Tiểu luận thực tập sư phạm Mỹ thuật

PHIẾU NHẬN XÉT ĐÁNH GIÁ VÀ CHẤM ĐIỂM
Tên đề tài:
“ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG DẠY VÀ HỌC PHÂN MÔN VẼ TRANG TRÍ BẬC THCS ”
Học viên thực hiện: Nguyễn Thị Dung
Lớp : ĐHSPMT K4 hệ vừa làm vừa học
1. Ý thức trách nhiệm, phương pháp làm việc của học viên:
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
2. Nhận xét, đánh giá về nội dung bài viết:
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………….
3. Chấm điểm:
( điểm trung bình chung cuối cùng đã thống nhất giữa nhóm GV chấm)
Điểm bằng số: ………….. Bằng chữ:…………………………………………
Hà Nội, ngày……tháng…. năm 20
KHOA NGHỆ THUẬT
Giảng viên chấm

Giảng viên chấm
1

MỤC LỤC
A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài.........................................................................................4
2. Mục đích nghiên cứu..................................................................................5
3. Nhiệm vụ nghiên cứu..................................................................................5
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..............................................................5
5. Phương pháp nghiên cứu............................................................................5
6. Dự kiến đóng góp của đề tài.......................................................................6
B. PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: Cơ sở lý luận liên quan đến đề tài “Đổi mới phương pháp nhằm nâng
cao chất lượng dạy và học phân môn vẽ Trang trí bậc THCS”..........................7
1.1 Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc dạy và học phân môn vẽ trang trí ở
trường THCS Thị Trấn Cái Tàu ..........................................................................7
1.1.1 Mục đích, vai trò, nội dung cơ bản của phân môn vẽ trang trí ở bậc
THCS: .................................................................................................................7
1.1.2 Khái quát về trang trí: ...................................................................8
1.1.3 Nguồn gốc và sự phát triển của nghệ thuật trang trí: ....................6
1.2 Một số tính chất của phân môn Vẽ trang trí: .........................................12
1.2.1 Tính khoa học cơ bản trong Trang trí. .........................................12
1.2.2 Tính thực tiễn trong Trang trí đối với trường THCS.....................13
1.2.3 Họa tiết trang trí dân tộc: ...............................................................14
Chương 2: Thực trạng của đề tài nghiên cứu về việc đổi mới phương pháp giảng
dạy phân môn vẽ trang trí bậc THCS ..................................................................17
2.1 Đặt điểm tình hình..................................................................................17
2.1.1 Thuận lợi........................................................................................17
2.1.2 Khó khăn........................................................................................17
2.2 Nhận xét thực trạng giảng dạy phân môn vẽ Trang trí ở trường THCS
Thị Trấn Cái Tắc..................................................................................................18

2.3 Những nguyên nhân ảnh hưởng đến việc dạy và học phân môn vẽ Trang
trí ở trường THCS Thị Trấn Cái Tàu..................................................................18
2.3.1 Nguyên nhân khách quan...............................................................19
2.3.2 Nguyên nhân chủ quan...................................................................19

2


2.4 Kết quả của thực trạng trên....................................................................20
2.5 Kết quả đạt được trong năm học vừa qua..............................................20
Chương 3: Những kết quả cụ thể khi áp dụng vào thực tiễn..............................22
1. Kết quả nghiên cứu……………………………………………………...22
C.PHẦN KẾT LUẬN:
1. Kết luận.......................................................................................................23
2. Kiến nghị....................................................................................................23
3. Tài liệu tham khảo......................................................................................26

3


“ ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG DẠY VÀ HỌC PHÂN MÔN VẼ TRANG TRÍ BẬC
THCS”

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
- Mĩ thuật là một trong những môn nghệ thuật, là môn học đòi hỏi sáng tạo,
luôn luôn sáng tạo từ cái có thực.
- Mĩ thuật là bộ môn đồng nghĩa với việc học và cảm thụ cái đẹp trong cuộc
sống, nó giúp nuôi dưỡng tinh thần cho học sinh và là cầu nối cho việc học tốt

hơn cho những môn học khác. Đồng thời nuôi dưỡng tình cảm thẩm mỹ và giáo
dục thẩm mỹ cho thế hệ tương lai. Ngoài ra, học Mĩ thuật còn giúp con người tự
tạo ra cái đẹp theo ý mình và thưởng ngoạn nó ngay trong sinh hoạt thường ngày
của chính họ, làm cho cuộc sống thêm hài hòa và hạnh phúc.
- Nhà trường ngày nay ngoài việc truyền thụ kiến thức khoa học kỹ thuật
như các môn tự nhiên xã hội, còn phải chú ý đến GD thẩm mỹ, nhân cách cho
học sinh, nhằm đào tạo các em trở thành những con người phát triển toàn diện về
mọi mặt để xây dựng đất nước đáp ứng yêu cầu thẩm mỹ ngày càng cao và càng
phức tạp của xã hội. Cho nên môn học Mĩ thuật góp phần quan trọng trong giáo
dục nhân cách, đạo đức cho học sinh hoàn thiện hơn, từ đó vun đắp một hành
trang đầy ấp lòng nhân ái và sự bao dung của con người cũng như mỗi học sinh
học môn Mĩ thuật sẽ giúp trí tưởng tượng và óc sáng tạo của học sinh luôn luôn
được mở mang nhờ đặc thù của môn học. Mỗi bài học Mĩ thuật sẽ là khám phá
mới làm cho học sinh duy trì được hứng thú học tập. Trên cơ sở kiến thức môn
học Mĩ thuật, học sinh có thể vận dụng cái đẹp vào trong cuộc sống hàng ngày,
rất cần học sinh biết cảm thụ cái đẹp trong cuộc sống, các em biết chắc lọc những
cái đẹp đó đưa vào bài vẽ, làm cho vẽ đẹp xung quanh mình trở nên gần gũi và
đáng yêu hơn.
- Là giáo viên giảng dạy môn Mĩ thuật trong các năm qua. Tôi luôn phân
vân và suy nghĩ làm thế nào để các em học tốt phân môn trang trí? Nếu các em
4


