SKKN góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn lịch sử ở trường THPT

Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT

Tên đề tài: GÓP THÊM MỘT SỐ HÌNH THỨC ĐỂ CỦNG
CỐ BÀI MÔN LỊCH SỬ Ở TRƯỜNG THPT
A. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong thực tiễn bộ môn lịch sử ở trường trung học phổ thông được giảng
dạy với tư cách là môn khoa học mà đặc trưng cơ bản của nó là học sinh không
được trực tiếp quan sát, sự kiện lịch sử là cơ sở nhận thức lịch sử .Tránh một tình
trạng mà cố thủ tướng Phạm Văn Đồng đã từng nhắc nhở “ Lịch sử đâu có phải là
một chuỗi sự kiện để người viết sử ghi lại,rồi người giảng sử đọc lại và người học
sử lại học thuộc ” mà phải làm sao cho người học thấy được gì qua các thời đại lịch
sử và từ đó rút ra kết luận gì ? Bài học gì ? Đó là vấn đề phát huy tư duy, phát triển
năng lực nhận thức nhằm gây hứng thú học tập Lịch sử của học sinh. Mở đầu
quyển “Lịch sử nước ta” Hồ Chủ Tịch viết :
“ Dân ta phải biết sử ta
Cho tường gốc tích nước nhà Việt Nam”
Ở đây “biết” để mà “hiểu” tường tận vấn đề. Muốn hiểu cần phải suy nghĩ. Chúng
ta cần bác bỏ quan niệm sai lầm cho rằng học Lịch sử không cần tư duy mà chỉ
cần trí nhớ. Nhưng để học sinh tư duy thì người giáo viên dạy Sử phải gây được
hứng thú học tập Lịch sử cho học sinh.
Hiện nay, mặc dù sách giáo khoa đã được đổi mới, giảm tải chương trình nhưng
đa số các bài dạy vẫn còn dài nên việc học sinh nắm được nội dung cơ bản đã khó
và muốn học sinh tư duy Lịch sử thì là cả một vấn đề nan giải .
Với xu hướng đổi mới phương pháp dạy học hiện nay đòi hỏi cả thầy và trò
cùng nỗ lực. Thầy phát huy vai trò chủ đạo hướng dẫn học sinh chiếm lĩnh tri thức
còn trò phải chủ động tích cực. Nhưng một số học sinh còn lơ là, có thói quen học

Gv: Nguyễn Thị Huyền

1

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
vẹt nên không nắm được kiến thức không tự mình giải quyết được các yêu cầu của
giáo viên .
Vì vậy để giúp các em có hứng thú trong việc học tập Lịch sử và giải
quyết các vấn đề trên giáo viên phải linh hoạt tổ chức các khâu lên lớp. Việc gây
hứng thú cho học sinh trong giờ dạy không thể chỉ làm một lần mà cần phải tiến
hành thường xuyên từ phút đầu đến phút chót của giờ học, từ phần mở đầu bài học,
phần giới thiệu đề mục mới cho đến phần củng cố bài. Nhằm khắc sâu kiến thức cơ
bản, rèn luyện kĩ năng cho học sinh sau mỗi bài, mỗi chương để các em có thể ứng
dụng vào các bài kiểm tra và thi, đồng thời giúp các em “cô đọng” lại vấn đề thì
phần củng cố bài là một hoạt động rất quan trọng. Đó chính là lý do chủ yếu mà tôi
chọn đề tài “Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường
THPT”

B.NỘI DUNG ĐỀ TÀI

I.Cơ sở lý luận
- Yếu tố quan trọng nhất của hoạt động nhận thức là “ chúng ta biết cái gì cần
giữ lại được trong trí nhớ ”
- Tổ chức củng cố,luyện tập để vận dụng kiến thức vừa được học để hoàn thành
bài tập ở cuối tiết học là cần thiết và quan trọng.
- Để thu được tín hiệu phản hồi đúng từ phía học sinh thì khi đưa ra bài tập củng
cố phải phù hợp với mục tiêu của bài, qua đó giúp giáo viên đánh giá được mức độ

tiếp thu của học sinh, đồng thời giáo viên điều chỉnh phương pháp nhằm đạt hiệu
quả cao hơn .
Gv: Nguyễn Thị Huyền

