Bai 21 dac diem nen nong nghiep nuoc ta92

BÀI 21:

Đặc điểm nền nông nghiệp
nước ta


I. Nền nông nghiệp nhiệt đới
a) Điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên
nhiên cho phép nước ta phát triển một nền
nông nghiệp nhiệt đới.

Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, phân
hóa rất rõ rệt theo chiều Bắc-Nam và
theo chiều cao của địa hình có ảnh
hưởng rất căn bản đến cơ cấu mùa vụ
và cơ cấu sản phẩm nông nghiệp.


Em hãy lấy các ví dụ chứng
minh sự phân hóa mùa vụ do
sự phân hóa khí hậu ở nước
ta.


• Ở miền Bắc, vụ đông xuân là vụ chính, tranh thủ
lượng mưa vào cuối đông, đầu xuân
• Ở miền Nam, vụ hè thu là vụ chính, tránh lụt
• Vùng Tây Bắc có khí hậu núi cao là chủ yếu. Do dãy
Hoàng Liên Sơn che khuất nên mùa đông tần suất
Frông lạnh ít hơn và ấm hơn Đông Bắc, mưa phùn ít
hơn( trừ Hoà Bình, Mộc Châu). Hệ sinh thái nông

nghiệp chính của vùng là cây công nghiệp, cây ăn quả
nhiệt đới và chăn nuôi đại gia súc.
• Trong khi đó Đông Bắc là vùng có khí hậu miền núi
nhưng mùa hè mát mẻ hơn, mưa nhiều hơn, độ ẩm
cao hơn, mùa đông rét đậm hơn, khu vực núi cao
thường xảy ra sương muối, băng giá….Một số tỉnh
còn chịu ảnh hưởng của bão. Hệ sinh thái nông
nghiệp chính là cây ăn quả nhiệt đới, á nhiệt đới, cây
dược liệu và nuôi trồng thuỷ sản.


• Sự phân hóa các điều kiện địa hình và đất trồng
cho phép và đồng thời đòi hỏi phải áp dụng các
hệ thống canh tác khác nhau giữa các vùng. Ở
trung du và miền núi, thế mạnh là các cây lâu
năm và chăn nuôi gia súc lớn. Ở đồng bằng, thế
mạnh là các cây trồng ngắn ngày, thâm canh,
tăng vụ và nuôi trồng thủy sản.


Ruộng bậc thang ở Lào Cai


Chăn nuôi đại gia súc


Việc sử dụng đất trong
điều kiện nông nghiệp
nhiệt đới cần chú ý những
điều gì ?

• Ở vùng nhiệt đới, mưa nhiều và tập trung gây dòng
chảy và xói mòn nghiêm trọng. Đất đai nhiệt đới phần
lớn là màu mỡ. Khí hậu và đất nhiệt đới phần lớn
thích hợp cho việc trồng cây lâu năm, cà phê, cao su,
chè, ca cao và các loại cây ăn quả nhiệt đới. Đối với
những vùng đất trũng, đất phù sa, đất giàu chất hữu
cơ... rất thích hợp cho việc gieo trồng các giống cây
nông nghiệp ngắn ngày, cây lương thực.. Tính chất
nhiệt đới gió mùa của thiên nhiên nước ta làm tăng
thêm tính chất bấp bênh vốn có của nông nghiệp. Việc
phòng chống thiên tai, sâu bệnh hại cây trồng, dịch
bệnh đối với vật nuôi luôn là nhiệm vụ quan trọng.


Chè


Cà phê


Rừng cao su


b) Nước ta đang khai thác ngày
càng có hiệu quả đặc điểm của
nền nông nghiệp nhiệt đới.

• -Các tập đoàn cây, con được phân bố phù hợp hơn
với các vùng sinh thái nông nghiệp.
-Cơ cấu mùa vụ có những thay đổi quan trọng, với
các giống ngắn ngày, chống chịu sâu bệnh và có thể
thu hoạch trước mùa bão, lụt hay hạn hán.
• - Tính mùa vụ được khai thác tốt hơn nhờ đẩy mạnh
hoạt động vận tải, áp dụng rộng rãi công nghiệp chế
biến và bảo quản nông sản. Việc trao đổi nông sản
giữa các vùng, nhất là giữa các tỉnh phía Bắc và các
tỉnh phía Nam nhờ thế mà ngày càng mở rộng có hiệu
quả.
- Đẩy mạnh sản xuất nông sản xuất khẩu (gạo, cà
phê, cao su, hoa quả…) là một phương hướng quan
trọng để phát huy thế mạnh của nông nghiệp nhiệt
đới.


