Bài tập lớn đường lối cách mạng

LÊ NGỌC ÁNH
Ngay từ thuở lọt lòng, chúng ta đã đắm mình trong chất men văn hoá: từ lời
ru à ơi của mẹ, bài học đầu đời của cha, trò chơi dân gian cùng chị… cho đến
tiếng gọi đò bên sông, tiếng võng đưa kẽo kẹt lúc trưa hè, tiếng chuông buông
khi chiều trở gió… – tất cả, tất cả những sự kiện đó, những âm thanh đó,
những hình ảnh đó… đều thuộc về văn hóa. Vậy văn hóa là? Chúng ta có 2
cách để tiếp cận khái niệm về văn hóa.
-

-

Theo nghĩa rộng : “ Văn hóa Việt Nam là tổng thể những giá trị vật chất
và tinh thần do cộng đồng các dân tộc Việt Nam sáng tạo ra trong quá
trình dựng nước và giữ nước”.
Theo nghĩa hẹp : Văn hóa là đời sống tinh thần của xã hội : Văn hóa là
năng lực sáng tạo của 1 dân tộc; Văn hóa là bản sắc của dân tộc, là cái
phân biệt dân tộc này với dân tộc khác…
Quan điểm của Đảng về xây dựng, phát triển nền văn hóa.
Kế thừa và phát triển 5 quan điểm của Nghị quyết Trung ương 5 khóa VIII, nghị quyết
Trung ương 9 khóa XI đã nêu ra 5 quan điểm sau:
1. Thứ nhất, Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực
phát triển bền vững đất nước. Văn hóa phải đặt ngang hàng với kinh tế, chính trị, xã
hội và hội nhập quốc tế.
2. Thứ hai, xây dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc,
thống nhất trong đa dạng của cộng đồng các dân tộc Việt Nam, đối với đặc trưng
dân tộc, nhân văn, dân chủ và khoa học.
3. Thứ ba, phát triển văn hóa vì sự hoàn thiện nhân cách con người và

xây dựng con người để phát triển văn hóa.
4. Thứ tư, xây dựng đồng bộ môi trường văn hóa, trong đó chú trọng vai
trò của gia đình, cộng đồng. Phát triển hài hòa giữa kinh tế và văn

hóa..
5. Thứ năm, xây dựng và phát triển văn hóa là sự nghiệp chung của
toàn dân do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân là chủ thể
sáng tạo, đội ngũ tri thức giữ va trò quan trọng.
*Trình bày quan điểm thứ 2, quan điểm xây dựng nền văn hóa Việt
Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc
Cùng với sự phát triển như vũ bão của nền kinh tế, nền văn hóa cũng phát
riển mạnh mẽ làm cho xã hội ngày nay càng văn minh tiến bộ hơn, con người
được mở mang tầm vóc của mình. Mỗi người đều được sống với bản sắc văn


hóa dân tộc mình, vừa được tiếp xúc nhiều nền văn hóa khác. Khi khoa học kĩ
thuật ngày càng phát triển, đời sống vật chất ngày càng được nâng cao, thì
đời sống đạo đức của con người lại có xu hướng sa sút, vấn đề văn hóa trở
nên vô cùng quan trọng. Nền văn hóa VN là nền văn hóa đậm đà bản sắc văn
hóa dân tộc, ở 1 tiểu vùng mà nền văn hóa dễ bị các nước lớn chi phối, ảnh
hưởng và có xu thế đồng hóa, bộc lộ rõ qua các thời kì lịch sử nhưng văn hóa
VN vẫn tồn tại bền vững và có bản sắc riêng cho đến nay, chọn lọc và tiếp thu
những tinh hoa văn hóa mới, đưa nần văn hóa VN trở thành nền văn hóa tiên
tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
- Nền văn hóa tiên tiến trước hết là nền văn hóa yêu nước và tiến bộ mà nội
dung cốt lõi là lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, dựa trên cơ sở
của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh nhằm mục tiêu tất cả vì
con người, vì hạnh phúc và sự phát triển phong phú, tự do, toàn diện của con
người trong mối quan hệ hài hoà giữa tự nhiên với cá nhân và cộng đồng,
giữa tự nhiên với xã hội. Tiên tiến không chỉ về nội dung tư tưởng mà cả
trong hình thức biể hiện, trong các phương tiện truyề tải nội dung.
- Bản sắc văn hóa dân tộc bao gồm những giá trị văn hóa truyền thống bền
vững của cộng đồng các dân tộc Việt Nam được vun đắp qua lịch sử hàng
ngàn năm đấu tranh dựng nước và giữ nước. Đó là lòng yêu nước nồng nàn,

ý chí tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý chí cộng đồng gắn kết cá nhângia đình- xã hội; đó là lòng nhân ái, khoan dung, trọng tình nghĩa; là đức tính
cần cù, sáng tạo trong lao động; sự tinh tế trong ứng xử, giản dị trong lối
sống.. Bản sắc dân tộc còn đậm nét cả trong các hình thức biểu hiện mang
tính dân tộc độc đáo.



