng khoán ra
nước ngoài, dịch vụ tài chính phái sinh, dịch vụ bưu chính viễn thông chiều đi ra nước
ngoài, sản phẩm xuất khẩu là tài nguyên, khoáng sản khai thác chế biến, chưa chế biến
thành sản phẩm khác, hàng hoá dịch vụ cung cấp cho cá nhân không đăng kí kinh
doanh trong khu phi thuế quan, trừ các trường hợp khác theo quy định của Thủ tướng
Chính phủ.
 Thuế suất 5%: áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ sau đây:
 Phân bón, quặng để sản xuất phân bón, kích thích tăng trưởng vật nuôi, cây trồng.
 Nước sạch phục vụ sản xuất và sinh hoạt.
 Đào đắp, nạo vét kênh phục vụ sản xuất nông nghiệp, nuôi, trồng, chăm sóc, phòng
trừ sâu bệnh cho cây trồng, thu, hái, sơ chế, bảo quản sản phẩm nông nghiệp.
 Sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, hải sản nuôi trồng, đánh bắt chưa qua chế
biến, trừ sản phẩm quy định tại khoản 1 Điều 5 của Luật thuế GTGT.
 Máy móc thiết bị dùng cho sản xuất nông nghiệp: máy cày, bừa, máy thu hoạch sản

phẩm nông nghiệp, máy hoặc bình bơm thuốc trừ sâu.
 Đường, phụ phẩm trong sản xuất đường, gồm gỉ đường, bã mía, bã đường.
 Sản phẩm bằng đay, cói, tre, song mây, nứa, lá là các loại sản phẩm được sản xuất,
chế biến từ nguyên liệu chính là đay, cói, tre, song, mây, nứa.
 Thiết bị, máy móc và các dụng cụ chuyên dùng trong y tế như: máy soi, máy chụp
dùng trong khám và điều trị bệnh, xe cứu thương, bơm kim tiêm, truyền máu, dụng
cụ phòng tránh thai, bông, băng, gạc y tế và băng vệ sinh dùng trong y tế.


 Thuốc chữa bệnh, phòng bệnh cho người và vật nuôi.
 Giáo cụ dùng để giảng dạy và học tập, dụng cụ chuyên dùng cho giảng dạy, nghiên
cứu, thí nghiệm khoa học.
 Hoạt động văn hóa, thể dục thể thao, biểu diễn nghệ thuật, nhập khẩu, phát hành và
chiếu phim.
 Đồ chơi trẻ em, sách các loại (trừ sách quy định tại khoản 15 Điều 5 của luật thuế
GTGT).
 Thuế suất 10%: áp dụng đối với hàng hóa, dịch vụ không được quy định tại mức
thuế suất 0% và 5%.

II. CÁC PHƯƠNG PHÁP TÍNH THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG.
2.1 Phương pháp khấu trừ.
2.1.1. Đối tượng áp dụng.
Áp dụng đối với cơ sở kinh doanh thực hiện đầy đủ các điều kiện về sổ sách kế
toán, hóa đơn chứng từ theo quy định của pháp luật về kế toán, hóa đơn, chứng từ và
đăng ký nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế.
2.1.2. Xác định số thuế GTGT phải nộp.
Đối với hàng hóa dịch vụ do cơ sở sản xuất kinh doanh bán ra giá tính thuế là giá bán
chưa có thuế GTGT.
Số thuế GTGT

