Nghiên cứu biến tính quặng laterit làm vật liệu hấp phụ xử lý ion florua và photphat trong nước thải

Luận văn thạc sĩ
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU.........................................................................................................1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN ..................................................................................2
1.1.

Laterit .........................................................................................................2

1.1.1. Giới thiệu về laterit..................................................................................2
1.1.2. Tình hình nghiên cứu và sử dụng laterit ...................................................4
1.2. Florua và các phương pháp xử lý florua ..........................................................5
1.2.1. Nguồn gốc và phân bố florua ..................................................................5
1.2.2. Tính chất vật lí và hóa học của florua .....................................................6
1.2.3. Độc tính của florua ..................................................................................6
1.2.4. Tình hình ô nhiễm florua hiện nay tại Việt Nam ....................................8
1.2.5. Các phương pháp xử lý florua ...............................................................11
1.3. Ô nhiễm photphat và các phương pháp xử lý. ...............................................20
1.3.1. Ô nhiễm photphat. .................................................................................20
1.3.2. Xử lý ô nhiễm photphat.........................................................................21
CHƯƠNG 2: THỰC NGHIỆM............................................................................25
2.1. Mục tiêu và nội dung nghiên cứu của luận văn .............................................25
2.1.1. Mục tiêu nghiên cứu ..............................................................................25
2.1.2. Nội dung nghiên cứu .............................................................................25
Đánh giá khả năng hấp phụ florua và photphat của vật liệu. ................................25
2.2. Hóa chất, dụng cụ...........................................................................................25
2.2.1. Dụng cụ .................................................................................................25
2.2.2. Hóa chất và vật liệu ...............................................................................25
2.3. Các phương pháp phân tích sử dụng trong thực nghiệm ...............................27
2.3.1. Phương pháp xác định F- .......................................................................27
2.3.2. Phương pháp xác định PO43- ...................................................................28
2.4. Các phương pháp nghiên cứu đặc trưng cấu trúc của vật liệu .......................29

2.4.1. Phương pháp hiển vi điện tử quét (SEM) ...............................................29
2.4.2. Phương pháp tán xạ năng lượng EDX ....................................................31

Đặng Thị Thu Hương

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
2.4.3. Phương pháp xác định thời gian cân bằng hấp phụ. ...............................32
2.4.4. Xây dựng mô hình hấp phụ đẳng nhiệt Langmuir và Frendlich .............33
2.4.5. Xác định giá trị pH trung hòa điện của vật liệu ......................................37
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN .......................................................39
3.1. Khảo sát khả năng hấp phụ Florua và Photphat của Laterit thô ....................39
3.1.1. Khảo sát khả năng hấp phụ Florua của Laterit thô................................39
3.1.2. Khảo sát khả năng hấp phụ Photphat của vật liệu thô...........................42
3.2. Nghiên cứu điều kiện biến tính nhằm nâng cao tải trọng hấp phụ Florua và
Photphat từ Laterit thô...........................................................................................44
3.2.1. Khảo sát ảnh hưởng của nồng độ axit ...................................................44
3.2.2. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng Lantan nitrat ngâm tẩm ...............46
3.3. Nghiên cứu đặc trưng cấu trúc vật liệu ..........................................................47
3.3.1. Bề mặt vật liệu biến tính qua kính hiển vi điện tử quét SEM ...............47
3.3.2. Kết quả xác định thành phần theo phương pháp EDX..........................48
3.4. Xác định pH trung hòa điện của vật liệu laterit biến tính ………………….50
3.5. Khảo sát khả năng hấp phụ của vật liệu biến tính đối với F- và PO43- ...........50
3.5.1. Khảo sát ảnh hưởng của pH ....................................................................50
3.5.1.1. Khảo sát ảnh hưởng của pH đến sự hấp phụ của F- ............................50
3.5.1.2. Khảo sát ảnh hưởng của pH đến sự hấp phụ của PO43- .......................51
3.5.2. Khảo sát thời gian đạt cân bằng hấp phụ F- và PO43- ..............................52
3.5.3. Khảo sát tải trọng hấp phụ cực đại của vật liệu biến tính đối với F- và