2

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT

II.Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài
Xây dựng và sử dụng các dạng bài tập lịch sử để củng cố trong dạy học lịch sử
có vai trò quan trọng đối với quá trình hình thành, củng cố tri thức lịch sử cho sọc
sinh. Nó là biện pháp phát triển năng lực nhận thức độc lập, trong đó đặc biệt là tư
duy độc lập sáng tạo của các em. Đồng thời sử dụng các dạng bài tập còn là hình
thức kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS. Bởi khi hoàn thành bài tập, HS sẽ
tự nhận thấy những thiếu sót của mình, Giáo viên biết được kết quả nắm kiến thức
của học sinh.

1. Biện pháp thực hiện
- Củng cố không phải lúc nào cũng thực hiện vào cuối tiết học mà giáo viên có
thể linh động : củng cố từng phần, củng cố toàn bài, củng cố một chương hay một
giai đoạn lịch sử.
- Tổ chức : Giáo viên có thể
+ Soạn sẵn câu hỏi , bài tập trên giấy ( phiếu học tâp) khi soạn câu hỏi phải
phù hợp với 3 đối tượng học sinh và cũng chỉ cần 1 đến 3 câu hỏi
+ Ghi đề bài lên bảng phụ để học sinh thảo luận nhóm rồi cử đại diện nêu ý

kiến chung cả nhóm
+ Sử dụng sơ đồ, lược đồ trống
+ Lập bảng thống kê, niên biểu , so sánh các sự kiện lịch sử
+ Lồng ghép âm nhạc, phim tư liệu hay cho học sinh chuẩn bị những vở kịch
ngắn.
- Đối với những bài dài, những vấn đề khó giáo viên có thể hướng dẫn để học
sinh thực hiện ở nhà .

2. Các hình thức củng cố
2.1 Củng cố bằng hình thức trắc nghiệm
Loại câu hỏi này có ưu điểm là trong thời gian ngắn có thể kiểm tra nhiều
kiến thức khác nhau . Giáo viên có thể sử dụng việc làm bài tập này bằng hình thức
như những cuộc thi nho nhỏ để cuốn hút tất cả học sinh cùng hoạt động.
Gv: Nguyễn Thị Huyền

3

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
a. Chọn câu đúng nhất
Các bước thực hiện:
Bước 1: Gv chuẩn bị sẵn câu hỏi
Bước 2: Chia lớp thành 2 nhóm , phát biển đáp án A,B,C,D cho các nhóm
Bước 3: Gv viên nêu rõ quy định của cuộc thi (thời gian suy nghĩ, tín hiệu báo đưa
đáp án..)
Bước 4:HS đưa đáp án bằng cách giơ biển a, b, c hoặc d. GV đưa đáp án và công

bố kết quả đúng. Gv có thể phát thưởng cho nhóm có kết quả cao nhất
Ví dụ Bài 29, Lịch sử 10:Cách mạng tư sản Hà Lan và cách mạng tư sản Anh.
Câu hỏi: Tại sao Crôm-oen phải xử tử Saclơ I?
Khoanh tròn vào câu trả lời đúng nhất
a. Do áp lực của quân đội nhân dân
b. Do sự đòi hỏi của quân đội Xcôt-len
c. Do tư sản muốn tiêu diệt tận gốc chế độ phong kiến
d. Do áp lực của Đức giáo hoàng
Ví dụ Bài 31, Lịch sử 10 :Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII
Câu hỏi: Nước Pháp trước cách mạng năm 1789 là nước
a. Quân chủ chuyên chế
b. Quân chủ lập hiến
c. Chế độ cộng hòa
d. Cộng hòa liên bang
b.Trắc nghiệm đúng – sai
Các bước thực hiện:
Bước 1: GV chuẩn bị bài tập dạng trắc nghiệm đúng – sai .
Bước 2: Chiếu bài tập, nêu yêu cầu phương pháp hoạt động của dạng bài tập này.
Bước 3: Học sinh Có thể chọn tùy ý câu mà mình biết để trả lời.
Bước 4: GV đưa đáp án để đối chiếu và nhận xét, cho điểm
Ví dụ: Bài 31, Lịch sử 10 :Cách mạng tư sản Pháp cuối thế kỷ XVIII
Viết chữ Đ ( Đúng ) Hoặc S ( Sai ) Vào câu dưới đây:
Gv: Nguyễn Thị Huyền

