Đề thi học kỳ I môn Ngữ văn lớp 12 trường Đông Du, TP.HCM năm học 2015 - 2016

SỞ GD & ĐT TP.HCM

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KỲ I

TRƯỜNG THCS, THPT ĐÔNG DU

NĂM HỌC 2015 - 2016
MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 12
Thời gian làm bài: 90 phút

Phần I. Đọc hiểu (3,0 điểm)
Đọc đoạn thơ và trả lời các câu hỏi từ Câu 1 đến Câu 3:
Trời xanh đây là của chúng ta
Núi rừng đây là của chúng ta
Những cánh đồng thơm mát
Những ngả đường bát ngát
Những dòng sông đỏ nặng phù sa
Nước chúng ta, nước những người chưa bao giờ khuất
Đêm đêm rì rầm trong tiếng đất
Những buổi ngày xưa vọng nói về
(“Đất nước”- Nguyễn Đình Thi, Ngữ văn 12, tập mộ, tr.125)
Câu 1. (0,5 điểm)
Nêu nội dung đoạn thơ. Đoạn thơ được viết theo thể thơ gì?
Câu 2. (0,5 điểm)
Đoạn thơ có sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ. Hãy xác định và nêu tác dụng của biện
pháp tu từ điệp ngữ đó.
Câu 3. (0,5 điểm)
Hãy ghi lại cảm xúc của nhà thơ mà em cảm nhận được qua đoạn thơ trên.
Đọc văn bản sau đây và trả lời các câu hỏi từ Câu 4 đến Câu 6:
Tháng 4-2009, một cô sinh viên người Hàn Quốc đã viết thư cho Tuổi Trẻ thể hiện sự
“không hiểu nổi” về việc chẳng thấy những người đến cangtin của Trường ĐH Khoa học

xã hội và nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM) khi đó chịu xếp hàng.
Ngay lập tức diễn đàn về văn hóa xếp hàng được mở ra, nhiều người thấy chuyện kỳ
cục đó và đã có một vài nơi người ta biết xếp hàng.


Nhưng hơn bốn năm sau, việc xếp hàng đang khiến nhiều người nghĩ rằng đó chỉ là
trào lưu, qua từng đợt rồi đâu lại vào đó. Đến những nơi công cộng hiện nay, nỗi sợ hãi
vô hình của nhiều người vẫn là cảnh chen lấn, giành chỗ.
Một nhà báo sống tại Pháp có thẻ VIP khi đi máy bay kể lại cảnh “ấn tượng” tại một
số sân bay ở VN: “Mặc dù được ưu tiên không phải xếp hàng làm thủ tục nhưng cảnh
chen lấn thiếu ý thức từ những vị khách VIP cũng luôn xảy ra. Có lần tôi làm thủ tục ở
quầy, chỉ có vài khách đang đợi đến lượt. Vậy mà một ông từ đâu xộc tới chen vào trước
chỗ tôi đứng với vẻ mặt tỉnh queo. Cô nhân viên phải nhắc nhở anh ta mới chịu lùi xuống
xếp hàng. Nhưng thái độ thì không có gì là mắc cỡ. Có vẻ như đó là thói quen của vị
khách VIP này…
(Đâu rồi, chuyện tử tế? Nguyễn Nghĩa, ngày 4/12/2014)
Câu 4. (0,25 điểm)
Vấn đề xã hội nào được đề cập trong đoạn văn?
Câu 5. (0,25 điểm)
Anh/chị hãy đề xuất những biện pháp để nâng cao ý thức văn hóa ngày nay.
Câu 6. (1,0 điểm)
Thậm chí có người còn cảm thấy băn khoăn với suy nghĩ tử tế chỉ có thiệt thòi, có người
thì xem những chuyện không tử tế chẳng liên quan gì đến mình, chuyện thiếu tử tế lại
nhiều hơn...
Anh/Chị suy nghĩ như thế nào về điều đó. Trả lời trong một đoạn văn khoảng 7-10 câu.
Phần II. Làm văn (7,0 điểm)
Câu 1. (3,0 điểm)
Đọc mẩu chuyện sau:
“Có một con kiến đang tha chiếc lá trên lưng. Chiếc lá lớn hơn con kiến gấp nhiều lần.
Đang bò, kiến gặp phải một vết nứt khá lớn trên nền xi măng. Nó dừng lại giây lát, đặt

chiếc lá ngang qua vết nứt, rồi vượt qua bằng cách bò lên trên chiếc lá. Đến bờ bên kia
con kiến lại tiếp tục tha chiếc lá và tiếp tục cuộc hành trình”.
(Theo Hạt giống tâm hồn 5 - Ý nghĩa cuộc sống)


