'!'
BC p~
..
"'..
BOC.TRtING~HQCCEUIENNGHIEPVA D~
mtfdNGB6I
HOC TONGBOP
m-AMI
m6 BDad
a
NGIm
ETh'E
-===================================~========
Ng1V"bv1Jn ~9
..
n
,...'
..."
""
OAe EQ( J)OI DG IHONGmm GUIi MO.R(8G
onA If mtJIi~ mtfdHG L~G flf
!rQntit
1*
an Pho" !rUn 81 Khoa h9c
ToSn Ji
..
~ 1y th~et -I:a hitu 10201
..
c.1l1V"&n
Dganh V~t
!DImrPROBOem .IE
~..
""""-""""'::."""'"
' :. " , "',
J
,'\
',0',
..1:.1 i'i:~L. I ~i
"~'li'\"~:'~""
- 1966
""""-~~"
, , "t.,
..' ': i'
,.."..-,1
t
j
t:l)\}
.., I hJ 'h::hL,;,:
.
" f
:.'
"-.'t,
~
I
~
~
,. ~
1
cq
hoc Ul,am ~ B~.an V&tJi Ji thwet
trim ~
ihoa T&t 1i
-~
h9O ~6Ds h~
...
~~
~
IDl\IDg ~C11
phS Jib
,
h~~
-
Chi
- KiDh
.
.-
dAn s
If~1n 11690Glao - Giao 811I. PhO.tUn sl.
DucmgTan P1d
.
-
G18.o all It TUn .1.
,
Ng\fO'i nhen xet 11
u~
,~en xet as
,
CO' qUBn nhen xet,
L$
n..mc hW t(l1
,,"
an se ~
~
vao hbi
.
bao vi tid gOi d:~ng chlIm 1$
¥ h9c ~Ang h9$>T.P. JIb Chi
nga;y
thq
nibn 1989
-
Co 121' t1m hiAu lu'n
Tang hC1.P~~
'gia.
.
a
,
-
..
.8n Nha
J4iI1h
an tCl-i !lhll vien 'lrIICIng d:~ h9c
phS gb Ch! I[~
va t~
']hit vi~n
Q~c
.
fIij fJlu
lincm doi ~
khcug ihc,i glan can ~n nhat Qua 1;
thUY6t tI'lZCmgluvng t& tU'C'ngdot t{nh la nhoa Poincare" .Doi
me; Poincare xu§:t phat t~ quan ni~m v~t ly cho rlng khong
.
, ..
",
..
,
thai gian cua ly thuygt tuong do1 hiP
la dang nhEt va d~
hll6ng, vi vb cae d~c trtmg e~h~
lll9'llg t~ khong dU?c
tbay d~l khi tlnh ti~
bo~c quay h~ t9a dQ ichong then. gia.'1.
..
..""........
lfuo~ P01ncace
co 10 tham so, cae vi t~ Qua no la ceo tOaD
tu. 4 - xung l~g
Pp.va 4-j;enXO'1110
men xung luvng ~;"V
..
Nhom conformal
,.."
Ie Mom
.
'..
ioincare
d01 Dmg ch~a Mom
nhu mQt Mom con. h"homconformal la nhom co 15 tham 80, cac
"..
"'"
,
vi ill cua no bao gam 10 vi tll cua MOil. poincare V8 ngoa1 ra
",
C9J1 co vi tll D wong
""..
ung vc11. phep bien
-
~
,
d01 co den tO8 d9 T8
KjA tlJ\;1ng ling vai phep blin d~1 conformal
die trllllg.
Nhoc
conformal
Is nhom r~
.nhSt g1lt ~t bi en hinh non anh sang..
G:i.~
thUt
~t
bien conformal
ngb1~m :tEh1 Xf hptolD-had1"Onpbi
ido. r§ng
nhom d01
ntng
c, neng luvng cao d~c
Poincare
cac thlJc
S8,U :mc nh~n.
b~ng
~ch
d\l8
VEtO
cac ph.p bign dAt doi xttng 'Ych cac tham 85 spinO' dan den
Me):; sieu dot x~g. 'Sieu dO't Ding ket h9'(>cae truang
..