4

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
Tự do , bình đẳng , bác ái là công thức là Tuyên ngôn nhân quyền và dân quyền
nêu ra
Cuộc nổi dậy ngày 10/8/1972 của quần chúng nhân dân đẩy cách mạng thêm
một bước
Cuộc nổi dậy ngày 2/6/1793 của quần chúng đẩy cách mạng phát triển cao hơn
Cuộc đảo chính ngày 27/7/1794 đưa cách mạng đến đỉnh cao
c.Trắc nghiệm ghép đôi ( Nối cột )
Các bước thực hiện:
Bước 1: GV chuẩn bị bài tập dạng nối cột , bảng phụ
Bước 2: Chiếu bài tập, nêu yêu cầu và phương pháp hoạt động của dạng bài tập
này.(ghi kết quả lên bảng phụ rồi treo lên bảng)
Bước 4: Học sinh trả lời, GV bao quát lớp
Bước 5: GV đưa đáp án để đối chiếu và nhận xét, cho điểm
Ví dụ:
Bài 5, Lịch sử lớp 12: Các nước Đông Nam Á
Hãy nối một ô ở cột A ( niên đại ) với một ô ở cột B ( sự kiện ) bằng các mũi tên
sao cho đúng
Thời gian thành lập và phát triển của tồ chức ASEAN
Cột A
( Niên đại )
08/8/1967
01/1984
4/1999
7/1995
9/1997

Gv: Nguyễn Thị Huyền

5

Trường THPT Thanh Bình


Cột B
( Sự kiện )

Huongdanvn.com
–Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay
Việt Nam

Indonexia,Thái Lan,Malayxia ,Philippin,Singapo
Góp thêm một số hình thức
để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
Brunay
d. Trắc nghiệm điền Campuchia
Lào,Myanma
khuyết
Các bước thực hiện :
Bước 1: Giáo viên chuẩn bị sẵn bài tập dạng điền khuyết, cho trước những từ cần
điền (lưu ý số từ cho phải nhiều hơn số chỗ trống cần điền để buộc học sinh có sự
lựa chọn) (bài tập sẽ được chiếu bằng đèn chiếu, powerpoint, hoặc viết trên giấy
rôki)
Bước 2: GV phổ biến quy định của việc thực hiện bài tập này
Bước 4: Sau khi học sinh hoàn thành xong , GV chiếu hoặc đưa đáp án chuẩn đối
chiếu.
Ví dụ: Bài 3, Lịch sử 11: Trung quốc
Em hãy điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh cương lĩnh của Trung Quốc đồng minh
hội (Mãn Thanh, Dân quốc, Khôi phục, dân tộc độc lập.)

“Đánh đổ ………………,…………………….Trung Hoa, thành lập …,………
thực hiện bình đẳng về ruộng đất”.
2.2 Củng cố bằng hình thức lập niên biểu, lập đường thời gian.
Với dạng bài tập này, tuy không đòi hỏi độ tư duy cao nhưng lại đòi hỏi học sinh
phải có khả năng ghi nhớ. Để tránh trường hợp học sinh thống kê lan man và mất
thời gian thì khi giao dạng bài tập này giáo viên cũng cần lưu ý tùy khả năng của
từng lớp mà có sự điều chỉnh yêu cầu cho phù hợp.
Ví dụ
Bài 12, Lịch sử lớp 12: mục Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc ở nước ngoài trong
những năm 1919- 1925.
Lập niên biểu về quá trình hoạt động của Nguyễn Ái Quốc từ năm 1919- 1925
Thời gian
6/1919
7/1920
12/1920
1921
1922
6/1923
Gv: Nguyễn Thị Huyền

