Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng tài sản ngắn hạn tại công ty TNHH máy và thiết bị công nghiệp hóa chất môi trường mecie

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHịAăLU N T T NGHI P
TÀI:

GI IăPHÁPăNỂNGăCAOăHI U QU S D NG
TÀIăS N NG N H N T IăCỌNGăTYăTNHH
MÁYăVÀăTHI T B CỌNGăNGHI PăHịAă
CH TăMỌIăTR
NG MECIE

SINHăVIểNăTH C HI N : NGỌăH I Y N
MÃăSINHăVIểN

: A20794

CHUYểNăNGÀNH

: TÀIăCHệNH

HÀăN I ậ 2016


B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR

NGă

I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHịAăLU N T T NGHI P
TÀI:

GI IăPHÁPăNỂNGăCAOăHI U QU S D NG
TÀIăS N NG N H N T IăCỌNGăTYăTNHH
MÁYăVÀăTHI T B CỌNGăNGHI PăHịAă
CH T MỌIăTR
NG MECIE

Giáoăviênăh

ng d n : LêăThanhăNhƠn

Sinhăviênăth c hi n

: NgôăH i Y n

Mƣăsinhăviên

: A20704

ChuyênăngƠnh

: TƠiăchính

HÀăN I ậ 2016

Thang Long University Libraty


L I C Mă N
Trong su t quá trình hoàn thành khóa lu n t t nghi p, em đã nh n đ c s giúp
đ , h ng d n t n tình c a các th y cô, anh ch và các b n. V i tình c m chân thành
nh t, em xin bày t lòng bi t n t i:
Cô giáo Th c s Lê Thanh Nhàn. Cô đã t n tình h

ng d n, ch b o và truy n đ t

nh ng kinh nghi m quý báu cho em trong su t quá trình hoàn thành khóa lu n t t
nghi p.
Các th y, cô giáo gi ng d y trong tr

ng

i h c Th ng Long đã truy n d y cho

em r t nhi u ki n th c b ích c ng nh nh ng kinh nghi m, ki n th c th c t khác
giúp em có th hoàn thành bài khóa lu n và c ng có đ c hành trang v ng ch c trong
s nghi p t

ng lai.

Các anh, ch , cô chú phòng K toán t i Công ty TNHH máy và thi t b công
nghi p hóa ch t môi tr ng MECIE đã giúp em r t nhi u trong vi c thu th p d li u

và quá trình ho t đ ng kinh doanh c a Công ty.
V i th i gian h n ch , s hi u bi t có h n, khóa lu n không th tránh kh i nh ng
thi u sót. Em r t mong nh n đ c s đóng góp t th y, cô giáo, các anh ch , cô chú
trong Công ty TNHH MECIE đ khóa lu n t t nghi p c a em đ

c hoàn thi n h n.

Em xin chân thành c m n!
Sinhăviên

NgôăH i Y n


L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có s h
tr t giáo viên h ng d n và không có sao chép công trình nghiên c u c a ng i
khác. Các d li u thông tin th c p trong khóa lu n là có ngu n g c và đ
rõ ràng.

c trích d n

Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinhăviênăth c hi n

NgôăH i Y n

Thang Long University Libraty


M CL C

L IM

U

CH
NGă1. C ăS LụăLU N CHUNG V HI U QU S D NGăTÀIăăS N
NG N H N C A DOANH NGHI P .........................................................................1
1.1. T ng quan v tƠiăs n ng n h n trong doanh nghi p ...........................................1
1.1.1. Khái ni m v tài s n ng n h n c a doanh nghi p..............................................1
1.1.2.

c đi m c a tài s n ng n h n trong doanh nghi p ..........................................2

1.1.3. Phân lo i tài s n ng n h n c a doanh nghi p ...................................................3
1.1.3.1. Phân lo i tài s n ng n h n theo vai trò c a TSNH đ i v i quá trình s n xu t,
kinh doanh

..............................................................................................................3

1.1.3.2. Phân lo i theo các kho n m c trên b ng cân đ i k toán ..................................3
1.1.3.3. Phân lo i theo hình thái bi u hi n ......................................................................6
1.1.4. Vai trò c a tài s n ng n h n trong doanh nghi p ..............................................6
1.2. Hi u qu s d ngătƠiăs n ng n h n c a doanh nghi p........................................7
1.2.1. Khái ni m hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a doanh nghi p ....................7
1.2.2. S c n thi t nâng cao hi u qu s d ng tài s n ng n h n ................................ 8
1.2.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p ...................9
1.2.3.1. Nhóm ch tiêu v kh n ng thanh toán ............................................................... 9
1.2.3.2. Nhóm ch tiêu v hi u qu ho t đ ng ............................................................... 11
1.2.3.3. Nhóm ch tiêu v t su t sinh l i .......................................................................15
1.3. Cácănhơnăt

nhăh

ngăđ n hi u qu s d ngătƠiăs n c a doanh nghi p .......17

1.3.1. Các nhân t ch quan ........................................................................................17
1.3.1.1. M c đích s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p ............................................17
1.3.1.2. C s v t ch t c a doanh nghi p .....................................................................18
1.3.1.3. Trình đ cán b công nhân viên .......................................................................18
1.3.2. Các nhân t khách quan ....................................................................................18
1.3.2.1. S qu n lý c a nhà n
1.3.2.2. S phát tri n c a th tr

c ..................................................................................19
ng .............................................................................19

1.3.2.3. S c nh tranh gi a các doanh nghi p .............................................................. 19
1.3.2.4. Nhu c u c a khách hàng...................................................................................20
1.3.2.5. Y u t thiên nhiên ............................................................................................. 20


CH

NGă 2. TH C TR NG HI U QU

S

D NGă TÀIă S N NG N H N

C AăCỌNGăTYăTNHHăMÁYăVÀăTHI T B CỌNGăNGHI PăHịAăCH TăMỌIă

TR
NG MECIE .......................................................................................................21
2.1. Gi i thi u chung v côngătyăTNHHămáyăvƠăthi t b côngănghi păhóaăch tămôiă
tr ng MECIE .............................................................................................................21
2.1.1. Quá trình hình thành và phát tri n c a công ty TNHH MECIE .....................21
2.1.2.C c u t ch c và ch c n ng trong t ng b ph n c a công ty TNHH MECIE ..
...................................................................................................................21
2.1.3.

c đi m ngành ngh s n xu t kinh doanh c a công ty MECIE ...................23

2.1.4. Tình hình ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a công ty TNHH máy và thi t b
công nghi p hóa ch t môi tr ng MECIE n m 2012 – 2014 ....................................24
2.1.4.1. K t qu kinh doanh ........................................................................................... 24
2.1.4.2. Tình hình Tài s n – Ngu n v n.........................................................................30
2.1.4.3. Các ch tiêu tài chính c b n ............................................................................34
2.2. Th c tr ng hi u qu s d ngătƠiăs n ng n h n c aăcôngătyăTNHHăMECIE .36
2.2.1. Quy mô - C c u tài s n ng n h n c a Công ty ...............................................36
2.2.2. Phân tích th c tr ng quy mô và c c u t ng tài s n ng n h n c a Công ty ..39
2.2.2.1. Tài s n ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n c a Công ty ................................ 39

2.2.2.2. Tài s n các kho n ph i thu c a Công ty .......................................................... 41
2.2.2.3. Tài s n hàng t n kho c a Công ty ....................................................................44
2.2.2.4. Tài s n ng n h n khác c a Công ty .................................................................48
2.2.3. Phân tích các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a Công
ty ....................................................................................................................................48

