4 KTYT taichinhyte

TÀI CHÍNH Y TẾ
Ths. Dương Phúc Lam


Mục tiêu học tập






Trình bày khái niệm về tài chính y tế, công
bằng và hiệu suất trong tài chính y tế.
Phân tích sự khác biệt giữa các mô hình tài
chính y tế.
Phân tích tình hình tài chính y tế Việt Nam
hiện nay.


Khái niệm về tài chính y tế


Các nguồn
Trực tiếp (toàn bộ, đồng chi trả)
 BHYT tư (lợi nhuận-mệnh giá-gói dịch vụ)
 BHXH (thu nhập)
 Thuế: trực tiếp(thu nhập-lũy tiến) gián
tiếp (mức tiêu thụ-VAT)


Khái niệm về tài chính y tế


Hiệu suất TCYT
Chi phí hành chính tạo nguồn (thuế>tư)
 Hiệu suất: mệnh giá (tư>thuế)




Công bằng




Trực tiếp, BH tư: lạc hậu
BHXH (lũy tiến): tiến bộ
Thích hợp, tỷ lệ đống góp, độ bao phủ.


Các mô hình tài chính y tế


Mô hình Beveridge
 NS (thuế)-miễn phí (Anh-30-50%-60-90%)
 Điều kiện
 NS lớn
 Kinh tế phát triển
 Hệ thống thu thuế tốt

Các mô hình tài chính y tế


Mô hình Bismarck


Otto von Bismarck (Đức, Pháp, Bỉ, Nhật,
Nhật, Peru, Brazil..)
 BHXH (cá nhân, chủ lao động, nhà nước)
 Cần không ngang bằng,
 Không lợi nhuận
 Bao phủ cao
 Tư nhân


Các mô hình tài chính y tế


Mô hình Semashco
 Nhà nước bao cấp (thuế)
 Đặc điểm:
 Miễn phí
 Chính quyền lo
 Phòng và trị
 Kế hoạch hóa - trung ương
 Công nhân và trẻ em
 Bộ y tế điều khiển
 Y tế tư nhà nước giám sát

Các mô hình tài


chính

y tế

Dựa bảo hiểm tư
 Mỹ (Tuyệt đối + 14%GDP) chi phí từ
nguồn công thấp)
 Cho thu nhập trung bình (2003-44
triệu)
 Quỹ BHYT Mỹ (30 triệu cho người già,
30 triệu cho người nghèo)


Tài chính y tế Việt Nam




<1986: Kế hoạch tập trung
 Semashco (miễn phí-tư không hợp
pháp)
>1986: KT thị trường
 Hổn hợp (NS, thu phí, BHYT, BHXH)


Tài chính y tế Việt Nam



Thách thức
 Tập trung →KTTT (quy chế, luật, mở cửa)
 Nông nghiệp gia đình
 Tư nhân: thương mại, công nghiệp
 Hợp lý doanh nghiệp nhà nước
 Kết quả
 Thu nhập đầu người >6%
 Xuất khẩu gạo thứ II
 Nghèo giảm (70%-80/36%-2001)


Tài chính y tế Việt Nam


Thách thức


Kết quả
 400 USD/người (2001)
 28 triệu người không đủ sống
 48%-56% không nước sạch
 33% trẻ < 5 tuổi nhẹ cân
 Cách biệt mức sống thành thị - nông thôn
 Phân hóa giàu nghèo tăng


Tài chính y tế Việt Nam


Thách thức
 Có cơ hội tham gia, hưởng lợi
 Công bằng ttrong ph át triển
 Cải cách kinh tế vĩ mô,
 Hành chính nhà nước
 Chi trả dịch vụ công


Lương, Luập pháp, bảo trợ xã hội,


Tài chính y tế Việt Nam


Tình hình sức khỏe





CSSK (thu nhập bậc trung), tuổi thọ nữ >10
36,7%o chết sơ sinh (2001-Brazil, peru…)
<1978-Alma Ata: phòng bệnh
Do:
 Hệ thống CSSK (9000 TYT, 600 BVH)
 Chương trình YTQG
 Biết chữ

Tài chính y tế Việt Nam


Tình hình sức khỏe
 Vấn đề:
 Suy dinh dưỡng, đẻ non, nạo phá thai
 Bệnh nhiễm trùng 30% chết
 Tim mạch, K, tiểu đường, lao, HIV, SXH
 Thuốc lá, rượu, ma túy, giao thông
30%
 Bạo hành, tự tử, tâm thần


