Cảnh báo về các loại ma tuý mới: Tem giấy, muối tắm và cỏ Mỹ

CẢNH BÁO VỀ CÁC LOẠI
MA TÚY MỚI: TEM GIẤY,
MUỐI TẮM VÀ CỎ MỸ
BS.CKII. Huỳnh Thanh Hiển
Bệnh Viện Tâm Thần Tp HCM


MA TÚY: ĐỊNH NGHĨA
Có 4 tiêu chí chính để xác định một chất ma túy:
1) Là một chất có thể gây nghiện.

2) Là một chất có thể gây tác hại trên tâm thần,
thần kinh và thể chất.
3) Sử dụng có xu hướng tăng liều.
4) Là chất bị cấm bởi luật pháp nước sở tại.


MA TÚY: PHÂN LOẠI
Ma túy được chia làm 2 nhóm theo tác động trên hệ thần kinh:
- Nhóm gây ức chế trầm dịu: Nhựa thuốc phiện/Morphin (là thành
phần chính và gây hoạt tính trong nhựa thuốc phiện) và Heroin
(diacetyl morphine). Các thuốc giảm đau được dùng hạn chế với
mục đích y học như: Pethidine (dolargan), Fentanyl (durogesic)…
- Nhóm gây kích thích thần kinh: gồm tất cả các nhóm còn lại:
+ Amphetamine và các dẫn xuất như: methamphetamine, MDMA,
MDEA, MMDA, DOM… (thuốc lắc).
+ Cocain: chiết xuất từ lá cây Erythroxylon coca.
+ Các thuốc gây ảo giác như: LSD, Mescaline, PCP…
+ Cần sa và cần sa mới (cỏ Mỹ).
+ Muối tắm (mephedrone, cathinone) chiết xuất từ lá cây khat.

MA TÚY: TÁC HẠI
- Do có tác động trên hệ thần kinh nên ma túy có thể gây
ra:
+ Mất ngủ sau khi sử dụng đối với nhóm kích thích thần
kinh và gây ngủ bù sau thời gian mất ngủ.
+ Các triệu chứng loạn thần: ảo giác, hoang tưởng, kích
động hành vi.
- Sử dụng lâu ngày gây có thể gây biến đổi nhân cách.

- Tiêu tốn nhiều tiền và mất khả năng học tập, làm việc.
- Trộm cướp để có tiền thỏa mãn cơn nghiện.


Tem giấy/Bùa lưỡi (LSD)


TEM GIẤY/BÙA LƯỠI
- Hiện được bán dưới hình thức những miếng giấy nhỏ như con
tem và có giá khá rẻ.
- Được sử dụng bằng cách le lưỡi liếm như dán tem hoặc ngậm
đầu lưỡi.

- Thực chất là miếng giấy được tẩm chất gây ảo giác LSD (lysergic
acid diethylamide).
- LSD được tổng hợp tại Thụy Sĩ vào năm 1938 từ ergotamine bởi
Albert Hofmann .
- LSD tái xuất hiện trong thời gian gần đây sau 1 thời gian dài (từ
cuối thập niên 1970s) thế giới ngầm đã ngưng sản xuất. Là chất
gây ảo giác mạnh nhất được biết, chỉ vài chục mcg là có thể gây ảo

giác và được xem là 1 trong 2 chất ma túy nguy hiểm nhất.


TEM GIẤY/BÙA LƯỠI (TT)
- Cơ chế tác động của LSD khá phức tạp và được cho là tác động
trên tất cả phân nhóm của thụ thể dopamine (mạnh nhất trên D2)
và cả nor/adrenaline, có tác động yếu hơn trên các thụ thể
serotonine (5HT2A và 5HT2C) [Marona-Lewicka D, Thisted RA,
Nichols DE -Psychopharmacology 2005].
- Ngoài ra LSD còn gây tăng phóng thích glutamate trong vỏ não
[Nichols DE- Pharmacology & Therapeutics 2004].
- Thời gian bán hủy của LSD là 5 giờ nhưng thời gian gây tác động
kéo dài đến 12 giờ và nếu dùng liều >1mcg/kg thì các triệu
chứng loạn thần có thể kéo dài đến vài ngày [Papac DI, Foltz RLJournal of Analytical Toxicology /June 1990].


Cây Khat (chiết xuất ra mephedrone
và cathinone)

Cây ma hoang (chiết xuất ra
ephedrine/tiền chất của
amphetamine)


Đá
(methamphetamine)

Muối tắm
(bath salt)

Muối tắm
(MgSO4)


MUỐI TẮM
- Muối tắm (bath salts) là tên lóng của một loại ma túy có tên hóa
học là mephedrone hoặc cathinone hoặc hỗn hợp của cả 2 chất
trên. Cách sử dụng tương tự như đá (đốt hít).