Bằng một bài văn nghị luận khoảng 600 từ, hãy trình bày suy nghĩ của em về ý nghĩa mẩu
chuyện trên.
Câu 2. (4,0 điểm)
Cảm nhận về đoạn thơ sau:
Con sóng dưới lòng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ôi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm không ngủ được
Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức
Dẫu xuơi về phương Bắc
Dâu ngược về pương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh- một phương.
(Trích “ Sóng” - Xuân Quỳnh - Sách Ngữ văn 12 tập I- trang 119)
Qua bài thơ trên, trình bày suy nghĩ của anh/chị về tình yêu của giới trẻ hiện nay.
----------------Hết------------------Học sinh không được sử dụng tài liệu. Cán bộ coi thi không giải thích gì thêm.


SỞ GD & ĐT TP.HCM

ĐÁP ÁN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KỲ I

TRƯỜNG THCS, THPT ĐÔNG DU

NĂM HỌC 2015 - 2016
MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 12
Thời gian làm bài: 90 phút

Câu
1

2

3

Nội dung

Điểm

Ghi chú

- Nội dung chính của đoạn thơ: Đoạn thơ thể hiện 0.25

- Học sinh có thể có

niềm vui lớn về quyền làm chủ đất nước, niềm tự

nhiều cách trả lời khác

hào về tinh thần bất khuất của con người Viện

nhau, miễn đúng ý là

Nam.

cho điểm

- Thể thơ: Tự do

0.25

- Điệp ngữ: “đây là của chúng ta”

0.25

- Xác định được điệp

- Tác dụng: Khẳng định, nhấn mạnh quyền làm chủ 0,25

ngữ: 0,5 điểm

đất nước của dân tộc ta.

- Tác dụng: 0,5 điểm

- Cảm xúc của nhà thơ: Yêu mến, tự hào về đất 0.5
nước.

4

- Vấn đề xã hội nào được đề cập trong đoạn văn: 0,25
Văn hóa xếp hàng....

5

- Đề xuất những biện pháp để nâng cao ý thức văn 0,25

Học sinh có thể có

hóa ngày nay

nhiều cách trả lời khác
nhau, miễn đúng ý là
cho điểm

6

1. Yêu cầu nội dung:

1,0

Lưu ý:

- Cần trình bày được những ý sau:

- Viết được đoạn văn,

+ Tạo lập được đoạn văn, đảm bảo logic về ý.

trình bày được một số

+ Cần đưa ra được những biện pháp cơ bản để sử

ý, nhưng chưa thật đầy

sống tử tế:

đủ, sâu sắc: 0,75 điểm

- Diễn đạt sáng rõ, đúng chính tả

- Chỉ viết được 1 vài


2. Yêu cầu hình thức: Viết 1 đoạn (7 - 10 câu)

câu, ý sơ sài: 0,25

- Viết 1 đoạn (độ dài không vượt quá yêu cầu)

điểm

- Viết 2 đoạn: Tối đa 0,5 điểm

- Viết sai lạc nội dung:

- Không thụt vào, không viết hoa đầu đoạn: chỉ cho

0 điểm

0,5 điểm
- Viết từ 10 - 12 câu: vẫn cho 1,0 điểm
- Viết quá ngắn (5 - 7 câu) hoặc quá dài (15 câu trở
lên): 0,75 điểm

-Viết 3 - 5 câu: 0,5 điểm
Phần

1. Yêu cầu về kĩ năng

- Trình bày đầy đủ các

II.

