giáo án vật lý 9

Giáo án Vật Lý

Ngày soạn : 03-09/2006
Tiết 1: Sự phụ thuộc của cờng độ dòng điện
vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn
A. Mục tiêu:
Nêu đợc cách bố trí và tiến hành thí nghiệm khảo sát sự phụ thuộc của c-
ờng độ dòng điện vào hiệu điện thế giữa hai đầu dây dẫn .
Vẽ và sử dụng đợc đồ thị biểu diễn mối quan hệ I, U từ số liệu thực
nghiệm . Nêu đợc kết luận về sự phụ thuộc của I ,U
Giáo dục HS có ý thức trong khi làm thí nghiệm , tích cực trong học tập .
B Chuẩn bị:
GV : Giáo án
HS : - 6 dây điện trở = ni ki lin L = 1m , d = 0,3m
- 6 (A) ; 6 (V) ; 6 công tắc ; 6 nguồn điện 6V ; 7x6 đoạn dây .
C . Tiến trình lên lớp:
I . ổn định lớp :
II. Bài cũ :
1. Viết ký hiệu các đại lợng đo sau : Cờng độ dòng điện , hiệu điện
thế và đơn vị của chúng .
2. Đổi 10A = .....mA ; 1mV = .....V ; 100mA =...A ; 1V = ...mV
III. Bài mới :
1. Đặt vấn đề : ở lớp 7 ta đã biết , khi U đặt vào hai đầu bóng đèn càng
lớn thì dòng điện chạy qua đèn có cờng độ càng lớn và đèn càng sáng . Bây giờ
ta cần tìm hiểu xem cờng độ dòng điện chạy qua dây dẫn điện có tỷ lệ với hiệu
điện thế đặt vào hai đầu dây dẫn đó hay không .
2. Triển khai bài :
Hoạt động học của HS Trợ giúp của GV
* Hoạt động 1 .
Ôn lại kiến thức liên quan . ? Để đo cờng độ dòng điện chạy qua
bóng đènvà U giữa hai đầu bóng đèn cần

dùng những dụng cụ gì ?
? Nêu nguyên tắc sử dụng A ,V


* Hoạt động
2 :
Tìm hiểu sự
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
1
Giáo án Vật Lý

phụ thuộc của I vào U giữa hai
đầu dây dẫn ? Yêu cầu HS tìm hiểu sơ đồ 11 SGK
Theo dỏi , kiểm tra , giúp đỡ các nhóm
* Tiến hành TN mắc mạch điện .
+ Mắc mạch
+ Tiến hành đo - Ghi kết quả
vào bảng
+ Thảo luận trả lời câu 1 ? Yêu cầu trả lời câu1
*Hoạt động 3 : Vẽ và sử dụng ? Đồ thị biểu diễn sự phụ thuộc của I
đồ thị để rút ra kết luận vào U có đặc điểm gì ?
HS làm câu 2 ? Yêu cầu HS trả lời
câu2
- Hớng dẫn HS các hớng biểu diển
HS thảo luận , NX dạng đồ thị Vẻ đồ thị đi qua O , đồng thời đi qua
rút ra kết luận . các điểm biểu diển .
? Nêu kết luận về mối quan hệ U ,I

* HS đọc ghi nhớ
IV - Cũng cố:
? Mối quan hệ I và U
? Đồ thị biểu diễn mối quan hệ có đặc điểm gì ?
V - Dặn dò
Làm C1

C5
Làm bài tập 11

14
Đọc trớc bài " Điện trở củađây dẫn - Định luật ôm "
**********************************

Ngày soạn : 03-09/2006
Tiết 2: Điện trở của dây dẫn - Định luật ôm
A .Mục tiêu
Nhận biết đợc đơn vị của điện trở và vận dụng đợc công thức tính điện
trở để giải bài tập
Phát biểu và viết đợc biểu thức của định luật ôm
Vận dụng đợc định luật ôm để giải một số dạng bài tập đơn giản , và có
kỷ năng phân tích làm bài tập .
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
2
Giáo án Vật Lý

Giáo dục HS tích cực trong quá trình học tập

.
B. Chuẩn bị:
GV : Kẻ sẵn bảng ghi giá trị thơng số U/I đối với mỗi dây dẫn dựa vào số
hiệu bảng 1 và 2 .
Thơng số U/I đối với mỗi dây dẫn
Lần đo Dây dẫn 1 Dây dẫn 2
1
2
3
TB cộng
HS : Đọc SGK - làm bài tập
C. Tiến trình lên lớp :
I. ổn định
II. Bài cũ :
? Nêu mối liên hệ giữa cờng độ dòng điện chạy qua dây dẫn và U đặt vào 2
đầu dây dẫn ? đồ thị biểu diễn mối quan hệ đó có dặc điểm gì ?
? Làm BT 1.1 ; 1.2 ;1.3
III. Bài mới .
1. Đặt vấn đề
2 . Triển khai bài
* Hoạt động học của HS * Trợ giúp của GV
Hoạt động 1 +Y/c HS xác định thơng số U/I
Xác định thơng số U/I đối với đối với mỗi dây dẫn theo bảng
mỗi dây dẫn cho sẵn .
HS tính thơng số U/I ở 2 bảng
bài học trớc
HS thảo luận , trả lời C2 Y/c HS trả lời C2
* Hoạt động 2
Tìm hiểu khái niệm điện trở ? Tính điện trở dây dẫn = CT nào
Khi tăng U đặt voà hai đầu dây

dẫn lên 2 lần thì điện trở của nó
HS đọc SGK tăng mấy lần ? Vì sao ?
? Hiệu điện thế giữa 2 đầu dây
dẫn là 3 V , dòng điện chạy qua
nó có cờng độ 250mA . Tính R
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
3
Giáo án Vật Lý

dây .
? Đổi 0,5 MO = ......KO= ...O
? Nêu ý nghĩa của R
* Hoạt động 3
Phát biểu và viết hệ thức định
luật ôm
* Hoạt động 4 Y/c HS trả lời câu hỏi
CT ; R= U/I để làm gì
HS làm + trả lời Từ công thức này nói U bao nhiêu

