Đề thi khảo sát chất lượng đầu năm môn Ngữ Văn lớp 12 trường THPT Thuận Thành số 1, Bắc Ninh năm học 2016 - 2017

SỞ GD & ĐT BẮC NINH

ĐỀ THI KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG ĐẦU NĂM

TRƯỜNG THPT THUẬN THÀNH

MÔN NGỮ VĂN KHỐI 12

SỐ 1

Thời gian làm bài: 180 phút

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 1 đến câu 4:
Tình ta như hàng cây
Đã qua mùa gió bão.
Tình ta như dòng sông
Đã yên ngày thác lũ.
Thời gian như là gió
Mùa đi cùng tháng năm
Tuổi theo mùa đi mãi
Chỉ còn anh và em.
Chỉ còn anh và em
Cùng tình yêu ở lại...
Kìa bao người yêu mới
Đi qua cùng heo may.
(Trích Thơ tình cuối mùa thu - Xuân Quỳnh)
Câu 1. Xác định thể thơ được sử dụng trong văn bản trên.
Câu 2. Chỉ ra các biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ: Tình ta như hàng cây/ Đã
qua mùa gió bão/ Tình ta như dòng sông/ Đã yên ngày thác lũ.
Câu 3. Điệp khúc "Chỉ còn anh và em" được tác giả lặp lại hai lần trong văn bản mang ý

nghĩa gì?
Câu 4. Anh/chị hãy nhận xét quan niệm về tình yêu của tác giả trong những dòng thơ:
Thời gian như là gió/ Mùa đi cùng tháng năm/Tuổi theo mùa đi mãi/Chỉ còn anh và
em .../Cùng tình yêu ở lại. (Trình bày khoảng 5 đến 7 dòng).
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu từ câu 5 đến câu 8:
Huyền bí và mênh mông đủ làm choáng ngợp, vẻ đẹp của Sơn Đoòng được báo chí
quốc tế cho rằng xứng đáng với số tiền mà du khách đã bỏ ra khi khám phá nơi đây. Hang


Sơn Đoòng dài khoảng 9km, có rừng rậm nhiệt đới và dòng sông. Không gian bên trong
hang có thể chứa được... một tòa nhà 40 tầng.
Nhưng điều quan trọng mà nhiều người chưa biết đến là việc hình thành hang động
Sơn Đoòng không phải theo cách truyền thống - đá vôi bị hoà tan bởi nước mưa, lâu dần
theo thời gian hàng triệu năm, nước bào mòn các hoà tan thành hang động vĩ đại. Với
"siêu hang động" Sơn Đoòng, câu chuyện ở một hướng khác.
Sơn Đoòng nằm trên một đường đứt gãy hướng Bắc - Nam, chính trục đứt gãy này
tạo điều kiện cho hang động lớn nhất thế giới này hình thành một cách mạnh mẽ qua dòng
chảy không gì cản được của dòng nước lũ và bào mòn thành hang động tuyệt vời mà các
nhà khoa học gọi là “Một vũ trụ bị bỏ quên nằm ẩn mình trong một hệ sinh thái độc đáo.
Điều này không được tìm thấy ở bất kỳ nơi nào khác trên hành tinh này”.
(Theo dulich.dantri.com.vn ngày 17/05/2015)
Câu 5. Đoạn văn trên được viết theo phong cách ngôn ngữ nào?
Câu 6. Hãy ghi lại câu văn nêu khái quát chủ đề của đoạn trích trên.
Câu 7. Xác định phương thức biểu đạt chủ yếu được sử dụng trong đoạn trích.
Câu 8. Từ nội dung của đoạn trích trên, anh/chị hãy viết một đoạn văn(từ 5 đến 7 dòng)
bày tỏ cảm xúc và suy nghĩ về trách nhiệm của bản thân đối với các danh thắng thiên
nhiên của đất nước.
Phần II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1. (3,0 điểm) Trong bài hát “Một đời người một rừng cây” của nhạc sĩ Trần Long Ẩn
có đoạn: “Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ sẽ dành phần ai. Ai cũng một thời trẻ

trai, cũng từng nghĩ về đời mình. Phải đâu may nhờ rủi chịu, phải đâu trong đục cũng
đành. Phải không anh? Phải không em?”
Hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 600 từ) trình bày suy nghĩ của anh (chị) về ý nghĩa
được gợi ra từ những lời bài hát trên.
Câu 2. (4,0 điểm) Nhận định về niềm khát khao tận hưởng sự sống trong bài thơ Vội
Vàng của Xuân Diệu, từng có ý kiến cho rằng: Đó là tiếng nói của cái tôi vị kỉ tiêu cực.
Lại có ý kiến khẳng định: đó là tiếng nói của cái tôi cá nhân tích cực.
Từ cảm nhận của mình về niềm khát khao đó, anh/chị hãy bình luận những ý kiến trên.


