khai thác hệ thống điều hòa không khí trên xe FORD TRANSIT

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH
KHOA

ĐỒ ÁN (KHÓA LUẬN) TỐT NGHIỆP

KHAI THÁC HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA KHÔNG KHÍ
XE FORD TRANSIT. THIẾT KẾ CHẾ TẠO
MÔ HÌNH HỆ THỐNG ĐIỀU HÒA KHÔNG KHÍ
TRÊN XE Ô TÔ.
Sinh viên thực hiện : LÊ CÔNG DANH
MSSV : 1211507411
Khoá : 2012-2015
Ngành/ chuyên ngành

Tp HCM, tháng 5 năm 2015


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

(Của giảng viên hướng dẫn)

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

.năm…….
)

i


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

(Của giảng viên phản biện)

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

.năm…….

N
)

ii


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

MỤC LỤ
LờI NÓI ĐầU
LỜI CẢM ƠN
PHầN A. PHầN Mở ĐầU. .................................................................................................. 1
Lý do chọn đề tài. ........................................................................................................... 1
1. Mục đích của đề tài. ................................................................................................ 1
2. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài. ............................................................................ 2
3. Lịch sử ra đời của hệ thống điều hòa không khí. ................................................. 2
4. Mục đích và ý nghĩa của hệ thống điều hòa không khí. ....................................... 4
5. Yêu cầu của hệ thống điều hòa không khí. ........................................................... 5
6. Ứng dụng của hệ thống điều hòa không khí. ........................................................ 5
PHầN B: NộI DUNG.......................................................................................................... 8
CHƢƠNG I. TổNG QUAN Hệ THốNG ĐIềU HÒA KHÔNG KHÍ. ............................ 8
1.1 Khái quát hệ thống điều hòa không khí ô tô. ........................................................ 8
1.1.1 Công dụng: ........................................................................................................ 8
1.1.2 Phân loại hệ thống điều hòa không khí. ......................................................... 8
1.1.3 Các thành phần chính. ................................................................................... 10
1.2 Cấu tạo nguyên lý hoạt động hệ thống điều hòa không khí. ............................. 11

1.2.1 Máy nén ........................................................................................................... 11
1.2.2 Bộ ngƣng tụ (giàn nóng) ................................................................................. 17
1.2.3 Bộ bốc hơi(giàn lạnh) ..................................................................................... 19
1.2.4 Bình lọc và hút ẩm .......................................................................................... 22
1.2.5 Bình tích thủy .................................................................................................. 24
iii


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

1.2.6 Van tiết lƣu. ..................................................................................................... 25
1.2.7 Ga lạnh ............................................................................................................. 27
CHƢƠNG II: KHảO SÁT Hệ THốNG ĐIềU HÒA KHÔNG KHÍ TRÊN XE DU
LịCH FORD TRANSIT .................................................................................................. 30
2.1 Hệ thống thông gió. ............................................................................................... 30
2.2 Hệ thống sƣởi ấm. .................................................................................................. 33
2.3 Hệ thống làm lạnh ................................................................................................. 36
2.4

ủa hệ thống điều hòa không khí. ........................................ 41

2.4.1 Máy nén. .......................................................................................................... 42
2.4.2 Két ngƣng tƣ. .................................................................................................. 47
2.4.3 Bộ ngƣng tụ và hút ẩm. .................................................................................. 48
2.4.4 Ống tiết lƣu. ..................................................................................................... 49
CHƢƠNG III: CHẩN ĐOÁN VÀ BảO DƢỡNG SửA CHữA Hệ THốNG ĐIềU HÒA
KHÔNG KHÍ TRÊN Ô TÔ. ........................................................................................... 51
3.1 Bằng cách dùng mắt quan sát . ............................................................................ 51