..,~"",..
...... boae
Va ferIti vao cung mpt da tuyen dot xung va do do .dan den
MUng khe Dang to ldn d~ xay dlJng ly thuy't tb6ng i:1hSt c.ac:
,
'..
"",
tllO'ng tee cua cae b,t eO' bBn. cae ly tbuySt traong
.~~iu
d6i ximg co mpt as t:!Dh chat 1; tbUI SO'phin Q g1~11 1'0 rit
so vGi cae l;tbuygt
kbong siiudO't %ling tm:m.g ang, ob
,
t,
..
~t beng 80 ta1
.
vacuum tr1~t
Ji,
.~
'.
.
..
J-
dhuan hoa h~,
tat ca cae gian db vong
~
%Un«
t1eu, trung binh Tacuum CU~ tenxa n!ng
luvng tr1ft tieQ v.v
HIe ~Iu cae 1i tbuyft 81~u
dS1
J
~Dibg~
~S
Db1'~.
ohq
A-~a1-C1.i'-'~,'t
1;12,,",D&b1,.
..
rO r~g
v".4'11 Jf;Q-ch* c&.
chaing II:i.Dh.Uu.~S1
.'
Tlj,.g
. .
.
quA1;12110
1. qlq
1uft Quathe glat 12.1,octbb, ~~8 ,.
giG gh 4'~Dh'~ DUt't h1,D r~h ~1't1 cgng trbh 11 thl1ye1:
Db'. 11&. hf .1,~o dd1 =g
-v6i tbltC 11~1i. c~ vit 1i h~t
Ilguds. ta olio rh8' s1iu 461 x.ing ta 161 thc1a' - 'th,. chi
h1fn 11&~Ii dU1 Db(t
cbo mic v~ d'a' J18l1gt4J. aliA 11
tbu1it th5ug Dbgt ~wng taer' Steu d~1.g'
si' BP dit
m§t
-
trft -1:\1.0 do trons ph~ hOt, bOb chI ad t12ams6 tdl y cqA
04C 1; thuy't tbSD8 Dhlt,-s1&u d61 ~g co tb~ .~~~ quy3t
~
dUVc kIlla oph
thu1'1: 'boD« Db't
thuft' Qua vh cft h1e:tuc07 ~~~. 1i
1cfn (gred unU"1c:atj.on)-, V.V.. .0$0
1inttyet1:12&Dg
.«,
t~
.
t,*o 121fl14.1 ~4t ~" ~iiu hS~
(supergraY1'ty),
sUI1 day Csuperatring)
.. ...
f1"
thee y t,aoDg 81@a dQ1%Qbg;
diu
.
1f
"flu d\P1C ":~Id1ai
.
,BAn luin in J)gbteD oaia, DJQ'tsS 'vCn cD ~gquaDh
c&c
Dbol\401 ~g .; r~, n01 trill. Saa etay '1. w.t#.~ cae v~
. 4:8 d1 8a11DgbUn o. .-. cae, ~~t qa&'.h c~ tl<; ~~I.
-'
.-. ~
8*t hlnh th1io lup 8f.eu 'th~ gtp V$
81h
1;ruWg 0u1 8iiu 481 JOing~ r~ng k't hgp -vthCt81 xUb'
trong 30(2). DUngpb~})thalli '0 120. ttt{~ bcrp s1.~u-~*1Ii.2t
vin 4pg phllmig phap 0$0 MAtt U3n cA. .t1~-~
.clc~ .
Salam. do gt.a di tbll d.
qQ.yllift b161 4A~t~y d~ c.. cic
'toe
~{, 81&u t~6
J)hep'14111
4&1cd 8U~ 4&1~
rJ:,
~~
.~t den cis tnyen do cae 401 12014~t
me lip.
rJJDrQ11gsu (2). %81818.11
tratmg If . 2
tt'O11g 818u c!~1 x.mg
tAng quit,
-
ett~
l'QQgsQut.
WghUno~ cae "1 11811he gLaa c&o~
phb o.
