Cảm nhận vẻ đẹp cảnh ra khơi trong hai đoạn trích đoàn thuyền đánh cá và quê hương

Cảm nhận vẻ đẹp cảnh ra khơi trong hai đoạn trích:
… Khi trời trong gió nhẹ, sớm mai hồng
Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái trèo mạnh mẽ vượt trường giang
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió…
(Quê hương- Chính Hữu)
… Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm với gió khơi…
(Đoàn Thuyền đánh cá- Huy Cận)
Bài làm
Biển từ lâu đã trở thành hình ảnh biểu tượng và là nguồn cảm hứng sáng tác
cho nhiều nhà thơ, nhà văn. Ở đó có nghề đánh cá với những con người làng chài
chất phác, mộc mạc. Hai tác phẩm “Quê hương” và “Đoàn thuyền đánh cá” đã
khắc họa sắc nét cảnh vật thiên nhiên và con người trên biển khi ra khơi. Đoạn
trích một nằm trong tác phẩm “Quê hương” của nhà thơ Tế Hanh và đoạn trích thứ
hai là đoạn thơ thuộc tác phẩm “ Đoàn thuyền đánh cá” của nhà thơ Huy Cận.
Cả hai đoạn trích đêu khắc họa cảnh ra khơi của những người đánh cá. Họ ra
đi với tâm thế hào hứng và niềm lạc quan phới phới. Họ cùng ra đi vào một ngày
nắng đẹp với khung cảnh hoành tráng, hùng vĩ nhưng cũng rất thơ mộng.
Tuy nhiên, ở mỗi đoạn trích, đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi trên nền không
gian khác nhau và mỗi cảnh lại mang một vẻ đẹp, ấn tượng riêng.

1


Ở khổ một của “Quê hương”, tác giả Tế Hanh có viết:
Khi trời trong, gió nhẹ sớm mai hồng

Dân trai tráng bơi thuyền đi đánh cá
Mới sáng sớm, khi mặt trời còn ẩn sau những bóng mây, dân trai tráng trong
làng bơi thuyền ra khơi đánh cá. Đón những người dân chài là tín hiệu tốt lành của
đất trời, sớm mai hồng với cơn gió nhẹ thoảng qua, bầu trời trong xanh. Bức tranh
thiên nhiên được Tế Hanh tô điểm với gam màu tươi sáng cùng những tính từ gợi
tả “trong”, “nhẹ”, “hồng”. Nền thiên nhiên hiện trong trẻo, thơ mộng, đón những
người dân chài ra đi cho một ngày mới bội thu. Thiên nhiên trở thành nguồn cảm
hững vô tận, giúp con người phấn chấn, sảng khoái, có tâm thế tốt nhất chuẩn bị
cho một ngày lao động mới. Trên khung cảnh thiên nhiên tuyệt mĩ ấy, dẫn đường
con người đến với đại dương xanh không thể thiếu hình ảnh cánh thuyền buồm
kiêu hãnh vươn mình trong gió:
Chiếc thuyền nhẹ hăng như con tuấn mã
Phăng mái chèo mạnh mẽ vượt trường giang
So sánh con thuyền với “con tuấn mã” là một hình ảnh ấn tượng, độc đáo,
thể hiện sự nhanh nhẹn . Những chiếc thuyền rẽ sóng chạy băng băng, lời thơ của
tác giả cũng theo đó bay vào không gian khoáng đạt, rộng lớn. Con thuyền trong
tâm thức của tác giả, của những người con làng chài mang một vẻ đẹp hồ hởi, trẻ
trung, dũng mãnh. Từ lâu, hình ảnh ấy đã trở nên thân thuộc, gắn liền với khung
cảnh của làng chài. Những hành động mạnh mẽ, khí thế hào hứng của chuyến đi
được lột tả qua cách sử dụng những động từ “hăng”, “phăng” một các điêu luyện
và độc đáo. Hình ảnh các chàng trai trở nên đẹp đẽ như những chàng kị sĩ tài ba,
chèo lái con thuyền, đè sóng, cưỡi gió ra khơi. Đặc sắc nhất là hình ảnh những
cánh buồm căng rộng đón gió:
Cánh buồm giương to như mảnh hồn làng
Rướn thân trắng bao la thâu góp gió
Cánh buồm vô tri được người thi sĩ thổi hồn và trở nên đẹp đẽ lạ thường.
Cánh buồm như mang theo tâm hồn thiêng liêng của cả làng chài. Đến đây, tác giả
đưa ra một hình ảnh so sánh độc đáo, lạ thường: “cánh buồm giương to như mảnh
2