3.2 Bằng đồng hồ đo áp suất. ...................................................................................... 52
3.3 Bảo dƣỡng sửa chữa .............................................................................................. 58
CHƢƠNG IV. THIếT Kế LắP ĐặT Hệ THốNG ĐIềU HÒA KHÔNG KHÍ TRÊN Ô
TÔ. .................................................................................................................................... 62
4.1 Ý nghĩa của việc thiết kế và lắp ráp mô hình...................................................... 62
4.2 Yêu cầu mô hình. ................................................................................................... 62
4.3 Lựa chọn phƣơng án thiết kế, lắp đặt mô hình. ................................................. 62
4.3.1 Phƣơng án 1..................................................................................................... 62
4.3.2 Phƣơng án 2..................................................................................................... 63

iv


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

4.4 Thực hành tháo lắp các bộ phận của mô hình. ................................................... 67
4.4.1 Tháo giàn lạnh. ............................................................................................... 67
4.4.2 Bài tập xả ga .................................................................................................... 72
4.4.3 Bài tập hút chân không. ................................................................................. 74
4.4.4 Bài tập nạp ga. ................................................................................................ 76
4.5 Một số thao tác cơ bản. ......................................................................................... 77
4.5.1 Thao tác lắp bộ áp kế. .................................................................................... 77
4.5.2 Thao tác đo kiểm tra áp suất. ........................................................................ 78

v


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

Trang
..................................................................................... 58
...................................................................... 59
3.

.................................................................................................... 64
.............................................................................................. 65
.................................................................... 4
.................................................................................... 6
.................................................................................... 6
................................................................................... 6
................................................................................... 7
......................................................................................... 8
.................................................................................................... 9
..................................................................................... 9
................................................................................................ 10
............................................................ 11
......................................................................... 12
......................................................................................................... 12
..................................................................................... 13
................................................................................. 15
..................................................................... 15
............................................................................................. 16
.......................................................................................... 17
................................................................................................. 18
vi

Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

.............................................................................................. 18
.................................................................................................. 20
................................................................................................ 20
......................................................................................... 21
..................................................................... 22
.................................................................................................... 23
............................................................................................. 25
.................................................................................................... 26
.................................................................................... 29
hiên ................................................................................................. 31
.............................................................................................. 31
............................................................................................. 32
....................................................................................... 33
H

........................................................................................................... 34
n ô tô ........................................................................................... 35
...................................................................................................... 35
............................................................................................................ 36
.................................................................... 38
ga R-134a ................................................................................... 39
............................................................................. 40
RANSIT ........................................... 42
.......................................................................................... 43
.................................................................................. 44

1

..................................................................... 45
vii


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

50% công

....................................................................... 46

......................................................................................................... 48
.......................................................................................................... 49
lưu ........................................................................................................... 50
........................................................................................................... 51
.............................................................................. 52
t ........................................................................... 53
............................................................................ 54
.................................................................................. 54
....................................................................... 55
.............................................................................. 56
................................................................................. 57
...................................................... 57
2.................................................................................. 63
....................................................................................... 65
...................................................................................... 66
.......................................................................................................... 67

nh................................................................................................................. 67
lưu ............................................................................................................. 68
................................................................................ 68
................................................................................................... 69
t ........................................................................................................... 69
............................................................................................... 70
ga ............................................................................................................. 70
viii


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

......................................................................................................... 71
ph

......................................................................... 71

................................................................................................ 72
....................................................................................... 73
............................................................................................... 74

ix


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

LờI NÓI ĐầU.
Trong giai đoạn công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước ngành công nghệ ô tô của
nước ta đang trên đà phát triển mạnh mẽ. Trong những năm gần đây lượng ô tô tham gia
giao thông không ngừng tăng lên. Ngày nay ô tô đã trở thành phương tiện đi lại thân thiện
đối với người dân Việt Nam. Cùng với sự phát triển của các hảng xe nổi tiếng trên thế
giới đã đầu tư vào Việt Nam. Qua đó Nhà nước cũng có những chính sách phù hợp để
thúc đẩy ngành công nghệ ô tô trong nước phát triển. Ngoài những công ty đã phát triển
lâu đời ở Việt Nam như công ty ô tô 1-5 hay công ty cơ khí ô tô Sài Gòn….Những năm
gần đây nhiều công ty ô tô nước ngoài đã đầu tư vào thị trường Việt Nam như: Toyota,
Suzuki, Ford, Mercdes, Mazda, Hyundai…Việc xuất hiện các công ty nước ngoài đã tác
động mạnh mẽ tới việc đào tạo đội ngũ kỹ sư và kỹ thuật viên trong nước sao cho đáp
ứng được nhu cầu của nền công nghiệp ô tô nước nhà. Ngoài những công trình đào tạo
của các công ty để đáp ứng nhu cầu của công ty, Nhà nước cũng đã có những chủ trương
đào tạo đội ngũ kỹ sư, công nhân trong các trường Cao Đẳng và Đại Học trong cả nước.
Trong quá trình hoạt động đã đào tạo đội ngũ kỹ sư và kỹ thuật viên có trình độ chuyên
môn cao đáp ứng nhu cầu của xã hội. Là sinh viên được đào tạo chính quy, qua thời gian
học tập, thực tập tại trường, để tổng hợp lại những kiến thức đã học ở trường cũng như
qua những đợt thực tập, em được giao đề tài tốt nghiệp: “khai thác hệ thống điều hòa
không khí trên xe ô tô du lich FORD TRANSIT, thiết kế lắp đặt mô hình hệ thống điều
hòa không khí trên ô tô”
PHẦn A: Phần mở đầu.
PHẦN B: Phần nội dung.
Chương 1.Tổng quan về hệ thống điều hòa không khí.
Chương 2. Khảo sát hệ thống điều hòa không khí trên xe du lịch. FORD TRANSIT.
Chương 3. Chuẩn đoán và bảo dưỡng sửa chữa hệ thống điều hòa không khí.
Chương 4. Thiết kế lắp đặt hệ thống điều hòa không khí trên ô tô