~
cang -Dba t:rutmg 1;hAJJhpJIb dft
vG1 gta
tbuy't
't1'pS
th41 ftOU\l1l 1141 b1ea
81~
461 =s .) r~ng. tao gt8. tha 4Il11Ooio It' th~ glia do hlJa
tUQ'Ag!paD_t 411. owl 0&0 tN(,q
tb$mr pItIia.trong sUa.
bvo.s. ..
4-
2 t6acfi-t.
.
.
'.
->
-'.-.
-
.Uu
xk1
dl1
Ii ;;
Xh1o .at blim thvc lup 81eU kbong glan bar80111e Va
t1'llCmgg1a1 t:Ccb cu8 nm)1Iitac gi8 (;olperin. OgievetvA cOns 8¥ - blM tbiic lufn c!1tVCtbw nhin 18 raOta day-c
a~ "'~cblt
Chi nb't cac li thu;ret sleu dol xUng';'
r§.t:g
2 cbUa 481=g
trong SU(2). JIbe, hlnb tbde lufn ~;rtcac
bn>ermul'tiplet
cU: s1eu dO1
.
JJ.
2 chzqe 110 1;. bO1. cac
s1€u tralmg tU1 t:Coh - cie 8ieu truang kboag bt rUg
~Qc
d01
bb1 cae di'u klin hincbe cO t:Cnh ch!t ap dlt. Do do.'
vcn eac sUu tr~g'
gial ticb. co tb' 8P dpg phuong pbap
Jibu steu tm~g. tAng
~
;"" tbu c'c 'hi ihac l1'n..'" hi cic beB!
tllO'ng quan h.l diem cua cae t1'llC111g
thaw pbb. ltet qua, tac
..
",..
gt'8 tbu d.
";
~A-_'"
;
J
'".
cae 'bi tbllC g1ils eae he. tvcmg quaa.ba1. cHell
.
cue. cae t~
,
thanb p.bln trOl1g .cae h)'perDlIUplet
Sohn1us va Howe-Stell
!oWD8end.
..
-
doi mg
~~c
J'a;ret-
-
.."
Xhao 8at viic
'
,_if
_t
if;
,
hvp dQ1 DDg conformal TO1. sUu
th@h dol :dng rOng h(l1UDot =g
superconforllBl.
~;
neu V$ cllling m:LDh minh d\ sau v\ tiell cbu~
hl~p
bien' 8llperconforml:
Hlu 119.t Lagrangian
slell do! Ding,
v~
dang thC1. le. b1~p 1:d..~ conforl!lal tbl 1; tbllyet; le.ld~i Dng
superconformal.
DUng 1.. v{ 41\1II1Dh b9a, tae gi8 xet
d..nh
bS:t bleD conformal
va superconformal
cua aO hl.nh TO hu6ng
sih
deft :.Ding vcn tv tllO!lg ,tee gs3 .va 88 h1nh dieD dOng
l~c sielld01
a"
xttng cuB 188S. Zumino.
%"
.1-,-"""
..
- De t1111h1el1 cae die hnn cua cae 11 thu1et
"...
~
.'-,
,..
co dol :nmg eonforll81 va 8&q1.r83formal
bt pba Ta
tee 818 .i d' xuSt va kb~o Bat 1110
binh 11 tbll1't
'..
co dol
'
nmg
..
trao-'Ig
tv phtd,
trag
trong siell khanggian
(2,2)
8uperconformal
b+:t
pba va t~ pilat nhc, t~D tf1 nghl~1tt c~ c:l~n lo~i l.nstanton
t;~ pJt~
tthl~ t~g.6.pha r"s va tv phat d61 Ding, 80
:;
.,
hUb. .~ ta cae fhlDs c1Gs 1IIfIt8to"& aO1;~
aOt ~
.
:tera1ont\tcmgtaa ..
miDg. Ph1lCmgtrlm
~t~1Q11
1_0.
cua boeQl1 CAP D8h1faa ch~
~
'
trong .~
."
,
11
v~
4~1
inatanton
..,
xac 9'a tIlc1Dg \fIIg
.
..
cua :tera1on.
,
Cae kIt
bo~
D'tiauaft c ~s~u
.-.,
..
qua cua tae gia Ita. dktgc c&ng b8 trong
bao tran cae t8P Chi. o"Terpchi T!t .Ji", "Czechoslovak
"
5 ba1
...