=> Có thể nói, bản sắc của một dân tộc là tổng thể những phẩm chất, tính
cách, sức sống bên trong của dân tộc, giúp cho dân tộc đó giữ vững được tính
thống nhất, tính nhất quán so với bản thân mình trong quá trình phát triển…
Bản sắc văn hóa dân tộc biểu hiện trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã
hội: cách tư duy, cách sống, cách dựng nước, cách sáng tạo trong văn hóa,
khoa học, văn học, nghệ thuật.. nhưng thể hiện sâu sắc nhất trong hệ giá trị
của dân tộc. Hệ giá trị là những gì mà nhân dân quan tâm, là niềm tin mà
nhân dân cho rằng thiêng liêng, bất khả xâm phạm. Nó là cơ sở tinh thần cho
sự ổn định xã hội và sự vững vàng của chế độ.
Đảng ta cho rằng bản sắc văn hóa dân tộc và tính tiên tiến của nền văn hóa
gắn kết chặt chẽ với nhau, quan hệ biện chứng với nhau. Sự gắn kết và quan
hệ chặt chẽ với nhau của các yếu tố trên phải được thể hiện trong mọi hoạt
động xây dựng và sáng tạo các giá trị văn hóa, trong đào tạo giáo dục con
người, trong giao lưu quôc tế.
Để xây dựng nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, chúng ta
chủ trương vừa bảo vệ bản sắc vừa mở rộng giao lưu quốc tế, tiếp thu có


chọn lọc những cái hay, cái tiến bộ trong văn hóa các dân tộc khác để bắt kịp
sự phát triển của thời đại, hòa nhập nhưng không bị hòa tan.. Giữ gìn bản sức
phải đi liền với loại bỏ những cái lạc hậu, lỗi thời trong phong tục, tập quán
và lề thói cũ. Nét đặc trưng nổi bật của nề văn hóa VN là sự thống nhất mà đa
dạng, là sự hòa quyện bình đẳng, phát triển độc lập của các dân tộc cùng sinh

sống trên lãnh thổ VN. Hơn 50 dân tộc trên đất nước ta đều có những giá trị
và bản sắc văn hóa riêng. Các giá trị và bản sắc đó bổ sung cho nhau, làm
phong phú nền văn hóa, góp phần củng cố sự thống nhất dân tộc.
+ Hạn chế của đường lối
•

•

Đường lối xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hóa của
Đảng ta là hoán toàn đúng đắn, nhưng triển khai xây dựng quản lý văn
hóa xã hội còn nhiều thiếu sót, ảnh hưởng xấu đến chuẩn mực đạo đức;
những văn hóa xấu độc, ngoại lai đã len lỏi vào đời sống xã hội, trở
thành tệ nạn, vấn nạn nghiêm trọng , nếu không kịp thời ngăn chặn thì
lối sống dân tôc, văn hóa dân tộc sẽ bị tha hóa, ảnh hưởng xấu đến an
ninh quóc gia.
So với yêu cầu của thời kì đổi mới, những thành tựu và tiến bộ đạt được
trong lĩnh vực văn hóa còn chưa tương xứng và chưa vững chắc, chưa
đủ để tác động có hiệu quả đối với lĩnh vực của đời sống xã hội, ảnh
hưởng không nhỏ đến uy tín của Đảng và Nhà nước, niềm tin của nhân
dân..

+Nguyên nhân : các quan điểm chỉ đạo về văn hóa chưa được quán triệt đầy
đủ, chưa được thực hiện nghiêm túc. Bệnh chủ quan, duy ý chí trong quản trị
kinh tế- xã hội. Chưa xây dựng được cơ chế, chính sách và giir pháp phù hợp
để phát triển văn hóa trong cơ chế thị trường, định hướng xã hội chủ nghĩa
và hội nhập quốc tế. Một bộ phận những người hoạt động trên lĩnh vực văn
hóa có biểu hiện xa rời đời sống, chạy theo chủ nghĩa thực dụng, thị hiếu thấp
kém..
Vai trò của giới trẻ trong việc bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc
trong điều kiện hội nhập quốc tế hiện nay.

PHẠM THỊ DUYÊN
Trong quá trình hội nhập quốc tế giới trẻ có những điểm mạnh và
điểm yếu gì về việc bảo tồn và phát huy?


Điểm mạnh
-Nhận thức sâu sắc về trách nhiệm của mình trong việc giữ gìn và phát
huy bản sắc văn hóa dân tộc.
-Tiếp thu, học hỏi được nhiều nền văn hóa, phong tục, tập quán và con
người của các quốc gia trên thế giới nhờ đó đã làm thay đổi phương thức tư duy,
lối sống của giới trẻ theo hướng hiên đại, tích cực và chủ động hơn.
-Phát triển tư duy, tìm tòi sáng tạo để phát triển và hoàn thiện bản thân
cũng như xây dựng nền văn hóa dân tộc song vẫn không làm mất đi tính truyền
thống và bản sắc vốn có của dân tộc ta.
-Thành lập các đội tình nguyện chung sức vì cộng đồng tại các địa
phương góp phần phát triển kinh tế, xóa đói giảm nghèo; tham gia các hoạt
động văn hóa, giáo dục, y tế, chăm sóc thiếu niên, nhi đồng; tuyên truyền phổ
biến pháp luật, phòng chống tệ nạn xã hội, giữ gìn TTATGT; tổ chức các hoạt
động đền ơn đáp nghĩa, có mặt ở những miền khó khăn, vùng lũ lụt, thanh niên
giúp dân di dời tái định cư,…
Điểm yếu
-Một bộ phận giới trẻ xa rời truyền thống, lịch sử, văn hóa của dân tộc.
Không ít người có thái độ ứng xử, biểu hiện tình cảm thái quá trong các hoạt
động giải trí, văn hóa, nghệ thuật; lãng quên, thờ ơ đối với dòng nhạc dân ca,
dòng nhạc cách mạng, truyền thống.
-Hội nhập, tiếp thu văn hóa thế giới, du nhập những hoạt động văn hóa
tiêu cực, không phù hợp thuần phong, mỹ tục của dân tộc. Không ít người đang
ngày đêm cuốn vào các trò chơi điện tử, online mang nặng tính bạo lực, ảnh
hưởng lớn đến sức khỏe, thời gian học tập.
-Có những người say mê với các ấn phẩm, văn hóa phẩm không lành