x

Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

LỜI CẢM ƠN.
Việc trang bị hệ thống điều hòa không khí trên ô tô rất quan trọng, vì tính tiện nghi
của ô tô ngày một nâng cao, giúp con người cảm thấy thổi mái khi sử dụng ô tô và đã trở
thành, thành phần không thể thiếu trên ô tô hiện nay. Nhận biết được tính cấp thiết và
quan trong của đề tài, nên ngay sau khi nhận đề tài em đã đi vào tìm hiểu những vấn đề
liên quan đến hệ thống điều hòa không khí trên ô tô, sưu tập tài liệu.
Trong quá trình thực hiện đề tài em đã gập không ít khó khăn, nhưng với sự hướng
dẫn tận tình của thầy Đặng Quốc Cường cùng các thấy cô trong khoa và các bạn cùng lớp
em đã vượt qua những khó khăn đó hoàn thành đề tài. Em đã hoàn thành đề tài đúng thời
gian quy định. Do kiến thức chuyên môn còn hạn chế, tính rộng lớn và mới mẽ của đề tài
nên mặc dù đã cố gắng hết sức nhưng đề tài cũng không thể tránh khỏi những thiếu sót và
khuyết điểm, em rất mong nhận được sự đóng gớp ý kiến của quý thầy cô và các bạn
trong lớp để đề tài của em được hoàn thiện hơn. Em hy vọng đề tài của em sẽ là tài liệu
tham khảo hữu ích cho các bạn sinh viên khóa sau và là bài giảng hữu ích trong việc
giảng dạy của nhà trường. Em xin chân thành cảm ơn!

xi


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

PHầN A. PHầN Mở ĐầU.
Lý do chọn đề tài.
Ngày nay ô tô được sử dụng rộng rãi, đã trở thành phương tiện tham gia giao thông

