THỰC TRẠNG PHÂN TÍCH BÁO CÁO TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH DỊCH VỤ KĨ THUẬT VÀ CÔNG NGHỆ TIẾN PHÁT

CH

NGă1. C ăS

LÝ LU N V PHÂN TÍCH BCTC TRONG DOANH
NGHI P

1.1. Các báo cáo tài chính c a doanh nghi p
1.1.1. Khái quát v doanh nghi p
1.1.1.1.

Khái ni m và các lo i hình doanh nghi p

- Kháiăni m: Hi n nay trên ph ng di n lý thuy t có khá nhi u đ nh ngh a th
nào là m t doanh nghi p, m i đ nh ngh a đ u mang trong nó có m t n i dung nh t
đ nh v i m t giá tr nh t đ nh. i u y c ng là đ ng nhiên, vì r ng m i tác gi đ ng
trên nhi u quan đi m khác nhau khi ti p c n doanh nghi p đ phát bi u. Ch ng h n:
Xét theo quan đi m lu t pháp: Doanh nghi p là t ch c kinh t có t cách pháp
nhân, có con d u, có tài s n, có quy n và ngh a v dân s ho t đ ng kinh t theo ch
đ h ch toán đ c l p, t ch u trách nhi m v toàn b ho t đ ng kinh t trong ph m vi
v n đ u t do doanh nghi p qu n lý và ch u s qu n lý c a nhà n
và chính sách th c thi.

c b ng các lo i lu t

Xét theo quan đi m h th ng: Doanh nghi p đ c các tác gi nói trên xem r ng
doanh nghi p bao g m m t t p h p các b ph n đ c t ch c, có tác đ ng qua l i và
theo đu i cùng m t m c tiêu. Các b ph n t p h p trong doanh nghi p bao g m 4
phân h sau: s n xu t, th ng m i, t ch c, nhân s .
Xét theo quan đi m ch c n ng: Doanh nghi p là m t đ n v t ch c s n xu t
mà t i đó ng i ta k t h p các y u t s n xu t (có s quan tâm giá c c a các y u t )

khác nhau do các nhân viên c a công ty th c hi n nh m bán ra trên th tr ng nh ng
s n ph m hàng hóa hay d ch v đ nh n đ c kho n ti n chênh l ch gi a giá bán s n
ph m v i giá thành c a s n ph m y. (M.Francois Peroux).
Xét theo quan đi m phát tri n: Doanh nghi p là m t c ng đ ng ng i s n xu t
ra nh ng c a c i. Nó sinh ra, phát tri n, có nh ng th t b i, có nh ng thành công, có lúc
v t qua nh ng th i k nguy k ch và ng c l i có lúc ph i ng ng s n xu t, đôi khi tiêu
vong do g p ph i nh ng khó kh n không v t qua đ c (trích t sách "kinh t doanh
nghi p” c a D.Larua.A Caillat - Nhà xu t b n Khoa H c Xã H i 1992)
Ngoài ra có th li t kê hàng lo t nh ng đ nh ngh a khác n a khi xem xét doanh
nghi p d i nh ng góc nhìn khác nhau. Song gi a các đ nh ngh a v doanh nghi p đ u
có nh ng đi m chung nh t, n u t ng h p chúng l i v i m t t m nhìn bao quát trên
ph ng di n t ch c qu n lý là xuyên su t t khâu hình thành t ch c, phát tri n đ n
các m i quan h v i môi tr ng, các ch c n ng và n i dung ho t đ ng c a doanh
nghi p cho th y đã là m t doanh nghi p nh t thi t ph i đ c c u thành b i nh ng y u
t sau đây:
1


Y u t t ch c: m t t p h p các b ph n chuyên môn hóa nh m th c hi n các
ch c n ng qu n lý nh các b ph n s n xu t, b ph n th ng m i, b ph n hành chính.
Y u t s n xu t: các ngu n l c lao đ ng, v n, v t t , thông tin.
Y u t trao đ i: nh ng d ch v th
ph m sao cho có l i

ng m i - mua các y u t đ u vào, bán s n

đ u ra.

Y u t phân ph i: thanh toán cho các y u t s n xu t, làm ngh a v nhà n c,
trích l p qu và tính cho ho t đ ng t ng lai c a doanh nghi p b ng kho n l i nhu n

thu đ

c.
T cách nhìn nh n nh trên có th phát bi u v đ nh ngh a doanh nghi p nh

sau: “Doanh nghi p là đ n v kinh t có t cách pháp nhân, quy t các ph ng ti n tài
chính, v t ch t và con ng i nh m th c hi n các ho t đ ng s n xu t, cung ng, tiêu
th s n ph m ho c d ch v , trên c s t i đa hóa l i ích c a ng

i tiêu dùng, thông qua

đó t i đa hóa l i c a ch s h u, đ ng th i k t h p m t cách h p lý các m c tiêu xã
h i”. T cách pháp nhân c a m t doanh nghi p là đi u ki n c b n quy t đ nh s t n
t i c a doanh nghi p trong n n kinh t qu c dân, nó do Nhà n c kh ng đ nh và xác
đ nh. Vi c kh ng đ nh t cách pháp nhân c a doanh nghi p v i t cách là m t th c th
kinh t , m t m t nó đ c nhà n c b o h v i các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, m t
khác nó ph i có trách nhi m đ i v i ng i tiêu dùng, ngh a v đóng góp v i nhà n c,
trách nhi m đ i v i xã h i. òi h i doanh nghi p ph i ch u trách nhi m v ngh a v tài
chính trong vi c thanh toán nh ng kho n công n khi phá s n hay gi i th . Bên c nh
đó, doanh nghi p còn là m t t ch c s ng vì l nó có quá trình hình thành t m t ý chí
và b n l nh c a ng i sáng l p (t nhân, t p th hay Nhà n c); quá trình phát tri n
th m chí có khi tiêu vong, phá s n ho c b m t doanh nghi p khác thôn tính. Vì v y
cu c s ng c a doanh nghi p ph thu c r t l n vào ch t l ng qu n lý c a nh ng ng i
t o ra nó.
- Các lo i hình doanh nghi p: Vi t Nam, các doanh nghi p hình thành và
xây d ng d a trên các đi u ki n pháp lý khác nhau. Tuy nhiên các doanh nghi p ch
y u đ c hình thành theo các lo i hình sau:
 Công ty t nhân: Công ty t nhân là t ch c kinh t đ

c đ ng ký kinh doanh

theo quy đ nh và th c hi n các ho t đ ng kinh doanh, do m t cá nhân làm ch , có tài
s n, có tr s giao d ch, có toàn quy n quy t đ nh đ i v i t t c ho t đ ng kinh doanh
c a công ty. Ch công ty t nhân là đ i di n theo Pháp lu t, công ty t nhâncó th tr c
ti p ho c thuê ng i khác qu n lý, đi u hành ho t đ ng kinh doanh. công ty t nhân
không có t cách pháp nhân.

2

Thang Long University Library


 Công ty h p danh là: Công ty trong đó ph i có ít nh t hai thành viên h p danh
là ch s h u chung c a công ty, ngoài các thành viên công ty h p danh có th có
thành viên góp v n. Thành viên góp v n ch ch u trách nhi m v các kho n n c a
công ty trong ph m vi s v n đã góp vào công ty. công ty h p danh có t cách pháp
nhân, các thành viên có quy n qu n lý công ty và ti n hành các ho t đ ng kinh doanh
thay công ty, cùng nhau ch u trách nhi m và ngh a v c a công ty. Thành viên góp v n
đ c chia l i nhu n theo t l t i quy đ nh đi u l công ty, các thành viên h p danh có
quy n l i ngang nhau khi quy t đ nh các v n đ qu n lý công ty.
 Công ty trách nhi m h u h n m t thành viên là: Công ty mà ch s h u công
ty có toàn quy n quy t đ nh m i v n đ liên quan đ n ho t đ ng c a công ty. Ch s
h u công ty có quy n chuy n nh ng toàn b ho c m t ph n v n đi u l c a công ty
cho t ch c, cá nhân khác, ch u trách nhi m v các kho n n và các ngh a v tài s n
khác c a công ty trong ph m vi s v n đi u l c a công ty.
 Công ty trách nhi m h u h n có hai thành viên tr lên là: Công ty trong đó
thành viên ch u trách nhi m v các kho n n và các ngh a v tài s n khác c a công ty
trong ph m vi s v n đã cam k t góp vào công ty. Thành viên c a công ty có th là t
ch c, cá nhân, s l ng thành viên t i thi u là hai và t i đa không v t quá n m m i
ng i. Công ty trách nhi m h u h n có t cách pháp nhân k t ngày đ c c p gi y

ch ng nh n đ ng ký kinh doanh. Tuy nhiên, công ty trách nhi m h u h n không đ c
quy n phát hành c phi u đ huy đ ng v n.
 Công ty c ph n là: L i hình công ty trong đó v n đi u l đ c chia thành
nhi u ph n b ng nhau g i là c ph n đ c thành l p và t n t i đ c l p. Công ty c
ph n ph i có

i h i đ ng c đông, H i đ ng qu n tr và Giám đ c (T ng giám đ c),

đ i v i công ty c ph n có trên m

i m t c đông ph i có Ban ki m soát. C đông ch

ch u trách nhi m v n và các ngh a v tài s n khác c a công ty trong ph m vi s v n
đã góp vào công ty, có quy n t do chuy n nh ng c ph n c a mình cho ng i khác,
s l ng c đông t i thi u là ba và không h n ch s l ng t i đa. Công ty c ph n có
quy n phát hành ch ng khoán ra ngoài theo quy đ nh c a pháp lu t v ch ng khoán.
 H p tác xã là: M t lo i hình công ty đ c bi t, có t cách pháp nhân, t ch u
trách nhi m v các ngh a v tài chính trong ph m vi v n đi u l , v n tích lu và các
ngu n v n khác c a mình theo quy đ nh c a pháp lu t. H p tác xã là t ch c kinh t
t p th do các cá nhân, h gia đình, pháp nhân là nh ng xã viên có nhu c u, l i ích
chung, t nguy n góp v n, góp s c l p ra theo quy đ nh c a h p tác xã đ phát huy
s c m nh t p th c a t ng xã viên tham gia h p tác xã, cùng nhau th c hi n các ho t
đ ng s n xu t, kinh doanh và nâng cao đ i s ng v t ch t, tinh th n, góp ph n phát
tri n kinh t – xã h i c a đ t n c.
3


1.1.1.2.