mạnh, độc hại, dẫn đến những hành động suy đồi đạo đức, vi phạm pháp luật,
quan hệ tình dục ở tuổi vị thành niên có chiều hương gia tăng.
-Có xu thế bắt chước lời ăn tiếng nói, những biểu hiện sai lệch của những
người mà giới trẻ gọi là thần tượng như ca sĩ, diễn viên điện ảnh...
-Một bộ phận giới trẻ còn biến tấu ra những từ ngữ khó hiểu được sử
dụng rộng rãi, tràn lan một cách khó hiểu không còn giữ được sự trong sáng của
tiếng Việt.


Lê Ngọc Quyết
Những thuận lợi và thách thức
Văn hóa Việt Nam là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do cộng đồng
các dân tộc Việt Nam sáng tạo ra trong quá trình dựng nước và giữ nước . Nhờ
nền tảng và sức mạnh văn hoá ấy mà dù có nhiều thời kỳ bị đô hộ , dân tộc ta
vẫn giữ vững và phát huy bản sắc của mình , chẳng những không bị đồng hoá ,
mà còn quật cường đứng dậy giành lại độc lập cho dân tộc , lấy sức ta mà giải
phóng cho ta .
Phát huy truyền thống văn hoá dân tộc , dưới sự lãnh đạo của Đảng , là nhân
lên sức mạnh của nhân dân ta để vượt qua khó khăn , thử thách , xây dựng và
phát triển kinh tế - xã hội , giữ vững quốc phòng , an ninh , mở rộng quan hệ đối
ngoại , tạo ra thế và lực mới cho đất nước ta đi vào thế kỷ XXI .
Công cuộc đổi mới toàn diện , đẩy mạnh công nghiệp hoá hiện đại hoá đất
nước , xây dựng chủ nghĩa xã hội , thực hiện thắng lợi mục tiêu “ dân giàu ,
nước mạnh , xã hội công bằng văn minh” , đòi hỏi lực lượng thnah niên chúng
ta phảI xây dựng và phát triển nền văn hoá Việt Nam tiên tiến , đậm đà bản sắc
dân tộc , xây dựng nền tảng tinh thần của dân tộc ta , coi đó vừa là mục tiêu vừa
là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội .
Đảng và Nhà nước ta đang tiến tới xây dựng một nền kinh tế mở ,hội nhập
với Thế giới . Thanh niên chúng ta đang sống trong một thế giới hiện đại biến
chuyển nhanh chóng , đang diễn ra quá trình toàn cầu hoá , sự hội nhập khu vực

và thế giới với một tốc độ rất nhanh , từ đó nảy sinh nhu cầu mở rộng giao lưu
giữa các nền văn hoá . Trong khi chú trọng giữ gìn , phát huy các truyền thống
văn hoá tinh thần tốt đẹp của dân tộc , văn hóa Việt Nam cần từng bước mở
rộng giao lưu quốc tế , tiếp thụ những tinh hoa văn hoá thế giới và thời đại . Nền
văn của chúng ta sẽ đa dạng hơn , phong phú hơn , tiên tiến hơn nhờ hấp thụ
được những yếu tố lành mạnh của văn hoá thế giới .
Trong nền kinh tế mở như nước ta hiện nay luôn luôn có sự trao đổi giao lưu
với thế giới trên mọi lĩnh vực , trong đó có lĩnh vực văn hoá . Chúng ta không
thể tránh khỏi việc du nhập những phong tục tập quán của các nước , các dân
tộc trên thế giới . Tuy nhiên , không vì thế mà chúng ta quên đi truyền thống của
đân tộc mình , cái gốc của mình . Việc giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc trong
thời kỳ nền kinh tế mở là hết sức cần thiết . ĐIều đó giúp chúng ta hoà nhập chứ
không hoà tan , không bị mất đi cái gốc của mình. Chúng ta một mặt tiếp thu
những nét tinh hoa trong văn hoá của các nước , một mặt giữ gìn và phát huy


bản sắc dân tộc để làm cho đời sống tinh thần của chúng ta ngày càng phong
phú hơn.
Đất nước ta đang trong thời kỳ tiến lên xây dựng nền kinh tế mở , hội nhập
với quốc tế . Tuy nhiên , việc hội nhập cũng có những mặt tích cực và tiêu
cực .Nếu chúng ta tiếp thu một cách không có chọn lọc , không có tính toán ,
chúng ta dễ bị tiếp thu những cái không tốt , ảnh hưởng đến đời sống văn hoá
của nước ta . Mặt khác , chúng ta còn lo ngại bị đánh mất truyền thống dân tộc ,
chạy theo các nước trên thế giới , bị ảnh hưởng hoàn toàn bởi nền văn hoá của
các nước khác.
Chính vì thế , việc đặt ra những định hướng trong việc hội nhập , tiếp thu
những tinh hoa trong văn hoá của các nước một cách có chọn lọc là điều hết sức
cần thiết . Trong đó , bản sắc dân tộc giữ một vai trò không nhỏ trong việc hội
nhập với thế giới . Mỗi một quốc gia đều có những truyền thống , những bản sắc
riêng của mình . Chúng ta cần giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc , một mặt để