biết cách chọn lựa họa tiết, phân chia bố cục, tìm hòa sắc chung sao cho phù hợp,
thì bài vẽ trang trí sẽ đẹp hơn, tốt hơn, các em sẽ cảm thấy yêu thích khi học phân
môn này. Chính vì lý do này nên tôi đã chọn đề tài : “ Đổi mới phương pháp
nhằm nâng cao chất lượng dạy và học phân môn vẽ trang trí bậc THCS”. Và
tôi đã thử nghiệm cho HS khối 6, 7, 8, 9 tại trường THCS Thị Trấn Cái Tàu,
trong 2 năm vừa qua, thì kết quả thu được hết sức khả quan trong phân môn trang
trí này. Và tôi hy vọng rằng có thể đóng góp một phần nhỏ bé của mình trong

việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực nhất nhằm mục đích nâng
cao chất lượng dạy và học bộ môn Nghệ thuật này ở tại các trường THCS.
2. Mục đích nghiên cứu:
- Nhằm phát huy trí tưởng tượng, óc quan sát
- Giúp học sinh bộc lộ sự phát triển trí tuệ, cảm quan với thế giới đồ vật
xung quanh một cách tự nhiên thông qua bài vẽ.
- Giúp học sinh ngày càng yêu thích môn Mĩ thuật, hình thành thế giới quan,
nhân sinh quan thẩm mỹ. Đây cũng là yếu tố giúp học sinh học tốt những môn
khác.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu:
Gồm có 3 nhiệm vụ cơ bản sau:
- Nghiên cứu một số vấn đề trong phân môn vẽ trang trí
- Nghiên cứu thực trạng dạy và học phân môn vẽ trang trí khối 6,7,8,9 ở
trường THCS Thị Trấn Cái Tàu.
- Đề xuất một số phương pháp nhằm nâng cao chất lượng các bài vẽ trang
trí.
4. Đối tượng nghiên cứu và phạm vi nghiên cứu:

- Phương pháp dạy học trong phân môn vẽ Trang trí.
- Tại trường THCS Thị Trấn Cái Tàu.
5. Các phương pháp nghiên cứu:
- Để thực hiện các phương pháp nghiên cứu trong đề tài nghiên cứu tôi kết
hợp hai phương pháp đó là phương pháp nghiên cứu lý thuyết và phương pháp
nghiên cứu thực tiễn.
5


6. Dự kiến những đóng góp của đề tài:
- Với đề tài này ngoài việc đóng góp cho bản thân nó còn đóng góp cho các
đồng nghiệp khác. Do tính chất của đề tài này còn mang tính khả thi nên tôi hy

vọng có thể được đưa ra áp dụng rộng rãi ở các đơn vị trường THCS, vùng, miền
khác nhau. Để nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy phân môn này.

6


B. PHẦN NỘI DUNG:
Chương 1

CƠ SỞ LÍ LUẬN LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI “ĐỔI
MỚI PHƯƠNG PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG DẠY VÀ HỌC PHÂN MÔN VẼ TRANG
TRÍ BẬC TRUNG HỌC CƠ SỞ”
1.1 Cơ sở lí luận và thực tiễn của việc dạy và học phân môn vẽ trang trí ở
trường THCS Thị Trấn Cái Tàu:
1.1.1 Mục đích, vai trò, nội dung cơ bản của phân môn vẽ trang trí ở bậc
THCS:
1.1.1.1 Mục đích của việc học phân môn vẽ trang trí:
- Trong chương trình Mĩ thuật ở THCS, vẽ trang trí có vị trí quan trọng
nhằm phát huy trí tưởng tượng sáng tạo, làm giàu cảm xúc thẩm mỹ cho học sinh,
trên cơ sở GV cung cấp những kiến thức cơ bản về phân môn vẽ trang trí.Từ
những kiến thức và những kỹ năng cơ bản đó, HS có khả năng cảm thụ được vẻ
đẹp của thiên nhiên và cuộc sống xung quanh qua những hình tượng được khái
quát hóa, điển hình hóa bằng ngôn ngữ đặc trưng của hội họa là hình mảng,
đường nét, màu sắc, đậm nhạt, được bố cục theo nguyên tắc của nghệ thuật trang
trí.
1.1.1.2 Vai trò của phân môn vẽ trang trí:
- Trang trí xuất phát từ thực tế đời sống, nó phản ánh cuộc sống nhưng
không rập khuôn, luôn tạo ra cái mới cái lạ, cái đẹp theo nhiều hình, nhiều vẻ
khác nhau (từ bố cục, hình mảng, đến họa tiết, màu sắc…) Như vậy có thể nói,

trang trí có đặc điểm nổi bậc là yêu cầu người học phải luôn luôn suy nghĩ, sáng
tạo không ngừng để có những bài vẽ đa dạng, phong phú, đẹp về hình dáng, về
màu sắc. Vì thế, học vẽ trang trí sẽ tạo cho HS năng lực làm việc dám nghĩ, dám
làm, dám thay đổi, mong muốn có hiệu quả để làm nên những cái đẹp khác nhau.