Journal of P1Q-jics", "~eng baa ihoa h9C Dp h9C tADg hClP
~8nh ph611& Chi 14inh" (xem b~ danh JII.\1C
cae c6ng trlrm
GOngb8
cua-tae gi; theo 4A t8.1 1$
"
ntV).
Ban
1*
'1
an
0,
eu8i ban tan tit
an, Dgo81phh .& ~u va k't 1utn, CO5
"
chU'ang, J php.1\1C J t
g!a °113 trang", Sau ~ 1a n~1
dung tt.
tat !cae Ct.oIc1Dg
cui 1uen an.
+
+
+
6
Cb~g
,
«
I
~,
mfOjt001 D}.riG, POINCJJiE
n'clc
ilf R~rm dA 1;0
'........
;fJJ\
~
mane die trlln~ uhf!' mon V$O 11nh "vc
ne,b1& c~ trong &) ~~ Sia tr-lnh ~y cae kiln thuc ca b6D
Ch~g
~
v~ t:b&I d8r
Poincare
con:f'o.rmel. %thom81311 d6i
\Fa cae ',1DC1rfmg
clla no I 1110111
Ding vA nh~tn auperoonfor~81.
,~.
..,
..'A
,
.
1.- ~~J?o1nce.~:
lbomPoincare t <>ngquat P 1a
'tIt ~ ole Ph~p bign d~1 tw98d~ co dvng:
,
~
~-
V
,
Mom
'
I\~xv
+.p
(I.1)
'trong do
11 1.119.trfn c~ pbep b1Sn d~l Loren
~,\, 1e Yecta tbh uSn 4- *98 dQ. Ibom Po1Acue
t6ng
qUt
la
htPP~
Jabomcon cui P @1I ~e phep bi en d~1 (1.1) ..61. ~etl\.
va ~~1. 1h,6Ephil Vf1l n8ng
u.~o'
T:i.en ~
#
~
bS::t bib
cue MOlD Po1Jtcare
hfP ki h1fu
tllO'ng dot eua lith uygt lU911«
';0
"
...
tLlO'!lg
dQi tum d.
phat b1E!11Mil 8au: ,"V()1. phep 'tie
Po~nca"
treng
~..'
u~ 1;a
htp,
.
v.cta
1
thai
., Ci>"
cue ahOmcJo.
bien cfAl thee bl~u c1dn
.,.
Pi"
..
,
cae
,
Uh t,c
la Dboll 10 them eS,
Vi t~ 1i. 4 vi ta tb;m tUn va 6 vi t&i quay.
,-,
tit
.
clol
.f,\"
..,
..'
dall 40 -c,agi8 trinh bBy dQi 80 cac vi tll. cue JIhOm
rQincare,
,
cue
,
phUO'J1gPh~p pn6n 1091 ~e bl~u dien
,."
A."',,-
.."
dQl
so nhC)1,P,1h ~
cae
gia
tr:1, rieng
2.-
Cae Sp!nCf
Loren t Cee spina
'
bit
~.
,
$ian Teet a phllC he 1
-
'"
en 1 ~U
'
th\1c
.
h1tn
Cbs
cIQ.J
t
.11&
,cua cae -.as 1 II1r
,
..
.
.
A
la cae yeu to cue lchuJ18
~.
o1eu
~'"
d,i<311
.
<:<:"80'
t
cue
,
,.. pbu v~m nang cue.. n}:),QIt;Loren r.Ung L...,. )
( 2, C) (Dbom
nhq~
SL'.A
, "
...'",
CO hal khong gietn bieu d1e1l khac May 't~g
~
v(;i
ha1
bi~u d1'In 1Ih.ang.'t IIO'Agduong cue SI,{ 2. C) , do 40 cO .hat
10fl spinal 8pinO' oh1ral-'t~1
'i~!-;6
khaaS- ~-d;i;)'~
sp1nO'Ohiral phs1 (oh! 84 cO eft..). Cae eptAO' ha1. thUh
."phlD
..
