Nghiên cứu đề xuất phương án phân bổ tài nguyên nước và giải pháp quản lý tổng hợp tài nguyên nước cho thành phố cần thơ

B GIÁO D C VÀ ÀO T O

TR

B NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN

NG

I H C THU L I
---------------

MAI VI T B O

NGHIÊN C U
XU T PH
NG ÁN PHÂN B
TÀI NGUYÊN N
C VÀ GI I PHÁP QU N LÝ
T NG H P TÀI NGUYÊN N
C CHO
THÀNH PH C N TH

LU N V N TH C S

H CHÍ MINH, 2015


B GIÁO D C VÀ ÀO T O

TR

B NÔNG NGHI P VÀ PHÁT TRI N NÔNG THÔN

NG

I H C THU L I

MAI VI T B O

NGHIÊN C U
XU T PH
NG ÁN PHÂN B
TÀI NGUYÊN N
C VÀ GI I PHÁP QU N LÝ
T NG H P TÀI NGUYÊN N
C CHO
THÀNH PH C N TH
Chuyên nghành: Quy ho ch và Qu n lý tài nguyên n
Mã s : 60-58-0212

LU N V N TH C S
Ng

i h ng d n khoa h c
TS. Nguy n Ngh a Hùng
PGS.TS Võ Kh c Trí

H Chí Minh, 2015

c

L IC M
Tr

N

c tiên h c viên xin g i l i c m n đ n Tr

Tp H Chí Minh, Khoa K thu t tài nguyên n

ng

c, Phòng

i h c Th y l i c s 2
ào t o

i h c và Sau đ i

h c cùng quý th y và cô giáo đã t o đi u ki n thu n l i, giúp đ cho h c viên trong
th i gian h c t p, nghiên c u và hoàn thành Lu n v n Th c s .
V i lịng kính tr ng và bi t n sâu s c, h c viên xin g i l i c m n t i th y
h

ng d n TS. Nguy n Ngh a Hùng và th y PGS.TS Võ Kh c Trí đã t n tình giúp đ

h c viên t nh ng b

c đi đ u tiên xây d ng ý t

ng nghiên c u, c ng nh trong su t

quá trình nghiên c u và hoàn thành lu n v n t t nghi p. Th y đã luôn ng h , đ ng
viên, h tr và t o đi u ki n t t nh t đ h c viên hoàn thành lu n v n t t nghi p.
H c viên xin g i l i c m n chân thành t i anh ch em đ ng nghi p Trung tâm
Nghiên c u Phát tri n H t ng K thu t Nông thôn thu c Vi n Khoa h c Th y l i
mi n Nam đã có nh ng ý ki n đóng góp h t s c thi t th c và nhi t tình đ h c viên
hồn thành lu n v n.
có th hồn thành đ tài lu n v n th c s m t cách hoàn ch nh, bên c nh s
n l c c g ng c a b n thân cịn có s đ ng viên ng h c a gia đình và b n bè, đ ng
nghi p trong su t th i gian h c t p. Qua đây, h c viên xin g i l i c m n sâu s c t i
ng

i thân trong gia đình và b n bè.
Do h n ch v th i gian, ki n th c khoa h c và kinh nghi m th c t c a b n

thân nên lu n v n không th tránh kh i nh ng thi u sót. H c viên r t mong nh n đ
ý ki n đóng góp và trao đ i chân thành giúp h c viên hoàn thi n lu n v n.
Xin trân tr ng c m n!
Tp. HCM, Ngày

tháng

H C VIÊN

Mai Vi t B o

n m 2015

c

B N CAM K T
Tôi tên: Mai Vi t B o
H c viên l p: CH-20Q – Tr

ng

i h c Th y L i – C s 2

Tôi xin cam đoam lu n v n th c s v i đ tài “Nghiên c u đ xu t ph
phân b tài nguyên n

c và gi i pháp qu n lý t ng h p tài nguyên n

ng án

c cho Thành

ph C n Th ” là cơng trình nghiên c u c a b n thân v i s ch d n c a Giáo viên
h

ng d n. Các tài li u, thông tin không ph i c a b n thân đ u có trích d n ngu n c

th .
Tp. HCM, Ngày

tháng

H C VIÊN

Mai Vi t B o

n m 2015


M CL C
M

U .........................................................................................................................2

1. Tính c p thi t c a lu n v n ....................................................................................2
2. M c tiêu c a đ tài ..................................................................................................4
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u .........................................................................4

4. K t qu d ki n đ t đ
CH

c .......................................................................................4

NG 1 T NG QUAN.........................................................................................5

1.1 V TRÍ

A LÝ,

A HÌNH

A M O ...............................................................5

1.1.1 V trí đ a lý ............................................................................................................5
1.1.2
1.2

a hình đ a m o ..................................................................................................5
A CH T TH

1.3 KHÍ T

NH

NG .................................................................................6

NG, TH Y V N....................................................................................7

1.3.1

c đi m khí t

1.3.2

c đi m Th y v n ...............................................................................................7

1.4
1.4.1

ng, khí h u.................................................................................7

C I M DÂN SINH – KINH T XÃ H I ...................................................17
n v hành chính, dân s và v n đ đ nh c ....................................................17

1.4.2 Lao đ ng, thu nh p .............................................................................................18
1.4.3 Y t , giáo d c, s c kh e c ng đ ng ....................................................................20
1.4.4

i n, n

c sinh ho t và v sinh môi tr

ng ......................................................21

1.4.5 C c u và tình hình phát tri n kinh t ................................................................22
1.4.6 Hi n tr ng m t s ngành kinh t chính ..............................................................23
1.5 T NG QUAN V NGHIÊN C U
N QU N LÝ T NG H P TÀI
NGUYÊN N
C TRÊN TH GI I VÀ TRONG N
C .....................................27
1.5.1 Các nghiên c u v qu n lý t ng h p tài nguyên n

c trên th gi i ..................27

1.5.2 Qu n lý t ng h p tài nguyên n

c

Vi t Nam ..................................................28

1.5.3 Qu n lý t ng h p tài nguyên n

c

Thành ph C n Th .................................29

CH
NG 2 XÁC NH NHU C U N
C VÀ ÁNH GIÁ KH N NG C P
N
C CHO THÀNH PH C N TH ....................................................................30
2.1

ÁNH GIÁ HI N TR NG KHAI THÁC VÀ KH N NG ÁP

2.2 PHÂN LO I VÀ XÁC
2.2.1 Phân lo i các đ i t

NH CÁC
ng dùng n

2.2.2 Xác đ nh các ngành dùng n
2.3 TÍNH TỐN NHU C U S
2.3.1 Tính tốn nhu c u n

IT

NG S

D NG N

NG ........30
C ...........31

c ...................................................................31

c ..........................................................................32
D NG N

C ......................................................34

c theo đ a gi i hành chính qu n/huy n ..........................42


2.3.2 T ng nhu c u n

c 2012 và d ki n 2020 .........................................................51

2.4 TÍNH TỐN CÂN B NG N
2.4.1

C ......................................................................52

xu t, phân tích các k ch b n tính tốn cân b ng n

c .................................52

2.4.2 Mơ hình tính tốn ng d ng ...............................................................................53

2.4.3 K t qu tính tốn cân b ng n

c mùa ki t .........................................................57

CH
NG 3 NGHIÊN C U
XU T PH
NG ÁN PHÂN B
TÀI
NGUYÊN N
C VÀ GI I PHÁP QU N LÝ T NG H P TÀI NGUYÊN
N
C CHO TP C N TH .......................................................................................64
3.1 PH

