Nghiên cứu chất ức chế hoạt tính protease HIV 1 từ dịch chiết của lá cây thạch châu (pyrenaria jonqueriana), ổi (psidium guajava) và ma hoàng (ephedra distachya)

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------------

Nguyễn Hồng Anh

NGHIÊN CỨU CHẤT ỨC CHẾ HOẠT TÍNH PROTEASE HIV-1
TỪ DỊCH CHIẾT CỦA LÁ CÂY THẠCH CHÂU
(PYRENARIA JONQUERIANA), ỔI (PSIDIUM GUAJAVA)
VÀ MA HOÀNG (EPHEDRA DISTACHYA)

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

HÀ NỘI - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC TỰ NHIÊN
---------------------------

Nguyễn Hồng Anh

NGHIÊN CỨU CHẤT ỨC CHẾ HOẠT TÍNH PROTEASE HIV-1
TỪ DỊCH CHIẾT CỦA LÁ CÂY THẠCH CHÂU
(PYRENARIA JONQUERIANA), ỔI (PSIDIUM GUAJAVA)
VÀ MA HOÀNG (EPHEDRA DISTACHYA)
Chuyên ngành:
Mã số:

Sinh học thực nghiệm
60420114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. Nguyễn Thị Hồng Loan
GS.TS. Phan Tuấn Nghĩa

XÁC NHẬN HỌC VIÊN ĐÃ CHỈNH SỬA THEO GÓP Ý CỦA HỘI ĐỒNG

Giáo viên hƣớng dẫn

Chủ tịch hội đồng chấm luận văn
thạc sĩ khoa học

TS. Nguyễn Thị Hồng Loan

PGS.TS. Nguyễn Quang Huy

Hà Nội - 2015


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, tôi xin đƣợc bày tỏ lòng cảm ơn và kính trọng sâu sắc đối với
GS.TS. Phan Tuấn Nghĩa và TS. Nguyễn Thị Hồng Loan đã tận tình hƣớng dẫn,
đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và
thực hiện luận văn này. Tôi đã học hỏi đƣợc rất nhiều ở thầy, cô từ kiến thức,
phƣơng pháp nghiên cứu khoa học cũng nhƣ cách xử lý công việc.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến các thầy giáo, cô giáo của Khoa
Sinh học cũng nhƣ các thầy, cô thuộc Bộ môn Sinh lý Thực vật và Hóa sinh, Khoa

Sinh học, Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên đã truyền đạt cho tôi nhiều kiến thức
nền tảng bổ ích.
Lời cảm ơn tiếp theo tôi xin gửi tới các cán bộ, học viên sau đại học và sinh
viên Phòng Protein tái tổ hợp, Phòng thí nghiệm trọng điểm Công nghệ Enzyme và
Protein, Trƣờng Đại học Khoa học Tự nhiên đã chia sẻ và tạo những điều kiện tốt
nhất để tôi học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến bố mẹ, ông bà và những ngƣời thân trong
gia đình đã luôn dành tình cảm và động viên, khích lệ tôi trong suốt quá trình học tập.
Và cuối cùng tôi xin cảm ơn các bạn bè đã luôn ủng hộ và giúp đỡ tôi hoàn
thành luận văn.
Luận văn đƣợc thực hiện trong phạm vi nội dung và kinh phí của đề tài độc
lập cấp Nhà nƣớc mã số ĐT-PTNTĐ.2012-G/02.
Hà Nội, tháng 12 năm 2015
Học viên

Nguyễn Hồng Anh


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU ......................................................................... 3
1.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ HIV VÀ PROTEASE CỦA HIV-1 ............... 3
1.1.1. Giới thiệu chung về HIV ......................................................................... 3
1.1.2. Cấu trúc và chức năng của protease HIV-1 ............................................ 4
1.1.3. Phân tích hoạt độ của protease HIV-1..................................................... 8
1.2. CÁC CHẤT ỨC CH PROTEASE HIV-1 VÀ ỨNG DỤNG TRONG
ĐIỀU TRỊ AIDS ................................................................................... 11
1.2.1. Chất ức chế protease HIV-1 có nguồn gốc hoá học .............................. 12
1.2.2. Chất ức chế protease HIV-1 có nguồn gốc tự nhiên ............................. 14
Chƣơng 2. NGUYÊN LIỆU VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................... 23

2.1. NGUYÊN LIỆU.................................................................................... 23
2.1.1. Mẫu dƣợc liệu ....................................................................................... 23
2.1.2. Các hoá chất, nguyên liệu khác ............................................................. 23
2.2. MÁY MÓC VÀ TRANG THI T BỊ ..................................................... 23
2.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .......................................................... 24
2.3.1. Phân tách các hợp chất từ dịch chiết thực vật ....................................... 24
2.3.2. Xác định cấu trúc của chất đƣợc phân tách ........................................... 24
2.3.3. Xác định hoạt tính ức chế pepsin bằng phƣơng pháp khuếch tán
trên đĩa thạch có chứa cơ chất hemoglobin ........................................... 25
2.3.4. Xác định hoạt tính ức chế pepsin theo phƣơng pháp Anson cải tiến .... 26
2.3.5. Xác định hoạt tính protease HIV-1 sử dụng cơ chất peptide đặc hiệu .. 26
Chƣơng 3. K T QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................................ 28
3.1. ĐÁNH GIÁ KHẢ N NG ỨC CH PROTEASE HIV-1 CỦA THẠCH
CHÂU (PYRENARIA JONQUERIANA PIERRE.), ỔI (PSIDIUM
GUAJAVA L.) VÀ MA HOÀNG (EPHEDRA DISTACHYA L.) ............ 28
3.1.1. Khả năng ức chế pepsin của các dịch chiết và phân đoạn từ lá cây
Thạch châu (Pyrenaria jonqueriana Pierre.) ........................................ 28