R tăng bấy nhiêu đợc không
Vì sao ?
Y/c HS trả lời
-GV chính xác hoá câu trả lời của
học sinh .
Học sinh làm + thảo luận
V. Dặn dò
- Nắm nội dung bài học .

- Làm BT SGK
************************
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
4
? Trình bày phần trả lời câu hỏi
trong báo cáo TH .
a. Từng HS chuẩn bị trả lời câu
hỏi GV yêu cầu
b. Từng HS vẽ sơ đồ mmâmạcddđaênjTN ( Trao đổi nhóm )
- Kiểm tra việc chuẩn bị báo cáo
thực hành của HS
- Y/c một HS nêu công thứctínhđiện
trở .
- Y/c HS trả lời câu b - câu c .
- Y/c HS lên bảng vẽ sơ đồ mạch
điệnTN .
Giáo án Vật Lý

Ngày soạn : 07/09/2006
Tiết 3:
Thực hành: Xác định điện trở của một dây dẫn
bằng Am PeKế và vôn kế
A. Mục tiêu
1. Nêu đợc cách xác định điện trở từ công thức tính điện trở
2. Mô tả đợc cách bố trí và tiến hành đợc TN xác định điện trở của một dây
dẫn bằng am pe kế và vôn kế
3. Có ý thức chấp hành nghiêm túc quy tắc sử dụng các thiết bị điện trong

TN .
B. Chuẩn bị
HS : + 1 dây dẫn có điện trở cha biết giá trị .
+ 1 nguồn điện có thể điều chỉnh đợc các giá trị hiệu điện thế từ 0
đến 6V một cách liên tục .
+ 1Am pe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A .
+ 1.Vôn kế có GHĐ 6Vvà ĐCNN 0,1V
+ 1. công tắc điện .
+ 7 đoạn dây nối , mỗi đoạn dài 30 cm .
Mỗi HS chuẩn bị sẵn báo cáo nh mẫu , trong đó đã trả lời các câu hỏi của
phần 1 .
GV : + Giáo án
+ Đồng hồ đo điện đa năng .
C. Tiến trình lên lớp
I. ổn định lớp .
II. Bài cũ :
III. Bài mới :
Hoạt động của HS Trợ giúp của GV
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
5
Giáo án Vật Lý

Hoạt động 2
Mắc mạch điện theo sơ đồ và tiến
hành đo .
a Các nhóm HS mắc mạch điện
theo sơ đồ đã vẽ .

b. Tiến hành b.ghi kết quả vào bảng .
c. cá nhân hoàn thành bản báo cáo để
nộp .
đ. Nghe GV nhận xét để rút kinh
nghiệm .
* Hoạt động 3
Luyện tập :
a. Công thức tính điện trở : R =
I
U
b. Dùng vôn kế mắc song song với
dây dẫn cần đo hiệu điện thế , chốt
(+) của vôn kế đợc mắc về phía cực
(+) của nguồn điện .
c. Dùng Am pe kế mắc nối tiếp với
dây dẫn cần đo cờng độ dòng điện ,
chốt (+) của am pe kế đợc mắc về
phía cực (+) của nguồn điện .
Theo dỏi , giúp đỡ , kiểm tra các nhóm
mắc mạch điện , đặc biệt là khi mắc
vôn kế và am pe kế
- theo dõi , nhắc nhở HS đều phải
tham gia hoạt động tích cực .
- Y/c HS nộp báo cáo thực hành
- Nhận xét kết quả , tinh thần , thái độ
các nhóm thực hành của HS .
Học sinh đối chiếu kết quả trên bảng
phụ .
IV .Cũng cố :
GV nhắc lại kiến thức đã học qua bài thực hành .

- Y/c khi làm thực hành
- Cách ghi kết quả .
V .Dặn dò :
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
6
*Hoạt động 1
Ôn lại những kiến thức liên quan
đến bài mới .
Từng HS chuẩn bị trả lời các câu
hỏi của GV .
+Y/c HS cho biết , trong đoạn
mạch gồm 2 bóng đèn mắc
nối tiếp
-Cờng độ dòng điện chạy qua một
đèn có mối liên hệ nh thế nào với
cờng độ dòng điện mạch chính ?
Giáo án Vật Lý

Ngày soạn : 07/09/2006
Tiết 4: Đoạn mạch nối tiếp
A - Mục tiêu
1 .Suy luận để xây dựng đợc công thức tính điện trở tơng đơng của đoạn
mạch gồm hai điện trở mắc nối tiếp Rtđ= R1+R2 và hệ thức

2
1
U

U
=
2
1
R
R
từ các kiến thức đã học .
2. Mô tả đợc cách bố trí và tiến hành thí nghiệm kiểm tra lại các hệ thức
suy ra từ lý thuyết .
3. Vận dụng đợc những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tợng
và giải bài tập về đoạn mạch nối tiếp .
B. Chuẩn bị
HS : + 3 điện trở mẫu lần lợt có giá trị 6