2.2.3.1. Nhóm ch tiêu v kh n ng thanh toán ............................................................. 48
2.2.3.2. Nhóm ch tiêu v hi u qu ho t đ ng ............................................................... 49
2.2.3.3. Nhóm ch tiêu v kh n ng sinh l i ..................................................................54
2.3. ánhăgiáăhi u qu s d ngătƠiăs n c aăcôngătyăTNHHămáyăvƠăthi t b côngă
nghi păhóaăch tămôiătr ng MECIE (2012 ậ 2014) .................................................55
2.3.1. K t qu đ t đ

c .................................................................................................55

2.3.2. H n ch còn t n t i ............................................................................................. 56
CH
NGă3. GI IăPHÁPăNỂNGăCAOăHI U QU S D NGăTÀI S N NG N
H N T IăCỌNGăTYăTNHHăMÁYăVÀăTHI T B CỌNGăNGHI PăHịAăCH T
MỌIăTR

NG MECIE ............................................................................................. 58

Thang Long University Libraty


3.1.

nhă h

ngă phátă tri nă vƠă m că tiêuă chi nă l

thi t b côngănghi păhóaăch t môiătr

c c aă côngă tyă TNHHă máyă vƠă

ng MECIE ...................................................58

3.2. M t s gi iă phápă nơngă caoă hi u qu s d ngă tƠiă s n ng n h n c aă côngă tyă
TNHHămáyăvƠăthi t b côngănghi păhóaăch tămôiătr

ng MECIE .........................59

3.2.1. Xác đ nh nhu c u tài s n ng n h n cho Công ty ..............................................59
3.2.2. Gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n ....60

3.2.3. Gi i pháp nâng cao hi u qu qu n lý hàng t n kho .........................................61
3.2.4. Gi i pháp ti t ki m chi phí – Nâng cao kh n ng sinh l i ............................... 63
3.2.5. M t s gi i pháp khác .........................................................................................63
K T LU N
TÀIăLI U THAM KH O


DANH M C B NG BI U,ă

TH

B ng 2.1. Tình hình k t qu kinh doanh c a công ty TNHH MECIE trong giai đo n
2012-2014 ......................................................................................................................25
B ng 2.2. Tình hình tài s n – ngu n v n c a công ty TNHH MECIE trong giai đo n
2012-2014 ......................................................................................................................33
B ng 2.3 Các ch tiêu tài chính c b n c a Công ty giai đo n 2012 - 2014 .................34

B ng 2.4 C c u tài s n ng n h n c a Công ty giai đo n 2012 – 2014 ........................37
B ng 2.5.C c u ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n giai đo n 2012 – 2014 ..............40

B ng 2.6. Quy mô các kho n ph i thu giai đo n 2012 – 2014 ......................................42
B ng 2.7. Quy mô các b ph n c u thành hàng t n kho giai đo n 2012 – 2014 ..........45
B ng 2.8. Nhóm ch tiêu kh n ng thanh toán c a Công ty giai đo n 2012 - 2014 ......48
B ng 2.9 Nhóm ch tiêu v hi u qu ho t đ ng c a Công ty giai đo n 2012 – 2014 ...50
B ng 2.10. T su t sinh l i trên tài s n ng n h n c a Công ty .....................................54
B ng 3.1. T l TSNH và NV chi m d ng ng n h n trên DTT ....................................59
B ng 3.2. D li u xây d ng mô hình EOQ ...................................................................62
Bi u đ 2.1 Tình hình s n xu t kinh doanh c a Công ty giai đo n 2012 – 2014 .........29
Bi u đ 2.2 C c u tài s n c a Công ty giai đo n 2012 - 2014 ....................................30
Bi u đ 2.3 C c u ngu n v n c a Công ty giai đo n 2012 - 2014.............................. 31
Bi u đ 2.4 C c u tài s n ng n h n c a Công ty giai đo n 2012 - 2014 .....................36
Bi u đ 2.5. T tr ng ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n giai đo n 2012 - 2014 .......40

Bi u đ 2.6. C c u các kho n ph i thu giai đo n 2012 - 2014 ....................................41
Bi u đ 2.7. C c u hàng t n kho giai đo n 2012 - 2014 .............................................44
S đ 1.1. S đ luân chuy n các kho n đ u t ng n h n ..............................................4
S đ 2.1. C c u t ch c c a Công ty TNHH Máy và Thi t b Công nghi p Hóa ch t
Môi tr ng MECIE .......................................................................................................22

Thang Long University Libraty


DANH M C VI T T T
KỦăhi u vi t t t

Tênăđ yăđ

DN ............................Doanh nghi p
DTT ..........................Doanh thu thu n
GVHB ......................Giá v n hàng bán
HTK .........................Hàng t n kho
NVL .........................Nguyên v t li u
TSC

.......................Tài s n c đ nh

TSDH .......................Tài s n dài h n
TSNH .......................Tài s n ng n h n
TNHH ......................Trách nhi m h u h n
SXKD .......................S n xu t kinh doanh
VL

.........................V n l u đ ng

VND .........................Vi t Nam đ ng


L IM

U

1. LỦădoăch năđ tƠi
Vi t Nam đang b

c vào th i k phát tri n, h i nh p vô cùng m nh m .

i n

hình nh vi c Vi t Nam đã là thành viên chính th c c a ASEAN, APEC, ASEM và
WTO. Vi c h i nh p kinh t qu c t , m r ng giao l u m i quan h th ng m i v i
các n c, các t ch c là m t c h i đ đ a Vi t Nam tr thành qu c gia có n n kinh t
phát tri n và đây c ng là xu h ng t t y u. Rõ ràng r ng, vi c h i nh p c a Vi t Nam
vào n n kinh t th gi i trong th i gian qua đã thúc đ y ho t đ ng xu t kh u, thu hút
v n đ u t tr c ti p n

c ngoài, góp ph n không nh vào t ng tr

ng kinh t .

ây là

nh ng c h i r t l n đ các doanh nghi p trong n c có th c nh tranh, m r ng th
tr ng c a mình sang các n c khác trong khu v c c ng nh trên th gi i, tuy nhiên
đó c ng s là nh ng thách th c không h nh b i chúng ta c ng s ph i m c a cho
các doanh nghi p n c b n đ c thâm nh p vào th tr ng Vi t Nam. Nh ng c h i
và thách th c đó đòi h i các doanh nghi p Vi t ph i luôn n ng đ ng, sáng t o, n m b t
thông tin nhanh nh y, đón đ u c h i đ tr v ng và phát tri n m nh m h n không
ch th t i tr ng trong n c mà còn t i các th tr ng qu c t , n u không r t có th
chúng ta s thua ngay trên sân nhà.

