Hoàn thiện công tác tạo động lực cho người lao động tại công ty TNHH thương mại sản xuất và xây dựng duy mạnh

B GIÁO D C VÀ ÀO T O
TR
NGă I H CăTH NGăLONG
---o0o---

KHịAăLU N T T NGHI P

tƠi:

HOÀNăTHI N CỌNGăTÁCăT Oă NG L C CHO
NG
IăLAOă NG T IăCỌNGăTYăTRÁCHăNHI M
H U H NăTH

NGăM I S N XU TăVÀăXÂYăD NG
DUY M NH

Giáoăviênăh

ng d n

: Th.S LêăHuy n Trang

Sinhăviênăth c hi n

: Lêă

Mưăsinhăviên

: A20975

ChuyênăngƠnh

: Qu n Tr Kinh Doanh

HÀăN I ậ 2016

c Trung


L I C Mă N
Theo đúng k ho ch th c t p đã đ c Nhà tr ng đ a ra và nh n s giúp đ r t
nhi t tình c a Giáo viên h ng d n c ng nh c a Công ty trách nhi m h u h n
Th ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy M nh, em đã đ n công ty th c t p. Trong
th i gian th c t p, em đã nh n đ c s giúp đ r t nhi u t các phòng ban c a Công
ty. Chính đi u này đã giúp tôi có th d dàng h n trong vi c tìm hi u v các ho t đ ng
c a công ty. Em đã nghiêm túc và c g ng tìm hi u v Công ty m t cách k l
nh t đ có th hoàn thành Khóa lu n này.

ng

Tr c h t, xin trân tr ng c m n Gi ng viên Th.S Lê Huy n Trang đã r t nhi t
tình h ng d n em th c hi n Khóa lu n t t nghi p này.
Xin trân tr ng c m n Công ty TNHH Th ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy
M nh và các phòng ban đã t o nh ng đi u ki n t t nh t trong vi c giúp em tìm hi u
các m t ho t đ ng c a Công ty đ hoàn thành Khóa lu n t t nghi p này.
Em xin chân thành c m n
Hà N i, ngày 28 tháng 0̀ n m 2016
Sinh viên

Lê

c Trung

Thang Long University Libraty


L IăCAMă OAN
Tôi
s h tr
c a ng
ngu n g

xin cam đoan Khóa lu n t t nghi p này là do t b n thân th c hi n có
t giáo viên h ng d n và không sao chép các công trình nghiên c u
i khác. Các d li u thông tin th c p s d ng trong Khóa lu n là có
c và đ c trích d n rõ ràng.

Tôi xin ch u hoàn toàn trách nhi m v l i cam đoan này!
Sinh viên
(Ký và ghi rõ h và tên)

Lê

c Trung


M CL C
CH
NGă1. C ăS LụăTHUY T V T Oă NG L CăCHOăNG I
LAOă NG ..................................................................................................... 1

1.1. Cácăkháiăni măc ăb n .......................................................................................1
1.1.1.

ng l c lao đ ng .......................................................................................1

1.1.2. T o đ ng l c lao đ ng ................................................................................1
1.1.3. Vai trò c a t o đ ng l c cho ng

i lao đ ng ............................................2

1.2. M t s h c thuy t v t oăđ ng l căchoăng

iălaoăđ ng .................................4

1.2.1. H c thuy t v nhu c u c a Maslow ...........................................................4
1.2.2. H c thuy t v s công b ng c a J.Stacy Adams .......................................5
1.2.3. H c thuy t hai nhân t c a Frederick Herzbert .......................................6
1.2.4. H c thuy t k v ng c a Victor Vroom .......................................................6
1.3. Cácăy u t

nhăh

ng t i t oăđ ng l căchoăng

1.3.1. Các y u t thu c v môi tr

iălaoăđ ng .........................7

ng bên trong ................................................7

1.3.1.1. Y u t thu c v cá nhân ng

i lao đ ng ..............................................7

1.3.1.2. Y u t thu c v công vi c .....................................................................8
1.3.1.3. Y u t thu c v t ch c .........................................................................9
1.3.2. Các y u t thu c v môi tr

ng bên ngoài ..............................................11

1.3.2.1. Chính sách c a chính ph , pháp lu t c a nhà n

c và các b quy t c

ng x v trách nhi m xã h i c a doanh nghi p ..................................................11
1.3.2.2.

i u ki n kinh t - chính tr - xã h i c a c n

c và c a đ a ph

ng ...

............................................................................................................12
1.3.2.3.

c đi m, c c u c a th tr

ng lao đ ng .........................................12

1.4. N i dung côngătácăt oăđ ng l căchoăng
1.4.1. Xác đ nh nhu c u, đ ng c c a ng

iălaoăđ ng....................................13
i lao đ ng .....................................13

1.4.2. Thi t k các bi n pháp t o đ ng l c cho ng

i lao đ ng .......................14

1.4.2.1. Thi t k các bi n pháp t o đ ng l c thông qua v t ch t....................14
1.4.2.2. Thi t k các bi n pháp t o đ ng l c thông qua tinh th n ..................18
1.4.3.

ánh giá tính hi u qu c a công tác t o đ ng l c .................................21

1.4.3.1. Tính ch đ ng, sáng t o trong công vi c ...........................................21
1.4.3.2. N ng su t ch t l

ng và hi u qu trong công vi c ............................ 21

Thang Long University Libraty


1.4.3.3. Lòng trung thành c a nhân viên.........................................................21
1.4.3.4. M c đ hài lòng c a ng

i lao đ ng trong công vi c .......................22

CH

NGă2. TH C TR NGăCỌNGăTÁCăT Oă NG L C CHO
NG
IăLAOă NG T IăCỌNGăTYăTNHHăTH
NG M I S N XU T
VÀăXÂYăD NG DUY M NH ......................................................................... 24
2.1. T ngă quátă v Côngă ty TNHHă Th ngă M i S n Xu tă vƠă Xơyă D ng Duy
M nh ...............................................................................................................24
2.1.1. Gi i thi u v Công ty TNHH Th ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy
M nh .........................................................................................................24
2.1.2. Quá trình hình thành và phát tri n c a công ty......................................24
2.1.3. C c u t ch c và ch c n ng, nhi m v c a các phòng ban t i Công ty
TNHH Th

ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy M nh .......................25

2.1.3.1. Giám đ c ............................................................................................ 26
2.1.3.2. Phòng tài chính k toán ......................................................................26
2.1.3.3. Phong kinh doanh ...............................................................................26
2.1.3.4. Phòng Tô ch c hanh chinh .................................................................27
2.1.3.5. Phong vât t .......................................................................................27
2.1.3.6. Phòng k thu t ....................................................................................27
2.1.3.7. X

ng l p ráp .....................................................................................28

2.1.3.8. X

ng gò hàn .....................................................................................28

2.1.3.9. X

ng phun s n ..................................................................................28

2.1.4. Th c tr ng lao đ ng t i Công ty TNHH Th

ng M i S n Xu t và Xây

D ng Duy M nh .......................................................................................28
2.2. Th c tr ngăcôngătácăt oăđ ng l c choăng
Th

iălaoăđ ng t i Côngăty TNHH

ngăM i S n Xu tăvƠăXơyăD ng Duy M nh .........................................29

2.2.1. Các y u t
TNHH Th

nh h

ng đ n t o đ ng l c cho ng

i lao đ ng t i Công ty

ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy M nh .......................29

2.2.1.1. Các y u t thu c v cá nhân ng i lao đ ng t i Công ty TNHH
Th ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy M nh ...................................................29
2.2.1.2. Các y u t thu c v công vi c t i Công ty TNHH Th

ng M i S n

Xu t và Xây D ng Duy M nh ...............................................................................32
2.2.1.3. Các y u t thu c v t ch c t i Công ty TNHH Th

ng M i S n Xu t

và Xây D ng Duy M nh .......................................................................................34


2.2.1.4. Các y u t thu c v môi tr

ng bên ngoài.........................................38

2.2.2. Th c tr ng công tác t o đ ng l c cho ng i lao đ ng t i Công ty
TNHH Th ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy M nh .......................39
2.2.2.1. Phân tích th c tr ng xác đ nh nhu c u đ i v i công vi c c a ng i
lao đ ng t i Công ty.............................................................................................. 39
2.2.2.2. Phân tích th c tr ng công tác t o đ ng l c b ng các bi n pháp v t
ch t
............................................................................................................41
2.2.2.3. Phân tích th c tr ng công tác t o đ ng l c b ng các bi n pháp tinh
th n
............................................................................................................47
2.3.