3.1.2. Khả năng ức chế pepsin của các dịch chiết và phân đoạn từ lá cây Ổi
(Psidium guajava L.) ............................................................................. 30
3.1.3. Khả năng ức chế pepsin của của các dịch chiết và phân đoạn từ thân
cây Ma hoàng (Ephedra distachya L.) .................................................. 32
3.2. TINH SẠCH VÀ ĐÁNH GIÁ KHẢ N NG ỨC CH PROTEASE
HIV-1 CỦA HỢP CHẤT TỪ DỊCH CHI T LÁ CÂY ỔI (PSIDIUM
GUAJAVA L.) ....................................................................................... 33
3.2.1. Kết quả tách phân đoạn và đánh giá hoạt tính ức chế pepsin/protease
HIV-1 từ cao Hx của lá Ổi ..................................................................... 34
3.2.2. Kết quả tinh sạch và đánh giá hoạt tính ức chế pepsin/protease HIV-1
của hợp chất LO-I.................................................................................. 37

3.2.3. Xác định cấu trúc hợp chất LO-I ........................................................... 39
3.3. NGHIÊN CỨU MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA ACID URSOLIC ............ 40
3.3.1. Hoạt tính ức chế đặc hiệu protease HIV-1của acid ursolic ................... 40
3.3.2. Cơ chế ức chế protease HIV-1 của acid ursolic .................................... 41
3.3.3. Dạng chế phẩm phù hợp của acid ursolic ............................................. 43
K T LUẬN ............................................................................................................... 46
KI N NGHỊ .............................................................................................................. 47
TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................................ 48
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
AIDS

Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải
(Acquired Immunodeffiency Syndrome)

ART

Liệu pháp dùng thuốc kháng retrovirus ( Antiretroviral Treatment)

CBB

Coomassie brilliant blue

DABCYL

4 - [4 '- (dimetylamino) phenyl] azo acid -benzoic

DEPT

Detortionless enhancement by polarization transfer

DMSO

Dimethyl sulphoxide

EDANS

5 - [(2'aminoethyl) -amino] acid naphtalenesulfonic

FDA

Cục quản lý Thực phẩm và Dƣợc phẩm Hoa Kỳ
(Food and Drug Administration)

HIV

Virus gây suy giảm miễn dịch ở ngƣời
(Human Immunodeficiency Virus)

HPLC

Sắc kí lỏng hiệu năng cao
(High-Performance Liquid Chromatography)

IC

Nồng độ ức chế (Inhibitory Concentration)

kDa

kilo Dalton

MS

Phƣơng pháp khối phổ (Mass spectrometry)

NMR

Phổ cộng hƣởng từ hạt nhân (Nuclear Magnetic Resonance)

13

Phổ cộng hƣởng từ hạt nhân carbon 13

1

Phổ cộng hƣởng từ proton

C-NMR

H-NMR

PI

Chất ức chế protease (Protease Inhibitor)

SDS -PAGE

Điện di gel polyacrylamide có SDS (Sodium Dodecyl Sulfate
Polyacrylamide Gel Electrophoresis)

TMS

Tetramethyl silan

UNAIDS

Chƣơng trình HIV/AIDS của Liên hợp quốc (United Nations
Programme on HIV/AIDS)

UPLC

Sắc kí lỏng siêu hiệu năng (Ultra Performance Liquid Chromatography)


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Trình tự các vị trí cắt của protease HIV-1 trên protein gag và gag-pol ..... 9
Bảng 1.2. Hoạt tính ức chế protease HIV-1 của các triterpen .................................. 18
Bảng 2.1. Mức độ ức chế pepsin của các hợp chất thực vật theo đƣờng kính
vòng phân giải ........................................................................................................... 25
Bảng 2.2. Thành phần của phản ứng đo hoạt độ protease HIV-1 sử dụng cơ chất
peptide đặc hiệu L6525 ............................................................................................. 27
Bảng 3.1. Khả năng ức chế pepsin của các dịch chiết từ lá Thạch châu .................. 30
Bảng 3.2. Khả năng ức chế pepsin của các dịch chiết từ lá cây Ổi .................................. 31
Bảng 3.3. Khả năng ức chế pepsin của các dịch chiết từ thân Ma hoàng ................. 33
Bảng 3.4. Khả năng ức chế pepsin của các phân đoạn từ cao Hx lá cây Ổi ............. 35
Bảng 3.5. Khả năng ức chế pepsin của hợp chất LO-I từ lá cây Ổi ......................... 38
Bảng 3.6. Sự thay đổi Km và Vmax của protease HIV-1 khi có và không có acid ursolic ... 42

DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1. Cấu trúc dạng dimer (A) và cấu trúc chi tiết (B) của protease HIV-1.............. 5
Hình 1.2. Các vị trí cắt của protease HIV-1 trên polyprotein gag, gag-pol ...................... 7
Hình 1.3. Nguyên tắc hoạt động cơ chất huỳnh quang của protease HIV-1 .................. 11
Hình 3.1. Khả năng ức chế pepsin của các dịch chiết từ lá Thạch châu ......................... 29
Hình 3.2. Khả năng ức chế pepsin của các dịch chiết từ lá cây Ổi ................................. 31
Hình 3.3. Khả năng ức chế pepsin của các dịch chiết từ cây Ma hoàng......................... 32
Hình 3.4. Sắc ký đồ SKLM định tính các phân đoạn của dịch chiết lá cây Ổi .............. 34
Hình 3.5. Khả năng ức chế pepsin của các phân đoạn tinh sạch từ cao Hx của lá Ổi ... 35
Hình 3.6. Hoạt tính ức chế protease HIV-1 của dịch chiết phân đoạn PĐ2 ................... 36
Hình 3.7. Sắc ký đồ sắc ký lớp mỏng phân đoạn PĐ2..................................................... 37
Hình 3.8. Khả năng ức chế pepsin các phân đoạn tinh sạch từ dịch chiết lá cây Ổi ...... 37
Hình 3.9. Hoạt tính phân cắt cơ chất của protease HIV-1 khi có và không có LO-I ..... 39
Hình 3.10. Công thức cấu tạo hợp chất acid ursolic (LO-I) ............................................ 40
Hình 3.11. Hoạt tính ức chế của acid ursolic với protease HIV-1 (A) và pepsin (B) .... 41
Hình 3.12. Sự phụ thuộc của tốc độ phản ứng phân giải cơ chất của protease HIV-1
vào nồng độ cơ chất trong điều kiện có và không có chất ức chế theo phƣơng trình
Lineweaver Burk ................................................................................................................ 42
Hình 3.13. Hoạt tính ức chế protease HIV-1 của các dạng chế phẩm acid ursolic ........ 45


MỞ ĐẦU
Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS) gây ra bởi virus gây suy giảm
miễn dịch ở ngƣời (HIV). Đây là virus thuộc họ Retroviridae và có hai type chính là
HIV-1 và HIV-2, trong đó type 1 xuất hiện phổ biến và là nguyên nhân chính gây ra
AIDS ở ngƣời. Cho đến nay, dù đã có những chƣơng trình hành động toàn cầu cùng
với sự phát triển của các phƣơng pháp điều trị, AIDS vẫn là đại dịch của toàn nhân loại
và cần thiết phải tăng cƣờng các biện pháp phòng ngừa, điều trị bệnh hiệu quả.

Trong phòng chống nhiễm HIV-1, phát triển vaccine gặp rất nhiều khó khăn
và thƣờng thất bại do thời gian ủ bệnh của HIV-1 dài, thƣờng xuyên xảy ra đột biến
ở vùng gen mã hóa cho kháng nguyên. Vì vậy, cho đến hiện nay, ngƣời nhiễm HIV-1
muốn kéo dài cuộc sống chỉ có con đƣờng duy nhất là sử dụng liệu pháp dùng thuốc
kháng retrovirus (ART) [39].
Trong chu trình tái bản của HIV-1, protease là enzyme có tác dụng phân cắt
các polyprotein tiền thân gag và gag-pol thành những protein cấu trúc và chức năng
trong quá trình trƣởng thành của virus. Khi ức chế hoạt tính của protease hoặc gây
đột biến trên gen mã hóa cho protease, các hạt virus vẫn hình thành nhƣng không
đƣợc đóng gói phù hợp để tạo thành virus hoàn chỉnh nên chúng không có khả năng
xâm nhiễm vào tế bào vật chủ [26]. Vì vậy, một số chất ức chế protease HIV-1 (PI)
đã đƣợc phát triển thành thuốc điều trị bệnh nhân HIV/AIDS. Tuy nhiên, việc sử
dụng thuốc trong thời gian dài với nồng độ cao cùng với tốc độ đột biến lớn của
HIV-1 dẫn đến sự xuất hiện các chủng virus kháng thuốc là một trong những
nguyên nhân chính gây thất bại điều trị với ART nói chung và PI nói riêng. Hơn
nữa, việc thiết kế các chất PI mới không phải dễ dàng, không định hƣớng, phải sàng
lọc trên số lƣợng khá lớn các hợp chất thiết kế tƣơng tự nhau trên cơ sở hiểu biết về
cấu trúc và chức năng của protease HIV-1. Mặt khác, những chất này nhiều khi
không thân thiện với con ngƣời, phải trải qua nhiều bƣớc thử nghiệm. Chính vì vậy,
bên cạnh các thuốc tổng hợp hóa học, các nhà khoa học trên thế giới cũng không
ngừng tìm kiếm và chọn lọc các chất tự nhiên từ dịch chiết thực vật có tác dụng ức
chế protease của HIV-1 (protease HIV-1).
1


Việt Nam với nguồn thực vật phong phú và nhiều cây thuốc, vị thuốc có
giá trị lớn với sức khỏe con ngƣời. Theo thống kê của Viện Dƣợc liệu, Việt Nam
có hơn 12.000 loài thực vật, trong đó có gần 4.000 loài đƣợc dùng làm thuốc
trong y học dân gian và y học cổ truyền. Nhƣ vậy, thực vật Việt Nam cũng s là
nguồn nguyên liệu phong phú để sàng lọc và xác định các hoạt chất ức chế

protease HIV-1, làm cở sở cho việc phát triển thuốc điều trị cho bệnh nhân
HIV/AIDS. Tuy nhiên, cho đến nay chúng ta chƣa khai thác nguồn tài nguyên
phong phú của đất nƣớc theo hƣớng này.
Xuất phát từ những thực tế trên, chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên
cứu chất ức chế hoạt tính protease HIV-1 từ dịch chiết của lá cây Thạch
châu (Pyrenaria jonqueriana), Ổi (Psidium guajava) và Ma hoàng (Ephedra
distachya)” nhằm thu nhận đƣợc chất ức chế protease HIV-1 có nguồn gốc từ
dƣợc liệu Việt Nam.