V y đ th c hi n đ

c m c tiêu và nhi m v chi n l

c trên các doanh nghi p

trong n c có r t nhi u vi c c n ph i làm nh m nâng cao hi u qu ho t đ ng c a Công
ty, gi m chi phí s n xu t và nâng cao ch t l ng s n ph m, đó là ti n đ đ c ng c
kh n ng c nh tranh v i các đ i th trong n c c ng nh n c ngoài. M t trong
nh ng công vi c quan tr ng và c p thi t hàng đ u trong chu i công vi c trên là ph i
qu n lý t t các ngu n l c c a doanh nghiêp, đ c bi t là tài s n ng n h n – m t b ph n
không th tách r i trong c c u tài s n c a doanh nghi p, luôn đóng vài trò quan tr ng
trong s phát tri n chung c a doanh nghi p. V i đ c đi m là có tính thanh kho n cao
và có kh n ng chuy n đ i d dàng, tài s n ng n h n đã tr thành m t trong nh ng m t
xích không th thi u trong quá trình s n xu t kinh doanh, l u chuy n hàng hóa và luôn
chi m t tr ng r t l n trong t ng tài s n c a doanh nghi p.
Nh n th c đ

c t m quan tr ng c a vi c phân tích đánh giá tài s n ng n h n

trong doanh nghi p, cùng v i s ch b o t n tình c a cô giáo Ths. Lê Thanh Nhàn, em
đã ti n hành đi sâu nghiên c u đ tài “Gi i pháp nâng cao hi u qu s d ng tài s n
ng n h n t i công ty TNHH máy và thi t b công nghi p hóa ch t môi tr
MECIE”.

ng

Thang Long University Libraty

2. M căđíchănghiênăc u
V m tălỦălu n: đ tài làm rõ c s lý lu n v tài s n ng n h n, hi u qu s d ng
tài s n ng n h n và các tiêu chí đánh giá hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a doanh
nghi p.
V m t th c ti n:
 Phân tích th c tr ng hi u qu s d ng tài s n ng n h n t i công ty TNHH máy
và thi t b công nghi p hóa ch t môi tr ng MECIE trong giai đo n t n m
2012 - 2014 đ nh n th y nh ng thành qu đ t đ c t công tác qu n lý, s
d ng tài s n ng n h n, c ng nh nh ng v n đ còn t n t i và nguyên nhân c a
nh ng v n đ đó.


xu t m t s gi i pháp ch y u giúp Công ty nâng cao hi u qu s d ng tài
s n ng n h n trong nh ng n m t i.

iăt

3.

ngăvƠăph măviănghiênăc u
it



ng nghiên c u: hi u qu s d ng tài s n ng n h n.

 Ph m vi nghiên c u: Trong khuôn kh khóa lu n, ph m vi nghiên c u là công
ty TNHH máy và thi t b công nghi p hóa ch t môi tr ng MECIE qua các
n m 2012 – 2014.
4. Ph

ngăphápănghiênăc u.

Trong khóa lu n s d ng k t h p nhi u ph
trong đó có m t s ph

ng pháp nghiên c u khác nhau,

ng pháp chính nh :

 Thu th p s li u s c p do Công ty cung c p và t ng h p s li u th c p t
m t s ngu n tin c y nh sách, báo chí, lu n v n…
 Ph

ng pháp phân tích s li u:

tài s d ng ph

ng pháp t ng h p, th ng

kê, so sánh đ i chi u theo chi u ngang và chi u d c, sau đó s phân tích và
đánh giá th c tr ng t nh ng s li u thu th p đ c, t đó đ xu t các gi i pháp
đ gi i quy t nh ng t n t i.
 Ngoài ra còn s d ng các ph ng pháp nh : ph
pháp Dupont và ph ng pháp đ th .

ng pháp lo i tr ; ph

ng

5. K t c u khóaălu n
Ngoài các ph n m đ u, k t lu n, m c l c và tài li u tham kh o, khóa lu n đ
c u thành 3 ch

ck t

ng nh sau:

Ch ngă1:ă C ă s lỦă lu n chung v hi u qu s d ngătƠiă s n ng n h n c a
doanh nghi p


Ch

ngă 2:ă Th c tr ng hi u qu s

d ngă tƠiă s n ng n h n c aă côngă tyă

TNHHămáyăvƠăthi t b côngănghi păhóaăch tămôiătr
Ch

ng MECIE

ngă3:ăGi iăphápănơngăcaoăhi u qu s d ngătƠiăs n ng n h n t iăcôngătyă

TNHH máy vƠăthi t b côngănghi păhóaăch tămôiătr

ng MECIE

Do tài li u còn thi u và ki n th c còn nhi u h n ch nên dù đã c g ng h t s c

nh ng khóa lu n t t nghi p c a em không th tránh kh i nh ng sai sót. Do v y em r t
mong nh n đ c s góp ý và ch b o t n tình c a các th y cô, các cán b tài chính đ
giúp cho khóa lu n t t nghi p c a em đ c hoàn thi n h n.
Em xin chân thành c m n !

Thang Long University Libraty


C ăS

CH
NGă1.
LụăLU N CHUNG V HI U QU S D NGăTÀIă
S N NG N H N C A DOANH NGHI P

1.1. T ng quan v tƠiăs n ng n h n trong doanh nghi p
1.1.1. Khái ni m v tài s n ng n h n c a doanh nghi p
Trong n n kinh t qu c dân, doanh nghi p là m t ch th kinh t đ c l p, có t
cách pháp nhân, ho t đ ng trên th tr ng nh m t ng giá tr ch s h u.
ti n hành
các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, doanh nghi p c n ph i có ba y u t là: đ i t ng
lao đ ng, t li u lao đ ng và s c lao đ ng. Quá trình s n xu t kinh doanh là quá trình
k t h p các y u t đó đ t o ra s n ph m hàng hoá, d ch v cho xã h i. Trong quá trình
tham gia vào các ho t đ ng s n xu t kinh doanh, TSNH luôn v n đ ng không ng ng
làm cho ho t đ ng s n xu t kinh doanh đ c di n ra liên t c. So v i TSC , TSNH
quay vòng nhanh h n, cho nên vi c qu n lý TSNH có nh h ng quan tr ng đ n kh
n ng t o doanh thu và sinh l i cho doanh nghi p. Chính vì t m quan tr ng nh v y
nên t x a đ n nay đã có r t nhi u khái ni m v TSNH đ c đ a ra đ làm rõ, c th
hóa TSNH. Tiêu bi u là các đ nh ngh a:
Theo các tác gi Nguy n Thanh Liêm và Nguy n Th M H ng – Qu n tr tài

chính – NXB Th ng Kê (2009) d a vào c u t o c a b ng cân đ i k toán có đ a ra
đ nh ngh a “Tài s n ng n h n là nh ng tài s n có th chuy n thành ti n m t trong th i
gian ng n, th ng trong m t chu k kinh doanh hay m t n m bao g m ti n m t hay
các kho n t ng đ ng, các kho n đ u t tài chính ng n h n, ph i thu khách hàng,
hàng t n kho và tài s n ng n h n khác. Ti n m t và các tài kho n t ng đ
nh ng tài s n kh nh ng nh t đ c đ t phía trên cùng. Nh ng tài s n đ t

ng là
v trí

càng cách xa v trí ti n m t thì kh n ng chuy n hóa thành ti n càng th p.”
Hay theo tác gi D ng H u H nh – Giáo trình qu n tr doanh nghi p – NXB
Th ng Kê (2009) có đ nh ngh a thêm “Tài s n ng n h n hay còn g i là tài s n l u
đ ng bao g m ti n m t và t t c tài s n có th chuy n đ i thành ti n m t trong th i
gian m t n m. C th là các v t t d tr đ chu n b cho s n xu t đ c liên t c,
nguyên v t li u n m d tr
kho c a doanh nghi p và m t ph n khác là các v t t
đang trong quá trình ch bi n (s n ph m đang ch t o, bán thành ph m t ch ).”
V y tóm l i, “Tài s n ng n h n c a doanh nghi p là nh ng tài s n thu c quy n s
h u và qu n lý c a DN, có th i gian s d ng, luân chuy n, thu h i v n trong m t k
kinh doanh ho c trong m t n m. Tài s n ng n h n c a doanh nghi p có th t n t i
d i hình thái ti n, hi n v t (v t t , hàng hóa), d i d ng đ u t ng n h n và các
kho n n ph i thu. Trong l nh v c s n xu t TSNH th
1

ng đ

c th hi n d

i hình thái

nguyên v t li u, v t đóng gói, ph tùng thay th . Trong l nh v c l u thông nó t n t i
thay ch cho nhau, v n đ ng không ng ng nh m đ m b o cho quá trình tái s n xu t
đ c ti n hành liên t c.”
(L u Th H

ng – Giáo trình Tài chính doanh nghi p – NXB

i h c Kinh t qu c

dân 2013)
1.1.2.