NG ÁN PHÂN B

3.1.1 Quan đi m và đ nh h

TÀI NGUYÊN N

C .............................................64

ng phân b tài nguyên n

c .........................................64

3.1.2 Nguyên t c phân b tài nguyên n

c .................................................................65

3.2 TH

NG H P H N HÁN, THI U N

T

U TIÊN TRONG TR

3.2.1 Nguyên t c s d ng ngu n n
3.2.2 Th t

c ........................................................................66

u tiên trong chia s , phân b tài nguyên n

3.3 TÍNH TOÁN PHÂN B

C ...66

TÀI NGUYÊN N

3.3.1 Các k ch b n phân b tài nguyên n

c .....................................67

C ...............................................67

c vùng nghiên c u ..................................67

3.3.2 Phân b tài nguyên n c th i đi m hi n t i ng v i nhu c u n c n m 2012
(K ch b n 1) ...................................................................................................................68
3.3.3 Phân b tài nguyên n c cho nhu c u dùng n c n m 2020 ng v i đi u ki n
ngu n c p n c n m ki t n c 2005 (k ch b n 2) ........................................................71
3.4 GI I PHÁP QU N LÝ T NG H P TÀI NGUYÊN N
C CHO THÀNH
PH C N TH ...........................................................................................................73
3.4.1 Gi i pháp qu n lý t ng h p tài nguyên n
3.4.2 Ki m soát hi u qu dùng n
3.4.3 Cơng tác ki m sốt tr l

c .....................................................73

c ...........................................................................75
ng, phân ph i n

c h p lý .......................................88

K T LU N ..................................................................................................................90
KI N NGH .................................................................................................................90
TÀI LI U THAM KH O...........................................................................................92


DANH M C CÁC HÌNH V VÀ

TH

Hình 1-1. B n đ hành chính thành ph C n Th .........................................................5
Hình 2-1. C c u dùng n

c c a các ngành- Hi n tr ng ............................................41

Hình 2-2. C c u dùng n

c c a các ngành- 2020 .....................................................41

Hình 2-3.

th yêu c u dùng n

c Thành ph C n Th ...........................................52

Hình 2-4. C u trúc mơ hình th y l c .............................................................................54
Hình 2-5. S đ tính tốn th y l c tồn BSCL ...........................................................58
Hình 2-6. K t qu tính tốn h s Nash-Sutcliffe trên tồn đ ng b ng ........................59
Hình 3-1. C u trúc ph n m m ArcGis ...........................................................................76
Hình 3-2. Ngơn ng l p trình vi t trên Microsort Visual .............................................76
Hình 3-3. Ch

ng trình qu n lý thơng tin TNN ............................................................77

Hình 3-4. T ng quan ch

ng trình qu n lý thơng tin TNN ...........................................78

Hình 3-5. Minh h a 9 ch c n ng chính c a ch

ng trình Qu n lý TNNM ..................78

Hình 3-6. Minh h a ch c n ng M b n đ HT s d ng đ t .........................................79

Hình 3-7. Ch c n ng trong b n đ HT s d ng đ t .....................................................79
Hình 3-8. Ch c n ng trong b n đ Th nh

ng ...........................................................80

Hình 3-9. Ch c n ng trong Kênh r ch và Hành chính .................................................80
Hình 3-10. Ch c n ng trong B n đ ch t l

ng n

c m t theo BOD5 .......................81

Hình 3-11. Minh h a ch c n ng M b n đ 38 đi m đo ch t l

ng n

c ..................81

Hình 3-12. Ch c n ng M b n đ v trí 38 đi m đo và kích ho t truy v n thơng tin ...82
Hình 3-13. Minh h a vi c truy v n thông tin t ng đi m ...............................................82
Hình 3-14. Hi n th thơng tin v v trí ch t l

ng n

c ................................................83

Hình 3-15. Minh h a vi c ch n công c “C p phép s d ng n

c m t”.....................84

Hình 3-16. i n thơng tin cá nhân hay t ch c đ ng ký s d ng n
Hình 3-17. K t qu c p phép cho đ i t

c ........................84

ng có nhu c u ...............................................85

Hình 3-18. In k t qu c p phép .....................................................................................86
Hình 3-19. Minh h a ch c n ng m các quy chu n, tiêu chu n...................................86
Hình 3-20. Các TCVN v ch t l

ng n

c ...................................................................87

Hình 3-21. Thơng tin khai thác tài ngun n

c trên kênh...........................................88

Hình 3-22. S đ qu n lý theo c m, HTX dùng n

c ..................................................89

DANH M C CÁC B NG BI U
B ng 1-1. Kh n ng xu t hi n H > = 3,0 m và 3,5 m tr m Châu

c .........................10


B ng 1-2. Kh n ng xu t hi n đ nh l (%)

B ng 1-3. Th i gian duy trì c p m c n
B ng 1-4. M c n

c bình quân tháng

m t s n i...............................................10

cl

m t s n i ..........................................11

m t s n i Cao đ : Hòn d u .......................12

B ng 1-5. T n s xu t hi n h n (7,10,15) ngày (ch tiêu X<= 3mm/ngày) (%) ...........13
B ng 1-6. T n s xu t hi n h n (7,10,15) ngày (ch tiêu X<= 3mm/ngày) (%) ...........13
B ng 1-7.

c tr ng m c n

B ng 1-8. M c n

c cao nh t n m m t s v trí ..........................................14

c l n nh t n a tháng mùa l n m 1996

m t s v trí ..................15

B ng 1-9. Th i gian b t đ u và k t thúc ng p l m t s v trí ......................................16
B ng 1-10. Lao đ ng và c c u lao đ ng (ng

i) ........................................................18

B ng 1-11. T ng s n ph m bình quân đ u ng

i .........................................................19

B ng 1-12. C c u t ng giá tr s n xu t qua các n m theo thành ph n kinh t (%) ....23
B ng 2-1. L u l
B ng 2-2.

ng bình quân k tri

nh m c s d ng n

ngày m t s v trí ..........................................30

c cho sinh ho t .........................................................33

B ng 2-3. Nhu c u n

c cho nông nghi p ....................................................................34

B ng 2-4. Nhu c u n

c cho công nghi p ....................................................................35

B ng 2-5. Nhu c u n

c sinh ho t ................................................................................35

B ng 2-6. K t qu tính tốn th i gian c p và thốt n

c .............................................36

B ng 2-7. K t qu tính tốn các thơng s thốt, c p cho vùng tơm-lúa .......................37
B ng 2-8. K t q a tính tốn các thơng s thốt, c p cho vùng tơm..............................38
B ng 2-9. Nhu c u n

c nuôi tr ng th y s n ...............................................................39

B ng 2-10. Nhu c u n

c d ch v du l ch .....................................................................39