Tỷ lệ tử vong ở các nhóm
nguyên nhân
60%

% tö vong

50%
40%
30%
20%
T

10%
0%
1976

Tai n¹n

1981

1986

1991

BÖnh truyÒn nhiÔm

1996

2001

2006

BÖnh kh«ng truyÒn nhiÔm


TØ lÖ sö dông dÞch vô y tÕ

Tỷ lệ sử dụng dịch vụ
100%

8%

90%

13%

80%

70%

13%

20%

17%

17%
15%

22%

25%

20%

17%

22%
27%

19%

40%

19%
20%

30%

20%

16%

25%

60%
50%

14%

32%

36%

28%

10%

21%
20%
7%

0%

BÖnh viÖn
c«ng

Q1

thÇy thuèc
®«ng y

Q2

ThÇy thuèc
t­

Q3

Q4

QuÇy thuèc

Tr¹m y tÕ

Q5 (nghÌo nhÊt)


Tài chính y tế Việt Nam


Tình hình sức khỏe
 Vấn đề:
Chỉ số SK khác nhau giữa các khu vực (ĐBSCL,
Miền trung, Miền núi phía Bắc)
 Chi phí công thấp,Tự chi trả cao
 Hệ thống miễm giảm cho người nghèo kém
hiệu quả
 Bất công bằng giàu nghèo

 TYT cung cấp dịch vụ kém.



Tỷ lệ chi phí y tế công tư
Summary
Slide
80
75

Tû lÖ chi phÝ y tÕ c«ng,t­

 90

80.9

80

67

70

51.5

60

48.5

50

42.4

33

40
30

57.6

20

25

19.1

20
10
0

ViÖt nam

Trung quèc

Th¸i lan

C«ng

Philippines

T­ nh©n

Malaysia

NhËt


Tài chính y tế Việt Nam


Tài chính y tế Việt nam: 3 nguồn
 Ngân sách:
 3 USD/người(2001) 20%-Thấp, số gường,
số dân.
 15-20 USD/ người (ODA) cho đầu tư. Chi
thường xuyên do Bn trả.
 CB chuyển, CS xuống cấp, Gánh nặng cho
dân


Tài chính y tế Việt Nam


Tài chính y tế Việt nam: 3 nguồn


Tiền túi:
 23 USD/người (công, tư, tự mua)
 15-20 USD/người (mua thuốc)

Tài chính y tế Việt Nam


Tài chính y tế Việt nam: 3 nguồn


BHYTXH (1992- 0,4USD/người)
 Bắt buộc: CBCC 3% lương (13%-tư)
 Tự nguyện: HS SV, Nông dân, buôn
bán…
 Nhà nước mua: CS, người nghèo
 2002: số thể 12,6 triệu (16% dân số62% bb-30%hs,8%cs)


Tài chính y tế Việt Nam


Chính sách tài chính y tế
 Tồn tại:
 Phân bố không đều, chi điều trị cao,
đầu tư thấp, GDP ≠.
 GDP cao: chi đầu tư cao, thu hút nhiều,
BHBB tập trung vùng nầy.
 Vùng nghèo: định mức + miễm giảm
cho điều trị 80-85%, thiếu đầu tư.


Tài chính y tế Việt Nam


Chính sách tài chính y tế
 Tồn tại:
 Dự phòng 10-20% (CTYTQG) VS, MT,
LĐ…
 Thiếu nhân lực
 Đầu tư: 20% TTB, 80% chi thường
xuyên


Tài chính y tế Việt Nam


Chính sách tài chính y tế
 Tồn tại:
 Chi KCB tăng (tiến bộ KH) người nghèo
không tiếp cận được.
 Chế độ tài chính: sự nghiệp co thu (tự
định mức), mức thu viện phí thấp +
miễm giảm


Tài chính y tế Việt Nam


Chính sách tài chính y tế
 Tồn tại:
Đào tạo và kích thích CB về vùng khó khăn
 Cần (vật chất, tài chính, môi trường) Đủ (cán
bộ):Đào tạo, pháp chế. Đãi ngộ




Không thoát ly cơ chế chung, ngân sách địa
phương quá thấp.