PO43- 54
3.6. Khảo sát ảnh hưởng của ion cạnh tranh đến quá trình hấp phụ florua và
photphat.................................................................................................................57
3.6.1. Ảnh hưởng của ion HCO3-.....................................................................57
3.6.2. Ảnh hưởng của ion SO42-.......................................................................58
3.6.3. Ảnh hưởng của ion F- đối với PO43-. .....................................................59
3.6.4. Ảnh hưởng của PO43- đối với F- ............................................................60
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO

Đặng Thị Thu Hương

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1. Kết quả tỉ lệ % mắc bệnh Fluorosis theo giới tính của ba huyện Tây Sơn
và An Nhơn, Vân Canh................................................................................................8
Bảng 1.2. Kết quả tỉ lệ % mắc bệnh Fluorosis theo độ tuổi của ba huyện Tây Sơn
và An Nhơn, Vân Canh................................................................................................9
Bảng 1.3. Tích số tan của một số hợp chất photphat với canxi, sắt, nhôm ở 25oC..22
Bảng2.1. Mối quan hệ giữa nồng độ florua và độ hấp phụ quang (Abs) theo phương
pháp SPADNS ...........................................................................................................27
Bảng 2.2. Mối quan hệ giữa nồng độ photphat và độ hấp phụ quang Abs...............28
Bảng 3.1. Thời gian cân bằng hấp phụ Florua bằng Laterit thô..............................39
Bảng 3.2. Kết quả khảo sát tải trọng hấp phụ F- của vật liệu laterit thô .................40
Bảng 3.4. Khảo sát tải trọng hấp phụ Photphat cực đại của Laterit thô..................43
Bảng 3.5. Kết quả khảo sát ảnh hưởng của nồng độ axit HCl biến tính tới khả năng
hấp phụ F- và PO43- ...................................................................................................45

Bảng 3.6. Kết quả khảo sát ảnh hưởng lượng La3+ ngâm tẩm tới khả năng hấp phụ
của vật liệu với F- và PO43- .......................................................................................46
Bảng 3.7. Kết quả thành phần nguyên tố của laterit thô ..........................................48
Bảng 3.8. Kết quả thành phần nguyên tố của laterit sau biến tính...........................49
Bảng 3.9. Kết quả xác định pHpzc của vật liệu ..........................................................50
Bảng 3.10. Kết quả khảo sát sự ảnh hưởng của pH đến sự hấp phụ của F- .............50
Bảng 3.11. Kết quả khảo sát sự ảnh hưởng của pH đến sự hấp phụ của PO43- .......51
Bảng 3.12. Khảo sát thời gian hấp phụ F- đạt cân bằng của vật liệu sau biến tính .52
Bảng 3.13. Khảo sát thời gian hấp phụ PO43- đạt cân bằng của vật liệu sau biến
tính.............................................................................................................................53
Bảng 3.14. Khảo sát tải trọng cực đại của vật liệu biến tính với F- .........................54
Bảng 3.15.Khảo sát tải trọng cực đại của vật liệu biến tính với PO43- ....................56
Bảng 3.16. Ảnh hưởng của ion HCO3- ......................................................................57
Bảng 3.17. Ảnh hưởng của ion SO42- ........................................................................58
Bảng 3.18. Ảnh hưởng của ion F- .............................................................................59
Bảng 3.19. Ảnh hưởng của ion PO43- ........................................................................60

Đặng Thị Thu Hương

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Sơ đồ quá trình laterit hóa ...........................................................................3
Hình 2. 1.Đồ thị đường chuẩn phân tích florua ........................................................28
Hình 2.2. Đồ thị đường chuẩn phân tích photphat. ...................................................29
Hình 2.3. Sơ đồ nguyên lý của kính hiển vi điện tử quét..........................................30
Hình 2.4. Nguyên lý của phép phân tích EDX..........................................................32
Hình 2.5. Đường hấp phụ đẳng nhiệt Langmuir .......................................................34