B ng 2-11. T ng nhu c u n

c cho các đ i t

B ng 2-12. T ng nhu c u n

c qu n Ninh Ki u 2012 ..................................................42

B ng 2-13. T ng nhu c u n

c qu n Ninh Ki u 2020 ..................................................42

B ng 2-14. T ng nhu c u n

c qu n Bình Th y 2012..................................................43

B ng 2-15. T ng nhu c u n

c qu n Bình Th y 2020..................................................43

B ng 2-16. T ng nhu c u n

c qu n Ơ Mơn 2012 .......................................................44

B ng 2-17. T ng nhu c u n

c qu n Ô Môn 2020 .......................................................44

B ng 2-18. T ng nhu c u n

c qu n Cái R ng 2012 ...................................................45

B ng 2-19. T ng nhu c u n

c qu n Cái R ng 2020 ...................................................45

B ng 2-20. T ng nhu c u n

c qu n Th t N t 2012 ....................................................46

B ng 2-21. T ng nhu c u n

c qu n Th t N t 2020 ....................................................46

B ng 2-22. T ng nhu c u n

c huy n C

ng .......................................................40

2012 ......................................................47


B ng 2-23. T ng nhu c u n

c huy n C

...............................................................47

B ng 2-24. T ng nhu c u n

c huy n V nh Th nh 2012 ..............................................48

B ng 2-25. T ng nhu c u n

c huy n V nh Th nh 2020 ..............................................48

B ng 2-26. T ng nhu c u n

c huy n Phong i n 2012 .............................................49

B ng 2-27. T ng nhu c u n

c huy n Phong i n 2020 .............................................49

B n 2-28. T ng nhu c u n

c huy n Th i Lai 2012 .....................................................50

B ng 2-29. T ng nhu c u n

c huy n Th i Lai 2020 ...................................................50

B ng 2-30. T ng nhu c u n

c Thành ph C n Th – Hi n tr ng 2012 .....................51

B ng 2-31. T ng nhu c u n

c Thành ph C n Th – 2020 ........................................51

B ng 2-32. M c hi u qu c a mô hình theo Nash – Sutcliffe .......................................59
B ng 2-33. T ng h p tính tốn cân b ng n

c các sơng/kênh chính (K ch b n 1) .....60

B ng 2-34. T ng h p tính tốn cân b ng n

c các sơng/kênh chính (K ch b n 2) .....62

B ng 3-1. T ng h p nhu c u và kh n ng đáp ng c a ngu n c p .............................64
B ng 3-2. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Qu n Ninh Ki u 2012 ..68

B ng 3-3. T l và l u l

ng phân b t các sơng, kênh cho Qu n Bình Th y 2012 ..68

B ng 3-4. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Qu n Cái R ng 2012 ...69

B ng 3-5. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Qu n Ơ Mơn 2012........69

B ng 3-6. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Qu n Th t N t 2012.....69

B ng 3-7. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Huy n C

2012 ......69

B ng 3-8. T l và l u l ng phân b t các sông, kênh cho Huy n V nh Th nh 2012
.......................................................................................................................................70
B ng 3-9. T l và l u l ng phân b t các sông, kênh cho Huy n Phong i n 2012
.......................................................................................................................................70
B ng 3-10. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Huy n Th i Lai 2012 .70

B ng 3-11. T ng l u l ng phân b t các sông, kênh mùa ki t 2012 vùng nghiên c u

.......................................................................................................................................70
B ng 3-12. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Qu n Ninh Ki u 2020 71

B ng 3-13. T l và l u l

ng phân b t các sơng, kênh cho Qu n Bình Th y 2020 71

B ng 3-14. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Qu n Cái R ng 2020 .71

B ng 3-15. T l và l u l

ng phân b t các sơng, kênh cho Qu n Ơ Môn 2020 .....71

B ng 3-16. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Qu n Th t N t 2020...71

B ng 3-17. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Huy n C

2020 ....72

B ng 3-18. T l và l u l ng phân b t các sông, kênh cho Huy n V nh Th nh 2020
.......................................................................................................................................72

B ng 3-19. T l và l u l ng phân b t các sông, kênh cho Huy n Phong i n 2020
.......................................................................................................................................72
B ng 3-20. T l và l u l

ng phân b t các sông, kênh cho Huy n Th i Lai 2020 .72

B ng 3-21. T ng l u l ng phân b t các sông, kênh mùa ki t 2020 vùng nghiên c u
.......................................................................................................................................73


DANH M C CÁC T , C M T
BSCL
Tp
TGLX
KHTLMN
QL
TNN
XNM
HT
HTX
NCN

:
:
:
:
:
:
:

:
:
:

VI T T T

ng b ng sông C a Long
Thành ph
T Giác Long Xuyên
Khoa h c Th y l i mi n Nam
Qu c l
Tài nguyên n c
Xâm nh p m n
Hi n tr ng
H p tác xã
Nhu c u n c


2
M
N

U

c là y u t quan tr ng đ i v i s phát tri n kinh t - xã h i m i qu c gia,

vùng, lãnh th . Tuy nhiên, th c t có 97,5% l
chúng h u h t đ

c ch a

đ id

ng n

ng, có 2,5% l

c trên Th gi i là n

ng n

c trên Th gi i là n

trong đó: 70% là n m trong tuy t và núi b ng; 29,7% là n
n

c ng t đ

i v i Thành ph C n Th , n

c ng t,

c ng m, ch 0,3% l

c ch a trong các h th ng sơng ngịi, h ch a và ngu n n

đã b suy gi m và ô nhi m làm gi m hi u qu s d ng n

c m n và

ng

c t nhiên

c.

c là m t trong nh ng ngu n tài nguyên đ c bi t

quan tr ng, g n li n v i l ch s hình thành, đi u ki n t nhiên, an sinh xã h i và t

ng

lai c a Thành ph . Phát tri n kinh t - xã h i, phát tri n đô th , khu dân c t p trung,
gia t ng c s s n xu t, khu/c m cơng nghi p thì vi c khai thác, s d ng n
gia t ng trong khi ngu n n

c m t, n

cd

c c ng

i đ t là h u h n và đang ch u tác đ ng

c a bi n đ i khí h u và c a vi c khai thác s d ng n

c

th

ng ngu n sông Mê

Công.
V i quan đi m đ y nhanh t c đ phát tri n kinh t - xã h i t i n m 2020 và đ nh
h

ng 2030 c a TP. C n Th . N u khơng có ph

ng án qu n lý khai thác ngu n n

m t cách h p lý, s d n đ n tính b n v ng c a ngu n n

c

c không đ m b o, v lâu dài

d n đ n nh ng nguy c suy thoái, c n ki t, đ n đ n c nh tranh, tranh ch p v ngu n
n

c nh h

ng l n t i đ i s ng c a ng

i dân và quá trình phát tri n chung c a

Thành ph .
Ngoài vi c thi u h t ngu n n

c, thì ng p l t trong mùa l và tri u c

ng hi n

đang đe d a đ n TP. C n Th , n i t p trung nhi u tài s n có giá tr , đ i s ng an sinh
đang b đe d a. H n th n a, s t l c ng là m t trong nh ng v n đ nóng và đ u t
cho s t l c ng đã đ

c quan tâm th c hi n t r t lâu. Tuy nhiên, do t p quán ng

i

dân s ng ven sông r ch, đi u ki n đ a ch t y u, th y v n dòng ch y ph c t p nên s t l
v n luôn là v n đ th

ng tr c đang c n ph i có gi i pháp t ng th . Bên c nh ng p l t

đô th và s t l , do đ c thù h th ng kênh r ch ch ng ch t đ ng th i s n xu t công
nghi p và sinh ho t đ u s d ng ngu n n

c m t ch y u đ làm s ch môi tr

s n xu t, đ sinh ho t là nguyên nhân làm t ng nguy c ô nhi m tài nguyên n

ng, đ
c.