=

phải nộp

Thuế GTGT
đầu ra

=

Thuế GTGT
đầu ra

-

Thuế GTGT đầu vào
được khấu trừ

Giá tính thuế của hàng

Thuế suất thuế GTGT

hóa dịch vụ chịu thuế x

của hàng hóa,

bán ra

dịch vụ đó

Thuế GTGT đầu ra được xác định trên cơ sở hàng hoá, dịch vụ tính thuế và giá
tính thuế. Hàng hoá dịch vụ tính thuế là số lượng tiêu thụ trong kỳ tính thuế kể cả một
số trường hợp tính thuế theo quy định. Giá tính thuế GTGT đầu ra là giá bán chưa có
thuế GTGT, trên thực tế cơ sở kinh doanh hoạt động với nhiều ngành nghề với đặc
điểm kinh doanh khác nhau. Do đó khi hướng dẫn thi hành luật thuế Bộ Tài Chính và
Tổng Cục Thuế có những hướng dẫn cụ thể để xác định thuế GTGT phù hợp với đặc
điểm của cơ sở kinh doanh.
Đối với hàng hóa chịu thuế TTĐB ở khâu sản xuất trong nước và dịch vụ chịu
thuế TTĐB ở khâu kinh doanh trong nước thì giá tính thuế GTGT là giá bán bao gồm
cả thuế TTĐB nhưng chưa bao gồm thuế GTGT.
Đối với hàng hóa bán theo phương thức trả góp thì giá tính thế được tính theo giá
bán của sản phẩm được tính trả một lần chưa bao gồm thuế GTGT không bao gồm lãi
trả góp.
Hàng hóa sản xuất tiêu dùng không phục vụ sản xuất, kinh doanh sản phẩm
không chịu thuế GTGT thì phải tính thuế đầu ra, giá tính thuế của những hàng hóa,
dịch vụ này được tính theo giá tính thuế của những hàng hóa, dịch vụ cùng loại.
Đối với hàng hóa, dịch vụ có tính đặc thù dùng các chứng từ như tem bưu chính,
vé cước xe tải, vé số kiến thiết,… ghi giá thanh toán là giá đã có thuế GTGT thì giá
chưa có thuế GTGT được xác định:

Giá thanh toán
Giá tính thuế =
1 + Thuế suất

Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ bằng tổng thuế GTGT đầu vào ghi trên hóa
đơn GTGT của các yếu tố đầu vào mua trong nước và thuế GTGT ghi trên chúng từ
nộp thuế GTGT của hàng hóa, dịch vụ nhập khẩu dùng vào lao động sản xuất hàng
hóa, kinh doanh dịch vụ chịu thuế GTGT.
 Điều kiện để được khấu trừ thuế GTGT đầu vào :
 Là đối tượng nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ.

 Hàng hoá, dịch vụ mua vào phải có hoá đơn GTGT, hoặc hoá đơn tự in, hoặc chứng
từ đặc thù được cơ quan thuế hay BTC chấp nhận. Hàng hoá nhập khẩu phải có
chứng từ nộp thuế GTGT hàng nhập khẩu.
 Số thuế GTGT đầu vào phải được ghi rõ trên hoá đơn GTGT mua hàng hoá, dịch vụ
và thuế suất GTGT ghi trên hoá đơn phải phù hợp với mức thuế suất quy định tương
ứng với hàng hoá, dịch vụ mua vào.
2.2 Phương pháp trực tiếp.
2.2.1. Đối tượng áp dụng.
Được áp dụng đối với các cá nhân kinh doanh chưa có đủ điều kiện áp dụng tính
thuế theo phương pháp khấu trừ và các cơ sở kinh doanh vàng, bạc, đá quý, ngoại tệ,
tổ chức cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam nhưng không thành lập pháp
nhân tại Việt Nam và chưa thực hiện đầy đủ các điều kiện về kế toán, hoá đơn, chứng
từ để làm căn cứ tính thuế theo phương pháp khấu trừ thuế. Với phương pháp này,
thuế GTGT phải nộp được xác định như sau:
Số thuế GTGT
phải nộp

GTGT của hàng
=

hóa, dịch vụ chịu

Thuế suất
x

thuế GTGT của
hàng hóa, dịch vụ đó

thuế

2.2.2. Cách xác định thuế GTGT phải nộp: Đối với những cơ sở kinh doanh thực
hiện đầy đủ việc mua bán hàng hóa, có hóa đơn, áp dụng công thức sau:
GTGT của hàng
hóa, dịch vụ chịu
thuế

Doanh số của hàng
=

hóa, dịch vụ chịu
thuế

Giá vốn hàng
-

hóa, dịch vụ
bán ra

 Đối với cơ sở kinh doanh đã thực hiện hóa đơn chứng từ bán hàng hóa,
dịch vụ nhưng không đủ hóa đơn mua vào áp dụng công thức sau;


GTGT của hàng
hóa,

=

Doanh thu

x

dịch vụ

Tỷ lệ (%) GTGT tính
trên doanh thu

 Đối với những hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu và có nhưng mặt hàng tiêu
thụ đặc biệt, thì áp dụng công thức sa

Thuế GTGT phải
nộp

Giá tính
thuế GTGT

=

Giá tính thuế
GTGT

Giá tính
=

thuế nhập

x

Thuế suất

Thuế nhập
+

kh ẩu

khẩu

Thuế
+

tiêu thụ
đặc biệt

III. HOÀN THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG.
3.1 Định nghĩa.
Hoàn thuế là việc NSNN trả lại cho cơ sở kinh doanh số thuế GTGT khi mua
hàng hoá, dịch vụ mà cơ sở kinh doanh chưa được khấu trừ trong kỳ tính thuế. Về
nguyên tắc khi phát sinh thuế GTGT được khấu trừ, Nhà nước phải khấu trừ đầy đủ,
kịp thời cho đối tượng nộp thuế, nếu khấu trừ không hết thì phải hoàn lại cho NNT.


Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế được xét
hoàn thuế trong các trường hợp sau :
 Cơ sở kinh doanh trong 3 tháng liên tục trở lên (không phân biệt niên độ kế toán)
có số thuế đầu vào chưa được khấu trừ hết thuế.
 Cơ sở kinh doanh trong tháng có hàng hoá, dịch vụ xuất khẩu nếu có số thuế
GTGT đầu vào của hàng hóa, dịch vụ xuất khẩu phát sinh trong tháng chưa được
khấu trừ từ 200 triệu đồng trở lên thì được xét hoàn thuế theo tháng.
 Đối với cơ sở kinh doanh đầu tư mới tài sản cố định đã đăng ký kinh doanh, nộp

thuế theo phương pháp khấu trừ thuế trong giai đoạn đầu tư chưa đi vào hoạt
động, chưa phát sinh thuế GTGT đầu ra. Nếu đầu tư từ một năm trở lên thì được
xét hoàn thuế theo từng năm, nếu thuế GTGT đầu vào có giá trị lớn hơn 200 triệu
thì được xét hoàn thuế theo quý.
 Đối với cơ sở kinh doanh có dự án đầu tư đang trong giai đoạn đầu tư, chưa đi vào
hoạt động, chưa đăng ký kinh doanh, đăng ký nộp thuế, có số thuế GTGT đầu vào
sử dụng cho dự án từ 200 triệu đồng trở lên được xét hoàn thuế theo quý.
 Cơ sở kinh doanh quyết toán thuế khi sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể, phá
sản, chuyển đổi sở hữu, giao, bán, khoán, cho thuê doanh nghiệp có số thuế
GTGT nộp thừa cũng được giải quyết hoàn thuế.
 Cơ sở kinh doanh được hoàn thuế theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền
theo quy định của pháp luật.
 Hoàn thuế GTGT đã trả đối với các dự án sử dụng vốn ODA.
 Hoàn thuế đối với các tổ chức ở Việt Nam mua hàng hoá tại Việt Nam để viện trợ
nhân đạo, viện trợ không hoàn lại.
3.2 Quy trình hoàn thuế GTGT.
Bước 1: Tiếp nhận hồ sơ hoàn thuế.
Việc tiếp nhận hồ sơ hoàn thuế của NNT được thực hiện theo quy định của Quy
chế hướng dẫn, giải đáp vướng mắc về chính sách thuế, quản lý thuế và giải quyết các
thủ tục hành chính thuế của NNT theo cơ chế một cửa ban hành kèm theo Quyết định
số 78/2007/QĐ-BTC. Cụ thể như sau:
1. Đối với hồ sơ NNT gửi đến cơ quan thuế qua đường bưu chính: Bộ phận HCVT
tiếp nhận hồ sơ thực hiện.


2. Đối với hồ sơ NNT trực tiếp đến nộp tại cơ quan thuế (và hồ sơ do bộ phận tiếp
nhận hồ sơ qua đường bưu chính chuyển đến), bộ phận một cửa thực hiện.
3. Đối với hồ sơ NNT gửi đến cơ quan thuế thông qua giao dịch điện tử: bộ phận
được giao tiếp nhận hồ sơ thực hiện tiếp nhận, kiểm tra thông qua hệ thống xử lý dữ
liệu điện tử theo quy định. Hồ sơ NNT gửi đến cơ quan thuế thông qua giao dịch điện

tử phải tuân thủ đúng các quy định của pháp luật về giao dịch điện tử.
4. Bộ phận tiếp nhận hồ sơ nêu trên có trách nhiệm chuyển hồ sơ đã đầy đủ, đúng
thủ tục đến bộ phận có liên quan ngay trong ngày làm việc hoặc chậm nhất là đầu giờ
ngày làm việc tiếp theo kể từ khi nhận được hồ sơ hoàn thuế của NNT tại cơ quan
thuế.
Bước 2: Phân loại hồ sơ hoàn thuế: Bộ phận phân loại hồ sơ hoàn thuế thực hiện.
 Kiểm tra, đối chiếu với quy định hiện hành để phân loại hồ sơ hoàn thuế thuộc diện