ánhăgiáăchungăv côngătácăt oăđ ng l c t i CôngătyăTNHHăTh ngăM i
S n Xu tăvƠăXơyăD ng Duy M nh ............................................................... 55

2.3.1.

ánh giá v tính ch đ ng, sáng t o trong công vi c c a ng

i lao đ ng

...........................................................................................................55
2.3.2.

ánh giá v n ng su t ch t l

2.3.3.

ánh giá v m c đ g n bó c a ng

2.3.4.

ánh giá v m c đ hài lòng trong công vi c c a ng

2.3.5.

ánh giá chung v công tác t o đ ng l c cho ng
ty

2.3.5.1.

ng và hi u qu trong công vi c ............55
i lao đ ng đ i v i công ty ...........56
i lao đ ng ........57

i lao đ ng c a Công

...........................................................................................................58
u đi m .............................................................................................. 58

2.3.5.2. Nh

c đi m.........................................................................................58

2.3.5.3. Nguyên nhân .......................................................................................60

CH
NGă3. M T S
XU T GI IăPHÁPăHOÀNăTHI NăCỌNGă
TÁCăT Oă NG L CăCHOăNG
IăLAOă NG T IăCỌNGăTYăTNHHă
TH
NGăM I S N XU TăVÀăXÂYăD NG DUY M NH ....................... 62
3.1. Ph ngăh ng ho tă đ ng c a CôngătyăTNHHăTh ngăM i S n Xu tăvƠă
XơyăD ng Duy M nh trong th i gian t i .....................................................62
3.1.1. Ph

ng h

ng phát tri n c a Công ty ....................................................62

3.1.2. M c tiêu .....................................................................................................62
3.1.3.

nh h ng t o đ ng l c cho ng i lao đ ng c a Công ty trong th i
gian t i .......................................................................................................63

3.2. M t s gi iă phápă nh mă hoƠnă thi nă côngă tácă t oă đ ng l că choă ng

i lao

đ ng t i CôngătyăTNHHăTh ngăM i S n Xu tăvƠăXơyăD ng Duy M nh ..
...............................................................................................................63

Thang Long University Libraty


3.2.1. Xác đ nh đúng nhu c u c a ng

i lao đ ng và nh n bi t đ

cs

u

tiên c a t ng nhu c u ...............................................................................63
3.2.2. Hoàn thi n các gi i pháp t o đ ng l c thông qua v t ch t ....................64
3.2.2.1. Hoàn thi n công tác ti n l ng và ph c p cho ng i lao đ ng t i
công ty
............................................................................................................64
3.2.2.2. Xác đ nh c s ti n th
3.2.2.3.

ng phù h p ..................................................66

a d ng hóa ho t đ ng phúc l i ........................................................67

3.2.3. Hoàn thi n các gi i pháp t o đ ng l c thông qua tinh th n ..................68
3.2.3.1. C i thi n môi tr

ng và đi u ki n làm vi c .......................................68

3.2.3.2. Chú tr ng đ n công tác tuy n ch n, tuy n d ng, b trí nhân l c phù
h p v i yêu c u công vi c .....................................................................................69
3.2.3.3. Nâng cao hi u qu đào t o, phát tri n ngu n nhân l c .....................71
3.2.3.4. T o c h i th ng ti n và phát tri n ngh nghi p cho ng

i lao đ ng ...

............................................................................................................72
3.2.3.5. Hoàn thi n kênh giao ti p và h th ng truy n thông n i b trong
Công ty

............................................................................................................73

3.2.3.6. Xây d ng các phong trào thi đua, đoàn th trong Công ty ngày càng
đa d ng, phong phú .............................................................................................. 74
3.2.3.7. Th

K T LU N

ng xuyên theo dõi, đánh giá k t qu c a công tác t o đ ng l c 75

................................................................................................... 78

B NG DANH M C VI T T T
KỦăhi u vi t t t

Tênăđ yăđ

TNHH

Trách nhi m h u h n

NL

Ng

G

Giám đ c

KH

Khách hàng

M C L CăS ă

i lao đ ng

. B NG BI U
Trang

B ng 2.1.

c đi m m u kh o sát ..................................................................................28

B ng 2.2. N ng l c và k n ng c a ng i lao đ ng có th đáp ng t t yêu c u c a
công vi c. .......................................................................................................................30
B ng 2.3. Ng i lao đ ng trong Công ty luôn mu n chinh ph c nh ng thách th c do
công vi c mang l i. ........................................................................................................31
B ng 2.4. Công vi c ng

i lao đ ng đ m nh n có m c đ chuyên môn hóa cao ........32

B ng 2.5. Công vi c tiêu t n nhi u s c l c ...................................................................33
B ng 2.6. Các kho n chi tiêu phúc l i n m 2014 .......................................................... 35
B ng 2.7. C p trên là ng

i có n ng l c t t. .................................................................36

B ng 2.8. Anh/Ch hài lòng v i phong cách lãnh đ o c a c p trên. ............................. 36
B ng 2.9. Chính sách nhân s luôn đ c Công ty xây d ng và công khai hóa v i m i
thành viên trong Công ty ngay t đ u. ..........................................................................37
B ng 2.10. M c đích ch n công vi c c a ng

i lao đ ng t i Công ty .........................40

B ng 2.11. Ti n l

ng bình quân tháng c a Công ty giai đo n 2012-2014 .................42

B ng 2.12. M c l

ng hi n t i phù h p v i n ng l c và đóng góp c a tôi ..................42

B ng 2.13. Qu ti n th
B ng 2.14. M c th

ng c a Công ty trong th i gian g n đây 2012-2014 .............44

ng hi n t i c a Công ty là h p lý ................................................45

B ng 2.15. Các ch đ phúc l i và d ch v t i Công ty r t t t ......................................47
B ng 2.16. Công vi c có thách th c m i đòi h i ng

i lao đ ng ph i .........................48

B ng 2.17. Anh/ch tin r ng có c h i phát tri n v i công vi c hi n t i .......................49
B ng 2.18. Công ty cung c p đ y đ máy móc thi t b đ ng
B ng 2.19. Anh/ch đ

i lao đ ng làm vi c ....49

c làm vi c t i m t t p th vui v , tho i mái, hòa đ ng ...........50

Thang Long University Libraty


B ng 2.20. Công ty th

ng xuyên t ch c g p g , giao l u, trao đ i gi a các nhân

viên ................................................................................................................................ 52
B ng 2.21. Tình hình đào t o lao đ ng t i Công ty giai đo n 2012 – 2014 ..................53

B ng 2.22.Công ty luôn t o đi u ki n đ h c t p, nâng cao trình đ chuyên môn, đáp
ng yêu c u công vi c ...................................................................................................54
B ng 2.23. T l s lao đ ng tuy n m i, làm trái ngành t i Công ty n m 2013-2014 ....54
B ng 2.24. N ng su t lao đ ng t i Công ty 2012-2014 ................................................55
B ng 2.25. T l s n ph m sai h ng t i Công ty 2012-2014 .........................................56
B ng 2.26. Anh/ch s g n bó lâu dài v i Công ty ........................................................56
B ng 2.27. N u Công ty khác có l i m i chào v i m c l

ng cao h n, anh/ch s

không r i b Công ty .....................................................................................................57
B ng 2.28. Anh/ch hoàn toàn hài lòng v i công vi c hi n t i .....................................57
B ng 3.1.Y u t quan tr ng nh t nh h

ng t i đ ng l c làm vi c c a ng

i lao đ ng

t i Duy M nh .................................................................................................................64
Bi u đ 2.1. Trình đ h c v n c a ng
Bi u đ 2.2. M c đ

i lao đ ng t i Công ty ....................................30

n đ nh c a công vi c ..................................................................40