Biết cách làm bài văn nghị luận xã hội. Kết cấu

phần Mở bài, Thân bài,

Câu

chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc lỗi chính tả,

Kết bài, nhưng Thân

1

dùng từ, ngữ pháp...

bài chưa biết tổ chức

2. Yêu cầu về kiến thức

thành nhiều đoạn văn

Học sinh có thể trình bày theo nhiều cách nhưng lí

liên kết chặt chẽ với

lẽ và dẫn chứng phải hợp lí ; cần làm rõ được các ý

nhau cùng làm sáng tỏ

chính sau :

vấn đề (Thân bài chỉ

a. Mở bài: Giới thiệu vấn đề nghị luận

0.5

b. Thân bài:
- Tìm hiểu ý nghĩa câu chuyện:
+ Chiếc lá và vết nứt: Biểu tượng cho những khó
khăn, vất vả, trở ngại, những biến cố có thể xảy ra
đến với con người bất kì lúc nào.
+ Con kiến dừng lại trong chốc lát để suy nghĩ và
nó quyết định đặt ngang chiếc lá qua vết nứt, rồi
vượt qua bằng cách bò lên trên chiếc lá...: Biểu
tượng cho con người biết chấp nhận thử thách, biết
kiên trì, sáng tạo, dũng cảm vượt qua bằng chính

có một đoạn.): Tối đa:
2,0 điểm

0,5

- Viết một đoạn: Tối
đa: 1,0 điểm


khả năng của mình.
=> Câu chuyện ngắn gọn nhưng hàm chứa bao ý
nghĩa lớn lao về cuộc sống. Con người cần phải có
ý chí, nghị lực, thông minh, sáng tạo và bản lĩnh
mạnh dạn đối mặt với khó khăn gian khổ, học cách
sống đối đầu và dũng cảm; học cách vươn lên bằng
nghị lực và niềm tin.
- Suy nghĩ về ý nghĩa câu chuyện: Phân tích, bàn 1.0
luận vấn đề:
+ Khẳng định câu chuyện có ý nghĩa nhân sinh sâu
sắc đối với mỗi người trong cuộc đời:
. Những khó khăn, trở ngại vẫn thường xảy ra
trong cuộc sống, luôn vượt khỏi toan tính và dự
định của con người. Vì vậy mỗi người cần phải
dũng cảm đối mặt, chấp nhận thử thách để đứng
vững, phải hình thành cho mình nghị lực, niềm tin,
sự kiên trì, sáng tạo để vượt qua.
. Khi đứng trước thử thách cuộc đời cần bình tĩnh,
linh hoạt, nhậy bén tìm ra hướng giải quyết tốt
nhất.
. Khó khăn, gian khổ cũng là điều kiện thử thách
và tôi luyện ý chí, là cơ hội để mỗi người khẳng
định mình. Vượt qua nó, con người sẽ trưởng thành
hơn, sống có ý nghĩa hơn.
+ Dẫn chứng: (làm sáng tỏ bằng những dẫn chứng

tiêu biểu cụ thể, xác đáng như: Thầy Nguyễn Ngọc
Kí, danh họa Lê-ô-na Đơ-vanh-xi, những anh
thương binh tàn nhưng không phế, nhân dân Việt


Nam chống kẻ thù xâm lược... ).
- Phê phán:

0,5

+ Không phải bất cứ ai cũng có thái độ tích cực để
vượt qua sóng gió cuộc đời. Có người nhanh chóng
bi quan, chán nản; có người than vãn, buông xuôi;
có người ỷ lại, hèn nhát, chấp nhận, đầu hàng, đổ
lỗi cho số phận.... cho dù những khó khăn ấy chưa
phải là tất cả (Dẫn chứng).
+ Ta cần phê phán những người có lối sống đó.
c. Kết bài:
- Khẳng định vấn đề và rút ra bài học cuộc sống:
+ Cuộc sống không phải lúc nào cũng bằng phẳng,
cũng thuận buồm xuôi gió. Khó khăn, thử thách,
sóng gió có thể nổi lên bất cứ lúc nào. Đó là qui tất
yếu của cuộc sống mà con người phải đối mặt.
+ Phải có ý thức sống và phấn đấu, không được
đàu hàng, không được gục ngã mà can đảm đối
đầu, khắc phục nó để tạo nên thành quả cho cuộc
đời.
- Liên hệ bản thân: Cần phải rèn luyện ý chí, nghị
lực, lạc quan, hi vọng và có niềm tin vào cuộc
sống. Cần nhất là thái độ sống của mình trước mọi

thử thách của cuộc đời.