hoàn thuế trước, kiểm tra sau hoặc kiểm tra trước khi hoàn thuế và các trường hợp
hoàn thuế khác.
 Trong quá trình phân loại nếu xác định hồ sơ không thuộc trường hợp được hoàn

thuế. Lập Phiếu phân loại hồ sơ hoàn thuế.
 Đối với hồ sơ thuộc diện hoàn thuế trước, kiểm tra sau: Chuyển đến bộ phận giải

quyết hồ sơ hoàn thuế trước, kiểm tra sau.
 Đối với hồ sơ thuộc diện kiểm tra trước khi hoàn thuế: Dự thảo Thông báo hồ sơ

thuộc diện kiểm tra trước khi hoàn thuế kèm theo hồ sơ, trình thủ trưởng CQT duyệt
ký gửi NNT và chuyển đến bộ phận giải quyết hồ sơ kiểm tra trước, hoàn thuế sau.
 Thời gian thực hiện các công việc nêu trên chậm nhất không quá 02 ngày làm việc
kể từ ngày nhận được đủ hồ sơ do bộ phận tiếp nhận hồ sơ chuyển đến.
Bước 3: Giải quyết hồ sơ hoàn thuế.
 Đối với hồ sơ thuộc diện hoàn thuế trước, kiểm tra sau: Bao gồm hai bước như

sau:
 Phân tích hồ sơ hoàn thuế.
 Đề xuất hoàn thuế.
 Đối với hồ sơ thuộc diện kiểm tra trước, hoàn thuế sau:
 Kiểm tra hồ sơ tại CQT.

 Kiểm tra hoàn thuế tại trụ sở NNT.


 Đề xuất hoàn thuế.
 Thẩm định hồ sơ hoàn thuế do Chi cục Thuế chuyển đến để trình lãnh đạo Cục

Thuế quyết định:
Kiểm tra căn cứ pháp luật áp dụng để xác định đối tượng, điều kiện, số thuế được
hoàn; Kiểm tra nội dung Tờ trình và các văn bản phát sinh trong quá trình giải quyết
hồ sơ hoàn thuế của Chi cục Thuế và hồ sơ hoàn thuế của người nộp thuế để xác định
số thuế đủ điều kiện hoàn, số thuế không được hoàn, số nợ tiền thuế, tiền phạt.
Dự thảo lệnh hoàn trả và thông báo về việc hoàn thuế đối với trường hợp không
được hoàn thuế. Sau khi nhận được ý kiến thẩm định của bộ phận Pháp chế: Bộ phận
thẩm định hồ sơ hoàn thuế tổng hợp ý kiến và thực hiện:
 Nếu kết quả thẩm định nhất trí với nội dung dự thảo: trình thủ trưởng CQT duyệt,

ký Lệnh hoàn trả.
 Nếu kết quả thẩm định không nhất trí với nội dung dự thảo: tổng hợp ý kiến và đề

xuất hướng xử lý trình thủ trưởng CQT xem xét quyết định.
Bước 4: Thẩm định pháp chế.
Bộ phận Pháp chế thực hiện thẩm định về pháp chế đối với hồ sơ hoàn thuế theo
nội dung thẩm định quy định tại Quy chế thẩm định dự thảo văn bản quy phạm pháp
luật và văn bản hành chính tại cơ quan thuế các cấp của Tổng cục Thuế.
Bộ phận Pháp chế chuyển trả kết quả thẩm định kèm theo toàn bộ hồ sơ đến bộ
phận đã đề nghị thẩm định.
Thời gian thẩm định hồ sơ chậm nhất không quá 02 (hai) ngày làm việc kể từ
ngày nhận được hồ sơ đề nghị thẩm định hoàn thuế.
Bước 5: Quyết định hoàn thuế. (tuân theo 3 bước quy định)
 Phê duyệt hoàn thuế.

 Lưu hành văn bản hoàn thuế.
 Lập chứng từ thu chi liên quan đến hoàn thuế.