S đ 1.1. Quy trình công tác t o đ ng l c cho ng

i lao đ ng ...................................13

S
2.1. C c u t ch c c a Công ty TNHH Th ng M i S n Xu t và Xây D ng
Duy M nh ......................................................................................................................25
Hình 1.1. Tháp nhu c u c a Maslow. ..............................................................................4
Hình 2.1.Bên ngoài phân x

ng làm vi c t i Công ty ..................................................34

Hình 2.2.Bên trong phân x

ng làm vi c t i Công ty...................................................35


L IM

U

1. Tínhăc p thi t c aăđ tƠi
Ngày nay m i doanh nghi p đ u ph i tìm ra cho mình m t h

ng đi trong m t

môi tr ng c nh tranh ngày càng kh c li t.
ho t đ ng t t, doanh nghi p ph i t n
d ng t i đa nh ng l i th , ngu n l c, c h i mà mình n m gi đ đ a ra nh ng chi n
l c s n xu t – kinh doanh k p th i, phù h p và hi u qu . Nh n th c đ c t m quan
tr ng c a y u t con ng i trong s thành công c a doanh nghi p, ngày càng nhi u
các t ch c quan tâm đ n công tác qu n tr nhân l c. Các nhà qu n lý c n v n d ng
linh ho t các ph ng pháp và công c qu n lý đ tác đ ng lên ng i lao đ ng, làm cho
h c m th y h ng say, nhi t tình v i công vi c và ngày càng trung thành, g n bó v i

doanh nghi p.
ng

i lao đ ng làm vi c có hi u qu h c n ph i có đ ng l c làm vi c. Do

v y, các doanh nghi p luôn đ a ra các gi i pháp nh m đ ng viên khuy n khích ng i
lao đ ng đ h mang h t kh n ng ra làm vi c. Nghiên c u các gi i pháp t o đ ng l c
cho ng i lao đ ng m t cách h th ng s giúp cho công tác qu n tr nhân l c đ t đ
hi u qu cao.
Công ty TNHHăTh

c

ngăM i S n Xu tăvƠăXơyăD ng Duy M nh là m t doanh

nghi p b t đ u đi vào ho t đ ng ngày 08 tháng 03 n m 2010 v i ngành ngh kinh
doanh ch y u là xây d ng khung nhà thép và l p ráp các lo i c a cu n, c a thông
minh, m t l nh v c kinh doanh khá m i ng d ng công ngh trên th tr ng.
i ng
lao đ ng c a công ty đ c đánh giá là có kinh nghi m, n ng l c và tiên phong trong
th i kì công ngh hi n nay nên hi u qu làm vi c khá cao.
Công ty hi n nay đang v n lên và mong mu n chi m l nh th tr ng v l nh v c
xây d ng các khu nhà x ng và khung nhà thép cao c p và l p đ t các lo i c a cu n
c a thông minh. Do đó đ khuy n khích và thúc đ y s nhi t tình c a ng i lao đ ng,
công ty c n s c g ng c a m i thành viên đ làm t ng n ng su t lao đ ng nói riêng và
l i ích kinh doanh nói chung.
Xu t phát t th c t trên và tính c p thi t c a vi c t o đ ng l c làm vi c t i Công
ty tôi đã ch n đ tài: “HoƠnă thi nă côngă tácă t oă đ ng l că choă ng iă laoă đ ng t i
côngătyăTráchăNhi m H u H năTh ngăM i S n Xu tăvƠăXơyăD ng Duy M nh”
làm lu n v n t t nghi p chuyên ngành Qu n tr Kinh doanh v i mong mu n góp ph n

nâng cao hi u qu qu n lý c ng nh đ ng l c làm vi c c a ng i lao đ ng trong công
ty đ có th th c hi n đ c m c tiêu, s m nh và t m nhìn mà Công ty TNHH Th
M i S n Xu t và Xây D ng Duy M nh đã đ t ra.

ng

Thang Long University Libraty


2. M căđíchăvƠănhi m v nghiênăc u
M căđích:
a ra đ c các gi i pháp nh m t o đ ng l c cho ng i lao đ ng trong Công ty
TNHH Th ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy M nh, góp ph n nâng cao n ng su t,
ch t l ng công vi c.
Nhi m v :
H th ng hóa các v n đ lý lu n v đ ng l c làm vi c và t o đ ng l c cho ng

i

lao đ ng.
ánh giá th c tr ng t o đ ng l c làm vi c, xác đ nh các y u t t o đ ng l c t i
Công ty TNHH Th

ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy M nh.

xu t các gi i pháp hoàn thi n công tác t o đ ng l c làm vi c cho ng
đ ng c a Công ty nh m nâng cao hi u qu làm vi c.
iăt

3.

i lao

ng, ph măviănghiênăc u

iăt

ngănghiênăc u:

it

ng nghiên c u c a lu n v n là ho t đ ng t o đ ng l c cho ng

t i Công ty TNHH Th

i lao đ ng

ng M i S n Xu t và Xây D ng Duy M nh.

Ph măviănghiênăc u:
V m t th i gian nghiên c u: Lu n v n nghiên c u các thông tin, thu th p tài li u
c a Công ty trong th i gian n m 2012,2013,2014 đ nghiên c u và đ ra gi i pháp
hoàn thi n công tác t o đ ng l c cho ng i lao đ ng trong giai đo n t i.
V m t không gian nghiên c u: Nghiên c u t i Công ty TNHH Th
Xu t và Xây D ng Duy M nh.
4. Ph

ng M i S n

ngăphápănghiênăc u

Tài li u là các ngu n cung c p các thông tin nh m đáp ng cho m c tiêu và đ tài
nghiên c u. Ngu n thông tin đó không nh ng đ c rút ra t các tài li u vi t mà còn
đ

c rút ra t các đ v t nh công c s n xu t, gi y t , b ng hình,… Sau khi thi th p

đ c các thông tin c n thi t liên quan đ n quá trình nghiên c u, tác gi ti n hành phân
tích, t ng h p và đánh giá tài li u. M t s ph ng pháp tác gi đã s d ng trong lu n
v n là:
Ph ng pháp phân tích lý thuy t: là ph ng pháp nghiên c u các v n b n, tài
li u lý lu n khác nhau v đ ng l c đ hi u theo m t các toàn di n. Ngoài ra còn nh m
phát hi n ra xu h ng c a m i tác gi r i ch n l c nh ng thông tin c n thi t đ ph c
v đ tài c a mình.


Ph

ng pháp t ng h p lý thuy t: là ph

ph n thông tin t các lý thuy t đã thu th p đ

ng pháp liên k t t ng m t, t ng b
c đ t o ra h th ng lý thuy t m i đ y

đ và sâu s c v đ ng l c làm vi c. Ph ng pháp này giúp tác gi có cái nhìn khái
quát h n các tài li u đã có v đ ng l c làm vi c c a ng i lao đ ng.
Ph

ng pháp so sánh: là ph

ng pháp đ

c s d ng ph bi n trong phân tích

nói chung. Ph ng pháp này xem xét các ch tiêu phân tích b ng cách d a trên vi c so
sánh s li u v i m t ch tiêu c s (ch tiêu g c). Ph ng pháp so sánh nh m t ng h p
k t qu nghiên c u m t các t ng quát.
Ph ng pháp th ng kê và phân tích th ng kê: là h th ng các ph ng pháp bao
g m thu th p, t ng h p, trình bày s li u, tính toán các đ c tr ng c a đ i t ng nhiên
c u nh m ph c v quá trình phân tích. D a vào ngu n d li u th c p công ty v th c
tr ng công tác t o đ ng l c, lu n v n đã t ng h p khái quát các s li u, ph c v cho
vi c phân tích, k t lu n đ c rõ ràng.
Ph ng pháp đi u tra: xây d ng b ng h i v các y u t t o đ ng l c cho ng
lao đ ng t i công ty. Sau đó, tác gi ti n hành phát b ng h i kh o sát cho 130 ng

i
i

lao đ ng t i công ty t 12/2015 đ n 1/2016. S phi u tác gi nh n v là 118 phi u
nh ng có 2 phi u không h p l nên s phi u có giá tr kh o sát tác gi nh n đ c là
116 phi u. T k t qu b ng h i có đ c, tác gi ti n hành phân tích trên ph n m m
Excel đ th y đ

c th c tr ng.

5. K t c u lu năv n
Tên đ tài: “HoƠnăthi năcôngătácăt oăđ ng l căchoăng iălaoăđ ng t iăcôngătyă
tráchănhi m h u h năTh ngăM i S n Xu tăvƠăXơyăD ng Duy M nh”.
Ngoài ph n m đ u, k t lu n, danh m c tài li u tham kh o, danh m c t vi t t t

b ng bi u và m c l c nghiên c u. Lu n v n bao g m 4 ch

ng:

Ch

ngă1:ăC ăs lỦăthuy t v t oăđ ng l căchoăng

Ch

ngă2:ăTh c tr ngăcôngătácăt oăđ ng l căchoăng

TNHHăTh

iălaoăđ ng.
iălaoăđ ng t i Côngătyă

ngăM i S n Xu tăvƠăXơyăD ng Duy M nh.