Sự kiện

6

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT

1924
6/1925
Lập đường thời gian là lập một đường thẳng chia thành từng đoạn để chỉ các mốc,
các giai đoạn của sự phát triển lịch sử. Những đoạn thẳng này chỉ mang tính tượng
trưng không đòi hỏi hoàn toàn chính xác về tỉ lệ độ dài.Mỗi đoạn có thể là một vài
năm, có khi chỉ tính tháng, từng sự kiện ở các giai đoạn. Mỗi mốc ghi niên đại cần
thiết, quan trọng nhất của bài giảng. Đường thời gian sẽ giúp học sinh thấy ngay
các sự kiện phát triển, diễn biến tình hình và mối quan hệ lôgic của các sự kiện, sự
việc, giúp cho giáo viên hệ thống dễ dàng các vấn đề, bớt được thời gian ghi bảng.
Ví dụ: Bài 12, Lịch sử lớp 12: mục Hoạt động của Nguyễn Ái Quốc ở nước
ngoài trong những năm 1919- 1925.

1911

1917

1920

1923

1925

2.3 Củng cố bằng hình thức sắp xếp thời gian tương ứng với sự kiện .
Ví dụ: Bài 16: mục Tổng khởi nghĩa tháng tám năm 1945 và sự thành lập
nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa
Điền vào chỗ trống mốc thời gian thích hợp và sự kiện lịch sử thích hợp về tổng
khởi nghĩa tháng tám năm 1945 ở bảng sau
Thời gian
13/8/1945

Sự kiện
Giành chính quyền ở Hà Nội

23/8/1945
Giành chính quyền ở Sài Gòn
28/8/1945

Gv: Nguyễn Thị Huyền

7

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
Chú ý : Với hình thức củng cố 2 và 3. Giáo viên có thể viết đề bài lên bảng phụ
trước và phát cho học sinh giấy trắng (học sinh ghi đáp án) hoặc giấy có đáp án để
học sinh lần lượt lên dán đáp án . Với cách làm này sẽ tiết kiệm thời gian và gây
hứng thú cho học sinh.
2.4 Củng cố bằng hình thức sử dụng bản đồ, lược đồ để thuật lại diễn biến
trận đánh .
Đối với loại bài các cuộc khởi nghĩa, kháng chiến thì đây là loại hình hay nhất để
giúp học sinh rèn luyện kĩ năng sử dụng bản đồ, lược đồ, tạo thói quen biết kết hợp
giữa kênh hình và kênh chữ trong sách giáo khoa, giúp học sinh mạnh dạn, tự tin
trước tập thể đồng thời khắc sâu kiến thức cho học sinh .
Ví dụ:Bài 18, Lịch sử 12: Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc
chống thực dân Pháp (1946 – 1950)

Gv: Nguyễn Thị Huyền

8

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
Dựa vào lược đồ em hãy tường thuật lại diễn biến chiến dịch Việt Bắc thu - đông
1947.
2.5 Củng cố bằng hình thức lập bảng so sánh
Ví dụ: Bài 15,Lịch sử 12: Phong trào dân chủ 1936- 1939
So sánh phong trào cách mạng 1930 – 1931 và phong trào cách mạng 1936-1939
Nội dung so sánh
Kẻ thù
Nhiệm vụ
Lực lượng cách mạng
Hình thức và phương

Phong trào 1930-1931

Phong trào 1936-1939

pháp đấu tranh
2.6 Củng cố bằng hình thức điền vào sơ đồ, lược đồ trống
- Đây là những đồ dùng trực quan giúp học sinh tạo được biểu tương lịch sử.
Khi tiến hành bài tập GV nên tạo hứng thú làm việc cho các em bằng các bài tập
với các đồ dùng học tập tự sáng tạo thêm:

Ví dụ: Bài 18, Lịch sử 12: Những năm đầu của cuộc kháng chiến toàn quốc
chống thực dân Pháp (1946 – 1950)

Gv: Nguyễn Thị Huyền

9

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT

Quan sát lược đồ H45: Lược đồ chiến dịch Biên giới thu – đông 1950 .Đánh dấu
các mũi tiến công của quân ta và đường tiến công rút lui của địch
2.7 Củng cố bằng hình thức trò chơi ô chữ
* Mục đích:
Trò chơi có vai trò quan trọng trong quá trình phát triển nhân cách, nhận
thức của con người. Trò chơi là hoạt động vui chơi, diễn ra trong một khoảng thời
gian, không gian nhất định, có luật chơi, có tính sáng tạo và thi tài nhằm mang lại
sự sảng khoái về tinh thần. Nếu chúng ta vận dụng phù hợp trong tiết dạy Lịch sử
sẽ gây hứng thú và tác động tích cực đến nhận thức của học sinh. Đồng thời rèn
luyện cho học sinh kỹ năng quan sát, tư duy, tổng hợp.
* Cách thực hiện:

Gv: Nguyễn Thị Huyền

10

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
Giáo viên có thể chia nhóm hoặc cho cả lớp cùng tham gia trò chơi. Tùy
vào các cách chơi mà giáo viên có thể cho học sinh trả lời lần lượt các câu hỏi để
tìm ra từ chìa khóa. Thời gian chơi khoảng 3-4 phút.
Ví dụ
- Sau khi học xong bài Bài6,Lịch sử 11 : Chiến tranh thế giới thứ nhất 19141918 giáo viên cho học sinh chơi trò chơi giải ô chữ.
- Trò chơi có 7 ô chữ hàng ngang và một ô chìa khóa. Khi học sinh chọn câu hỏi
và trả lời đúng thì trong câu trả lời sẽ hiện lên một chữ cái có trong ô chìa khóa.
- Học sinh phải liên kết các dữ kiện của các câu trả lời lại thì mới có thể biết
được ô chìa khóa. Hoặc các em có thể trả lời ô chìa khóa bất cứ lúc nào khi các em
đoán được.
- Giáo viên hướng dẫn học sinh giải ô chữ sau:

1. Một cách nói về chủ nghĩa đế quốc ( 6 chữ cái ) ( SEN ĐẦM)
2. Nước Đức – Áo Hung thuộc khối nào ? (8 chữ cái )(LIÊN MINH)
3. Chiến tranh năm 1914- 1918 gọi là cuộc chiến tranh gì( 7 chữ cái ) (THẾ GIỚI)
4.Tính chất giai đoạn 1 của cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất (8 chữ cái ) ( PHI
NGHĨA)
Gv: Nguyễn Thị Huyền

11

Trường THPT Thanh Bình

Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
5. Thời điểm mở đầu của cuộc chiến tranh ( 7 chữ cái ) (NĂM 1914)
6.Chiến tranh kết thúc với sự thất bại của các nước nào?( 8 chữ cái )( ĐỨC, ÁO,
HUNG)
7. Đây là điều Loài người luôn mong muốn. ( 6 chữ cái )(HÒA BÌNH)
- Giáo viên hỏi: Cho biết tên ô chữ chìa khóa? (9 ô)
- Học sinh: GIEO GIÓ GẶT BÃO
- Sau khi trả lời xong từ chìa khóa giáo viên yêu cầu học sinh nêu các dữ kiện
trên có liên quan gì đến thành ngữ.
Giáo viên có thể khắc sâu cho học sinh về ý thức luôn mong muốn sống hòa bình
và không để chiến tranh xảy ra, để loài người không phải chịu cảnh tang thương,
mất mát….
2.8 Củng cố bằng câu hỏi tự luận để khắc sâu nội dung trọng tâm
Đây là dạng bài tập giúp học sinh tìm hiểu sâu sắc hơn về bản chất của sự kiện,
đòi hỏi học sinh phải tập trung khả năng tư duy cao hơn và khi thực hiện cũng đòi
hỏi kĩ năng trình bày, thuyết trình của học sinh.
Với dạng bài tập này GV có thể sử dụng nhiều phương pháp dạy học khác
nhau, nhưng theo tôi phương pháp thảo luận nhóm và tư duy tích cực là có hiệu
quả nhất.
Hình thức này được áp dụng với tất cả các bài
Ví dụ Bài 1, Lịch sử 11 : Nhật Bản
Căn cứ vào đâu để nói cuộc Duy Tân Minh Trị là cuộc cách mạng tư sản không
triệt để ?
2.9 Dạng củng cố vận dụng kiến thức
Loại câu hỏi này là khó đối với học sinh nên khi giảng giáo viên phải lồng vào bài
để giải quyết dưới hình thức củng cố từng phần.
Ví dụ: Bài 15 Lịch sử 12: Phong trào cách mạng Việt Nam sau chiến tranh thế
giới thứ nhất ( 1919- 1925)