SỞ GD & ĐT BẮC NINH

ĐÁP ÁN ĐỀ THI KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG

TRƯỜNG THPT THUẬN THÀNH

NĂM HỌC 2016 - 2017

SỐ 1

MÔN NGỮ VĂN KHỐI 12
Thời gian làm bài: 180 phút

Phần

Câu

Phần

1

Trả lời đúng theo một trong các cách: Thơ ngũ ngôn

0,25

I: Đọc

2

- Các biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ là:

0,25

hiểu

Nội dung

Điểm

+ So sánh: Tình ta như hàng cây/ Tình ta như dòng sông
+ Ẩn dụ: Mùa gió bão/ ngày thác lũ
+ Điệp cấu trúc: Tình ta như.../ Đã qua... Đã yên...
3

Điệp khúc "Chỉ còn anh và em" lặp lại hai lần trong đoạn thơ có

0,5

ý nghĩa: khẳng định tình yêu thủy chung, bền chặt, không thay
đổi

4

- Quan niệm về tình yêu của tác giả: Dù vạn vật có vận động,

0,5

biến thiên nhưng có một thứ bất biến, vĩnh hằng, đó chính là
tình yêu. Tình yêu đích thực vượt qua thời gian và mọi biến cải
của cuộc đời. (Có thể diễn đạt theo cách khác nhưng phải hợp
lí, có sức thuyết phục).
- Từ đó, nhận xét về quan niệm của tác giả: (đúng hay sai, phù
hợp hay không phù hợp, hiện đại hay truyền thống...như thế
nào?).
5

Phong cách ngôn ngữ báo chí; phong cách ngôn ngữ khoa học;

0,5

phong cách ngôn ngữ báo chí kết hợp phong cách ngôn ngữ
khoa học .
6

Câu văn nêu khái quát chủ đề của đoạn trích là: “Huyền bí và
mênh mông đủ làm choáng ngợp, vẻ đẹp của Sơn Đoòng được
báo chí quốc tế cho rằng xứng đáng với số tiền mà du khách đã

0,25

bỏ ra khi khám phá nơi đây.”
7

Phương thức biểu đạt chủ yếu được sử dụng trong đoạn trích:

0,25

thuyết minh
8

Học sinh có thể có những cảm xúc và suy nghĩ khác nhau,

0,5

nhưng cần nêu bật được: Cảm xúc yêu mến, tự hào trước vẻ đẹp
của hang Sơn Đoòng cũng như những danh thắng thiên nhiên
khác có trên đất nước. Từ đó, nhận thức sâu sắc về trách nhiệm
của mình trong việc giữ gìn và huy những vẻ đẹp đó; đồng thời,
phải có những hành động thiết thực để bảo tồn cũng như quảng
bá các di sản thiên nhiên của đất nước.
Phần:

1

Viết bài văn nghị luận bầy tỏ suy nghĩ về tư tưởng đạo lý

II

được nêu trong đề bài.

Làm

a) Đảm bảo cấu trúc bài văn nghị luận: Trình bày đầy đủ các

văn

phần mở bài, thân bài, kết luận. Mở bài biết dẫn dắt hợp lý và

0,25

nêu được vấn đề; thân bài biết tổ chức thành nhiều đoạn văn
liên kết chặt chẽ với nhau cùng làm sáng tỏ vấn đề; kết bài khái
quát được vấn đề và thể hiện được nhận thức của cá nhân.
b) Xác định đúng vấn đề nghị luận: Suy nghĩ về lối sống có

0,5

trách nhiệm với cộng đồng của mỗi cá nhân.
c) Triển khai vấn đề nghị luận thành nhiều luận điểm phù hợp,

