Quản lý khai thác các công trình thủy lợi huyện thạch hà, tỉnh hà tĩnh

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
------o0o------

TRẦN XUÂN HOÀ

QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC CÁC CÔNG TRÌNH THUỶ LỢI
HUYỆN THẠCH HÀ, TỈNH HÀ TĨNH

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------o0o---------

TRẦN XUÂN HOÀ

QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC CÁC CÔNG TRÌNH THUỶ LỢI
HUYỆN THẠCH HÀ, TỈNH HÀ TĨNH
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã sô: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HỒNG HẢI
XÁC NHẬN CỦA GVHD

TS. Nguyễn Thị Hồng Hải

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

GS.TS. Phan Huy Đƣờng
HÀ NỘI - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Kết quả
nghiên cứu trong luận văn là kết quả lao động của chính tác giả. Các số liệu và
kết quả trình bày trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố
trong bất cứ công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
đƣợc cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đều đã đƣợc chỉ rõ
nguồn gốc.
Tác giả luận văn

Trần Xuân Hoà


MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .............................................................................. i
DANH MỤC BẢNG BIỂU ..................................................................................iii
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
CHƢƠNG 1.......................................................... Error! Bookmark not defined.
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC
TRIỂN VỀ QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC CÔNG TRÌNH THUỶ LỢI ......Error!
Bookmark not defined.

1.1 Tổng quan tình hình nghiên cứu của đề tài .... Error! Bookmark not defined.
1.2 Cơ sở lý luận .................................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.1 Một số khái niệm cơ bản ............................. Error! Bookmark not defined.
1.2.2 Vai trò và đặc điểm của công trình thuỷ lợi Error! Bookmark not defined.
1.2.3 Nội dung quản lý và khai thác công trình thuỷ lợi ....Error! Bookmark not
defined.
1.3 Cơ sở thực tiễn ............................................... Error! Bookmark not defined.
1.3.1 Kinh nghiệm ở các nƣớc trên thế giới về quản lý và khai thác các công
trình thuỷ lợi ......................................................... Error! Bookmark not defined.
1.3.2 Thực tiễn quản lý và khai thác công trình thủy lợi ở Việt Nam ..........Error!
Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2.......................................................... Error! Bookmark not defined.
PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU .............Error! Bookmark not
defined.
2.1 Đối tƣợng nghiên cứu..................................... Error! Bookmark not defined.
2.2 Phạm vi nghiên cứu ........................................ Error! Bookmark not defined.
2.3 Phƣơng pháp nghiên cứu ................................ Error! Bookmark not defined.


2.4 Thiết kế nghiên cứu ........................................ Error! Bookmark not defined.
2.4.2 Thiết kế phiếu điều tra................................. Error! Bookmark not defined.
2.5 Phân tích số liệu ............................................. Error! Bookmark not defined.
2.5.2 Thống kê, tổng hợp số liệu .......................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3.......................................................... Error! Bookmark not defined.
THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC CÁC CÔNG
TRÌNH THỦY LỢI TẠI HUYỆN THẠCH HÀ, TỈNH HÀ TĨNH .............Error!
Bookmark not defined.
3.1 Đặc điểm địa bàn nghiên cứu ......................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1 Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Thạch Hà Error! Bookmark not
defined.

3.2 Tình hình quản lý và khai thác các công trình thuỷ lợi trên địa bàn huyện
Thạch Hà .............................................................. Error! Bookmark not defined.
3.3 Đánh giá về công tác quản lý và khai thác các công trình thuỷ lợi ........Error!
Bookmark not defined.
3.3.1 Kết quả đạt đƣợc ......................................... Error! Bookmark not defined.
3.3.2 một số hạn chế và nguyên nhân gây lãng phí nƣớc phục vụ sản xuất nông
nghiệp ở các địa phƣơng ...................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 4.......................................................... Error! Bookmark not defined.
GIẢI PHÁP ĐỂ HOÀN THIỆN QUẢN LÝ VÀ KHAI THÁC CÁC CÔNG
TRÌNH THỦY LỢI TẠI HUYỆN THẠCH HÀ, TỈNH HÀ TĨNH .............Error!
Bookmark not defined.
4.1 Một số yếu tố ảnh hƣởng đến hiệu quả quản lý và khai thác các công trình
thuỷ lợi của huyện ................................................ Error! Bookmark not defined.