Ho t đ ng c b n c a doanh nghi p

Các doanh nghi p kinh doanh trong các l nh v c đ u có chung các ho t đ ng c
b n sau:
- Ho t đ ng kinh doanh đáp ng nhu c u c a th tr

ng;

- Th c hi n đ y đ các cam k t đ i v i khách hàng v s n ph m, d ch v , gi i
quy t th a đáng các m i quan h l i ích v i các ch th kinh doanh theo nguyên t c
bình đ ng, cùng có l i;
- B o toàn và t ng tr
- B o v môi tr

ng v n, m r ng kinh doanh;

ng, b o v s n xu t, b o đ m an ninh, an toàn và tr t t xã

h i;
- Ch p hành pháp lu t, th c hi n ch đ h ch toán th ng kê th ng nh t và th c
hi n các ngh a v đ i v i nhà n

c.

- Ho t đ ng l u chuy n hàng hóa: S n xu t ra s n ph m là khâu đ u tiên, nh ng
s n ph m m i ch là s n ph m tr ng thái kh n ng, ch khi nào s n ph m đ c đ a
vào quá trình s d ng (trong s n xu t ho c tiêu dùng cá nhân) thì s n ph m m i th c
s tr thành s n ph m và quá trình s n xu t m i hoàn thành.
- Th c hi n ho t đ ng l u thông hàng hóa m t cách chuyên nghi p, các doanh
nghi p t ch c quá trình l u thông m t cách h p lý, nhanh chóng, đ m b o th a mãn
nhu c u c a khách hàng. Doanh nghi p là ng i cung ng hàng hóa cho khách hàng,

do đó c n ph i quan tâm đ n giá tr s d ng c a hàng hóa (s d ng nh th nào? S
d ng làm gì?
i t ng s d ng? Th i gian và đ a đi m mua bán?) và chi phí l u
thông hàng hóa đ có giá c h p lý, khách hàng có th ch p nh n đ c.
- Ho t đ ng ti p t c quá trình s n xu t trong khâu l u thông: Quá trình s n xu t
theo ngh a r ng g m 4 khâu: s n xu t, phân ph i, trao đ i (l u thông) và tiêu dùng.
B n khâu này có quan h m t thi t và tác đ ng qua l i v i nhau trong đó m i quan h
gi a s n xu t và tiêu dùng là m i quan h c b n nh t.
- Ho t đ ng d tr hàng hóa và đi u hòa cung – c u:
th a mãn nhu c u và
kh n ng c a khách hàng, doanh nghi p ph i s d ng nh ng m t hàng có ch t l ng
t t, đúng yêu c u c a khách hàng, nh ng ph i n i có ngu n hàng phong phú, nhi u,
r , sau khi c ng v i chi phí l u thông đ a đ n th tr ng bán, khách hàng v n có th
ch p nh n đ c. i u này, m t cách t nhiên, doanh nghi p th c hi n vi c đi u hòa
cung c u t n i có hàng hóa nhi u, phong phú, r đ n n i có hàng hóa ít, khan hi m,
đ t ho c mua hàng khi th i v và bán hàng quanh n m, cung c u hàng hóa đ c đi u
hòa.

4

Thang Long University Library


1.1.2. H th ng các BCTC đ

c l p t i doanh nghi p

Báo cáo tài chính doanh nghi p là ph

ng ti n đ cung c p thông tin v tình hình

tài chính và th c tr ng ho t đ ng s n xu t kinh doanh c ng nh các lu ng ti n c a
doanh nghi p, đáp ng nhu c u thông tin c a các đ i t ng quan tâm. BCTC là
ph ng pháp t ng h p s li u t các s sách k toán theo các ch tiêu kinh t , ph n ánh
m t cách có h th ng tình hình tài s n, ngu n v n c a doanh nghi p; Tình hình và k t
qu ho t đ ng s n su t kinh doanh; Tình hình l u chuy n các dòng ti n và tình hình
v n đ ng s d ng v n c a doanh nghi p trong m t th i k nh t đ nh. Do đó, báo cáo
tài chính v a là ph ng pháp k toán, v a là hình th c th hi n và chuy n t i thông tin
k toán tài chính c a doanh nghi p đ n v i nh ng đ i t ng s d ng đ ra các quy t
đ nh kinh t .
H th ng báo cáo tài chính doanh nghi p theo n m đ i v i doanh nghi p nh và
v a t i Vi t Nam bao g m 4 báo cáo chính:
- B ng cân đ i k toán (M u s B 01 - DNN);
- Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh (M u s B 02 - DNN);
- Báo cáo l u chuy n ti n t (M u s B 03 - DNN);
- B n thuy t minh báo cáo tài chính (M u s B 09 - DNN).
1.1.2.1. B ng cân đ i k toán
B ng cân đ i k toán là m t báo cáo tài chính t ng h p dùng đ khái quát toàn b
tài s n và ngu n hình thành tài s n đó t i m t th i đi m nh t đ nh.
B ng C KT th hi n nh ng tài s n do công ty qu n lý và ngu n hình thành c a
nh ng tài s n này (t v n c a ng i cho vay, n ph i tr ho c v n góp c a các ch s
h u, ho c c hai ngu n), theo ph ng trình k toán :
T ng tài s n = T ng ngu n v n
K t c u b ng cân đ i k toán luôn bao g m hai ph n: “Tài s n” và “Ngu n v n”.
TƠiăs n

Ngu năv n

Ph n ánh toàn b tài s n hi n có Ph n ánh quy mô và c c u ngu n
c a doanh nghi p t i th i đi m l p v n; Th hi n các ngu n hình thành

báo cáo theo c c u tài s n và hình tài s n hi n có c a doanh nghi p t i
th c t n t i trong quá trình ho t th i đi m ti n hành l p báo cáo.
đ ng kinh doanh c a doanh nghi p.
Các ch tiêu tài s n này đ c phân
theo tính thanh kho n gi m d n,
chia thành 2 nhóm l n g m:

Các ch tiêu này đ c phân theo
th i h n thanh toán t ng d n, g m 2
nhóm l n:
- N
5

ph i tr : Là nh ng kho n


- Tài s n ng n h n: Có th i gian ti n(v n) mà doanh nghi p đi vay,
s d ng, luân chuy n, thu h i v n chi m d ng đ
trong m t k kinh doanh(n m, quý, ph i hoàn tr .
tháng...).
- Tài s n dài h n: Có th i gian s

c và có trách nhi m

- V n ch s h u: Là nh ng
ngu n v n thu c s h u c a ch

d ng, luân chuy n, thu h i v n trên doanh nghi p và các thành viên
m t k kinh doanh.
tham gia góp v n.

B ng C KT doanh nghi p nh và v a đ c l p theo m u s B 01 - DNN (Ban
hành theo Q 48/2006 Q - BTC ngày 14/09/2006 c a B tr ng B Tài chính).
1.1.2.2. Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh
Báo cáo k t qu ho t đ ng kinh doanh là m t báo cáo tài chính t ng h p, nó ph n
ánh t ng quát tình hình và k t qu kinh doanh trong m t k ho t đ ng c a doanh
nghi p và chi ti t cho các ho t đ ng kinh doanh chính. Nói cách khác, Báo cáo KQ
H KD là ph ng ti n trình bày kh n ng sinh l i và th c tr ng ho t đ ng kinh doanh
c a doanh nghi p. Các ch tiêu trong Báo cáo KQ H KD còn là ti n đ ph c v cho
vi c d báo dòng ti n trong t ng lai, làm c n c tính th i gian thu h i v n đ u t và
nhi u ho t đ ng khác.
Quy t đ nh s 48/2008 Q - BTC ngày 14/09/2006 c a B tr ng B Tài chính
quy đ nh Báo cáo KQ H KD c a nhóm doanh nghi p v a và nh đ c trình bày theo
m u s B 02 - DNN. Theo đó, báo cáo KQ H KD có k t c u g m 2 ph n:
Lãi l : Th hi n toàn b lãi (l ) c a ho t đ ng s n xu t kinh doanh và ho t đ ng
tài chính t i doanh nghi p. Bao g m Doanh thu; Giá v n hàng bán; Chi phí ho t đ ng
s n xu t kinh doanh; Lãi (ho c l ).
Tình hình th c hi nă ngh aă v đ i v iă nhƠă n c: Bao g m các ch tiêu ph n
ánh ngh a v đ i v i nhà n c c a doanh nghi p và các kho n thu , b o hi m xã h i,
b o hi m y t , kinh phí ho t đ ng công đoàn, các kho n chi phí và l phí.
1.1.2.3. Báo cáo l u chuy n ti n t
Báo cáo l u chuy n ti n t là m t b ph n h p thành c a Báo cáo tài chính, nó
cung c p thông tin giúp ng i s d ng đánh giá các thay đ i trong tài s n thu n, c
c u tài chính, kh n ng chuy n đ i c a tài s n thành ti n, kh n ng thanh toán và kh
n ng c a doanh nghi p trong vi c t o ra các lu ng ti n trong quá trình ho t đ ng. Báo
cáo l u chuy n ti n t làm t ng kh n ng đánh giá khách quan tình hình ho t đ ng
kinh doanh c a doanh nghi p và kh n ng so sánh gi a các doanh nghi p vì nó lo i tr
đ c các nh h ng c a vi c s d ng các ph ng pháp k toán khác nhau cho cùng
giao d ch và hi n t ng.
6