0, 5


II.

Cảm nhận về khổ thơ 5, 6 của bài thơ “Sóng”

Câu

(Xuân Quỳnh)

2

1. Yêu cầu về kĩ năng
Biết cách làm bài văn nghị luận về một tác phẩm
thơ, kết cấu chặt chẽ, diễn đạt lưu loát; không mắc
lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp
2. Yêu cầu về nội dung:
- Đề bài có 2 yêu cầu:
+ Cảm nhận đoạn thơ (bố cục đầy đủ)
+ Suy nghĩ về tình yêu của giới trẻ hiện nay
- Trên cơ sở những hiểu biết về bài thơ “Sóng” –
Xuân Quỳnh, học sinh có thể trình bày theo nhiều
cách nhưng cần làm rõ được các ý cơ bản sau :
a. Mở bài

0,5

- Giới thiệu được tác giả, nêu được đoạn trích.

- Không trích thơ: 0,25 điểm

- Trích thơ.
b. Thân bài
- Cảm nhận chung (tựa đề, …)

- Phần thân bài, học
0,5

sinh có thể cảm nhận

- Cảm nhận đoạn thơ: Trình bày được những ý

sơ sài nhưng vẫn đảm

chính sau:

bảo thao tác (có trích

+ Thể hiện một tình yêu sôi nổi, mãnh liệt, một nỗi 0,75

thơ, không sai nội

nhớ da diết (chiếm lĩnh cả thời gian và không gian;

dung): 1,5 điểm

chiều rộng và chiều sâu): Con sóng dưới lòng sâu/

- Nghệ thuật có thể

con sóng trên mặt nước.... Lòng em nhớ đến anh/

tách riêng, có thể cảm

Cả trong mơ còn thức....

nhận trong lúc phân

+ Luôn hướng về một tình yêu thủy chung son sắt: 0,5

tích

Nơi nào em cũng nghĩ/ Hướng về anh - một

- Nếu thiếu phần suy

phương.

nghĩ về tình yêu của


+ Nghệ thuật: Thơ năm chữ, ẩn dụ, đối, điệp, lặp 0,25

giới trẻ hiện nay: phải

cú pháp, tiết tấu, nhịp điệu....

trừ 1,0 điểm

- Suy nghĩ về tình yêu của giới trẻ hiện nay: (Lưu 1.0

- Không tách riêng để

ý: Học sinh phát biểu dài – ngắn tùy theo sức viết,

viết phần suy nghĩ này:

miễn đúng ý là cho điểm )

- 0.25 điểm

c. Kết bài
- Vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ trong tình yêu-

0.5

- Chỉ viết 1 - 2 dòng:
0.5 điểm

một tình yêu hiện đại, mới mẻ nhưng vẫn không
tách rời truyền thống.
- Thể thơ năm chữ với nhịp điệu linh hoạt, nhịp
nhàng gợi âm vang của sóng; ngôn từ giản dị,
trong sàng, hình ảnh thơ giàu sức gợi
Lưu ý:
- Không nên quan trọng hóa độ dài bài viết, nhưng phải đảm bảo bố cục nghị luận
văn học.

- Nếu học sinh tỏ ra hiểu đề, có thể cảm nhận còn sơ sài (hiểu được nội dung, có
phân tích nghệ thuật), có nêu suy nghĩ về về tình yêu của giới trẻ hiện nay: Tối đa
2,5 điểm
- Bố cục:
+ Chỉ 2 phần: Thiếu phần nào trừ điểm phần đó
+ Viết một đoạn: Chỉ cho 1,0 điểm
- Phân tích mà không trích thơ
+ Ở mở bài: - 0,25 điểm
+ Trong thân bài: Cho tối đa 2,0 điểm
+ Mở bài có trích thơ, thân bài không trích thơ: nếu phân tích được: Tối đa 2,5 điểm
- Sử dụng các dấu câu (sai qui cách) ở đầu đoạn: Tối đa 1,0 điểm