, 10

,16

.
+ 1 am pe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A .
+ 1Vôn kế có GHĐ6V và ĐCNN 0,1V .
+ 1 nguồn điện 6V .
+ 1 công tắc .
+ 7 đoạn dây nối , mỗi đoạn dài khoảng 30cm.
GV : + Giáo án
+ Các thiết bị phụ trợ tiết học .
C. Tiến trình lên lớp
I.ổn định lớp
II. Bài cũ :
III. Bài mới :

Hoạt động học của HS Trợ giúp của GV
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
7
Giáo án Vật Lý


ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
* Hoạt động 2 .( 7')
Nhận biết đợc đoạn mạch gồm hai
điện trở mắc nối tiếp .
a. Từng HS trả lời C/1
b. HS làm C/2
* Hoạt động 3
Xây dựng công thức tính điện trở
tơng đơng của đoạn gồm hai điện
trở mắc nối tiếp .
a. Từng HS đọc phần khái niệm
điện trở tơng đơng trong SGK .
b. HS làm C/3
* Hoạt động 4
Tiến hành thí nghiệm kiểm tra
a. Các nhóm mắc mạch điện và
tiến hành TN theo hớng dẫn cúa
SGK .

b. Thảo luận nhóm để rút ra kết
luận .
IV. Cũng cố
a. Từng HS trả lời C/4
b. Từng HS trả lời C/5
- Hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn
mạch có mối liên hệ nh thế nào
với hiệu điện thế giữa hai đầu mỗi
đèn ?
+ Hớng dẫn HS vận dụng các kiến
thức vừa ôn tập và hệ thức của ĐL
ôm để trả lời câu 2 .
+ GV có thể Y/c HS làm thí
nghiệm kiểm tra các hệ thức (1)và
(2) đối với đoạn mạch gồm các
điện trở mắc nối tiếp
+ Y/c HS trả lời câu hỏi : Thế nào
là điện trở tơng đơng của một
đoạn mạch ?
+ Hớng dẫn HS xây dựng công
thức (4)
- Kí hiệu hiệu điện thế giữa hai
đầu đoạn mạch là U ,giữa hai đầu
mỗi điện trở là U1,U2 và U3
- Cờng độ dòng điện chạy qua
đoạn mạch là I , viết biểu thức
tính U ,U1 và U2 theo I và R tơng
ứng
+ Hớng dẫn HS làm TN(SGK)
theo dỏi và kiểm tra các nhóm

HS mắc mạch điện theo sơ đồ .
+ Y/c một vài HS phát biểu KL
+ Cần mấy công tắc để điều khiển
đoạn mạch nối tiếp ?
+ Trong sơ đồ H4 ,3b SGK ,có thể
chỉ mắc 2 điện trở có trị số thế
nào nối tiếp với nhau ( thay cho
việc mắc 3 điện trở ) ?
Nêu cách tính điện trở tơng đơng
của đoạn mạch AC.
V.Dặn dò
Nắm nội dung bài học
chuẩn bị bài " Đoạn mạch song song "

8
Giáo án Vật Lý

Ngày soạn :
Tiết 5: Đoạn mạch song song
Ngày soạn : 14/09/2006
Tiết 5: Đoạn mạch mắc song song

A .Mục tiêu
1.Suy luận để xây dựng đợc công thức tính điện trở tơng đơng của đoạn
mạch gồm hai điện trở mắc song song
Rtd
1
=
1
1

R
+
2
1
R
và hệ thức
2
1
I
I
=
!
2
R
R
từ những kiến thức đã học .
2. Mô tả đợc cách bố trí và tiến hành thí nghiệm kiểm tra lại các hệ thức
suy ra từ lý thuyết đối với đoạn mạch song song .
3. Vận dụng những kiến thức đã học để giải thích một số hiện tợng thực
tế và giải bài tập về đoạn mạch song song .
B.Chuẩn bị
HS : - 3 điện trở mẩu , trong đó có một điện trở là điện trở tơng đ-
ơng của hai điện trở kia khi mắc song song .
- 1 Am pe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A .
- 1 vôn kế có ĐGH6V và ĐCNN 0,1 V .
- 1 công tắc .
- 1 nguồn điện 6V
- 9 đoạn dây dẫn , mỗi đoạn dài khoảng 30cm .
GV : Giáo án
C. Tiến trình lên lớp .

I . ổn định lớp
II . Bài cũ :
? Trong đoạn mạch gồm hai bóng đèn mắc song song , hiệu điện thế và cờng
độ dòng điện của mạch chính có quan hệ thế nào với hiệu điện thế và cờng độ
dòng điện của các mạch rẻ ?
III . Bài mới
Hoạt động học của HS
* Hoạt động 1
+ Nhận biết đợc đoạn mạch gồm hai
điện trở mắc song song .
Trợ giúp của GV
+ Y/c HS trả lời C/1 và cho biết hai
điện trở có mấy điểm chung ? cờng độ
dòng điện và hiệu điện thế của đoạn
mạch này có đặc điểm gì ?
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
9
Giáo án Vật Lý

a. Từng HS trả lời C/1 .
b. Mỗi HS tự vận dụng các hệ thức
(1) .(2) và hệ thức của định
luật ôm , CM đợc hệ thức (3) .
* Hoạt động 2
Xây dựng công thức tính điện trở t-
ơng đơng của đoạn mạch gồm hai điện
trở mắc song song .