Thang Long University Library


V k t c u, theo quy t đ nh s 48/2006 Q
tr

- BTC ngày 14/09/2006 c a B

ng B Tài chính, Báo cáo L u chuy n ti n t đ

c trình bày theo m u s B03 -

DNN, g m 3 ph n:
L uăchuy n ti n t ho tăđ ng kinh doanh: Là lu ng ti n có liên quan đ n các
ho t đ ng t o ra doanh thu ch y u c a doanh nghi p, cung c p thông tin c b n đ
đánh giá kh n ng t o ti n c a doanh nghi p t các ho t đ ng kinh doanh đ trang tr i
các kho n n , duy trì các ho t đ ng, tr c t c và ti n hành các ho t đ ng đ u t m i
mà không c n đ n các ngu n tài chính bên ngoài.
L uăchuy n ti n t ho tăđ ngăđ uăt : Là lu ng ti n có liên quan đ n các ho t
đ ng mua s m, xây d ng, nh ng bán, thanh lý tài s n dài h n và các kho n đ u t
khác không thu c các kho n t

ng đ

ng ti n.

L uăchuy n ti n t ho tăđ ng tài chính: Là lu ng ti n ph n ánh các ho t đ ng
tài chính có liên quan đ n nh ng thay đ i v quy mô và k t c u ngu n v n ch s h u
c ng nh v n vay c a doanh nghi p.
1.1.2.4. B n thuy t minh báo cáo tài chính

Thuy t minh báo cáo tài chính là b ph n h p thành c a h th ng BCTC, đ c
l p đ gi i thích và b sung thông tin v tình hình ho t đ ng s n xu t, tình hình tài
chính c ng nh k t qu kinh doanh c a doanh nghi p trong k báo cáo mà các b ng
báo cáo khác không th trình bày rõ ràng và chi ti t. Qua đó chúng ta có cái nhìn c
th , chi ti t và chính xác h n v tình hình ho t đ ng c a doanh nghi p, giúp phân tích
m t cách c th , chính xác t ng v n đ theo m c tiêu đ ra nh m đ t hi u qu cao
trong vi c ra quy t đ nh.
B n thuy t minh báo cáo tài chính doanh nghi p ph i đ

c trình bày m t cách có

h th ng. M i kho n m c trong b ng C KT, báo cáo KQ H KD và báo cáo LCTT
c n đ c đánh d u d n t i các thông tin liên quan trong b n thuy t minh BCTC.
Thuy t minh BCTC doanh nghi p v a và nh đ c trình bày d a trên m u s B 09 DNN ban hành theo Q s 48/2006/Q -BTC ngày 14 tháng 09 n m 2006 c a B
tr ng B Tài chính.
K t c u c b n c a thuy t minh BCTC g m nh ng ph n nh sau:
I.

c đi m ho t đ ng c a doanh nghi p

II. Chính sách k toán áp d ng t i doanh nghi p
III. Thông tin b sung cho các kho n m c trình bày trong B ng C KT
IV. Thông tin b sung cho các kho n m c trình bày trong BC KQ H KD
V. Thông tin b sung cho các kho n m c trình bày trong Báo cáo LCTT
7


VI. Nh ng thông tin khác
Khi gi i thích và thuy t minh BCTC c n trình bày b ng l i v n ng n g n, rõ
ràng, d hi u. Ph n gi i thích c n nêu thêm nh ng thông tin c n thi t ch a th hi n

đ c các BCTC khác và có th nêu ph n ph ng h ng kinh doanh trong k t i, ch
c n nêu nh ng thay đ i so v i k báo cáo. Trong ph n ki n ngh có th trình bày
nh ng ki n ngh v i c p trên, v i Nhà n
ch đ tài chính k toán.

c v các v n đ liên quan đ n chính sách và

1.2. Phân tích BCTC doanh nghi p
1.2.1. Khái ni m, m c đích và vai trò c a phân tích BCTC
- Kháiăni m:
Phân tích BCTC doanh nghi p là vi c s d ng t p h p các khái ni m, ph ng
pháp phân tích và các công c cho phép thu th p và x lý các thông tin k toán, các
thông tin khác v qu n lý nh m đánh giá tình hình tài chính c a m t doanh nghi p.
Qua đó đánh giá đ c ti m n ng, ch t l ng ho t đ ng kinh doanh c ng nh nh ng
nguy c r i ro trong t ng lai giúp ng i s d ng thông tin nh n th c đúng đ n và có
c s đ đ a ra các quy t đ nh phù h p.
- M căđích:
Có hai m c đích quan tr ng trong phân tích báo cáo tài chính, đ ng th i là m i
quan tâm cho m i nhà phân tích. Bao g m:
Th nh t, m c tiêu ban đ u c a vi c phân tích báo cáo tài chính là nh m đ "hi u
đ c các con s ". T c là s d ng các công c phân tích tài chính nh là m t ph ng
ti n h tr đ hi u rõ các s li u tài chính trong báo cáo. Nh v y, ng i ta có th đ a
ra nhi u bi n pháp phân tích khác nhau nh m đ miêu t nh ng quan h có nhi u ý
ngh a và ch t l c thông tin t các d li u ban đ u.
Th hai, trên th c t t t c các công vi c ra quy t đ nh, phân tích tài chính hay
nh ng vi c t ng t đ u nh m h ng vào t ng lai. Do đó, ng i ta s d ng các công
c và k thu t phân tích báo cáo tài chính v i m c đích c g ng đ a ra các đánh giá có
c n c v tình hình tài chính t ng lai c a công ty.
- Vai trò:
Phân tích BCTC có vai trò đ c bi t quan tr ng trong công tác qu n lý tài chính

doanh nghi p. Trong ho t đ ng kinh doanh theo c ch th tr ng có s qu n lý c a
Nhà n c, các doanh nghi p thu c các lo i hình s h u khác nhau đ u bình đ ng tr c
pháp lu t trong vi c l a ch n ngành ngh , l nh v c kinh doanh. Do v y s có nhi u đ i
t ng quan tâm đ n tình hình tài chính c a doanh nghi p nh ch doanh nghi p, nhà
8

Thang Long University Library


đ u t , khách hàng, nhân viên và c các c quan Nhà n

c. M i đ i t

ng s quan tâm

đ n tình hình tài chính c a doanh nghi p trên các góc đ khác nhau. C th :

i v i ng i qu n lý doanh nghi p: Trên c s phân tích BCTC mà n i dung
ch y u là phân tích kh n ng thanh toán, kh n ng cân đ i v n, n ng l c ho t đ ng
c ng nh kh n ng sinh lãi, nhà qu n lý tài chính có th d đoán v k t qu ho t đ ng
nói chung và m c doanh l i nói riêng c a doanh nghi p trong t ng lai. T đó, h có
th đ nh h

ng cho giám đ c tài chính c ng nh h i đ ng qu n tr trong các quy t

đ nh đ u t , tài tr , phân chia l i t c c ph n và l p k ho ch d báo tài chính.


i v i các nhà đ u t vào doanh nghi p: M i quan tâm hàng đ u c a h là

th i gian hoàn v n, m c sinh lãi và s r i ro. Vì v y, h c n các thông tin v đi u ki n
tài chính, tình hình ho t đ ng, k t qu kinh doanh và ti m n ng t ng tr ng c a các
doanh nghi p.

i v i các ch n c a doanh nghi p: N u nh các nhà đ u t và qu n lý
doanh nghi p th c hi n phân tích báo cáo tài chính v i m c đích đánh giá kh n ng
sinh l i và t ng tr ng c a doanh nghi p thì đ i v i ngân hàng và các nhà cung c p tín
d ng th ng m i cho doanh nghi p, h l i s d ng k t qu phân tích BCTC nh m
qu n lý n c ng nh đ m b o kh n ng tr n c a doanh nghi p. Trong n i dung phân
tích này, kh n ng thanh toán c a doanh nghi p đ c xem xét trên hai khía c nh là
ng n h n và dài h n.
 V i nh ng kho n cho vay ng n h n, ng i cho vay đ c bi t quan tâm đ n kh
n ng thanh toán nhanh c a doanh nghi p, ngh a là kh n ng ng phó c a doanh
nghi p đ i v i các món n khi đ n h n tr .
 V i nh ng kho n cho vay dài h n, ng

i cho vay ph i tin ch c kh n ng hoàn

tr và kh n ng sinh l i c a doanh nghi p mà vi c hoàn tr v n và lãi s tu thu c vào
kh n ng sinh l i này.

