skkn THIẾT KẾ TRÒ CHƠI Ô CHỮ GÓP PHẦN LÀM THAY ĐỔI CÁCH DẠY VÀ CÁCH HỌC MÔN HÓA Ở TRƯỜNG THPT

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐỒNG NAI
Đơn vị: Trường THPT Thống Nhất A-Trảng Bom
Mã số: ................................
(Do HĐKH Sở GD&ĐT ghi)

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

THIẾT KẾ TRÒ CHƠI Ô CHỮ GÓP PHẦN LÀM
THAY ĐỔI CÁCH DẠY VÀ CÁCH HỌC MÔN
HÓA Ở TRƯỜNG THPT

Người thực hiện: Bạch Thanh Lụa
Lĩnh vực nghiên cứu:
- Quản lý giáo dục



- Phương pháp dạy học bộ môn: Hóa học



- Lĩnh vực khác: ....................................................... 
Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN
 Mô hình
 Phần mềm
 Phim ảnh
 Hiện vật khác

SƠ LƯỢC LÝ LỊCH KHOA HỌC
Năm học: 2015 – 2016

I. THƠNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN
1. Họ và tên: BẠCH THANH LỤA
2. Ngày tháng năm sinh: Ngày 10 tháng 01 năm 1979
3. Nam, nữ: Nam
4. Địa chỉ: Tổ 1, khu phố 4, TT Trảng Bom, Trảng Bom, Đồng Nai
5. Điện thoại CQ: 0613 866132
6. Fax:

. ĐTDĐ: 0919733861

E-mail: luakinhdoanh@.com.vn

7. Chức vụ: Phó Hiệu Trưởng
8. Nhiệm vụ được giao: Phó hiệu trưởng phụ trách chun mơn, giảng dạy mơn
Hóa học 2 lớp 10A5, 10A6.
9. Đơn vị cơng tác: Trường THPT Thống Nhất A- Trảng Bom, Đồng Nai
II. TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO
- Học vị (hoặc trình độ chun mơn, nghiệp vụ) cao nhất: Thạc sĩ Hóa học.
- Năm nhận bằng: 2010
- Chun ngành đào tạo: Hóa học Hữu Cơ
III.KINH NGHIỆM KHOA HỌC
- Lĩnh vực chun mơn có kinh nghiệm: Giảng dạy Hóa học THPT.
Số năm có kinh nghiệm: 12
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây: 04
+ Năm học 2007 - 2008: Website Hóa Học Trực Tuyến (Giải
pháp này đã đạt giải Ba Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Đồng Nai
năm 2008).
+ Năm học 2009 - 2010: Website Học Hóa Ở Nhà (Giải pháp
này đã đạt giải Ba Hội thi Sáng tạo kỹ thuật tỉnh Đồng Nai năm

2009) và Ứng Dụng Phần Mền ChemDraw Ultra 9.0 Thiết Kế
Các Cơng Thức Hóa Học Của Một số Hợp Chất Hữu Cơ
Trong Chương Trình Lớp 12.
+ Năm học 2011 - 2012: Ứng dụng phần mềm Macromedia Flash
8 thiết kế một số mơ hình động trong mơn hố học lớp 10 và 11"
(Giải pháp này đã đạt giải nhì Hội thi Sáng tạo Kỹ thuật tỉnh
Đồng Nai năm 2011).
+ Năm học 2012 - 2013: Thiết Kế Và Xây Dựng Một Số Câu
Hỏi Trắc Nghiệm Khách Quan Bằng Hình Trong Chương
trình Hóa Học PHổng Thơng.


+ Naêm hoïc 2013 – 2014: Thiết Kế Và Xây Dựng Bài Giảng
Hóa Học Theo Hướng Vui Để Học.
Naêm hoïc 2014 – 2015: Xây Dựng Một Số Câu Hỏi Trắc
Nghiệm Hóa Học Ứng Dụng Trong Cuộc Sống.


MỤC LỤC
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI .................................................................................... 1
II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN..................................................…….. 2
III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP........................................….. 3
IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI …………………………………….…………. 19
V. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG ………….……… 20
VI. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO…………..…………………….. 22


