Công nghệ phần mềm xác định yêu cầu

XÁC ĐỊNH YÊU CẦU

GVHD: Phạm Minh Đương
Email:


Xác định yêu cầu
•
•
•
•
•

Phân tích khả thi
Mô tả yêu cầu
Phân loại yêu cầu
Các bước xác định yêu cầu
Mô hình hóa yêu cầu

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

2


Phân tích khả thi
• Mục tiêu
− Nhằm phát họa về hiện trạng của hệ thống
− Cùng với những vấn đề và cách giải quyết vấn
đề trên hiện trạng đó

• Kết quả
− Phương án cụ thể để giải quyết vấn đề
− Kế hoạch thực hiện phuơng án đó

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

3


Báo cáo phân tích khả thi
• Mở đầu
• Hiện trạng
• Vấn đề
• Hướng giải quyết
• Phương án
• Kế hoạch
• Kết luận

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

4


Mở đầu
• Trình bày sơ lược những nét lớn về thế giới thực
• Nêu lên những vấn đề cần giải quyết

• Tạo cho người đọc có cảm giác tập trung vào vấn đề
• Giới thiệu tổng quát về môi trường, đối tượng phục
vụ…

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

5


Hiện trạng
Dùng lời hoặc sơ đồ khối mô tả lại hiện trạng của thế
giới thực về các mặt:
• Tổ chức: Bao nhiêu đơn vị, phòng ban
• Nghiệp vụ: Danh sách các công việc từng đơn vị
phụ trách
• Nhân sự: Chuyên môn, trình độ tin học
• Tin học: Phần cứng, phần mềm
• Thông tin: Giao tiếp bên ngoài, mối quan hệ…

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

6


Vấn đề
• Là mục đích/mục tiêu của phần mềm do các vấn đề

đặt ra của thế giới thực
• Vấn đề trước mắt.
• Vấn đề tương lai.
• Vấn đề đặt ra là gì?
• Giải quyết vấn đề gì?

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

7


Hướng giải quyết
• Hướng tổ chức hành chánh nghiệp vụ: Đây là
hướng phi tin học, có thể giải quyết mà không cần tin
học
• Hướng tin học hóa và giữ nguyên hiện trạng: Dùng
tin học để giải quyết vấn đề
• Hướng tin học hóa kết hợp với sắp xếp lại tổ chức
nghiệp vụ chuyên môn
• Phân tích ưu khuyết điểm và chọn ra hướng thích
hợp.
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

8

Phương án, kế hoạch
• Ngắn hạn: 3 – 6 tháng, trung hạn: < 2 năm, dài hạn: >2
năm
• Trong từng loại phương án nên đề xuất cụ thể
− Phần cứng là gì? Phần mềm là gì?
− Thông báo chi phí thời gian thực hiện, lợi ích được
gì khi chọn từng loại phương án.
• Kế hoạch
− Phân bổ việc thực hiện theo thời gian
− Nhân sự thực hiện
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

9


Mô tả yêu cầu
• Các yêu cầu của phần mềm được mô tả
− Thật rõ ràng,
− Cụ thể
− Chính xác
− Là cơ sở để nghiệm thu, đánh giá phần mềm
khi chuyển giao
• Yêu cầu của phần mềm là các công việc muốn
được thực hiện trên máy tính

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

10


Mô tả yêu cầu
Các loại thông tin cần thiết liên quan đến yêu cầu
phần mềm
• Tên công việc ứng với yêu cầu.
• Người thực hiện hay bộ phận thực hiện.
• Địa điểm công việc được thực hiện.
• Thời gian công việc được thực hiện.

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

11


Mô tả yêu cầu(tt)
• Nội dung công việc: Là phần chính của của mô tả yêu cầu
− Cách thức tiến hành công việc
− Các quy định liên quan (ràng buộc toàn vẹn – RBTV)
Cần quan tâm đặt biệt đến:
Quy định cần kiểm tra khi thực hiện công việc ghi nhận thông
tin.
Vd: Quy định về điểm thi
Điểm từ 0  10
Điểm lẽ 0.25
Quy định về công thức tính toán khi thực hiện công việc tính

toán.
Vd: Quy định tính điểm trung bình môn.
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

12


Phân loại yêu cầu
• Yêu cầu chức năng
• Yêu cầu phi chức năng

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

13


Yêu cầu chức năng
• Các chức năng = các hoạt động trên máy tính.
• Chia làm hai loại: Nghiệp vụ và hệ thống
• Yêu cầu chức năng nghiệp vụ
− Tương ứng với công việc có thật trong thế giới thực
− Lưu trữ, tra cứu, tính toán và kết xuất
• Yêu cầu chức năng hệ thống
• Là các chức năng mà phần mềm phát sinh thêm khi tiến
hành công việc trên máy tính
• Thay vì trong thế giới thực hoặc các chức năng không

tương ứng với bất kỳ công việc nào hiện tại trong thế
giới thực
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

14


Yêu cầu chức năng nghiệp vụ
• Tương ứng với công việc có thật trong thế giới
thực như lưu trữ, tra cứu, tính toán và kết xuất.
− Lưu trữ: Tương ứng với công việc ghi chép
thông tin trên sổ sách.
Vd: Ghi nhận điểm thi của sinh viên.
− Tra cứu: Tương ứng với công việc tìm kiếm và
xem thông tin.
Vd: Tra cứu SV và kết quả học tập.