thông dụng. Ô tô hiện đại ngày nay càng ngày càng cung cấp tối đa về mặt tiện nghi cũng
như tính năng an toàn cho khách hàng khi sử dụng. Các tiện nghi được sử dụng trên xe
hiện đại ngày càng phát triển, hoàn thiện và giữ vai trò hết sức quan trọng đối với việc
đảm bảo nhu cầu của khách hang như: nghe nhạc, xem truyền hình… Một trong những
trang bị tiện nghi phổ biến đó là hệ thống điều hòa không khí trên ô tô. Ngày nay hệ
thống điều hòa không khí trên ô tô ngày càng được phát triển và hoàn thiện nhằm phục
vụ nhu cầu của con người. Nó đem lại một cảm giát thoải mái khi sử dụng xe trong bất kỳ
thời tiết nào. Đặc biệt nó giải quyết vấn đề khí hậu ở Việt Nam, khí hậu khắc nghiệt,
không khí bụi bẩn ô nhiểm. Tuy nhiên hệ thống càng hiện đại thì khả năng tiếp cận và
hiểu rỏ về nó càng khó khăn khi xảy ra hư hỏng. Đối với mỗi một sinh viên ngành công
nghệ ô tô cần phải trang bị cho mình những kiến thức cơ bản nhất về tất cả các hệ thống
trên ô tô. Đặc biệt là hệ thống điều hòa không khí trên ô tô khi mà mỗi ngày nó càng
được thay đổi, hoàn thiện và hiện đại hơn, làm cho sự tiếp cận nó ngày gặp nhiều khó
khăn hơn. Chính vì vậy lựa chọn đề tài tốt nghiệp:”khai thac hệ thống điều hòa không khí
trên xe FORD TRANSIT, thiết kế lắp đặt hệ thống điều hòa không khí trên ô tô” là rất
nhiều hữu ích và cần thiết. Đề tài được hoàn thành sẽ là cơ sở giúp cho em sau này có thể
tiếp cận với những hệ thống điện lạnh được trang bị trên các ô tô hiện đại. Em rất mong
rằng đề tài sẽ gớp phần vào công tác giảng dạy trong nhà trường. Đồng thời có thể làm tài
liệu tham khao cho các bạn học sinh và sinh viên chuyên ngành ô tô và các bạn muốn tìm
hiểu thêm về hệ thống điều hòa không khí trên ô tô.
1. Mục đích của đề tài.
Là một cơ hội lớn để sinh viên cũng cố lại các kiến thức đã học được trong suốt thời
gian học tại trường. Giúp sinh viên hiểu biết thêm nhiều về kiến thức thực tế mà nhà
trường không thể truyền tải được.

1


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

Tạo cho sinh viên khả năng làm việc độc lập, có kỹ năng và phương pháp giải quyết các
vấn đề. Bản thân sinh viên củng không ngừng cố gắng và luôn phấn đấu để đạt được mục
tiêu mà mình muốn.
2. Phƣơng pháp nghiên cứu đề tài.
Trong quá trình làm đề tài luận văn tốt nghiệ

a mình em đã thực hiện theo phương

pháp nghiên cứu sau:
-

Tìm hiểu và nghiên cứu kỹ các tài liệu kỹ thuật nói về hệ thống điều hòa không khí trên ô
tô.

-

Tìm hiểu các tài liệu và thông tin trên mạng Internet, các website của các trường đại học
kỹ thuật trong nước và các website nước ngoái.

-

So sánh chắt lọc những tài liệu cần thiết liên quan đến đề tài luận văn.

-

Tham khảo ý kiến của các thầy trong ngành cơ khí ô tô, các thợ sửa xe, những người có
kinh nghiệm lâu năm trong ngành điện lạnh ô tô.

-

Tham khảo ý kiến các bạn trong lớp.
3. Lịch sử ra đời của hệ thống điều hòa không khí.
Năm 1845, những nổ lực đầu tiên trong việc xây dựng một điều hòa không khí đã
được thực hiện bởi tiến sĩ John Gorrie (1803-1855) một bác sĩ người mỹ, thuộc bệnh viện
Apalachicola Florida. Chính sự kiện này đã làm ông nổi tiếng thế giới và đi vào lịch sử
ngành kỹ thuật đi u hòa không khí. Trong thời gian thực hành của ông trong thập niên
1830, tiến sĩ Gorrie tạo ra một máy làm nước đá có bản chất là thổi không khí qua một xô
nước đá đề làm mát các phòng bệnh viện của bệnh nhân bị sốt rét và sốt vàng da.
Năm 1894, công ty linde đã xây dựng một hệ thống điều hòa không khí bằng máy lạnh
Amo

ng để làm lạnh và khử ẩm không khí vào mùa hè.

Năm 1911 Carrier lần đầu tiên xây dựng ẩm đồ của không khí ẩm và cắt nghĩa tính chất
nhiệt của không khí ẩm và các phương pháp sử lý để đạt được trạng thái không khí yêu
cầu.
Năm 1921 Carrier phát minh ra máy lạnh với máy nén li tâm môi chất diclotylen và
diclometan, nó bắt đầu thực sự lớn mạnh và tham gia vào nhiều lỉnh vực khác nhau.