- Được đặt tên trùng với sản phẩm thông thường là bath salts
(MgSO4) để qua mặt các cơ quan chức năng. Trên sản phẩm luôn
có dòng chữ “not for human consumption” (không dùng cho con
người). Được chiết xuất của lá cây Khat tên khoa hoc là Catha
edulis, là 1 loại cây dại mọc nhiều tại vùng Trung Đông, bán đảo Ả
Rập và vùng Sừng Châu Phi.
- Chất hóa học là mephedrone hoặc cathinone, có cấu trúc hóa học
gần giống methamphetamine và cho hiệu ứng giống
methamphetamine nhưng yếu hơn.


Mephedrone
(1929)

Cathinone
(1920)

Methamphetamine
(1920)

Amphetamine

(1887)


MUỐI TẮM
- Tên lóng: Cat, Hagigat, meo meo, muối tắm (bath salts). Mô
hình phân tử cho thấy mức độ tan trong nước giảm dần
cathinone > mephedrone >metamphetamine → khả năng
vượt qua hàng rào máu-não tăng dần → hiệu lực ↑ dần.
- Cơ chế hoạt động được cho là tác động lên các chất vận
chuyển của các monoamines như dopamine,
norepinephrine và serotonine và thông qua việc tăng phóng
thích và ức chế tái hấp thu của 3 chất này. Cơ chế hoạt động
này tương tự như methamphetamine và giải thích các triệu
chứng loạn thần có thể gặp ở người sử dụng “muối tắm”
giống như methamphetamine.


Cần Sa

Cỏ Mỹ/K2/Spice


CỎ MỸ
- Còn được gọi là cỏ Úc, cỏ Canada; là một từ lóng để chỉ một
loại cần sa mới dù xuất xứ có thể là từ Trung Quốc hay vùng
Tam giác vàng. Được bán trên thị trường như là một hỗn
hợp lá của nhiều loại thực vật và được tẩm các hoạt chất

kích thích thần kinh và trên bao bì cũng ghi “not for human

consumption” (không dùng cho con người). Trên bao bì
thường ghi là K2/spice.
- Tương tự như muối tắm, K2/spice trước đây cũng được bán
trong các cửa hàng tiện lợi và tại các trạm xăng tại Mỹ và
Châu Âu. Hiện nay muối tắm và K2/spice bị đưa vào danh
mục cấm của hầu hết các quốc gia. Tại Mỹ, muối tắm và
K2/spice bị đưa vào bảng 1 và đặt dưới sự kiểm soát của DEA


CÁC HOẠT CHẤT CÓ TRONG CỎ MỸ
• Nếu như thành phần của muối tắm khá thuần nhất với
cathinone, mephedrone hoặc hỗn hợp của 2 chất này thì cỏ
Mỹ có thành phần đa dạng và phức tạp hơn rất nhiều.
Thành phần sẽ thay đổi tùy thuộc vào thị trường mà nhà
sản xuất muốn nhắm đến. Nếu thị trường là 1 quốc gia nào
đó ngăn cấm cần sa thì thảo mộc được thay thế bằng 1 loại
lá khác (thường là lá Khat) hoặc 1 loại thực vật nào đó và
được tẩm các dẫn xuất của THC (Tetrahydrocannabinol) hay
1 chất giống THC (cannabidiol like) được gọi chung là cần
sa tổng hợp sao cho người sử dụng sản phẩm của họ không
dương tính với que thử cần sa hay que thử
methamphetamine hiện có (que thử 4 chân).


CÁC HOẠT CHẤT CÓ TRONG CỎ MỸ
• Có thể xem cỏ Mỹ là hỗn hợp ma túy và có tác động dược lý giống
cần sa (nhưng mạnh hơn) cộng với tác động giống hàng đá
(methamphetamine) do đó là một loại ma túy mới rất nguy hiểm.
• Điều đặc biệt nguy hiểm và các chất giống cần sa: JWH-018, JWH073, JWH-250, MDPV, XLR-11… và chất giống hàng đá :
mephedrone, cathinone đều không làm dương tính các test thử

nhanh phát hiện chất ma túy hiện có. Điều này gây bối rối cho các
cơ quan chức năng và gây khó khăn cho công tác phòng chống
ma túy hiện nay.
• Trong các chất giống cần sa (cannabidiol like), XLR-11 được cho
là gây hiệu ứng (ảo giác, hoang tưởng) mạnh nhất.