I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Cuộc cách mạng KHKT của thế giới hiện nay đã làm cho lượng thông
tin khoa học nói chung và khoa học hoá học nói riêng tăng như vũ bão. Làm

thế nào để giải quyết được mâu thuẫn vốn tiềm tàng trong giáo dục: khối
lượng kiến thức tăng “siêu tốc” với quỹ thời gian học tập ở nhà trường có
hạn; giáo dục cần cập nhật ngay được với những kiến thức hiện đại, nhưng
để đưa kiến thức đó vào chương trình học tập cần phải có một thời gian khá
lớn và bản thân học sinh phải thích thú với học. Có một giải pháp đó là đổi
mới PPDH làm cho học sinh hứng thú hoc tập, mỗi tiết học là một niềm vui,
khi học sinh đã yêu thích môn học thì các em sẽ tự tìm tòi khám phá thêm
kiến thức từ các nguồn khác như sách, báo, mạng internet…
Hiện nay đa phần giáo viên sử dụng nhiều các PPDH truyền thống,
ít ứng dụng công nghệ thông tin vào trong giải dạy, làm học sinh giảm
hứng thú khi học tập bộ môn, việc ứng dụng công nghệ thông tin đưa thêm
trò chơi vào môn học sẽ làm tăng hứng thú của học sinh khi học tập.
Như vậy, có thể thấy rằng muốn đổi mới PPDH thì trước tiên cần phải
cải tiến PTDH, tăng cường sử dụng các PTTQ. Làm thế nào để các PTTQ có
thể đáp ứng được việc thể hiện tính sinh động của các quá trình hoá học
các phản ứng hoá học, làm cho bài giảng tăng tính sinh động, tăng mức độ
hứng thú học tập của học sinh.
Hiện nay, một trong những hướng đổi mới PPDH cũng như cải tiến
các PTDH đang được triển khai với nhiều ưu thế đó là ứng dụng CNTT
trong thiết kế bài giảng vừa chơi vừa học dần phát triển. Với trò chơi ô chữ
trong môn Hóa họcsẽ giúp HS trong quá trình học tập sẽ thích thú hơn, biết
cách làm việc nhóm, vì tính trực quan được thể hiện tốt nên giúp khắc sâu
kiến thức vào não HS tốt hơn, nắm bắt vấn đề tự nhiên hơn và vận dụng
chúng vào cuộc sống tốt hơn.
Với những lí do trên, tôi chọn đề tài “Thiết Kế Trò Chơi Ô Chữ Góp
Phần Làm Thay Đổi Cách Dạy Và Cách Học Môn Hóa Ở Trường THPT ".

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

1

II. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN

Bên cạnh những đặc trưng chung của môn khoa học tự nhiên ở trên thì
bộ môn Hóa Học còn mang nhiều đặc trưng riêng ví như: phải nhớ nhiều
công thức hóa học của các chất, phải nhớ nhiều phương trình hóa học,
phải nhớ các điều kiện xảy ra phản ứng… Vì vậy nếu không có sự chăm
chỉ, không có hứng thú học tập bộ môn thì làm sao có thể đạt được kết
quả tốt. Từ những yêu cầu trên ,trong suốt quá trình giảng dạy cùng với sự
tham khảo phương pháp giảng dạy của các đồng nghiệp ở các bộ môn
khác tôi đã không ngừng học hỏi để vận dụng vào môn học của mình. Và
qua quá trình giảng dạy tôi đã rút ra được một kinh nghiệm mà tôi thấy rất
hiệu quả về việc tạo hứng thú học tập bộ môn cho học trò từ đó để đạt
được kết quả cao trong học tập đó là sử dụng trò chơi ô chữ trong giảng
dạy Hóa Học. Việc sử dụng ô chữ ở đầu bài học với nội dung bao quát
toàn bài ở mức độ biết để cho não học sinh tập trung vào vùng kiến thức
đó cho hiệu quả tốt. Ô chữ có tác dụng ôn tập lại kiến thức trong bài cũ,
cho học sinh lướt qua kiến thức của bài mới với mức độ biết các vấn đề,
tạo hứng thú để học sinh làm tốt các bài tập ở phía sau. Để thể hiện ô chữ
trong bài học giáo viên có thể kết hợp các phương tiện dạy học là máy
chiếu hắt hoặc máy chiếu đa năng tùy vào từng bài cụ thể. Với việc vận
dụng này đã tạo được hứng thú học tập cho HS và đã đạt được hiệu quả
tốt hơn.
Hiện nay đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt
động của học sinh đang là một xu thế tất yếu. Việc đổi mới phương pháp
dạy học phải phù hợp với đặc trưng bộ môn nhưng phải đảm bảo đạt được
hiệu quả cao trong học tập. Với xu thế phát triển của xã hội ngày nay thì
những phương pháp dạy học cũ đã không còn phù hợp. Vì vậy đòi hỏi
phải có những phương pháp dạy học mới theo hướng tích cực hóa hoạt

động của học sinh và sử dụng trò chơi ô chữ ở trong lúc truyền
đạt kiến thức cho học sinh là cần thiết và có hiệu quả thật sự giúp học sinh
tăng hứng thú học tập qua việc chơi trò chơi theo nhóm để nhóm minh
không thua nhóm bạn các em chủ động phân công nhau nghiên cứu kiến
thức bài mới cũng như ôn tập bài cũ tốt hơn và nhằm giúp giáo viên có
thêm tư liệu tham khảo để có thể lấy khung tự thiết kế chỉnh sửa lại cho
phù hợp với cách dạy của mình tôi đã đưa ra giải pháp “ Thiết Kế Trò Chơi
Ô Chữ Góp Phần Làm Thay Đổi Cách Dạy Và Cách Học Môn Hóa Ở
Trường THPT”.