i v i ng i lao đ ng trong doanh nghi p: K t qu ho t đ ng c a doanh
nghi p có tác đ ng tr c ti p t i ti n l ng, kho n thu nh p chính c a ng i lao đ ng,
ngoài ra trong m t s doanh nghi p, ng i lao đ ng đ c tham gia góp v n mua m t
l ng c ph n nh t đ nh. Nh v y, h c ng là nh ng ng i ch doanh nghi p nên có
quy n l i và trách nhi m g n v i doanh nghi p.


i v i các c quan qu n lý Nhà n

c: D a vào b n BCTC c a doanh nghi p,

các c quan qu n lý c a Nhà n c nh thu , ki m toán, ngân hàng s th c hi n phân
tích tài chính đ đánh giá, ki m tra và ki m soát đ c các ho t đ ng kinh doanh, ho t
đ ng tài chính c a doanh nghi p có tuân th theo đúng chính sách, ch đ và lu t pháp

9


nhà n

c quy đ nh không, tình hình h ch toán chi phí, giá thành, tình hình th c hi n

ngh a v v i Nhà n

c và khách hàng.

Tóm l i, ho t đ ng phân tích báo cáo tài chính doanh nghi p và các ch tiêu tài
chính đ c tr ng thông qua m t h th ng các ph ng pháp, công c và k thu t phân
tích v i m c đích giúp ng i s d ng thông tin xem xét t các góc đ khác nhau, v a
đánh giá toàn di n, t ng h p khái quát l i chi ti t tình hình ho t đ ng tài c a chính
doanh nghi p. T đó tìm ra nh ng đi m m nh và đi m y u v ho t đ ng s n xu t kinh
doanh c a doanh nghi p đ nh n bi t, phán đoán, d báo và đ a ra quy t đ nh tài
chính, quy t đ nh tài tr và đ u t phù h p.
1.2.2. Các ph

ng pháp phân tích BCTC

ti n hành phân tích k t qu ho t đ ng s n xu t kinh doanh c ng nh ho t
đ ng tài chính ng i ta không dùng riêng l m t ph ng pháp phân tích nào mà s

d ng k t h p các ph ng pháp v i nhau đ đánh giá tình hình DN m t cách xác th c
nh t, nhanh nh t và hi u qu nh t.
Vi c phân tích báo cáo tài chính th

ng đ

c ti n hành trên c hai chi u là

ph ng pháp phân tích theo chi u ngang và phân tích theo chi u d c c a BCTC. Phân
tích ngang là vi c so sánh đ i chi u tình hình bi n đ ng c v s tuy t đ i và s t ng
đ i trên t ng ch tiêu c a t ng báo cáo tài chính, còn phân tích d c là vi c s d ng các
quan h t l , các h s th hi n m i t ng quan gi a các ch tiêu trong t ng báo cáo
tài chính và gi a các BCTC v i nhau đ rút ra k t lu n.
Hi n nay các nhà phân tích tài chính v n th ng s d ng nh ng ph ng pháp
ch y u là so sánh và phân tích t l , ngoài ra còn ph i k đ n ph ng pháp mô hình
phân tích Dupont.
1.2.2.1. Ph

ng pháp so sánh

áp d ng đ

c ph

ng pháp này c n ph i đ m b o các đi u ki n có th so

sánh đ c c a các ch tiêu (ph i th ng nh t v n i dung, ph ng pháp, th i gian, đ n
v tính toán c a các ch tiêu so sánh) và theo m c đích phân tích mà xác đ nh g c so
sánh. G c so sánh có th ch n là g c v m t th i gian ho c không gian. K (đi m)
đ c ch n đ phân tích g i là k phân tích (ho c đi m phân tích). Các tr s c a ch

tiêu tính ra t ng k t ng ng g i là tr s ch tiêu k g c, k phân tích.
ph c v
m c đích phân tích ng
so sánh b ng giá tr t

i ta có th so sánh b ng các cách nh so sánh giá tr tuy t đ i;
ng đ i; so sánh b ng s bình quân. C th :

- So sánh gi a s th c hi n k này v i s th c hi n k tr
h ng thay đ i v tài chính c a DN, th y đ
có bi n pháp kh c ph c trong k t i.

c đ th y rõ xu

c s c i thi n hay x u đi nh th nào đ

10

Thang Long University Library


- So sánh gi a s th c hi n v i s k ho ch đ ra đ th y đ

c m c đ hoàn

thi n ch tiêu công vi c c a doanh nghi p.
- So sánh gi a s th c hi n trong k v i m c trung bình c a ngành đ th y đ c
tình hình tài chính c a DN đang tình tr ng t t hay x u, đ c hay ch a đ c so v i
các DN cùng ngành.
- So sánh theo chi u d c đ th y đ c t tr ng c a t ng lo i trong t ng h p

m i b n báo cáo. So sánh theo chi u ngang đ th y đ c s bi n đ i v c s t ng
đ i và s tuy t đ i c a m t kho n m c nào đó qua niên đ k toán liên ti p.
1.2.2.2. Ph

ng pháp t l

ây là ph

ng pháp truy n th ng và đ

c s d ng ph bi n trong phân tích tài

chính, th c hi n d a trên ý ngh a và chu n m c các t l c a ch tiêu tài chính. V
nguyên t c, ph ng pháp này yêu c u ph i xác đ nh đ c các ng ng, các đ nh m c
đ nh n xét đánh giá tình hình tài chính trên c s so sánh các t l c a DN v i các t
l tham chi u. Ph ng pháp t l có tính hi n th c cao, cùng v i đó là các đi u ki n áp
d ng ngày càng đ c b xung và hoàn thi n. B i l :
Th nh t, ngu n thông tin k toán và tài chính đ c c i ti n và đ
đ y đ h n. ó là c s hình thành các ch tiêu tham chi u tin c y.

c cung c p

Th hai, vi c áp d ng công ngh tin h c cho phép tích lu d li u và thúc đ y
nhanh quá trình tính toán hàng lo t các t l .
Th ba, ph

ng pháp phân tích này giúp cho nhà phân tích khai thác có hi u qu

các s li u và phân tích m t cách có h th ng hàng lo t t l theo chu i th i gian liên
t c ho c theo t ng giai đo n.

Trong phân tích tài chính DN, các t l tài chính đ

c phân thành các nhóm t l

đ c tr ng, ph n ánh n i dung c b n theo m c tiêu ho t đ ng c a DN. ó là các nhóm
t l v n i dung thanh toán, nhóm t l v c c u v n và ngu n v n, nhóm các t l
v n ng l c ho t đ ng, nhóm các t l v kh n ng sinh l i.
1.2.2.3. Ph
Ph

ng pháp phân tích tài chính Dupont

ng pháp phân tích tài chính Dupont là k thu t đ

c s d ng đ phân tích

kh n ng sinh l i c a m t doanh nghi p b ng các công c qu n lý hi u qu truy n
th ng. Mô hình Dupont tích h p nhi u y u t c a báo cáo thu nh p v i b ng cân đ i
k toán đ phân tích m i liên h gi a các ch tiêu tài chính qua đó giúp phát hi n ra
nh ng nhân t đã nh h ng đ n ch tiêu phân tích theo m t trình t nh t đ nh. ây là
k thu t mà các nhà qu n lý n i b doanh nghi p th ng s d ng đ xác đ nh các y u
t t o nên đi m m nh, đi m y u trong ho t đ ng kinh doanh, t đó có cái nhìn c th
h n, sâu s c h n trong vi c ra quy t đ nh.
11


B n ch t c a c a ph

ng pháp này là tách m t ch tiêu kinh t t ng h p thành

tích c a m t chu i các t s có quan h m t thi t v i nhau.

