Mối quan hệ giữa vua và quan trong tư tưởng chính trị của hàn phi

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------------------------------------------TRẦN THANH BÌNH

MỐI QUAN HỆ GIỮA VUA VÀ QUAN TRONG
TƯ TƯỞNG CHÍNH TRỊ CỦA HÀN PHI
LUẬN VĂN THẠC SỸ
Chuyên ngành: Chính trị học
Hà Nội - 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
----------------------------------------------------TRẦN THANH BÌNH

MỐI QUAN HỆ GIỮA VUA VÀ QUAN TRONG
TƯ TƯỞNG CHÍNH TRỊ CỦA HÀN PHI
Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Chính trị học
Mã số: 60 31 02 01
Người hướng dẫn khoa học: PGS - TS Nguyễn Văn Vĩnh
Hà Nội - 2015

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU...............................................................................................................................1
Chương 1. ĐIỀU KIỆN KINH TẾ XÃ HỘI VÀ TIỀN ĐỂ LÝ LUẬN HÌNH
THÀNH TƯ TƯỞNG CHÍNH TRỊ CỦA HÀN PHI.....................................................16

1.1. Điều kiện kinh tế - xã hội..................................................................... 16
1.2. Những tiền đề lý luận........................................................................... 19
2.1.1. Kế thừa tư tưởng của Tuân Tử...................................................... 20
1.2.2. Kế thừa tư tưởng của Lão Tử........................................................ 23
1.2.3. Kế thừa tư tưởng Pháp gia ............................................................ 25
1.3. Tác giả - Tác Phẩm .............................................................................. 31

1.3.1. Tác giả........................................................................................... 31


1.3.2 Tác phẩm........................................................................................ 33
Tiểu kết chương 1........................................................................................ 34
Chương 2. NỘI DUNG TƯ TƯỞNG CHÍNH TRỊ CỦA HÀN PHI VỀ MỐI
QUAN HỆ GIỮA VUA VÀ QUAN..................................................................................35

2.1. Quan niệm về “Vua” trong tư tưởng chính trị của Hàn Phi................. 35
2.2. Quan niệm về “Quan” trong tư tưởng chính trị của Hàn Phi............... 43
2.3. Nội dung mối quan hệ giữa vua và quan ............................................. 45
Tiểu kết chương 2........................................................................................ 58
Chương 3. NHỮNG HẠN CHẾ VÀ GIÁ TRỊ TRONG TƯ TƯỞNG CHÍNH
TRỊ CỦA HÀN PHI VỀ MỐI QUAN HỆ GIỮA VUA VÀ QUAN GỢI MỞ SỰ
KẾ THỪA VÀ VẬN DỤNG Ở NUỚC TA HIỆN NAY .................................................59

3.1. Một số hạn chế trong tư tưởng chính trị của Hàn Phi về mối quan
hệ giữa vua và quan..................................................................................... 59
3.2 Những giá trị gợi mở sự kế thừa và vận dụng ở nước ta ...................... 63

DANH MỤC THAM TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đào Duy Anh (1992), Trung Hoa sử cương từ thượng cổ tới nay, Nxb
Quan Hải Thư, Huế.
2. Nguyễn Duy Cần (1992), Thuật xử thế của người xưa, Nxb Trẻ, Thành
phố Hồ Chí Minh.
3. Nguyễn Duy Cần (1995), Nhập môn triết học Đông phương, Nxb
Đồng Tháp.
4. Nguyễn Duy Cần (1992), Tin hoa Đạo học Đông phương, Nxb Thành
phố Hồ Chí Minh.
5. Hàn Thế chân (Dịch 1995), Hàn Phi tử sự phát triển tư tưởng của Pháp

gia, Nxb Đồng Nai.
6. Hàn Thế chân (Dịch 1995), Hàn Phi tử, Nxb Đồng Nai.
7. Giản Chi, Nguyễn Hiến Lê (1992), Đại cương triết học Trung Quốc,
quyển 1, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh.
8. Giản Chi, Nguyễn Hiến Lê (1992), Đại cương triết học Trung Quốc,
quyển 2, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh.
9. Doãn Chính ( Chủ biên – 1997), Đại cương triết học Trung Quốc, Nxb
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
10. Doãn Chính, Nguyễn Văn Thịnh (2007), Tư tưởng Pháp trị của Pháp gia
với sự nghiệp xây dựng nhà nước pháp quyền ở nước ta hiện nay, Nxb


Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
11. Doãn Chính (2012), Lịch sử Triết học phương Đông, Nxb Chính trị Quốc
gia, Hà Nội.
12. Doãn Chính (2009), Từ điển triết học Trung Quốc , Nxb Chính trị Quốc
gia, Hà Nội.
13. Doãn Chính (2005), Lịch sử các học thuyết chính trị thế giới, Nxb Chính
trị Quốc gia, Hà Nội.
82
14. Ngô Vinh Chính, Vương Miên Quý (Chủ biên – 1994), Đại cương lịch sử
văn hóa Trung Quốc, Lương Duy Thứ dịch, Nxb Văn hóa thông tin,
Thành phố Hồ Chí Minh.
15. Vũ Kim Dung (2003), Tư tưởng Hàn Phi, luận án tiến sỹ triết học, Viện
triết học, Hà Nội.
16. Cao Xuân Huy (1994), Tư tưởng phương Đông gợi những điểm nhìn
tham chiếu, Nxb Văn học, Hà Nội.
17. Trương Văn Huyền (2012), Tư tưởng chính trị Hàn Phi Tử, Luận án tiến
sỹ chính trị học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội
18. Trần Đình Hượu (2001), Các bài giảng về tư tưởng phương Đông, Nxb

