Hướng nghiệp cho bạn trẻ ngành nông nghiệp

Hướng nghiệp cho HS, SV ngành nông nghiệp
Bước vào thế kỷ XXI, nghề nghiệp trong xã hội có những chuyển biến nhiều so
với giai đoạn trước đây. Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ đang tạo điều kiện để
nhân loại tiến từ nền kinh tế công nghiệp sang nền kinh tế tri thức. Nghị quyết IV Ban
chấp hành Trung ương Đảng khóa VIII đã xác định nhiệm vụ của chúng ta hiện nay là
phát huy nội lực, cần kiệm để xây dựng đất nước... Trong hoàn cảnh đất nước ta hiện nay,
để đạt được mục tiêu trên, chúng ta cần một lực lượng lao động có đủ trình độ năng lực
và làm chủ được công nghệ kỹ thuật của đất nước, đủ điều kiện đảm bảo hoàn thành tốt
công việc trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Nếu chúng ta không chiếm hữu được
tri thức, không sáng tạo và sử dụng được thông tin trong các ngành sản xuất thì không thể
thành công trong sự cạnh tranh quyết liệt của thị trường. Chính vì vậy việc nâng cao
trình độ học vấn, trình độ văn hóa cho nhân dân, đặc biệt là việc định hướng bậc học
và định hướng nghề nghiệp cho thế hệ trẻ hôm nay, chủ nhân tương lai của đất nước,
cần được quan tâm hơn bao giờ hết.
Như vậy nghề nghiệp luôn được coi là một trong nhiều yếu tố quan trọng quyết
định đến tương lai mỗi con người. Vì thế lựa chọn cho mình một ngành nghề phù hợp là
vấn đề được nhiều bạn trẻ quan tâm, đặc biệt là học sinh trung học phổ thông (THPT).
Trong xã hội hiện nay học sinh THPT có rất nhiều lựa chọn sau tốt nghiệp: học tiếp lên
ĐH, CĐ, học nghề, đi làm, du học… Vậy họ lựa chọn thế nào? Trong quá trình lựa chọn
ngành nghề, đã xuất hiện những yếu tố cơ bản nào tác động, tầm ảnh hưởng đến đâu ?
Việc lựa chọn ngành nghề sau tốt nghiệp Trung học phổ thông là bước khởi đầu
quan trọng trên con đường sự nghiệp của tất cả chúng ta. Chọn ngành nghề đúng đắn
không chỉ giúp bạn tìm được việc làm có thu nhập cao, nhanh chóng thành công mà còn
giúp bạn giảm chi phí xin việc cho gia đình và thời gian chờ đợi sau tốt nghiệp.
Phần lớn phụ huynh muốn con mình sau khi tốt nghiệp đại học tìm được công việc
nhẹ nhàng phù hợp với bằng cấp do vậy đa phần phụ huynh và học sinh thường chọn các
ngành Kinh tế, Ngoại thương, Kiểm toán, Quản trị kinh doanh, Du lịch, Tài chính, Thiết
kế, Kỹ thuật, Y tế… mà ít chọn lĩnh vực Nông nghiệp, vì sao?
1

1. Nguyên nhân vì sao bạn trẻ không mặn mà khởi nghiệp từ lĩnh vực nông
nghiệp
Theo một doanh nhân của Chương trình Vườn ươm Doanh nghiệp trẻ thuộc
BSSC, phân tích: “Sở dĩ các bạn trẻ ít quan tâm đến lĩnh vực nông nghiệp vì 4 lý do sau:
(1) Ngành này cực;
(2) Không sang;
(3) Khó giàu;
(4) Quan trọng nhất là việc các bạn thiếu kiến thức lẫn đam mê về nông nghiệp.
Bên cạnh đó, hiện vẫn có quá ít tấm gương thành công trong lĩnh vực nông nghiệp đủ để
thu hút sự chú ý của giới trẻ.
Một câu hỏi lớn là làm sao để học sinh lớp 12 chọn theo học các ngành thuộc lĩnh
vực nông nghiệp, hay nói rộng ra là các ngành mà xã hội đang thiếu nguồn lực? Câu trả
lời nằm ở hai chữ “hướng nghiệp”
Trong khi đó, theo GS. Võ Tòng Xuân, vấn đề hướng nghiệp ở trường THPT
chưa thật tốt, bởi muốn các em theo một nghề, người hướng nghiệp phải hiểu rất rõ về
nghề đó, mà các thầy cô vốn đã quá bận rộn với áp lực dạy học thì làm sao có thời gian
tìm hiểu về các ngành nghề để mà hướng nghiệp. Vậy hướng nghiệp là trách nhiệm của
ai?