".
do <111110"
891 11 cae spina \Yeylvi (flu Ueu cSuve 'fe,l
3
.
duzag de .a h nO't1"1D6.
DW1 pbip nstJJch If~ toe. 4~. spina
m
cbi
e6 k!16Dg
ob«. tren ct1\1,ln thanb ~tDa '9'c7tchI ,88 cO ch& da!\ va ,
n~
1,t."£I~Tiftpbep btln ~~1 00 t{Db e1tft l!-6 c!uO1.
dfDg lI't phep blln.
.
.."".""
"""",,::
( ~p:1J1O'. )
biE;U dlen Va kbao 8at ceo spIna 4 tb8Dh p~
hong tNCmg bvp tADg quat bt8ptDa cO 4 tbUh phh phtic
Ii-PI day la tr1img b9P cae 8p1DO'Dirac. 111\1 b& sung them
cU.'u IclVD tbU'C llajorana
1'c;r C 1f'T 't' 9 tbl Qua' co 4
.
thanh
an
phh
thyc
.." . cSOe. m...
"'IA! nh1enA
%1&0
,
haong
"...)1
'!Ir..
nay
69P nh111'U
Ii DO - 40 :a;c liP
"r~g cac clot hot v,t Ii t~ng qqa1;Dhlt_hJD dl' 01\1 trac 0:
- G chi co th4 Ie. t{eb trtIc t11p cua nbO.>f1'otncaft
v~ .
IIIlOm
\
'boa Dg,1. Sa'1 do :m1t hip
~
Jajorua).
J.- BbOID819'1 461 ~t
i)j .;. rOag !tho. 441 ~
'oincban" cSlu DgWt1;a *l~ Dbo. G obaa Dbo. Poincare,,;"
UJO1;
, do1
","X!.ZUghong
Dbom
t
(spina.
cl61-xtiag
trong.
cac. cI~
,.
d
..,.,.,
Iuy Dbien cO tl1l d1 D hOD*c c8c11ad ~
. ..,
'- ,
.. ut
....
cac %1<1108
G Idt'angpb81 la cac nM. Lt. thm.S,.m:mg - 1&
""
~
;.
cae Mom Lie phan biG (graded).
Mn cOM cac" Y1
~.(thu9c pha. biG 0 '9'4 cI!IIJO&91 14 cae
~" CUB Dboll P01noare
Vi t-i ch~n) dua them cae 1f1 t~ $piDC1(Ct. . Q. Hth*
pban ~o 1 .:.' dJ.J9'C~1 18 cac vi 1;~ Ie). Dt1' as ma rQng,
"It
.. ..9
".'
""
g8m oa giao bon tit .. pttan g1ao hoeD tu. lChoa tmmg tJD8 'tCi'1
ct;1 aO nay dll9'C ~1 1.8 nbO:mdeu dB! xUrig;
8
"
"""
dOi Dmg. phan
~-"
slc¥
.
~..
",
,
hum
bay ct.i 8 6 vi tl.: cua nholn s1€\.<
, b ..
""~'
.
"
1001 oac leudieD uat tha quy cue d~l
EO'
..""
v
.
.
,.~ bi & c1 ..,
vaG
eu ten cua del
80 nay co net d~c Di~t
Sau do tac"l1i
,
401 xung.
"1a ca'; boson va cac :fermion n~m trong cims m9t sUu da. tUJ.I~;J
va cO cims 11116:1
luvng.
..
"'~ III\lC nay
.
4.- ~ieu khBn~~~ - s~i~ t.rsmpg:
..Lrongt;Leu
teie gie. trlnh 1187hbh tbalC 1.
~81eukhiiDg gian
Y8
s1Cu
tmang dot vc11 slall doi %Ung III1nl11a1 vat 1 vi t{, splnO' (N.1)StEIl kbang sian ls kbqg1an
m& rSiDg cb.m cac t08 d9 khong
thO1. g1an thOng thuDon.s . va c&e toe d Q spinO' ph8n €1ao been.
BUu traang ls cac 'tzuOng ne dpm trang
SUIl ][bong gian.