2


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
1. Trần Thị Chung Chiến (2012), Nghiên cứu một số chế phẩm hỗ trợ điều trị
HIV/AIDS từ dược liệu, Báo cáo tổng kết đề tài khoa học công nghệ cấp nhà
nƣớc, Bộ Khoa học và Công Nghệ - Bộ Quốc Phòng.
2. Nguyễn Văn Dũng, Lƣơng Thị Kim Châu, Nguyễn Thị Hồng Loan, Nguyễn Thị
Phƣơng, Phƣơng Thiện Thƣơng, Phan Tuấn Nghĩa, Bùi Phƣơng Thuận (2015),
“Hoạt tính ức chế Pepsin và Protease HIV-1 của các dịch chiết và hoạt chất
Acid maslinic từ dƣợc liệu”, Tạp chí Khoa học ĐHQGHN. 31(2), tr. 18-27.
3. Đỗ Thế Lộc, Phạm Viết Dự (2012), “Đánh giá tác dụng bài thuốc y học cổ
truyền MD 07 trong hỗ trợ điều trị bệnh nhân HIV/AIDS”. Tạp chí Y Dược
học cổ truyền Quân sự, 1, tr. 1-8.
4. Trần Thanh Lƣơng, Lê Vũ Thanh Hà, Pham Nguyên Đông Yên, Nguyễn Thị
Thanh Thuý, Hồ Thị Thu Hồng (2007), “Khảo sát thành phần hóa học và
hoạt tính sinh học của tinh dầu lá ổi xá lị (Psidium guajava L.)”, Tạp chí
Dược liệu, 12, tr. 92.
5. Lã Đình Mỡi, Đái Duy Ban (2007),“Một số kết quả nghiên cứu điều tra các thảo
dƣợc Việt Nam có hoạt tính chống virus HIV và tăng cƣờng miễn dịch”, Tạp

chí Y dược học Việt Nam, 4, tr. 19.
6. Đỗ Thị Phƣơng, Lại Lan Phƣơng (2006), “Đánh giá bƣớc đầu sử dụng của
thuốc BSP1 trong điều trị bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS”, Tạp chí Dược
học, 4, tr. 19.
7. Đỗ Thị Phƣơng, Lê Thị Minh Phƣơng (2010), “Đánh giá tác dụng của viêm
nang Brishamin trong điều trị hỗ trợ bệnh nhân HIV/AIDS”, Tạp chí Nghiên
cứu Y học, 1, tr. 90-97.
8. Đinh Gia Thiện, Trần Văn Chiến, Nguyễn Thị Hoàng Anh, Trần Văn Sung
(2011), “Nghiên cứu thành phần hoá học lá cây Sơn Trà Poilane (Eriobotrya
poilanei J.E. VID. họ Hoa Hồng (Rosaceae)”, Tạp chí Hoá học, 49(2), tr. 223.

48


Tài liệu tiếng Anh
9. Alastair J. J., Wood M. D. (1998), “HIV-Protease Inhibitors”, The New England
Journal of Medicine, 338(18), pp. 1281-1293.
10. Ali A., Bandaranayake R. M., Cai Y., King N. M., Kolli M., Mittal S.,
Murzycki J. F., Nalam M. N., Nalivaika E. A., Ozen A. (2010), “Molecular
basis for drug resistance in HIV-1 protease”, Viruses, 2(11), pp. 2509-2535.
11. Babalola I. T., Shode F. O. (2013), “Ubiquitous ursolic acid: A potential
pentacyclic triterpen natural product”, Journal of Pharmacognosy and
Phytochemistry, 2(2), pp. 214.
12. Belding R. D., Blankenship S. M., Young E. (1998), “Composition and
variability of epicuticular waxes in apple cultivars”, Journal of the American
Society for Horticultural Science, 123(3), pp. 348-356.
13. Billich S., Knoop M. T., Hansen J., Strop P., Sedlacek J., Mertz R., Moelling K.
(1988), “Synthetic Peptides as Substrates and Inhibitors of Human Immune
Deficiency Virus- 1 Protease”, The Journal of Biological Chemistry,
263(34), pp. 17905-17908.