i u này cho phép phân

tích tác đ ng c a t ng ch tiêu thành ph n đ n ch tiêu t ng h p, t đó ra quy t đ nh
phù h p v i tình hình tài chính c a doanh nghi p. C th , mô hình Dupont th c hi n
vi c tách các t s ROA, ROE thành các b ph n có liên h v i nhau đ đánh giá tác
đ ng c a t ng b ph n lên k t qu sau cùng.
ROA (Return On Assets): Là t s l i nhu n trên t ng tài s n, cho bi t m t
đ ng tài s n c a doanh nghi p t o ra bao nhiêu đ ng l i nhu n.
ROA =
=

x

= T su t l i nhu n trên doanh thu x Hi u su t s d ng t ng TS
Theo công th c khai tri n trên, ROA ch u tác đ ng b i các ch tiêu “t su t l i
nhu n trên doanh thu” và “hi u su t s d ng t ng tài s n”. Qua đó, nhà qu n lý doanh
nghi p có th thông qua vi c t ng các t s thành ph n trên đ t ng t s l i nhu n trên
t ng tài s n.
ROE (Return on Equity): Là t s l i nhu n trên v n ch s h u, cho bi t m t
đ ng v n ch s h u c a doanh nghi p t o ra bao nhi u đ ng l i nhu n.
ROE =
=

x

x

= T su t l i nhu n trên doanh thu x Hi u su t s d ng t ng TS

x H s đòn b y tài chính
= ROA x H s đòn b y tài chính
Trên c s nh n bi t các nhân t trong công th c c b n trên, nhà qu n tr doanh
nghi p có th áp d ng m t s bi n pháp làm t ng ROE nh sau:
- Tác đ ng t i c c u tài chính c a doanh nghi p thông qua đi u ch nh t l n
vay và t l v n ch s h u cho phù h p v i n ng l c ho t đ ng;
- T ng hi u su t s d ng tài s n, nâng cao s vòng quay c a tài s n thông qua
vi c v a t ng quy mô v doanh thu thu n v a s d ng ti t ki m và h p lý v c c u
c a t ng tài s n;
12

Thang Long University Library


- T ng doanh thu, gi m chi phí, nâng cao ch t l

ng c a s n ph m t đó t ng

l i nhu n c a doanh nghi p.
Tóm l i, ph ng pháp phân tích Dupont là m t công c đ n gi n nh ng vô cùng
hi u qu , cho phép nhà phân tích có th nhìn khái quát đ c toàn b các v n đ c b n
c a doanh nghi p t đó đ a ra các quy t đ nh đúng đ n. i u này có ý ngh a l n đ i
v i qu n tr DN th hi n ch có th đánh giá đ y đ và khách quan các nhân t tác
đ ng đ n hi u qu s n xu t kinh doanh t đó ti n hành công tác c i ti n t ch c qu n
lý c a doanh nghi p.
1.2.3. Quy trình phân tích BCTC
Phân tích tài chính có th đ

c ng d ng theo nh ng h

ng khác nhau v i nh ng

m c đích tác nghi p khác nhau, tuy nhiên trình t ti n hành phân tích tài chính luôn
tuân theo các nghi p v phân tích thích ng v i t ng giai đo n d đoán tài chính:
Giai đo n d đoán: Chu n b và x lý các ngu n thông tin. Các nghi p v phân
tích trong giai đo n này là x lý thông tin k toán, tính toán các ch s và t p h p các
b ng bi u, đ th .
Giai đo n xác đ nh: Bi u hi n đ c tr ng là giai đo n xác đ nh đi m m nh, y u
c a doanh nghi p. Các nhi m v phân tích trong giai đo n này là gi i thích, đánh giá
các ch s , b ng bi u các k t qu v s cân b ng tài chính, n ng l c ho t đ ng tài
chính, c c u v n và chi phí v n, c c u đ u t và m c doanh l i.
Giai đo n phân tích thuy t minh: Phân tích nguyên nhân, thu n l i c ng nh
khó kh n, ph ng ti n và thành công c a doanh nghi p. Các nhi m v phân tích trong
giai đo n này là t ng h p, đánh giá và quan sát.
Giai đo n tiên l
này là xác đ nh đ
doanh nghi p.

ch

ng và ch d n: Các nghi p v c n phân tích trong giai đo n
ng phát tri n, gi i pháp tài chính ho c các gi i pháp khác cho

1.2.4. N i dung phân tích BCTC doanh nghi p
1.2.4.1.

Phân tích tình hình tài s n và ngu n v n

Phân tích tình hình tài s n và ngu n v n là ho t đ ng xem xét, đánh giá s thay
đ i c a m i ch tiêu gi a đ u k so v i cu i k , đ u n m so v i cu i n m, n m này so

v i n m khác đ xác đ nh c c u và tình hình tài s n, ngu n v n. Quá trình này đòi h i
nhà phân tích c n ph i phân tích m i quan h gi a các kho n m c c a b ng cân đ i k
toán d a trên quan đi m luân chuy n v n trong doanh nghi p.
đ

Vi c đ u tên khi phân tích c c u tài s n - ngu n v n c a công ty là ph i tính
c chênh l ch t ng đ i c ng nh tuy t đ i c a m i ch tiêu trong b ng C KT.

Công th c đ

c s d ng nh sau:
13


Chênh l ch t

ng đ i = Giá tr tài s n(NV) n m n – Giá tr s n(NV) n m n-1

Chênh l ch tuy t đ i =
D a vào nh ng s li u đ c t ng h p t B ng C KT, ti n hành xem xét và phân
tích các bi n đ ng t ng, gi m, chênh l ch tuy t đ i c ng nh t ng đ i c a t ng kho n
m c tài s n (ngu n v n) c a doanh nghi p qua các k . Qua đó đ a ra nh n xét v m c
đ đ m b o tài s n, ngu n v n cho quá trình ho t đ ng s n xu t kinh doanh.
Ti p theo, c n phân tích m t s ch tiêu t tr ng tài s n, ngu n v n nh :
T tr ng tài s n ng n h n

=

T tr ng Tài s n dài h n

=

T tr ng tài s n ng n h n cho bi t trong 100 đ ng tài s n c a doanh nghi p thì có
bao nhiêu đ ng là TSNH, t tr ng tài s n dài h n cho bi t c ng trong 100 đ ng tài s n
y thì có bao nhiêu đ ng là TSDH.
T tr ng n

=

T tr ng v n CSH

=

T tr ng n cho bi t trong 100 đ ng ngu n v n c a công ty đ c hình thành t
bao nhiêu đ ng n . T ng t , t tr ng ngu n v n CSH c ng cho bi t trong c c u 100
đ ng v n c a công ty thì có bao nhiêu đ ng đ n t v n ch s h u.
Tùy vào t ng ngành ngh , l nh v c ho t đ ng c a m i doanh nghi p s có nh ng
đòi h i v t tr ng c a t ng ch tiêu tài s n (ngu n v n) là khác nhau. Do đó nhà phân
tích ph i đ t các ch tiêu này trong m i quan h so sánh v i m c trung bình ngành đ
th y đ c tình tr ng và v trí c a doanh nghi p so v i các đ i th c nh tranh. ây là
c s đ đ a ra nh n xét, ti n hành tìm hi u và gi i thích nguyên nhân, t đó xây d ng
các ph
1.2.4.2.

ng án qu n lý phù h p.
Phân tích k t qu ho t đ ng kinh doanh

D a vào s li u trên báo cáo k t qu kinh doanh, ng i s d ng thông tin có th
ki m tra, phân tích, đánh giá k t qu ho t đ ng kinh doanh c a DN trong k , so sánh
v i k tr c và v i DN khác đ nh n bi t khái quát ho t đ ng s n xu t kinh doanh

trong k và d đoán xu h ng v n đ ng trong t ng lai.
14

Thang Long University Library


- Phân tích theo chi u ngang: D a vào Báo cáo KQ H KD, ti n hành phân tích
các bi n đ ng t ng gi m c a t ng kho n m c t i cu i n m (k ) so v i đ u n m (k ).
- Phân tích theo chi u d c: Các kho n m c s đ c nhà phân tích ti n hành so
sánh v i doanh thu, t đó xác đ nh và phân tích t l k t c u c a t ng kho n m c.
đánh giá hi u qu kinh doanh c a DN chính xác, có c s khoa h c c n ph i
xây d ng h th ng ch tiêu phù h p bao g m các ch tiêu t ng quát và các ch tiêu c
th . Các ch tiêu ph i ph n ánh đ c s c s n xu t, sinh l i và su t hao phí c a t ng
y u t , t ng lo i v n và ph i th ng nh t v i công th c tính hi u qu chung.
Hi u qu kinh doanh
K t qu đ u ra đ

=

c xác đ nh b ng các ch tiêu nh : T ng s n l

ng, doanh thu

thu n, lãi g p, thu nh p thu n. Các y u t đ u vào bao g m lao đ ng, t li u lao đ ng,
đ i t ng lao đ ng, v n vay, v n CSH. Ch tiêu này ph n ánh s c s n xu t, s c sinh
l i c a các nhân t đ u vào. Ngoài ra, hi u qu kinh doanh còn đ c đo b ng cách
ngh ch đ o công th c trên, theo đó ph n ánh su t hao phí c a các ch tiêu đ u vào,
ngh a là đ có m t đ n v k t qu đ u ra thì hao phí h t m y đ n v chi phí đ u vào.
1.2.4.3.

Phân tích báo cáo l u chuy n ti n t

D a trên báo cáo LCTT nhà phân tích s ti n hành phân tích các dòng ti n thu
vào và chi ra theo t ng ho t đ ng giúp các đ i t ng quan tâm có cái nhìn sâu h n v
nh ng dòng ti n t c a doanh nghi p, bi t đ

c nh ng nguyên nhân, tác đ ng nh

h ng đ n tình hình t ng gi m v n b ng ti n và các kho n t ng đ ng ti n trong k .
Phân tích Báo cáo L u chuy n ti n t đ c ti n hành b ng vi c so sánh l ng l u
chuy n ti n thu n c a t ng ho t đ ng c v s tuy t đ i và t ng đ i đ xác đ nh s
bi n đ ng, m c đ nh h ng c a ti n thu vào và chi ra nh h ng đ n l u chuy n
ti n thu n trong k c a t ng ho t đ ng d a vào công th c:
LCT thu n trong k

= LCT thu n c a ho t đ ng KD + LCT thu n c a ho t
đ ng đ u t

+ LCT thu n t ho t đ ng tài chính

Trong đó:
LCT thu n t ng H = T ng ti n thu vào t ng H - T ng ti n chi ra t ng H
Ng i phân tích c n xác đ nh và so sánh gi a k này v i k tr c v t tr ng l u
chuy n ti n thu n c a t ng ho t đ ng trong t ng l u chuy n ti n thu n trong k đ
nghiên c u và đánh giá tình hình l u chuy n ti n trong m i liên h gi a các ho t đ ng.