c đi m c a tài s n ng n h n trong doanh nghi p

Tài s n ng n h n c a doanh nghi p không ng ng v n đ ng qua các giai đo n c a
m t chu k kinh doanh bao g m d tr , s n xu t và l u thông, ba giai đo n này h p
nh t t o thành quá trình tu n hoàn và chu chuy n c a TSNH. Giai đo n s n xu t c a
DN luôn g n li n v i giai đo n l u thông. TSNH dùng cho s n xu t và TSNH dùng
cho l u thông luôn chuy n hoá l n nhau, v n đ ng không ng ng làm cho quá trình s n
xu t kinh doanh đ c liên t c. Do đó TSNH có các đ c đi m ch y u sau:
Tài s n ng n h n có tính thanh kho n cao nên luôn đ m b o kh n ng thanh toán
c a doanh nghi p. Trong t t c các d ng tài s n c a doanh nghi p thì ti n m t có tính
thanh kho n cao nh t, luôn dùng đ c tr c ti p đ thanh toán, l u thông, tích tr . Các
tài s n ng n h n khác có tính thanh kho n th p h n ti n m t nh ng c ng có th d
dàng chuy n hóa t d ng v t ch t sang ti n t v i chi phí chuy n đ i nh h n và nhanh
h n so v i tài s n dài h n chuy n đ i t v t ch t sang ti n t .
Tài s n ng n h n th

ng luân chuy n trong m t n m ho c trong m t chu k kinh

doanh. Tài s n ng n h n nh ti n m t, hàng t n kho th ng đ c s d ng trong m t
chu k kinh doanh, phân bi t v i TSDH nh thi t b , máy móc, nhà x ng đ c s
d ng trong nhi u n m và trích kh u hao.
Trong quá trình luân chuy n, tài s n ng n h n liên t c thay đ i hình thái. Trong
doanh nghi p s n xu t, s thay đ i đ c th hi n qua chu trình: T-H-SX-H’-T’. M
đ u chu k s n xu t kinh doanh, tài s n ng n h n có hình thái ti n t . Sau đó chuy n
sang hình thái nguyên v t li u d tr . Qua quá trình s n xu t, các nguyên v t li u d
tr thành thành ph m hay bán thành ph m. K t thúc quá trình này, khi đã tiêu th đ c
thành ph m, tài s n ng n h n l i quay tr v tr ng thái ban đ u.

i v i doanh nghi p

th ng m i, quá trình này bao g m: T-H-T’. Tài s n ng n h n c ng có hình thái ban
đ u là ti n t , sau đó chuy n sang thành hàng hóa và cu i cùng quay tr l i hình thái
ti n t . Nh v y có th nói tài s n ng n h n luôn tham gia vào t t c các khâu c a quá
trình s n xu t kinh doanh thông qua s v n đ ng th ng xuyên và thay đ i các hình
thái.
Tài s n ng n h n đ c hình thành t ngu n v n kinh doanh c a DN, trong quá
trình ho t đ ng kinh doanh c a mình DN s l y ngu n v n c a mình đ mua s m hàng
2

Thang Long University Libraty


hóa, s n xu t thành ph m, đ u t tài chính ng n h n… Do v y tài s n ng n h n c ng
gi ng nh ngu n v n tr c ti p đi vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh nh m t o ra l i
nhu n cho DN. Chính đ c đi m này đòi h i DN ph i duy trì m t l ng v n ng n h n
nh t đ nh đ đ u t , mua s m TSNH.

1.1.3. Phân lo i tài s n ng n h n c a doanh nghi p
Có nhi u cách phân lo i TSNH c a doanh nghi p, tùy theo t ng yêu c u qu n lý
và d a trên tính ch t v n đ ng c a TSNH ta có th phân lo i TSNH theo nh ng tiêu
chí sau:
1.1.3.1. Phân lo i tài s n ng n h n theo vai trò c a TSNH đ i v i quá trình s n xu t,
kinh doanh
C n c vào vai trò trong quá trình s n xu t kinh doanh TSNH đ

c chia thành:

TƠiăs n ng n h nătrongăkhơuăd tr : là toàn b TSNH t n t i trong khâu d
tr c a DN mà không tính đ n hình thái bi u hi n c a chúng, bao g m: ti n m t t i
qu , ti n g i ngân hàng, ti n đang chuy n, hàng mua đang đi đ ng, nguyên v t li u
t n kho, công c d ng c trong kho, hàng g i gia công, tr tr c cho ng i bán.
TƠiăs n ng n h nătrongăkhơuăs n xu t: là toàn b TSNH t n t i trong khâu s n
xu t c a DN, bao g m: giá tr bán thành ph m, các chi phí s n xu t kinh doanh d
dang, chi phí tr tr

c, chi phí ch k t chuy n, các kho n chi phí khác ph c v cho

quá trình s n xu t…
TƠiăs n ng n h nătrongăkhơuăl uăthông: là toàn b TSNH t n t i trong khâu
l u thông c a DN, bao g m: thành ph m t n kho, hàng g i bán, các kho n n ph i thu
c a khách hàng.
Theo cách phân lo i này giúp cho các nhà qu n lý DN xác đ nh đ c các nhân t
nh h ng đ n quá trình luân chuy n c a TSNH đ đ a ra bi n pháp qu n lý thích h p
nh m nâng cao hi u qu s d ng chúng m t cách cao nh t.
1.1.3.2. Phân lo i theo các kho n m c trên b ng cân đ i k toán
C n c vào các kho n m c trong b ng cân đ i k toán TSNH bao g m: ti n, các
kho n đ u t ng n h n, các kho n ph i thu, hàng t n kho và TSNH khác. C th :

Ti năvƠăcácăkho năt ngăđ ngăti n: V n b ng ti n là m t b ph n c a v n
s n xu t kinh doanh, đ c hình thành trong quá trình bán hàng và trong các m i quan
h thanh toán. V n b ng ti n bao g m: ti n m t t i qu , ti n g i ngân hàng, ti n đang
chuy n và đá quý, vàng b c... Ti n là lo i tài s n có tính thanh kho n cao nh t, có th
d dàng chuy n đ i thành các tài s n khác ho c thanh toán các ngh a v tài chính cho
DN, vì v y nó cho phép DN duy trì kh n ng chi tr và phòng tránh r i ro thanh toán.
ây c ng là lo i tài s n không ho c g n nh không sinh l i nên vi c n m gi ti n m t
3


m c đ nào đó đ v a đ m b o an toàn, v a ti t ki m v n là m t câu h i quan tr ng
c n nhà qu n tr tài chính DN gi i quy t.
Cácă kho nă đ uăt ă ng n h n: M c tiêu c a các doanh nghi p là vi c s d ng
các lo i tài s n sao cho hi u qu nh t. B n thân ti n m t là tài s n không sinh lãi. Vì
v y các lo i ch ng khoán thanh kho n gi vai trò nh m t “b c đ m” cho ti n m t.
N u s d ti n m t nhi u DN có th đ u t vào ch ng khoán có kh n ng thanh kho n
cao, nh ng khi c n thi t c ng có th chuy n đ i chúng sang ti n m t m t cách d dàng
và ít t n kém chi phí. Do đó trong qu n tr tài chính ng i ta s d ng ch ng khoán có
kh n ng thanh kho n cao đ duy trì ti n m t m c đ mong mu n. Ta có th th y
đi u này qua s đ luân chuy n sau:
S đ 1.1. S đ luân chuy n các kho n đ u t ng n h n
Các ch ng khoán thanh kho n cao