Hlnb th&ic 1ujn. slau
tuyen
slell
lofD
b(t
.Ugp tbeo
dol'
traOng cho phep mOt~ 89n gbe
%Iing. 1.egrangian
b(t
bLh n cac guy tIc Fe7Dng& ngii 8:!.e~ truoemg.
~.
.~
bien,
.
1i tbQet
cae
eta
nh1'u
cO th~ phat b1~u trio
5.-, Jgom
con1'orMl: .111Jbomconforlla1 cu8 kh6ng thO1 glaD
,~
d01 't98 d9 bao g~m:
..
18 Dhomcac ~ep ~~
- cac phep bi&n-a&l cue Mom Foincare,
-
Phep Mill
-
. ~> 0
Phep bl.Sn etAl eon1'orma1 dIe trung
,
dA! co din toa
.~~
%~
%
..
~ . or.1{xl (~
D
..
dQ ][bong thCn. g1an
-~
x2),
tT(-x}
.
(I.2)
1-=.-c2x2 (I. 1)
lIhom conformal co 15 them 86. cac v1 tu. 141'i1,&\'"
~
,
I \
va K}\.
'
Sau do tae gi~ trlnh 18y d,1 86 cao vi tal, gisi
b8y
thIGhvat Ii oao pbep'b1fn et~l (I.2) ya (I.3>,.tr1nh
,
phuO'Ag phap
II
Jt
cae bieu
I-
dien cam 8inh cas Maclcey, Salam de
L
a
.,.
..
III II'
ao dtnb quy lut~ bi.u do! cna toen hr tmcmg doi YC1 cae
,
!It_"
.,
phep billU.l 401 cua ahom confer_l.
II
A
6 - ~O. auperooafo~, 1IItOa
~omu.
1a ..
.
..
0- .ahOa
00a1'01"881
.. oa- cia-
DI too thimll do1 .& kla
..
~
.~
T1
~
8p1AO'.
ta pb8t t1tb yao 481 a8
..
..""..
ooafo1'1l812 n tw
fI.c'" mOtvi. tll vo haons
cae hi tl..m bop YJ _0 .tJtb cf41 84 8UpU'OOllfOr8alII.
ap1DG'S~.
.
JJI/
.
trinh -7.
Cb
..
U.
sIiu WI XIfBGJ! ROBO
d:r
YCh~I
.'
~.~
(2f
-.
1.- C"'Q nhna at an ~. 1 "Zm'Ia' ~ ..'
JIbc)a
aia. do1 DD8
-~
...
...
*'.,
t nnh bay acbuung I la 110'*g
aptDCt be Dltft cua nhOm 461
"
II'"
*'.6'
mag Po1ncar.. ~ &91 Dbo. 40 18 81eu 481
11 1 (I ki
h1.jQ 86 ...1 1a; spina). cO thi .0. r9ag at cao Dho. 81eu clSl
~g
all;. Jl vi tu. &pUla (Ii> 1). ]flu 117 »ft tg sp1Da @ 18
bilu d11a fXI8b c~ clSI xUng t1"ODgSU(]I) ta 00 cfel s4 81811
., *' .
~
.
'~.
*'
dot XIIIIg110'rOag ...t hVJ»IIOt each kb&tg tIa thl8mB dol ~
khong thCtt g!.8D
va
4ft =a
.
hong
Sf (]f).
.
~.
.
'fruimg h9P 40'!1 paD JIbI t oua 818u QU~D1Dg..., rOD&
..
18 trWl1g h9P steu cI41 Dug wb rpng kIt hgp Wi :a8g
Isotopic).
ceo hi u.Rc pb8n giao hoD
trang sue 2) CdS1 ~
..
.'
I
1
(
.,.
Qua cae ...1 tal ap1Da Q()(1 . 1~ 1. 2) t%'Gag t rwag
trung tam 00 dong:
t
Qo<.18
{T; .
Qfi3
Q':j
/3
}
~
)
)
j .
l Qed' ~/'=' )~
~
. -Ii
hqp co
21 ~i~ ~ecp
Z,
(II.1)
2ieU e..
~;S
1l',
(11.2)
j
. 2~1 (vf~-.
-
~.
en.)
bch