7


- Trong chương trình Mĩ thuật ở THCS phân môn vẽ trang trí có vị trí
quan trọng, nó có mối quan hệ chặc chẽ với các phân môn khác, hỗ trợ các em
học tốt hơn những môn học chính.
1.1.2 Khái quát về trang trí:
1.1.2.1 Khái niệm trang trí:
- Trang trí là nghệ thuật sắp xếp đường nét, hình mảng, họa tiết, hình
khối, đậm nhạt màu sắc…để tạo nên một sản phẩm đẹp, phù hợp với nội dung và
đáp ứng được nhu cầu thẩm mỹ cho con người.
1.1.2.2 Trang trí gồm có 2 loại:
a. Trang trí cơ bản:
- Gồm có trang trí hình vuông, trang trí hình tròn, trang trí hình chữ
nhật và một số hình thức khác như trang trí đường diềm…
- Trang trí cơ bản là phối hợp các yếu tố: hình mảng, đường nét và
màu sắc. Họa tiết trong trang trí cơ bản thường là cỏ, cây, hoa, lá, chim, thú…
những hình ảnh đó được ghi chép từ thực tế, sau đó được vẽ đơn giản hóa, cách
điệu hóa cho hình nét có tính thẩm mỹ, giàu tính trang trí hơn. Những họa tiết
này khi đưa vào trang trí đòi hỏi phải có tính cách điệu cao về hình và màu sắc.
Cấu trúc của họa tiết thường được sắp xếp đăng đối, xen kẽ hoặc nhắc lại…
- Màu sắc trong trang trí cơ bản không phụ thuộc vào nội dung họa
tiết mà yêu cầu hài hòa trong một tổng thể chung.
- Yêu cầu chung của một bài vẽ trang trí cơ bản là sắp xếp các hình
mảng, các họa tiết, tổ chức đường nét, điều phối màu sắc, phân bố đậm nhạt, kết

cấu có nhịp điệu để có được một bố cục chặc chẽ, hợp lý (họa tiết chọn lọc, mang
tính cách điệu cao, màu sắc đẹp, hài hòa và hấp dẫn, tính thẩm mỹ cao).

8


Hình 1.1: Một số bài trang trí cơ bản

9


b. Trang trí ứng dụng:
- Trong cuộc sống hàng ngày, có rất nhiều đồ vật mà ta sử dụng như
bát, đĩa, ấm chén, lọ, khăn bàn, quần áo..v.v.., tất cả đều có họa tiết làm đồ vật đó
thêm đẹp, hấp dẫn và có giá trị thẩm mỹ cao hơn. Những hình trang trí đó rất
phong phú và đa dạng, tạo cho người xem cảm giác gần gũi hơn với cuộc sống
sinh hoạt hàng ngày. Đó chính là nét nổi bật của trang trí ứng dụng.
- Các sản phẩm trang trí ứng dụng trong đời sống như: Trang trí
viên gạch hoa, cái đĩa, cái khay, tranh trang trí, tranh cổ động, tranh quảng cáo,
tem, bìa sách…ở trường THCS có các bài vẽ như trang trí báo tường, trang trí bìa
sách, trang trí khăn trải bàn, tạo dáng và trang trí lọ cắm hoa…
- Trang trí ứng dụng là vận dụng những kiến thức của trang trí cơ
bản để trang trí một không gian, một đồ vật hay một bề mặt nào đó ( Như trang
trí một quãng trường, một công viên, hay trang trí nội thất một căn phòng làm
việc hay phòng ở …tạo dáng và trang trí các đồ vật phục vụ cho sinh hoạt hàng
ngày như bàn, ghế, cốc, bát, các đồ điện gia dụng
- Trong trang trí ứng dụng, không gian và các bề mặt trang trí rất đa
dạng, nhưng nhìn chung đều là biến thể từ các dạng gốc của hình cơ bản (hình
vuông, hình chữ nhật, hình tròn…). Yêu cầu của trang trí ứng dụng rất khác nhau
(tùy theo từng trường hợp cụ thể của từng không gian, từng đồ vật với các mục

đích sử dụng khác nhau). Trang trí ứng dụng đều nhằm làm đẹp trên cơ sở đảm
bảo các nguyên tắc tiện dụng của đồ vật.