.
Không thể phủ nhận tính tích cực của hoạt động tư vấn tuyển sinh trong những

năm gần đây nhưng chỉ tư vấn để tuyển sinh là không đủ. Nhìn vào danh sách những
người tham dự các đoàn tư vấn, dễ thấy đó là đại diện đến từ các trường cao đẳng và đại
học. Ngoài trách nhiệm xã hội là tư vấn cho học sinh, họ còn có trách nhiệm tuyển sinh
nữa.
Và dù họ có công tâm, có hiểu thị trường lao động đến đâu thì cũng không phản
ánh được đầy đủ bức tranh của thị trường. Họ có thể giúp học sinh biết học ngành X thì
ra làm các công việc a, b, c..., nhưng để trả lời cụ thể công việc a, b, c là như thế nào,
mức lương, cơ hội thăng tiến ra sao, phù hợp với người có cá tính như thế nào... chỉ có

đại diện doanh nghiệp mới có thể trả lời một cách đầy đủ nhất.

2


2. Sự phối hợp giữa gia đình, nhà trường và các doanh nghiệp trong hoạt
động hướng nghiệp.
Nông nghiệp là ngành học thú vị cho các bạn đam mê môn sinh học, thích nghiên
cứu các loại cây trồng. Vì ngành này chú trọng đào tạo nghiên cứu về các loại cây trồng
và tất cả yếu tố làm gia tăng sự phát triển của chúng như ánh sáng, nước, nhiệt độ và
dưỡng chất, cũng như là những điều kiện ngăn cản sự phát triển của cây trồng như cỏ dại,
bệnh, côn trùng...Nhiều bạn trẻ muốn cống hiến sức mình cho sự phát triển của nền nông
nghiệp Việt Nam, yêu các loại nghiên cứu liên quan đến cây trồng đã thành công khi theo
đuổi ngành học này.
Đây không phải là một ngành học quá khó, không khô khan như nhiều ngành kỹ
thuật khác nhưng đòi hỏi người học phải chăm chỉ và chịu khó tìm tòi học hỏi. Thường
xuyên nghiên cứu các loại tài liệu, các mẫu vật khi có cơ hội. Cần nắm chắc các lý thuyết
nuôi trồng cũng như đặc điểm cây trồng, thời tiết, cách canh tác của các địa phương, kiến
thức địa lý phải tốt. Những sinh viên ngành trồNông nghiệp phấn đầu tốt trong quá trình
học trong nhà trường có cơ hội việc làm cao hơn các sinh viên khác. Ngoài kiến thức
chuyên môn thì kỹ năng mềm như ngoại ngữ, công nghệ thông tin cũng là điều kiện quan
trọng để bạn được các nhà tuyển dụng lựa chọn cũng như làm việc tốt, phát triển sự
nghiệp trong tương lai.
Việc hướng nghiệp cho học sinh trung học phải bắt đầu từ các bậc phụ huynh và
thầy cô giảng dạy trong trường phổ thông. Tuy nhiên, không có nhiều phụ huynh có đủ
thời gian, đủ kiến thức cho việc này và họ dồn hết sự tin cậy của mình vào nhà trường.
Các trường đại hoc, cao đẳng chủ yếu hoạt động tư vấn tuyển sinh mà chưa quan
tâm nhiều đến hướng nghiệp cho học sinh, sinh viên.
Trong khi đó nhiều doanh nghiệp mới chỉ quan tâm đến phần ngọn, tức mỗi mùa
tốt nghiệp của sinh viên, họ đến các trường đào tạo các ngành liên quan đến lĩnh vực hoạt

động của doanh nghiệp mình để tuyển dụng, chứ chưa quan tâm làm sao để thu hút học
sinh lựa chọn ngành mình cần tuyển để theo học.