Từng HS vận dụng kiến thức đã học
để xây dựng công thức (4) ( trả lời
C3 )
*Hoạt động 3
Tiến hành TN kiểm tra
a. Các nhóm mắc mạch điện và
tiến hành TN theo hớng dẫn của SGK .
b. Thảo luận nhóm để rút ra kết
luận .

IV . Cũng cố
+ Hớng dẫn HS vận dụng các kiến
thức vừa ôn tập và hệ thức của định
luật ôm để trả lời C/2 .
+ GV có thể Y/c HS làm TN kiểm tra
hệ thức (1) và (2) đối với đoạn mạch
gồm các điện trở mắc song song .
+ Hớng dẫn HS xây dựng công thức
(4)
- Viết hệ thức liên hệ giữa I, I1, I2
theo U , Rtđ , R1 , R2 .
Vận dụng hệ thức (1) để suy ra (4)
+ Hớng dẫn , theo dõi , kiểm tra các
nhóm HS mắc mạch điện và tiến hành
TN theo hớng dẫn SGK
+ Y/c một vài HS phát biểu KL
+ Y/c HS trả lời C/4
+ Hớng dẫn HS phần 2 của C5
? Trong sơ đồ hình 5.2b SGK , có thể chỉ mắc hai điện trở có trị số bằng
bao nhiêu song song với nhau ?

? Nêu cách tính điện trở tơng đơng của đoạn mạch đó
V. Dặn dò
- Nắm nội dung bài học ghi nhớ .
- Làm bài tập SBT .

*********************************
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
10
Giáo án Vật Lý

ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
11
Giáo án Vật Lý

Ngày soạn : 14/09/2006
Tiết 6: Bài tập vận dụng định luật ôm
A. Mục tiêu
Vận dụng các kiến thức đã học để giải đợc các bài tập đôn giản về đoạn
mạch gồm nhiều nhất là 3 điện trở .
B. Chuẩn bị
GV : Bảng liệt kê các giá trị hiệu điện thế và cờng độ dòng điện định mức
của một số đồ dùng điện trong gia đình , với hai loại nguồn điện 110V và 220V .
HS : Chuẩn bị trớc các bài tập .
C. Tiến trình lên lớp

I.ổn định lớp .
II. Bài cũ : kiểm tra sự chuẩn bị của HS .
III. Bài mới :
Hoạt động học của HS Trợ giúp của GV
* Hoạt động 1 .
Giải bài 1
Từng HS chuẩn bị trả lời câu hỏi của
GV .
a. Cá nhân suy nghĩ , trả lời câu hỏi
của GV để làm câu a của bài 1
b. Từng HS làm câu b .
c. Thảo luận nhóm để tìm ra cách
giải khác đối với câu b .
* Hoạt động 2
Giải bài 2
+ Y/c HS trả lời các câu hỏi sau :
- Hãy cho biết R1 và R2 đợc mắc với
nhau nh thế nào ? Am pe kế và vôn kế đo
những đại lợng nào trong mạch
- Khi biết hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn
mạch và cờng độ dòng điện chạy qua
mạch chính , vận dụng công thức nào để
tính Rtđ ?
+ Vận dụng công thức nào để tính R2 khi
biết Rtđ và R1 ?
+ Hớng dẫn HS tìm cách giả khác .
- Tính hiệu điện thế U2 giữa hai đầu R2 .
- Từ đó tính R2 .
+ Y/c HS trả lời các câu hỏi sau :
-

R1 và R2đợc mắc với nhau

nh

thế
nào ? Các am pe kế đo những đại lợng nào
trong mạch ?

ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
12
Giáo án Vật Lý

a. Từng HS chuẩn bị trả lời câu hỏi
của GV để làm câu a .
b. Từng HS làm câu b.
c. Thảo luận nhóm để tìm ra cách giải
khác đối với câu b .
* Hoạt động 3
Giải bài3
a. Từng HS chuẩn bị trả lời câu hỏi
của GV để làm câu a .
b. Từng HS làm câu b.
c. Thảo luận nhóm để tìm ra cách giải
khác đối với câu b .
- Tính Uab theo mạch rẽ R1 .
- Tính I2 chạy qua R2 , từ đó tính R2
+ Hớng dẫn HS tìm cách giải khác :

- Từ kết quả câu a , tính Rtđ
- Biết Rtđ và R1, hãy tính R2.
+ Y/c HS trả lời các câu hỏi sau :
-
R1 và R2đợc mắc với nhau nh thế
nào ? R1 đợc mắc nh thế nào với đoạn
mạch MB ? Ampe kế đo đại lợng nào trong
mạch ?
- Viết công thức tính Rtđ theo R1 và
RMB .
+ Viết công thức tính cờng độ dòng điện
chạy qua R1
- Viết công thức tính hiệuđiện thế UMB.
từ đó tính tính I2 , I3
+ Hớng dẫn HS tìm cách giải khác :
Sau khi tính đợc I1 , vận dụng hệ thức
2
3
I
I
=
3
2
R
R
và I1= I3+I2 , từ đó tính đợc I2 và
I3
IV . Cũng cố
? Muốn giải bài tập về vận dụng định luật Ôm cho các loại đoạn mạch
cần tiến hành theo mấy bớc ?