10


Hình 1.2: Một số bài trang trí ứng dụng

11


1.1.3 Nguồn gốc và sự phát triển của nghệ thuật trang trí:
1.1.3.1 Nguồn gốc
- Nghệ thuật trang trí được hình thành và phát triển qua quá trình lao
động sản xuất và đấu tranh sinh tồn của con người. Kể từ thời sơ khai của lịch sử,
khi con người còn ở trong hang động, sống dọc theo các triền sông, họ đã biết sử
dụng những công cụ thô sơ như đoạn cây, hòn đá là công cụ đào bới, săn bắt để
sinh sống. Dần dần họ làm cho những công cụ đó hoàn hảo và dể sử dụng hơn,
họ biết đánh dấu và khẳng định đồ vật của mình, cứ như thế dần dần họ làm ra
những hình trang trí đẹp mắt cho những đồ vật họ chế tác ra.
- Tại các di khảo cổ được biết đến, người ta tìm thấy các hình khắc vạch
trên các hang, vách đá mô tả cảnh săn bắt như hang Ô-ri-nhắc (pháp), An-ta-ru-ra
(Nga)…Những hình khắc mô tả cảnh sinh hoạt hay tôn giáo như Kim tự tháp Ai
Cập…cùng với các dân tộc khác nhau trên trái đất, người Việt cổ cũng có những
phát triển tương tự về Mĩ thuật trang trí của mình trên các đồ dùng thực dụng
bằng gỗ, đá, sắt…Những nét chạm khắc trên mặt trống đồng Ngọc Lũ, trống
đồng Đông Sơn ở thời kì đồ đồng có sự hài hòa, tinh tế và rất chặc chẽ trong bố
cục sắp xếp cũng như phong cách tạo hình, thể hiện một nền văn hóa phát triển
cao.
1.1.3.2 Sự hình thành và phát triển:

- Nguồn gốc phát triển của nghệ thuật trang trí được bắt nguồn từ sự
đấu tranh sinh tồn để bảo vệ bản thân mình cũng như của cộng đồng xã hội.từ đó
nó được phát triển và nâng cao qua từng thời đại. Từ những hình vẽ đơn sơ trong
hang động đến những hình vẽ cầu kỳ, phức tạp hơn như ở kim tự tháp Ai Cập,
nghệ thuật thời kì Phục Hưng ở Ve-ni-dơ, những di tích La Mã cổ đại, Vạn Lý
Trường Thành, Khải Hoàn Môn (Trung Quốc)…Tất cả những di sản văn hóa quí
báo đó đánh dấu sự phát triển của nhân loại về tài năng, nhận thức và óc sáng tạo
của con người.
1.2 Một số tính chất của phân môn vẽ trang trí:
1.2.1 Tính khoa học cơ bản trong Trang trí.

12


- Bản thân trang trí hết sức khoa học, khoa học về cách sắp xếp, khoa học
về cách sử dụng màu sắc. Một bức tường được sơn màu xanh nhạt sẽ cho ta cảm
giác mát mẻ, khi sơn màu hồng ta thấy ấm áp. Một bức tranh treo trong phòng
khách khác với nội dung bức tranh ở phòng ăn. Vì vậy, chúng ta thấy trang trí
không chỉ có đẹp mà còn hết sức khoa học.
- Nội dung cơ bản trong trang trí ở THCS bao giờ cũng bắt nguồn từ tính
vừa sức, học sinh tiếp thu được một cách thoải mái phù hợp với khả năng nhận
thức của các em. Giáo viên phải nắm vững đối tượng để truyền thụ kiến thức phù
hợp với khả năng nhận thức của học sinh. Một số giáo viên ít chú trọng đến sự
tiếp thu của học sinh, giảng lý thuyết liên miên, trình bày nhiều kiến thức, sử
dụng nhiều ngôn từ khó hiểu khiến bài giảng không đạt yêu cầu. Ngược lại, nhiều
giáo viên biết định mức kiến thức cơ bản, truyền thụ có trọng tâm, coi trọng khâu
thực hành đã đem lại kết quả tốt đẹp.
1.2.2 Tính thực tiễn trong trang trí đối với trường THCS.
- Nghệ thuật trang trí bao giờ cũng gắn liền với đời sống. Nó bắt nguồn từ
cuộc sống và trở lại phục vụ cho cuộc sống, vì vậy mà chương trình, nội dung

dạy học trang trí ở trường THCS phải được quan tâm gắn với đời sống của học
sinh và xã hội. Có những bài tưởng là trang trí đơn giản (trang trí nhãn vỡ) nhưng
thực chất có sự liên quan rất phong phú của những bài trang trí cơ bản (trang trí
hình chữ nhật, trang trí ứng dụng…) hoặc trong trang trí trại hè, một bài gắn liền
với đời sống sinh hoạt của học sinh được thể hiện bằng nhiều kiến thức tổng hợp
(kiến thức kẻ chữ, trình bày, sắp xếp và bao quát…).
- Nội dung các bài trang trí trong chương trình học ở THCS đều gắn liền
với sinh hoạt của học sinh, đòi hỏi học sinh luôn luôn tìm tòi, sáng tạo như các
bài: Trang trí hộp mứt, trang trí trại hè, trang trí báo tường, trang trí lọ hoa, trang
trí bìa lịch, trang trí mặt nạ, trang trí túi xách…
- Bên cạnh đó giáo viên cũng cần quan tâm khi dạy các bài có trang trí ứng
dụng:
+ Hướng dẫn học sinh không sao chép, bắt trước những đồ vật có sẵn.

