Bút pháp lãng mạn của quang dũng trong đoạn đầu bài thơ tây tiến

Bút pháp lãng mạn của Quang Dũng trong đoạn
đầu bài thơ Tây Tiến
Phân tích đoạn 1 Tây Tiến , từ đó cho thấy bút pháp lãng mạn của Quang Dũng
Bài làm :
QD là một nghệ sĩ đa tài, ông có thể làm thơ, viết văn, vẽ tranh, c ả soạn nhạc. v ới th ơ, ông là nhà th ơ
mang hồn thơ phóng khoáng, hồn hầu, thơ ông luôn có hình ảnh “Cái tôi” hào hoa, thanh l ịch,giàu ch ất
lãng mạn nhưng rất mực hồn nhiên và chân thực.Ra đời từ những năm đầu kháng chiến chống Pháp,
cùng đề tài về người lính với Nhớ của Nguyên Hồng, Đồng Chí của Chính Hữu, TT c ủa QD l ại cu ốn hút
một cách khác thường.Tác phẩm mang đậm hào khí lãng mạn của một thời, gắn với một giai đoạn lịch
sử đấu tranh anh dũng của dân tộc. Với bút pháp lãng mạn, QD đã khắc ho ạ thành công hình t ượng
người lính TT trên cái nền thiên nhiên hùng vĩ , tráng lệ :
“Sông Mã xa rồi TT ơi!
……………………….
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”
Tây Tiến là đơn vị được thành lập đầu năm 1947, có nhiệm vụ phối hợp với bộ đội Lào để bảo vệ biên
giới Việt_Lào và miền Tây Bắc Bộ VN, nhằm đánh tiêu hao lực lượng quân đội Pháp ở th ượng Lào.
Chiến sĩ Tây Tiến phần đông là học sinh,sinh viên hà nội, trong đó có Quang D ũng, v ới sức tr ẻ h ọ đã
vượt qua những khó khăn gian khổ một cách lạc quan nhất. sau khi QD chuyển đơn v ị, t ại Phù L ưu
Chanh, tác giả đã viết nên “nhớ TT” sau đổi lại thành “TT” để phù hợp với ý nghĩa rộng hơn, thâu tóm cả
một thời TT, gợi kỉ niệm của một đoạn đời bi tráng của người lính.
Trước hết, cần hiểu cảm hứng lãng mạn trong văn học là cảm hứng khẳng định cái tôi tràn đầy cảm xúc,
hướng về lí tưởng. Nó đi tìm cái đẹp trong những cái khác lạ, phi thường độc đáo, vượt lên nh ững cái
tầm thường, quen thuộc của đời sống hàng ngày, nó đề cao nguyên tắc chủ quan, phát huy cao độ s ức
mạnh của trí tưởng tượng liên tưởng. Cảm hứng lãng mạn cũng thường tìm đến cách di ễn đạt khoa
trương, phóng đại, đối lập, ngôn ngữ giàu tính biểu cảm và tạo được ấn tượng mạnh mẽ. Cảm hứng lãng
mạn trong văn học Việt Nam từ 1945 đến 1975 chủ yếu được thể hiện trong việc khẳng định ph ương
diện lí tưởng của cuộc sống mới, vẻ đẹp con người mới, ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách m ạng và tin
tưởng vào tương lai tươi sáng của dân tộc. Cảm hứng lãng mạn đã trở thành cảm h ứng chủ đạo trong


sáng tác, nó nâng đỡ con người có thể vượt lên mọi thử thách trong máu l ửa c ủa chi ến tranh gian kh ổ để