Ch ngă3:ăM t s gi iăphápăhoƠnăthi năcôngătácăt oăđ ng l căchoăng
đ ng t i CôngătyăTNHHăTh ngăM i S n Xu tăvƠăXơyăD ng Duy M nh.

i lao

Thang Long University Libraty


CH

NGă1. C ă S ă Lụă THUY Tă V

T Oă

NGă L Că CHOă NG

Iă LAOă

NG
Cácăkháiăni măc ăb n

1.1.

th a mãn nhu c u cá nhân c a mình, con ng i không còn cách nào khác là
ph i tham gia tích c c lao đ ng xã h i. Nh v y, m i hành đ ng c a con ng i đ u có
m c đích, m c tiêu c th hay có th nói là có đ ng c rõ ràng. Nh v y, đ ng c lao
đ ng nói chung là s bi u th thái đ ch quan c a con ng i v i hành đ ng c th c a
mình. ó là nguyên nhân d n t i lao đ ng xã h i c ng nh s t n t i và phát tri n c a
xã h i. ng c lao đ ng đi u ki n nh t đ nh s tr thành đ ng l c lao đ ng.
1.1.1.

ng l c lao đ ng

Trên th c t có r t nhi u quan đi m khác nhau v đ ng l c lao đ ng:
N m 1973, Maier & Lawler đã đ a ra mô hình v k t qu th c hi n công vi c
c a m i cá nhân nh sau:
K t qu th c hi n công vi c = kh n ng + đ ng l c
Trong đó, n ng l c làm vi c ph thu c vào kh n ng b m sinh; ki n th c, k
n ng kinh nghi m có đ c thông qua đào t o; các ngu n l c đ th c hi n công vi c.
ng l c là s khao khát t nguy n c a m i cá nhân nh m phát huy m i n l c đ
h

ng b n thân đ t đ

c m c tiêu c a cá nhân và m c tiêu c a t ch c.

N m 1995, Kreitner cho r ng: đ ng l c lao đ ng là m t quá trình tâm lý mà nó
đ nh h ng các hành vi cá nhân theo m c đích nh t đ nh.
Nh ng khái ni m trên đây tuy có khác nhau nh ng đ u th hi n đ c b n ch t
c a t o đ ng l c. Ta có th đ a ra m t cách hi u chung nh t v đ ng l c lao đ ng:
“ ng l c lao đ ng là s khao khát, t nguy n c a ng i lao đ ng đ t ng c ng n
l c nh m h ng t i m t m c tiêu, k t qu nào đó”(Nguy n V n i m và Nguy n Ng c
Quân, 2007, trang 128).
1.1.2.

T o đ ng l c lao đ ng

T o đ ng l c cho nhân viên mang l i hi u qu l n và đ t đ c m c tiêu mong
đ i, mang l i l i ích đ i v i ng i lao đ ng, ng i s d ng lao đ ng và t ch c doanh
nghi p. Các nhà qu n tr trong t ch c mu n xây d ng công ty, xí nghi p mình v ng
m nh thì ph i dùng m i bi n pháp kích thích con ng i lao đ ng h ng say làm vi c,
phát huy tính sáng t o trong quá trình làm vi c.
ng l c lao đ ng có đ

c không phát sinh t các m nh l nh hành chính, nó

không bi u hi n qua l i nói mà qua các hành đ ng c th , xu t phát t trong n i tâm
c a ng

i lao đ ng. Khi ng

i lao đ ng có đ ng l c làm vi c s t giác d n h t kh
1


n ng đ th c hi n công vi c đ
đ

c giao sao cho hi u qu , góp ph n giúp t ch c đ t

c m c tiêu. B n ch t c a đ ng l c xu t phát t nhu c u và s tho mãn nhu c u

c a con ng

i. Gi a nhu c u và s tho mãn nhu c u có m t kho ng cách nh t đ nh và

luôn có đ ng l c đ rút ng n kho ng cách đó.
Nhu c u là tr ng thái tâm lý mà con ng

i c m th y thi u th n không tho mãn

v m t cái gì đó và mong đ c đáp ng nó. Nhu c u c a ng i lao đ ng có th chia
thành 2 d ng nhu c u chính nh sau : nhu c u v t ch t và nhu c u tinh th n. Nhu c u
c a ng
c a ng

i lao đ ng r t đa d ng, luôn v n đ ng và bi n đ i nên n m b t đ c nhu c u
i lao đ ng có tác đ ng r t l n t i công tác t o đ ng l c cho ng i lao đ ng.

Tuy nhiên, nhu c u không ph i y u t quy t đ nh t i đ ng l c mà l i ích m i th c s
là y u t quy t đ nh.

L i ích là k t qu mà con ng i nh n đ c qua các ho t đ ng c a b n thân, c ng
đ ng, t p th và xã h i nh m th a mãn nhu c u b n thân. L i ích chính là t ng th các
giá tr v t ch t và tinh th n mà m i cá nhân nh n đ c t t ch c. Nh v y có th hi u
“L i ích là m c đ tho mãn các nhu c u v v t ch t, tinh th n c a con ng i trong
nh ng đi u ki n c th nh t đ nh”.
Gi a l i ích và nhu c u có m i quan h ch t ch v i nhau.
ng i lao đ ng có
th t nguy n theo các đ nh h ng c a t ch c thì c n cho h th y rõ l i ích c a b n
thân h ch đ t đ c khi l i ích c a t ch c đ t đ
cá nhân theo m c tiêu c a t ch c.

c, t c là ph i h

ng m c tiêu c a

Có th hi u t o đ ng l c chính là quá trình làm n y sinh đ ng l c lao đ ng trong
m i cá nhân ng i lao đ ng. Do đó, t o đ ng l c đ c hi u nh sau : “T o đ ng l c
cho ng i lao đ ng là t ng h p các bi n pháp và cách ng x c a t ch c, c a các
nhà qu n lý nh m t o ra s khát khao và t nguy n c a ng i lao đ ng c g ng ph n
đ u đ đ t đ c các m c tiêu c a t ch c.” (Trích T p bài gi ng Chuyên đ -TS.Lê
Thanh Hà, Tr
1.1.3.

ng

i h c Lao đ ng –Xã h i).

Vai trò c a t o đ ng l c cho ng

i lao đ ng

T o đ ng l c cho nhân viên là m t ho t đ ng có ý ngh a quan tr ng trong công
tác qu n lý. Hi u và áp d ng t t các bi n pháp t o đ ng l c cho đ i ng nhân viên có
đôi khi mang l i nh ng hiêu qu l n h n và b n v ng h n vi c đ u t ti n b c vào
vi c b sung đ u t c s h t ng hay công ngh .
T o đ ng l c cho nhân viên là m t vi c làm mang tính nhân v n và ch a đ ng
y u t đ ng viên, mang l i hi u qu l n và đ t đ c m c tiêu mong đ i. T o đ ng l c
mang l i l i ích đ i v i ng i lao đ ng, ng i s d ng lao đ ng và t ch c:
i v i doanh nghi p:
2

Thang Long University Libraty


T o đ ng l c đúng cách s c ng c m i quan h gi a nhà qu n tr v i nhân viên,
nhân viên làm t t có c h i đ h
r ng chuyên môn c a m t ng

ng d n nhân viên khác, t o s liên k t ch t ch , m

i b ng cách d y làm m u cho ng

i khác.