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

15


Yêu cầu chức năng nghiệp vụ
− Tính toán: Tương ứng với các công việc tính
toán (theo quy định công thức cho trước).
Vd: Tính điểm trung bình của SV.

− Kết xuất: Tương ứng với việc lập báo cáo
thống kê (theo biểu mẫu cho trước).
Vd: Lập báo cáo thống kê về tỷ lệ SV theo lớp,
theo ngành.

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

16


Yêu cầu chức năng hệ thống
• Phân quyền sử dụng giữa các loại người dùng.
• Sao lưu (backup), phục hồi hệ thống.
• Định cấu hình hệ thống, ngày giờ làm việc.
• Mô phỏng hoạt động thế giới thực.
• Báo động nhắc nhở người dùng.

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

17


Ví dụ QL tài khoản
• Lưu trữ:
– Ghi nhận thông tin các tài khoản
– Ghi nhận thông tin

– Ghi nhận quy định lãi suất và tỷ giá

• Tra cứu:
– Tra cứu thông tin tài khoản

• Tính toán:
− Tính lãi suất kỳ hạn và không kỳ hạn
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

18


Ví dụ QL tài khoản
• Kết xuất:
–
–
–
–

In danh sách các biến động trên tài khoản
In danh sách tài khoản theo từng loại
In thông tin giao dịch
…

• Bài tập
– Quản lý bán hàng
– Quản lý thư viện
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

19


Yêu cầu phi chức năng
Là những yêu cầu liên quan đến chất lượng phần mềm
- Tính tiến hóa
Vd: Cho phép thay đổi quy định xếp loại học lực
SV
- Tính tiện dụng
- Tính hiệu quả
Vd: Thời gian tra cứu một SV không quá 5 giây.
- Tính tương thích
Vd: Cho phép chuyển báo cáo sang dạng tập tin
.XLS.., .DOC..
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

20


Yêu cầu phi chức năng
- Ràng buộc về môi trường phần cứng: Yêu cầu về
phần cứng, chạy trên môi trường nào.
- Sưu liệu chương trình: Tài liệu hướng dẫn sử
dụng, hướng dẫn cài đặt.
- Công tác huấn luyện sử dụng.

- An toàn bảo mật.
- Xử lý lỗi: Dự kiến 1 số lỗi có thể xảy ra  người
xây dựng phần mềm sẽ quy định cách thức xử lý
lỗi.
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

21


Các bước xác định yêu cầu
• Khảo sát hiện trạng
• Xác định yêu cầu chức năng
• Xác định yêu cầu phi chức năng

9/4/2016

Công nghệ phần mềm

22


Các bước xác định yêu cầu(tt)
a. Khảo sát hiện trạng
- Hiện trạng về mặt tổ chức:
+ Cơ cấu tổ chức các bộ phận trong thế giới thực.
+ Trách nhiệm và quyền hạn của từng bộ phận.
+ Xác định bộ phận người dùng nào sử dụng phần mềm
để từ đó khảo sát chi tiết.

 Vẽ lại sơ đồ tổ chức.
- Hiện trạng về mặt nghiệp vụ:
+ Lập danh sách các công việc mà bộ phận phụ trách.
+ Tìm hiểu các thông tin chi tiết cho từng công việc (kể
cả các quy định, ràng buộc).
- Hiên trạng về mặt tin học: Phần cứng, phần mềm, nhân sự.
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

23


Các bước xác định yêu cầu (tt)
b. Xác định yêu cầu chức năng
- Chức năng về nghiệp vụ: Nhà chuyên môn đề xuất và
chuyên viên tin học sẽ xem xét lại.
+ Xác định bộ phận/người dùng thực hiện.
+ Xác định các công việc mà người dùng thực hiện trên
máy tính theo từng loại:
Lưu trữ
Tra cứu
Tính toán
Kết xuất
+ Bảng yêu cầu chức năng nghiệp vụ:
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

24

Các bước xác định yêu cầu (tt)
b. Xác định yêu cầu chức năng(tt)
STT Công việc Loại
QĐ liên
CN
quan

Biểu mẫu
liên quan

Ghi
chú

Bảng quy định liên quan:
STT

Mã số

Tên quy định

Mô tả quy tắc

Ghi chú

Các biểu mẫu liên quan: Mô tả chi tiết hoặc sử dụng các biểu
mẫu thật
9/4/2016

Công nghệ phần mềm

25