Bán nh ng ch ng khoán
thanh kho n cao đ b
sung cho ti n m t

u t t m th i b ng cách
mua ch ng khoán có tính
thanh kho n cao

Dòng thu ti n m t

Ti n m t

(Ngu n: L u Th H

Dòng chi ti n m t

ng – Giáo trình Tài chính doanh nghi p –
NXB Giáo d c)

Cácăkho n ph i thu: Trong n n kinh t th tr

ng vi c mua bán ch u là m t vi c

không th thi u. Các doanh nghi p bán hàng xong có th không nh n đ c ngay ti n
hàng lúc bán mà nh n sau m t th i gian xác đ nh mà hai bên tho thu n hình thành
nên các kho n ph i thu c a DN. Vi c cho các DN khác n nh v y đ

c g i là hình

th c tín d ng th ng m i. V i hình th c này có th làm cho DN đ ng v ng trên th
tr ng và tr nên giàu có nh ng c ng không tránh kh i nh ng r i ro trong ho t đ ng
kinh doanh c a DN. Kho n ph i thu gi m t vai trò là dòng ti n quay vòng v n c a
DN. Vì v y DN nên có chính sách qu n lý các kho n ph i thu sát sao nh ng c ng
không làm m t quan h đ i tác v i khách hàng.

4

Thang Long University Libraty


HƠngăt n kho: Trong quá trình luân chuy n c a tài s n ng n h n ph c v cho
s n xu t, kinh doanh thì vi c t n t i v t t hàng hoá d tr , t n kho là nh ng b
đ m c n thi t cho quá trình ho t đ ng bình th ng c a doanh nghi p.

c

Hàng hoá t n kho có ba lo i: nguyên v t li u thô ph c v cho quá trình s n xu t,
kinh doanh; s n ph m d dang và thành ph m. Các doanh nghi p không th ti n hành
s n xu t đ n đâu mua hàng đ n đó mà c n ph i có nguyên v t li u d tr . Nguyên v t
li u d tr không tr c ti p t o ra l i nhu n nh ng nó có vai trò r t l n đ cho quá trình
s n xu t kinh doanh ti n hành đ c bình th ng. Tuy nhiên n u doanh nghi p d tr
quá nhi u s t n kém chi phí, đ ng tài s n th m chí n u s n ph m khó b o qu n có
th b h h ng, ng

c l i n u d tr quá ít s làm cho quá trình s n xu t kinh doanh b

gián đo n, các khâu ti p theo s không th ti p t c đ
hoàn thành đ c k ho ch s n xu t.

c n a đ ng th i v i vi c không

Hàng t n kho trong quá trình s n xu t là các lo i nguyên li u n m t i t ng công
đo n c a dây truy n s n xu t. Thông th ng quá trình s n xu t c a các DN đ c chia
thành nhi u công đo n, gi a nh ng công đo n này bao gi c ng t n t i nh ng bán
thành ph m, đây là nh ng b c đ m nh đ quá trình s n xu t đ c liên t c. N u dây
truy n s n xu t càng dài và càng có nhi u công đo n thì t n kho trong quá trình s n
xu t s càng l n.

Khi ti n hành s n xu t xong h u h t các DN ch a th tiêu th h t s n ph m, ph n
thì do có “đ tr ” nh t đ nh gi a các s n xu t và tiêu dùng, ph n ph i có đ lô hàng m i
xu t đ c... Nh ng doanh nghi p mà s n xu t mang tính th i v và có quy trình ch t o
t n nhi u th i gian thì d tr , t n kho s n ph m s l n. Do đó đ đ m b o cho s n
đ nh s n xu t, DN ph i duy trì m t l ng HTK d tr an toàn và tu thu c vào lo i
hình DN mà m c d tr an toàn khác nhau.
TƠiăs n ng n h năkhác:ălà toàn b nh ng tài s n l u đ ng còn l i ngoài nh ng
tài s n k trên, bao g m: chi phí tr tr c ng n h n, thu giá tr gia t ng đ c kh u tr ,
thu và các kho n khác ph i thu Nhà n c, các kho n ký qu , ký c c ng n h n, các
kho n ng tr

c...

Chi phí tr tr c ng n h n là m t ví d v tài s n ng n h n khác, ph n ánh s ti n
đã tr tr c cho ng i bán mà ch a nh n đ c s n ph m t i th i đi m báo cáo.
Th ng doanh nghi p tr tr c trong hai tr ng h p: (1) c n n đ nh ngu n nguyên
v t li u hàng hóa; (2) doanh nghi p đ t mua máy móc, thi t b s n xu t kinh doanh. S
ti n tr tr c đ đ m b o th c hi n h p đ ng c a bên mua.

5


1.1.3.3. Phân lo i theo hình thái bi u hi n
Theo tiêu th c phân lo i này, TSNH c a doanh nghi p đ
TSNH h u hình và TSNH vô hình:

c chia thành 2 lo i là

TƠiăs n ng n h n h uăhình:ăLà nh ng tài s n ng n h n có hình thái v t ch t c
th do doanh nghi p s d ng cho ho t đ ng s n xu t - kinh doanh.

TƠiăs n ng n h năvôă hình: Là nh ng tài s n ng n h n không có hình thái v t
ch t nh ng xác đ nh đ c giá tr , do doanh nghi p qu n lý và s d ng trong các ho t
đ ng s n xu t - kinh doanh, cung c p d ch v ho c cho các đ i t ng khác thuê phù
h p v i tiêu chu n tài s n vô hình.
1.1.4. Vai trò c a tài s n ng n h n trong doanh nghi p
Khác v i tài s n c đ nh, tài s n ng n h n ph n l n đóng vai trò là đ i t ng lao
đ ng, t c là các v t b tác đ ng trong quá trình s n xu t, b i lao đ ng c a con ng i
hay máy móc. Do đó, tài s n ng n h n là y u t quan tr ng c a m i ho t đ ng s n xu t
kinh doanh, có TSNH các doanh nghi p có th m r ng s n xu t kinh doanh, mua s m
các trang thi t b hay tri n khai các k ho ch khác trong t ng lai.
Tr c tiên, TSNH là b ph n ch y u c u thành nên giá thành s n ph m do đ c
đi m luân chuy n toàn b m t l n vào giá tr s n ph m. Giá tr hàng hóa bán ra đ c
tính toán trên c s bù đ p đ

c giá thành s n ph m c ng thêm m t ph n l i nhu n.

Do v y, TSNH đóng vai trò quy t đ nh trong vi c tính giá c hàng hóa bán ra.
Tài s n ng n h n là công c ph n ánh, đánh giá quá trình v n đ ng c a v t t ,
TSNH nhi u hay ít là ph n ánh s l ng v t t , hàng hóa d tr , s d ng các khâu
d tr , s n xu t, l u thông nhi u hay ít. Tài s n ng n h n luân chuy n nhanh hay ch m
còn ph n ánh s l ng v t t s d ng ti t ki m hay không. B i v y, thông qua tình
hình v n chuy n TSNH có th ki m tra, đánh giá m t cách k p th i v i các m t mua
s m, d tr , s n xu t và tiêu th s n ph m d ch v c a DN. TSNH còn là th c đo
hi u qu và kh n ng tài chính ng n h n c a doanh nghi p, giúp doanh nghi p đánh
giá m t cách chính xác kh n ng tài chính, hi u qu s d ng TSNH đ t đó có nh ng
gi i pháp đi u ch nh h p lý.
M t vai trò khác c a TSNH là đ m b o cho quá trình s n xu t c a DN đ c ti n
hành liên t c, không b gián đo n. Trong s n xu t, TSNH giúp cho doanh nghi p thông
su t trong s n xu t kinh doanh, đ m b o quy trình công ngh . L ng TSNH có h p lý
đ ng b thì m i không làm gián đo n quy trình s n xu t. Trong l u thông, TSNH đ m

b o d tr thành ph m đáp ng đ n đ t hàng c a khách hàng và nhu c u tiêu th nh p
nhàng. Vì nhu c u c a khách hàng là không gi i h n, t ng theo th i gian c v quy mô
l n ch t l ng nên đ th a mãn t t c các nhu c u đó, kh i thông s gián đo n trong
6