T o đ ng l c phù h p còn giúp ngu n nhân l c trong t ch c đ c s d ng hi u
qu nh t và có th khai thác t i u các kh n ng c a h . Ngoài ra, t o đ ng l c nâng
cao hi u qu s n xu t kinh doanh, khai thác t i u kh n ng c a ng
doanh nghi p nhanh chóng đ t đ c m c tiêu đã đ ra.

i lao đ ng, giúp

Khi nhân viên đ c nhà qu n tr quan tâm, đ c t o đ ng l c theo cách phù h p
s t o ra b u không khí làm vi c h ng say, tho i mái, góp ph n xây d ng v n hoá
doanh nghi p, nâng cao uy tín, hình nh c a công ty, hình thành nên tài s n quý giá
c a t ch c đó là đ i ng lao đ ng gi i, có tâm huy t, g n bó v i t ch c đ ng th i thu
hút đ c nhi u ng i tài v làm vi c cho t ch c.
Thu hút nh ng ng

i lao đ ng có ki n th c chuyên môn cao, n ng l c gi i vào

làm vi c trong công ty. N u bi t cách khai thác t i đa các công c t o đ ng l c thì các
doanh nghi p đó v n kích thích ng i lao đ ng làm vi c h ng say, g n bó lâu dài v i
công ty h n mà không c n ph i t n nhi u chi phí, th i gian.
T o đ ng l c phù h p còn h tr công ty trong công tác tuy n d ng, b trí và s p
x p lao đ ng đ t hi u qu cao h n. Trong doanh nghi p n u có s đoàn k t, cùng đ ng
lòng gi a các nhân viên v i nhau thì công tác qu n lý trong t ch c c ng đ c th c
hi n nhanh h n, m i ng i có ý th c th c hi n các quy đ nh mà không c n ph i giám
sát, ki m tra. Góp ph n xây d ng n n v n hóa doanh nghi p, môi tr
h n.
i v iăng

ng làm vi c t t

iălaoăđ ng:

u tiên, t o đ ng l c giúp h c m nh n và hành đ ng trong ngh nghi p sao cho
h t tin h n, t o ra m t s liên k t, có đ c ph n h i v i đi u đang làm, h n ch sai
l m và lãng phí th i gian. i u này làm t ng n ng su t cá nhân c a ng

i lao đ ng.

Quá trình t o đ ng l c giúp cho ng i lao đ ng c m th y mình luôn là m t nhân
viên đ c lãnh đ o quan tâm. T đó h càng h ng say, n l c làm t t công vi c đ c
giao h n. Và h không ng ng nâng cao trình đ , hoàn thi n b n thân d có th đáp ng
t t nhu c u mà doanh nghi p c n. i u đó góp ph n giúp cho doanh nghi p ngày càng
phát tri n v ng m nh h n.
Khi ng i lao đ ng c m th y yêu thích và c m nh n đ c s thú v trong công
vi c s hình thành bên trong h s g n bó v i t ch c hi n t i c a mình làm t ng s
g n bó v i công vi c và công ty hi n t i. i u này c ng cho th y ng i lao đ ng c m
s th y tho i mái, t nguy n khi th c hi n công vi c d n đ n phát huy đ c tính sáng
t o trong công vi c đ hoàn thành t t h n trong th i gian ng n.
3


Nhìn chung công c t o đ ng l c đã đ

c các công ty, t ch c áp d ng ngày

càng nhi u và có hi u qu h n vì h ngày càng nh n ra đ
đ

c cái m i mà h s thu

c t vi c t o đ ng l c.

1.2.

M tăs ăh căthuy tăv ăt oăđ ngăl căchoăng

1.2.1.

H c thuy t v nhu c u c a Maslow

iălaoăđ ng

Nhà tâm lý h c n i ti ng Abraham Maslow (1908-1970) đã xây d ng h c thuy t
v nhu c u c a con ng i vào nh ng n m 1950. Lý thuy t c a ông cho r ng con ng i
có nhi u nhu c u khác nhau c n đ c đáp ng. Nhu c u c a con ng i có s phân c p
t th p đ n cao, trong đó các nhu c u m c đ cao h n mu n xu t hi n thì các nhu
c u m c đ th p h n ph i đ c th a mãn tr c. Và ông đã chia h th ng nhu c u
thành 5 nhóm khác nhau theo th t t nhu c u b c th p đ n nhu c u b c cao nh sau :
Hình 1.1. Tháp nhu c u c a Maslow.

T

H

N
N
N

N
(Ngu n: Trang ́8́, Giáo trình Qu n tr nhân s -Nguy n H u Thân )
Nhu c u sinh lý: bao g m các nhu c u c b n c a con ng
không khí đ th , các nhu c u làm cho con ng

i nh

n, u ng, ng ,

i tho i mái,... đây là nh ng nhu c u

m nh nh t, c b n và thi t y u nh t c a con ng i. Trong hình kim t tháp, nhu c u
này đ c x p vào b c th p nh t, b c c b n nh t.
Nhu c u an toàn: nhu c u này đ c th hi n thông qua các mong mu n v s n
đ nh, ch c ch n, đ c b o v kh i nh ng đi u b t tr c trong cu c s ng, đ c s ng
trong xã h i có pháp lu t, có nhà c a đ ,... Nhi u ng i tìm đ n s che ch b i các
ni m tin tôn giáo, tri t h c c ng là xu t phát t nhu c u tìm ki m s an toàn trong tinh
th n. Các ch đ b o hi m, các ch đ v h u, các k ho ch đ dành ti t ki m,...c ng
chính là đ đáp ng nhu c u an toàn này.
Nhu c u xã h i: nhu c u đ
ng

c giao l u, thi t l p các m i quan h v i nh ng

i khác đ th hi n và ch p nh n tình c m, s ch m sóc và hi p tác. Nhu c u xã
4

Thang Long University Libraty


h i th hi n qua quá trình giao ti p nh vi c tìm ki m, k t b n, tìm ng

i yêu, l p gia

đình, tham gia m t t ch c câu l c b nào đó,...
Nhu c u đ c tôn tr ng: nhu c u này đ c th hi n 2 c p đ , đó là nhu c u
đ c ng i khác quý m n, n tr ng thông qua các thành qu c a b n thân và nhu c u
c m nh n quý tr ng chính b n thân, danh ti ng c a mình, s t tin vào kh n ng c a
b n thân. Khi con ng i đ c th a mãn nhu c u này s c m th y s c g ng n l c

c a mình đ c ghi nh n, đ c ng i khác tôn tr ng, s có đ ng l c làm vi c c ng
hi n m nh m h n.
tr

Nhu c u t th thi n: là nhu c u cao nh t trong tháp phân c p, là nhu c u đ c
ng thành và phát tri n, đ c bi n các n ng l c, kh n ng c a mình thành hi n

th c, nhu c u đ t đ c các thành tích m i và có ý ngh a, nhu c u sáng t o. Khi đã
đ c đáp ng nh ng nhu c u c b n, con ng i mu n đ c t kh ng đ nh th hi n b n
thân mình, h mu n t hoàn thi n b n thân hoàn h o và toàn di n nh t.
Theo Maslow, nhu c u b c th p ph i đ c đáp ng tr c nhu c u b c cao thì m i
có giá tr đ ng l c. ng d ng th c t c a h c thuy t này là ng i lao đ ng có nhi u
nhu c u khác nhau t i m t th i đi m và chúng nh ng c p đ khác nhau. Do đó, đ
t o đ ng l c làm vi c cho ng i lao đ ng, ng i qu n lý c n ph i hi u nhân viên đó
đang đâu trong h th ng nhu c u này.
1.2.2.

H c thuy t v s công b ng c a J.Stacy Adams

N m 1963, J.Stacey Adams sau khi nghiên c u nhi u n m, đã đ a ra khái ni m
công b ng trong t ch c b ng cách so sánh t s c a các đ u ra (nh s đ c tr công,
ti n l ng, ti n th ng, s th ng ch c...) và các đ u vào (s đóng góp trình đ , kinh
nghi m, m c đ c g ng...) c a ng i lao đ ng trong các doanh nghi p và các t ch c.
Ta c ng có th hi u đi u này là ng i lao đ ng so sánh nh ng gì mà mình b vào công
vi c v i nh ng gì mà mình nh n đ c t công vi c đó và sau đó đ i chi u đ u vào đ u ra c a h v i đ u vào - đ u ra c a ng i khác. N u t su t c a h là ngang b ng
v i t su t c a ng i khác, thì ng i ta nói r ng đang t n t i m t tình tr ng công b ng.
N u t su t này không ngang b ng, thì h cho r ng đang t n t i m t tình tr ng b t
công. Khi t ng l i nh ng đi u ki n b t công cao, ng
ch nh chúng.
Nh v y, thuy t công b ng đòi h i s t

i lao đ ng s n l c đ hi u

ng x ng gi a c ng hi n và h

ng th .

Nguyên t c “quy n l i và ngh a v t ng x ng” ph i đ c tôn tr ng trong m i c
quan, t ch c. Do đó, đ t o đ ng l c, ng i qu n lý c n t o ra và duy trì t t s công
b ng gi a s đóng góp c a cá nhân và các quy n l i mà cá nhân đó đ
ph i ngang b ng v i t l đó nh ng ng i khác.

5

ch

ng và


1.2.3.

H c thuy t hai nhân t c a Frederick Herzbert

Frederick Hezberg (1923-2000) là nhà tâm lý h c ng

i M . Ông đã đ a ra lý

thuy t hai y u t v s th a mãn công vi c và t o đ ng l c. Herzberg chia các y u t :
Nhóm 1: bao g m các nhân t then ch t đ t o đ ng l c và s th a mãn trong
công vi c, đó là các y u t thu c v công vi c và nhu c u b n thân c a ng i lao đ ng.