3


Để giải quyết chênh lệch cung cầu trên thị trường lao động, doanh nghiệp không
thể đứng ngoài hoạt động hướng nghiệp cho học sinh. Thiết nghĩ với vai trò là thành phần
năng động nhất trong xã hội, các doanh nghiệp nên dành thời gian thể hiện trách nhiệm
xã hội của mình trong hoạt động hướng nghiệp. Do vậy vai trò hướng nghiệp của gia
đình, nhà trường và các nhà doanh nghiệp có ảnh hưởng rất lớn đến tương lai của học
sinh và sinh viên.
3. Nhu cầu của xã hội
Việt Nam luôn lấy ngành Nông nghiệp là một ngành trọng điểm, cần đầu tư phát
triển. Vì vậy nhà nước luôn chú trọng tạo cơ hội cho các doanh nghiệp trong nước cũng
như nước ngoài trong ngành ngày nhằm thúc đẩy ngành Nông nghiệp của nước nhà.
Nông nghiệp là một ngành thu hút không ít sinh viên theo học. Và nhu cầu xã hội
về ngành này đang tăng mạnh. Thực tế qua các hội chợ việc làm được tổ chức gần đây,
nhu cầu tuyển kỹ sư các ngành nông lâm được các công ty nước ngoài rao tuyển rất
nhiều. Nhưng theo các doanh nghiệp có nhu cầu thì cung chỉ đáp ứng được 20% nhu cầu,
mặc dù họ đã rao tuyển nhiều lần ở các hội chợ việc làm cũng như các trung tâm Dịch vụ
việc làm.
Theo Bộ Nông nghiệp và PTNT, nhu cầu nhân lực khu vực nông nghiệp, nông
thôn là rất lớn, mỗi năm cả nước cần tới trên 1 triệu lao động, nhưng đội ngũ cán bộ làm
nông nghiệp, nông thôn chỉ có khoảng 9% có trình độ đại học, cao đẳng; 39,4% trung cấp
và 9,8% sơ cấp... Trước đây, một số ngành học thuộc khối nông nghiệp không hấp dẫn
nhưng tương lai đây sẽ là nghề tạo ra cơ hội việc làm lớn nhất.
Theo PGS.TS. Nguyễn Hay - Hiệu trưởng Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí
Minh, cho biết các ngành nông học, lâm nghiệp, thú y hiện đang rất thiếu nhân lực so với
nhu cầu xã hội “ngay khi các em chưa ra trường, các công ty lớn đã đặt hàng”. Không

những dễ xin việc làm, sinh viên các ngành này cũng có cơ hội thăng tiến khá cao. Theo
thống kê của phân hiệu của trường tại Gia Lai, có xấp xỉ 30% sinh viên khóa đầu tiên của
ngành nông học hiện đã là trưởng-phó phòng tại các cơ quan, công ty trên địa bàn tỉnh.
4. Tiềm năng của ngành nông nghiệp Việt Nam :
4


Theo điều tra của Bộ Lao Động Việt Nam, tính đến thời điềm 1/10/2012, toàn Việt
Nam có 984,000 người thất nghiệp và 1,369,000 người thiếu việc làm; Con số này cho tới
nay, chắc chắn còn lớn hơn nhiều so với tình trạng thực tế. Một trong những điểm quan
trọng của bản báo cáo còn nêu rõ, phần lớn sinh viên ra trường với tấm bằng của những
ngành nghề được mang danh là nghề “hot” như công nghệ thông tin, tài chính ngân hàng,
kỹ sư máy tính, quản trị kinh doanh…, có tỉ lệ thất nghiệp cao. Trong khi đó, những nghề
từ xưa vốn “bị chê” như nông-lâm- ngư nghiệp, lại có tỉ lệ thất nghiệp thấp và luôn thiếu
những nhân lực có chuyên môn cao.
Nhìn ra thế giới, ví dụ như nước Mỹ, theo nhiều điều tra nghiên cứu chính thức,
thì nghề nông là một trong nhóm 12 ngành nghề luôn cần thiết, và không bao giờ thất
nghiệp. Bởi một lẽ đơn giản, dù cuộc sống con người có phát triển và văn minh, hiện đại
đến đâu chăng nữa, con người cũng vẫn cần phải ăn, uống…
Là nước nông nghiệp với nhiều lợi thế từ các sản phẩm nhiệt đới nhưng để biến
tiềm năng đó thành hiện thực, làm động lực cho phát triển nền nông nghiệp hàng hóa lớn,
sản phẩm có khả năng cạnh tranh thì việc đầu tư vào quá trình đào tạo nguồn nhân lực là
cần thiết. Nhóm ngành nông – lâm – ngư nghiệp ở Việt Nam đang chiếm lực lượng lao
động lớn nhất (xấp xỉ 50%) nhưng thiếu lao động có trình độ.
5. Thế mạnh của ngành Nông nghiệp
Nếu bạn từng nghĩ rằng “nghề nông thì có gì khó?”, ngay cả những bác nông dân
chân chất còn làm được thì cần gì phải đến trình độ đại học, thì đó là một sai lầm.
Có thể thấy, trong 4 lý do (1) ngành này cực; (2) không sang; (3) khó giàu; (4) và
quan trọng nhất là việc các bạn thiếu kiến thức lẫn đam mê về nông nghiệp”, đã có 3 cái
thuộc về định kiến. Không ít bạn trẻ hiện nay vẫn quan niệm làm nông nghiệp là làm