Thang Long University Libraty


luu thông c a doanh nghi p thì d tr m t l

ng l n TSNH là t t y u. Quy mô c a

TSNH có nh h ng tr c ti p đ n ho t đ ng s n xu t, kinh doanh, v i m t quy mô
TSNH h p lý s giúp DN gi m đ c chi phí, t ng hi u qua ho t đ ng và t đó ch p
đ c th i c kinh doanh, t ng s c c nh tr nh trên th tr ng.
Tóm l i, tài s n ng n h n là b ph n không th thi u trong ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c a DN. Tài s n ng n h n t n t i t t c các khâu, các l nh v c trong quá
trình s n xu t kinh doanh, đóng vai trò không th thi u đ i v i các doanh nghi p dù đó
là DN s n xu t hay DN ho t đ ng trong l nh v c th ng m i d ch v . Tài s n ng n h n
là đi u ki n đ DN đi vào ho t đ ng, do đó vi c qu n lý và s d ng hi u qu các
TSNH là r t quan tr ng đ i v i vi c hoàn thành m c tiêu chung c a DN.
1.2. Hi u qu s d ngătƠiăs n ng n h n c a doanh nghi p
1.2.1. Khái ni m hi u qu s d ng tài s n ng n h n c a doanh nghi p
Theo các chuyên gia và các nhà kinh t đánh giá thì hi u qu đ c coi là m t
thu t ng đ ch m i quan h gi a k t qu th c hi n các m c tiêu c a ch th và chi
phí mà ch th b ra đ có k t qu đó trong đi u ki n nh t đ nh. Nh v y, hi u qu
ph n ánh k t qu th c hi n các m c tiêu hành đ ng trong quan h v i chi phí b ra và
hi u qu đ c xem xét trong b i c nh hay đi u ki n nh t đ nh, đ ng th i c ng đ c
xem xét d

i quan đi m đánh giá c a ch th nghiên c u.
Hi u qu

K t qu đ t đ c
Chi phí b ra

Cách đánh giá này đ c h u h t các nhà kinh t công nh n và đ c s d ng r ng
rãi trong th c t . Nó cho phép đánh giá ch t l ng ho t đ ng s n xu t kinh doanh c a
DN, đ ng th i còn so sánh đ

c hi u qu c a các n m ho c gi a các DN v i nhau.

S d ng tài s n hi u qu có ngh a là v i m t s l ng tài s n nh t đ nh đ u t
vào ho t đ ng s n xu t kinh doanh s mang l i l i nhu n cao nh t v i chi phí th p
nh t. i u này đ c hi u trên hai khía c nh: m t là v i s tài s n hi n có, doanh
nghi p có th s n xu t ra s l ng s n ph m l n h n v i ch t l ng t t h n, giá thành
h đ t ng l i nhu n; hai là đ u t thêm tài s n m t cách thích h p nh m m r ng quy
mô s n xu t đ t ng doanh s tiêu th v i yêu c u đ m b o t c đ t ng l i nhu n ph i
l n h n t c đ t ng c a tài s n.
Nh v y, có th hi u: Hi u qu s d ng TSNH là m t ph m trù kinh t ph n ánh
trình đ , n ng l c khai thác và s d ng TSNH trong ho t đ ng s n xu t kinh doanh
c a DN nh m m c tiêu t i đa hóa l i nhu n và m c tiêu t ng tr ng v i chi phí t i
thi u trong m t kho ng th i gian nh t đ nh.
7


Hi u qu s d ng TSNH c a doanh nghi p đ

cl

ng hóa thông qua h th ng

các ch tiêu v l i nhu n, kh n ng sinh l i, t c đ luân chuy n, kh n ng thanh toán,
hi u qu ho t đ ng. Thông qua các ch tiêu đó có th ph n ánh m i quan h gi a k t
qu thu đ c và chi phí b ra ban đ u c a quá trình s n xu t kinh doanh. Chi phí b ra
càng ít so v i k t qu đ t đ

c thì hi u qu s d ng TSNH càng cao.

1.2.2. S c n thi t nâng cao hi u qu s d ng tài s n ng n h n
có th ti n hành ho t đ ng s n xu t kinh doanh, m i DN ph i có m t l ng
v n nh t đ nh và ngu n tài tr t ng ng, không có v n s không có b t c ho t đ ng
s n xu t kinh doanh nào. Song vi c s d ng v n nh nào đ đ t hi u qu cao l i là câu
h i quan tr ng quy t đ nh cho s t ng tr

ng và phát tri n c a các DN. V i ý ngh a

đó, vi c qu n lý, s d ng và nâng cao hi u qu s d ng tài s n nói chung và TSNH nói
riêng là m t n i dung r t quan tr ng đ i v i công tác qu n lý tài chính DN. Vi c nâng
cao hi u qu s d ng TSNH có m t s vai trò nh sau:
Làm gi m tình tr ng đ ng v n c a doanh nghi p: Tài s n ng n h n đ c
bi u hi n d i nhi u hình thái khác nhau, tham gia vào t t c các khâu trong quá trình
s n xu t kinh doanh, doanh nghi p nâng cao hi u qu s d ng TSNH c ng giúp nhanh
chóng luân chuy n h t vòng quay c a TSNH, thu h i v b ng ti n tài tr cho k kinh
doanh ti p theo, đi u này giúp làm gi m tình tr ng

đ ng v n c a DN.

m b o kh n ng thanh toán c a doanh nghi p: Nâng cao hi u qu s d ng
TSNH giúp doanh nghi p gia t ng t c đ luân chuy n v n, nhanh chóng thu h i v n

v b ng ti n, bên c nh đó giúp ti t ki m chi phí đ u t cho TSNH, gia t ng l i l ng
ti n, đ m b o kh n ng thanh toán. i u này r t quan tr ng b i vì hi n nay, h u h t
các doanh nghi p đ u có m t kho n vay v n c a ngân hàng hay các đ i t ng khác đ
bù đ p ph n thi u h t c a đ n v mình d n đ n m t th c tr ng là riêng s lãi ph i tr
hàng n m đã chi m m t t tr ng đáng k trong ph n v n xoay vòng s n xu t kinh
doanh c a doanh nghi p.
T ng kh n ng luân chuy n v n l u đ ng t đó giúp gia t ng kh n ng sinh
l i: M i n m c ch th tr ng luôn có s thay đ i. Doanh nghi p luôn ph i đ i m i
không ng ng đ b t k p th tr ng, n m b t xu h ng phát tri n. Vi c nâng cao hi u
qu s d ng tài s n t c là s luân chuy n c a TSNH gia t ng, đ i m i, l ng hàng
hóa, hàng t n kho đ c bán ra nhi u giúp gia t ng kh n ng sinh l i cho DN.
T ng kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p: Trong giai đo n c nh tranh gay
g t nh hi n nay thì đi u này càng đ c kh ng đ nh ch c ch n h n. Doanh nghi p
mu n t n t i và phát tri n đ