2


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

Sau khi được phát minh, điều hòa không khí đã phát triển rộng rãi và nhanh chóng. Đầu
tiên nó được ứng dụ

a nhà công nghiệp như nhà máy in, nhà máy dệt, nhà

máy sản xuất dược phẩn và một vài bệnh viện.
Năm 1930, lần đầ

ng Dupont de Nemours ở Wilmington (mỹ) đã sản xuất ra một

loạt các môi chất lạnh với tên thương mại là Freon rất phù hợp với yêu cầu của điều hòa
không khí.
Năm 1944, điều hòa đã bắt đầu xâm nhậ

ng không và ở mỹ từ năm 1945,

điều hòa không khí trong ngành đường sắt phát triển đến mức là không còn một toa xe
nào mà không có điều hòa không khí.
Sau thế chiến thứ hai, các nhà sản xuất điều hòa không khí xuất hiện với doanh số
ng leo thang 74000 năm 1948 lên 1045000 năm 1953.
Ngày nay, khi khoa học càng ngày càng được phát triển đời sống con người càng ngày
càng được nâng cao thì điều hòa không khí phục vụ con người cũng ngày càng phát triển
mạnh mẽ hơn, hiện đại hơn nhằm đáp ứng nhu cầu của con người.
Hệ thống điều hòa không khí được thiết kế để cho phép người lái xe và hành khách
cảm thấy thổi máy hơn trong các chuyến đi, môi trường trong xe trở nên ấm áp hay mát
hơn. Ô tô trong vùng khí hậu nóng thường được trang bị điều hòa không khí.
Điều hòa không khí đầu tiên cho xe ô tô được lắp vào năm 1933 khi một công ty ở thành
phố New York được cung cấp lắp đặt điều hòa không khí cho xe. Hầu hết khách hàng của
họ được lắp trong những chiếc Limousine và những chiếc xe cao cấp của những người
giàu.
Packard Motor Car Company là nhà sản xuất ô tô đầu tiên áp dụng hệ thống điều hòa
không khí vào trong xe củ

ng, bắt đầu vào năm 1939. Những điều hòa không khí ban

đầu tùy chọn, và có thể được lắp đặt và trả thêm khoảng $274. Hệ thống điều hòa đã
chiếm một nửa không gian toàn bộ thân xe. Các tùy chọn này đã ngưng sau năm 1941.
Việc đổi mới đã được thông qua nhanh chóng và đến năm 1960 khoảng 20% của tất cả
các xe ô tô ở mỹ đã điều hòa không khí với tỷ lệ tăng 80% tại các khu vực áp thấp phía
tây nam. Năm 1969, 54% số ô tô trong nước được trang bị điều hòa không khí với tính

3


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

năng cần thiết không chỉ cho hành khách có sự thoải mái nhưng củng tăng giá trị bán lại
của xe.
4. Mục đích và ý nghĩa của hệ thống điều hòa không khí.
Mục đích.

a.

Làm cho không khí bên trong xe hay bên trong phòng dễ chịu và thoải mái hơn
nhiệt độ bên ngoài bằng cách kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm.
Lọc sạch, tinh khiết khối không khí trước khi đưa vào cabin ô tô.
Rút sạch chất ẩm ướt trong khối không khí này.
Giúp cho con người cảm thấy thoải mái, mát dịu, trong khi thời tiết nóng nực.
Điều hòa không khí tạo nên môi trường không khí trong sạch, có nhiệt độ, độ ẩm…
phù hợp với sự thích nghi của con người, làm cho con người cảm thấy dể chịu, thoải mái,

bảo vệ sức khỏe, tăng năng suất làm việc của con người đem lại hiệu quả cao.

Hình A.1 hệ thống điều hòa không khí trên ô tô.
b. Ý nghĩa.
Điều hòa không khí không chỉ phục vụ riêng con người mà bên cạnh đó nó còn phục
vụ cho nhiều quá trình công nghệ khác nhau, mà những công nghệ đó chỉ có thể tiến hành

4


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

tốt trong nhiệt độ, độ ẩm thích hợp nếu không thì chất lượng sản phẩm củng như số lượng
sẽ giảm.
5. Yêu cầu của hệ thống điều hòa không khí.
.
Một hệ thống điều hòa không khí ô tô phải đảm bảo việc duy trì nhiệt độ ổn định
của chiếc xe trong vùng nhiệt độ thoải mái và loại bỏ được độ ẩm quá mức.
Ngoài ra, hệ thống điều hòa không khí phải nhỏ gọn, chiếm không gian bố trí trong
xe phải nhỏ nhất và hợp lý.
6. Ứng dụng của hệ thống điều hòa không khí.
a. Ứng dụng trong công nghiệp.
Điều hòa không khí đã hỗ trợ đặc biệt cho ngành kinh tế như: công nghiệp dệt, công
nghiệp ô tô, thuốc lá, chè… và trong các ngành kỹ thuật thông tin, vô tuyến điện tử, vi
tính, cơ khí…
Ngoài ra điều hòa không khí còn được ứng dụng cho chăn nuôi và trồng trọt, trong
việc bảo quản, lương thực, thực phẩm như: trái cây, thịt, trứng, rau, củ… với quy mô
công nghiệp.