1. Tính c p thi t c a lu n v n
Tài nguyên n

c

Tp.C n Th ch y u là n

(sơng/ r ch, ao h ). Trong đó n

c m a, n

cd

i đ t và n

cm t

c m t đóng vai trò h t s c quan tr ng trong môi


3
tr

ng sinh thái, phát tri n c a các ngành, cung c p ngu n s ng cho h n 1,22 tri u

dân. Có th nói so v i nh ng thành ph lo i I khác
nhiên u đãi h n, ngu n n

n

c ta, Tp.C n Th đ

c thiên

c d i dào, thu n l i cho vi c phát tri n các ngành công,

nông nghi p, đ c bi t là phát tri n du l ch, C n Th n i ti ng là đô th c a mi n sông
n

c.
N

Tp. C n Th n m chung trong l u v c l n là sông Mê Cơng, cùng

cm t

chung dịng n
mà ngu n n

c m n bi n ông và bi n Tây đ i v i tồn vùng BSCL. Chính vì v y
c m t c a C n Th ch u s

nh h

ng r t l n c a ch đ dịng ch y

sơng C u Long, ch đ th y tri u bi n ông và bi n Tây. N
xu h

cm t

TP. C n Th có

ng bi n đ ng theo khơng gian và th i gian r t l n. Do h th ng ao h khơng có

nhi u, n

c m t ch y u đ

c l u thông liên t c trên các h th ng sơng chính, kênh

tr c… Ngu n n

c d i dào, bi n đ ng th

vì v y mà kh i l

ng và ch t l

ng n

ít, phù sa trong n

c có hàm l

ng th p, n

ng xuyên theo mùa, theo th y tri u, chính

c m t c ng không n đ nh. V mùa khô, n

c x th i t các ngu n công nghi p, nông

nghi p, nuôi tr ng th y s n, đã làm cho m t s vùng b ô nhi m. V mùa l , n
nhi u, do không có h đi u hịa, n

làm cho h th ng n

c

c m t nhi u gây ng p l t

c

các vùng nông thôn,

c tràn b , phá v b bao, đê bao c ng b ng, dịng ch y có c

ng

đ l n làm s t l b sông,…
Trong nh ng n m g n đây, bi n đ ng b t th

ng c a th i ti t và khí h u, nh ng

khai thác khơng có ki m sốt trong vùng và trên l u v c sơng Mê Cơng, chính vì v y
mà tài ngun n
l n kh i l

cm t

Tp. C n Th ngày càng có d u hi u gi m v c ch t l

ng. Trong khi đó nhu c u dùng n

ng

c c a các ngành, các h dân ngày m t

cao lên, địi h i ph i có s phân b h p lý v ngu n n

c. Vi c x th i đang di n ra

quy t li t, đ c bi t là x th i do công nghi p, nuôi tr ng th y s n, s n xu t lúa,… đang
là nh ng nguy c ti m n cho s ơ nhi m ngu n n

c.

Nhìn chung c s h t ng đ phân ph i và b o v ngu n tài nguyên n
r t h n ch , các ngành s d ng n
n i. Vi c b o v ngu n n
b ngu n n
c a nh h
tình hình n

c m t cịn

c m t ch a có tính t ng th , n m r i rác

c m t, qu n lý ngu n n

c (tr l

ng và ch t l

nhi u

ng), phân

c cho các ngành s d ng là h t s c quan tr ng. Bên c nh đó, s đe d a
ng do bi n đ i khí h u trong tồn l u v c sơng Mê Cơng, n
c ng t s khan hi m trong mùa ki t, n

c bi n dâng,

c m n trên sông H u s đ

cđ y

lên cao 30-40 km n a, khi đó Tp. C n Th s b nhi u y u t tác đ ng đ n ngu n n

c


4
m t. Vì l đó, tài ngun n

c t ch thiên nhiên ban t ng tr thành th y tai đ i v i

c ng đ ng.
Vi t Nam nói chung và đ a bàn Thành ph C n Th nói riêng tài nguyên n
ng t ngày càng khan hi m, l i th

c

ng xuyên tr c ti p ch u các tác đ ng tiêu c c, trong

khi đó đ phù h p v i s bùng n phát tri n kinh t nh hi n nay thì nhu c u s d ng
n

c luôn t ng theo c hai ph

ng di n là m c đ và ph m vi. Bài toán cân b ng cung

- c u s ph c t p, khó kh n. Trong tr
nhi m, ngu n tài nguyên n

ng h p b t l i: ngu n c p n

c t i TP. C n Th c ng c n ph i đ

c c n ki t ho c ơ
c tính tốn phân b

m t cách phù h p nh t.
Do v y, đ tài: “Nghiên c u đ xu t ph
gi i pháp qu n lý t ng h p tài nguyên n
thi t và đ

ng án phân b tài nguyên n

c và

c cho Thành ph C n Th ” là r t c n

c ch n làm n i dung c a lu n v n Th c s nh m tr l i các v n đ nêu trên.

2. M c tiêu c a đ tài
ánh giá th c tr ng: nhu c u, khai thác và tính tốn cân b ng n

c trên h th ng

sông, kênh, r ch c a thành ph C n Th
Tính tốn phân b , đ xu t gi i pháp qu n lý t ng h p ngu n tài nguyên n

c

m t m t cách h p lý cho thành ph C n Th .
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u
it

ng c a đ tài là toàn b tài nguyên n

đ ng theo th i gian và không gian nên đ i t

cm t

Tp. C n Th , do s bi n

ng nghiên c u này cịn có các đ i t

ng

liên quan nh hi n tr ng sông, kênh r ch, h t ng k thu t, đ i s ng dân sinh,… Lu n
v n t p trung nghiên c u v vi c phân b ngu n tài nguyên n

c m t cho các ngành

s n xu t nh m ph c v phát tri n kinh t - xã h i c a Thành ph C n Th
Ph m vi nghiên c u là toàn Tp. C n Th bao g m 9 qu n huy n.
4. K t qu d ki n đ t đ

c

Báo cáo t ng th hi n hi n tr ng s d ng n
s d ng n

c cho các ngành

c.

Tính tốn h p lý nhu c u s d ng n
toán cân b ng n

c c a các ngành s n xu t, k t h p v i bài

c c a ngu n c p đ xác đ nh t l phân b ngu n n

h p h n hán thi u n

c trong tr

ng

c m t cách h p lý.

T đó đ xu t ph
nguyên n

c, kh n ng c p n

ng pháp qu n lý t ng h p ngu n n

c m t cách hi u qu nh t.

c đ s d ng ngu n tài


5

CH
1.1 V TRÍ

A LÝ,

NG 1

A HÌNH

T NG QUAN

AM O

1.1.1 V trí đ a lý
Thành ph C n Th có v trí đ a lý t i trung tâm vùng BSCL, là đi m giao nhau
c a vùng Tây Nam sông H u v i vùng T giác Long Xuyên, vùng B c sông Ti n và
vùng tr ng đi m phía Nam. Thành ph n m gi a m t m ng l
ch ng ch t, cách bi n

i sông ngịi, kênh r ch

ơng 80 km, cách th đơ Hà N i 1.800 km và cách thành ph

H Chí Minh 170 km (theo đ

ng b ).

T a đ đ a lý: 9o55’08” – 10o19’38” v B c;
105o13’38” – 105o50’35” kinh ông,
- Phía B c giáp An Giang;
- Phía Nam giáp H u Giang;
- Phía Tây giáp Kiên Giang;
- Phía ơng giáp 02 t nh V nh Long và

ng Tháp.