đem những tinh hoa của mình để giao lưu với các nước , một mặt giúp chúng ta
“ hoà nhập chứ không hoà tan” .
Mỗi quốc gia đều có những bản sắc riêng của mình . Điều đó giúp chúng ta
phân biệt rõ mỗi một quốc gia . Giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc là một việc
tất yếu trong nền kinh tế mở hiện nay . Chúng ta có bản sắc dân tộc thì mới có
thể hội nhập , giao lưu với thế giới , mới có cái để giao lưu .Nếu không giữ gìn
được bản sắc dân tộc , chúng ta sẽ lấy gì để hội nhập với thế giới , khi đó chúng
ta sẽ bị nền văn hoá các nước khác chi phối , không còn bản sắc riêng của
mình .
Hội nhập quốc tế đã và đang mang lại cho thanh niên chúng ta những cơ giao
lưu và phát triển nền văn hóa đậm đà ngàn năm văn hiến nhưng bên cạnh đó
cũng đem đến cho thanh niên chúng ta những thách thức vô cùng to lớn.
-Những mặt tích cực :
+ Giúp cho thanh niên chúng ta được giao lưu và tìm hiểu nhiều hơn về sự
đa dạng văn hóa trên thế giới từ đó có thể nhìn nhận được cái hay cái đẹp mà
tiếp thu để làm phong phú hơn cho nền văn hóa của dân tộc.
+ Nhờ sự giao lưu văn hóa quốc tế được tăng cường mà thanh niên chúng ta
có thêm điều kiện thuận lợi để tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại - từ lối sống,
nếp sống năng động, sáng tạo, tự lập, ý thức tôn trọng pháp luật, đề cao tinh
thần dân chủ, công bằng đến những giá trị văn học nghệ thuật mang đậm tính
nhân văn, tính dân tộc và hiện đại .
+ Thanh niên chúng ta cũng có cơ hội
nhiều hơn để giới thiệu với bạn bè khắp năm châu những vẻ đẹp độc đáo của
nền văn hóa dân tộc, góp phần làm phong phú nền văn hóa chung của nhân loại.
Hội nhập mạnh mẽ với thế giới, chúng ta có dịp soát xét lại cơ chế, chính sách
trên lĩnh vực văn hóa xem có gì lỗi thời cần sửa đổi cho phù hợp thông lệ, chuẩn
mực thế giới mà vẫn tuân thủ những nguyên tắc của chúng ta.
+Toàn cầu hóa và mở rộng hợp tác kinh tế quốc tế tạo tiền đề để thanh niên
có những cái nhìn mớ mẻ về phát triển giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ,
xây dựng và phát triển nguồn lực con người, đặc biệt là nâng cao trình độ

chuyên môn của đội ngũ trí thức. Đây là những yếu tố cần thiết để xây dựng
một nền kinh tế công nghiệp hóa hiện đại hóa
+ Giới thiệu lịch sử, đất nước, con người, văn hóa Việt Nam với thế giới
Trong GLVH, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường nhắc câu nói giản dị: “Chúng ta
không chịu vay mà không trả. Trả ở đây là giới thiệu những giá trị văn hóa
truyền thống và hiện đại nước ta cho thế giới biết, để họ hiểu, từ đó mà “làm
bạn với chúng ta”, ủng hộ sự nghiệp đấu tranh chống xâm lược trước đây và
công cuộc đổi mới hôm nay”.
Bên cạnh những thuận lợi là những khó khăn vô cùng to lớn mà hội nhập
quốc tế gây ra với nền văn hóa Việt Nam khiến Đảng và thanh niên ta cần
nghiêm túc xem xét và giải quyết
Thứ nhất, nguy cơ làm lu mờ quan điểm coi trọng truyền thống, dẫn
đến tình trạng xem nhẹ tính kế thừa các giá trị văn hóa dân tộc trong bộ phận
thanh niên. Đó là thông qua các quan hệ kinh tế, các nước tư bản tích cực
truyền bác các giá trị phương Tây, khai thác và phát triển tâm lý hưởng lạc
vật chất tầm thường, đánh vào thị hiếu thấp hèn của một bộ phận thanh niên
làm thay đổi quan niệm của họ về giá trị văn hóa truyền thống. Các giá trị văn
hóa phương Tây đang thâm nhập ngày càng tăng, từ đó tạo ra trong lòng xã
hội trào lưu “cách tân”, xem nhẹ và quay lưng lại với các giá trị truyền thống
và coi thường tính kế thừa, tạo ra một lớp người “mới” xa lạ, mất gốc và
không định hướng được tương lai, gieo rắc và khuyến khích các loại hình văn
hóa độc hại, các tệ nạn xã hộiii phát triển nhằm từng bước hủy hoại sức sống
văn hóa dân tộc. Theo tổ chức Văn hóa, Khoa học, Giáo dục của Liên Hợp
Quốc (UNESCO) hiện nay hãng thông tấn liên bang và hãng thông tấn AP
(Mỹ) sử dụng 100 thứ tiếng để phát tin liên tục trong ngày 24/24 giờ vào 100
quốc gia. Mạng internet, số lượng bài viết truyền bá các giá trị Mỹ và phương
Tây với gần 7 triệu chữ được đưa lên mạng hàng ngày. Các chương trình
truyền hình của các nước đang phát triển sử dụng từ 60 -70% các nội dung