IV. KHÁI NIỆM VỀ THẤT THU THUẾ GTGT.
4.1 Khái niệm về thất thu thuế.
Thất thu thuế là hiện tượng trong đó những khoản tiền từ các cá nhân, tổ chức có
tiến hành các hoạt động sản xuất, kinh doanh hay có những điều kiện cơ sở vật chất
nhất định so với khả năng của họ cần phải động viên vào NSNN, song vì những lý do


xuất phát từ phía nhà nước hay người nộp thuế mà những khoản tiền đó không được
nộp vào NSNN.
Đây là một hiện tượng thực tế khách quan vốn có trong bất cứ một hệ thống thuế
nào, nó phản ánh hai mặt của một vấn đề đó là lợi ích của Nhà nước và lợi ích của
người nộp thuế. Trên thực tế hai nhóm lợi ích này thường mâu thuẫn nhau bởi về phía
Nhà nước thì luôn muốn tăng số thuế phải nộp của người nộp thuế, còn về phía người
nộp thuế thì luôn muốn giảm số thuế phải nộp. Vì vậy mà có thể nói rằng ở đâu có
thuế thì ở đó có thất thu. Thất thu thuế biểu hiện rất đa dạng và ngày càng phức tạp tùy
vào điều kiện về KT- XH của mỗi quốc gia, xong có thể khái quát hoá thành 2 dạng
thất thu thuế đó là: thất thu thuế thực tế và thất thu thuế tiềm năng.
 Thất thu thuế thực tế có nghĩa là nhiều khoản thu được quy định rõ ràng trong luật
thuế nhưng do nhiều nguyên nhân nên số tiền thuế không được tập trung vào
NSNN.
 Thất thu thuế tiềm năng có nghĩa là thực tế có nhiều nguồn thu cần thiết phải động
viên vào NSNN nhưng lại không thu được vì chưa có quy định của pháp luật.
Thực tế cho thấy dù chính sách thuế có hoàn thiện đến đâu thì vẫn luôn tồn tại tình
trạng thất thu thuế, nó không chỉ xảy ra ở Việt Nam mà còn ở hầu hết các nước trên
Thế Giới, càng những nước phát triển thì hiện tượng này càng phổ biến và tinh vi hơn.
4.2 Nguyên nhân gây thất thu thuế.
4.2.1 Hạn chế từ chính sách thuế.

Chính sách và chế độ thuế vẫn còn nhiều chỗ còn chưa hợp lý như thuế suất, biểu
thuế cũng tương đối phức tạp và chi li chưa phù hợp với thực tiễn và chưa phù hợp với
khả năng đóng góp của các tầng lớp dân cư. Chính vì vậy mà chính sách thuế chưa
thực sự đem lại sự công bằng giữa các ngành nghề mà trên thực tế các ngành nghề này
chưa có cơ sở để phân biệt rõ ràng việc vận dụng thuế suất là đúng hay sai, điều này
đã tạo khe hở trong việc áp dụng thấp hơn mức thuế suất quy định. Biểu thuế tuy
nhiều mặt hàng nhưng đôi khi một số sản phẩm nhập về nhưng vẫn khó khăn trong
việc áp dụng thuế suất trong khâu hải quan đơn cử như là máy xử lý làm sạch gà, trên
thực tế thì loại máy này không có tên trong biểu thuế xuất nhập khẩu vì vậy tuỳ thuộc
vào ý kiến chủ quan của từng cán bộ hải quan áp dụng mức thuế suất là bao nhiêu, nếu
áp dụng sai mức thuế suất thì sẽ gây thất thoát không nhỏ cho NSNN. Khối lượng


hàng xuất nhập khẩu thường lớn do vậy cần một sự chặt chẽ trong quy trình quản lý
thu thuế tại Việt Nam để giảm thất thu cho NSNN.
Hệ thống thuế nước ta hiện nay còn nhiều chế độ miễn giảm, ưu đãi đối với kinh
tế quốc doanh và các công ty nước ngoài nên cũng phải gánh chịu những mục tiêu xã
hội. Ai cũng muốn hưởng những quyền lợi về miễn giảm thuế nên tạo nên sự chênh
lệch lớn giữa thuế suất quy định và thuế suất áp dụng thực tế cho các đơn vị sản xuất
kinh doanh. Sự thiếu công bằng trong chính sách động viên về thuế đã làm cho những
đơn vị không được miễn giảm sẽ tìm cách làm giảm số thuế của mình phải nộp. Vì thế
nếu miễn giảm thuế quá nhiều sẽ dẫn đến tình trạng thất thu thuế ngày càng nhiều ở
hai đối tượng được và không được miễn giảm thuế.
Luật thuế sửa đổi bổ sung thiếu tính kịp thời và hợp lý sẽ không bao quát được
hết nguồn thu từ đó dẫn đến bỏ sót những nguồn thu không nhỏ cho NSNN.
Các giải pháp về quản lý kinh tế xã hội chưa được cải cách đồng bộ, chưa tạo cơ
sở cho công tác quản lý thuế và môi trường kiểm toán còn nhiều hạn chế. Các yếu tố
trên tựu trung lại cũng làm NSNN mất đi một phần động viên lớn.
4.2.2 Nguyên nhân khách quan.
Do khách quan hay chủ quan dẫn đến tình trạng cơ quan và cán bộ quản lý thiếu