Hình 1-1. B n đ hành chính thành ph C n Th
1.1.2

a hình đ a m o
Nhìn chung, đ a hình Tp.C n Th thu c di n th p và khá b ng ph ng. Cao đ

trung bình bi n thiên trong kho ng 0.6 – 0.80 m và có th chia ra hai vùng nh sau:


6
Vùng I (vùng Ven sông): đ
T ng; kênh

ng; kênh Bà

c gi i h n b i sông H u, kênh Cái S n, kênh B n

m, có cao đ bi n đ i t 0.6 – 1.0 m, h

ng d c chính

ơng sang Tây. Các khu v c có n n đ a hình cao (t 1.0 – 1.5 m ) là d i đ t n m

t

d c b sông H u, qu c l I và QL 90, các khu v c th p, có cao đ bi n đ i t 0.5 –
0.7m g m nông tr

ng Sơng H u, phía

ơng r ch C n Th thu c các xã Giai Xuân,

Tân Th i, Th i An và phía ơng kênh 4000.
Vùng II (vùng Trung Tâm): ti p giáp v i vùng I t i ranh c a Tp.C n Th và
Kiên Giang có cao đ bi n đ i t 0.5 – 0.1m, h

ng d c chính t B c - Nam, và t

ơng - Tây, n i cao nh t là vùng Th nh An, Th nh Th ng, nông tr

ng C

, Th i

lai, ông Tân Hi p, có cao đ t 0,7 - 1,0m.
1.2

A CH T TH

NH

NG

Vùng đ ng b ng sông C u Long nói chung và khu v c Tp. C n Th nói riêng
đ

c hình thành b i các lo i tr m tích n m trên n n đá g c Mezoic xu t hi n t đ sâu

g nm tđ t

phía B c đ ng b ng cho đ n kho ng 1.000 m

g n b bi n. Các d ng

tr m tích có th chia thành nh ng t ng chính sau: T ng Pleitocene (Q I-III): có ch a
cát s i l n sét, bùn v i tr m tích bi n. T ng Holocene (Q IV): n m trên m t, thu c lo i

tr m tích tr , bao g m sét và cát. Thành ph n h t t m n đ n trung bình. T ng Miocene
(N1): có ch a sét và cát h t trung bình. T ng Pliocene (N2): có ch a sét l n cát h t
trung bình. Các cơng trình th y l i và h t ng c s ph n l n đ
Holocene n i có các tr m tích m m y u. T ng này có hàm l
ch t h u c , th

ng

tr ng thái bão hòa n

c xây d ng trên t ng

ng sét cao, l n nhi u t p

c nên kh n ng ch u t i kém.

t đai Tp. C n Th g m 3 nhóm chính:

t phù sa, đ t phèn và đ t b xáo tr n.

t phù sa: có di n tích 93.494 ha chi m 66,74 % di n tích t nhiên, phân b d c ven
sông H u, cách sông t 8 đ n 20 km v i chi u dài kho ng 75 km.
nhi u nh t
n

huy n Th t N t (37.439 ha).

c, b i đ p thêm hàm l

t phù sa t p trung

ây là lo i đ t t t, hàng n m đ

c ng p

ng phù sa, khơng có các lo i đ c t gây h i cho cây tr ng,

cho phép đa d ng hoá cây tr ng

m c cao. N n đ t này đã đ

n m và trong b tính thu đ t nơng nghi p, đ

c khai thác trên 200

c phân lo i I.

t phèn: có di n tích 19.625 chi m 14,01 % di n tích t nhiên, đ ng th 2 sau
đ t phù sa.
đ

t phèn

C n Th do đã đ

c khai thác lâu n m, đ

c l b i đ p phù sa hàng n m nên h u h t đ u

ct

i tiêu khá t t,

d ng đ t phèn nh (đ t phèn n ng


7
ch chi m 2,26%), n ng đ đ c t th p, t ng Jarosite n m sâu trên 50cm, nên ít nh
h

ng đ n cây tr ng.
t xáo tr n (đ t líp, th c ....): có di n tích 19.768 ha chi m 14,11 % di n tích

t nhiên, phân b t i c 4 huy n và 4 qu n n i thành; đây là qu đ t r t quý cho vi c
tr ng cây lâu n m…
1.3 KHÍ T

NG, TH Y V N

c đi m khí t

1.3.1

ng, khí h u

Nhi t đ trung bình hàng n m cao, thay đ i t 26,5-27,30C (trung bình là 27 0C).
Nhi t đ bình quân tháng thay đ i t 25,0-28,50C. Tháng IV nóng nh t, nhi t đ bình
quân t 27,6 –28,40C. Tháng I l nh nh t, nhi t đ bình quân t 24,9 –25,20C.
mt

ng đ i trung bình n m t 82-85%. Tháng IX, X đ

bình cao nh t 85-90%, tháng I, II đ
Chênh l ch đ

m t

mt

ng đ i trung

ng đ i trung bình th p nh t 79-82%.

m trung bình gi a tháng l n nh t và nh nh t là 13%, đ

m t ng d n

t bi n vào đ t li n.
Thành ph C n Th ch u nh h

ng c a ch đ gió mùa; trong n m có 2 mùa

gió: ơng B c (t tháng XI đ n tháng IV) trùng v i mùa khô và Tây Nam (t tháng V
đ n tháng X), trùng v i mùa m a.
L

ng b c h i trung bình n m trong t nh khá l n, đ t kho ng 1.000 mm (C n

Th 917 mm, R ch Giá 1.164 mm, Sóc Tr ng 878 mm). Mùa khơ, b c h i l n, đ t giá
tr l n nh t vào tháng III, kho ng 110-120 mm (R ch Giá 123 mm, C n Th 110 mm,

Sóc Tr ng 122 mm). Mùa m a, l
L

ng m a n m trung bình t

ng b c h i nh , th p nh t là tháng X, t 50-70 mm.
ng đ i l n (1.600-2.000 mm). T i Tân Hi p 1.875

mm, R ch Giá 2.116 mm, C n Th 1.566 mm,

i Ngãi 1.826 mm, Ph ng Hi p 1.680

mm, Sóc Tr ng 1.829 mm, V Thanh 1.825 mm. L

ng m a n m g am d n t phía

bi n Tây vào trong đ t li n.
c đi m Th y v n

1.3.2
1.3.2.1

c đi m h th ng sơng ngịi, kênh r ch

a. H th ng kênh tr c/ kênh c p I
H th ng kênh tr c phân b khá đ u

Tp. C n Th , trung bình kho ng 4-5km có

m t kênh. Theo th t t phía B c xu ng có các kênh sau: R ch Giá Long Xuyên,

Kênh Tròn, Cái S n, KH1, KH3, Th t N t, Th m R m, KH5, Ơ Mơn, Th
KH8, KH9, Xà No. Ngồi ra cịn có m t s kênh nh kênh

i, KH7,

ng, kênh Ven L ... Các


8
kênh này có chi u dài kho ng t 30 đ n 60km, b r ng t 10 đ n 30m, đ sâu đáy
kho ng t -2.0 đ n -5.0m. M i kênh tr c có hàng ch c kênh nhánh n i vào. T ng
chi u dài h th ng kênh tr c kho ng trên 300 km.
b. H th ng kênh c p II
Theo th ng kê, Tp. C n Th hi n có kho ng 800 km kênh c p II, m t đ trung
bình kho ng 11m/ha. M t kênh c p II th

ng r ng t 6 đ n 8m, cao đ đáy t 0.0 đ n

- 2.0m. Chi u dài m i kênh ch t 1.5 đ n 5km;
c. H th ng kênh c p III
Là h th ng kênh g n li n v i m t ru ng, hàng n m đ

c nhân dân t duy tu, n o

vét. Toàn t nh có kho ng 750 kênh c p II, v i chi u dài kho ng 1000 km, m t đ trung
bình kho ng 8m/ha. M t kênh r ng 2-3m, cao đ đáy t 0.0 đ n -0.5m.
c đi m th y v n dòng ch y

1.3.2.2

a. Th y tri u bi n ông
Tri u bi n ông thu c lo i bán nh t tri u không đ u, biên đ tri u l n (3,00-3,50
m); m c nu c chân tri u dao đ ng l n (1,60-3,00 m), m c n
nh (0,80-1,00 m). Th i gian duy trì m c n
th p, đ

ng m c n

c đ nh tri u dao đ ng

c cao dài h n th i gian duy trì m c n

c bình quân ngày n m g n v i đ

ng m c n

c đ nh tri u.