chương trình của các kênh truyền hình Mỹ và phương Tây, biến các kênh
truyền hình, phát thanh của các nước này thành trạm trung chuyển cho truyền
hình Mỹ và Phương Tây.
Thứ hai, nguy cơ đồng hóa văn hóa bởi cái gọi là giá trị của “thế giới tự
do”. Bắt nguồn từ học thuyết của S. Hăn -Tinh- Tơn, một học giả người Mỹ với
tên gọi “Cuộc xung đột giữa các nền văn minh” (2) . Bản chất của học thuyết này
chỉ bao biện cho các hành động của chủ nghĩa đế quốc, gieo rắc tâm lý lo sợ về
một thảm họa do xung đột văn hóa gây ra. Điều mà chúng ta thấy ở đây đó là
văn hóa phương Tây hay làn sóng văn minh phương Tây đang phát triển, tạo ra
nguy cơ đẩy văn hóa truyền thống về phía sau.
-, Hiện nay toàn cầu hóa đang có hiện tượng đồng hóa văn hóa (hoặc các
mặt kinh tế, xã hộiii) dưới sức ép của quyền lực nước lớn muốn áp đặt văn hóa
và hệ thống tư tưởng của mình lên các quốc gia khác trên phạm vi toàn cầu.


Tiến trình này xét theo góc độ địa - chính trị- văn hóa, nó được cảnh báo như là
một cuộc “xâm lăng văn hóa”, không chỉ ở một khu vực nào đó mà còn ở cấp độ
quy mô thế giới. Trong cuộc “xâm lăng văn hóa” này, kẻ xâm lăng chính là chủ
nghĩa tư bản hiện đại.
Với lợi thế vượt trội hơn hẳn về mọi mặt, chủ nghĩa tư bản đang tự cho
mình quyền áp đặt cái gọi là giá trị của “thế giới tự do”. Thanh niên chúng ta
nếu không dược trang bị tốt về mặt tư tưởng rất dễ trở thanh đối tượng của kế
hoạch xuất khẩu văn hóa của thế lực thù địch như chsung ta thấy rất rõ văn hóa
Trung Quốc đã và đang bùng nổ mạnh mẽ như thế nào ở VN qua các bộ phim
các chương trình truyền hình,….. Đó thật sự là nguy cơ vô cùng to lớn trong
việc giữ gìn và phát huy nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc.
Với Việt Nam, Nghị quyết Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ X của
Đảng CSVN đã chỉ rõ: “Tiếp tục phát triển sâu rộng và nâng cao chất lượng
nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc, gắn kết chặt chẽ và
đồng bộ hơn với phát triển kinh tế xã hộiii, làm cho văn hóa thấm sâu vào mọi

lĩnh vực của đời sống xã hộiii. Xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách con
người Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kỳ công
nghiệp hóa hiện đại hóa, hội nhập quốc tế”(3).
Thứ ba, nguy cơ “diễn biến hòa bình”. Điều này được các thế lực thù
địch tận dụng toàn cầu hóa và chính sách đối ngoại mở cửa của Việt Nam để
thực hiện âm mưu phá hoại văn hóa tư tưởng. Âm mưu “diễn biến hòa bình”
của các thế lực thù địch nhằm tạo ra tình trạng tự diễn biến về văn hóa - tư
tưởng. Thể hiện ở quá trình khuyến khích sự truyền bá phổ biến các giá trị tư
sản trong lòng xã hộiii Việt Nam, lấn át các giá trị ưu việt của xã hộiii chủ nghĩa
và các giá trị văn hóa dân tộc. Tự diễn biến văn hóa - tư tưởng đồng nghĩa với
quá trình thúc đẩy các phức tạp xã hộiii, làm đảo lộn trật tự nhất là các vấn đề
nhạy cảm như dân tộc, tôn giáo, dân tộc, dân chủ, nhân quyền.
Chính “diễn biến hòa bình” đang tạo ra nguy cơ thẩm thấu gặm nhấm các
giá trị văn hóa xã hộiii chủ nghĩa và bản sắc văn hóa dân tộc, làm cho người ta
quên đi nghĩa vụ, quên đi bản quán, gốc rễ cội nguồn. Bản thân “diễn biến hòa
bình” đang tìm mọi cách để tạo ra mâu thuẫn xã hộiii, làm hậu thuẫn cho chủ
nghĩa khủng bố, chủ nghĩa ly khai, làm nhụt chí trong nhân dân, đánh lạc
phương hướng.
Đây là nguy cơ tiềm ẩn những nguy hiểm lớn, cần cảnh giác cao độ để
đánh tan nó.


