2 khổ đầu trong bài thơ lượm của tố hữu

Phân tích giá trị biểu cảm trong đoạn thơ sau:
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh

Ca nô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim trích
Nhảy trên đường vàng
(Lượm- Tố Hữu)
Bài làm
Trong kháng chiến, hình ảnh những cậu bé liên lạc làm nhiệm vụ điện báo
đã không còn xa lạ với nhiều người, đặc biệt là những con dân đất Việt. Lấy cảm
hứng ca ngợi sự dũng cảm của những chú bé hồn nhiên, lạc quan ấy, nhà thơ Tố
Hữu đã sáng tác nên bài thơ “Lượm”. Bài thơ được viết trong những năm tháng
kháng chiến chống Pháp oai hùng của toàn dân tộc. Tác phẩm là thành công xuất
sắc của Tố Hữu trong việc sử dụng những biện pháp tu từ có giá trị biểu cảm cao.
Chú bé loắt choắt
Cái xắc xinh xinh
Cái chân thoăn thoắt
Cái đầu nghênh nghênh
Lượm hiện lên là một chú bé liên lạc nhanh nhẹn với vóc dáng nhỏ bé, “loắt
choắt”. “Loắt choắt” là từ láy miêu tả vóc dáng thon nhỏ, hơi gầy nhưng lanh lợi,
tinh nghịch. Chú mang bên mình “chiếc xắc xinh xinh” với những cánh thư nhỏ,
1


tưởng rằng rất to và cồng kềnh. Nhưng không, nó nhẹ và gọn biết mấy. Bên cạnh
em, mọi vật như đều trở nên nhỏ bé và ngộ nghĩnh, tất cả góp phần tô điểm vẻ đẹp
đáng yêu của chú bé lien lạc. Trong Lượm, đẹp hơn cả vẫn là tư thế nghênh nghênh

đầy tự hào, vui sướng, hân hoan của em.
Bốn dòng thơ là bốn minh chứng rõ nét trong cách sử dụng từ ngữ đặc sắc,
giàu tính gợi tả. Qua ngòi bút của Tố Hữu, dù trong hoàn cảnh gian khổ, hình ảnh
chú bé đưa thư vẫn hiện lên thật đẹp, dũng cảm và lạc quan. Chú mang trong mình
một trách nhiệm lớn lao là chuyển những bức thư thượng khẩn. Tác giả cuốn hút
người đọc vào từng dòng thơ của mình qua cách sử dụng một cách ấn tượng những
từ láy hấp dẫn, khiến hình ảnh Lượm hiện lên hết sức tự nhiên, giản dị. Đến đây, ta
mới thấm thía câu nói của Mai-a-cốp-xki khi so sánh việc chọn chữ của một nhà
thơ với khai thác ra-đi-um:
“Lấy một 1g ta phải mất hàng trăm lao lực
Lấy một chữ ta phải mất hàng tấn ngôn từ”.
Không chỉ dừng lại ở những từ láy, tác giả còn làm hình ảnh chú bé Lượm
trở nên sinh động, chân thực hơn qua biện pháp tu từ so sánh. Thật thú vị khi:
Ca nô đội lệch
Mồm huýt sáo vang
Như con chim chích
Nhảy trên đường vàng
Chú bé Lượm hồn nhiên với hình ảnh ca nô đội lệch mang trong mình biết
bao lá thư đề thượng khẩn vẫn luôn say sưa, yêu đời. Mồm vẫn “huýt sao vang” và
vẫn nhí nhảnh chạy trên con đương làng quen thuộc. Dù bất chấp mưa bom, bão
đạn rạch nát bầu trời, chú bé vẫn lạc quan với niềm tin hoàn thành nhiệm vụ được
giao. Nghệ thuật so sánh được sử dụng thật thú vị. Lượm giống như loài chim
chích- một loài chim nhỏ bé, lanh lợi và hết sức thân thuộc với người dân Việt
Nam. Hình ảnh ấy sẽ sống mãi, bất tử trong lòng mỗi chúng ta.Hình ảnh ẩn dụ đặc
biệt, “con đường vàng” được hiểu là con đường cách mạng, chú bé vẫn bước tiếp
theo lí tưởng của Đảng.
2


Với hàng loạt những từ láy giàu sức biểu cảm với hình ảnh so sánh độc đáo,

tác giả Tố Hữu đã thành công trong việc khắc họa hình ảnh chú bé Lượm- một chú
bé hồn nhiên, lạc quan, dũng cảm. Ngày nay, tuy Lượm không còn nữa nhưng chú
vẫn sống mãi trong lòng mỗi người dân Việt Nam cũng như bề dày lịch sử dân tộc.
Mỗi chúng ta hôm nay cần hoàn thành tốt vai trò của một công dân và sống sao
cho có ích để xứng đáng với sự hi sinh của những vị anh hùng dân tộc.

3