Suy nghĩ về truyền thống tôn sư trọng đạo ngày nay

Suy nghĩ về truyền thống tôn sư trọng đạo ngày nay
Dân tộc Việt Nam vốn có truyền thống hiếu học và coi trọng người thầy. Ca dao
tục ngữ Việt Nam có nhiều câu nhắc nhở con người về thái độ Tôn sư trọng đạo:
"ăn vóc, học hay", "Không thầy đố mày làm nên", "Muốn sang thì bắc Cầu kiểu –
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy"… Ngày nay, đặt trong bối cảnh của xã hội
hiện đại, truyền thống ấy cần được nhìn nhận, đánh giá một cách thấu đáo.
Tôn sư trọng đạo là tư tưởng bắt nguồn từ Nho giáo, Nho giáo đặc biệt đề cao sự
học và vai trò của người thầy. Người thầy đại diện cho những gì tôn kính nhất; đạo
thầy trò là một trong những rường mối đạo đức quan trọng nhất của xã hội phong
kiến (quân, sư, phụ)… ông cha ta đã tiếp thu tư tưởng này theo tinh thần "thiết
thực, linh hoạt, dung hòa"; lược bớt các nghi lễ mang tính hình thức khắt khe,
rườm rà, chú trọng đến nội dung nhân bản của thái độ coi trọng tri thức và mối
quan hệ thầy trò. Tôn sư trọng đạo đã trở thành một truyền thông văn hóa, đạo đức
quý giá của người Việt. Nhờ coi trọng việc học tôn kính người thầy, nhân dân ta đã
góp phần tạo dựng nền văn hiến của đất nước. Thời đại nào cũng có nhiều tấm
gương hiếu học, nhiều người thầy mẫu mực và những câu chuyện cảm động về
tình nghĩa thầy trò. Có những người thầy đã xa khuất mà tài năng, nhân cách vẫn
tỏa sáng cho bao nhiều thế hệ mai sau. Có những học trò đỗ đạt, làm quan to nhưng
khi trờ về thăm thấy cũ nơi làng quê hẻo lánh vẫn lễ phép, khiêm nhường như
người trò ngày xưa…
Ngày nay, truyền thống tôn sư trọng đạo vẫn được tiếp nối, phát huy. Nhà nước, xã
hội luôn có sự quan tâm đến giáo dục và đời sống vật chất, tính thần của người
thầy. Giáo dục được coi là quốc sách: tăng ngân sách giáo dục, tăng lương giáo
viên và tích cực tu bổ, xây dựng hệ thống trường lớp. Các gia đình cũng luôn chú
trọng đến việc học hành của con em mình. Không khí dân chủ giúp mối quan hệ


thầy – trò gần gũi, chan hòa hơn, tạo điều kiện để thây giúp trò phát huy vai trò chủ
động trong học tập. Ở cấp học nào, tiếng nói của thầy giáo, cô giáo vẫn có tác động
vô cùng lớn đến sự hình thành, phát triển nhân cách của mỗi con người. Nhiều khi,
học trò có thế tâm sự, chia sẻ với thầy, có nhiều điều không nói được vói cha mẹ

và người thân. Phụ huynh học sinh tin cậy gừi gắm con em cho nhà trường và thầy
cô…
Bên cạnh đó, vẫn còn nhiều hiện tượng tiêu cực đang tác động không tốt đên
truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc. Tiền lương nhận được chưa đi đảm bảo
cho người thầy một mức sống trung bình. Thực trạng này khiến không ít các thầy,
cô phải làm thêm để kiếm sống – vừa mất đi thời gian, sức lực lẽ ra phải dành cho
việc giảng dạy, vừa làm suy giảm hình ảnh người thầy. Đây đó, cũng có những
giáo viên không đứng vững trước “cơn bão thị trường” đã làm giảm sút sự trân
trọng của xã hội đối với người thầy… Đồng thời mức lương thực tế được tạo nên
sự so sánh với các ngành, nghề khác, khiến học sinh giỏi có tâm lí ngại làm nghề
dạy học. Chẳng hạn, một sinh viên tốt nghiệp Trường Đại học Ngoại thương có thể
dễ đàng tìm việc làm với mức lương khởi điểm từ ba đến năm triệu đồng một
tháng; trong khi một sinh viên Trường Đại học Sư phạm ra trường chỉ có thể nhận
hơn một triệu đồng một tháng. Mà cơ hội tìm việc làm lại khó khăn rất nhiều…
Thầy Văn Như Cương, Hiệu trưởng trường PTTH Dân lập Lương Thế Vinh, khi
chúc mừng các học trò thi đỗ đạt đã có mấy lời "cảm tác" đáng để suy ngẫm: "Các
em vào đại học, thầy vui – Duy chút băn khoăn, thoáng ngậm ngùi – ít em mong
muốn vào sư phạm – Ai sẽ thay thầy lúc mấy mươi?". Mặt khác, sự quan tâm của
nhiều phụ huynh và học sinh còn mang tính thực dụng cũng làm giảm nhiệt tâm
của không ít thầy,cô. Không hiếm học trò chăm chỉ đến thăm, tặng quà thầy, cô
trong ngày lễ nhưng lại chểnh mảng, lười biếng trong giờ học. Có những học trò ra
trường, khi thành đạt không hề nhớ đến người thầy đã tận tụy dạy dỗ mình. Có lẽ,
họ không biết rằng, chỉ một lời thăm hỏi qua điện thoại cũng khiến thầy, cô hạnh