sót một số lượng lớn hộ đăng ký kinh doanh, nguyên nhân là do không bao quát hết số
cơ sở sản xuất, kinh doanh. Ngoài ra còn do các cơ sở này xin tạm nghỉ kinh doanh
nhưng thực tế vẫn tiến hành các hoạt động sản xuất. Một số doanh nghiệp kê khai nộp
thuế nhưng lại tính sai cơ sở tính thuế điển hình như tính sai về số lượng, giá bán hàng
hoá, áp dụng không đúng thuế suất theo quy định đối với từng ngành nghề và các mặt
hàng theo xu hướng áp dụng thuế suất thấp làm thất thu thuế cho NSNN.
Bên cạnh đó, cán bộ thuế chưa quan tâm đúng mức tới công tác thanh tra, kiểm
tra đôn đốc các cơ sở kinh doanh để họ nộp thuế đầy đủ, kịp thời vào NSNN. Các
doanh nghiệp thường qua mắt cơ quan thuế bằng cách khai thiếu hay giấu doanh thu,
khai khống chi phí làm tăng chi phí đầu vào để giảm số thuế phải nộp hay thậm chí
không phải nộp thuế.
Hiện nay cơ quan thuế vẫn thiếu những biện pháp kiểm tra, đối chiếu tờ khai của
đối tượng nộp thuế với tình hình kinh doanh thực tế của doanh nghiệp, hơn nữa nếu có
kiểm tra và phát hiện sai phạm thì cũng chỉ là cảnh cáo chứ chưa xử phạt triệt để. Việc


chưa phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan như UBND Quận, Công An quận, UBND
Phường… cũng làm cho sự quản lý thuế của các doanh nghiệp bị rời rạc và lỏng lẻo
hơn gây thất thu thuế cho NSNN. Thủ tục hành chính tuy có sự tinh giản hơn xong vẫn
còn rườm rà, nhiều bước gây ra sự khó khăn cho người nộp thuế.
Công tác kiểm tra, thanh tra thuế tuy đạt được nhiều thành tựu tuy nhiên kết quả
ấy chưa phải là cao do tiến độ thực thi các cuộc kiểm tra tương đối chậm, doanh
nghiệp thì chậm trễ trong việc nộp phạt. Công tác kiểm tra tại bàn chưa thật kỹ lưỡng
vì có một số doanh nghiệp có mức rủi ro ít không đáng kiểm tra thì lại tiến hành quyết
định kiểm tra gây ra sự phiền hà cho doanh nghiệp. Trái lại nhiều doanh nghiệp vi
phạm nhưng bằng nhiều thu đoạn tinh vi đã tránh được các cuộc kiểm tra của cơ quan
thuế.
Các hiện tượng khó tránh khỏi như thiên tai, lũ lụt, hạn hán, kinh tế kém phát
triển, đời sống người dân gặp khó khăn gây giảm sút kết quả sản xuất, mất mùa v.v…
hay chính sách quy hoạch đô thị cũng đều ảnh hưởng xấu đến cơ sở tính thuế, đưa đến

tình trạng thu thuế dây dưa và làm thất thu thuế.
4.2.3 Nguyên nhân chủ quan.
Trong lịch sử phát triển của xã hội nhà nước ra đời là tất yếu khách quan trong xã
hội có giai cấp. Để có thể đảm bảo quyền lợi của giai cấp thống trị, nhà nước cần có
nguồn tài chính để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của mình. Nguồn này được lấy bằng cách
động viên một phần thu nhập của các tầng lớp trong xã hội. Với quyền lực của mình
nhà nước đặt ra các loại thuế buộc mọi cá nhân và tổ chức trong xã hội phải tuân theo.
Nhu cầu chi tiêu của nhà nước càng nhiều thì mức động viên của thuế càng cao. Tuy
nhiên trong nền kinh tế thị trường mục tiêu của các nhà kinh doanh là tối đa hóa lợi
nhuận, do vậy họ luôn tìm cách để làm tăng doanh thu, giảm chi phí trong hoạt động
sản xuất, kinh doanh của mình, mà thuế cũng là một khoản chi mà DN phải nộp cho
nhà nước nên sẽ làm giảm lợi nhuận mà họ thu được. Vì lợi ích của mình nên các DN
luôn tìm cách làm giảm số thuế đáng lẽ họ phải nộp. Như vậy trong thuế luôn tồn tại
mâu thuẫn giữa lợi ích của nhà nước và lợi ích của người kinh doanh, vì lẽ đó tình
trạng thất thu thuế là không thể tránh khỏi.
4.3 Ảnh hưởng của việc thất thu thuế.