M t chu k tri u trung bình 15 ngày, trong đó có 1 k tri u c
kém. M c n

c

ng và 1 k tri u

c bình quân 15 ngày đ t giá tr cao nh t vào tháng XII, I, th p nh t vào

tháng VI, VII.
b. Ch đ th y v n sông Mê Cơng, sơng H u
Dịng ch y trên l u v c sông Mê Công đ

c phân thành hai mùa rõ r t, mùa khô

t tháng XII – V và mùa l t tháng VI-XI. Mùa khô l
t ng l

ng n

c trong n m, trong đó các tháng III-IV có l u l

tháng VI, khi l sông Mê Công b t đ u lên, n
ch y ng

ng n

c vào Bi n H . Th i gian ch y ng

X, khi l trên sơng chính v

c ch chi m 10-15%
ng ki t nh t. Vào

c t sơng chính theo sơng Tonle Sap
c duy trì đ n cu i tháng IX, đ u tháng

t qua đ nh cao nh t trong n m. T tháng X, XI, n

ct

Bi n H b t đ u ch y ra sơng chính, b sung cho dịng ch y vào đ ng b ng cu i mùa

l và su t c mùa ki t. Trên sông H u (đo n Long Xuyên đ ng th i c a dòng ch y th
ki t t ng.
cao

ng m c n

ng ngu n và tri u bi n

c bình quân t ng d n t

i Ngãi), ch u nh h

ông m nh, nên m c n
i Ngãi lên th

ng

c mùa

ng l u và đ t đ nh

khu v c Ô Mơn, sau đó gi m nh lên phía Long Xun. Vì v y, kho ng th i


9
gian tháng I, II m c n
sông C n Th ) th

c bình qn đ nh tri u trên sơng H u (t c a sơng Ơ Mơn đ n

ng cao h n m t ru ng t 20-30 cm. M t s n i ven sông H u

thu c các huy n Ơ Mơn, Th t N t, Phong

i n có kh n ng t

i t ch y vào lúc đ nh

sông Ti n cao h n

sông H u. K t qu l u

tri u.
Xu th chung m c n
l

c bình quân

ng th c đo cho th y kho ng 33% l u l

ng sông Mê Công đ

Ti n sang sơng H u (mùa ki t). Phía trên Vàm Nao, m c n
cao h n Châu

c t 0,20-0,30 m, phía d

c chuy n t sơng

c trung bình t i Tân Châu

i Vàm Nao m c n

c bình quân t i Ch

M i trên sông Ti n và Long Xuyên trên sông H u chênh nhau không nhi u (0,01-0,02
m).
Do có n

c ng t t th

sơng H u cao h n m c n

ng ngu n liên t c b sung v nên m c n
c bình qn

c bình qn

phía bi n Tây, đ c đi m này có ý ngh a quan

tr ng trong vi c phát tri n các kênh tr c t o ngu n d n n

c t sơng chính vào sâu

trong n i đ ng.
Mùa l t tháng VI-XI, chi m 85÷90% t ng l
các tháng VIII-IX; Hàng n m th

ng t tháng VII, t i Châu

m nh, cùng v i m a n i đ ng làm ng p l t
31)/VIII, m c n

c t i Châu

ng n

c hàng n m, l n nh t là
cm cn

c đã gia t ng

khu v c đ u ngu n. Kho ng t (15-

c đ t trên 3,00 m (chi m kho ng 56% s n m quan

tr c). Nh v y, trung bình kho ng 2 n m có 1 n m l tháng VIII đ t m c trên 3m t i
Châu

c; đo n t Long Xuyên đ n C n Th
L cao nh t trong n m th

ng x y ra th i gian t h tu n tháng IX đ n trung

tu n tháng X (20/IX-10/X), v i t n su t l n h n vào th
l cao nh t t i Châu

c

c là 4,90 m (n m 2000), Long Xuyên 2,67 m (1961), C n Th

1,92 m (n m 1961). Trung bình 2 n m có 1 n m l v
c. Chênh l ch m c n
m cn

ng tu n tháng X. M c n

c l nhi u n m t i Châu

c trên 3,00 m t i Châu

t quá báo đ ng c p III

Châu

c là 2,24 m. Th i gian duy trì

c kho ng 3 tháng, đ i v i n m l l n và 2 tháng đ i

v i n m l trung bình. Th i k l l n, c

ng su t l lên t 3-4 cm/ngày trên dịng

chính và 2-3 cm/ngày trong n i đ ng. T tháng XI tr đi l b t đ u rút v i c

ng su t

t 2-4 cm/ngày.
Theo s li u m c n

c l t i Tân Châu và Châu

u mùa l (VII-VIII), l l n (IX-X) và l rút (XI-XII).
- Th i k đ u mùa l

c có th phân làm 3 th i k :


10
Hàng n m, thông th

ng t tháng VII, m c n

c t i Châu

c gia t ng nhanh

c ng v i m a n i đ ng l n, tình hình ng p l t b t đ u x y ra trên
N

c l t p trung

dịng chính vì v y c

xu t l lên t i Châu

BSCL nói chung,

ng xu t l lên trong th i k này l n. C

ng

c (trên sơng H u) trung bình 4÷5 cm/ngày cu ng xu t l l n

nh t t 10-20 cm/ngày (trong tháng VII và VIII).
K t qu phân tích s li u m c n

c l tr m Châu

trong kho ng th i gian 15÷31/VIII, kh n ng m c n

c (1961÷2004) cho th y

c l trên 3,0 m chi m 56%. Nh

v y, trung bình kho ng 2 n m có 1 n m l lên s m (trên 3,0 m) b t l i cho v lúa Hè
Thu. C ng nh n th y r ng do th i gian try n l nên l b t đ u nh h

ng vùng TP.

C n th khá mu n vào gi a đ n cu i tháng IX, b i v y ta có th ch đ ng thu ho ch
lúa Hè Thu.
B ng 1-1. Kh n ng xu t hi n H > = 3,0 m và 3,5 m tr m Châu
C pH

Tr. 15/VIII 15-31/VIII 01-15/IX 16-30/IX Sau 01/X

c
C ng

3,0-3,5 m

3

41

29

12

9

94

Trên 3,5 m

0

15

35

9

24

82

Tr m Châu

c có 2 n m Hmax < 3.0 m (1977 & 1988) và 6 n m Hmax < 3.5 m.

- Th i k l l n nh t trong n m
Bi n đ i m c n

c l t i h l u sơng Mê Cơng nói chung, đ u ngu n sơng Ti n

và sơng H u (Tân Châu và Châu
th

c) nói riêng, khơng nh ng có liên quan đ n l

ng ngu n sơng Mê Cơng mà cịn có quan h m t thi t v i tình hình m a khu v c.