hồn làng”. Linh hồn làng biển dường như được cụ thể hóa như cánh buồm trắng.
Gợi cảm giác đi xa, những ước mơ bay bổng, những khát khao cháy bỏng về một
cuộc sống đầy đủ, ấm no của tuổi trẻ nhiều hoài bão. Thể hiện một tình yêu quê
hương tha thiết, khát vọng được cống hiến, xât dựng quê hương tươi đẹp. Và từ lâu
cánh buồm đã trở thành người bạn thân thiết không chỉ che chở, nuôi sống họ mà
còn nâng đỡ cho những ước mơ được bay lên. Con thuyền như tự “rướn” thân
mình vươn ra biển lớn, hòa nhập vào với nắng và gió của biển khơi, góp sức nuôi
sống làng chài.
Nếu ở tác phẩm “Quê hương” của Tế Hanh, đoàn thuyền ra khơi đánh cá
trong khung cảnh bình minh cho một khởi đầu mới thì bức tranh lao động của
người dân chài lại được tác giả Huy Cận khắc họa khác lạ trong “Đoàn thuyền
đánh cá”. Đoàn thuyền đánh cá nối đuôi nhau ra khơi trong khung cảnh hoàng hôn
đẹp, thơ mộng:
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
Biển cả mênh mông được tác giả đặc tả bằng những hình ảnh đẹp đẽ, tráng
lệ và kì vĩ. Huy Cận như mở ra trước mắt người đọc một khung cảnh thiên nhiên
đẹp với gam màu chuyển dần từ đỏ rực sang tím sẫm. Mặt trời được so sánh như
hòn lửa đang chìm dần xuống đại dương bao la, làm cho khung cảnh càng trở nên
tráng lệ, lộng lẫy. Màn đêm dần buông xuống, vũ trụ như ngôi nhà của vạn vật từ
từ khép cánh cửa lại và cài then. Thiên nhiên như trở nên gần gũi với con người
hơn thông qua nghệ thuật nhân hóa độc đáo. Cả đất trời dần đi vào trang thái nghỉ
ngơi, không còn những nguy hiểm rình rập an nguy đến những người con của biển.
Họ lại bắt đầu một cuộc hành trình mà không có sự dõi theo của vũ trụ, ra đi với tư
thế làm chủ, say sưa xây dựng cuộc sống mới:
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi
Cả đoàn thuyền hùng dũng tiến ra biển trên nền thiên nhiên tráng lệ. Tuy đây
không phải lần đầu họ ra khơi, những con người ấy dù đã trải qua biết bao lần thiên

nhiên nổi giận, nhưng họ vẫn luôn mang trong mình tâm thế lạc quan, hào hứng.
Thiên nhiên như đối lập hoàn toàn với con người. Những con người dù nhỏ bé vẫn
3


luôn mang trong mình tâm thế sẵn sàng đối chọi với thiên nhiên. Họ say mê với
công việc khi mà vũ trụ rộng lớn bao trùm đang chìm vào trạng thái nghỉ ngơi. Qua
đó, tác giả ca ngợi lòng nhiệt huyết và dũng cảm của những người lao động vẫn
miệt mài bám biển. Cuộc sống là một cuộc đua không giới hạn của con người và
thiên nhiên. Với lòng tin vào con người, Huy Cận đã nâng cao vị thế của người lao
động và chứng minh con người luôn chiến thắng.
Hình ảnh con người với tư thế làm chủ được tác giả Huy Cận đặt vào một
không gian rộng lớn nhằm làm tăng tầm vóc, kích thước và vị trí của họ trong vũ
trụ bao la. Con người đã chế ngự cái kì vĩ, lớn lao của biển cả và đã biến cái dữ dội
của thiên nhiên thành người thân, nguồn sống của mình. Dù trong hoàn cảnh nào,
nhũng người lao động vẫn luôn lạc quan, yêu đời cất lên những câu hát:
Câu hát căng buồm cùng gió khơi
Mỗi cảnh ra khơi dù ở những thời điểm khác nhau trong ngày nhưng đều
mang một vẻ đẹp hoành tráng, thơ mộng trên khung cảnh thiên nhiên được khắc
họa ấn tượng với những sắc thái riêng. Mà nổi bật trên đó là hình ảnh những người
lao động nhiệt tình với tư thế hào hứng, lao động miệt mài không kể ngày đêm để
xây dựng quê hương đất nước. Họ làm việc với lòng say mê và những ước mơ
được vun đắp.

4