- HS thảo luận nhóm .
V . Dặn dò
- Nắm nội dung bài học
- Làm bài tập trong sách bài tập .
- Chuẩn bị bài "Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn"
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
13
Giáo án Vật Lý

Ngày soạn : 21/09/2006
Tiết 7: Sự phụ thuộc của điện trở vào chiều dài dây dẫn
A. Mục tiêu
1. Nêu đợc điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào chiều dài , tiết diện và vật
liệu làm dây dẫn .
2. Biết cách xác định sự phụ thuộc của điện trở vào một trong các yếu tố
( Chiều dài , tiết diện , vật liệu làm dây dẫn ).
3. Suy luận và tiến hành đợc TN kiểm tra sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn
vào chiều dài .
4. Nêu đợc điện trở của các dây dẫn có cùng tiết diện và đợc làm từ cùng
một vật liệu thì tỷ lệ thuận với chiều dài của dây .
B. Chuẩn bị
+ Đối với mỗi nhóm : -1 nguồn điện 3V ;- 1 công tắc ; - 1 am pe kế có
GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A ; - 1 vôn kế có GHĐ 10V và ĐCNN 0,1V
- 3 dây điện có cùng tiết diện và đợc làm bằng cùng một loại vật liệu : Một dây
dài l ( điện trở 4

) , Một dây dài 2l và dây thứ 3 dài 3l .Mỗi dây đợc quấn quanh

một lõi cách điện phẳng , dẹt và dễ xác định số vòng dây .
- 8 đoạn dây dẫn nối có lõi bằng đồng và có vỏ cách điện , mỗi đoạn dài
khoảng 30cm .
+ Đối với cả lớp :- 1 đoạn dây dẫn bằng đồng dài 80cm , tiếtdiện1mm
2
- 1
đoạn dây thép dài 50cm , tiết diện 3mm
2
;- 1 cuộn dây hợp kim dài 10m tiết diện
0,1mm
2
.
C. Tiến trình lên lớp
I. ổn định lớp
II Bài cũ : Kiểm tra 15'
1. Giữa 2 điểmA,B có một hiệu điện thế 18V không đổi . Mắc // 2 điện trở
R1= 2

; R2=3

.
a. Tính điện trở tơng đơng của đoạn mạch trên ?
b. Tính cờng độ dòng điện qua mỗi điện trở ?
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
14
Giáo án Vật Lý

c. Nếu mắc thêm điện trở R' nối tiếp vào đoạn mạch // trên khi đó cờng độ
dòng điện chạy qua R' là 2A. Tính giá trị của R' ?
III. Bài mới :
Hoạt động học của HS Trợ giúp của GV
*Hoạt động 1
Tìm hiểu về công dụng của dây dẫn
và các loại dây dẫn thờng đợc sử
dụng .
- Các nhóm HS thảo luận :
a. Công dụng của dây dẫn trong các
mạch điện và trong các thiết bị điện
b. Các vật liệu đợc dùng để làm dây
dẫn .
* Hoạt động 2
Tìm hiểu điện trở của dây dẫn phụ
thuộc vào những yếu tố nào .
a. HS thảo luận nhóm :
? Các dây dẫn có điện trở không ? vì
sao ?
b. HS quan sát các đoạn dây dẫn khác
nhau nêu đợc các nhận xét và dự
đoán :
? Các đoạn dây dẫn này khác nhau ở
những yếu tố nào , điện trở của các
dây dẫn này liệu có nh nhau hay
không , những yếu tố nào của dây dẫn
có thể ảnh hởng tới điện trở của
dây ...
c. HS thảo luận tìm câu trả lời .
* Hoạt động 3

Xác định sự phụ thuộc của điện trở
vào chiều dài dây dẫn .
a. HS nêu dự kiến cách làm hoặc đọc
hiểu mục I phần II SGK
+ Câu hỏi gợi ý
- Dây dẫn đợc dùng để làm gì?
- Quan sát thấy dây dẫn ở đâu xung quanh
ta ?
+ Bằng vốn hiểu biết của mình nêu
tên các vật liệu có thể đợc dùng để làm
dây dẫn
+ Nếu đặt vào hai đầu dây dẫn một hiệu
điện thế U thì có dòng điện chạy qua nó
hay không ? Khi đó dòng điện này có một
cờng độ I nào đó hay không ? Khi đó dây
dẫn có một điện trở xác định hay không ?
+ HS quan sát (H7.1 SGK)
+ Y/c HS dự đoán xem điện trở của các
dây dẫn này có nh nhau hay không , nếu
có thì những yếu tố nào có thể ảnh hởng
tới điện trở của dây .
+ Câu hỏi :Để xác định sự phụ thuộc của
điện trở vào một trong các yếu tố thì phải
làm nh thế nào ?
+ Gợi ý : Khi tìm hiểu sự phụ thuộc của
tốc độ bay hơi của một chất lỏng vào một
trong các yếu tố là nhiệt độ , diện tích mặt
thoáng và gió thì làm nh thế nào ?
+ Từng nhóm HS nêu dự đoán theo Y/c
của C1 , ghi lên bảng .