4.3.1 Về mặt xã hội.
Thất thu thuế gây ra tác động không nhỏ đối với đời sống KT- XH của người
dân, đặc biệt đối với việc thực hiện các chức năng của nhà nước. Thất thu thuế có ảnh
hưởng đến việc thực hiện công bằng xã hội do cá nhân cố tình trốn tránh nghĩa vụ nộp
thuế nên trong một số trường hợp việc phân phối lại thu nhập mà chính phủ dự định sẽ
khó có thể thực hiện được. Bên cạnh đó, thất thu thuế còn tạo ra sự phân hoá giàu
nghèo, bất đối xứng giữa các thành viên trong xã hội, những cá nhân làm ăn chân
chính thì phải gánh chịu rủi ro trong kinh doanh, còn một số lớn khác thì lại trốn và
tránh thuế. Từ đây nảy sinh các tệ nạn xã hội như quan liêu, bao cấp, cờ bạc và sự tha
hoá biến chất của một số cán bộ cơ quan Nhà nước. Về phía đối tượng nộp thuế thì
một số bất chấp mọi hành vi, thủ đoạn nhằm tạo lợi thế cho riêng mình. Do đó thất thu
thuế đã dẫn đến một hậu quả là thiếu đi sự công bằng trong xã hội.

4.3.2

Về mặt kinh tế.
Thất thu thuế làm giảm trầm trọng nguồn thu của NSNN, ảnh hưởng tới công tác

quản lý thu thuế, kế hoạch thu và các chính sách phát triển định hướng trong tương lai
sẽ khó thực hiện hơn tạo ra một cơ chế bất hợp lý ảnh hưởng đến môi trường cạnh
tranh giữa các doanh nghiệp và các thành phần kinh tế. Chính vì lý do này mà việc
điều hành quản lý của nhà nước gặp phải nhiều khó khăn. Thất thu thuế còn gây ra hậu
quả nghiêm trọng đối với nền kinh tế vì qua đây cho thấy sự hoạt động kém hịêu quả
của các cơ quan quản lý nhà nước.
4.3.3 Về mặt đạo đức.
Việc dùng những thủ đoạn tinh vi nhằm trốn thuế gây thất thu đã cho thấy sự xói
mòn đạo đức, làm ăn bất chính của một số cá nhân, một số doanh nghiệp, luật lệ là
chuẩn mực chung cho mọi hoạt động trong SX- KD tuy nhiên nó lại không được tôn
trọng một cách đúng nghĩa. Như vậy chúng ta càng nhận ra tầm quan trọng của việc
hạn chế tình trạng chốn lậu thuế, hạn chế thất thu thuế ở mức thấp nhất là một việc
làm hết sức cần thiết và cấp bách hiện nay.

4.4 . Sự cần thiết của công tác chống thất thu.
4.4.1 Đảm bảo nguồn thu cho NSNN.


Tạo nguồn thu và bảo đảm thu cho NSNN là một trong những mục tiêu cơ bản
của chính sách thuế, cho nên việc chống thất thu thuế phải hướng đến đảm bảo một
nguồn thu vững chắc cho NSNN. Chống thất thu thuế có hiệu quản cao sẽ làm tăng
thu cho NSNN để thực hiện vai trò tổ chức, quản lý và định hướng nền kinh tế phát
triển theo hướng có lợi, tạo các mối quan hệ công bằng và bình đẳng giữa các thành
phần kinh tế thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển.
Bên cạnh đó, chỉ tiêu thu NSNN là một trong những chỉ tiêu pháp lệnh quan