Hình 2.6. Đồ thị dạng tuyến tính của phương trình Langmuir .................................35
Hình 2.7.Đường hấp phụ đẳng nhiệt Freundlich.......................................................35
Hình 2.8.Đồ thị dạng tuyến tính của phương trình Freundlich.................................36
Hình 2.9. Đồ thị xác định pHpzc của vật liệu .............................................................38
Hình 3.1. Đồ thị biểu diễn thời gian cân bằng hấp phụ Florua .................................39
Hình 3.2. Đường hấp phụ đẳng nhiệt Langmuir của Laterit thô...............................41
Hình 3.3. Đường hấp phụ Freundlich của vật liệu Laterit thô ..................................41
Hình 3.4. Khảo sát thời gian cân bằng hấp phụ PO43-...............................................42
Hình 3.5. Phương trình tuyến tính Langmuir mô tả quá trình ..................................43
hấp phụ PO43- của vật liệu Laterit thô. ......................................................................43
Hình 3.6. Phương trình tuyến tính Freundlich mô tả quá trình.................................44
Hình 3.7. Khảo sát ảnh hưởng của nồng độ axit HCl hoạt hóa tới ...........................45
Hình 3.8. Khảo sát ảnh hưởng của hàm lượng Lantan đến khả năng .......................46
Hình 3.9. Hình ảnh bề mặt vật liệu Laterit sau biến tính qua ...................................47
Hình 3.10. Kết quả xác định thành phần theo phương pháp EDX............................48
Hình 3.11. Phổ EDX của laterit thô ..........................................................................48
Hình 3.12. Phổ EDX của laterit sau biến tính ...........................................................49
Hình 3.13. Đồ thị xác định pHpzc của vật liệu ...........................................................50
Hình 3.14. Khảo sát sự ảnh hưởng của pH đến sự hấp phụ của F- ...........................51
Hình 3.15. Khảo sát sự ảnh hưởng của pH đến sự hấp phụ của PO43- ......................52
Hình 3.16. Khảo sát thời gian đạt cân bằng hấp phụ của F- ......................................53
Hình 3.17. Khảo sát thời gian đạt cân bằng hấp phụ của PO43- ................................53

Đặng Thị Thu Hương

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
Hình 3.18. Đường tuyến tính Langmuir của vật liệu đối với F- ................................54

Hình 3.19. Đường tuyến tính Freundlich của vật liệu đối với F- ..............................55
Hình 3.20. Đường tuyến tính Langmuir của vật liệu đối với PO43- ..........................56
Hình 3.21. Đường tuyến tính Freundlich của vật liệu đối với PO43-.........................56
Hình 3.22. Ảnh hưởng của ion HCO3- đến khả năng hấp phụ F- và PO43- ...............58
Hình 3.23. Ảnh hưởng của ion SO42- đến khả năng hấp phụ F- và PO43-..................59
Hình 3.24. Ảnh hưởng của ion F- đối với PO43- ........................................................60
Hình 3.25. Ảnh hưởng của ion PO43- ........................................................................61

Đặng Thị Thu Hương

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
LỜI MỞ ĐẦU
Hiện nay, vấn đề ô nhiễm môi trường nước đang là một vấn đề nóng bỏng
được toàn xã hội quan tâm. Vấn đề này ngày càng trầm trọng đe dọa sự phát triển
kinh tế xã hội bền vững, sự tồn tại và phát triển của các thế hệ hiện tại và tương lai.
Việt Nam chúng ta đã và đang coi trọng đến vấn đề xử lý môi trường, giảm thiểu tác
hại của ô nhiễm môi trường nói chung và môi trường nước nói riêng.
Ở nước ta, hàng năm sản xuất hàng triệu tấn phân lân từ các nhà máy lớn
như Supephotphat Lâm Thao, Long Thành, Đồng Nai, Văn Điển….Trong nguyên
liệu sản xuất phân lân có chứa hàm lượng lớn Flo và Photphat, khi bón nhiều phân
lân cho đất hàm lượng này sẽ tồn tại trong đất khoảng 50-60%, làm ô nhiễm đất,
theo nước mưa, tiếp tục làm ô nhiễm nguồn nước. Trong các chất thải của các nhà
máy sản xuất phân lân cũng chứa hàm lượng lớn Flo và Photphat. Lượng nước thải
này ít hoặc không được xử lý trước khi thải ra ngoài môi trường, gây ô nhiễm
nguồn nước. Hàm lượng Flo và Photphat trong nước thải ra môi trường vượt nhiều
lần tiêu chuẩn cho phép ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, môi trường sống
của các loài thủy sinh cũng như động thực vật.