+ Theo dõi , kiểm tra , giúp đỡ các nhóm
tiến hành TN , kiểm tra việc mắc mạch
điện , đọc và ghi kết quả đo vào bảng
1trong từng lần TN
+ Sau khi hoàn thành , Y/c mỗi nhóm đối
chiếu KQ thu đợc với
dự đoán đã nêu .
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
15
Giáo án Vật Lý

b. HS thảo luận nêu dự đoán nh Y/c
của C1 trong SGK .
c. HS tiến hành TN , đối chiếu KQ
thu đợc với dự đoán đã nêu theo Y/c
của C1 và nhận xét .
+HS nêu KL về sự phụ thuộc của điện trở
dây dẫn vào chiều dài dây

IV. Cũng cố
a. HS trả lời câu 2 ; b. HS làm câu3
c. HS đọc phần " Có thể em cha biết " ; d. Ghi nhớ phần cuối bài
V. Dặn dò
- Nắm nội dung bài học
- Làm bài tập C4 và bài tập trong SBT
- Xem trớc bài " Sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện dây dẫn "
Ngày soạn: 21/09/2006

Tiết 8: Sự phụ thuộc của điện trở vào tiết diện dây
dẫn
A. Mục tiêu
1.Suy luận đợc rằng các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng một loại
vật liệu thì điện trở của chúng tỷ lệ nghịch với tiết diện của dây .
2. Bố trí và tiến hành đợc TN kiểm tra mối quan hệ giữa điện trở và tiết diện
của dây dẫn .
3. Nêu đợc điện trở của các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng một
vật liệu thì tỷ lệ nghịch với tiết diện của dây .
B. Chuẩn bị
HS : - 2 đoạn dây dẫn bằng hợp kim cùng loại , có cùng chiều dài nhng có
tiết diện lần lợt là S1 và S2
- 1 nguồn điện 6V .
- công tắc
- 1 ampe kế có GHĐ 1,5 A và ĐCNN 0,1A
1 Vôn kế có GHĐ 10V và ĐCNN 0,1 V .
-7 đoạn dây dẫn nối có lõi bằng đồng và có võ cách điện , mỗi đoạn dài
khoảng 30cm .
- 2 chốt kẹp nối dây dẫn .
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
16
Giáo án Vật Lý

GV : Giáo án
D. Tiến trình lên lớp .
I. ổn định lớp
II. Bài cũ :

1.Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào ?
2. Phải tiến hành TN các dây dẫn nh thế nào để xác định sự phụ thuộc của
điện trở dây dẫn vào chiều dài của chúng ?
3. Các dây dẫn có cùng tiết diện và làm từ cùng một vật liệu phụ thuộc vào
chiều dài dây nh thế nào ?
III. Bài mới
Hoạt động học của HS Trợ giúp của GV
* Hoạt động 1
I. Nêu dự doán về sự phụ thuộc của
đện trở vào tiết diện
a. HS thảo luận : Cần phải sử dụng
các loại dây dẫn loại nào để tìm hiểu
sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào
tiết diện của chúng .
b. HS thảo luận nêu ra dự đoán về sự
phụ thuộc của dây dẫn vào tiết diện
của chúng .
- Tìm hiểu xem các điện trở hình 8.1
có đặc điểm gì và đợc mắc với nhau
nh thế nào .
* Hoạt động 2
II. Tiến hành TN kiểm tra dự đoán đã
nêu theo Y/c của C2
a. Từng nhóm HS mắc mạch điện có
sơ đồ nh hình 3 . Ghi các giá trị đo
vào bảng
b. Làm tơng tự với dây dẫn có tiết
diện S2 .
c. Tính tỷ số
1

2
S
S
=
d
d
và so sánh với
tỷ số
2
1
R
R
Từ KQ bảng 1 SGK .
IV . Cũng cố
K + -
R1=R2
Hình 8.1 .

b. K + -

R2
+ HS tìm hiểu các mạch điện trong
hình 8.1.
+ Giới thiệu các điện trở R1, R2, R3
trong các mạch điện hình 8.2
+ Từng nhóm HS nêu dự đoán theo
Y/c của câu 2 và ghi lên bảng các dự
đoán đó .

K + -

S1 R1
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
17
Giáo án Vật Lý

? Tiết diện của dây thứ 2 lớn gấp
mấy lần dây thứ nhất ?
? Vận dụng KL, so sánh điện trở của
hai dây .
Hình 8.3
KQ Đ HĐT
(V)
CĐDĐ
(A)
ĐTDD
(

)
DâyS1 U1= I1= R1=
DâyS2 U2= I2= R2=
- HS đọc phần có thể em cha biết .
- HS đọc phần ghi nhớ .
V . Dặn dò
- Nắm nội dung bài học

- Làm bài tập C5*, C6*
- Nghiên cứu trớc bài "Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây dẫn .
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
18
Giáo án Vật Lý

ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
19
Giáo án Vật Lý

Ngày soạn : 28/09/2006
Tiết 9: Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu làm dây
dẫn
A. Mục tiêu.
1. Bố trí và tiến hành đợc TN để chứng tỏ rằngđiện trở của các dây dẫn có cùng
chiều dài , tiết diện và đợc làm từ các vật liệu khác nhau thì khác nhau .
2. So sánh đợc mức độ dẫn điện của các chất hay các vật liệu căn cứ vào bảng giá
trị điện trở suất của chúng .
3. Vận dụng công thức R = p
s
l
để tính đợc một đại lợng khi biết các đại lợng
còn lại .
B. Chuẩn bị