phúc và yêu nghề hơn. Thậm chí, có cả những hiện tượng phụ huynh hoặc học sinh
xúc phạm nặng nề đến thân thể và nhân phẩm của thầy, cô giáo… Đó là những
biểu hiện hoàn toàn xa lạ đối với nếp sống, nếp văn hóa truyền thống của người
Việt Nam.
Những biến đổi phức tạp cùa đời sống trong xã hội hiện đại ngày càng đòi hỏi mỗi

chúng ta góp phần giữ gìn, phát huy truyền thống tôn sư trọng đạo của dân tộc và
bổ sung cho truyền thống này những nội dung mới. Về phía nhà nước và xã hội.
Tôi nghĩ cần có sự quan tâm hơn nữa để nâng cao mức sống cho giáo viên, đặc biệt
là các thầy, cô giảng dạy ở vùng sâu, vùng xa. Cần phải có những chính sách ưu
tiên – không chỉ khi học mà cả sau khi ra trường : thu hút nhân tài cho các trường
sư phạm. Phải có các thế hệ thầy giỏi thì mới có trò giòi; mới tạo đà cho "sự học" ở
Việt Nam hội nhập cùng thế giới, về phía gia đình, các bậc phụ huynh cần chú ý
hơn đến việc giáo dục con em mình thái độ thực sự tôn trọng đối với các thầy giáo,
cô giáo. Mỗi học sinh cũng cần biết thế hiện tình cảm với thầy, cô một cách chân
thành, đúng đắn.Theo tôi, tình cảm đó không thể "gói ghém" trong một bó hoa,
một chiếc phong bì hay túi quà nhân ngày lễ, tết. Trái lại, nó phải được thể hiện
trước hết là sự nghiêm túc trong học tập, rèn luyện, tu dưỡng của người trò; ở thái
độ
tôn trọng tình nghĩa thầy trò. Bởi vì, đối với người thầy, niềm vui lớn nhât vẫn là
được truyền thụ tri thức; được nhìn thấy các lứa học trò trường thành như người
làm vườn được thấy cây cối xanh tươi, đơm hoa kết trái. Yêu kính thầy, cô cũng
không chỉ là biết vâng lời mà còn phải là say mê với môn học, khao thát hiểu biết
và noi theo chí hướng, nhân cách của thầy…
Những năm gần đây, bên cạnh những thành tựu, ngành Giáo dục của đất nước
chúng ta cũng không ít hiện tượng tiêu cực. Có những thầy, cô đứng trên bục giảng
mà không dành cho sự nghiệp trồng người tình yêu và trách nhiệm. Có nhiểu học
trò đã không tìm thây ở thầy giáo, cô giáo của mình chồ dựa tinh thần. Bản thân tôi


cũng có lúc buổn khổ, thất vọng vì sự thiếu công bằng, thiếu nhiệt tình cùa một vài
thầy, cô nhưng tôi hiếểu rằng đó chi là thiểu số. Nhìn lại con đường học tập của
mình, tôi cảm nhận rõ hơn bao giờ hết công ơn dạy dỗ của thấy, cô. Các thầy giáo,
cô giáo đã lặng lẽ vượt lên bao khó khăn về vật chất, thiệt thòi về tinh thần để miệt
mài bên trang giáo án, say sưa bên tấm bảng đen, tìm nguồn hạnh phúc từ những
đôi mắt và gương mặt học trò. Trong lớp học nào tôi cũng thấy những thầy, cô

được học trò yêu quý, kính trọng. Các thầy, cô đã cho chúng tôi không chỉ tri thức
mà cả niềm tin vào những điều tốt đẹp, cao quý, bền vững của cuộc đời Trong lớp
12 của tôi, có đến 6 bạn đăng kí thi vào các truòng sư phạm. Mỗi người xuất phát
từ những lí do riêng, nhưng tất cả giống nhau ở một điếm: đều mang trong trái tim
mình hình ảnh của những thầy, cô mà họ yêu quý, ngưỡng mộ. Các bạn ấy muốn
được trờ thành người như thế muốn tiếp nóì con đường của thầy, cô…
Như vậy, dù ở thời đại nào, tôn sư trọng đạo vẫn là một truyền thông quý giá cần
được giữ gìn, tiếp nối. Đạo thầy trò có thể tồn tại ở những trạng thái khác nhau
nhưng mãi mãi vẫn là tình cảm đẹp đẽ, thiêng liêng, không thể thiếu trong hành
trang tinh thần của mỗi con người.