Việc xử lý các nguồn nước thải có chứa Flo và Photphat đã đặt ra và thực
hiện từ lâu nhưng trên thực tế chưa được thực hiện triệt để đối với các cơ sở sản
xuất có nguồn nước thải Flo và Photphat cao.
Laterit từ lâu đã được sử dụng để làm sạch nước. Tuy nhiên, tải trọng hấp
phụ của laterit thô hấp phụ Flo và Photphat chưa cao như mong đợi, chúng tôi đã
thực hiện nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu biến tính quặng Laterit làm vật liệu
hấp phụ xử lý ion Florua và Photphat trong nước thải.” với mong muốn tìm
hiểu và tìm kiếm được vật liệu mới để hấp phụ, loại bỏ Flo và Photphat, làm giảm
tình trạng ô nhiễm môi trường đang đe dọa lên cuộc sống của con người

Đặng Thị Thu Hương

1

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
1.1.

Laterit

1.1.1. Giới thiệu về laterit
Laterit là loại đất giàu chất sắt và nhôm, hình thành ở vùng nhiệt đới nóng và ẩm
ướt. Laterit có màu đỏ là màu của ion sắt. Laterit được hình thành trong quá trình
rửa trôi các nguyên tố đá mẹ đặc biệt là các nguyên tố dễ bị hòa tan như Si, Na, K,
Ca, Mg,... sau đó có sự tích tụ tuyệt đối các ion Fe, Al, Mn trong các tầng đất, dưới
tác động của các điều kiện môi trường như sự phong hóa, dòng chảy, mạch nước
ngầm thay đổi, mất thảm phủ, xói mòn,... Các cation này có sẵn trong môi trường

đất nhiệt đới do mưa và tác động dòng nước thấm, nước ngầm, chúng có cơ hội tập
trung lại một chỗ trong đất với mật độ cao. Các cation này hấp thụ vào một nhóm
mang điện tích âm (keo sét hoặc oxit sắt) hoặc một tác nhân khác kết dính giữa các
cation đó để tạo nên những liên kết tương đối bền vững. Khi nhiệt độ môi trường
lên cao, độ ẩm giảm thấp, các liên kết này mất nước, sẽ tạo nên những oxit kim loại
cứng chắc, do đó độ cứng cao và rất cao. Các ion này tập trung quanh những phần
tử nhỏ là những cation nhóm mang điện tích âm hay tác nhân có khả năng kết dính
xi măng. Chúng tạo liên kết với nhau. Mạch nước ngầm bị tụt xuống khiến lớp trên
mất nước khả năng liên kết giữa chúng tăng và càng rắn chắc khi mất nước [2].
Các điều kiện hình thành đá ong
− Nơi có độ dốc không cao lắm, có điều kiện tích tụ Fe, Al, Mn. Nhất là các
vùng đồi núi trung du các tỉnh: Hà Bắc, Vĩnh Phú, Sơn Tây, Đồng Nai,
Sông Bé, Tây Ninh, Bà Rịa – Vũng Tàu…
− Nơi mà môi trường sinh thái đã và đang bị phá hủy mạnh mẽ, khả năng
bốc hơi lớn, mạch nước ngầm lên xuống rất cao trong mùa mưa và mùa
khô.
− Đá ong thường xuất hiện ở chân đồi nơi mực nước ngầm không quá sâu.
− Đá mẹ: đá mẹ, phù sa cổ, thạch sét và một ít bazan tầng mỏng hay xuất
hiện đá ong (miền Đông Nam Bộ và Tây Nguyên) , trên đá vôi hình thành

Đặng Thị Thu Hương

2

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
nên đá ong hạt đậu, kết quả của sự tích tụ tuyệt đối Mn6+, Mn4+, Fe3+,
Al3+.