CAO THỊ THỦY LINH
“Giới trẻ là tương lai của xã hội và nhân loại”. Đó là câu khẳng định nhiều
người đã biết. Nhưng đối diện với thực tế thì ai cũng thấy lo lắng cho tương lai
ấy. Liệu nó có tốt đẹp như người ta tưởng không? Cứ như thực tế hiện nay thì
nhân loại sẽ đi tới đâu, khi giới trẻ sống thực dụng chỉ chạy theo những giá trị
vật chất mà bỏ quên những giá trị tinh thần.
Bên cạnh 1 bộ phận giới trẻ tự ý thứcđược việc bảo tồn và phát huy các giá
trị truyền thống văn hóa dân tộc.Biết góp 1 phần nhỏ công sức cho xa hội thêm

tốt đẹp.


Thì tình trạng giới trẻ sống buông thả, không coi trọng những giá trị đạo đức
,truyền thống đã và đang diễn ra ở nhiều nơi. Bằng chứng là các phương tiện
truyền thông đã liên tiếp đăng tải các bài viết phản ánh về thực trạng này. Chúng
lôi kéo bè cánh để đánh nhau (cả trai lẫn gái), thậm trí hành hung cả thầy cô
giáo, rồi con giết cha, anh giết em; trẻ vị thành niên cũng gây ra nhiều vụ án
mạng. Những hành vi tàn bạo này được đăng trên mặt báo chỉ là tảng băng nổi,
thực tế còn nhiều hơn nữa.


Cách đây không lâu người ta choáng váng vì một đoạn video clip nữ sinh đánh
bạn đăng tải trên Internet. Trong clip này, một cô bé đang bị một nữ sinh tóc
ngắn vừa đánh tới tấp vào mặt vừa chửi tục với kiểu "dạy dỗ" rất “anh chị”.
Trong khi đó, nhiều học sinh khác ngồi chễm chệ ở ghế đá và thản nhiên nhìn
vụ đánh hội đồng này. Một thái độ vô cảm không thể ngờ được! Sau đó, dư luận
lại đau lòng và kinh hãi trước tình trạng gia tăng bạo lực học đường của nữ sinh
Việt Nam được phản ánh liên tục trên các phương tiện truyền thông

. Đáng báo động hơn nữa, hiện tượng sinh viên, học sinh đánh giáo viên cũng
gia tăng. Có những giáo viên đang giảng bài, bất ngờ bị học trò lấy mã tấu trong
cặp xông lên bục giảng chém trọng thương.


2. Nguyên nhân tha hoá đạo đức của giới trẻ
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng tha hoá đạo đức của giới trẻ,
nhưng chỉ xin đơn cử một vài nguyên nhân sau:
2.1 Nguyên nhân bản thân
Do lối sống thiếu ý thức, sống buông thả, đua đòi; đặc biệt là các bạn lạm dụng

tự do để làm những chuyện phi đạo đức. Và các bạn đã hiểu sai cái tự do đó, tự
do không phải là làm những gì mình thích, tự do phải là một giá trị để đảm bảo
hạnh phúc của mình và người khác. Nói như Jean Cocteau: “Cái thảm kịch của
giới trẻ, chính là giới trẻ bị đặt vào tình trạng không thể không vâng lời vì sự tự
do quá đáng.”
2.2 Nguyên nhân từ gia đình
“Gia đình chính là một phần tử của xã hội, gia đình mà tốt đẹp thì xã hội mới tốt
đẹp được”. Đây chính là bài học giáo dục công dân của cấp II. Thế mà gia đình
trong xã hội chúng ta ngày nay có những “lỗ hổng” rất lớn, hầu như người nào
sống biết người đó: cha có việc cha, mẹ có việc mẹ, ai cũng phải vật lộn với
cuộc sống, với đồng tiền. Sau giờ làm, cha bận “tiếp khách” ở quán nhậu, mẹ
bận việc nhà, thế là cha mẹ không có thời gian dành cho con cái, bữa cơm gia
đình thường không có đủ mặt, chưa kể cha mẹ còn xích mích cãi vã, thế là sự
“quan tâm” của cha mẹ với con cái chỉ là có tiền cho con đi học, học chính quy,
học thêm, học đàn, học nhạc, học võ... Và thay vì khuyên bào thì chỉ là quở
trách và la mắng. Dần dà con cái không biết nương tựa vào ai, không biết tâm
sự cùng ai. Một số sinh ra cách sống đơn độc, nhút nhát, khó gần; số khác sẽ tụ
tập với những kẻ “cùng tâm trạng” để quậy phá xưng hùng xưng bá, sống bất
cần đời. Và để lấy “số má” với bạn bè, chúng sẽ làm bất cứ gì, chơi bất cứ thứ
chi để chứng tỏ “đẳng cấp”, “thua trời một vạn không bằng kém bạn một li”.
Đúc kết kinh nghiệm giáo dục con cái, ông cha ta đã từng khẳng định: “Dạy con
từ thuở còn thơ”, cũng tựa như uốn cây tre, phải uốn từ lúc tre còn non. Nhưng
xem ra nhiều gia đình ngày nay không coi trọng điều này, không quan tâm đến
việc xây dựng nếp sống có văn hóa trong gia đình, cha mẹ thiếu gương mẫu về
đạo đức, về lối sống và cũng không quan tâm dạy bảo con cái. Có bao nhiêu bậc
cha mẹ hiện nay chịu bỏ thời gian dạy con cái biết cách đối nhân xử thế, biết tôn
trọng mình và tôn trọng người khác, dạy con lòng khoan dung, độ lượng, vị tha
và những chuẩn mực giá trị đạo đức mà con người phải sống theo và tôn trọng
với tư cách là một con người?
2.3 Nguyên nhân từ nhà trường