Đại học quốc gia Hà Nội.
19. Quang Đạm (1999), Nho giáo xưa và nay, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.
20. Việt Đăng, Lê Văn Được (1991), Thuật trị nước của người xưa, NXB
Thành phố Hồ Chí Minh.
21. Vũ Khiêu (1991), Nho giáo xưa và nay, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội
22. Vũ Khiêu (1995), Đức trị và Pháp trị trong Nho giáo, NXB Khoa học xã
hội, Hà Nội.
23. Phùng Hữu Lan (1977), Trung Quốc triết học sử, Tủ sách triết học.
24. Phùng Hữu Lan (1999), Đại cương lịch sử tư tưởng Trung Quốc, Nxb
Thanh niên, Trung tâm nghiên cứu quốc học.
25. Nguyễn Hiến Lê (1994), Hàn Phi Tử, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.
26. Nguyễn Hiến Lê (1994), Kinh dịch – Đạo của người quân tử, Nxb Văn
học, Hà Nội.
27. Nguyễn Hiến Lê (1997), Đại cương văn học sử Trung Quốc, Nxb Trẻ,
Thành phố Hồ Chí Minh.


28. Nguyễn thị Thúy Liên (2008) Tư tưởng Pháp trị của Hàn Phi Tử và giá
trị của nó trong việc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Việt Nam hiện nay, Luận văn thạc sỹ chính trị học, Học viện Chính trị Hành chính Quốc gia Hồ Chí Minh.
83
29. Đặng Thai Mai (1994), Xã hội sử Trung quốc, Nxb Khoa học xã hội,
Hà Nội.
30. Đinh Văn Mậu, Phạm Hồng Thái (1997), Lịch sử các học thuyết chính trị
Pháp lý, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh.
31. Thúc Minh (1996), Lịch sử triết học Trung Quốc, Nxb Thành phố Hồ
Chí Minh.
32. Vũ Thị Nga (Chủ biên - 1996) Tập bài giảng Lịch sử nhà nước và pháp
luật Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội.
33. Dương Xuân Ngọc (Chủ biên - 2001) Lịch sử tư tưởng chính trị, Nxb

Chính trị quốc gia, Hà Nội.
34. Phan Ngọc (Dịch – 1991), Hàn Phi Tử, tập 1, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh.
35. Phan Ngọc (Dịch – 1991), Hàn Phi Tử, tập 2, Nxb Thành Phố Hồ Chí Minh.
36. Phan Ngọc (Dịch –2001), Hàn Phi Tử, Nxb Văn học, Hà nội.
37. Lê Văn Quán (1997), Đại cương lịch sử tư tưởng Trung Quốc, Nxb Giáo
Dục, Hà Nội.
38. Bùi Thanh Quất (2000), Lịch sử triết học, Nxb Giáo Dục, Hà Nội.
39. Lê Doãn Tá (Chủ biên – 1994), Tập bài giảng lịch sử triết học, tập 1,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà nội.
40. Lê Doãn Tá (Chủ biên – 1994), Tập bài giảng lịch sử triết học, tập 2,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà nội.
41. Lê Doãn Tá (Chủ biên – 1994), Tập bài giảng lịch sử triết học, tập 3,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà nội.
42. Vũ Minh Tâm (1997), Tư tưởng triết học về con người, Nxb Giáo Dục,
Hà Nội.
43. Lưu Kiếm Thanh, Phạm Hồng Thái (1993), Lịch sử các học thuyết chính
trị thế giới, Nxb chính trị Quốc gia, Hà Nội.
44. Lê Sỹ Thắng (1997), Nho giáo tại Việt Nam, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội.
84


45. Tư Mã Thiên (1999), Sử kí, Phan Ngọc dịch, Nxb Văn hóa ngôn ngữ
Đông Tây, Hà Nội.
46. Trần Ngọc Thuận, Đào Duy Đạt, Đào Phương Chi (1999), Lịch sử văn
hóa Trung Quốc, tập 1, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.
47. Trần Ngọc Thuận, Đào Duy Đạt, Đào Phương Chi (1999), Lịch sử văn
hóa Trung Quốc, tập 2, Nxb Văn hóa thông tin, Hà Nội.
48. Nguyễn Đăng Thục (1992), Lịch sử triết học phương Đông, tập 1, Nxb
Thành phố Hồ Chí Minh.
49. Nguyễn Đăng thục (1992), Lịch sử triết học phương Đông, tập 2, Nxb

thành phố hồ chí minh.
50. Nguyễn Đăng Thục (1992), Lịch sử triết học phương Đông, tập 3, Nxb
Thành Phố Hồ Chí Minh.
51. Nguyễn Đăng Thục (1992), Lịch sử triết học phương Đông, tập 4, Nxb
Thành phố Hồ Chí Minh.
52. Nguyễn Đăng Thục (1992), Lịch sử triết học phương Đông, tập 5, Nxb
Thành phố Hồ Chí Minh.
53. Từ điển triết học, (1986), Nxb Tiến bộ, Matxcova.
54. Nguyễn Văn Vĩnh (chủ biên – 2007),