c thì đi u ki n tiên quy t là không th thi u là xem xét

8

Thang Long University Libraty


ch t l

ng s n ph m, m u mã s n ph m và ph i quan tâm đ n hi u qu s n xu t kinh

doanh.
Giúp lãnh đ o doanh nghi p đ a ra các đ nh h ng kinh doanh h p lý: Do tài
s n ng n h n c a doanh nghi p đ c s d ng cho các quá trình d tr , s n xu t và l u
thông. Quá trình v n đ ng c a TSNH b t đ u t vi c dùng ti n t mua s m v t t d

tr cho s n xu t, ti n hành s n xu t và khi s n xu t song DN t ch c tiêu th đ thu v
m t s v n d i hình thái ti n t ban đ u v i giá tr t ng thêm. DN s d ng v n đó
càng có hi u qu bao nhiêu thì càng có th s n xu t và tiêu th s n ph m nhi u b y
nhiêu, t o đi u ki n cho lãnh đ o DN đ a ra các chi n l c, đ nh h ng kinh doanh
h p lý.
Tóm l i, vi c nâng cao hi u qu s d ng tài s n ng n h n là m t t t y u trong c
ch th tr ng c nh tranh gay g t. Nó góp ph n nâng cao kh n ng ho t đ ng s n xu t
kinh doanh c a doanh nghi p, m r ng quy mô, t ng nhanh t c đ ho t đ ng c a
doanh nghi p nh m đem l i cho doanh nghi p m c tiêu cu i cùng là l i nhu n ngày
càng cao, góp ph n t ng tr ng kinh t xã h i.
1.2.3. Các ch tiêu đánh giá hi u qu s d ng tài s n c a doanh nghi p
1.2.3.1. Nhóm ch tiêu v kh n ng thanh toán
Kh n ng thanh toán c a doanh nghi p ph n ánh m i quan h tài chính gi a các
kho n có kh n ng thanh toán trong k v i các kho n ph i thanh toán trong k , nó cho
bi t m c đ các kho n n ng n h n đ c trang tr i b ng các tài s n có th chuy n
thành ti n trong m i giai đo n t ng đ ng v i th i h n c a các kho n n đó. Nhóm
ch tiêu này càng l n thì kh n ng thanh toán t ng quát c a doanh nghi p c ng càng
l n. Ng c l i, n u nhóm ch tiêu này càng nh thì doanh nghi p càng m t d n kh
n ng thanh toán. C th , đ phân tích đánh giá kh n ng thanh toán các kho n n ng n
h n khi chúng đ n h n thanh toán, ng

i ta s d ng các ch tiêu ch y u sau:

Kh n ngăthanhătoánăng n h n
Kh n ng thanh toán ng n h n

Tài s n ng n h n
N ng n h n

Kh n ng thanh toán ng n h n hay còn g i là kh n ng thanh toán hi n th i cho

bi t m t đ ng n đ c đ m b o b ng bao nhiêu đ ng TSNH, khi h s này nh h n 1,
DN d g p ph i các r i ro tài chính và r i ro thanh kho n cao do các TSNH không đ
bù đ p các kho n n ng n h n. Ng c l i, n u h s này l n h n 1, cho th y DN đ
kh n ng đ m b o thanh toán cho các kho n n ng n h n. Song n u h s này quá cao,
t c là l ng TSNH t n tr quá l n và b ph n tài s n này không v n đ ng, không sinh
l i s làm gi m hi u qu ho t đ ng c a DN.
9


Kh n ng thanh toán ng n h n nh n m nh đ n kh n ng chuy n hóa thành ti n
m t c a các tài s n ng n h n trong trong t ng quan v i các kho n n ng n h n. H s
này l n hay nh h n còn ph thu c vào đ c đi m ngành ngh kinh doanh c a DN.
Ch ng h n đ i v i doanh nghi p th ng m i, TSNH th ng chi m t tr ng l n h n
trong t ng tài s n nên h s này t

ng đ i cao.

Tuy nhiên, h s kh n ng thanh toán ng n h n ch ph n ánh m t cách t m th i
tình hình thanh toán c a doanh nghi p vì không tính đ n kh n ng chuy n hóa c a
t ng TSNH, không th cho bi t kho n ph i thu khách hàng và hàng t n kho th c t có
cao quá m c hay không. Chính vì v y đ đánh giá chính xác h n v kh n ng thanh
toán c a DN c n xét thêm m t s ch tiêu khác n a.
Kh n ngăthanhătoán nhanh
Kh n ng thanh toán nhanh

Tài s n ng n h n-Hàng t n kho
N ng n h n

Kh n ng thanh toán nhanh cho bi t 1 đ ng n ng n h n đ c đ m b o b ng bao
nhiêu đ ng TSNH mà không tính đ n hàng t n kho. Vì trong m t s tr ng h p, hàng

t n kho không th chuy n nh ng thành ti n nh hàng b l i m t, l c h u v m t công
ngh … Tùy theo ngành mà yêu c u đ i v i thông s này cao hay th p. Thông th ng
kh n ng thanh toán c a công ty đ c đánh giá an toàn khi h s này l n h n 1 vì
công ty có th trang tr i các kho n n ng n h n mà không c n bán HTK. Tuy nhiên
n u h s này quá cao thì c ng không t t vì nh v y có ngh a là doanh nghi p duy trì
l ng v n b ng ti n quá l n, làm gi m t c đ luân chuy n v n d n đ n hi u qu s
d ng v n th p.
Các ch n ng n h n r t quan tâm đ n ch tiêu này vì thông qua ch tiêu này, các
ch n có th đánh giá đ c t i th i đi m phân tích DN có kh n ng thanh toán ngay
các kho n n ng n h n hay không. Tuy nhiên, trong m t s tr ng h p, ch tiêu này
ch a ph n ánh m t cách chính xác kh n ng thanh toán c a DN, đ c bi t là các DN có
kho n ph i thu chi m t tr ng l n trong t ng TSNH. Do đó, đ đánh giá chính xác và
ch t ch h n c n xem xét thêm kh n ng thanh toán t c th i c a DN.
Kh n ngăthanhătoánăt c th i
Kh n ng thánh toán t c th i

Ti n và các kho n t

ng đ

ng ti n

N ng n h n

Kh n ng thanh toán t c th i cho bi t 1 đ ng n ng n h n c a DN đ c đ m b o
b ng bao nhiêu đ ng ti n và các kho n t ng đ ng ti n. H s kh n ng thanh toán
t c th i là m t ch tiêu đánh giá sát h n kh n ng thanh toán ng n h n c a DN. Tùy
thu c vào ngành ngh kinh doanh mà t s v kh n ng thanh toán t c th i b ng bao
10

Thang Long University Libraty


nhiêu là h p lý, thông th

ng, t s này x p x 0,5 là t t. N u con s này quá l n cho

th y tài s n c a DN t n t i d i d ng ti n nhi u làm cho hi u qu s d ng tài s n c a
DN s không cao. Ng c l i, n u t s này quá nh l i ph n ánh m t tình hình tài
chính không an toàn, khó kh n trong vi c thanh toán các kho n n ph i tr ngay.
1.2.3.2. Nhóm ch tiêu v hi u qu ho t đ ng
T căđ luơnăchuy nătƠiăs n ng n h n
 Vòng quay tài s n ng n h n trong k
Vòng quay tài s n ng n h n trong k