Nhà trường cũng không khác gia đình mấy, bởi nhà trường hiện nay cũng chỉ đề
cao việc nhồi nhét kiến thức, đề cao việc “đào tạo nguồn nhân lực để đáp ứng
nhu cầu nhân lực của nền kinh tế”. Việc giáo dục đạo đức, giáo dục công dân
cho người học gần như bị bỏ quên hoặc bị xem là thứ yếu. Trong khi đó, vai trò


của trường học đâu chỉ bó hẹp trong việc dạy nghề mà còn phải truyền tải cho
người học những giá trị, chuẩn mực của xã hội để họ trở thành những con người
toàn diện, biết sống và biết tôn trọng người khác. Thậm chí một số trường học
còn là nơi dung dưỡng điều xấu, bởi ta mới chỉ nói không với tiêu cực và bệnh
thành tích trong giáo dục. Chính vì chỉ quan tâm đến việc nhồi nhét kiến thức
nên trường học chỉ có thể đào tạo ra những con người đầy tri thức, thông thạo
các kỹ năng mang tính công cụ nhưng không phải là những người trí thức thật
sự. Chính vì không phải là người trí thức nên những “sản phẩm giáo dục” ấy rất
“hồn nhiên” gây tổn hại đến người khác và vi phạm pháp luật. Lối sống tha hóa
đạo đức của một bộ phận không nhỏ của giới trẻ trong xã hội ta có một nguyên
nhân cần nhấn mạnh là do ảnh hưởng của những gì đang diễn ra trong cuộc
sống hiện nay.”
2.4 Nguyên nhân từ xã hội
Nếu chúng ta nhìn vào những gì đã và đang diễn ra hằng ngày sẽ thấy những
hiện tượng tha hóa đạo đức không phải là hành động bộc phát, mà hầu như
chúng tuân theo “quy luật nhân quả”; những hành vi đáng tiếc đó được “lập
trình” từ trước do những ảnh hưởng không mong muốn của xã hội. Lối sống tha
hóa đạo đức đó là do ảnh hưởng của cuộc sống hiện đại. Có người đã nói: cuộc
sống càng hiện đại bao nhiêu thì giới trẻ ngày càng hư hỏng bấy nhiêu. Và cuộc
sống càng văn minh hiện đại bao nhiêu thì hình như con người càng làm nô lệ
cho nhiều thứ chán nản, thất vọng. Khi đó họ tìm đến với rượu bia, xì ke, ma
tuý, thuốc lắc, ăn chơi trác táng.
Hơn nữa, do sống trong cơn lốc của nền kinh tế thị trường, giới trẻ khó đứng
vững được trước những thay đổi chóng mặt của nó. Họ phải chạy theo những

giá trị vật chất, những thứ đảm bảo cho một cuộc sống thoải mái hơn về tiện
nghi. Với xu thế đó, họ không có thời gian để thưởng thức những giá trị tinh
thần cao đẹp như những liều thuốc an thần. Thay vào đó, họ cứ lao đầu vào
dòng đời ngược xuôi tốc độ, cạnh tranh. Trong thời đại này, ai bình chân người
đó sẽ chết đói, có người cho rằng “thật thà ăn cháo, láo nháo ăn cơm”; nếu cứ
sống một cách lương thiện thì áo chẳng có mà mặc, cơm chẳng có mà ăn, nói
chi là “ăn no mặc ấm, ăn sung mặc sướng”.
Nhìn vào thực tế, ta thấy được những hậu quả do sự phát triển của xã hội, do lối
giáo dục từ chương, nhồi sọ, và do cơ chế quản lý. Đó là một lối sống buông
thả, gian lận trong thương trường và hưởng thụ quá độ. Những vụ việc như
“múa kiếm”, tham ô tham nhũng của người lớn được du di cho qua không thể
không khiến người trẻ nghĩ rằng “làm sai cũng chẳng sao cả”, vì đâu có thấy
những hành vi đó bị trừng phạt thích đáng. Hơn nữa, do hội nhập văn hoá làm
cho giới trẻ sống “tây hoá” không còn biết đến nền tảng đạo đức của con người.
Từ đó, nẩy sinh ra nhiều kiểu sống bệnh hoạn, làm băng hoại những giá trị


truyền thống văn hoá. Trong mục “Gặp gỡ đầu tuần” của báo Phụ Nữ ngày 21
tháng 03 năm 2009, cố Thạc sĩ Tâm lý Nguyễn Thị Oanh cho biết: “Dường như
xã hội chưa quan tâm đến việc giáo dục nhân cách cho giới trẻ”. Mối quan ngại
của bà là mặc dù ngày nay lãnh vực khoa học kỹ thuật, kinh tế phát triển rất
nhanh nhưng xã hội khó lòng đi lên nếu thế hệ trẻ không coi trọng việc học và
rèn luyện đạo đức làm người.
3. Để củng cố đạo đức của giới trẻ
3.1 Về phía bản thân
Mỗi bạn trẻ chúng ta hãy sống đúng chuẩn mực đạo đức của con người, trau
dồi, học hỏi những bài học trong cuộc sống về sự công bằng, bác ái với những
người xung quanh và phải có quyết tâm muốn thay đổi chính bản thân mình.
Ngoài ra, cần phải học hỏi những tấm gương của những người đạo đức trong xã
hội hiện tại. Chẳng hạn như cô Hùynh Tiểu Hương có lòng nhân ái: Cô Huỳnh