15


1.2.5. Các ch tiêu tài chính

1.2.5.1. Nhóm ch tiêu v kh n ng thanh toán
M t doanh nghi p đ c đánh giá là có tình hình tài chính lành m nh tr c h t
ph i đ c th hi n kh n ng chi tr , thanh toán các kho n n . Nhóm ch tiêu v kh
n ng thanh toán (KNTT) ph n ánh m i quan h gi a các kho n có kh n ng thanh toán
trong kì v i các kho n thanh toán trong kì, bao g m:
Kh n ngăthanhătoánăng n h n: Ph n ánh vi c công ty có th đáp ng ngh a v
tr các kho n n ng n h n b ng tài s n ng n h n hay không.
Kh n ng thanh toán ng n h n =
Tài s n ng n h n bao g m các kho n v n b ng ti n, đ u t tài chính ng n h n,
các kho n ph i thu, hàng t n kho và tài s n ng n h n khác.
N ng n h n là các kho n n ph i tr trong n m bao g m: vay ng n h n, vay dài
h n đ n h n tr và các kho n ph i tr khác.
Ch s kh n ng thanh toán n ng n h n th hi n t l tài s n ng n h n hi n th i
c a công ty có th chuy n đ i thành ti n m t đ đ m b o kh n ng thanh toán cho các
kho n vay ng n h n khi đ n h n tr n , đây là m t ch tiêu quan tr ng trong vi c đánh
giá n ng l c tài chính c a công ty. T s này cao th hi n kh n ng thanh toán n ng n
h n t t.
Kh n ngăthanhătoánănhanh: Ph n ánh vi c công ty có th thanh toán đ

c các

kho n n b ng tài s n ng n h n có th chuy n thành ti n m t cách nhanh nh t.
Kh n ng thanh toán nhanh =
Ch s này t ng t nh thanh toán ng n h n, n u ch s cao th hi n kh n ng
thanh toán nhanh c a công ty t t, tuy nhiên n u quá cao s l i mang ý ngh a nh m t
bi u hi n x u khi đánh giá v kh n ng sinh l i.
Kh n ngăthanhătoánăt c th i: Là ch tiêu tài chính ph n ánh vi c công ty có
th đáp ng ngh a v tr các kho n n t c th i b ng ti n m t và các kho n t
đ ng ti n hay không.

ng

Kh n ng thanh toán t c th i =
Trong đó, ti n bao g m: ti n m t, ti n g i, ti n đang chuy n. Các kho n t ng
đ ng ti n là các kho n đ u t ng n h n (d i 3 tháng) có th chuy n đ i thành ti n
b t k lúc nào nh : ch ng khoán ng n h n, th ng phi u, n ph i thu ng n h n và các
kho n đ u t ng n h n khác.
16

Thang Long University Library


T s kh n ng thanh toán t c th i >1 th hi n kh n ng thanh toán ng n h n
c a doanh nghi p đang trong tình tr ng t t. Tuy nhiên n u t s này quá cao thì l i là
m t bi u hi n x u do vi c tài s n ng n h n quá nhi u (ti n m t, các kho n ph i thu,
hàng t n kho...) nh h

ng đ n kh n ng sinh l i c a công ty.

1.2.5.2. Nhóm ch tiêu v kh n ng qu n lý tài s n
H s thu n : Là m t ch tiêu tài chính th hi n m c đ đ u t vào các kho n
ph i thu đ duy trì m c doanh s bán hàng c n thi t, cho th y th c tr ng c a chính
sách tín d ng v i khách hàng đ c áp d ng t i doanh nghi p.
H s thu n

=

H s thu n cho bi t v i bao nhiêu đ ng doanh thu phát sinh thì doanh nghi p
cho khách hàng n m t đ ng. H s này càng cao ngh a là t l n c a khách hàng
càng th p, th i gian quay vòng v n c a công ty nhanh h n, mang l i hi u qu kinh

doanh cao. Tuy nhiên, n u quá cao thì có th khi n cho doanh nghi p b m t khách
hàng b i h có tâm lý mu n chuy n sang tiêu th s n ph m c a doanh nghi p khác
cung c p tín d ng t t h n. i u đó đ t ra đòi h i nhà phân tích ph i so sánh ch tiêu
này v i các doanh nghi p cùng ngành, v i m c trung bình toàn ngành đ có đ c đánh
giá chính xác nh t.
Th i gian thu n trung bình: Cho bi t s ngày trung bình mà doanh nghi p có
th thu h i n c a khách hàng tính t khi xu t hàng đ n khi thu đ

c ti n v .

Th i gian thu n trung bình =
Th i gian thu n trung bình cao ch ng t vi c thu h i n c a doanh nghi p di n
ra ch m, v n b đ ng nhi u trong khâu thanh toán, kéo theo nhu c u v v n gia t ng
trong đi u ki n quy mô s n xu t không đ i, hay nói cách khác là doanh nghi p đang b
khách hàng c a mình chi m d ng v n. i u này th hi n chính sách tín d ng c a
doanh nghi p là kém hi u qu ho c c ng có th doanh nghi p đang th c hi n n i l ng
tín d ng đ t ng doanh s .
H s tr n : Là m t ch tiêu tài chính th hi n th i gian chi m d ng v n c a
doanh nghi p. Ch tiêu h s tr n càng nh ch ng t th i gian thanh toán các kho n
n càng dài, m c đ chi m d ng v n cao doanh nghi p có th t n d ng ngu n ti n này
đ ph c v cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a mình. Tuy nhiên, vi c này s khi n
cho uy tín c a doanh nghi p b gi m sút.

17


H s tr n

=

Th i gian tr n trung bình: Là ch tiêu quan tr ng c n đ

c xem xét trong quá

trình phân tích tài chính công ty, cho bi t s ngày trung bình c a m t k tr n . Ch
tiêu này càng l n t c là h s tr n càng nh , th hi n vi c chi m d ng v n đ ph c
v cho ho t đ ng kinh doanh c a mình đ c công ty th c hi n m t cách tri t đ thông
qua vi c c g ng trì hoãn thanh toán các kho n n .
Th i gian tr n trung bình =
Vòng quay hàng t n kho: Th hi n kh n ng qu n tr hàng t n kho. Vòng quay
hàng t n kho c a doanh nghi p là s l n mà hàng hóa t n kho bình quân luân chuy n
trong k . H s vòng quay hàng t n kho đ c xác đ nh b ng giá v n hàng bán chia
cho bình quân hàng t n kho.
Vòng quay hàng t n kho =
H s vòng quay hàng t n kho th

ng đ

c so sánh qua các n m đ đánh giá

n ng l c qu n tr hàng t n kho là t t hay x u qua t ng n m. Khi phân tích c n l u ý
r ng l ng hàng t n kho mang đ m tính ch t ngành ngh kinh doanh riêng nên không
th c ng nh c luôn cho r ng doanh nghi p có m c t n kho th p là t t, m c t n kho
cao là bi u hi n x u.
H s vòng quay hàng t n kho càng cao càng cho th y doanh nghi p bán hàng
nhanh và hàng t n kho không b đ ng nhi u, doanh nghi p s có ít r i ro h n. Tuy
nhiên, h s này quá cao c ng không t t vì nh v y có ngh a là l ng hàng d tr
trong kho th p gây nguy c s không đáp ng đ khi nhu c u th tr ng t ng đ t ng t.
Vì v y, h s vòng quay hàng t n kho c n ph i đ l n đ đ m b o m c đ s n xu t và
đáp ng đ

c nhu c u khách hàng.

S ngày t n kho (th i gian luân chuy n kho trung bình): Là m t trong nh ng
t s tài chính dùng đ đánh giá hi u qu ho t đ ng c a doanh nghi p.
S ngày t n kho =
S ngày t n kho chính là s ngày c a m t vòng quay hàng t n kho trong doanh
nghi p. S ngày t n kho l n là m t d u hi u c a vi c doanh nghi p đ u t quá nhi u
cho hàng t n kho ho c doanh nghi p đang g p khó kh n trong vi c tiêu th hàng hóa.
Chu k kinh doanh: Là m t ch tiêu tài chính cho bi t s ngày c a m t chu k
ho t đ ng t i doanh nghi p, tính t khi phát sinh kho n n v i nhà cung c p hàng hóa
18

Thang Long University Library


đ u vào đ nh p kho cho đ n khi công ty bán hàng hóa đó và thu đ

c ti n v t khách

hàng. Chu k kinh doanh tính theo công th c sau:
Chu k kinh doanh = Th i gian thu n TB + Th i gian luân chuy n kho TB
Chu k kinh doanh dài th hi n r ng vi c thu n và luân chuy n hàng hóa trong
kho di n ra ch m, công ty b
đ ng v n, ti n xoay vòng ch m. L ng ti n m t mà
doanh nghi p c n cho các ho t đ ng s n xu t kinh doanh khác tr nên khan hi m h n
d n đ n vi c m t đi nhi u c h i đ u t , đ ng th i làm t ng chi phí s d ng v n.
Th i gian luân chuy n ti n (Cash conversion cycle): Là m t ch tiêu đánh giá
kh n ng qu n lý dòng ti n c a doanh nghi p, cho bi t s ngày gi a chi tiêu ti n m t
và thu nh p ti n m t liên quan đ n vi c th c hi n ho t đ ng kinh doanh.