Các nhân t này liên quan đ n tâm lý không hài lòng. Ví d : chính sách c a doanh
nghi p, m c l ng, môi tr ng làm vi c, đi u ki n b o h lao đ ng, quan h gi a
ng i và ng i trong công vi c, ph ng pháp giám sát v.v... Khi các nhân t này đ c
th a mãn thì s t o nên đ ng l c và s th a mãn trong công vi c nh ng n u x lý
không t t có th gây ra s không hài lòng đ i v i công vi c.
Nhóm 2: bao g m các nhân t thu c v môi tr ng t ch c nh : Các chính sách
và ch đ qu n tr c a công ty, s giám sát c a công vi c, ti n l ng, các quan h con
ng i, các đi u ki n làm vi c. N u vi c x lý các nhân t này di n ra th a đáng thì có
th làm cho ng i ta s n sinh tâm lý hài lòng. N u x lý không th a đáng s t o ra tâm
lý không hài lòng, không mu n làm h t s c mình.
Theo Herzberg, n u các y u t này mang tính ch t tích c c thì s có tác d ng
ng n ng a s không th a mãn trong công vi c. Tuy nhiên, n u ch riêng s hi n di n
c a chúng thì không đ đ t o ra đ ng l c và s th a mãn trong công vi c. N u mu n
t o đ ng l c cho ng i lao đ ng thì c n ph i nh n m nh đ n thành tích, s công nh n,
b n thân công vi c, trách nhi m và th ng ti n.
Thuy t hai nhân t c a Herzberg có ý ngh a r t quan tr ng đ i v i các nhà qu n
tr trên các ph ng di n sau:
Nh ng nhân t làm th a mãn ng

i lao đ ng là khác v i các nhân t t o ra s b t

mãn. Vì v y b n không th mong đ i s th a mãn ng
là xóa b các nguyên nhân gây ra s b t mãn.
t o đ ng l c t t nh t cho nhân viên thì ng

i lao đ ng b ng cách đ n gi n
i qu n tr ph i làm th t t t các

y u t đ ng viên và lo i b t i đa các y u t làm nhân viên b t mãn.
1.2.4.

H c thuy t k v ng c a Victor Vroom

Thuy t k v ng c a Victor Vroom nh n m nh r ng, đ ng l c là ch c n ng c a s
k v ng c a cá nhân. C th : m t s n l c nh t đ nh s đem l i m t thành tích nh t
đ nh và thành tích đó s mang l i nh ng k t qu ho c ph n th ng nh mong mu n.
Các cá nhân tham gia vào quá trình lao đ ng đ u hi v ng s đ t đ c m t thành tích
nh t đ nh nào đó, thành tích đó th hi n k t qu , ph n th ng mà cá nhân đó đ t
đ

c.
H c thuy t này cho r ng, ng

i lao đ ng khi đóng góp s c l c c a mình cho t

ch c, luôn mong mu n k t qu làm vi c c a h đ

c ghi nh n, đánh giá đúng và có

6

Thang Long University Libraty


đ

c k t qu nh m c tiêu đ t ra. Do đó, các nhà qu n lý c n ph i làm cho ng

đ ng hi u đ

c khi ng

i lao đ ng n l c làm vi c và đ t đ

i lao

c m t thành tích nào đó

thì s đ t đ c m t ph n th ng nh t đ nh. M t khác, các nhà qu n lý c n t o nên s
h p d n c a các k t qu , các ph n th ng đó thông qua m i quan h : n l c cá nhân –
thành tích – k t qu /ph n th ng.
1.3.

Cácăy uăt ă nhăh

ngăt iăt oăđ ngăl căchoăng

1.3.1.

Các y u t thu c v môi tr

1.3.1.1. Y u t thu c v cá nhân ng
B n thân ng

iălaoăđ ng

ng bên trong
i lao đ ng

i lao đ ng luôn đóng m t vai trò r t quan tr ng trong t t c các

ho t đ ng c a công ty v y nên công tác t o đ ng l c cho h c ng không kém ph n
quan tr ng. C th nh sau:
Nhu c uăcáănhơn
M i cá nhân có m t h th ng nhu c u khác nhau, hêt s c phong phu va đa dang.
Nhu câu cua môi ng i khac nhau do vây ma hoat đông lao đông cung khac nhau.
Hiêu va n m b t đ c hê thông nhu câu cua ng i lao đông là y u t r t quan tr ng đ
t o đ ng l c cho h . Do v y các nhà qu n tr luôn ph i tìm bi n pháp qu n tr thích
h p đ g i m nh ng nhu c u c a ng i lao đ ng, khuy n kích h n l c làm vi c t o
ra giá tr th a mãn khách hàng.
Nhu c u v v t ch t: là nh ng nhu c u c b n nh t đ m b o cu c s ng c a m i
con ng i nh n, m c, đi l i, ch … ây là nhu c u chính và c ng là đ ng l c chính
khi n ng i lao đ ng ph i làm vi c. Cu c s ng ngày càng đ c nâng cao nhu c u c a
con ng i c ng thay đ i chuy n d n t nhu c u v l ng sang nhu c u v ch t.
Nhu c u v tinh th n: là nh ng nhu c u đòi h i con ng

i đáp ng đ

c nh ng

đi u ki n đ t n t i và phát tri n v m t trí l c. Xã h i ngày càng phát tri n thì nhu c u
v các giá tr tinh th n c ng nâng cao nó bao g m:
+ Nhu c u h c t p đ nâng cao trình đ .
+ Nhu c u th m m và giao ti p xã h i.
+ Nhu c u công b ng xã h i.
Nhu c u v t ch t và tinh th n c a con ng i có quan h biên ch ng v i nhau đi u
đó b t ngu n t m i quan h v t ch t - ý th c. ây là hai nhu c u chính và c ng là c
s đ th c hi n t o đ ng l c cho lao đ ng.
ụăth c,ătháiăđ cáănhơn
ây là cách nhìn nh n, th hi n c a cá nhân v m t công vi c, m t s vi c nào

đó. Cách nhìn nh n đó có th là tích c c hay tiêu c c tu theo cách đánh giá trong

7


hoàn c nh c th và nh v y s ph n ánh m c đ t o đ ng l c khác nhau trong lao
đ ng.
Thái đ làm vi c c a cá nhân mang tinh chât quyêt đinh đên hiêu qua công viêc.
Thái đ đó có th là tiêu c c ho c tích c c, l c quan hay bi quan, nó quy t đ nh, ph n
ánh m c đ đ ng l c làm vi c c a ng i lao đ ng. N u ng i lao đ ng th c s mu n
g n bó v i công vi c v i t ch c hay có s thích thú say mê v i công vi c c a mình
thì đ ng l c làm vi c c a h s r t l n và ng c l i. B i th , thái đ c a ng i lao
đ ng trong công vi c, t ch c có nh h ng sâu s c đ n đ ng l c làm vi c c a h . Do
vây đây la môt vân đê t ch c c n h t s c quan tâm.
Tínhăcáchăcáănhơn
c đi m tính cách c a ng i lao đ ng c ng là nhân t nh h ng đ n đ ng l c
làm vi c c a h . Tính cách là s k t h p các thu c tính tâm lý c b n và b n v ng c a
con ng i. Nó đ c bi u hi n thành thái đ , hành vi c a con ng i đ i v i b n thân,
gia đình, b n bè, đ ng nghi p và đ i v i c xã h i nói chung. Tính cách bao g m hai
đ c đi m c b n là đ o đ c và ý chí. V khía c nh đ o đ c, đó chính là tính đ ng lo i,
lòng v tha hay ích k , tính trung th c hay d i trá, c n th n hay c u th , ch m ch hay
l i bi ng... Khía c nh ý chí: đó là tính c ng quy t hay nhu nh c, dám đ ng đ u
v i th thách hay rút lui, tính đ c l p hay ph thu c... Tính cách là y u t c b n tác
đ ng đ n hành vi và cách ng x c a con ng i. Chính vì v y, đ c đi m tính cách c a
m i ng i lao đ ng có nh h ng l n đ n đ ng l c làm vi c c a h , quy t đ nh cách
th c, hi u qu làm vi c c a m i cá nhân ng i lao đ ng. Các nhà qu n tr bi t đ c
tính cách c a m i ng i lao đ ng trong doanh nghi p thì nó s là c h i đ h tìm ra
cách đ i x và t o đ ng l c làm vi c cho nhân viên.
N ngăl căcáănhơn
Kh n ng làm vi c c a con ng

i đ i v i lo i ho t đ ng nào đó mà trong l nh

v c đó ng i lao đ ng đ t hi u qu cao trong lao đ ng. Vi c phát huy và khai thác
đúng đ n n ng l c và s tr ng s đ m b o phù h p v i k n ng, k x o và trình đ
ngh nghi p c a ng

i lao đ ng. N ng l c ca nhân se đ

c phat huy

m c đô cao khi

đ c lam viêc đung chuyên môn, vi tri công viêc phu h p. Ng i lao đ ng có th có
trình đ chuyên môn r t t t nh ng h ch đ c s p x p m t công vi c ngang b ng
ho c kém h n so v i n ng l c thì h không phát huy đ c h t n ng l c c a mình. Vì
v y các nhà qu n tr luôn ph i bi t b trí nhân l c phù h p sao cho ng
đi u ki n đ duy trì và phát tri n chuyên m n c a mình.