II-Phát triển nền nông nghiệp
hiện đại sản xuất hàng hóa góp
phần nâng cao hiệu quả của
nông nghiệp nhiệt đới.


• Một đặc điểm khá rõ của nền nông nghiệp nước
ta hiện nay là sự tồn tại song song của:
+ nền nông nghiệp tự cấp tự túc, sản xuất theo
lối cổ truyền
+ nền nông nghiệp hàng hóa, áp dụng tiến bộ kỹ
thuật hiện đại,
• Có sự chuyển đổi từ nông nghiệp tự cấp tự túc

sang nông nghiệp hàng hóa


a-Nền nông nghiệp cổ truyền
• Nền nông nghiệp cổ truyền được đặc trưng bởi
* sản xuất nhỏ,
* công cụ thủ công,
* sử dụng nhiều sức người,
* năng suất lao động thấp.
• Trong nền nông nghiệp cổ truyền, mỗi cơ sở sản xuất,
mỗi địa phương đều sản xuất nhiều loại sản phẩm, và
phần lớn sản phẩm là để tiêu dùng tại chỗ. Đó là nền
nông nghiệp tiểu nông mang tính tự cấp, tự túc.


Nền nông nghiệp cổ truyền còn rất phổ biến trên
nhiều vùng lãnh thổ ở nước ta:
1.TRUNG DU VÀ MIỀN NÚI BẮC BỘ
• Trình độ thâm canh thấp; sản xuất theo kiểu quảng
canh, đầu tư ít lao động và vật tư nông nghiệp. Ở
vùng trung du trình độ thâm canh đang được nâng
cao
• Chuyên môn hóa sản xuất:
-Cây công nghiệp có nguồn gốc cận nhiệt và ôn đới
(chè, trầu, sở, hồi..)
-Đậu tương, lạc, thuốc lá.
-Cây ăn quả, cây dược liệu.
-Trâu, bò lấy thịt và sữa, lợn (trung du).

Cây ăn quả


2.BẮC TRUNG BỘ
• Trình độ thâm canh tương đối thấp. Nông
nghiệp sử dụng nhiều lao động.
• Chuyên môn hóa sản xuất:
-Cây công nghiệp hàng năm (lạc, mía,
thuốc lá..)
-Cây công nghiệp lâu năm (cà phê, cao su)
-Trâu, bò lấy thịt; nuôi thủy sản nước mặn,
nước lợ


Làng nuôi tôm hùm


3.TÂY NGUYÊN
• Ở khu vực nông nghiệp cổ truyền,
quảng canh là chính.
• Chuyên môn hóa sản xuất:
-Cà phê, cao su, chè, dâu tằm, hồ tiêu
-Bò thịt và bò sữa


b-Nền nông nghiệp hàng hóa
• Nền nông nghiệp hàng hóa đặc trưng ở chỗ
người nông dân quan tâm nhiều hơn đến thị
trường tiêu thụ sản phẩm do họ sản xuất ra.
• Mục đích sản xuất không chỉ tạo ra nhiều nông

sản, mà quan trọng hơn là tạo ra nhiều lợi
nhuận.


Sản xuất theo hướng nông nghiệp
hàng hóa là
• Đẩy mạnh sản xuất thâm canh, chuyên môn hóa
(hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung
quy mô lớn để có điều kiện ứng dụng kỹ thuật
công nghệ tiên tiến cho những cây trồng, vật
nuôi có giá trị kinh tế cao; chuyên canh để có
nông sản hàng hóa nhiều và tốt)


• sử dụng ngày càng nhiều máy móc, vật tư nông
nghiệp, công nghệ mới (trước thu hoạch và sau thu
hoạch), nông nghiệp gắn liền với công nghiệp chế
biến và dịch vụ nông nghiệp (áp dụng công nghệ
sinh học và công nghệ chế biến, công nghệ sau thu
hoạch nông - lâm - thủy, hải sản để nâng cao giá trị
và sức cạnh tranh của hàng nông sản, nâng cao
trình độ công nghệ chế biến, công nghệ sau thu
hoạch phát triển công nghiệp nông thôn, kết cấu hạ
tầng, dịch vụ nông thôn, tiến hành phân công lại lao
động ở nông thôn theo hướng giảm lao động thuần
nông, thực hiện thủy lợi hóa, điện khí hóa, cơ giới
hóa, tăng nhanh trang bị kỹ thuật, đổi mới công
nghệ sản xuất nông nghiệp và nông thôn)