2,25

sử dụng tốt các thao tác lập luận, biết kết hợp giữa nêu lý lẽ và
dẫn chứng, rút ra bài học nhận thức và hành động.
Mở bài: Giới thiệu lời bài hát: Một đời người, một rừng cây –
Trần Long Ẩn, có đoạn: “Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian
khổ sẽ dành phần ai Ai cũng một thời trẻ trai, cũng từng nghĩ về
đời mình Phải đâu may nhờ rủi chịu, phải đâu trong đục cũng
đành. Phải không anh? Phải không em?”
Dẫn dắt vấn đề nghị luận: Những lời hát đã gợi cho người nghe

0,5


suy nghĩ về lối sống có trách nhiệm với cộng đồng của mỗi cá
nhân.
Thân bài (2,0 điểm)
- Giải thích ý nghĩa lời bài hát:

0,5

+ Có ý nghĩa như một lời nhắn nhủ tha thiết về lối sống trách
nhiệm của con người trong cuộc sống.
+ Bàn luận về quan niệm sống tích cực, đầy sức thuyết phục
được gợi lên từ bài bài hát: biết gánh vác, biết chia sẻ, không
lẩn tránh, không cam chịu nhẫn nhục, không an phận thủ
thường; thậm chí biết chấp nhận và từ đó biết vượt qua những
khó khăn trong cuộc sống của con người
- Bàn luận vấn đề

0,5

+ Trong cuộc sống, có những con người luôn biết sống vì người
khác, không ngại khó, ngại khổ, biết vì lợi ích của cộng đồng,
biết vì mọi người, sống có trách nhiệm… Đó là những con
người có nhân cách cao quý, có cuộc sống đáng trân trọng. (dẫn
chứng: Hồ Chí Minh, Pas- teur, anh Nguyễn Văn Trỗi sẵn sàng
hi sinh hạnh phúc cá nhân vì lợi ích cách mạng…, Đặng Thùy
Trâm từ giã Hà Nội vào nơi ác liệt của chiến trường…; thời
bình: Những chiến sĩ Trường Sa, nhân vật anh thanh niên trong

truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa…).
- Phê phán
+ Lối sống ích kỉ, cá nhân, nhỏ nhen, luôn tránh né, đùn đẩy
khó khăn cho người khác, sống vụ lợi, lợi dụng sự giúp đỡ của
người khác để thu vén cho bản thân…
+ Lối sống đó rồi sẽ bị xã hội đào thải. (dẫn chứng: Loại người
Ăn cỗ đi trước, lội nước theo sau…;những kẻ cơ hội, đục nước
béo cò; đó là một số thanh niên chỉ biết Lời bài hát là những lời

0,25


nhắn nhủ thiết tha gửi đến mọi người, nhất là đối với lớp trẻ,
một thông điệp về sống đẹp.
- Liên hệ: Trong cuộc sống ngày nay, thanh nhiên càng cần

0,25

chăm chỉ, năng động, sáng tạo biết gắn lợi ích cá nhân với lợi
ích của nhân dân, Tổ quốc.
- Bài học:

0,5

+ Nhận thức: Hiểu rằng cuộc sống chỉ thật sự có ý nghĩa, nhân
cách con người sẽ thật sự cao quý khi biết chọn cho mình lối
sống đẹp và cao quý, cự tuyệt lối sống tầm thường, thấp hèn.
+ Hành động: Để có thể sống đẹp như lời bài hát gợi ý, thanh
niên cần sống có lí tưởng cao đẹp, có ý thức bồi dưỡng lòng
nhân ái, vị tha, phải học tập, rèn luyện bản thân ý chí, nghị lực,

những năng lực và kĩ năng sống, phải năng động, sáng tạo, sống
có trách nhiệm với gia đình và xã hội.
Kết bài: Lời bài hát là những lời nhắn nhủ thiết tha gửi đến mọi

0,5

người nhất là đối với thế hệ trẻ một thông điệp về sống đẹp đầy
sức thuyết phục, nó chứa đựng một quan niệm nhân sinh tích
cực, đáng để chúng ta xem như một kim chỉ nam trong rèn
luyện và tu dưỡng bản thân để có một cuộc sống chân chính.
Nếu là con chim, chiếc lá
Thì con chim phải hót, chiếc lá phải xanh
Lẽ nào vay mà không có trả
Sống là cho, đâu phải nhận riêng mình.
(Tố Hữu)
2