i lao đ ng có

1.3.1.2. Y u t thu c v công vi c
Các y u t v công vi c ng
đ n vi c t o đ ng l c cho ng

i lao đ ng đ m nh n c ng có nh h
i lao đ ng.

ng không nh

c thù công vi c, m c đ ph c t p hay
8

Thang Long University Libraty


môi tr

ng làm vi c là nh ng y u t

nh h

ng tr c ti p đ n tinh th n c ng nh đ ng

l c làm vi c c a nhân viên trong doanh nghi p.
M căđ tiêuăhao tríăl c, th l c
M c đ ph c t p c a công vi c ng i lao đ ng th c hi n ph n ánh thông qua
m c đ tiêu hao v th l c và trí l c c a h . Ng i lao đ ng đ m nh n công vi c có
m c đ hao phí v th l c và trí l c quá cao thì càng tiêu t n nhi u n ng l ng d d n
t i tình tr ng m t m i, c ng th ng v th n kinh, nh h ng đ n s c kh e. N u hao phí
m t m c đ h p lý s giúp c th v n đ ng t t, mang l i cho ng i lao đ ng tr ng
thái kh e m nh, tho i mái h n và c ng hi n đ c nh ng ý t ng hay m i cho công
vi c. Do đó, khi thi t k công vi c ph i cân b ng, ph i h p gi a hao phí v trí l c và
th l c c a ng i lao đ ng. i u này là vô cùng c n thi t, giúp cho ng
m t th l c và trí tu t t nh t đ làm vi c.

i lao đ ng có

M căđ chuyênămônăhóaăc aăcôngăvi c
M i ng i lao đ ng ch đ m nh n m t ph n trong quá trình s n xu t th hi n

m c đ chuyên môn hóa c a công vi c, giúp cho s thành th o c a ng i lao đ ng
trong s n xu t t ng lên đ ng th i nâng cao n ng su t lao đ ng. Nh ng n u m t công
vi c có s chuyên môn hóa quá cao thì s d khi n ng i lao đ ng c m th y nhàm
chán, có c m giác c ng th ng, m t m i, thi u s h ng kh i khi làm vi c. Do đó, mu n
ng i lao đ ng có đ ng l c làm vi c cao nh t thì khi thi t k công vi c doanh nghi p
c n nghiên c u làm sao trong quá trình th c hi n công vi c v a có tính chuyên môn
hóa l i v a có s luân chuy n hài hòa.
S m o hi măvƠăm căđ r i ro c aăcôngăvi c
Con ng

i sinh ra và t n t i ai c ng có nhu c u đ

c an toàn vì th v i m t công

vi c quá r i ro và m o hi m, ng i lao đ ng s c m th y b t an, hoang mang và lo
l ng, làm gi m đi đ ng l c đ h làm vi c. Khi công vi c có m c đ r i ro và s m o
hi m quá l n s có nh h

ng không t t đ n đ ng l c làm vi c c a ng

i lao đ ng. Vì

l đó, trong đi u ki n cho phép doanh nghi p nên h n ch t i m c t i đa s m o hi m,
r i ro trong công vi c đ i v i ng i lao đ ng.
Nh v y, các y u t thu c v công vi c ng i lao đ ng đ m nh n có m t tác
đ ng r t l n đ n đ ng l c làm vi c c a ng i lao đ ng. Nó quy t đ nh tinh th n, thái
đ c a ng i lao đ ng đ i v i công vi c c a h .
1.3.1.3. Y u t thu c v t ch c
Môiătr

ngălƠmăvi c

Môi tr

ng làm vi c là y u t tác đ ng tr c ti p t i đ ng l c làm vi c c a ng

lao đ ng. Môi tr

i

ng làm vi c bao g m các đi u ki n c s v t ch t, k thu t và v n

hóa công ty. Y u t c s v t ch t k thu t nh : đi u ki n làm vi c, máy móc trang
9


thi t b k thu t trong doanh nghi p...là y u t c b n t o nên môi tr
ng

i lao đ ng, đáp ng đ

ng làm vi c cho

c yêu c u c n thi t ph c v cho công vi c. Môi tr

ng

làm vi c trong doanh nghi p luôn đ c các cá nhân trong doanh nghi p quan tâm và
đ ý vì nó là nhân t giúp ng i lao đ ng hoàn thành t t công vi c c a h . V n hóa
công ty là t p h p các giá tr , chu n m c và ni m tin c n b n đ c tích l y thông qua

gi i quy t các v n đ doanh nghi p trong quá trình t ng thích v i môi tr ng bên
ngoài và hòa nh p v i môi tr ng bên trong. V n hóa doanh nghi p có ý ngh a vô
cùng quan tr ng trong quá trình phát tri n c a m i doanh nghi p, n u doanh nghi p
xây d ng đ c n n v n hóa m nh s t o ra môi tr ng làm vi c chuyên nghi p, g n
k t và hi u qu cho ng i lao đ ng, ng i lao đ ng s có đ ng l c làm vi c cao h n,
g n bó v i doanh nghi p h n. Vì v y, môi tr ng làm vi c có vai trò vô cùng quan
tr ng, nh h ng t i đ ng l c làm vi c c a ng i lao đ ng.
c làm vi c trong môi
tr ng t t, đáp ng đ y đ các đi u ki n v trang thi t b , c s v t ch t k thu t, v n
hóa t ch c m nh, s kích thích ng i lao đ ng làm vi c h ng say, h ng thú và nhi t
tình h n. H s c g ng góp s c mình mang l i l i nhu n cao h n cho công ty v i
đ ng l c làm vi c t t nh t.
Phongăcáchălưnhăđ o
Phong cách c a nhà lãnh đ o nh h

ng r t l n đ n tinh th n làm vi c c a ng

i

lao đ ng. S lãnh đ o n ng đ ng và hi u qu c a ng i qu n lý là m t trong nh ng
nguyên nhân quan tr ng đ m t t ch c thành công. N i mà nh ng ông ch luôn coi
b n thân mình là m t chuyên gia th c th , luôn cho r ng nh ng quy t đ nh c a mình là
đúng đ n và r t ít khi th a nh n thi u sót c a b n thân thì nhân viên d i quy n ông
ta s c m th y r t c ch và vô cùng c ng th ng, m t m i. T i n i làm vi c đã x y ra
tình tr ng m t cân b ng gi a công vi c và con ng i nên h qu t t y u là hi u qu lao
đ ng gi m sút, nhân viên không mu n c ng hi n, không mu n sáng t o và ch y u
trong s h s ch n con đ ng ra đi, không ti p t c làm vi c v trí đó n a. Chính
vì v y, ki u lãnh đ o có th tác đ ng x u ho c t t đ n ng i lao đ ng, tác đ ng tr c
ti p đ n đ ng l c tinh th n c a ng

i lao đ ng.