Hình 1.1. Sơ đồ quá trình laterit hóa

Thành phần và đặc điểm của laterit
Trong đá ong thành phần chủ yếu là hydroxit oxit sắt ngậm nước hay không
ngậm nước hoặc mangan và một phần oxit nhôm. Sự hình thành đá ong chỉ khác với
quá trình laterit là ion Fe2+ thường tập trung ở các vùng tương đối thấp có khả năng
từng là một dòng nước thổ nhưỡng hoặc dòng nước mặn trong mùa mưa. Trong
tầng nước thổ nhưỡng gần mặt đất chứa nhiều ion Fe2+. Các ion Fe2+ dễ dàng bị oxi
hóa thành ion Fe3+ khi có điều kiện tiếp xúc với oxy, chúng sẽ bị oxy hóa. Các oxit
của chúng liên kết với các nhân là hạt keo sắt kaolinit để tạo thành mạng lưới dày
đặc, khi mất nước chúng liên kết ngày càng chặt hơn.
Tùy loại đá ong người ta chia ra:

Đặng Thị Thu Hương

3

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
-

Đá ong tản kiểu buhanran.

-

Đá ong tản tổ ong, có nhiều lỗ, lỗ nhỏ như tổ ong

-

Đá ong hạt đậu.

1.1.2. Tình hình nghiên cứu và sử dụng laterit
Ở Việt Nam, đất laterit toàn vùng Vịnh Thái Lan có 15.856 ha, chiếm 1,37%
diện tích tự nhiên, phân bổ chủ yếu ở các dãy núi dọc Vịnh Thái Lan thuộc huyện
Kiên Lương, thị xã Hà Tiên, huyện đảo Phú Quốc, huyện đảo Kiên Hải của tỉnh
Kiên Giang và ở các đảo nhỏ như Hòn Khoai, Hòn Chuối, Hòn Bương, Hòn Seo,
Hòn Go và Hòn Đá Bạc ở tỉnh Cà Mau. Bao gồm :
+ Đất feralite trên đá macma axít : 4.495 ha
+ Đất feralite trên đá cát : 11.361 ha
Nhóm đất này hình thành từ sự phong hoá đá cát và đá macma axít, sự phá
huỷ kèm theo rửa trôi các cation kiềm bởi nhiệt độ, lượng mưa và các axít hữu cơ,
sự di động theo mùa của sắt, nhôm... theo chiều từ trên xuống và từ dưới lên phụ
thuộc nhiều vào quá trình ôxy hoá khử, độ pH. Trong quá trình phát triển của thực
2+

2+

vật, tầng mặt chứa một lượng axít hữu cơ mặt đáng kể làm hoà tan Ca , Mg ,
3+

3+

Fe , Al và trôi xuống sâu. Fe, Al đã được tích luỹ tại tầng B, ở đó điều kiện ôxy
hoá và pH thuận lợi cho chúng kết tủa, bởi thế đất có màu vàng đỏ của Fe.
Trong lịch sử, đá ong được cắt thành hình dạng như viên gạch và được sử
dụng trong xây dựng tượng đài, đền thờ. Kể từ những năm 1970 người ta đã sử
dụng đá ong thay cho đá. Lớp đá ong được hình thành trong tự nhiên dày, xốp và

hơi thấm, vì vậy các lớp này có chức năng dẫn mạch nước ngầm ở các khu vực
nông thôn. Ở một số địa phương người ta sử dụng laterit có sẵn để loại bỏ photpho
và kim loại nặng để xử lí nước thải.
Laterit là một nguồn quặng: Quặng tồn tại chủ yếu trong các khoáng vật và
hidroxit, gibbsite, boehmite và diaspore, giống như các thành phần của bauxite. Ở
Bắc Ireland người ta từng coi laterit như một nguồn cung cấp chính quặng sắt và
nhôm. Quặng đá ong cũng là nguồn quan trọng đầu tiên cung cấp niken.