CÁC HOẠT CHẤT CÓ TRONG CỎ MỸ
- Các chất thuộc nhóm cần sa tổng hợp được cho là đồng vận
với thụ thể cannabinoid nhưng gây ra một hiệu ứng mạnh hơn
Tetrahydrocannabinol (THC) là hoạt chất có trong cây cần sa. [1]
- Trong 1 nghiên cứu được tiến hành tại Đại học Freiburg-Đức
vào năm 2009 trên 7 mẫu K2/spice đã cho kết quả hoàn toàn
khác nhau và có đến 4 chất cần sa tổng hợp khác nhau. [2]

- Trong 1 thử nghiệm khác được tiến hành tại New Zealand trên
41 mẫu K2/spice và được báo cáo vào tháng 7/2011 đã tìm
thấy 11 loại cần sa tổng hợp. [3]
(1)European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction: Understanding the “spice”
phenomenon
(2)"Modedroge "Spice" ist verboten!”(in German). Bmg.bund.de. March 10, 2009.
(3) 'Herbal High' synthetic Cannabinoid composition, released by ESR July 2011


CÁC HOẠT CHẤT CÓ TRONG CỎ MỸ

Tetrahydrocannabiol

JWH-250 1-pentyl-3 -(2-methoxyphenylacetyl) indole

JWH-018 1-pentyl-3-(1-naphthoyl) indole

JWH-073 (1-butyl-3-(1-naphthoyl) indole)

MDPV (Methylenedioxypyrovalerone)
XLR-11 (1- (5 Fluoro-pentyl) -1 H -indole-3-yl)
(2,2,3,3-tetramethylcyclopropyl) methanone


TÌNH TRẠNG PHÁP LÝ
• Tại Việt Nam, một nghị định của Thủ tướng Chính phủ
(82/2013/NĐ-CP) ban hành ngày 19/07/2013 có hiệu
lực từ 15/09/2013 trong đó muối tắm (mephedrone và
cathinone) đã bị đưa vào danh mục chất ma túy.
• Nghị định số 126/2015/ NĐ-CP ban hành ngày
09/12/2015 có hiệu lực từ 01/02/2016, bổ sung nghị
định 82/2013/NĐ-CP đã liệt kê các hoạt chất có trong
cỏ Mỹ vào danh mục chất ma túy.


CÁC QUE THỬ MA TÚY MỚI

Test mephedrone: 16,12 €/10 kit

Test K2/spice: 9,47USD/kit

Các kit thử này hiện chưa có tại Việt Nam


Nutt, D.; King, L. A.; Saulsbury, W.; Blakemore, C.(2007). "Development of a rational

scale to assess the harm of drugs of potential misuse". The Lancet 369 (9566):
1047–1053. doi:10.1016/S0140-6736(07)60464-4. PMID 17382831


"Quantifying the RR of harm to self and others from substance misuse: results from
a survey of clinical experts across Scotland". BMJ Open 2 (4): e000774–
e000774. doi:10.1136/bmjopen-2011-000774. Retrieved 8 October 2015


KẾT LUẬN
- Thế giới ngầm luôn đi trước luật pháp và các nhà quản lý một
bước, họ luôn tìm cách lách luật một cách khôn ngoan. Khi luật
pháp cấm chất này họ sẽ tìm ra chất khác thay thế chưa bị luật
pháp phát hiện và ngăn cấm. Muối tắm và cỏ Mỹ (K2/spice) đã
xuất hiện trên thế giới từ đầu những năm 2000 nhưng phải đến
hơn mười năm sau thì mới bị đặt ra ngoài vòng pháp luật.
- Hiện nay đã có thêm 2 chất ma túy mới ngoài 3 chất trên nhưng
chưa thấy xuất hiện tại Việt Nam là Benzylpiperazine (BZP-một
dẫn xuất từ thuốc xổ giun piperazine trước đây và hiện không còn
sử dụng) và Gama hydroxyl-butyric (GHB) nhưng có lẽ do 2 chất
này có tác động yếu hơn các chất kể trên nên mức độ lan rộng kém
hơn.


KẾT LUẬN
Do các loại ma túy mới này không làm dương tính với
các test nhanh phát hiện chất ma túy hiện có tại Việt Nam
(muối tắm với test methamphetamine và cỏ Mỹ với test
THC) nên các loại ma túy mới này sẽ là một thách thức
đối với công tác phòng chống ma túy hiện nay. Có thể

nói: một hiểm họa ma túy mới đã bắt đầu lộ diện và
chúng ta chỉ còn cách giáo dục cho thế hệ trẻ nhận biết
để tránh xa những cuộc chơi mang tính nghiện ngập vì
hầu hết các tình trạng nghiện ngập đều bắt đầu từ những
cuộc chơi và sự rủ rê, cộng với bản tính tò mò “thử cho
biết” của tuổi mới lớn. Cuộc chiến với ma túy còn dài và
có lẽ sẽ không hồi kết.


CÁM ƠN QUÝ VỊ ĐÃ LẮNG NGHE !