S bi n đ i m a hàng n m

đây có liên quan v i tình hình ho t đ ng c a gió mùa

Tây Nam, ho t đ ng c a áp th p nhi t đ i và bão bi n ông đ b vào mi n Trung và
Nam Trung b . Nh ng n m l l n, đ c bi t là nh ng n m l kép (1961,1978, 1991 và
l 2000) là k t q a t h p các y u t b t l i đó.
T i Châu

c (trên sơng H u) đ nh l th

ng xu t hi n t h tu n tháng IX đ n

trung tu n tháng X, kh n ng xu t hi n nhi u nh t vào th
2). C

ng xu t l lên t i Châu

gi i vào vùng TGLX, c

c trung bình 4 đ n 5 cm/ngày. Khi l tràn qua biên

ng su t l ch còn 2 đ n 3 cm/ngày.

B ng 1-2. Kh n ng xu t hi n đ nh l (%)
V trí

Tháng

ng tu n tháng X (B ng 1-

Tháng IX

m ts n i
Tháng X

Tháng


11
VIII

T ng 01-10

11-20 21-30

XI

T ng 01-10 11-20 21-31

Tân Châu

6

38

3

10

25

56

36

14

6

0

Châu

c

3

32

3

10

19

61

30

19

12

4

Lg.Xuyên

2

18

0

4

14

75

25

32

18

5

M cn

c l trung bình nhi u n m t i Châu

M cn

c l cao nh t t i Châu

(2000). M c n

c là 4.90 m (2000), t i Long Xuyên là 2.63 m

c l th p nh t t i Châu

m (1988). Bi n đ i m c n

c 3.72 m, Long Xuyên 2.40 m.

c là 2.82 m (1988), t i Long Xuyên là 2.12

c l cao nh t trong nhi u n m t i Châu

c là 2.18 m, t i

Long Xuyên là 0.51 m.
Kh n ng xu t hi n l

ng v i các c p m c n

c t i Châu

c nh sau: d

i 3.5

m là 13%, t 3.5-4.0 m là 32%, t 4.0-4.5 m là 42% và trên 4.5 m là 13% nh v y có
đ n 87% s n m có m c n

c l b ng ho c l n h n 3.5 m.

BSCL nói chung, vùng Thành ph C n Th

nói riêng th

i u này c ng có ngh a là
ng b ng p l hàng n m.

- Th i k l rút (XI-XII)

T tháng XI tr đi là kho ng th i gian l xu ng. Cu ng đ l xu ng t i Châu
c trung bình 2 đ n 4 cm/ngày. Th i gian duy trì các c p m c n
l n, l nh và trung bình t i Châu

c ng v i n m l

c và Long Xuyên trình bày trong B ng 1-3, B ng

1-4 sau đây:
B ng 1-3. Th i gian duy trì c p m c n

cl

m ts n i

Th i gian (ngày) ng v i các c p m c n

Phân
V trí
Lo i

C.

c

L.Xuyên

N m

c

Hmax
(cm)

H>

H>

H>

H>

H>

H>

H>

H>

150

200

250

300

350

400

450

450

L n

2000

490

200

155

108

91

70

50

30

0

T.B

1973

386

177

115

95

60

35

0

0

0

Nh

1977

285

118

70

37

0

0

0

0

0

L n

2000

263

150

92

31

0

0

0

0

0

T.B

1973

246

130

70

0

0

0

0

0

0

Nh

1977

216

110

20

0

0

0

0

0

0


12
o n sông H u nh h

ng m nh b i th y tri u Bi n

ông, mà th y tri u Bi n

ông là l n nh t vào th i k t tháng XI đ n tháng I n m sau, trùng v i th i k l rút.
B i v y vi c tiêu l cho vùng C n Th là r t khó kh n, đi u c n quan tâm là vi c xây
d ng b bao ph c v vi c tiêu n
B ng 1-4. M c n

c cho vùng cây n trái r t phong phú c a vùng này.
m t s n i Cao đ : Hịn d u

c bình qn tháng

Tháng
V trí
I
Châu

c 1.05

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

0.69

0.51

0.34

0.35

0.72

1.35

2.14 3.00 3.35 2.48 1.73

L.Xuyên

0.73

0.54

0.39

0.26

0.23

0.40

0.79

1.22 1.67 1.87 1.54 1.06

C n th

0.49

0.35

0.25

0.13

0.07

0.10

0.30

0.49 0.71 0.91 0.85 0.66

i Ngãi 0.28

0.18

0.11

0.01

-0.06 -0.13 -0.06 0.04 0.22 0.42 0.46 0.37

Tân Hi p 0.27

0.14

0.09

0.03

0.06

0.19

0.37

0.56 0.88 1.24 1.11 0.66

R ch Giá -0.03 -0.07 -0.11 -0.14 -0.14 -0.10 -0.04 0.03 0.08 0.16 0.12 0.03

c. Ch đ th y v n n i đ ng
T cu i tháng V đ n cu i tháng VI, m c n
gia t ng do m a và s gia t ng m c n

c

các kênh r ch n i đ ng b t đ u

c trên sông H u. Tuy nhiên chân tri u

các

kênh r ch n i đ ng v n cịn th p h n cao trình m t ru ng, vi c tiêu chua t ch y vào
khi chân tri u khá thu n l i. H

ng tiêu chua chính theo các kênh tr c ch y v phía

Kiên Giang sau đó ra bi n Tây, m t ph n tiêu xu ng phía Nam và ra sơng H u khi
chân tri u.
K t qu đo l u l

ng 1 k tri u (15 ngày) tháng II/1990,VI/1990, II-III/2000 cho

th y xu th dịng ch y t sơng H u vào các kênh r ch nh

sau :

Khu v c B c Cái S n, do l i th dòng ch y sông Ti n đ
tháng ki t nh t (IV, V) m c n
(20-30 cm) và chênh l ch m c n
l

c b sung nên trong

c bình quân t i Long Xuyên trên sông H u khá cao
c gi a Long Xuyên và R ch Giá (45-50 cm). L u

ng bình quân k tri u tháng II,III/2000 ch y t sông H u vào kênh Cái S n 17,1

m3/s.
Khu v c Nam Cái S n (kênh Cái S n đ n sông C n Th ), h u h t các kênh tr c
có l u l

ng sơng H u vào trên 5,00 m3/s. trong đó các tr c chính nh sông C n Th ,

Cái R ng l u l

ng vào khá l n (trên 30,0 m3/s), l u l

ng ch y ra sơng Cái L n

Gị

Quao trên 50 m3/s, g n c a sông Cái L n kho ng 100 m3/s, ch y ra g n c a sông Cái


13
Bé t 30-40 m3/s. Ngồi ra cịn l u l
c ng trên QL80.

ng t B c Cái S n chuy n xu ng qua các c u

i u trên kh ng đ nh, vi c m r ng, n o vét các kênh tr c d n n

t sông H u vào ph c v cho các yêu c u dùng n
nhiên, do nh h
tr c l y n

ng l t sông H u nên các ph

c

c trong mùa khô là r t đúng. Tuy

ng án m r ng và phát tri n các kênh

c trong muà khô c n xem xét k v i các ph

ng án ch ng l cho khu v c

B c Xà No cho kinh t và hi u qu h n.
d. Tình hình h n
“H n” đ

cđ c p

đây là h n khí t

ng. Trong su t 5 tháng mùa khô (tháng

XII-IV n m sau), trong vùng h u nh khơng có m a, m c n

c trên các kênh r ch,

đ c bi t là t i các h th ng kênh c p II, c p III xu ng th p đã gây nên tình tr ng thi u
n

c cho các khu v c “vùng sâu, vùng xa” c a t nh. M t khác, do s bi n đ ng c a

m a nên ngay c các tháng trong mùa m a c ng có nh ng th i k khơng m a ho c
m a r t ít kéo dài, x y ra trên di n r ng, gây nên các đ t h n “bà Ch ng”. K t q a tính
t n s xu t hi n h n (7,10,15) ngày.
B ng 1-5. T n s xu t hi n h n (7,10,15) ngày (ch tiêu X<= 3mm/ngày) (%)
Tháng V