Tùy thu c vào phong cách lãnh đ o đ c đoán, dân ch hay t do c a ng i lãnh
đ o mà có th kích thích, khai thác đ c ti m n ng, s c sáng t o c a ng i lao đ ng
đ i v i công vi c. K t qu lao đ ng chính là s c m nh n c a ng i lao đ ng v
phong cách lãnh đ o c a c p trên.
t o đ ng l c cho ng i lao đ ng, ng
c n có ph ng pháp, sách l c lãnh đ o chính xác, phù h p và hi u qu .

i lãnh đ o

CácăchínhăsáchăvƠăcácăho tăđ ng qu n tr nhơnăl c trong Doanh nghi p
ó là các chính sách v đào t o và phát tri n ngu n nhân l c, chính sách v ti n
l

ng, th

ng... các chính sách này h p d n s thúc đ y ng

i lao đ ng làm vi c ch m

10

Thang Long University Libraty


ch và có trách nhi m h n v i công vi c. Ng
d n và phù h p, ng

c l i, n u các chính sách này không h p

i lao đ ng s không có đ

c s h ng kh i trong công vi c,

không có đ ng l c đ làm vi c và s không g n bó v i công ty lâu dài, có xu h ng
tìm công vi c khác h p d n h n. Nh v y, các chính sách và ho t đ ng qu n tr nhân
l c có vai trò thúc đ y đ ng l c làm vi c c a ng i lao đ ng.
đ

V n đ mình s nh n đ c gì khi th c hi n nh ng công vi c, nhi m v c a mình
c h u h t m i ng i lao đ ng trong doanh nghi p quan tâm. Vì v y các nhà qu n

tr ph i th y r ng vi c th c hi n nhi m v và s tho mãn c a ng i lao đ ng có th
hoàn thi n b ng vi c xây d ng m t chính sách tr l ng tr th ng h p lý.
C ăc u t ch c b máyăc a Doanh nghi p
ây là s b trí, s p x p, ph i h p các ho t đ ng c a m i thành viên trong doanh
nghi p nh m đ t m c tiêu chung c a t ch c. H n n a, c c u c a t ch c giúp ng i
lao đ ng hi u đ c rõ v trí, quy trình ho t đ ng và m i quan h c a h v i nh ng
ng i lao đ ng khác trong doanh nghi p và t đó có th khai thác đ c các ngu n
nhân l c khác hi u qu nh m t ng tính đoàn k t trong t ch c.
có đi u ki n thu n
l i cho ng i lao đ ng thích nghi nhanh v i môi tr ng làm vi c, t đó nâng cao đ c
trình đ chuyên môn và kh n ng c nh tranh c a doanh nghi p v i đ i th c nh tranh
thì c u trúc c a t ch c c n có s h p lý. Khi c c u c a doanh nghi p đ c xây d ng
h p lý, trách nhi m và quy n h n tri n khai công vi c đ c chính th c phân đ nh cho
m i thành viên, ng i lao đ ng s t nh n th c đ c vai trò c a mình và s có đ ng
l c làm vi c.
1.3.2.

Các y u t thu c v môi tr

ng bên ngoài

1.3.2.1. Chính sách c a chính ph , pháp lu t c a nhà n

c và các b quy t c ng x

v trách nhi m xã h i c a doanh nghi p
M i chính sách c a chính ph , pháp lu t c a nhà n
đ u có th

nh h

ng đ n đ ng l c lao đ ng c a ng

c có liên quan đ n lao đ ng

i lao đ ng. Nh ng chính sách v

lao đ ng dôi d , chính sách ti n l ng, chính sách khuy n khích s d ng m t lo i lao
đ ng đ c thù nào đó, chính sách ti n l ng t i thi u… s tác đ ng đ n đ ng l c lao
đ ng c a ng i lao đ ng. N u các quy đ nh này càng có l i cho ng
đ ng l c lao đ ng c a h càng cao.

i lao đ ng thì

Bên c nh đó, các b quy t c ng x v trách nhi m xã h i nh SA 8000, ISO
14000… c ng có tác đ ng đáng k đ n v n đ t o đ ng l c lao đ ng. Ví d , đ xu t
kh u hàng hóa ra n c ngoài, các doanh nghi p bu c ph i tuân theo nh ng b quy t c

ng x nh : không s d ng lao đ ng ép bu c, đ m b o an toàn s c kh e, ti n l
thu nh p… cho ng i lao đ ng.

11

ng,


1.3.2.2. i u ki n kinh t - chính tr - xã h i c a c n

c và c a đ a ph

ng

Các y u t v kinh t nh chu k kinh t , m c s ng, l m phát, m c s ng

đa

ph ng, t l th t nghi p… hay các y u t v n đ nh chính tr , xã h i đ u có th nh
h ng t i công tác t o đ ng l c lao đ ng cho ng i lao đ ng trong các t ch c. Ví d ,
khi n n kinh t đang lâm vào kh ng ho ng, t l th t nghi p gia t ng, ph n l n ng i
lao đ ng s ph i c g ng làm vi c v i đ ng c gi đ c vi c làm, còn t ch c c ng
ph i có nh ng chính sách đ m b o s n đ nh công vi c và thu nh p cho ng i lao
đ ng n u nh mu n kh c ph c tâm tr ng bi quan c a ng
kinh t suy thoái.
1.3.2.3.

c đi m, c c u c a th tr

i lao đ ng trong b i c nh

ng lao đ ng

i t ng lao đ ng thu c m t s ngành th ng b t n đ nh vì c c u c a th
tr ng lao đ ng thay đ i hàng ngày hàng gi . c đi m và c c u c a th tr ng lao
đ ng tác đ ng gián ti p t i đ ng l c làm vi c c a ng i lao đ ng. N u trên th tr ng
lao đ ng hi n đang d th a m t l ng lao đ ng thu c m t ngành nào đó thì nh ng
ng i lao đ ng thu c ngành đó đang có vi c làm s c m th y không đ c an toàn v i
v trí công vi c hi n t i c a mình. Do đó, h s c g ng làm vi c h ng say, nhi t tình
và hi u qu đ mu n ch ng minh r ng h x ng đáng v i công vi c hi n t i và ng c
l i. Do đó, đ c đi m và c c u c a th tr ng lao đ ng có nh h ng gián ti p đ n
đ ng l c làm vi c c a ng

i lao đ ng.

12

Thang Long University Libraty


N iădung côngătácăt oăđ ngăl căchoăng

1.4.

t o đ ng l c cho ng

i laoăđ ng

i lao đ ng đúng cách và có hi u qu cao, ta c n ph i có

m t quy trình c th :
S đ 1.1. Quy trình công tác t o đ ng l c cho ng

i lao đ ng

Xác đ nh nhu c u, đ ng c c a
ng i lao đ ng

Thi t k các bi n pháp t o đ ng l c
cho ng

i lao đ ng

ánh giá tính hi u qu công tác t o
đ ng l c cho ng i lao đ ng
(Ngu n: giáo trình Hành Vi T Ch c - TS. Bùi Anh Tu n)
1.4.1.

Xác đ nh nhu c u, đ ng c c a ng

i lao đ ng

Ngày nay v i s phát tri n c a kinh t - xã h i, s đa d ng và phong phú c a h
th ng nhu c u c a ng i lao đ ng ngày càng t ng cao. Tùy thu c vào đ tu i, gi i
tính, v trí, trình đ chuyên môn, ti m l c tài chính gia đình, m i ng i có nh ng nhu
c u khác nhau. Ng i lao đ ng có nhu c u khá đa d ng và đ c chia ra thành hai
nhóm nhu c u chính: đó là nhu c u v v t ch t và nhu c u tinh th n.
Nhu c u v t ch t là nhu c u c p thi t, c b n, đ m b o r ng ng

i lao đ ng có

th t n t i và t h t o ra c a c i v t ch t. ó là nhu c u đ c đáp ng nh ng đi u
ki n thi t y u, c b n nh t trong cu c s ng nh n, m c, đi l i, ch , b o đ m v s c
kh e...

ây là nhu c u chính và c ng là đ ng l c đ ng

i lao đ ng làm vi c. Vì v y,

đáp ng nhu c u c p thi t này c a ng i lao đ ng là trách nhi m và ngh a v hàng đ u
c a nh ng nhà qu n lý. Cùng v i s phát tri n không ng ng c a xã h i, nhu c u c a
ng

i lao đ ng chuy n d n t nhu c u v l

ng sang nhu c u v ch t.

Nhu c u đ m b o nh ng đi u ki n đ ng i lao đ ng có th t n t i và phát tri n
v m t trí l c nh m t o ra tr ng thái tâm lý tho i mái nh t trong lao đ ng là nhóm nhu
c u chính ti p theo c a ng i lao đ ng, đó là nhu c u v tinh th n. Xã h i ngày càng
phát tri n thì các nhu c u v tinh th n c a ng i lao đ ng c ng ngày càng t ng cao.
Bi u hi n c th nhu c u tinh th n c a ng

i lao đ ng là nhu c u đ
13

c lao đ ng, làm