13


+ Khuyến khích học sinh tìm tòi, linh hoạt gây ý thức tự tạo cho mình
một sản phẩm độc đáo để sử dụng (tự làm lấy bìa lịch để treo, tự làm lấy tờ thời
khóa biểu hoặc vẽ trên đĩa treo tường…).
+ Hướng dẫn các em quan tâm đến nghệ thuật trang trí ứng dụng mang
tính thực tiễn và chú ý đến cách vận dụng những kiến thức trang trí cơ bản vào
trang trí ứng dụng.
1.2.3 Họa tiết trang trí dân tộc:
- Nước ta là một nước đa dân tộc cho nên mỗi dân tộc đều có nền văn hóa
riêng. Dân tộc nào cũng có màu sắc và những nét riêng biệt. Nhìn vào lịch sử,
chúng ta thấy thể hiện rõ nhất ở hoa văn, họa tiết cổ trong các đồ dùng (trống
đồng, mũi tên, thuyền bè, cán dao, thổ cẩm…) Trên các đình chùa, lăng tẩm (hoa
văn trên các bia đá, họa tiết chim lạc ở trống đồng và họa tiết con rồng, con
phượng hoặc họa tiết hoa sen trên các kèo cột…). Để có những họa tiết vốn cổ

dân tộc không phải dễ dàng.
- Nói đến trang trí Việt Nam ta không thể không nhắc đến những nghệ
nhân đã sáng tạo một cách tuyệt vời những công trình kiến trúc, những bức chạm
gỗ, chạm đá để lại cho chúng ta một gia tài quý báu mà điển hình phát triển cao là
thời Lý, Trần.
- Trong chương trình THCS có một bài về vốn cổ dân tộc, ngoài việc tìm
hiểu, sưu tầm các tư liệu quý báu cho phần bài giảng nhằm nâng cao lòng tự hào
dân tộc, khâm phục tài nghệ của ông cha ta.
- Giáo viên lưu ý:
+ Cho học sinh chép nhiều họa tiết dân tộc (hoa sen, hoa cúc, mặt trời…)
nhằm giúp các em quen tay đưa nét vẽ mềm mại đồng thời thuộc lòng những họa
tiết dân tộc này.
+ Hướng dẫn các em biết sử dụng hợp lí những họa tiết cổ vào trong các
bài trang trí.
+ Biết đơn giản, cách điệu họa tiết mới mang hình dáng, đường nét dân
tộc.
+ Một số họa tiết vốn cổ dân tộc

14


Họa tiết hoa sen cách điệu

Họa tiết trang trí đường Diềm

\

Họa tiết vốn cổ dân tộc

Họa tiết hình con rồng

15


Họa tiết vốn cổ dân tộc

Hình 1.3: Một số họa tiết dân tộc

16


Chương 2

THỰC TRẠNG CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU VỀ VIỆC
ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG DẠY VÀ HỌC PHÂN MÔN VẼ TRANG TRÍ
BẬC THCS
2.1 Đặc điểm tình hình.
2.1.1 Thuận lợi:
- Được sư quan tâm của ngành giáo dục, của Ban giám hiệu nhà trường, tổ
chuyên môn, anh chị em cùng tổ đã tạo mọi điều kiện về cơ sở vật chất, cũng như
về trang thiết bị dạy học. Đặc biệt với sự nổ lực của các em học sinh đã giúp tôi
hoàn thành tốt đề tài này.
2.1.2 Khó khăn:
* Về phía nhà trường.
- Là một môn học độc lập trong chương trình THCS. Dạy và học nghiêm
túc, có kiểm tra đánh giá cuối năm và kết quả là một trong những tiêu chuẩn về
xét lên lớp hay tốt nghiệp bậc học. Song thực tế hiện nay cho thấy rằng cơ sở vật
chất cho việc dạy và học Mĩ thuật ở THCS thiếu thốn và nghèo nàn, nhà trường
chưa có phòng dạy Mĩ thuật riêng. Các loại mẫu (hình khối, biểu bảng, tranh

ảnh…) tuy đã được nghiên cứu và sản xuất nhưng chưa đủ đáp ứng cho dạy – học
Mĩ thuật, sách đọc thêm và các tài liệu tham khảo khác rất hiếm. Giáo viên phải
tự tìm tài liệu, sưu tầm ĐDDH. Trong khi đó yêu cầu của bộ môn lại cần phải có
nhiều tài liệu tham khảo như: Tranh, ảnh và mẫu vẽ…
* Về phía học sinh.
- Đối với học sinh trường THCS TT Cái Tắc đã từ lâu các em chưa được
thực hành với bộ môn này vì vậy học Mĩ thuật chưa có nền nếp, kiến thức chưa
có hệ thống, thực hành ít, môi trường thẩm mỹ hạn hẹp. Học sinh ít được quan
sát, tham quan danh lam thắng cảnh và bảo tàng. Vì thế hiểu biết về Mĩ thuật, về
cái đẹp chưa sâu rộng, không kích thích các em học tập. Đa phần học sinh bị chi
phối, ảnh hưởng về các môn chính, môn phụ của xã hội nhà trường. Các em phải
17