+ Mỗi nhóm HS :
- 1 cuộn dây bằng mox , trong đó dây dẫn có tiếtdiện S=0,1mm
2
và có chiều
dài l= 2m đợc ghi rõ .
- 1 cuộn dây bằng nikê lin với dây dẫn cùng có tiết diện S = 0,1 mm
2
và chiều
dài l = 2m .
- 1 cuộn dây bằng nicrom với dây dẫn cùng có tiết diện S = 0,1 mm
2
và chiều
dài l= 2m .
- 1 nguồn điện 4,5 V
- 1 công tắc .
- 1 Ampekế có RHĐ 1,5 A và ĐCNN 0,1 A .
- 1 vôn kế có GHĐ 10V và ĐCNN 0,1V .
- 7 đoạn dây nối có lõi bằng đồng và có vỏ cách điện , mỗi đoạn dài khoảng
30cm .
- 2 chốt kẹp nối dây dẫn .
C. Tiến trình lên lớp
I. ổn định lớp
II. Bài cũ :
1 .Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào ?
2. Phải tiến hành TN với các dây dẫn có đặc điểm gì để xác định sự phụ thuộc
của điện trở dây dẫn vào tiết diện của chúng ?
3. Các dây dẫn có cùng chiều dài và làm từ cùng một vật liệu phụ thuộc vào
tiết diện dây nh thế nào ?
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
20
Giáo án Vật Lý


III. Bài mới
Hoạt động học của HS Trợ giúp của GV

* Hoạt động 1.
I. Tìm hiểu sự phụ thuộc của điện trở
vào vật liệu làm dây dẫn .
a. HS quan sát các đoạn dây dẫn có
cùng chiều dài , cùng tiết diện nhng
làm từ các vật liệu khác nhau và trả
lời C1 .
b. Từng nhóm HS trao đổi ,vẽ sơ đồ
mạch điện để xác định điện trở của
dây dẫn .
c. mỗi nhóm lập bảng ghi kết quả đo
đợc đối với 3 lần TN xác định điện
trở .
d. Từng nhóm tiến hành TN
e. Từng nhóm nêu nhận xét và rút ra
kết luận .
* Hoạt động 2
II. Tìm hiểu về điện trở suất .
a . HS đọc SGK để tìm hiểu về đại l-
ợng đặc trng cho sự phụ thuộc của
điện trở vào vật liệu làm dây dẫn .

b. HS tìm hiểu bảng điện trở suất của
một số chất và trả lời câu hỏi .
c. Từng HS làm C2
+ Cho HS quan sát các đoạn dây có
cùng chiều dài , cùng tiết diện nhng
làm bằng các vật liệu khác nhau .
+ HS vẽ sơ đồ mạch điện , lập bảng ghi
KQ , tiến hành TN theo nhóm .
+ HS nêu nhận xét rút ra KL :
- Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào
vật liệu làm dây dẫn .
? Sự phụ thuộc của điện trở vào vật liệu
làm dây dẫn đợc đặc trng bằng đại lợng
nào ?
? Đại lợng này có trị số đợc xác định
nh thế nào ?
? Đơn vị của đại lợng này là gì ?
? Nêu nhận xét về trị số điện trở suất
của kim loại và hợp kim có trong
bảng1 SGK .
Điện trở suất của đồng là1,7.10

m
có ý nghĩa gì ?
Trong số các chất đợc nêu trong bảng
thì chất nào dẫn điện tốt nhất ?
Tại sao đồng đợc dùng để làm lõi dây
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà

Trang
21
Giáo án Vật Lý

nối của các mạch điên.

Bảng 1 : Điện trở suất ở 20
o
C của một số chất .
Kim loại p (

m ) Hợp kim p (

m )
Bạc 1,6.10
-8
Nikêlin 0,40.10
-6
Đồng 1,7. 10
-8
Manganin 0,43.10
-6
Nhôm 2,8.10
-8
Constantan 0,50.10
-6
Von fam 5,5.10
-8
Nicrom 1,10.10
-6

Sắt 12,0.10
-8
* Hoạt động3
III. Công thức điện trở .
a. Tính theo bớc 1
b. Tính theo bớc 2
c. Tính theo bớc 3
d. Rút ra công thức tính điện trở của dây dẫn và nêu đơn vị đo các đạil-
ợng có trong công thức .
Bảng 2

Các bớc
tính
Dây dẫn ( Đợc làm từ vật liệu có
điện trở suất p )
Điện trở của
dây dẫn (

)
1 Chiều dài 1m Tiết diện 1m
2
R1= p
2 Chiều dài l ( m) Tiết diện 1m
2
R2= pl
3 Chiều dài l ( m) Tiết diện S (m
2
)
R= p
s

l
IV. Cũng cố luyện tập :
- Công thức tính tiết diện tròn của dây dẫn theo đờng kính
d: S =

r
2
=

4
2d
- Đổi đơn vị 1mm
2
= 10
-6m2

- Tính toán với luỹ thừa của 10 .
? Đại lợng nào cho biết sự phụ thuộc của điện trở dây dẫn vào vật liệu làm dây
dẫn ?
? Căn cứ vào đâu để nói chất này dẫn điện tốt hơn hay kém hơn chất kia ?
? Điện trở của dây dẫn đợc tính theo ncông thức nào ?
V . Dặn dò
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
22
Giáo án Vật Lý

- Nắm nội dung bài học .