b. Ứng dụng trong đời sống.
Điều hòa không khí đã trở thành tiện nghi không thể thiếu và hết sức quen thuộc đặt
biệt là trong các ngành như: y tế, trường học, khách sạn, vui chơi giải trí… Hiện nay,
ngành điều hòa không khí nói chung và ngành điện lạnh đã trở thành một ngành có đống
gớp hết sức quan trọng trong sự phát triển nền kinh tế nước nhà và thúc đẩy ngành khác
phát triển.
c.

Ứng dụng trong ngành giao thông vận tải.
Hệ thống điều hòa trên xe khách

5


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

Hình A.2 Hệ thống điều hòa xe khách

Hình A.3 Hệ thống điều hòa xe khách.
Hệ thống điều hòa xe du lịch.

Hình A.4 Hệ thống điều hòa trên du lịch.
6


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

Hình A.5 Hệ thống điều hòa không khí trên xe du lịch

7


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

PHầN B: NộI DUNG.
CHƢƠNG I. TổNG QUAN Hệ THốNG ĐIềU HÕA KHÔNG KHÍ.
1.1 Khái quát hệ thống điều hòa không khí ô tô.
1.1.1 Công dụng:
Để duy trì trạng thái của không khí trong không gian cần điều hòa- trong vùng quy
định nhiệt độ thích hợp.
1.1.2 Phân loại hệ thống điều hòa không khí.
Việc phân loại hệ thống điều hòa không khí có thể dựa vào nhiều tiêu chí khác
nhau để phân loại chúng, tuy nhiên chúng ta có thể phân loại chúng sau:
a. Phân loại theo vị trí lắp đặt
Kiểu phía trƣớc

Hình 1.1 Giàn lạnh kiểu phía trƣớc
Giàn kiểu phía trước được gắn sau bảng đồng hồ và được nối với giàn sưởi. Quạt
giàn lạnh được dẫn động bằng motor quạt. Không khí bên ngoài xe hoặc không khí tuần
hoàn thổi vào. Không khí đã làm lạnh (hoặc sấy) được đẩy vào bên trong xe. Những lỗ
thoát khí bao gồm: lỗ thoát khí vào mặt, vào chân, tan sương trên kính. Có một ít không
khí luôn được thổi ra từ bên hông.

8

Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

Kiểu kép
Kiểu kép là sự kết hợp giữa kiểu phía trước và giàn lạnh phía sau được đặt trong
khoan hành lý. Cấu trúc này cho phép không khí lạnh thổi ra từ phía trước và phía sau.
Kiểu kép cho năng suất lạnh cao hơn và nhiệt độ đồng đều ở mọi nơi trong xe.

Hình 1.2 Giàn lạnh kiểu kép
Kiểu kép treo trần

Hình 1.3 Giàn lạnh kiểu kép treo trần
9


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

Kiểu kép treo trần được sử dụng trong xe khách. Phía trước bên trong xe được bố
trí hệ thống điều hòa kiểu phía trước và kết hợp giàn lạnh treo trần phía sau xe.
b. Phân loại theo phƣơng pháp điều khiển
Kiểu bằng tay
Kiểu này cho phép điều khiển bằng tay các công tắc và nhiệt độ ngõ ra bằng cần gạt.
Ngoài ra còn có cần gạt hoặc công tắc điều khiển tốc độ quạt, điều khiển lượng gió và
hướng gió.