tập trung cho các môn chính, lo cho thi, lo đánh giá, phần nào bỏ qua sao lãng
môn Mĩ thuật. Hơn nữa do thiếu phương tiện học tập, phương pháp thực hành
thiếu linh hoạt, nên bài vẽ của các em thường khô cứng, thiếu phóng khoáng, đôi
khi gò bó, công thức.
2.2 Nhận xét về thực trạng giảng dạy phân môn vẽ trang trí ở trường THCS
Thị Trấn Cái Tàu
- Đối với môn Mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ trang trí nói riêng thì qua
quá trình giảng dạy, thực nghiệm tại trường THCS Thị Trấn Cái Tàu tôi nhận
thấy rằng những học sinh cảm thấy hứng thú, yêu thích bộ môn này không nhiều.
Thông qua việc phỏng vấn, phát phiếu điều tra cho các em thì kết quả thu được là
chỉ có 47/ 98 Phiếu chiếm khoảng 46, 06%
- Qua kết quả trên có thể cho thấy rằng đa số các em không thích học bộ
môn Mĩ thuật này.
- Bên cạnh đó tôi còn điều tra thêm trong bốn phân môn Mĩ thuật thì các em
thấy hứng thú với phân môn nào nhất thì đa số các em chọn phân môn vẽ trang
trí. Vì những phân môn khác vẽ mang tính rập khuôn, còn vẽ trang trí thì được tự

do sáng tạo, màu vẽ phóng khoáng, …đặc biệt các em thích vẽ trang trí ứng dụng
hơn vì vẽ trang trí cơ bản vẫn còn mang sự gó bó, về bố cục, hình mảng, màu sắc,
….tạo sự nhàm chán. Còn vẽ trang trí ứng dụng thì các em được thoải mái hơn
trong tư duy, sáng tạo.
2.3 Những nguyên nhân ảnh hưởng đến viêc dạy và học phân môn vẽ trang
trí ở trường THCS Thị Trấn Cái Tàu
- Trường THCS Thị Trấn Cái Tàu là một ngôi trường nằm ngay trên Quốc
lộ. Đây là một ngôi trường ở gần Thị Trấn nên lượng học sinh cũng khá đông
khoảng 1500 học sinh, chia làm bốn khối 6, 7, 8, 9 Trường THCS Thị Trấn Cái
Tàu là một trường công lập, đạt chuẩn Quốc Gia chính vì thế mà chất lượng
giảng dạy của trường đạt kết quả cao về tất cả các môn.
- Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm giúp đỡ cho cả GV lẫn học sinh
nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy của GV và chất lượng học tập cho học sinh.
Ngoài những môn chính như : Toán, Lý, Hóa, Văn, Anh Văn,..thì nhà trường

18


cũng rất quan tâm đến những môn phụ khác như: Thể Dục, Nhạc, Họa…Thể Dục
thì được nhà trường phân bố sân tập rộng rãi, thoáng mát, Âm nhạc thì được nhà
trường trang bị phòng học nhạc riêng, về bộ môn Mĩ thuật thì nhà trường cung
cấp tranh ảnh, đồ dùng trực quan cho GV thuận tiện trong việc giảng dạy.
- Mặc dù được nhà trường hết mực quan tâm nhưng khi giảng dạy bộ môn
Mĩ thuật nói chung cũng như phân môn vẽ trang trí nói riêng vẫn còn gặp nhiều
khó khăn, hạn chế.
2.3.1 Nguyên nhân khách quan.
- Tranh ảnh trang trí có nhưng rất ít không đủ phục vụ cho nhu cầu giảng
dạy, đa số các GV tự làm là chính.
- Không có phòng học dành riêng cho bộ môn Mĩ thuật. Nên khi vẽ các em
ngồi không được thoải mái. Hạn chế tư duy trừu tượng.

- Các em không có điều kiện đi tham quan những cuộc triển lãm tranh, bảo
tàng, nên không tận mắt thấy được vẽ đẹp của những họa tiết cổ. Chỉ xem qua
tranh ảnh, sách, báo.
- Màu vẽ trang trí còn chưa phong phú và đa dạng, đa số chỉ sử dụng màu
sáp, nên việc vẽ màu còn nhiều hạn chế. Vì tính riêng biệt của phân môn này mà
nó rất cần đến sự phong phú về chất liệu màu, mới có thể thể hiện một bài trang
trí hoàn thiện nhất về hòa sắc.
2.3.2 Nguyên nhân chủ quan.
- Giáo viên dạy môn Mĩ thuật đa phần chỉ dạy sơ lược lý thuyết, không đi
sâu vào thực hành cho các em, không xuống theo dõi chỉ dạy cho từng em, chỉ
nói chung chung. Thiếu sự quan tâm đặc biệt đến những học sinh cá biệt trong
lớp để các em tự do làm việc riêng.
- Giáo viên không thường xuyên trao dồi kiến thức trong phân môn vẽ trang
trí nên việc dạy lặp đi lặp lại rất nhiều không có gì mới mẻ, không tạo được hứng
thú cho việc học vẽ trang trí cho các em.