Tiểu Hương là một tấm gương sáng ngời về lòng Nhân ái. Cô đã lấy hạnh phúc
của những người bất hạnh làm hạnh phúc của mình. Lòng thương người của cô
đã làm rung động bao trái tim con người Việt Nam. Vươn lên từ cuộc đời bất
hạnh, cô Huỳnh Tiểu Hương, ngay từ tuổi thơ ấu đã bị ức hiếp, tủi nhục, cay
đắng trăm chiều. 22 năm phải sống trên đường phố, Tiểu Hương đã bị ép chích
ma tuý, bị cắt chân tay để buộc phải đi ăn xin, bị đốt lửa trên cơ thể, thậm chí bị
hãm hiếp trong tủi nhục. 3 lần bị ném xuống chân cầu Sài Gòn cho chết đi,
nhưng may mắn là cô vẫn sống. Để rồi, giờ đây, Huỳnh Tiểu Hương không còn
là một cô bé lang thang vỉa hè, không cửa không nhà, mà là một nữ doanh nhân
thành đạt, một người mẹ của hơn 200 đứa trẻ mồ côi, bất hạnh.
3.2 Về phía gia đình
Gia đình đóng một vai trò rất quan trọng trong việc hình thành nhân cách con
người. Gia đình là ngôi trường đầu tiên của con người, từ đó những đứa trẻ học
được nhân cách làm người. Vì thế, muốn cho con cái trở nên tốt, gia đình phải
là nơi mọi người sống yêu thương, nâng đỡ và đùm bọc lẫn nhau. Các thế hệ
cùng chung sống phải biết quan tâm tới nhau, thì người trẻ sẽ có nền tảng đạo
đức tốt. Hay nói cách khác, giới trẻ sống trong gia đình đó sẽ rập theo nếp sống
của cha ông họ. Đồng thời, gia đình phải sống hạnh phúc, nơi đó cha mẹ và con
cái sống hài hoà với nhau, người trẻ sẽ cảm nhận được những giá trị cao đẹp
như: hạnh phúc, lắng nghe, yêu thương, tha thứ, nâng đỡ và chấp nhận những
khác
biệt
của
nhau…
Bên cạnh đó, trong một thế giới đang đề cao sự thỏa mãn tức thời, những ham
muốn bản năng, thì gia đình có vai trò rất quan trọng trong việc khơi dậy ý thức
về cái tốt và cái xấu, về cái đáng làm và không nên làm. Theo chuyên viên tư
vấn Lý Thị Mai, Trung tâm Tư vấn Hôn nhân và Gia đình TPHCM cho biết:

“Cha mẹ đóng vai trò rất lớn trong việc giáo dục con cái cũng như dạy con cách
sống, cách làm người”.
3. 3 Về phía nhà trường
Môi trường giáo dục nhà trường không chỉ là nơi trang bị kiến thức mà còn phải
quan tâm đến việc giáo dục nhân cách, đạo đức cho các bạn trẻ. Một khi nhà
trường biết quan tâm đúng mức về giáo dục đạo đức cho giới trẻ thì kết quả sẽ
khả quan hơn. Vấn đề này thấy rõ trong các trường Công giáo và các cơ sở nội
trú của các nhà Dòng. Các học sinh, sinh viên khi được giáo dục ở đó, họ không
chỉ biết sống lễ phép với mọi người mà còn sống gương mẫu, ngoan ngoãn, biết
quan tâm yêu thương mọi ngưòi. Theo Tiến sĩ Huỳnh Văn Sơn, Trưởng khoa
Tâm lý Đại học Sư phạm TPHCM cho rằng: “Nhà trường không nên chú tâm
vào việc dạy kiến thức mà quên đi việc dạy các em nên người. Hơn nữa, mỗi
thầy cô giáo phải là tấm gương đạo đức cho các em noi theo”.
3.3 Về phía xã hội
Xã hội nên quan tâm đến giới trẻ, tạo những cơ hội cho họ, giúp họ sống theo
chuẩn mực đạo đức của xã hội, nhất là những người lầm lỡ, giúp họ trở thành
những con người có ích cho xã hội. Tiến sĩ Tâm lý Đinh Phương Duy cho biết:
“Giới trẻ ngày nay, không phải là họ không muốn sống cho ra người mà còn
muốn sống tốt hơn nữa”. Có người đã nói: “Cơn khát làm một người sống lương
thiện, sống đạo đức cháy âm ỉ trong tâm khảm của họ. Chính vì thế, họ đang cần
được xã hội quan tâm giúp đỡ, nhất là mở những lớp học về cách ứng xử trong
cuộc sống. Đồng thời họ mong muốn những người có trách nhiệm nên làm
gương cho họ”
Để phát triển xã hội bền vững, những nhà giáo dục và những người có trách
nhiệm phải có một hướng đi đúng đắn cho thế hệ trẻ hôm nay. Trong giá trị đạo
đức, cần định hướng để họ có một lý tưởng sống, biết xây dựng cuộc sống trên
những giá trị cao đẹp. Đồng thời, mọi người cần quan tâm đến những giá trị đạo
đức, nhất là cần áp dụng những cách giáo dục mới vào việc đào tạo thế giới trẻ,
vì họ là rường cột của xã hội. Giáo dục theo lối mới là giáo dục bằng tình
thương yêu,nângđỡ.

.