4.2 Một số giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện công tác quản lý và khai thác các
công trình thuỷ lợi ................................................ Error! Bookmark not defined.
4.2.1 Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ trực tiếp quản lý và khai thác các công
trình thuỷ lợi ......................................................... Error! Bookmark not defined.
4.2.2 Huy động tối đa cộng đồng hƣởng lợi tham gia vào việc quản lý và khai
thác các công trình thuỷ lợi. ................................. Error! Bookmark not defined.
4.2.4 Đẩy mạnh công tác quản lý, duy tu bảo dƣỡng và sửa chữa công trình
.............................................................................. Error! Bookmark not defined.
4.3 Kiến nghị về công tác quản lý và khai thác các công trình thuỷ lợi .......Error!
Bookmark not defined.
KẾT LUẬN .......................................................... Error! Bookmark not defined.


MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Từ viết vắt

1

BQ

Bình quân

2

BQC

Bình quân chung

3

CC

Cơ cấu

4

CĐ

Chủ động

5

CS

Công suất

6

CT

Công trình

7

DT

Diện tích

8

ĐVT

Đơn vị tính

9

GTSX

Giá trị sản xuất

10

GTSXCN&XD Giá trị sản xuất công nghiệp và xây dựng

11

GTSXNN

Giá trị sản xuất nông nghiệp

12

GTTM&DV

Giá trị sản xuất thƣơng mại và dịch vụ

13

HTXDVNN

Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp

14

KHTSCĐ

Khấu hao tài sản cố định

15

LĐ

Lao động

16

NN

Nông nghiệp

17

NTTS

Nuôi trồng thủy sản

18

HTX

Hợp tác xã

19

SD

Sử dụng

20

SS

So sánh

21

SL

Số lƣợng

TT

i


22

TK

Thiết kế

23

TS

Thủy sản

24

TT

Thực tế

25

Tr.đ

Triệu đồng

26

UBND

Ủy ban nhân dân

ii


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1 Tình hình sử dụng đất đai của huyện Thạch Hà ..Error! Bookmark not
defined.
Bảng 3.2 Cơ cấu giá trị sản xuất huyện Thạch Hà 2011 - 2013 Error! Bookmark
not defined.
Sơ đồ 3.3 Cơ cấu bộ máy tổ chức thủy lợi huyện Thạch Hà ... Error! Bookmark
not defined.
Sơ đồ 3.4 Mô hình quản lý các công trình thủy lợi huyện ..Error! Bookmark not
defined.
Bảng 3.5 Thực trạng các công trình thủy lợi ở 3 xã nghiên cứu...................Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.6 Hiện trạng công trình thuỷ lợi huyện Thạch Hà năm 2013 ...........Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.7 Sử dụng công trình thuỷ lợi ở 3 xã nghiên cứu năm 2013 ............Error!

Bookmark not defined.
Bảng 3.8 Tình hình nạo vét và duy tu bảo dƣỡng công trình thủy lợi ở 3 xã
nghiên cứu (2011 - 2013). .................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.9 Mức thu để kiên cố hóa kênh mƣơng ở 3 xã nghiên cứu ..............Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.10 Đầu tƣ kiên cố hóa kênh mƣơng của 3 xã nghiên cứu ................Error!
Bookmark not defined.
Sơ đồ 3.11 Nguyên nhân xuống cấp các công trình thủy lợi .... Error! Bookmark
not defined.