14. Blanco R., Carrasco L., Ventoso I. (2003), “Cell killing by HIV-1 protease”,
The Journal of Biological Chemistry, 278(2), pp. 1086-1093.
15. Blundell T., Pearl L. A. (1989), “Retroviral proteinases. A second front against
AIDS”, Nature, 337(6208), pp. 596-597.
16. Brik A., Wong C. H. (2003), “HIV-1 protease: mechanism and drug discovery”,
Organic & Biomolecular Chemistry, 1(1), pp. 5-14.
17. Buckheit R. W. Jr., Russell J. D., Xu Z. Q., Flavin M. (2000), “Anti-HIV-1
activity of calanolides used in combination with other mechanistically
diverse inhibitors of HIV-1 replication”, Antiviral Chemistry and
Chemotherapy, 11(5), pp. 321-327.
18. Cheenpracha S., Karalai C., Ponglimanont C., Subhadhirasakul S., Tewtrakul S.
(2006), “Anti-HIV-1 protease activity of compounds from Boesenbergia
pandurata”, Bioorganic & Medicinal Chemistry, 14(6), pp. 1710-1714.

49


19. Chen S. X., Wan M., Loh B. N. (1996), “Mangosteen demonstrates potent
inhibitory activity against HIV-1”, Planta Medica Journal, 62(4), pp. 381-382.
20. Chen M., Kilgore N., Lee K. H., Chen D. F. (2006), “Rubrisandrins A and B,
lignans and related anti-HIV compounds from Schisandra rubriflora”,
Journal of Natural Products, 69(12), pp. 1697-1701.
21. Chen H., Xu Z., Yin X., Cen P. (2007), “Cloning and expression of the HIV
protease in Escherichia coli cell-free system”, Applied Microbiology and
Biotechnology, 77(2), pp. 347-354.
22. Choudhury S., Everitt L., Pettit S. C., Kaplan A. H. (2003), “Mutagenesis of the
dimer interface residues of tethered and untethered HIV-1 protease result in
differential

activity

and

suggest

multiple

mechanisms

of

compensation”, Virology, 307(2), pp. 204-212.
23. Chu Q. C., Tian X. H., Lin M., Ye J. N. (2006), “Electromigration profiles of
Cynomorium

songaricum

based

on

capillary

electrophoresis

with

amperometric detection”, Journal of Agricultural and Food Chemistry,
54(21), pp. 7979-7983.
24. Dao T. T., Le T. V., Nguyen P. H., Thuong P. T., Minh P. T., Woo E. R., Lee

K. Y., Oh W. K. (2010a), “SIRT1 Inhibitory diterpenoids from the
Vietnamese medicinal plant Croton tonkinensis”, Planta Medica Journal,
76(10), pp. 1011-1014.
25. Dao T. T., Tung B. T., Nguyen P. H., Thuong P. T., Yoo S. S., Kim E. H., Kim
S. K., Oh W. K. (2010b), “C-methylated flavonoids from Cleistocalyx
operculatus and their inhibitory effects on novel influenza A (H1N1)
neuraminidase”, Journal of Natural Products, 73(10), pp. 1636-1642.
26. Darke P. L., Leu C. T., Davis L. J., Heimbach J. C., Diehl R. E., Hill W. S.,
Dixon R. A. F., Siga I. S. (1989), “Human immunodeficiency virus protease
bacterial expression and characterization of the purified aspartic protease”,
The Journal of Biological Chemistry, 264(4), pp. 2307-2312.

50


27. Das A., Prashar V., Mahale S., Serre L., Ferrer J. L., Hosur M. V. (2006),
“Crystal structure of HIV-1 protease in situ product complex and observation
of a low-barrier hydrogen bond between caralytic aspartates”, Proceedings of
the National Academy of Sciences, 103(49), pp. 18464-18469.
28. EL Dine R. S., El Halawany A. M., Nakamura N., Ma C. M., Hattori M. (2008),
“New lanostane triterpen lactones from the Vietnamese mushroom
Ganoderma colossum (FR.) C. F. BAKER”, Chemical and Pharmaceutical
Bulletin, 56(5), pp. 642-646.
29. EL Dine R. S., El Halawany A. M., Ma C. M., Hattori M. (2008), “Anti-HIV-1
protease activity of Lanostane triterpens from the Vietnamese mushroom
Ganoderma colossum”, Journal of Natural Products, 71(6), pp. 1022-1026.
30. EL Dine R. S., El Halawany A. M., Ma C. M., Hattori M. (2009), “Inhibition
of the dimerization and the active site of HIV-1 protease by secondary
metabolites from the Vietnamese mushroom Ganoderma colossum”,
Journal of Natural Products, 72(11), pp. 2019-2023.

31. Emini E. A., Schleif W. A., Deutsch P., Condra J. H. (1996), “In vivo resistance
of HIV-1 variants with reduced susceptibility to the protease inhibitor L-735,
524 and related compounds”, Advances in Experimental Medicine and
Biology, 394, pp. 327-331.
32. Fun A., Wensing A. M., Verheyen J., Nijhuis M. (2012), “Human
Immunodeficiency Virus gag and protease: partners in resistance”,
Retrovirology, 9, pp. 9-63.
33. Gao X. M., Pu J. X., Huang S. X., Yang L. M., Huang H., Xiao W. L., Zheng
Y. T., Sun H. D. (2008),” Lignans from Kadsura angustifolia”, Journal of
Asian Natural Products Research, 1(2), pp. 125-131.
34. Gutiérrez O. A., Salas E., Hernández Y., Lissi E. A., Castrillo G., Reyes O., Garay
H., Aguilar A., García B., Otero A., Chavez M. A., Duarte C. A. (2002), “An
immunoenzymatic solid-phase assay for quantitative determination of HIV-1
protease activity”, Analytical Biochemistry, 307(1), pp. 18-24.