Đặng Thị Thu Hương

4

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
1.2.

Florua và các phương pháp xử lý florua

1.2.1. Nguồn gốc và phân bố florua
Trong tự nhiên flo gặp chủ yếu ở dạng ion florua hóa trị một, là thành phần
của các khoáng như floapatit [(Ca10F2)PO4)6], criolit( Na3AlF6) flospa (CaF2). Nó là
một thành phần chung của đất, trung bình 200 mg/Lkg trên toàn thế giới. Florua
cũng có trong nước tự nhiên, trung bình khoảng 0,2 mg/L ( Châu Âu và Bắc Mỹ),
Trong nước biển nồng độ florua vào khoảng 1,2 mg/L. Tính chung flo là nguyên tố
có độ giàu thứ 13 trên trái đất, chiếm 0,03% vỏ trái đất.
Flo được thải vào môi trường từ nhiều nguồn khác nhau. Khí florua (phần
lớn là HF) được phát ra do hoạt động của núi lửa và bởi một số ngành công nghiệp
khác nhau. Flo ở dạng khí và dạng hạt là sản phẩm phụ của hoạt động đốt than (than

chứa 10 ÷ 480 mg/L kg flo, trung bình 80 mg/kg) và được giải phóng ra trong quá
trình sản xuất thép và luyện các kim loại không chứa sắt. Việc sản xuất nhôm bao
gồm việc sử dụng criolit, flospar và nhôm florua thường là nguồn thải florua ra môi
trường quan trọng. Các khoáng có chứa florua thường cũng là vật liệu thô cho thủy
tinh, gốm sứ, xi măng và phân bón. Chẳng hạn, sự sản xuất phân photphat bằng sự
axit hóa quặng apatit với H2SO4 giải phóng ra hidro florua theo phương trình sau
đây là một ví dụ minh họa:
3[Ca3(PO4)2]CaF2 + 7H2SO4

3[Ca(H2PO4)2] + 7CaSO4 + 2HF

Ngoài ra, sự phong hóa các đá và khoáng vật chứa flo đã giải phóng flo vào
nước ngầm, nước sông, nước suối, làm tăng dần hàm lượng florua trong nước. Ở
những vùng có khoáng hóa florit thì hàm lượng flo trong nước có thể cao hơn.
Nước ngầm khi vận động có thể mang theo sự ô nhiễm flo đi xa nguồn với khoảng
cách khá lớn [6, 9, 13, 28]. Trên thực tế có nhiều khu vực có các nguồn nước tự
nhiên nhiễm flo khá cao như ở một số vùng của Ấn Độ, Trung Quốc, Bangladet,...Ở
Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Định và nhiều nơi ở nước ta có những khu vực mà hầu
hết các nguồn nước chứa flo từ 3-4 mg/L, thậm chí có những giếng lên tới 9 mg/L.
Trong khi tiêu chuẩn đối với nước sinh hoạt, nước mặt là nồng độ florua = 1,5 mg/L
(QCVN 2011) [5,6].