Th i gian luân chuy n ti n = Chu k kinh doanh – Th i gian tr n TB
Th i gian luân chuy n ti n đ c tính t khi doanh nghi p chi tr cho ng i bán
các nguyên v t li u đ u vào t i khi nh n đ c ti n m t t ho t đ ng bán hàng. Th i
gian luân chuy n ti n th p th hi n vi c quay vòng v n đ tái đ u t kinh doanh hi u
qu . M c đích c a vi c phân tích ch tiêu này là đ nghiên c u dòng ti n t i doanh
nghi p, t đó làm c s quy t đ nh các chính sách liên quan đ n tín d ng mua hàng,
bán hàng. Các tiêu chu n cho ho t đ ng thanh toán hay thu n có th đ c thay đ i
trên c s báo cáo c a ch s th i gian luân chuy n ti n, n u nó cho kh n ng thanh
toán ti n m t t t, chính sách tín d ng trong quá kh có th đ

c duy trì.

Hi u su t s d ng tài s n ng n h n: Cho bi t 1 đ ng tài s n ng n h n t o ra
bao nhiêu đ ng doanh thu, qua đó có th đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n
c a doanh nghi p.
Hi u su t s d ng TSNH =
Ch tiêu hi u su t s d ng tài s n ng n h n c a doanh nghi p càng cao càng t t,
nó ch ng t hi u qu s d ng TSNH trong vi c s n xu t kinh doanh đ đem v doanh
thu thu n cho doanh nghi p là càng cao.
Hi u su t s d ng tài s n dài h n: Cho bi t 1 đ ng tài s n dài h n t o ra bao
nhiêu đ ng doanh thu thu n, qua đó đánh giá đ

c hi u qu s d ng tài s n dài h n

c a công ty.
Hi u su t s d ng TSDH =
Khi phân tích hi u su t s d ng TSDH t i doanh nghi p, tr c h t ph i xem xét
tình hình t ng gi m c a tài s n dài h n gi a th c t v i k ho ch, gi a đ u k v i cu i
19

k .

ng th i tính và so sánh t tr ng và t c đ t ng c a t ng lo i TSDH, t đó xác

đ nh vi c đ u t và s d ng có hi u qu hay không .
Vòng quay v n ch s h u: Là m t ch tiêu r t h u ích trong vi c phân tích các
khía c nh tài chính doanh nghi p, đo l ng m i quan h gi a doanh thu và v n CSH
c a công ty.
Vòng quay v n CSH =
Ch s vòng quay v n ch s h u đo l

ng m i quan h gi a doanh thu thu n và

VCSH bình quân c a doanh nghi p, cho bi t thông qua quá trình ho t đ ng s n xu t
kinh doanh m i đ ng v n ch s h u t o ra đ c bao nhiêu đ ng doanh thu thu n. Ch
s này càng cao cho th y hi u qu s d ng VCSH trong ho t đ ng SXKD c a doanh
nghi p càng cao và ng

c l i.

1.2.5.3. Nhóm ch tiêu v kh n ng qu n lý n
T s n trên v n ch s h u: Là m t t s tài chính đo l

ng n ng l c s

d ng và qu n lý n c a doanh nghi p, cho bi t 100 đ ng v n ch s h u c a công ty
s ng v i bao nhiêu đ ng n ph i tr .
T s n trên v n ch s h u = 100% x
T s này th hi n m i quan h gi a v n huy đ ng t đi vay và v n ch s h u.

T s này nh ch ng t doanh nghi p ít ph thu c vào hình th c huy đ ng v n b ng
vay n , có th hàm ý doanh nghi p ch u đ r i ro th p. Tuy nhiên, nó c ng có th
ch ng t doanh nghi p ch a bi t cách vay n đ kinh doanh. Khi dùng t s n trên
v n ch s h u đ đánh giá c n so sánh t s c a doanh nghi p v i t s bình quân
c a toàn ngành.
T su t t tài tr : C ng gi ng nh H s n , đây là m t t s

nh h

ng đ n

chính sách đòn b y tài chính c a doanh nghi p.
T su t t tài tr

=

T s này càng cao đ ng ngh a v i m c đ r i ro tài chính c a doanh nghi p
càng gi m trên c góc đ ch s h u và ngân hàng.
i v i doanh nghi p, t su t t
tài tr cao b o đ m cho doanh nghi p đ c l p v m t tài chính. Khi có nh ng bi n
đ ng không thu n l i trên th tr ng thì tác đ ng đ n l i nhu n c a công ty ít h n do
h s đòn b y tài chính th p, nhà qu n lý đ c tin c y và d dàng h n khi tìm ki m
các ngu n tài tr bên ngoài.
i v i ngân hàng (bên cho vay), n u t su t này th p

20

Thang Long University Library

đ ng ngh a kh n ng bù đ p t n th t v n vay t VCSH c a doanh nghi p là th p, có
nhi u nguy c r i ro.
T s kh n ngătr n : Còn đ c bi t đ n v i tên g i khác là h s n ng l c tài
tr . ây là m t ch tiêu tài chính quan tr ng, đánh giá kh n ng thanh toán n nói
chung c a doanh nghi p.
T s kh n ng tr n

=

T s kh n ng tr n cho bi t đ chu n b cho m i đ ng tr n g c và lãi, doanh
nghi p có bao nhiêu đ ng có th s d ng đ c.
Kh n ngăthanhătoánălƣiăvay: Là m t t s tài chính đo l ng kh n ng s d ng
l i nhu n thu đ c t quá trình s n xu t kinh doanh đ tr lãi cho các kho n mà công
ty đã vay.
Kh n ng thanh toán lãi vay =
T s này l n h n 1 thì công ty hoàn toàn có kh n ng tr lãi vay. N u nh h n 1
thì ch ng t ho c công ty đã vay quá nhi u so v i kh n ng c a mình, ho c công ty
kinh doanh kém đ n m c l i nhu n thu đ c không đ tr lãi vay. T s kh n ng
thanh toán lãi vay ch cho bi t kh n ng chi tr ph n lãi c a kho n đi vay, ch không
cho bi t kh n ng tr c ph n g c l n ph n lãi ra sao.

1.2.5.4. Nhóm ch tiêu v kh n ng sinh l i
S c sinh l iăc năb n: Là m t ch tiêu tài chính đánh giá kh n ng sinh l i c a
doanh nghi p mà không k đ n nh h ng c a thu và đòn b y tài chính.
S c sinh l i c n b n = 100% x
Ch tiêu này th

ng đ

c dùng đ so sánh kh n ng sinh l i gi a các doanh

nghi p có thu su t thu thu nh p doanh nghi p và m c đ s d ng n r t khác nhau.
T s mang giá tr d ng càng cao thì ch ng t doanh nghi p kinh doanh càng có lãi,
mang giá tr âm là bi u hi n c a vi c doanh nghi p đang kinh doanh thua l .
T su t sinh l i trên doanh thu (ROS): Là m t ch tiêu tài chính đ c tr ng
dùng đ theo dõi tình hình sinh l i. Nó ph n ánh m i quan h gi a l i nhu n ròng và
doanh thu c a doanh nghi p.
ROS =

x 100%

21


T su t sinh l i trên doanh thu cho bi t l i nhu n sau thu chi m bao nhiêu ph n
tr m trong doanh thu. T s này mang giá tr d

ng ngh a là công ty kinh doanh có lãi,

t s càng l n lãi càng l n, ng c l i n u mang giá tr âm đ ng ngh a v i vi c công ty
kinh doanh thua l . Tuy nhiên, t su t sinh l i trên doanh thu ph thu c vào đ c đi m
kinh doanh c a t ng ngành. Vì th , khi theo dõi tình hình sinh l i c a công ty, ng i
phân tích c n so sánh t s l i nhu n trên doanh thu c a công ty v i t s bình quân
c a toàn ngành mà công ty đó tham gia, đ ng th i tìm hi u nó trong s k t h p v i s
vòng quay tài s n.
l