51


35. Han B., Peng Z. (2014), “Anti-HIV triterpenoid components”, Journal of
Chemical and Pharmaceutical Research, 6(4), pp. 438-443.
36. Hinay Jr. A. A., Sarol L. D. (2014), “Screening of Mentha cordifolia Opiz (Yerba
Buena) buffer crude extract for aspartyl protease pepsin inhibitory activity”,
International Journal of Research in Phytochemistry, 3(1), pp. 28-39.
37. Heal J. W., Jimenez-Roldan J. E., Wells S. A., Freedman R. B., Römer R. A.
(2011),

“Inhibition

of

HIV-1

protease:

the

rigidity

perspective”,

Bioinformatics, 28(3), pp. 350-357.
38. Hattori M., Ma C. M., Wei Y., El Dine R. S., Sato N. (2013), “Survey of Anti-HIV
and Anti-HCV Compounds from Natural Sources”, Canadian Chemical
Transactions, 1(2), pp. 116-140.
39. Hoffmann C., Rockstroh J. K., Kamps B. S. (2007), HIV Medicine 2007, 15th
Edition.
40. Hou T., McLaughlin W. A., Wang W. (2007), “Evaluating the potency of HIV1 protease drugs to combat resistance”, Proteins, 71(3), pp. 1163 - 1174.
41. Ibragic S., Sofić E. (2015), “Chemical composition of various Ephedra
species”, Bosnian journal of basic medical sciences, 15(3), pp. 21-27.
42. Ido E., Han H. P., Kezdy F. J., Tang J. (1991), “Kinetic studies of human
immunodeficiency virus type 1 protease and its active-site hydrogen bond
mutant A28S”, The Journal of Biological Chemistry, 266(36), pp. 24359-24366.
43. Ingr M., Uhlíková T., Strísovský K., Majerová E., Konvalinka J. (2003),
“Kinetics of the dimerization of retroviral proteases: The “fireman’s grip”
and dimerization”, Protein Science, 12(10), pp. 2173-2182.
44. Iyidogan P., Anderson K. S. (2014), “Current Perspectives on HIV-1
Antiretroviral Drug Resistance”, Viruses, 6(10), pp. 4095-4139.
45. Jacobsen H., Yasargil K., Winslow D. L., Craig J. C., Kröhn A., Duncan I. B.,
Mous J. (1995), “Characterization of human immunodeficiency virus type 1
mutants with decreased sensitivity to proteinase inhibitor Ro 31-8959”,

Virology, 206(1), pp. 527-534.

52


46. Jiang Z. H., Tanaka T., Sakamoto M., Jiang T., Kouno I. (2001), “Studies on a
medicinal parasitic plant: Lignans from the stems of Cynomorium
songaricum”, Chemical and Pharmaceutical Bulletin, 49(8), pp. 1036-1038.
47. Kaldor S. W., Kalish V. J., Davies J. F., Shetty B. V., Fritz J. E., Appelt K.,
Burgess J. A., Campanale K. M., Chirgadze N. Y., Clawson D. K., Dressman
B. A., Hatch S. D., Khalil D. A., Kosa M. B., Lubbehusen P. P., Muesing M.
A., Patick A. K., Reich S. H., Su K. S., Tatlock J. H. (1997), “Viracept
(nelfinavir mesylate, AG1343): a potent, orally bioavailable inhibitor of
HIV-1 protease”, Journal of Medicinal Chemistry, 40(24), pp. 3979-3985.
48. Kim M. H., Kim J. N., Han S. N., Kim H. K. (2015), “Ursolic acid isolated
from guava leaves inhibits inflammatory mediators and reactive oxygen
species in LPS-stimulated macrophages”, Immunopharmacology and
Immunotoxicology, 37(3), pp. 228-235.
49. King N. M., Melnick L., Prabu-Jeyabalan M., Nalivaika E. A., Yang S. S.,
Gao Y., Nie X., Zepp C., Heefner D. L., Schiffer C. A. (2000),“Lack of
synergy for inhibitors targeting a multi-drug-resistant HIV-1 protease”,
Protein Science, 11(2), pp. 418-29.
50. Konoshima T., Yasuda I., Kashiwada Y., Cosentino L. M., Lee K. H. (1995),
“Anti-AIDS agents, 21. Triterpenoid saponins as anti-HIV principles from
fruits of Gleditsia japonica and Gymnocladus chinensis, and a structureactivity correlation”, Journal of Natural Products, 58(9), pp. 1372-1377.
51. Kuroda M. J., El-Farrash M. A., Cloudhury S., Harada S. (1995), “Impaired
infectivity of HIV-1 after a single point mutation in the pol gene to escape
the effect of a protease inhibitor in vitro”, Virology, 210(1), pp. 212-216.
52. Lozano-Mena G., Sánchez-Gonzalez M., Juan M. E., Planas J. M. (2014),
“Maslinic Acid, a Natural Phytoalexin-Type Triterpen from Olives - A

Promising Nutraceutical?”, Molecules, 19(8), pp. 11538-11559.
53. Ma C. M., Nakamura N., Miyashiro H., Hattori M., Shimotohno K. (1999),
“Inhibitory effects of constituents from Cynomorium songaricum and

53


related

triterpen

derivatives

on

HIV-1

protease”,

Chemical

and

Pharmaceutical Bulletin, 47(2), pp. 141-145.
54. Mekkawy E. S., Meselhy M. R., Nakamura N. (1998), “Anti-HIV-1 and antiHIV-1-protease substances from Ganoderma lucidum”, Phytochemistry,
49(6), pp. 1651-1657.
55. Mishra T., Shrivastav P. S. (2014), “Validation of Simultaneous Quantitative
Method of HIV Protease Inhibitors Atazanavir, Darunavir and Ritonavir in
Human Plasma by UPLC-MS/MS”, The Scientific World Journal, 2014(3),
pp. 1-12.