- Làm bài tập về nhà C5, C6
- Nghiên cứu trớc bài " Biến trở - Điện trở dùng trong kỷ thuật "
* ******************************
Ngày soạn : 28/09/2006
Tiết 10: Biến trở - Điện trở dùng trong kỹ thuật
A. Mục tiêu
1. Nêu đợc biến trở là gì ? Nguyên tắc hoạt động của biến trở .
Mắc đợc biến trở vào mạch điện để điều chỉnh cờng độ dòng điện chạy qua
mạch .
Nhận ra đợc các điện trở dùng trong kỷ thuật .
2. Mắc và vẽ sơ đồ mạch điện có sử dụng biến trở .
3. HS ham hiểu biết . Sử dụng an toàn điện .
B. Chuẩn bị
+ Mỗi nhóm HS :
-1 biến trở con chạy ( 20

-2A ) .
- 1 nguồn điện 3V .
- 1 bóng đèn 2,5V-1W .
- 1 công tắc
- 7 đoạn dây nối
- 3 điện trở kỷ thuật có ghi trị số
- 3 điện trở kỷ thuật loại có các vòng màu .
+ GV :
- Một số loại biến trở : Tay quay, con chạy, chiết áp.
- Tranh phóng to các loại biến trở.
C. Tiến trình lên lớp
I. ổn định
II. Bài cũ :
1.Điện trở của dây dẫn phụ thuộc vào những yếu tố nào ? Phụ thuộc nh thế nào ?

Viết công thức biểu diễn sự phụ thuộc đó .
2. Từ công thức trên , theo em có những cách nào để làm thay đổi điện trởcủa
dây dẫn.
III. Bài mới .
Hoạt động học của HS Trợ giúp của GV
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
23
Hoạt động 1 I. Biến trở
1. Tìm hiểu cấu tạo và HĐ của
biến trở .
- HS quan sát tranh :
C1. Các loại biến trở : Con chạy ,
tay quay, biến trở than
- GV treo tranh vẽ các loại biến
trở
( Hình 10.1 -Tr28 SGK )
-
GV đa ra các loại biến trở thật ,HS
nhận dạng
Giáo án Vật Lý


- Nhận dạng các loại biến trở .
- HS thảo luận nhóm trả lời C2.
- Y/c HS chỉ ra đợc 2 chốt nối với hai
đầu cuộn dây của biến trở là đầu A,B
trên hình vẽ

Nếu mắc 2 đầu A,B
của cuộn dây này nối tiếp vào mạch
điện thì khi dịch chuyển con chạy C
không làm thay đổi chiều dài cuộn
dây có dòng điện chạy qua

Không
có tác dụng làm thay đổi điện trở .
- HS chỉ ra các chốt nối của biến
trở khi mắc vào mạch điện và giải
thích vì sao phải mắc theo các chốt
đó ?
Hoạt động 2 : Sử dụng biến trở để
điều chỉnh cờng độ dòng điện .
-HS quan sát biến trở của nhóm
mình , đọc số ghi trên biến trở .
- HS trả lời C5 .
+ HS mắc mạch điện theo sơ đồ , làm
TN theo hớng dẫn C6

+ HS làm TN theo các bớc : Theo
dõi độ sáng của bóng đèn

Khi
di chuyển con chạy

R thay đổi

I

trong mạch thay đổi .
Hoạt động3 : Nhận dạng 2 loại
điện trở dùng trong kỷ thuật .
a. HS Trả lời C7 .
b. Từng HS thực hiện C8 để nhận
biết 2 loại điện trở KT
+ Nhận dạng điện trở qua dấu hiệu
- Có trị số ghi ngay trên điện trở .
- Trị số đợc thể hiện bằng các vòng
màu trên điện trở .
- HS trả lời câu hỏi 2.
+ Cấu tạo chính của biến trở .
+ Chỉ ra 2 chốt nối với hai đầu cuộn
dây của các biến trở , chỉ ra con chạy
của biến trở .
+Nếu mắc 2 đầu A,B của cuộn dây này
nối tiếp vào mạch điện thì khi dịch
chuyển con chạy C , Biến trở có tác
dụng thay đổi điện trở không

Muốn biến trở con chạy có tác
dụng làm thay đổi điện trở phải mắc nó
vào mạch điện qua các chốt nào
- HS trả lời C4:
- Y/C HS quan sát , cho biết số ghi trên
biến trở , giải thích ?
( 20

-2A) là điện trở lớn nhất của
biến trở là 20

, cờng độ dòng điện tối
đa qua biến trở là 2A .
- Y/c HS trả lời C5 .
? Biến trở là gì ? Biến trở có thể
đợc dùng làm gì ?
? Nếu lớp than hay lớp kim loại dùng
để chế tạo các điện trở KT mà rất
mỏng thì các lớp này có tiết diện nhỏ
hay lớn ?
? Khi đó tại sao lớp than hay kim loại
có thể có trị số điện trở lớn ?
- Y/c HS đọc trị số của điện trở
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
24
Giáo án Vật Lý

Hoạt động4 : Luyện tập
HS làm Bài 10 SBT -Tr 15 .
Tóm tắt :
Biến trở ( 50

- 2,50A )
+ p = 1,1.10
-6

m .
+ l =50m.
a) Giải thích ý nghĩa con số
b) Umax =
c) S =
Giải :
a. 50

là điện trở lớn nhất của biến trở
2,5A là cờng độ dòng điện
b. Hiệu điện thế lớn nhất :
Umax = I max.Rmax =
2,5.50=125(V)
c. Từ công thức :
R = p.
S
l


S =
R
lp.
= 1,1.10
-6
.
50
50

S
= 1,1.10

-6
m
2
=1,1mm
2

IV. Dặn dò
+ Đọc phần có thể em cha biết
+ Ôn lại các bài đã học .
+ Làm tiếp bài tập 10SGK
+ Chuẩn bị bài " Bài tập vận dụng định luật ôm "
ơ

Nguyễn Văn Hùng - THCS Nguyễn Tri Ph ơng - Đông Hà
Trang
25