Gv: Nguyễn Thị Huyền

12

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
Câu hỏi : Căn cứ vào đâu để khẳng định phong trào công nhân nước ta phát
triển lên một bước cao hơn sau chiến tranh thế giới thứ hai ?
Bài 16 Lịch sử 12: mục Tổng khởi nghĩa tháng tám năm 1945 và sự thành lập
nước Việt Nam Dân Chủ Cộng Hòa
Câu hỏi: Sự lãnh đạo kịp thời,sáng suốt của Đảng Cộng Sản Đông Dương và
của lãnh tụ Hồ Chí Minh trong cách mạng tháng tám thể hiện ở những điểm nào?
2.10. Củng cố bài bằng cách lồng ghép âm nhạc
* Mục đích:
Khi nói đến âm nhạc chúng ta thường có một cảm giác vui vẻ, thoải mái và
người ta thường dùng âm nhạc để giải trí, thư giãn sau những giờ phút mệt mỏi,
căng thẳng. Do đó nếu đưa âm nhạc vào trong giảng dạy môn Lịch sử sẽ làm cho
tiết học thêm sinh động hơn bởi vì môn Lịch sử thường khô khan với những năm
tháng và sự kiện khó nhớ, âm nhạc sẽ gây sự chú ý và hứng thú cho học sinh.
* Cách thực hiện:
Trong quá trình giảng dạy thì giáo viên sẽ chọn một số bài hát có liên quan
đến nội dung bài dạy, cuối mỗi bài học hoặc cuối mỗi phần bài giáo viên cho học
sinh nghe một đoạn âm nhạc để thay đổi không khí của tiết học và giúp học sinh
khắc sâu hơn kiến thức.
Ví dụ 1: Bài 19 Lịch sử 10: Những cuộc chiến đấu chống ngoại xâm (thế
kỷ X-XV)

- Sau khi học sinh tìm hiểu xong bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn nhằm
động viên tinh thần chiến đấu của quân đội thì giáo viên cho học sinh nghe bài hát
về Hội nghị Diên Hồng.

Gv: Nguyễn Thị Huyền

13

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT

Khi nghe xong bài hát giáo viên hỏi học sinh: các em thấy tinh thần chiến đấu
của toàn dân như thế nào?
=> Qua đoạn nhạc sẽ giúp học sinh khắc sâu hơn tinh thần đoàn kết của toàn dân ta
chống quân xâm lược Mông – Nguyên và sự chuẩn bị rất chu đáo của nhà Trần
góp phần quan trọng cho sự thắng lợi của cuộc kháng chiến.
2.11. Củng cố bài bằng hình thức sử dụng phim tư liệu.
* Mục đích:
Cuối tiết học sẽ sinh động hơn nếu giáo viên cho học sinh nghe một đoạn tư
liệu lịch sử thay vì giáo viên nói bằng lời, chắc chắn sẽ làm các em hứng thú và
nhớ nội dung sự kiện lâu hơn. Giáo viên có thể cho học sinh xem tư liệu về địa
danh đã diễn ra trận đánh với những chiến tích của cha ông, về nhân vật lịch sử…
* Cách thực hiện:
Giáo viên sau khi đã chọn đoạn phim phù hợp với bài dạy và cho học sinh
xem nội dung đoạn phim tư liệu có liên quan đến bài dạy, sau đó yêu cầu học sinh
nhận xét, đánh giá về đoạn phim tư liệu đó cuối cùng giáo viên rút ra nội dung