Hình 1.4 Điều khiển bằng tay
Kiểu tự động
Điều hòa tự động điều chỉnh nhiệt độ mong muốn, bằng cách sử dụng máy tính.
Điều hòa tự động điều khiển nhiệt độ không khí ra và tốc độ động cơ quạt một cách tự
động dựa trên nhiệt độ bên trong xe, bên ngoài xe, và bức xạ mặt trời báo về hợp điều
khiển qua các cảm biến tương ứng, nhằm điều chỉnh nhiệt độ bên trong xe theo nhiệt độ
mong muốn.
1.1.3 Các thành phần chính.
Hệ thống điều hòa không khí nói chung và ô tô nói riêng bao gồm các bộ phận và
thiết bị nhằm thực hiện một chu trình lấy nhiệt từ môi trường cần làm lạnh và thải nhiệt
ra môi trường bên ngoài. Thiết bị lạnh ô tô bao gồm các bộ phận: Máy nén, thiết bị ngưng
10


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

tụ (giàn nóng), bình lọc và tách ẩm, thiết bị giãn nở (van tiết lưu), thiết bị bay hơi…và
một số thiết bị khác nhằm đảm bảo cho hệ thống hoạt động có hiệu quả nhất.

Hình 1.5 Sơ đồ cấu tạo hệ thống điều hòa không khí ô tô.

A. Máy nén

F. Van tiết lưu

B. Bộ ngưng tụ (giàn nóng)

G. Bộ bóc hơi

C. Bộ lọc hay bình hút ẩm

H. Van xả phía áp thấp

D. Công tắc áp suất cao

I. Bộ tiêu âm

E. Van xả phía cao áp
1.2 Cấu tạo nguyên lý hoạt động hệ thống điều hòa không khí.
1.2.1 Máy nén
Công dụng, vị trí lắp đặt và phân loại máy nén
a. Công dụng
Máy nén hoạt động như một cái bơm để hút hơi môi chất ở áp suất thấp nhiệt độ
thấp sinh ra ở giàn bay hơi rồi nén lên áp suất cao (100PSI; 7-17,5kg/cm2 ) và nhiệt độ
cao để đẩy vào giàn ngưng tụ, đảm bảo sự tuần hoàn của môi một cách hợp lý và tăng
mức độ trao đổi nhiệt của môi chất trong hệ thống.

11


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

Máy nén là một bộ phận quan trọng của hệ thống lạnh ô tô. Công suất, chất lượng,
tuổi thọ và độ tin cậy của hệ thống lạnh chủ yếu điều do máy nén lạnh quyết định. Trong
quá trình làm việc, tỷ số của máy nén vào khoảng 5:8,1. Tỷ số nén này phụ thuộc vào
nhiệt độ không khí môi trường xung quanh và loại môi chất lạnh.

Hình 1.6 Hình dạng bên ngoài của một loại máy nén
b. Vị trí lắp đặt máy nén
Máy nén được gắn bên hông động cơ, nhận truyền động đai động cơ ô tô sang đầu
trục máy nén qua một ly hợp từ. Tốc độ vòng quay của máy nén lớn hơn tốc độ vòng
quay của động cơ

Hình 1.7 Vị trí máy nén
12


Trường Đại Học Nguyễn Tất Thành

Khoa Cơ Khí

c. Phân loại máy nén
Nhiều loại máy nén khác nhau đượ

ng trong hệ thống lạnh ô tô, mỗi loại máy

nén đều có đặc điểm cấu tạo và làm việc theo nguyên tắc khác nhau. Nhưng tất cả loại
máy nén đều thực hiện nhiệm vụ như sau: nhận hơi có áp suất thấp từ bộ bốc hơi và
chuyển thành hơi có áp suất cao bơm vào bộ ngưng tụ. Thời gian trước đây, hầu hết các
máy nén sử dụng loại piston trục khuỷu, piston chuyển động trực tiếp trong xi lanh, loại
này hiện nay không còn được sử dụng. Hiện nay đang dung phổ biến nhất là loại máy nén
piston cam nghiêng (piston dọc trục) và máy nén quay dung cánh gạt( cánh trược).
Máy nén loại piston trục khuỷu
Loại này chỉ sử dụng cho môi chất lạnh R12, có thể được thiết kế nhiều xi lanh bố trí
thẳng hàng hoặc bố trí hình chữ V.

Hình 1.8 Máy nén piston trục khuỷu.
1. Đường ống xả; 2. Nắp van; 3. Van xả; 4. Đế van; 5. Thanh truyền; 6. Trục khuỷu;
7. Phốt làm kín trục; 8. Phốt làm kín bên ngoài; 9. Piston; 10. Van hút; 11. Lõi van; 12.
Đường ống hút.

13