Tháng VI

Tháng VII

Tháng VIII

V trí
7

10

15

7

10

15

7

10

15

7

10

15

L.Xuyên

83

44

17

67

56

33

83

44

17

72

50

6

R ch Giá

67

40

3

73

43

3

73

37

7

60

20

7

C n Th

76

48

24

69

17

0

62

28

0

45

14

0

V Thanh

86

50

25

25

12

12

50

25

12

62

25

0

Sóc Tr ng

50

21

7

25

0

0

14

0

0

18

4

0

B ng 1-6. T n s xu t hi n h n (7,10,15) ngày (ch tiêu X<= 3mm/ngày) (%)
Tháng IX

Tháng X

Tháng XI

V trí
7

10

15

7

10

15

7

10

15

L.Xun

50

28

0

39

17

11

72

33

17

R ch Giá

60

27

0

57

27

7

60

27

13

C n Th

45

24

3

55

34

3

66

41

14

V Thanh

44

12

12

56

27

14

58

36

31

Sóc Tr ng

18

4

0

43

14

1

71

36

25


14
B ng trên cho th y kh n ng xu t hi n h n 7 ngày (tiêu chu n b c h i trung bình
3mm/ngày) trong các tháng V là l n nh t, chi m 15-50%.
m i gieo s , nên b nh h

ây là th i k lúa Hè Thu

ng khá l n.

e. Mùa l
Tình hình ng p l t C n Th ph thu c vào các y u t chính: L t vùng TGLX
ch y qua QL.80 v , l t sông H u ch y qua QL.91, m a n i đ ng và nh h

ng tri u

bi n ông và bi n Tây.
Hàng n m, t cu i tháng VII đ n h t tháng VIII, m c n

c trên các kênh r ch

khu v c B c Cái S n gia t ng nhanh chóng do l t Campuchia v và t sông H u vào.
M cn

c đ nh tri u t i Long Xuyên t 1,80-2,00 m, Tân Hi p t 0,80-1,00 m, C n

Th t 1,20-1,40 m (tu theo lên xu ng c a tri u). Vì v y, nhi u đ ng ru ng trong t nh
đã b ng p, nh ng khu đ t tr ng phía Nam kênh Cái s n th

ng b ng p t 0,50-0,80

m, B c Cái s n ng p sâu trên 0,80 m.
nh l

trong n i đ ng th

Hàng n m, m c n

ng xu t hi n mu n h n vùng TGLX t 15-20 ngày.

c l l n nh t trong n i đ ng xu t hi n t cu i tháng IX đ n h t

tháng X. Th i gian này, m c n

c l trên sông H u t i Long Xuyên th

ng đ t trên

2,00 m, l n nh t là 2,67 m (n m 1961), Tân Hi p t 1,40-1,60 m và l n nh t 2,11 m
(n m 1961). C n Th do nh h

ng tri u nên m c n

c cao nh t n m t 1,70-1,90 m.

C ng trong th i gian này, khu v c phía Tây t nh n m trong đi u ki n b t l i khi m c
n

c tri u bi n Tây đang trong th i k gia t ng (cao nh t tháng XII), l th

v m nh và m a n i đ ng l n càng làm gia t ng m c n

ng ngu n

c n i đ ng.

Các y u t nh đ a hình, h th ng giao thơng, đê bao, tác đ ng c a con ng
đã có nh h

ng m nh m đ n tình hình l l t trong vùng. Quan tr ng nh t là QL.80

(đo n L T - R ch S i) làm cho l
Vì v y, chênh l ch m c n

C n Th đ n ch m h n, th i gian ng p ng n h n.

c l cao nh t trong n i đ ng (n m l l n và n m l nh

không nhi u 25-30cm), chênh l ch m c n
B ng 1-7.
c

i ...

Tân Hi p

c tr ng m c n
V Thanh

c gi a các n m l l n t 10-15 cm.
c cao nh t n m m t s v trí
C n Th

Ph ng Hi p

tr ng

H(cm)

BQuân

158

L l n

190

1996

95

1996

199

1994

134

1990

L nh

101

1983

62

1982

177

1983

126

1991

N m

H(cm)

N m

63

H(cm)

N m

170

H(cm)

N m

121


15
∆H

89

33

22

T n m 1997, QL.80 (L T - R ch S i) đ

8

c nâng c p v cao trình và b r ng

đã tr thành tuy n ng n l v ng ch c cho vùng Nam Cái S n, cao đ m t đ
tuy n cao h n m c n

ng toàn

c l n m 1996 kho ng 0,50-0,70 m, l xu ng phía Nam khơng

b tràn qua l mà ch ch y qua các c u, c ng nên l v C n Th ch m h n và nh h n
nh ng n m tr

c.

Hàng n m, kho ng 5 % di n tích đ t (huy n Th t N t)

B c kênh Cái S n thu c

vùng ng p sâu trung bình t 1,30-1,50 m, n m l l n ng p t 1,50-1,75 m. Kho ng
45% di n tích đ t (gi a kênh Cái S n và kênh Xà No) ng p nông trung bình 1,00-1,20
m. Cịn l i ng p t

0,75-1,00 m do l , m a và tri u.

B ng 1-8. M c n
V Trí
Long
Xuyên
C n Th

V Thanh

Tân Hi p

c
Tr ng

c l n nh t n a tháng mùa l n m 1996

VIII
nh Chân

IX

X

nh Chân

m t s v trí

XI

nh Chân

XII

nh Chân

nh

Chân

N ađ u

163

84

181

111

243

207

215

177

184

118

N a cu i

185

96

226

132

241

200

210

160

165

70

N ađ u

134

-33

160

1

174

51

156

37

158

42

N a cu i

160

-15

173

35

172

58

160

58

140

10

N ađ u

41

14

44

38

44

40

78

75

60

57

N a cu i

34

32

46

41

72

68

61

57

47

42

N ađ u

68

66

86

85

186

185

174

171

142

140

N a cu i

64

62

104

100

190

188

160

156

112

110

Hàng n m, t tháng XI tr đi, m c dù l đã rút trên dịng sơng chính (sơng H u)
nh ng vùng TGLX v n còn l cu i mùa t Campuchia v , trong đ ng v n còn no
n

c, nên tình hình tiêu thốt l trên tồn vùng TGLX còn r t ch m. Dòng ch y v n

qua các c u, c ng trên QL.80 v C n Th m nh d n đ n tình hình thoát l n i đ ng
Tp. C n Th ch m, ru ng đ ng v n no n
L t i Tp. C n Th thốt theo 2 h

c.
ng chính: M t ph n thốt v phía Kiên Giang

nh dao đ ng tri u bi n Tây và s chênh l ch m c n

c gi a sông H u và sơng Cái

L n, m t ph n thốt ra sông H u nh s dao đ ng c a tri u bi n
ph n nh thốt xu ng phía Nam và ra bi n

ơng, ngồi ra m t

ơng qua h th ng sông M Thanh và m t