Doanh thu thu n
Tài s n ng n h n

Vòng quay tài s n ng n h n trong k là ch tiêu ph n ánh s l n quay c a TSNH
trong m t th i k nh t đ nh và th ng là m t n m. Ch tiêu này đánh giá hi u qu
d ng TSNH trên m i quan h so sánh gi a k t qu s n xu t, kinh doanh (doanh thu
thu n) và s TSNH b ra trong m t k . Nói cách khác, ch tiêu này cho bi t m t n m
TSNH c a DN luân chuy n đ c bao nhiêu vòng hay m t đ ng TSNH t o ra đ c bao
nhiêu đ ng doanh thu thu n. S vòng quay càng cao thì càng t t đ i v i doanh nghi p,
ch ng t DN s d ng TSNH có hi u qu . T l này ph thu c vào mùa v kinh doanh
và ngành ngh . Do đó, có th dùng t l này so sánh v i bình quân toàn ngành ho c
v i DN khác cùng ngành và so sánh cùng m t th i k .
 Th i gian luân chuy n tài s n ng n h n
Th i gian luân chuy n tài s n ng n h n

360
Vòng quay tài s n ng n h n trong k

Ch tiêu này nói lên đ dài bình quân c a m t l n luân chuy n tài s n ng n h n
hay s ngày bình quân c n thi t đ TSNH th c hi n m t vòng quay trong k . Trái
ng c v i ch tiêu vòng quay TSNH trong k , th i gian luân chuy n TSNH càng ng n
càng ch ng t TSNH đ c s d ng có hi u qu .
 M c ti t ki m v n l u đ ng đ u t cho tài s n ng n h n
Ta g i:
M0 là t ng m c luân chuy n TSNH (Doanh thu thu n) c a n m báo cáo
M1 là t ng m c luân chuy n TSNH (Doanh thu thu n) c a n m k ho ch
K0 là th i gian luân chuy n tài s n ng n h n c a n m báo cáo
K1 là th i gian luân chuy n tài s n ng n h n c a n m k ho ch
V là s v n l u đ ng ti t ki m đ
luân chuy n TSNH

c ho c lãng phí thêm do t ng/gi m th i gian

11


Vtuy t đ

i

M0
360

K1 -K0

Ch tiêu m c ti t ki m v n l u đ ng tuy t đ i cho bi t đ đ t m c doanh thu
gi ng n m báo cáo thì n m k ho ch có th ti t ki m đ c (Vtuy t đ i< 0) ho c ph i lãng
phí thêm (Vtuy t đ i> 0) m t l ng v n l u đ ng là Vtuy t đ i do t ng/gi m t c đ luân
chuy n tài s n ng n h n.
Vt

ng đ i

M1
360

Ch tiêu m c ti t ki m v n l u đ ng t

K1 -K0
ng đ i cho bi t đ đ t m c doanh thu c a

n m k ho ch và do n m k ho ch thay đ i đ
nên n m k ho ch có th ti t ki m đ
ng v n l u đ ng là Vt
đ i> 0) m t l

c t c đ luân chuy n tài s n ng n h n

c (Vt ng đ i< 0) ho c ph i lãng phí thêm (Vt
ng đ i đ đ u t cho tài s n ng n h n.

ng

 Su t hao phí c a tài s n ng n h n so v i doanh thu thu n
Su t hao phí c a tài s n ng n h n trên doanh thu

TSNH
Doanh thu thu n

Ch tiêu này cho bi t doanh nghi p mu n có 1 đ ng DTT trong k thì c n bao
nhiêu đ ng tài s n ng n h n. Su t hao phí tài s n ng n h n trên doanh thu càng nh
càng t t, càng th hi n DN s d ng tài s n m t cách h p lý và ti t ki m khi c n l ng
TSNH ít h n đ t o ra doanh thu. Ch tiêu này càng th p ch ng t hi u qu s d ng
TSNH càng cao, l i nhu n c a DN ngày càng cao.
Th iăgianăquayăvòngăti n
Th i gian quay vòng c a ti n ph n ánh kho ng th i gian ròng k t khi chi th c
t đ n khi thu đ c ti n. Th i gian quay vòng c a ti n đ c đo b ng kho ng th i gian
doanh nghi p bán hàng t n kho, thu ti n và tr đi kho ng th i gian mà doanh nghi p
tr n . V y tr c tiên ta c n xây d ng công th c cho th i gian tr n c a DN.
T các ch tiêu: th i gian l u kho, th i gian thu n và th i gian tr n ta có th
xây d ng đ c th i gian quay vòng ti n c a doanh nghi p. Ch tiêu này càng nh càng
có l i cho doanh nghi p vì t c đ luân chuy n v n c a doanh nghi p là nhanh, DN
s m thu đ

c ti n và ch m ph i tr n do đó ti n c a doanh nghi p s quay đ

c

nhi u vòng trong 1 n m và hi u qu kinh doanh s t t. T ch tiêu này, DN s đ a ra
các chính sách liên quan đ n tín d ng mua hàng và tín d ng bán hàng.
Th i gian quay vòng ti n (CCC) = Th i gian l u kho (ICP) + Th i gian thu
n (ACP) – Th i gian tr n (APP)

12

Thang Long University Libraty


C th các thành ph n c a vòng ti n đ

c tính nh sau:

 T căđ luơnăchuy năhƠngăt n kho
 Vòng quay hàng t n kho
Vòng quay hàng t n kho

Giá v n hàng bán
Hàng t n kho

Ch tiêu vòng quay hàng t n kho cho bi t s l n bình quân mà hàng hoá t n kho
luân chuy n trong k , nó th hi n kh n ng qu n tr HTK c a doanh nghi p hi u qu
nh th nào. Ch tiêu này th ng đ c so sánh qua các n m đ đánh giá n ng l c qu n
tr HTK là t t hay x u. Ch tiêu này l n cho th y t c đ quay vòng c a hàng hóa trong
kho là nhanh và ng

c l i, n u nó nh thì t c đ quay vòng HTK th p.

Tuy nhiên c ng có tr ng h p vòng quay hàng t n kho c a doanh nghi p m c
th p do DN t ng m c d tr nguyên v t li u khi d đoán tr c giá s n ph m s t ng
ho c do có s gián đo n trong khâu cung c p nguyên v t li u cho s n xu t. B i v y
khi so sánh c n có thêm nh ng thông tin v d tr nh m đ m b o tính chu n xác. ây
là m t ch tiêu khá quan tr ng đ đánh giá ho t đ ng s n xu t - kinh doanh c a DN. T
s này đo l ng tính thanh kho n c a HTK. N u vi c qu n lý hàng t n kho c a DN
không hi u qu s phát sinh chi phí l u tr HTK làm giá bán t ng.
 Th i gian luân chuy n hàng t n kho (ICP)

Th i gian luân chuy n hàng t n kho

360
Vòng quay hàng t n kho

Ch tiêu này ph n ánh m t vòng quay hàng t n kho trong bao lâu. H s này càng
nh , s vòng quay hàng t n kho càng l n, vi c kinh doanh c a DN càng hi u qu .
Th i gian luân chuy n hàng t n kho ng n thì vi c kinh doanh đ c đánh giá càng t t
vì DN ch c n đ u t cho hàng t n kho th p nh ng v n đ t đ c doanh s cao. Ng c
l i, n u h s này cao DN s t n nhi u chi phí đ đ u t vào hàng t n kho nó s
h ng r t nhi u đ n doanh thu c a DN.

nh

 T căđ luơnăchuy n kho n ph i thu
 Vòng quay kho n ph i thu
Vòng quay kho n ph i thu

Doanh thu thu n
Các kho n ph i thu

H s vòng quay các kho n ph i thu ph n ánh t c đ chuy n đ i các kho n ph i
thu c a DN thành ti n m t và kh n ng chi m d ng v n c a các nhà cung c p v i DN.
H s này càng l n ch ng t t c đ thu h i n c a DN nhanh, kh n ng chuy n đ i
các kho n n ph i thu sang ti n m t cao, đi u này giúp DN nâng cao lu ng ti n m t,
13