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

2


III. TỔ CHỨC THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP
1.QUI TRÌNH THIẾT KẾ VÀ HƯỚNG DẪ SỬ DỤNG
QUI TRÌNH THIẾT KẾ TRÒ CHƠI Ô CHỮ
Bước thứ nhất: suy nghỉ ý tưởng để tạo câu hỏi.
Bước thứ hai: thiết lập câu hỏi bằng chữ ra giấy.
Bước thứ ba: thiết lập câu chủ đề.
Bước thứ tư: suy nghỉ xem chữ cái nào trong câu dùng làm câu chủ đề.
Bước thứ năm: thiết kế trên Powerpoint.
Bước thứ sáu: kiểm tra lại chạy thử điều chỉnh những chỗ chưa phù hợp
Bước thứ bảy: áp dụng vào bài giảng và điều chỉnh lại.
HƯỚNG DẪ SỬ DỤNG

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

3

2. NỘI DUNG THIẾT KẾ
Thông qua qui trình trên tôi đã thiết kế được một số trò chơi ô chữ cho
bộ môn hóa để vận dụng vào bài giảng và công tác ra đề kiểm tra đánh giá
liên quan đến kiến thức môn Hóa học lớp 10

Hình 1: trò chơi ô chữ bài liên kết cộng hóa trị

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

4


Hình 2: trò chơi ô chữ bài liên kết cộng hóa trị

Hình 3: trò chơi ô chữ bài liên kết cộng hóa trị

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

5


Hình 4: trò chơi ô chữ bài liên kết cộng hóa trị

Hình 5: bài oxi

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

6

Hình 6: bài oxi

Hình 7: bài oxi
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

7


Hình 8: Bài lưu huỳnh

Hình 9: Bài lưu huỳnh
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

8


Hình 9: Bài Flo

Hình 10: Bài Flo
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

9


Hình 11: Bài Flo

Hình 12: Bài brom
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

10


Hình 13: Bài brom

Hình 14: Bài brom
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

11


Hình 15: Bài hóa trị số oxi hóa

Hình 16: Bài hóa trị số oxi hóa
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

12


Hình 17: Bài hóa trị số oxi hóa

Hình 18: Bài hóa trị số oxi hóa
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

13


Hình 19: Bài oxi hóa khử

Hình 20: Bài oxi hóa khử

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

14


Hình 21: Bài oxi hóa khử

Hình 22: Lớp và phân lớp e
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

15


Hình 23: Lớp và phân lớp e

Hình 24: Lớp và phân lớp e
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

16


Hình 25: Bài axit sunfuric

Hình 26: Bài axit sunfuric
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

17

Hình 27: Bài axit sunfuric

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

18


IV. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI
Khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này vào việc giảng dạy sẽ làm
cho bài giảng sinh động hơn, làm cho học sinh thích thú hơn, làm tăng
tính đoàn kết khi các em học theo nhóm, hoc sinh qua đó sẽ tự phân công
nhau làm cho quá trình tự chuẩn bị bài tự học của các em được tốt hơn .
Khi áp dụng vào việc soạn giảng của giáo viên giúp cho giáo án
sinh động hơn, tiết dạy hấp dẫn hơn, đưa được lượng kiến thức lớn về
thực thực tế, những kỹ năng xử lí một số tình huốn phát sinh trong thực
tế cho học sinh, tập cho học sinh kỹ năng làm việc nhóm.
Khi học sinh học bài giảng của giáo viên theo hướng vừa chơi vừa
học giúp các em tăng hứng thú học tập, đặc biệt qua các các trò chơi ô
chữ được thiết kế sinh động tác động mạnh vào não em làm cho các em
có tiết học chủ động hơn hiểu bài sâu sắc hơn so với việc chỉ cho đọc
qua trong sách giáo khoa hay cho các em tự soạn.
Khi được tham gia thi cử theo hướng có nhiều câu hỏi mở giúp cho
các em có được một lượng kiến thức đáng kể để tham gia vào cuộc sống
hàng ngày, tạo nhiều việc làm có ích cho xã hội, cũng từ đó sẽ xuất hiện
các ý tưởng mới khi gặp tình huống có vấn đề để tạo ra các sản phẩm
mới có ích cho xã hội. Từ đó giúp các em thay đổi cách học không còn
phải đi học thêm để giải quyết các bài toán khó không mang lại ý nghĩa
nhiều chỉ phụ thuộc vào các con số.
Sau khi áp dụng bài giảng có sử dụng trò chơi ô chữ vào trong bài