19


- Chính vì vậy có thể hiểu vì sao cùng một hoàn cảnh, điều kiện giống nhau
mà giáo viên này dạy tốt học sinh của giáo viên đó yêu thích môn vẽ. Còn giáo
viên kia lại dạy không hay học sinh không thích học.
- Còn đối với học sinh các em luôn nghĩ Mĩ thuật là một môn phụ không có
trong các kì thi tốt nghiệp nên các em còn hời hợt, không quan tâm nhiều. Đối
với phân môn vẽ trang trí thì các em vẽ cho có không suy nghĩ đầu tư kỉ lưỡng.
- Về phía gia đình các bậc phụ huynh cũng giống như các em cho rằng đây
là môn phụ không cần quan tâm nhiều chỉ cần lo tập trung những môn chính là
đủ mà không biết rằng môn Mĩ thuật cũng có mối quan hệ hữu cơ đến những
môn khác và đặc biệt phân môn vẽ trang trí ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống
hằng ngày của chúng ta.

2.4 Kết quả của thực trạng trên.
- Từ thực trạng trên để việc học Mĩ thuật, đặc biệt là phân môn trang trí đạt
hiệu quả tốt hơn tôi đã đưa những phương pháp cơ bản về cách dạy và học môn
Mĩ thuật đặc biệt là phương pháp dạy vẽ trang trí áp dụng cho từ lớp 6 đến lớp 9
và đa phần các em rất thích hoạt động tạo hình, việc vẽ, xem các tác phẩm Mĩ
thuật dần dần đã hình thành ở các em. Các em hứng thú học vẽ trang trí hơn vẽ
theo mẫu, phần nào thích hơn cả vẽ tranh đề tài, bài vẽ của các em đẹp hơn, có
tiến bộ rõ rệt về cách dùng màu.
2.5 Kết quả đạt được qua các năm học vừa qua.
- Áp dụng phương pháp dạy trang trí nêu trên và qua một số bài học cụ thể,
tôi khảo sát và thấy chất lượng học môn Mĩ thuật nói chung và phân môn trang trí
nói riêng của học sinh trường THCS TT Cái Tàu được nâng lên rõ rệt. Khảo sát
chất lượng của các khối trong toàn trường năm học 2011 – 2012 và năm học
2012 – 2013 cho thấy số lượng học sinh yêu thích vẽ trang trí tăng lên đáng kể
năm học 2011 – 2012 tỉ lệ học sinh thích phân môn vẽ trang trí đạt 46.6%, năm
học 2012 – 2013 thì tỉ lệ này tăng lên rõ rệt là 72,5%.
* Trước thực nghiệm: (Năm 2011 – 2012)

20


STT
1
2
3
4
5

Lớp
8A1

8A2
8A3
8A4
8A5

Sỉ số
42
43
39
41
43

Học sinh yêu thích
36
39
32
36
37

Học sinh không yêu thích
06
04
07
05
06

Ghi chú

* Sau thực nghiệm: (Năm 2012 – 2013)
STT

1
2
3
4
5

Lớp
8A1
8A2
8A3
8A4
8A5

Sỉ số
42
43
39
41
43

Học sinh yêu thích
39
41
35
40
40

Học sinh không yêu thích
03
02

04
01
03

Ghi chú

- Trên đây là toàn bộ quá trình tìm đọc và nghiên cứu về “Một số biện pháp
nâng cao chất lượng dạy và học phân môn vẽ Trang trí bậc THCS” trong chương
trình Mĩ thuật THCS. Song đề tài đi sâu vào lĩnh vực nghiên cứu cách dạy học
phân môn vẽ trang trí cách thực hiện của bản thân. Tôi đã áp dụng qua một số bài
cụ thể. Thì thấy các em vẽ những bài Trang trí có tiến triển rõ rệt, các em học
sinh rất hào hứng và phấn khích mỗi khi học phân môn Trang trí. Tuy nhiên,
trong quá trình thực hiện và viết đề tài nghiên cứu khoa học này không tránh
khỏi những hạn chế. Rất mong được sự góp ý của các thầy cô.

CHƯƠNG 3

NHỮNG KẾT QUẢ CỤ THỂ KHI ÁP DỤNG VÀO THỰC
TIỄN
21


1. Kết quả nghiên cứu

Áp dụng phương pháp dạy trang trí nêu trên và qua một số bài học cụ thể,
tôi khảo sát và thấy chất lượng học môn mĩ thuật nói chung và phân môn trang trí
nói riêng của HS trường THCS Thị Trấn Cái Tàu được nâng lên rõ rệt. Khảo sát
chất lượng của các khối trong toàn trường năm học 2012- 2013 và năm học 2013
- 2014:
*Năm học 2012 – 2013