chính của đoạn phim.
Ví dụ 1: Bài 18, Lịch sử 10: Công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế
(thế kỷ X-XV)

Gv: Nguyễn Thị Huyền

14

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
Khi dạy mục 1- Sự phát triển của nền nông nghiệp, sau khi tìm hiểu xong về
tình hình ruộng đất thời Lý, Trần, Lê sơ, giáo viên cho học sinh xem đoạn phim tư
liệu về thời Lý.

Giáo viên hỏi: Em cho biết vua Lý đang làm gì?
- Học sinh: Vua Lý đang cày tịch điền
Giáo viên hỏi:Việc cày ruộng tịch điền của nhà vua có ý nghĩa như thế nào?
- Học sinh: Qua việc làm đó nhằm khuyến khích nhân dân sản xuất.
Giáo viên hỏi: Nhà Lý đã đưa ra những biện pháp gì để thúc đẩy cho nông nghiệp
phát triển?
- Học sinh: Khuyến khích khai khẩn đất hoang, đào kênh mương, đắp đê, ban hành
lệnh cấm giết hại trâu bò….
=> Qua đoạn phim giúp học sinh hiểu và nhớ lâu hơn về sự quan tâm của nhà Lý
đến nền nông nghiệp và đề ra nhiều biện pháp khuyến khích nông nghiệp phát
triển.
2.12. Củng cố bài bằng hình thức tái hiện một vở kịch ngắn.

* Mục đích: Khi học sinh hóa thân vào các nhân vật lịch sử thì học sinh sẽ nhớ sự
kiện, nhân vật lịch sử lâu hơn, không khí học tập sôi nổi, nhẹ nhàng và học sinh
yêu thích môn học hơn.
Gv: Nguyễn Thị Huyền

15

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
* Cách thực hiện: Giáo viên có thể thiết kế một kịch bản về một nhân vật hay sự
kiện lịch sử nào đó hoặc có thể hướng dẫn cho học sinh tự viết kịch bản, phân vai
và tái hiện trong 4 – 5 phút vào đầu tiết học sau hay những tiết ôn tập.
* Ví dụ:
Ví dụ 1: Bài 17, Lịch sử 10: Qúa trình hình thành và phát triển của nhà
nước phong kiến Việt Nam (thế kỷ X-XV)
Giáo viên có thể cho học sinh tái hiện cảnh Trần Quốc Toản đến bến Bình Than,
được vua ban cho quả cam mà trong lòng uất ức bóp nát cam, sau đó chiêu binh
mãi mã và lên đường đánh giặc với lá cờ thêu sáu chữ vàng “Phá cường địch báo
hoàng ân”. Qua đó học sinh hiểu được về tấm lòng yêu nước của một thiếu niên và
tinh thần “hào khí Đông A” hào hùng thời Trần.

III/ KẾT QUẢ THỰC HIỆN.
- Đối với học sinh khá giỏi các hình thức củng cố trên đã giúp các em khắc
sâu kiên thức, phát huy tính tích cực, rèn luyện được một số kĩ năng như phân tích
so sánh các sự kiên lịch sử,kĩ năng sử dụng lược đồ …
- Đối với học sinh yếu kém đây là cơ hội để các em ôn bài , nhớ được ít nhiều

bài vừa học.
- Hình thức củng cố phong phú sẽ kích thích được sự tìm tòi, sáng tạo gây
hứng thú cho học sinh
- Phương pháp dạy và học này với các hình thức củng cố trên đã phần nào
giúp các em tự tin hơn khi kiểm tra bài và kết quả đạt cao hơn được thể hiện qua
các bài kiểm tra .
IV/BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Gv: Nguyễn Thị Huyền