iii


Bảng 3.12 Ý kiến miễn thuỷ lợi phí của cán bộ xã và hộ điều tra ................Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.13 Kết quả thực hiện kiên cố hoá kênh mƣơng ở 3 xã nghiên cứu ..Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.14 Kết quả sản xuất tại các xứ đồng đã kiên cố hóa kênh mƣơng của 3 xã
nghiên cứu ............................................................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.15 Kết quả của kiên cố hóa kênh mƣơng đến tiêu thụ điện năng và nƣớc
tƣới tại 3 xã nghiên cứu ........................................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.16 Tác động của kiên cố hóa kênh mƣơng đến nạo vét và tu bổ công trình
thủy lợi ở 3 xã nghiên cứu.................................... Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.17 Kết quả của kiên cố hoá kênh mƣơng đến thu nhập hộ nông dân
.............................................................................. Error! Bookmark not defined.

iv


MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Việt Nam là một quốc gia sản xuất nông nghiệp là chủ yếu, chính vì vậy
tài nguyên nƣớc có ý nghĩa quyết định đến sự phát triển bền vững của đất nƣớc.
Trong những năm qua công tác quản lý và khai thác thuỷ lợi đã thu đƣợc những
thành tựu to lớn cho sản xuất nông nghiệp, dân sinh, giảm nhẹ thiên tai góp phần
quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội.
Hiệu quả kinh tế, xã hội mà các công trình thủy lợi mang lại hết sức to
lớn, nhƣng phần lớn hệ thống công trình thủy lợi mới chỉ khai thác đƣợc 50 60% năng lực thiết kế, thậm chí có những công trình chỉ mới khai thác đƣợc
30%. Mặt khác, khi chuyển từ nền kinh tế tập trung sang nền kinh tế thị trƣờng
có sự quản lý của Nhà nƣớc theo định hƣớng xã hội chủ nghĩa, các chủ thể kinh
tế ở nông thôn nƣớc ta đã có những thay đổi căn bản; từ vị trí là đối tƣợng bị
điều hành trong quá trình sản xuất hộ, nông dân đã trở thành chủ thể kinh tế độc
lập.
Thạch Hà là huyện trọng điểm về sản xuất nông nghiệp của tỉnh Hà Tĩnh
nên các công trình thuỷ lợi đã đƣợc quan tâm đầu tƣ ­ xây dựng. Toàn huyện có
18 hồ đập chứa nƣớc, có 76 trạm bơm lớn nhỏ, hơn 1750 km kênh mƣơng và
1350 cống điều tiết nƣớc các loại. Trong những năm qua hệ thống các công trình
thuỷ lợi đã góp phần nâng cao năng suất cây trồng, vật nuôi, phục vụ dân sinh và
các ngành kinh tế khác. Tuy nhiên hiện nay công tác quản lý các công trình thuỷ
lợi còn nhiều bất cập làm ảnh hƣởng đến cho sản xuất và đời sống của nhân dân.
Đặc biệt, sau khi hoàn thành chuyển đổi đất nông nghiệp lần thứ hai, hệ thống
kênh mƣơng nội đồng đã đƣợc tăng cƣờng. Vì vậy quản lý và khai thác các công
trình thuỷ lợi sao cho có hiệu quả đồng bộ, là một việc làm hết sức cần thiết.


Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, nên đề tài đƣợc chọn nghiên cứu là: “Quản lý
và khai thác các công trình thủy lợi ở huyện Huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh”.
2. Câu hỏi nghiên cứu: Giải pháp nào nhằm hoàn thiện công tác quản
lý và khai thác các công trình thuỷ lợi huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn

3.1 Mục đích nghiên cứu của luận văn
Thông qua đánh giá thực trạng quản lý và khai thác các công trình thủy lợi
ở huyện Thạch Hà , tỉnh Hà Tĩnh thời gian qua luận văn đề xuất các giải pháp
nhằm quản lý và khai thác tốt các công tác thủy lợi phục vụ sản xuất nông
nghiệp và phát triển kinh tế - xã hội ở địa bàn nghiên cứu thời gian tới.
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý và khai thác các công
trình thủy lợi phục vụ sản xuất nông nghiệp;
- Đánh giá thực trạng quản lý, khai thác các công trình thủy lợi ở huyện
Thạch Hà trong thời kỳ 2011 - 2013;
- Phân tích nguyên nhân và các yếu tố ảnh hƣởng đến việc quản lý và khai
thác có hiệu quả các công trình thủy lợi trên địa bàn huyện;
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý và khai thác các
công trình thủy lợi của huyện trong thời gian tới.
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
Một là: Hiện trạng các công trình thủy lợi của huyện Thạch Hà hiện nay
nhƣ thế nào? Có đáp ứng đƣợc yêu cầu sản xuất nông nghiệp của địa phƣơng hay
không?
Hai là: Những khó khăn, vƣớng mắc trong quản lý và khai thác các công
trình thủy lợi của huyện.
Ba là: Để quản lý và khai thác có hiệu quả các công trình thủy lợi của
huyện thời gian tới cần có những giải pháp cụ thể nào.


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phan Sỹ Khánh (1997), Sơ thảo lịch sử thủy lợi Việt Nam 1945 – 1995, NXB
chính trị quốc gia, Hà Nội.
2. Phan Sỹ Kỳ (2009), Sự cố một số công trình thủy lợi ở Việt Nam và các biện
pháp phòng tránh. NXB nông nghiệp, Hà Nội.
3. Lê Văn Nghị (1998), Nghiên cứu phân cấp quản lý công trình thủy nông ở
thành phố Hải Phòng, Luận án Tiến sỹ, trƣờng ĐHNN I, Hà Nội.

4. Hoàng Mạnh Quân (2009), Giáo trình lập và quản lý dự án phát triển nông
thôn, NXB nông nghiệp, Hà Nội.
5. Nguyễn Bá Tuyn (1998), Quản lý khai thác công trình thủy lợi, NXB nông
nghiệp, Hà Nội.
6. Ủy ban thƣờng vụ quốc hội (2001), Số 32/2001/ PL – UBVTQH 10, Pháp lệnh
khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, ngày 4 tháng 4 năm 2001.
7. Chính phủ nƣớc cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Nghị định số
154/2008/NĐ – CP của Chính Phủ về việc miễn thủy lợi phí cho nông dân, Hà
Nội ngày 1 tháng 1 năm 2008 và Nghị định 67/2012/NĐ-CP ngày 10/9/2012
8. Bộ kế hoạch và đầu tƣ (2009), Quy hoạch và phát triển kinh tế xã hội. Phần V
quy hoạch phát triển đô thị và cơ sở hạ tầng – quy hoạch phát triển thủy lợi, Hà
nội ngày 14 tháng 10 năm 2009.
9. . Lê cƣờng (2009), làm tốt công tác thủy lợi để phát
triển sản xuất, bảo vệ công trình.
10. . Cục thủy lợi, Bộ nông nghiệp và Phát triển nông thôn
(2009), Vấn đề thủy lợi phí, quá trình thực hiện ở nƣớc ta, kinh nghiệm một số
nƣớc khác và kiến nghị giải pháp, Hà Nội.


11. . (2009) Ba phƣơng án về thủy lợi phí, cục thủy lợi, Bộ
Nông nghiệp và phát triển nông thôn.
12. Nghị quyết đại hội Đảng bộ huyện Thạch Hà lần thứ 26, nhiệm kỳ 2005-2010.
13. Báo cáo Kinh tế - Xã hội huyện Thạch Hà giai đoạn 2010-2015.
14 Báo cáo Kinh tế - Xã hội 3 xã Nam Hƣơng, Thạch Liên, Tƣợng Sơn giai đoạn
2010-2015.
15. Niên giám thống huyện Thạch Hà năm 2011,2012, 2013.
16. Báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty khai thác thủy
lợi Thạch Hà. Công ty Thuỷ lợi Nam Hà Tinh.
17. UBND huyện Thạch Hà, (Dự thảo lần thứ 6) Quy hoạch tổng thể phát triển
kinh tế - xã hội huyện Thạch Hà đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030.