Đặng Thị Thu Hương

5

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng việt
1. Vũ Ngọc Ban (2007), Giáo trình thực tập Hóa lý, NXB Đại học quốc gia Hà
nội, Hà Nội.
2. GS. TSKH Lê Huy Bá (2007), Sinh thái môi trường đất, Đại học Quốc Gia
thành phố Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh.
3. GS. TSKH Lê Huy Bá và các cộng sự (2000), Độc học môi trường, Nhà xuất
bản Đại học Quốc Gia thành phố Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh.
4. Lê Văn Cát (2002), Hấp phụ và trao đổi ion trong kĩ thuật xử lí nước và
nước thải, NXB Thống kê, Hà Nội.
5. Nguyễn Xuân Lăng (2003), “Nghiên cứu xử lý flo cho nước thải nhà máy
sản xuất phân lân”, Báo cáo khoa học, Viện Hóa học Công nghiệp, Hà
Nội.
6. Phạm Luận (2007), Giáo trình môi trường và trắc quan môi, Đại học Khoa
học tự nhiên Đại học Quốc Gia Hà Nội, Hà Nội.
7. Hoàng Nhâm (2003), Hóa học vô cơ, Tập 2, NXBGD, Hà Nội
8. Đỗ Ngọc Khuê, Tô Văn Thiệp, Nguyễn Văn Hoàng, Đỗ Bình Minh (2007),
“Nghiên cứu đặc điểm đường đẳng nhiệt hấp phụ nitroglyxerin từ pha
lỏng bằng một số loại than hoạt tính”, Tạp chí Hóa học, T.45 (5), Tr.
619-623.
9. Lê Tự Thành, Tô Tình Thiên Ý, Kết quả bước đầu nghiên cứu ô nhiễm flo
trong nước ngầm huyện Ninh Phước-tỉnh Ninh Thuận, Trường Đại học
Khoa Học Tự Nhiên-ĐHQG thành phố Hồ Chí Minh, Hồ Chí Minh.
10. Đỗ Quang Trung, Nguyễn Trọng Uyển (2008), “Nghiên cứu sử dụng than
hoạt tính cố định Zr (IV) loại bỏ ion photphat và florua trong nước thải
công ty cổ phần phân lân Ninh Bình”, tạp chí Hóa học, 46 (2A), tr 325330.

Đặng Thị Thu Hương

63

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
Tiếng Anh
11. A.A.M. Daifullah, S.M. Yakout,

S.A. Elreefy (2007),

Adsorption

of

fluoride in aque-ous solutions using KMnO4-modified activated
carbon derived from steam pyrolysis of rice straw, J. Hazard. Mater,
147, pp. 633–643.
12. A.M. Raichur, M.J. Basu (2001), Adsorption of fluoride onto mixed rare
earth oxides, Sep. Purif. Tech, 24, pp. 121–127.
13. Amit Bhatnagar, Eva Kumar , Mika Sillanpää (2011), “Fluoride removal
from water by adsorption”, Chemical Engineering Journal, 171, pp.
811–840.
14. Arnold Greenberg (1985), Standard Methods for the Examination of Water
and Wastewater 16th Edition, American Public Health Association,
Washington, DC.
15. A. Tor, N. Danaoglu, G. Arslan, Y. Cengeloglu (2009), Removal of fluoride
from water by using granular red mud: batch and column studies,
J. Hazard. Mater, 164 , pp. 271–278.
16. Biplob K. Biswas, Katsutoshi Inoue, Kedar N. Ghimire, Hiroyuki Harada,

Keisuke Ohto, Hidetaka Kawakita (2008), “Removal and recovery of
phosphorus from water by means of adsorption onto orange waste gel
loaded with zirconium”, Bioresource Technology, 99, pp 8685-8690.
17. Cerovic Lj.S. et at (2007), “Point of zero charge of different carbides”,
Colloids and surfaces A, 297, pp1-6.
18. C.S. Sundaram, N. Viswanathan, S. Meenakshi (2008), Uptake of fluoride by
nano-hydroxyapatite/chitosan, a bioinorganic composite, Bioresource
Technol, 99, pp.8226–8230.
19. C.S. Sundaram, N. Viswanathan, S. Meenakshi (2009), Fluoride sorption
by nano-hydroxyapatite/chitin composite, J. Hazard Mater, 172,
pp.147–151.
20. F. Luo, K. Inoue (2004), The removal of fluoride ion by using metal (III)loaded Amber-lite resins, Solvent Extract. Ion Exch, 22, pp. 305–
322.

Đặng Thị Thu Hương

64

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
21. Forgen Albertsson (1966), The Sorption on Crystalline Zirconium Phosphate
and Its dependence upon Crystallinity, Institude of Inorganic and
Physical Chemistry, University of Lund, Lund Sweden, Acta chemical
Scandinavica. 20, pp. 1689-1702
22. Honglei Liu, Xiaofei Sun, Chengqing Yin, Chun Hu (2008), “Removal of
phosphate by mesoporous ZrO2”, Journal of Hazardous Materials.151,
pp.616-622.
23. I. Abe, S. Iwasaki, T. Tokimoto, N. Kawasaki, T. Nakamura, S. Tanada