16

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT
- Phương pháp dạy học là một khoa học đồng thời cũng là một nghệ thuật .
không có phương pháp nào là vạn năng có thể thay thế các phương pháp khác, nên
các hình thức củng cố bài mà tôi đưa ra trên đây chỉ có ý nghĩa tương đối .Nó phải
được vận dụng một cách linh hoạt cho từng kiểu bài lên lớp và tùy thuộc vào điều
kiện thực tế, đối tượng học sinh để giáo viên lựa chọn hình thức phù hợp nhất.
- Tôi đã áp dụng các hình thức củng cố trên vào giảng dạy bộ môn lịch sử ở
trường THPT Thanh Bình và đạt được kết quả khả quan .
V/ KẾT LUẬN
- Để đạt hiệu quả cao trong dạy học lịch sử thì giáo viên phải đầu tư thật
nhiều cho bài giảng bằng cách sử dụng tốt các phương pháp tích cực và củng cố là
một trong những bước quan trọng để khắc sâu kiến thức đồng thời rèn luyện kĩ
năng cho học sinh, giúp học sinh nhớ lâu và biết vận dụng kiến thức vào bài tập
- Trong quá trình giảng dạy ở phần củng cố giáo viên cần vận dụng nhiều

hình thức củng cố với nhiều thể loại phong phú để kích thích tư duy học sinh và
tạo hứng thú cho học sinh trong học tập bộ môn lịch sử
- Trong phạm vi sáng kiến này tôi đã nêu ra một vài hình thức củng cố cơ bản
để áp dụng vào bài học.Tuy nhiên sáng kiến chưa đủ sâu rộng về lý thuyết cũng
như thực tiễn và cũng không thể tránh khỏi một số thiếu sót, rất mong nhận được
sự đóng góp chân thành của quý thầy cô đồng nghiệp.Tôi xin chân thành cảm ơn !
Tân Phú ngày 20 tháng 5 năm 2012
Người thực hiện đề tài

Nguyễn Thị Huyền
Gv: Nguyễn Thị Huyền

17

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài mơn Lịch Sử ở trường THPT

VII/TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. 500 câu hỏi tự ḷn và trắc nghiệm lịch sử 8 – Trương Thị Thảo – Nhà x́t bản
tởng hợp Đờng Nai – Năm 2005
2.Áp dụng dạy và học tích cực trong mơn lịch sử – ( Nhà xuất bản Đại học sư
phạm Hà Nội ).
3.Đởi mới phương pháp dạy học ở trường Trung Học Cơ Sở – PGS,PTS
Trần Kiều –Viện Khoa học giáo dục – Năm 1997
4. Sách giáo khoa lịch sử 10, 11, 12 – Nhà x́t bản giáo dục
5. Sách giáo viên lịch sử 10, 11, 12– Nhà x́t bản giáo dục

6. Sách đại cương Lịch Sử cổ trung đại Việt Nam.
7. Sách đại cương Lịch Sử Việt Nam – Tác giả Lê Mẫu Hản – NXB Giáo dục.
8. Sách phương pháp dạy học lịch sử : Tác giả Phan Ngọc Liên NXB Giáo

dục

năm 2000
- Bản thân truy cập một số thơng tin trên Internet phục vụ cho việc viết đề
tài
- Đĩa CD-ROM tài liệu hỗ trợ dạy và học lịch sử lớp 7
- Và các tài liệu khác có liên quan cho việc viết đề tài.

Gv: Nguyễn Thị Huyền

18

Trường THPT Thanh Bình


Huongdanvn.com –Có hơn 1000 sáng kiến kinh nghiệm hay

Góp thêm một số hình thức để củng cố bài môn Lịch Sử ở trường THPT

Gv: Nguyễn Thị Huyền

19

Trường THPT Thanh Bình