56. Nguyen T. H. L., Phan T. N. (2012), “Some new inhibitors of protease of
human immunodefficiency virus type 1 (HIV-1)”, VNU Journal of Science,
28, pp. 156.
57. Novotý L., Vachálková A., Bigg D. (2000), “Ursolic acid: An anti-tumorigenic
and chemopreventive activity”, Neoplasma, 48(4), pp. 241-246.
58. Otake T., Mori H., Morimoto M., Ueba N., Sutardjo S., Kusumoto I. T.,
Hattori M., Namba T. (1995), “Screening of Indonesian plant extracts for
anti-human

immunodeficiency virus

-

type

1

(HIV-1)

activity”,

Phytotherapy Research, 9(1), pp. 6-10.
59. Partaledis J. A., Yamaguchi K., Tisdale M., Blair E. E., Falcione C., Maschera B.,
Myers R. E., Pazhanisamy S., Futer O., Cullinan A. B., Stuver C. M., Byrn R.
A., Livingston D. J. (1995), “In vitro selection and characterization of human
immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) isolates with reduced sensitivity to
hydroxyethylamino sulfonamide inhibitors of HIV-1 aspartyl protease”,
Virology, 69(9), pp. 5228-5235.
60. Patick A. K., Boritzki T. J., Bloom L. A. (1997), “Activities of the human
immunodeficiency virus type 1 (HIV-1) protease inhibitor nelfinavir

mesylate in combination with reverse transcriptase and protease inhibitors
against acute HIV-1 infection in vitro”, Antimicrobial agents and
chemotherapy, 41(10), pp. 2159-2164.

54


61. Pengsuparp T., Cai L., Constant H., Fong H. H., Lin L. Z., Kinghorn A. D.,
Pezzuto J. M., Cordell G. A., Ingolfsdóttir K., Wagner H. (1995),
“Mechanistic evaluation of new plant-derived compounds that inhibit HIV-1
reverse transcriptase”, Journal of Natural Products, 58(7), pp. 1024-1031.
62. Rege A., Chowdhary A. (2014), “Evaluation of Ocimum sanctum and Tinospora
cordifolia as Probable HIV-Protease Inhibitors”, International Journal of
Pharmaceutical Sciences Review and Research, 25(1), pp. 315-318.
63. Rege A., Dahake R., Roy S., Chowdhary A. (2015), “Screening of Natural
Products for Anti HIV Potential: An In vitro Approach”, Journal of Virology
and Current Research, 1(2), pp. 1-7.
64. Richards A. D., Phylip L. H., Farmerie W. G., Scarborough P. E., Alvares A.,
Dunn B. M., Hirel H., Konvalinka J., Strop P., Pavlickova L., Kostla J., Kay
V. (1990), “Sensitive, soluble chromogenic substrates for HIV-1 proteinase”,
The Journal of Biological Chemistry, 265(14), pp. 7733-7736.
65. Roberts N. A., Martin J. A., Kinchington D., Broadhurst A. V., Craig J. C.,
Duncan I. B., Galpin S. A., Handa B. K., Kay J., Kröhn A., Lambert R. W.,
Merett J. H., Mills J. S., Parkes K. E. B., Redshaw S., Ritchie A. J., Taylor
D. L., Thomas G. J., Machin P. J. (1990), “Rational design of peptide-based
HIV proteinase inhibitors”, Science, 248(4953), pp. 358-361.
66. Sato N., Ma C. M., Komatsu K., Hattori M. (2009), “Triterpen-farnesyl
hydroquinone conjugates from Ganoderma sinense”, Journal of Natural
Products, 72(5), pp. 958-961.
67. Sato N., Zhang Q., Ma C. M., Hattori M. (2009), “Anti-HIV-1 protease activity

of new lanostane-type triterpenoids from Ganoderma sinense”, Chemical and
Pharmaceutical Bulletin, 57(10), pp. 1076-1080.
68. Seelmeier S., Schmidt H., Turk V., Helm K. V. D. (1998), “Human
immunodeficiency virus has an aspartic-type protease that can be inhibited
by pepstatin A”, Proceedings of the National Academy of Sciences, 85(18),
pp. 6612-6616.