nông. Mà làm nông thì chân lấm tay bùn, “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”. Cũng có
không ít bạn trẻ cảm thấy “quê” khi nghĩ tới khởi nghiệp từ nông nghiệp. Trong khi đó,
trên thực tế, làm nông nghiệp thời nay không còn cảnh “cái cày, cái cuốc, con trâu” nữa,
tuy nhiên so với hàng chục năm trước, thì ngày nay, nhờ vào việc ứng dụng những phát
minh mới của công nghệ, nghề nông đã phát triển vượt bậc, không còn thô sơ, và vất vả
5


như trước nữa mà thay vào đó là nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp gắn với công
nghiệp, với công nghệ sinh học… “Ứng dụng công nghệ thông tin vào nông nghiệp là xu
hướng tất yếu để nâng cao giá trị cho nông nghiệp, tăng sức cạnh tranh của ngành này.
Tuy còn nhiều khó khăn nhưng ngược lại đây là một cơ hội lớn cho các bạn trẻ.
Khi khoa học kỹ thuật phát triển, việc làm nông đã ngày càng mở rộng, được hiện
đại hóa. Nông nghiệp cũng là một ngành học nhiều thử thách và thú vị, đòi hỏi sinh viên
phải am hiểu cả về khoa học tự nhiên lẫn khoa học xã hội và học chuyên sâu về những
chuyên ngành sau: sinh học, khoa học môi trường, hóa học, kinh tế hay quản trị kinh
doanh.
Ngay cả ở những nước phát triển, nông nghiệp cũng là một trong những ngành học
lớn và có yêu cầu đầu vào khá cao. Mỹ, Anh, Hà Lan, Australia, Nhật,… nằm trong số
những cường quốc trong giáo dục nông nghiệp và những nước này cũng có nền nông
nghiệp rất phát triển.
“Có nhiều ngành nghề làm ra nhiều tiền và giàu có nhưng chưa hẳn dám tự hào đi
khoe. Trong khi đó, nếu ta cung cấp những sản phẩm phục vụ nông nghiệp tốt, sẽ có rất
nhiều người vui, từ nông dân, người tiêu dùng cho đến cơ quan quản lý Nhà nước. Điều
này chúng ta có thể tự hào khoe về nghề nghiệp của mình”.
Một trong những thử thách nữa với sinh viên chọn ngành nông nghiệp là bạn khó
có thể trông đợi một nghề nghiệp ngồi làm việc 8 tiếng trong cao ốc. Một đặc thù của
ngành nông nghiệp là bạn sẽ có khả năng phải sống tại những khu vực ít sầm uất, xa
trung tâm thành phố hơn.
Nhưng bù lại, đây sẽ là cuộc sống cho những người yêu thiên nhiên, thích tự do và

chán sự ồn ào náo nhiệt của chốn thành thị. Đây tưởng là điểm yếu, nhưng thật ra cũng
chính là điểm mạnh của ngành nghề thú vị này.

6


7