Khối

T/S

CĐ

6

HS
420

Đ
97%

3%

7

320

98%

2%

8

284

99%

1%

9

245

99%

1%

*Năm học 2013 – 2014:
Khối

T/S

Đ

CĐ

6

HS
385

99%

1%

7

288

99%

1%

8

258

100%

0%

9

258

100%

0%

C. PHẦN KẾT LUẬN:
1. Kết luận:

22


- Trang trí là một phân môn khó đòi hỏi học sinh phải có óc sáng tạo, sự cần
cù và linh hoạt vì khi vẽ được một bài trang trí các em phải thật sự tìm tòi sáng

tạo để biết tìm và chọn sắp xếp các mảng hình sao cho chặt chẽ logic với nhau từ
tổng thể đến chi tiết, biết tìm và chọn sắp xếp họa tiết hợp lí với các mảng hình
đã chọn… Vì vậy đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp thích hợp hướng dẫn để
giúp một phần nào học sinh THCS có được những kỹ năng, kỹ xảo về vẽ trang trí
đạt hiệu quả cao nhất. Điều này có thể gây thêm hứng thú cho học sinh trong khi
học môn Mỹ Thuật và các môn học khác. Các em cần nắm bắt kĩ các bước, để có
thể cảm nhận và trình bày được một bài trang trí đẹp theo cảm nhận riêng của
mình. Thông qua quá trình học tập phân môn trang trí, có thể nâng cao được hiểu
biết đối với nghề nghiệp, với xã hội, hoàn thiện nhân cách và lối sống trong sinh
hoạt của học sinh.
- Bởi vậy đây cũng là một trong nhiều giải pháp của tôi giúp các em học
tốt hơn đối với phân môn vẽ trang trí, cũng như giúp các em ham thích học Mĩ
thuật hơn. Điều quan trọng là mỗi giáo viên đều có mỗi cách truyền thụ khác
nhau, và có từng giải pháp đối với từng lớp cũng như từng đối tượng học sinh.
Song mục đích cuối cùng là chỉ mong cho các em học tập thật tốt.
- Do đó tôi đưa giải pháp này chỉ là kinh nghiệm của bản thân đã rút ra
được trong quá trình giảng dạy bô môn Mĩ thuật, nên ít nhiều cũng còn hạn chế.
Vì vậy tôi rất mong được sự góp ý cũng như sự quan tâm của các cấp lãnh đạo,
cùng bạn bè đồng nghiệp, để tôi có thể hoàn thiện hơn và có nhiều biện pháp giúp
các em học tập tốt hơn.
2. Kiến nghị
- Dạy Mỹ Thuật ở trường THCS là cần thiết, nó góp phần hình thành ở học
sinh những phẩm chất tốt đẹp của người lao động mới – người lao động có tri
thức khoa học, dám nghĩ, dám làm, lao động có năng suất cao và biết thưởng
thức cái hay cái đẹp trong cuộc sống.
- Tuy nhiên dạy Mỹ Thuật ở THCS còn nhiều vấn đề phải quan tâm, bởi từ
lâu chúng ta ít chú ý, thiếu sự chuẩn bị về trang thiết bị và cơ sở vật chất để phục

23

vụ cho môn học này. Vì vậy để tạo điều kiện cho việc dạy và học của thầy và trò
thuận lợi, bản thân tôi là một giáo viên dạy bộ môn Mỹ Thuật cần kiến nghị và đề
xuất một số vấn đền sau:
+ Các cấp lãnh đạo thường xuyên quan tâm hổ trợ giúp đỡ về kinh phí, cơ
sở vật chất phục vụ tốt công tác chuyên môn Mỹ Thuật.
+ Phải có phòng học chức năng môn Mỹ Thuật rộng, đầy đủ ánh sáng.
+ Phương tiện (bàn, ghế, giá vẽ, mẫu vẽ, giấy màu, máy chiếu hình, tranh,
tượng, các tài liệu tham khảo.) Theo đặt thù của từng phân môn.
+ Phương tiện dạy học đầy đủ để nâng cao chất lượng dạy và học của bộ
môn và đạt kết quả cao trong học tập.
+ Làm tốt công tác xã hội hóa Giáo dục để mọi người cùng quan tâm đến
bộ môn Mỹ Thuật. Phụ huynh các em trang bị đầy đủ đồ dùng học tập cho các
em.
- Thường xuyên đi tham quan học hỏi.
+ Như vậy sẽ nâng cao được chất lượng dạy và học của bộ môn Mĩ thuật,
đồng thời phát triển tối đa được tính sáng tạo của học sinh trong môn học và
đạt kết quả cao trong học tập.
- Trên đây là một số kinh nghiệm tôi tích lũy trong thực tiễn quá trình công
tác. Tôi đã áp dụng vào quá trình dạy – học đối tượng học sinh ở địa phương một
cách hữu hiệu, giúp các em tiếp cận kiến thức tốt nhất, gần nhất, nhanh nhất. Góp
phần cho thế hệ trẻ thực sự là sức mạnh tương lai của dân tộc, đặt nền móng cho
con đường công nghiệp hóa – hiện đại hóa đất nước, tiến lên xây dựng CNXH ở
nước ta. Những kinh nghiệm này do bản thân tôi đã rút ra được trong những năm
thực tế giảng dạy. Để kinh nghiệm có hiệu quả hơn trong dạy – học. Tôi rất
mong được sự góp ý của đồng nghiệp, tổ chuyên môn, Ban giám hiệu và Hội
đồng thẩm định khoa học để tôi hoàn thiện hơn về chuyên môn, phương pháp
trong dạy – học đạt kết quả tích cực hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn
Người thực hiện

24


NGUYỄN THỊ DUNG

TÀI LIỆU THAM KHẢO
***
1. Bước đầu học vẽ, Nguyễn Văn Tỵ, nhà xuất bản Văn hóa 1983.

25