trọng hàng đầu được Quốc hội phê chuẩn và thông qua hàng năm. Nó có liên quan và
chi phối tới việc thực hiện các chỉ tiêu khác như kinh tế, xã hội, an ninh, văn hoá, quốc
phòng…Vì vậy chống thất thu thuế là đáp ứng yêu cầu đảm bảo nguồn thu NSNN
thông qua công cụ thuế.
4.4.2 Thực hiện công bằng xã hội và thúc đẩy nền kinh tế phát triển lành mạnh.
Trong công tác quản lý thuế cần đảm bảo những yêu cầu sau: Thu đúng, thu đủ
và thu kịp thời, có như vậy thì NSNN mới được đảm bảo, tạo nên sự công bằng trong
xã hội khuyến khích sản xuất kinh doanh phát triển trên mọi lĩnh vực. Hoàn thành tốt
ba yêu cầu trên chính là mục tiêu phấn đấu của ngành thuế.
Thuế tác động vào nhiều mặt của xã hội, tác động mạnh vào thu nhập của mọi
tầng lớp nhân dân. Việc thực hiện thu đúng cũng đồng nghĩa với việc tính toán hài hòa
giữa tiền thuế phải nộp và thực tế kinh doanh. Nếu như có sự chênh lệch cao hơn mà
theo đó người nộp thuế phải nộp nhiều hơn thì sẽ gây ra sự khó khăn cho người tham
gia sản xuất kinh doanh và gây tác động xấu và kìm hãm lại sự phát triển của nền kinh
tế. Do vậy thực hiện thu đúng không những phụ thuộc vào những quy định về chính
sách thuế mà việc áp dụng cũng phải đúng với thực tế.

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ THUẾ
GTGT, HIỆN TRẠNG THẤT THU VÀ CÔNG TÁC CHỐNG THẤT
THU TẠI CCT-Q5.
I. ĐẶC ĐIỂM KT – XH VÀ TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ CCT-Q5.
1.1 Vị trí địa lý.
Tọa lạc trên số 262-264-266 đường Trần Phú và số 17 đường An Dương Vương,
Chi Cục Thuế Quận 5 nằm ngay trung tâm quận 5 nơi buôn bán sầm uất nhất.
Hình 1.1: Hình ảnh hai trụ sở của CCT-Q5


Quận 5 có hình thể giống như hình chữ nhật nằm ngang trải dài từ quận 6 đến quận 1,
chiều rộng từ kênh Tàu Hủ đến quận 10 và quận 11. Trên bản đồ quận 5 là trung tâm
của Thành Phố Hồ Chí Minh nằm trên trục Bắc Nam về hướng Đông.

 Phía Đông giáp với quận 1, giới hạn bởi đường Nguyễn Văn Cừ.
 Phía Tây giáp với quận 6, giới hạn bởi đường Nguyễn Thị Nhỏ, đường Ngô Nhân
Tịnh và bến xe Chợ Lớn.
 Phía Nam giáp với quận 8, giới hạn bởi đường ranh là rạch Bến Nghé (kênh Tàu
Hủ).


 Phía Bắc giáp với quận 10 và quận 11 được giới hạn bởi đường Nguyễn Chí Thanh
và Hùng Vương.
Hình 1.2: Sơ đồ Quận 5

Diện tích tự nhiên là 4,27 km2, chiếm 0,2% diện tích thành phố, là một trong
những quận có diện tích nhỏ nhất thành phố, chỉ bằng 54% diện tích quận 1. Diện tích
của quận 5 được sử dụng như sau: có 79,39% (328,7 ha) đất dân dụng (trong đó đất
thổ cư chiếm 204,36 ha, bình quân 6,53m2/người, 5,4% (22,37ha) đất cho cơ quan
hành chính, các trường Đại Học), 22,9% đất sử dụng ngoài phạm vi dân dụng ( phần
lớn nhất dành cho các cơ sở sản xuất kinh doanh và kho bãi, đất quân sự chỉ chiếm
0,53%).
Quận 5 được thành lập ngày 27/05/1959 được chia thành 15 phường, giáp với các
Quận 1,3,6,8,10 và 11, là một quận trước đây có nhiếu cơ sở sản xuất công nghiệp,
tiểu thủ công nghiệp, thương mại, dịch vụ tương đối lớn. Hiện nay theo chủ chương
của thành phố và các quận, các cơ sở SX công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp lớn đã di
dời ra các quận, huyện ngoại thành, chủ yếu còn lại các cơ sở thương mại, dịch vụ và
các hộ sản xuất tiểu thủ công nghiệp nhỏ lẻ. Do đó nghị quyết của Đảng bộ Quận 5 đã
xác định cơ cấu kinh tế Quận được chuyển dịch theo hướng: “ Thương mại, Dịch vụ
và SX Công nghiệp, Tiểu thủ công nghiệp”.