hướng đến ngày chiến thắng.
Cả bài thơ là nỗi nhớ tha thiết của tác giả về đoàn quân TT, ng ười đọc cảm nhận được cảnh thiên nhiên
hùng vĩ mĩ lệ của núi rừng TB và hình ảnh người lính gan d ạ d ũng cảm mà tâm h ồn trong sáng hào
hoa.Tuy nhiên, bút pháp lãng mạn của QD được thể hiện sâu sắc nhất qua kh ổ th ơ đầu:
“Sông Mã xa rồi TT ơi!
……………………….
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi”
Mở đầu bài thơ là nỗi nhớ của QD về thiên nhiên và núi rừng TB hùng v ĩ nhưng th ơ m ộng lãng m ạn,
cùng con đường hành quân gian khổ. Bắt đầu cho nỗi nhớ là tiếng g ọi tha thiết “ TT ơi !”, âm h ưởng c ủa
vần ơi tạo nên cảm xúc lớn. Nhà thơ nhớ sông Mã hiền hòa cùng núi r ừng vì đó là n ơi nh ững ng ười
chiến sĩ từng gắn bó, là địa bàn đóng quân, là nơi sống, nơi chiến đấu, n ơi có nhi ều kỉ niệm m ột th ời TT.
Nỗi nhớ lại thêm khắc sâu qua điệp từ “nhớ”, tác giả nhớ về TT với nỗi nh ớ “chơi v ơi” _đó là nh ững nh ớ
thương đầy ắp, mênh mông, cảm chứ không nhìn được, nó như muốn tràn ra khỏi không gian để xoáy
vào lòng người. nỗi nhớ ấy trong ca dao ta cũng từng bắt gặp:
“Ra về nhớ bạn chơi vơi”
Nỗi nhớ không định hình trong” nhớ chơi vơi” còn gợi sự chông chênh, mở ra c ảm xúc về đèo cao, v ực
sâu, dốc thẳng, là cả một chuỗi vô vàn những khó khăn nguy hiểm đang ch ờ d ợi phía tr ước:
“ SK sương lấp đoàn quân mỏi
ML hoa về trong đêm hơi”
Con người luôn trở nên nhỏ bé trước thiên nhiên hùng vĩ cùng những cái tên rất lạ SK, ML, … qua màn
sương muối dầy đặc, người lính hiện ra với dáng vẻ mệt mỏi, đó là những khó khăn mà họ_nh ững học
sinh sinh viên HN_phải đối mặt, khắc nghiệt của thiên nhiên và tính chất công việc đã g ần nh ư v ắt ki ệt
sức họ. nhưng cái “mỏi” của đoàn quân cũng dần dần biến mất tr ước cảnh ML th ơ mộng, lãng m ạn, ảo
diệu với “ hoa về trong đêm hơi”.
Với bút pháp lãng mạn kết hợp yếu tố tả thực, nhà thơ QD đã ghi lại chặng đường hành quân gian khổ
của người lính TT :
“ dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm


Heo hút cồn mây súng ngửi trời”

Người đọc hình dung được con đường hành quân gập ghềnh, quanh co như kéo dài vô t ận thông qua
các từ láy tượng hình “ khúc khuỷu” “thăm thẳm”.sự chông chênh nguy hiểm c ủa núi r ừng TB g ợi con
đường ra trận của tráng sĩ năm xưa trong Chinh phụ ngâm :
“ Hình khe thế núi gần xa
Đứt thôi lại nổi thấp đà lại cao”
(Đặng Trần Côn-Đoàn Thị Điểm)
Điệp từ “dốc” kết hợp thanh trắc, đó như hơi thở, như những tiếng bước chân nặng nh ọc c ủa ng ười lính
đang ngược dốc. để tăng tính biểu cảm, nhà thơ còn cường điệu độ cao của con đường hành quân” heo
hút cồn mây súng ngửi trời”. trong cái khó khăn nguy hiểm , nhà thơ chi ến s ĩ có nh ững liên t ưởng táo
bạo đầy chất lính, pha chút hóm hỉnh nghịch ngợm, núi cao tuong ch ừng nh ư trên mây, m ũi súng nh ư
chạm vào trời. đó là tư thế của người lính đầy khí thế sánh ngang với tr ời xanh
“ Ngàn thước lên cao ngàn thước xuống
Nhà ai Pha Luôn mưa xa khơi”
Các cặp hình ảnh tương phản “ lên cao_xuống” kết hợp phép lặp cú pháp và điệp ng ữ ngàn th ước càng
làm cho cảnh thiên nhiên hiểm trở. Những khó khăn gian khổ là thế nh ưng l ại nh ẹ đi, êm ả h ơn v ới câu
toàn gần bằng tiếp sau: “ nhà ai PL mưa xa khơi”. XDiệu trước đây cũng từng viết hai câu thơ toàn vần
bằng mà ông rất tâm đắc:
“ Sương nương theo trăng ngừng lưng trời
Tương tư nâng lòng lên chơi vơi”
Giữa những câu vần trắc xen lẫn câu vần bằng , âm hưởng đoạn thơ trở nên trùng điệp h ơn . Cùng v ới
cách dùng từ bay bỏng của QD bài thơ trở nên lãng mạn và hào hùng. Khung c ảnh thiên nhiên hi ện lên ở
TT thật hoang sơ, kì vĩ. Trên cái nền thiên nhiên dữ dội hình ảnh đoàn quân tt th ật nh ỏ bé nh ưng chính
sự đối lập tương phản đó càng làm tăng khí phách hào hùng kẻ thù cũng nh ư nh ững gian khỗ không gì
khuất phục nổi . Trên đường hành quân có những người lính đã nằm lại mãnh đất xa lạ để không bao gi ờ
tỉnh dậy .Nhưng tác giả đã không ngần ngại khi nói về cái chết:
“Anh bạn dãi dầu không bước nữa
Gục lên súng mũ bỏ quên đời”


