Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại thị trấn trới, huyện hoành bồ, tỉnh quảng ninh

BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
========o0o========

Nguyễn Hồng Ninh
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG NGHIỆP TẠI THỊ
TRẤN TRỚI, HUYỆN HOÀNH BỒ, TỈNH QUẢNG NINH
Chuyên ngành: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Mã số:

Giáo viên hướng dẫn: Th.s Tăng Thị Thanh Nhàn

HÀ NỘI - 2015


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá mà thiên nhiên đã ban tặng
chocon người. Đất đai là tư liệu sản xuất đặc biệt, là cơ sở của sản xuất nông
nghiệp, làđối tượng lao động độc đáo đồng thời cũng là môi trường sản xuất
ra lương thực,thực phẩm đáp ứng cho nhu cầu của con người. Ðất đai là nền
tảng để con ngườiđịnh cư và tổ chức các hoạt động kinh tế xã hội, nó không
chỉ là đối tượng lao độngmà còn là tư liệu sản xuất không thể thay thế được,
đặc biệt đối với ngành sản xuấtnông nghiệp. Việc sử dụng đất có hiệu quả và
bền vững đang trở thành vấn đề cấpthiết với mỗi quốc gia, nhằm duy trì sức
sản xuất của đất đai cho hiện tại và chotương lai.
Nông nghiệp là hoạt động sản xuất cổ nhất và cơ bản nhất của loài
người. Hầu hết các nước trên thế giới đều phải xây dựng một nền kinh tế trên
cơ sở pháttriển nông nghiệp dựa vào khai thác tiềm năng của đất, lấy đó làm
bàn đạp cho việcphát triển các ngành khác. Vì vậy, tổ chức sử dụng nguồn tài
nguyên đất đai hợp lýcó hiệu quả cao theo quan điểm sinh thái và phát triển

bền vững đang trở thành vấnđề mang tính toàn cầu. Điều mà các nhà khoa
học trên thế giới quan tâm là làm thếnào để sản xuất ra nhiều lương thực, thực
phẩm đáp ứng cho những ai có nhu cầu,trong khuôn khổ xã hội và kinh tế có
thể thực hiện được. Mục đích của sử dụng đấtlà làm thế nào để bắt nguồn tư
liệu có hạn này cho được hiệu quả kinh tế, hiệu quảsinh thái, hiệu quả xã hội
cao nhất, đảm bảo lợi ích trước mắt và lâu dài. Nói cáchkhác mục tiêu hiện
nay của loài người là phấn đấu xây dựng một nền nông nghiệptoàn diện về
kinh tế, xã hội, môi trường một cách bền vững.
Thực tế, trong những năm qua, đã có nhiều biện pháp nhằm nâng cao
hiệuquả sử dụng đất đai như: giao quyền sử dụng lâu dài, ổn định cho người

1


sử dụngđất, hoàn thiện hệ thống thuỷ lợi, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, đa
dạng hoá cácgiống cây trồng có năng suất cao đưa vào sản xuất, nhờ đó mà
hiệu quả sử dụng đấttăng lên rõ rệt. Trong đó, việc thay đổi cơ cấu cây trồng,
sử dụng giống mới vớinăng suất và chất lượng cao, áp dụng các tiến bộ khoa
học kỹ thuật nhằm nâng caohiệu quả sử dụng đất. Tuy nhiên bên cạnh những
kết quả đạt được thì vẫn có nhữnghạn chế trong việc khai thác và sử dụng đất
đai. Vì vậy để sử dụng đất có hiệu quảcao nhất là việc làm hết sức quan trọng
và cần thiết, đảm bảo cho sự phát triển củasản xuất nông nghiệp cũng như sự
phát triển chung của nền kinh tế. Cần phải cónghiên cứu khoa học, đánh giá thực
trạng hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp, nhằmphát hiện ra các yếu tố tích cực và
hạn chế, từ đó làm cơ sở để định hướng phát triểnsản xuất nông nghiệp, thiết lập
các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đấtnông nghiệp.
Khai thác tiềm năng đất đai sao cho đạt hiệu quả cao nhất là việc làm hết
sứcquan trọng và cần thiết, đảm bảo cho sự phát triển của sản xuất nông nghiệp
cũngnhư sự phát triển chung của nền kinh tế đất nước. Cần phải đánh giá thực
trạng hiệuquả sử dụng đất nông nghiệp nhằm phát hiện ra các yếu tố tích cực và

hạn chế, từđó làm cơ sở để định hướng phát triển sản xuất nông nghiệp, thiết lập
các giải phápnhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp.
Thị trấn Trới nằm ở trung tâm huyện Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh. Thị
trấn có tổng diện tích tự nhiên là 1.218 ha, dân số là khoảng 14.000 người.
Tuy có diện tích tương đối lớn, quĩ đất nông nghiệp nhiều, nhưng hiệu quả sử
dụng không cao do địa hình khó khăn, nên hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
chưa thực sự cao. Vậy nên rất cần có định hướng và chỉ đạo cụ thể của các
cấp, các ngành để phát huy tối đa hiệu quả sử dụng đất.
Xuất phát từ ý nghĩa thực tiễn và nhu cầu sử dụng đất, em đã chọn đề
tài:“Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại thị trấn Trới, huyện
Hoành Bồ, tỉnh Quảng Ninh”.