55


69. Singh I. P., Bharate S. B., Bhutani K. K. (2005), "Anti-HIV natural products”,
International Journal of Current Science, 89(2), pp. 269-290.
70. Singh K. P., Kumar A., Prasad R. (2013), “Pepsin assay one of the easiest
approach for prescreening of HIV-protease inhibitors”, Journal of
Pharmaceutical and Scientific Innovation, 2(1), pp. 53-56.
71. Shetty B. V., Kosa M. B., Khalil D. A., Webber S. (1996), “Preclinical
pharmacokinetics and distribution to tissue of AG1343, an inhibitor of
human immunodeficiency virus type 1 protease”, Antimicrobial Agents and
Chemotherapy, 40(1), pp. 110-114.
72. Sun I. C., Chen C. H., Kashiwada Y., Wu J. H., Wang H. K., Lee K. H. (2002),
“Anti-AIDS agents 49. Synthesis, anti-HIV, and anti-fusionactivities of
IC9564 analogues based on betulinic acid”, Journal of Medicinal Chemistry,
45(19), pp. 4271-4275.
73. Sun Q. Z., Chen D. F., Ding P. L., Ma C. M., Kakuda H., Nakamura N.,
Hattori M. (2006), “Three new lignans, longipedunins A—C, from
Kadsura longipedunculata and their inhibitory activity against HIV-1
protease”, Chemical and Pharmaceutical Bulletin, 54(1), pp. 129-132.
74. Shruthi S. D., Roshan A., Timilsina S. S., Sunita S. (2013), “A review on the
medicinal plant Psidium guajava Linn. (Myrtaceae)”, Drug Development
and Therapeutics, 3(2), pp. 162-168.

75. Sukirtha K.,

Growther J. L. (2012), “Antibacterial, antifungal and

phytochemical analysis of selected medicinal plants”, Journal of Natural
Product and Plant Resources, 2(6), pp. 644-648.
76. Taylor A., Brown P. D., Kadam S., Maus M., Kohlbrenner E. W., Weigl D.,
Turon C. M., Katz L. (1992), “High-level expression and purification of
mature HIV-I protease in Escherichia coli under control of the araBAD
promoter”, Applied Microbiology and Biotechnology, 37(2), pp. 205-210.
77. Tewtrakul S., Subhadhirasakul S., Kummee S. (2003), “HIV-1 protease inhibitory
effects of medicinal plants used as self medication by AIDS patients”,
Songklanakarin Journal of Science and Technology; 25(2), pp. 239-243.

56


78. Tie Y. (2006), Crystallographic analysis and kinetic studies of HIV-1 protease
and drug-resistant mutants, Chemistry Dissertations, Department of
Chemistry, Georgia State University, p. 2.
79. Thuong P. T., Lee C. H., Dao T. T., Nguyen P. H., Kim W. G., Lee S. J., Oh W.
K. (2008), “Triterpenoids from the leaves of Diospyros kaki (persimmon)
and their inhibitory effects on protein tyrosine phosphatase 1B”, Journal of
Natural Products, 71(10), pp. 1775-1778.
80. Thuong P. T., Su N. D., Ngoc T. M., Hung T. M., Dang N. H., Thuan N. D.,
Bae K. H., Oh W. K. (2009a), “Antioxidant activities and principles of
Vietnamese bitter tea Ilex kudingcha”, Food Chemistry, 113(1), pp. 139-145.
81. Thuong P. T., Dao T. T., Pham T. H. M., Nguyen P. H., Le T. V. T., Lee K. Y.,
Oh W. K. (2009b), “Crotonkinensins A and B, new diterpenoids from the
Vietnamese medicinal plant Croton tonkinensis”, Journal of Natural

Products, 72(11), pp. 2040-2042.
82. Valer L., De Mendoza C., De Requena D. G., Labarga P., García-Henarejos A.,
Barreiro P., Guerrero F., Vergara A., Soriano V. (2002), “Impact of HIV
genotyping and drug levels on the response to salvage therapy with
saquinavir/ritonavir”, AIDS, 16(14), pp. 1964-6.
83. Weber I. T., Agniswamy J. (2009), “HIV-1 protease: structural perspectives on
drug resistance”, Viruses, 1(3), 1110-1136.
84. Wei Y., Ma C., Chen D., Hattori M. (2008), “Anti-HIV-1 protease triterpenoids
from Stauntonia abovatifoliola Hayata subsp. Intermedia”, Phytochemistry,
69(9), pp. 1875-1879.
85. Wlodawer A., Vondrasek J. (1998), “Inhibitors of HIV-1 protease:a major
success of structure-assisted drug design”, Annual review of biophysics and
biomolecular structure, 27, pp. 249-284.
86. Watson L., Dallwitz M. J. (1994), “The Families of Flowering Plants”, Nordic
Journal of Botany, 14(5), pp. 486.

57


87. Xu H. X., Zeng F. Q., Wan M., Sim K. Y. (1996), “Anti-HIV Triterpen Acids
from Geum japonicum”, Journal of Natural Products, 59(7), pp. 643-645.
88. Yang H., Nkeze J., Zhao R. Y. (2012), “Effects of HIV-1 protease on cellular
functions and their potential applications in antiretroviral therapy”, Cell &
bioscience, 2(1), pp. 2-32.
89. Yu Y. B., Miyashiro H., Nakamura N., Hattori M., Park J. C. (2007), “Effects
of triterpenoids and flavonoids isolated from alnus firma on HIV-1 viral
enzymes”, Archives of pharmacal research, 30(7), pp. 820-826.
90. Zhang C. Z., Xu X. Z., Li C. (1996), “Fructosides from Cynomorium
songaricum”, Phytochemistry, 41(3), pp. 975-976.

Tài liệu trang web
91. />/factsheet
92. />93. />94. />-assay-of-pepsin.html

58