Cảm nhận về niềm khát khao tận hưởng sự sống trong bài
thơ Vội vàng và bình luận về các ý kiến ...
1. Vài nét về tác giả và tác phẩm
- Xuân Diệu là nhà thơ lớn của phong trào Thơ mới; hồn thơ

0,5


luôn khát khao giao cảm với đời và tận hưởng sự sống; phong
cách thơ mới mẻ, độc đáo, giàu sức sáng tạo, chịu ảnh hưởng
sâu sắc của văn học hiện đại phương Tây.
- Vội vàng là một tác phẩm đặc sắc, rất tiêu biểu cho phong
cách thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám; thể hiện sâu

sắc niềm khát khao tận hưởng sự sống của cái tôi tác giả.
2. Giải thích ý kiến

0,5

- Cái tôi là biểu hiện cao độ của ý thức cá nhân, xuất hiện khi
con người có nhu cầu được là chính mình.
- Cái tôi vị kỉ tiêu cực là cái tôi nhất nhất chỉ vì mình, đề cao
mình một cách cực đoan, bất chấp tất cả.
- Cái tôi cá nhân tích cực là cái tôi với những khát vọng nhân
bản chính đáng, hướng tới những giá trị sống tốt đẹp, lành
mạnh.
3. Cảm nhận niềm khát khao tận hưởng sự sống trong Vội vàng

3,0

và bình luận về hai ý kiến ...
3.a. Cảm nhận niềm khát khao tận hưởng sự sống

2,0

- Cái tôi bám riết, say sưa tận hưởng vẻ đẹp của sự sống trần

0,75

thế; thể hiện quan niệm mới mẻ về cái đẹp, mùa xuân, tuổi trẻ
và tình yêu.
- Cái tôi nhận thức được sự trôi chảy của thời gian và sự ngắn

0,75

ngủi của kiếp người; do đó phải sống có ý nghĩa, trân trọng
từng giây phút của cuộc đời bằng tâm thế sống vội vàng, cuống
quýt.
- Cái tôi được thể hiện bởi sự kết hợp giữa cảm xúc trữ tình và
triết luận, hình ảnh thơ độc đáo, mới lạ; ngôn ngữ thơ tự nhiên,
sinh động; thể thơ tự do; cấu trúc câu thơ linh hoạt; giọng điệu
gấp gáp, sôi nổi, ...

0,5


3.b. Bình luận về các ý kiến

1,0

- Bác bỏ ý kiến cho rằng đó là tiếng nói của cái tôi vị kỉ tiêu cực

0,5

+ Ý kiến xuất phát từ quan điểm cũ, quá coi trọng cái ta mà coi
nhẹ cái tôi, xem mọi tiếng nói của cái tôi đều là tiêu cực, đồng
nhất sự hưởng thụ chính đáng của con người với lối sống cá
nhân chủ nghĩa.
+ Thể hiện định kiến hẹp hòi đối với ý thức trân quí bản thân
của con người, đồng nhất việc tận hưởng sự sống lành mạnh,
tích cực với lối sống gấp của chủ nghĩa hưởng lạc.
- Khẳng định sự đúng đắn của ý kiến: Đó là tiếng nói của cái tôi
cá nhân tích cực
+ Ý kiến xuất phát từ quan điểm đúng đắn coi trọng quyền sống

0,25

chính đáng của con người cá nhân, vì thế đã nhận ra tính nhân
bản trong niềm khát khao tận hưởng sự sống của cái tôi ở bài
thơ Vội vàng, xem đó là biểu hiện mãnh liệt của cái tôi cá nhân
tích cực.
+ Ở thời đại Thơ mới, khát khao tận hưởng sự sống của cái tôi

0,25

ấy đã có ảnh hưởng tích cực sâu sắc đến ý thức cá nhân, lòng
yêu đời, yêu cuộc sống của con người, đặc biệt là tầng lớp
thanh niên.
Lưu ý chung: Thí sinh có thể làm bài theo những cách khác nhau, chấp nhận cả những
cách khác với đáp án, nhưng phải đảm bảo những yêu cầu về kiến thức. Trên đây chỉ là
những ý cơ bản thí sinh cần đáp ứng; việc cho điểm cụ thể từng câu cần dựa vào bản
hướng dẫn chấm kèm theo.