2


2. Mục tiêu nghiên cứu
Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp thông qua các loại hình sử
dụng đất nông nghiệp chính trên địa bàn thị trấn Trới.
Định hướng và đề xuất giải pháp hợp lý nhằm sử dụng đất nông nghiệp
hiệuquả đáp ứng yêu cầu công nghiệp hoá, hiện đại hoá và phát triển nông
nghiệp, nôngthôn.
3. Yêu cầu
- Nghiên cứu các điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội trên địa bàn thị
trấn Trới.
- Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp với những chỉ tiêu phù
hợp vớiđiều kiện cụ thể của thị trấn Trới.
- Các đề xuất và giải pháp thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng
đất nôngnghiệp.
4. Ý nghĩa nghiên cứu của đề tài
- Củng cố kiến thức đã được tiếp thu trong nhà trường và những kiến

thứcthực tế của sinh viên trong quá trình thực tập tại cơ sở.
- Nâng cao khả năng tiếp cận, thu thập số liệu và xử lý thông tin của
sinhviên trong quá trình làm đề tài.
- Trên cơ sở đánh giá hiệu quả sử dụng đất của đất sản xuất nông
nghiệp từđó đề xuất được những giải pháp sử dụng đất đạt hiệu quả cao nhất.

3


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................................... 4
1.1. Đất và vai trò của đất trong sản xuất nông nghiệp ................................................. 4
1.1.1. Khái niệm về đất đai và sản xuất nông nghiệp .................................................... 4
1.1.2. Vai trò và ý nghĩa của đất đai trong nông nghiệp................................................ 4
1.2. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp .......................................................... 5
1.2.1. Khái quát về đất nông nghiệp ............................................................................. 5
1.2.2. Phân loại đất nông nghiệp .................................................................................. 5
1.2.3. Vai trò của đất sản xuất nông nghiệp trong nền kinh tế quốc dân ....................... 5
1.2.4. Khái niệm về hiệu quả sử dụng đất..................................................................... 6
1.2.5. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp .................................... 6
1.3. Sử dụng đất trên quan điểm sinh thái và phát triển bền vững ................................. 7
1.3.1. Sử dụng đất là gì ................................................................................................ 7
1.4. Sơ lược về vấn đề sử dụng đất nông nghiệp trên thế giới....................................... 8
1.5. Sơ lược về vấn đề sử dụng đất nông nghiệp ở Việt Nam ....................................... 8
1.6. Thực trạng về vấn đề sử dụng đất nông nghiệp tại thị trấn Trới ............................. 9
CHƯƠNG II:ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 10
2.1. Đối tượng nghiên cứu ......................................................................................... 10
2.2. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................................ 10
2.3. Nội dung nghiên cứu ........................................................................................... 10

2.3.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên kinh tế - xã hội ..................................................... 10
2.3.2. Đánh giá hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp ................................................... 10
2.3.3. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ..................................................... 11
2.4. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................... 11
2.4.1. Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu ............................................................... 11
2.4.2. Phương pháp thống kê, xử lý số liệu ................................................................ 11
2.4.3. Phương pháp minh họa bằng các bảng, biểu đồ ................................................ 12
CHƯƠNG III:KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .............................................................. 13
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế -xã hội ...................................................................... 13
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ............................................................................................ 13

54


3.1.2. Thực trạng kinh tế- xã hội ................................................................................ 15
3.1.3. Đánh giá chung về điều kiện tự nhiên – kinh tế – xã hội .................................. 22
3.2. Tình hình quản lý đất đai .................................................................................... 23
3.3. Hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ...................................................................... 25
3.3.1. Hiện trạng và cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp ................................................. 25
3.3.2. Hiện trạng cây trồng và mô tả các loại hình sử dụng đất nông nghiệp (LUT)
chính .......................................................................................................................... 28
3.3.3. Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp của một số loại hình sử dụng đất
chính trên địa bàn Thị trấn Trới ................................................................................. 32
3.3.4. Lựa chọn các loại hình sử dụng đất có triển vọng ............................................. 44
3.3.5. Định hướng sử dụng đất nông nghiệp của thị trấn Trới..................................... 45
3.3.6. Đề xuất các loại hình sử dụng đất trong tương lai ............................................. 46
3.3.7. Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ................ 48
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................. 51
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................... 53

55