dạy nhận thấy thái độ học tập của học sinh tích cực hơn, các em thích
học hơn, tích cực nghe giảng và đưa ra nhiều ý kiến bình luận về vấn đề
có liên quan và đưa ra nhiều ý tưởng xử lý rất tích cực.
Đây cũng là nguồn tư liệu giúp giáo viên soạn giảng tốt hơn với
mẫu thiết kế sẵn có giáo viên có thể tự soạn cho mình những trò chơi
theo ý tưởng cá nhân giúp cho tiết dạy đạt hiệu quả tốt.

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

19


V. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNG
1. KẾT LUẬN

Ở Việt Nam đã có nhiều công trình nghiên cứu về những ứng dụng
của khoa trong dạy học các môn học ở nhà trường phổ thông. Tuy nhiên, có
rất ít công trình đi sâu nghiên cứu về quy trình thiết kế trò chơi ô chữ theo
hướng nhận biết kiến thức toàn bài trước khi đi vào bài học để giải quyết
các tình huống có vấn đề trong dạy học HH và kiểm tra đánh giá HS. Do
vậy, việc đưa ra quy trình thiết kế chơi ô chữ nhằm góp phần đổi mới
phương pháp dạy học HH và kiểm tra đánh giá ở trường phổ thông là phù
hợp và có ý nghĩa cần thiết.
Các nguyên tắc để thiết kế chơi ô chữ trong dạy học HH là:
nguyên tắc trực quan; nguyên tắc chính xác, hệ thống; nguyên tắc hiệu quả;
nguyên tắc lấy lấy hình ảnh, tranh vẽ thay cho mô tả bằng lời. Những
nguyên tắc này sẽ giúp cho GV định hướng đúng trong việc thiết kế câu hỏi
trắc nghiệm hóa học ứng dụng.
Trong sáng kiến kinh nghiệm này chúng tôi đã thiết kế những câu hỏi
có nội dung kiến thức bao quát toàn bài ở mức độ biết để bước đầu não học

sinh tập trung vào các khu vực này tạo ra không khí vui nhộn để học tập và
kỹ năng làm việc nhóm, giúp các em yêu thích môn học… Quy trình này có
tác dụng giúp giáo viên phổ thông tự thiết kế chơi ô chữ phục vụ cho bài
dạy và trong các bài kiểm tra đánh giá của mình của mình.
Muốn đổi mới PPDH thì trước tiên cần phải cải tiến PTDH, đặc biệt
là các PTTQ. Các mô hình, tranh ảnh, đặc biệt liên quan trực tiếp đến cuộc
sống hàng ngày là một trong những PTTQ có thể đáp ứng được việc mô tả
cho các quá trình hóa học. Nhờ quan sát các mô hình, tranh ảnh các kiến
thức ứng dụng thực tiễn học sinh sẽ nhanh chóng nắm rõ và lĩnh hội một
cách dễ dàng bản chất của các quá trình hóa học trừu tượng hơn so với chỉ
học bằng lời và kiểm tra đánh giá chỉ toàn bằng chữ hoặc những bài toán
thuần túy và tạo không khí học tập thay đổi thay đổi kết quả học.
Thực nghiệm sư phạm đã chứng minh tính hiệu quả và tính khả thi
của việc thiết kế chơi ô chữ trong dạy học hóa học và kiểm tra đánh giá.
Kết quả thực nghiệm sư phạm chứng tỏ biện pháp này giúp cho HS hiểu
đúng bản chất của các quá trình hóa học và tiết học sinh động hơn.
2. KIẾN NGHỊ

Tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện quy trình thiết kế chơi ô chữ,
kết hợp các kiến thức này có minh họa bằng hình ảnh, tranh vẽ trong dạy
học HH và kiểm tra đánh giá ở trường phổ thông để có thể giúp cho các GV
hóa học có thể tự thiết kế chơi ô chữ trong dạy học hóa học có kết quả tốt
hơn.
PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

20


Cần thiết phải tăng cường bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, chuẩn
hoá GV, thay đổi nhận thức của GV về vai trò của PTTQ trong dạy học.

Cần phải tăng cường việc tổ chức các lớp bồi dưỡng cho GV về các
kiến thức và kĩ năng tin học cơ bản để họ có thể tự thiết kế chơi ô chữ và
sử dụng nó trong bài giảng trong bài giảng và việc kiểm tra đánh giá của
mình.

PHT: Bạch Thanh Lụa-THPT Thống Nhất A

21