Người lính hiện ra với từ xưng hô gần gũi, thân mật “ anh b ạn”-họ là anh em , b ạn bè, đồng đội. Nh ững

khó khăn gian khổ đã thật sự vắt kiệt sức người lính . Quang Dũng miêu tả sự hi sinh của người lính
theo cảm hứng lãng mạn, dùng cách nói giảm nói tránh đầy tính ngh ệ thuật: “g ục lên súng m ũ”, “ b ỏ quên
đời”,”không bước nữa”. Cái chết của người lính có gợi thương như là cái chết bi hùng , không bi l ụy
.Cách nói tránh về cái chết “không bước nữa” , “bỏ quên đời” gợi tư thế hiên ngang của người lính Tây
Tiến . Họ chủ động chấp nhận cái chết , coi nó chỉ đơn giản như một giấc ng ủ mà thôi . Tư thế hi sinh “
gục lên súng mũ” đầy xót xa nhưng cũng thật hào hùng . Hình ảnh về ng ười lính anh d ũng hi sinh ấy sau
này ta còn bắt gặp trong “Dáng đứng Việt Nam” : “ Và anh chết trong khi đang đứng b ắn- Máu anh phun
theo lửa đạn cầu vồng” . Câu thơ đã tiếp tục cảm hứng bi tráng khi xây d ựng chân dung ng ười lính Tây
Tiến .
Dường như QD không muốn người đọc chìm sâu trong cảm xúc xót thương , nên ngay sau đó là hình
ảnh hào hùng của thiên nhiên :
“Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người “
Hai câu thơ mở ra cảnh hoang sơ đến rợn người ở TB, nơi những hiểm nguy đang rình r ập ,đe d ọa tính
mạng,nhưng người lính không lùi bước, vẫn ngang tàng và coi th ường thử thách.”c ọp trêu ng ười”-có m ột
cái gì só rất nghịch, rất lính .sau những thử thách c ủa thiên nhiên , là cành thanh bình yên ấm v ới nh ững
kỉ niệm ấm áp tình người,tình quân dân:
“Nhớ ôi TT cơm lên khói
Mai Châu mùa em thêm nếp xôi”
Nếu những gian khỗ đáng nhớ thì những ngọt ngào gi ữa gian khỗ còn đáng nh ớ hơn . QD nh ớ nh ững
bữa cơm nóng , ấm áp tình đồng đội. câu thơ gơi cảm xúc nồng nàn với kĩ niệm đơn sơ,nh ỏ bé trong
cuộc sống người lính , từng sinh hoạt hằng ngày dều hóa thân một th ứ kỉ niêm thân th ương.”nh ớ ôi” là
cảm sâu lắng , là những hồi tưởng chân thật dến da diết. hương th ơm ấy không chỉ là h ương nếp xôi mà
còn là hương vị của tình người,”em-cô gái Mai Châu”.
Bút pháp lãng mạn của QD trong TT được biểu hiện cụ thể trong lối viết không hướng v ề cái bi,có g ợi
thương, gơi sự đồng cảm nhưng không xoáy sâu vào cảm xúc bi thương . Xuyên suốt khổ th ơ đầu nhà
thơ luôn hướng tới những hình ảnh kỳ vĩ “đèo cao”, “vực sâu” “ dốc thăm thẳm” hay “súng ng ửi tr ời”,…
cùng những hình ảnh thơ mộng “hoa”,”sương”, hình ảnh chân thật gầu g ũi đầy tình ng ười “c ơm lên
khói”,” nếp xôi” ,ngoài ra ông còn kết hợp với thể thơ thất ngôn tr ường thiên giàu nh ạc đi ệu hào
hùng,mạnh mẽ .QD sử dụng nhuần nhuyễn các biện pháp tu từ: t ừ láy, nhân hóa, điệp t ừ, điệp c ấu trúc

ngữ pháp và nhiều hình ảnh giàu sức gợi. Tất cả tạo nên một tổng thể hài hòa , ch ặt ch ẽ, t ạo nên m ột TT
đầy cảm xúc.
Bản chất thơ QD đã tràn đầy cảm hứng lãng mạn, nhưng đặc biệt khi tả về thiên nhiên và ng ười lính, nhà
thơ lại vận dụng bút pháp lãng mạn tinh tế hơn bao giờ hết .
Đoạn thơ mở đầu bằng những hoài niệm và khép lại bằng những hoài niệm-hoài ni ệm là ý thức v ề th ời
đã qua. Với QD nó nhuốm màu lãng mạn hóa. QD đã vận dụng thành công bút pháp lãng mạn lên b ức
tranh thiên nhiên huy vĩ đầy những hiểm nguy và những mất mát hy sinh mà đời lính ph ải tr ải qua.QD m ở
rộng tâm hồn đón nhận cuộc sống chiến đấu của TT từ mọi phía , không theo bất kì khuôn m ẫu nào và
nhà thơ thật sự mở rộng thế giới cảm xúc của thơ.Tác phẩm là đóng góp lớn của ông trong sự nghiệp
thơ ca thời kháng chiến chống Pháp .
Đây là bài viết của bạn có nick face là Gia Bao Phan g ửi đến nh ờ cô nhận xét, cô đã s ửa m ột s ố l ỗi di ễn
đạt và bổ sung một số ý. Bài viết vẫn còn nhiều thiếu sót. Mong nhận được lời góp ý của Thầy cô và các
em học sinh. .