T su t sinh l i trên t ng tài s n (ROA): Là m t ch tiêu tài chính dùng đ đo
ng kh n ng sinh l i trên m i đ ng tài s n, cho bi t hi u qu qu n lý và s d ng tài

s n đ t o ra thu nh p c a doanh nghi p.
x 100%

ROA =

T su t l i nhu n trên t ng tài s n ph n ánh c m t đ ng tài s n mà doanh
nghi p dùng vào s n xu t kinh doanh trong k t o ra đ c bao nhiêu đ ng l i nhu n.
ây là ch tiêu t ng h p nh t dùng đ đánh giá kh n ng sinh l i c a m t đ ng v n
đ u t . N u t s này l n h n 0, thì có ngh a doanh nghi p kinh doanh có lãi. T s
càng cao cho th y doanh nghi p kinh doanh càng hi u qu . Còn n u t s nh h n 0,
thì doanh nghi p kinh doanh thua l . M c lãi hay l đ c đo b ng ph n tr m c a giá
tr bình quân t ng tài s n c a doanh nghi p. T s cho bi t hi u qu qu n lý và s
d ng tài s n đ t o ra thu nh p c a doanh nghi p.
ng

T s ROA ph thu c vào mùa v kinh doanh và ngành ngh kinh doanh. Do đó,
i phân tích tài chính doanh nghi p ch s d ng t s này trong so sánh doanh

nghi p v i bình quân toàn ngành ho c v i doanh nghi p khác cùng ngành và so sánh
cùng m t th i k .
T su t sinh l i trên v n ch s h u (ROE): Là m t ch tiêu tài chính đo l

ng

kh n ng sinh l i trên m i đ ng v n c a doanh nghi p. T s l i nhu n trên v n ch
s h u ROE cho bi t m i 100 đ ng v n ch s h u c a công ty s t o ra bao nhiêu
đ ng l i nhu n. N u t s này mang giá tr d ng, là công ty kinh doanh có lãi, ng
l i n u mang giá tr âm thì ngh a là công ty đã thua l .
ROE =

c

x 100%

Gi ng v i t s l i nhu n trên tài s n, t s này c ng ph thu c và ch u nh
h ng b i tính ch t th i v kinh doanh. Ngoài ra, nó còn ph thu c vào quy mô và
m c đ r i ro trong l nh v c ho t đ ng c a công ty.
phân tích chính xác, c n ti n
22

Thang Long University Library


hành so sánh t s này c a công ty v i t s bình quân c a toàn ngành, ho c v i t s
c a m t s công ty khác t

ng đ

ng trong cùng ngành.

T s l i nhu n trên v n ch s h u th ng đ c đem so sánh v i t s l i
nhu n trên tài s n (ROA). N u t s ROE l n h n t s ROA thì có ngh a là đòn b y
tài chính c a công ty đã có tác d ng tích c c, công ty thành công trong vi c huy đ ng
v n c a c đông đ ki m l i nhu n v i t su t cao h n t l ti n lãi mà công ty ph i tr
cho các c đông.
1.3. Các y u t

nhăh

ngăđ n công tác phân tích BCTC t i doanh nghi p

1.3.1. Các y u t ch quan
M căđ quan tâm c a các nhà qu n lý doanh nghi p:
nh h

ng l n, các nhà lãnh đ o có quan tâm và hi u đ

ây là m t nhân t có

c t m quan tr ng c a công

tác phân tích tài chính thì m i quy t đinh đ u t cho ho t đ ng này.
Thông tin s d ng: Có vai trò quan tr ng hàng đ u, quy t đ nh đ n ch t l

ng

c a công tác phân tích. Thông tin chính xác, đ y đ và th ng xuyên đ c c p nh t
đem l i hi u qu cao. Ng c l i s làm cho k t qu phân tích b sai l ch gây ra nh ng
h u qu x u cho công tác đi u hành, qu n lý doanh nghi p.
Trìnhăđ nhà phân tích: Công tác phân tích tài chính có th c s hi u qu hay
không nh h ng tr c ti p b i trình đ c a ng i phân tích. i u này đ t ra đòi h i
ng i ti n hành ho t đ ng phân tích ph i có nh ng ki n th c chuyên môn, k n ng
c n thi t.
Công ngh phân tích: Vi c phân tích tài chính đòi h i ph i s d ng và x lý
m t l ng thông tin vô cùng l n, đ c thu th p t nhi u ngu n khác nhau v i các
ph ng th c x lý ph c t p. i u đó đ t ra nhu c u ph i có nh ng công ngh phân
tích hi n đ i, ph n m m hi u qu ph c v cho công tác phân tích.
1.3.2. Các y u t khách quan
Bên c nh các y u t ch quan, các y u t khách quan đ n t bên ngoài c ng gây
nh ng tác đ ng không nh đ n công tác phân tích tài chính doanh nghi p. D i đây là

m t s các y u t tiêu bi u:
Ch đ k toán hi n hành: Vi c áp d ng ch đ k toán là c s c a công tác k
toán, tài chính trong doanh nghi p, nh h ng tr c ti p t i ho t đ ng c a doanh
nghi p, trong đó có các ch tiêu tài chính. Hi n nay tình tr ng ch đ k toán, chính
sách thu c a n c ta còn nhi u b t c p gây khó kh n cho công tác phân tích tài chính
c a doanh nghi p.
Khuôn kh phápălý,ăchínhăsáchănhƠăn
nh h

c:

ây là m t trong nh ng y u t có

ng l n đ n công tác phân tích tài chính doanh nghi p. M i ho t đ ng c a
23


doanh nghi p đ u b chi ph i b i các đi u lu t, quy đ nh c a Nhà n
pháp lý có th tác đ ng đ n công ty theo c chi u h

c. Môi tr

ng

ng tích c c l n tiêu c c, do đó

các nhà qu n lý doanh nghi p c n ph i có nh ng hi u bi t nh t đ nh v Lu t pháp và
chính sách c a Nhà n c.
H th ng các ch tiêu trung bình ngành: H u h t ho t đ ng s n xu t kinh
doanh c a m i doanh nghi p đ u ch u s nh h ng b i các đ i th c nh tranh trong

ngành, do v y vi c s d ng h th ng các ch tiêu trung bình ngành làm c s tham
chi u trong phân tích tài chính tr nên h t s c c n thi t. Thông qua s so sánh đó s
cho th y đ c v th c a doanh nghi p, th c tr ng tài chính c ng nh hi u qu SXKD
so v i m c trung bình c a ngành. Công tác thu th p h th ng ch tiêu trung bình ngành
c nđ

c ti n hành h t s c c n th n, tránh sai sót gây ra nh ng quan đi m sai l m khi

phân tích BCTC doanh nghi p.

24

Thang Long University Library


CH

NGă2. TH C TR NG PHÂN TÍCH BCTC T I CÔNG TY TNHH
D CH V K THU T VÀ CÔNG NGH TI N PHÁT

2.1. Khái quát chung v công ty TNHH d ch v k thu t và công ngh Ti n Phát
2.1.1. Gi i thi u công ty
- Tên công ty: Công ty Trách nhi m H u h n TNHH d ch v k thu t và công
ngh Ti n Phát
- Tên vi t t t: TIEN PHAT CO., LTD.
- Tr s : S 17, ngõ 47/21 Nguy n
c C nh, qu n Hoàng Mai, Hà N i
- Lo i hình doanh nghi p: Công ty Trách nhi m H u h n.
- Ngày thành l p: Tháng 2 n m 2004.
- Gi y phép thành l p: Gi y phép s 0105470080 do S KH –

Hà N i c p.
- i n tho i: 0437759518

T Thành ph

- V n đi u l c a công ty: 1.060.000.000
2.1.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n công ty
Công ty TNHH d ch v k thu t và công ngh Ti n Phát đ c thành l p t n m
2004 v i l nh v c kinh doanh ban đ u là thi t k chuy n giao ph n m m, nâng c p s a
ch a h th ng máy tính, h th ng m ng, cài đ t ph n m m ng d ng, ban đ u g m 5
thành viên, có tr s t i S 17, ngõ 47/21 Nguy n
c C nh, qu n Hoàng Mai, Hà
N i. Xu t phát đi m t m t công ty nh v i s v n không l n, công ty đã ph i c g ng
n l c không ng ng đ phát tri n và xây d ng công ty ngày càng v ng m nh. V i s
phát tri n ngày càng nhanh c a khoa h c công ngh trên th gi i c ng nh
Vi t
Nam, công ty đã phát tri n thêm nhi u hình th c kinh doanh, nâng cao trình đ chuyên
môn c a đ i ng nhân viên trong công ty. Nh n th c th y CNTT ngày càng quan tr ng
và tr nên thi t y u, n m 2009 công ty b t đ u cung c p và bán các lo i linh ki n, s n
ph m liên quan đ n máy tính và đã đ t đ c nh ng thành công nh t đ nh nh tr thành
đ i lý chính th c tiêu th các s n ph m c a các hãng máy tính, máy v n phòng có tên
tu i trên th gi i: COMPAQ, HP, LENOVO, DELL, TOSHIBA,…
n nay công ty
đã m r ng đ

c quy mô kinh doanh v i s l

ng nhân viên lên đ n 38 ng

i, đ nh

h ng phát tri n c a công ty trong th i gian t i là có th b t k p v i n n CNTT c a th
gi i; nghiên c u phát tri n các ng d ng cho doanh nghi p, gia đình, ph c v giáo
d c, gi i trí, qu n lý, đi u khi n t đ ng; cho ra đ i nh ng ph n m m ng d ng trên
website đ đáp ng nhu c u c a các doanh nghi p tham gia th ng m i đi n t ; nghiên
c u và phát tri n các s n ph m d ch v và gi i pháp t ng th v CNTT, đáp ng các
yêu c u c a th tr ng trong và ngoài n c.
25