(2004), Adsorption of fluoride ions onto carbonaceous materials, J.
Colloid Interface Sci. 275, pp. 35–39.
24. I.B. Solangi, S. Memon, M.I. Bhanger (2010), An excellent fluoride sorption
behaviour of modified amberlite resin, J. Hazard. Mater. 176, 186–
192.
25. J. Fawell, K. Bailey, E. Chilton, E. Dahi, L. Fewtrell, Y. Magara(2006)
Fluoride in Drinking Water, World Health Organization, IWA
Publishing, UK.
26. J.J. Murray (1986), Appropriate Use of Fluorides for Human Health,
World Health Organisation, Geneva.
27. L. Lv, J. He, M. Wei, D.G. Evans, X. Duan (2006), Factors influencing the
removal of fluo-ride from aqueous solution by calcined Mg-AlCO3layered double hydroxides, J. Hazard. Mater. B13, pp.119–128.
28. M.A.M. Sahli, S. Annouar, M. Tahaikt, M. Mountadar, A. Soufiane, A.
Elmi-daoui (2007), Fluoride removal for underground brackish water
by adsorption on the natural chitosan and by electrodialysis,
Desalination. 21, pp. 37–45.
29. Meenakshi, R.C. Maheshwari (2006), Fluoride in drinking water and its
removal, Centre for Rural Development and Technology, Indian Institute
of Technology, Delhi, Hauz Khas, New Delhi, India, Journal of
Hazardous Materials B137, pp. 456–463.

Đặng Thị Thu Hương

65

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường


Luận văn thạc sĩ
30. M.G. Sujana, R.S. Thakur, S.B. Rao (1998), Removal of fluoride from

aqueous solutionby using alum sludge, J. Colloid Interface Sci. 206
, pp. 94–101.
31. M. Islam, R. Patel (2011), Thermal activation of basic oxygen furnace
slag and evalu-ation of its fluoride removal efficiency, Chem. Eng.
J. 169, pp. 68–77.
32. M.S. Onyango, Y. Kojima, O. Aoyi, E.C. Bernardo, H. Matsuda (2004),
Adsorption

equi-librium

dependence

of

fluoride

modelling
removal from

and

solution

chemistry

water by trivalent-cation-

exchanged zeolite F-9, J. Coloid Interface Sci. 279, pp. 341–350.
33. M.S. Onyango, Y. Kojima, A. Kumar, D. Kuchar, M. Kubota, H. Matsuda
(2006), Uptake of fluoride by Al3+ pretreated low-silica synthetic

zeolites:

adsorption

equi-librium

and

rate

studies,

Sep.

Sci.

Technol. 41, pp. 683–704.
34. M. Srimurali, A. Pragathi, J. Karthikeyan (1998), A study on removal of
fluorides from drinking water by adsorption onto low-cost materials,
Environ. Pollut. 99, pp. 285–289.
35. N. Viswanathan, S. Meenakshi (2010), Selective fluoride adsorption by a
hydrotal-cite/chitosan composite, Appl. Clay Sci. 48, pp. 607–611.
36. P.D. Nemade, A.V. Rao, B.J. Alappat (2002), Removal of fluorides from
water using low cost adsorbents, Water Sci. Tech. Water Supply 2,
pp. 311–317.
37. R.L. Ramos, J. Ovalle-Turrubiartes, M.A. Sanchez-Castillo (1999),
Adsorption of flu-oride from aqueous solution on aluminiumimpregnated carbon, Carbon 37, pp. 609–617.
38. R. Piekos, S. Paslawska (1999), Fluoride uptake characteristics of fly ash,
Fluoride 32, pp. 14–19.

39. Seiki Tanada, Mineaki Kabayama, Naohito Kawasaki, Toru Sakiyama,
Takeo Nakamura, Mamiko Araki, and Takamichi Tamura (2003),
“Removal of phosphate by aluminum oxide hydroxide”, Journal of
Colloid and Interface Science, 257, pp. 135-140.

Đặng Thị Thu Hương

66

Khóa K23- Cao học Hóa Môi trường