Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại xã tam giang huyện yên phong tỉnh bắc ninh

BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG HÀ NỘI
========o0o========

Sinh viên :

Dương Thị Hạnh

ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT NÔNG
NGHIỆP TẠI XÃ TAM GIANG- HUYỆN YÊN PHONGTỈNH BẮC NINH
Chuyên ngành: QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI
Mã số:

Họ và tên: Dương Thị Hạnh

Giáo viên hướng dẫn: ThS. Nguyễn Bá Long

HÀ NỘI - 2015


LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian, học tập tại khoa Quản lý đất đai trường Đại học tài nguyên và
môi trường Hà Nội. Được sự giúp đỡ của thầy giáo, cô giáo, bạn bè em đã hoàn
thành bài báo cáo : “ Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại xã Tam
Giang- huyện Yên Phong- tỉnh Bắc Ninh”.
Để hoàn thành bài báo cáo này, cho phép em được bài bày tỏ lời cảm ơn tới
thầy Nguyễn Bá Long người đã tận tình hướng dẫn giúp đỡ em trong suốt qua trình
hoàn thành bài báo cáo này cũng như các thầy cô trong khoa quản lý đất đai đã tạo
điều kiện, chỉ bảo về kiến thức chuyên ngành và những kiến thức thực tế.
Xin chân thành cảm ơn Phòng tài nguyên và môi trường huyện Yên Phong,
UBND xã Tam Giang đã cho em thực tập, thu thập, tạo điều kiện thuận lợi để em

hoàn thành tốt công việc trong thời gian nghiên cứu tại địa phương.
Mặc dù em đã có những tìm hiểu, cố gắng nhưng không thể tránh những
thiếu sót nên em mong nhận được sự góp ý của các thầy cô giáo để đề tài báo cáo
được hoàn thiện và nâng cao hơn nữa.

Hà Nội, ngày 29 tháng 06 năm 2015
Sinh viên thực hiện

Dương Thị Hạnh


MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................... 1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI .............................................................. 1
1.1.Mục đích nghiên cứu đề tài ...................................................................... 2
1.2.Yêu cầu của đề tài .................................................................................... 2
2.. Căn cứ pháp lý: ......................................................................................... 2
CHƯƠNG I: TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ............................ 3
1.1.Đất nông nghiệp và sử dụng đất nông nghiệp. .......................................... 3
1.1.1.Khái niệm đất nông nghiệp. ................................................................... 3
1.1.2. Phân loại đất nông nghiệp. .................................................................... 3
1.1.3. Vai trò của sản xuất nông nghiệp trong nền kinh tế quốc dân. .............. 3
1. 2. Thực trạng sản xuất nông nghiệp tại Việt Nam và khu vực nghiên cứu. . 4
1.2.1.Thực trạng đất nông nghiệp ở Việt Nam. ............................................... 4
1.2.2. Thực trạng sản suất đất nông nghiệp tại khu vực nghiên cứu. ............... 5
1.2.3. Đặc điểm của sản xuất nông nghiệp. ..................................................... 5
1.3.Hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp............................................................ 6
1.3.1. Quan điểm của sử dụng đất nông nghiệp bền vững. .............................. 6
1.3.2. Hiệu quả sử dụng đất hiệu quả. ............................................................. 7
1.3.3. Sự cần thiết phải đánh giá hiệu quả sử dụng đất. .................................. 9

1.4. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng đất. ............................................. 9
CHƯƠNG II: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............... 11
2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. ......................................................... 11
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu. ........................................................................ 11
2.1.2. Phạm vi nghiên cứu. ........................................................................... 11
2.2. Nội dung nghiên cứu. ............................................................................ 11
2.2.1. Đánh giá điều kiện tự nhiên, kinh tế xã hội của vùng. ......................... 11


2.2.2. Đánh giá thực trạng sử dụng đất và thực trạng sử dụng đất nông nghiệp.
..................................................................................................................... 11
2.2.3 Xác định và mô tả các loại hình sử dụng đất chính của xã Tam Giang. 11
2.2.4. Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường của các loại hình sử dụng
đất. ............................................................................................................... 11
2.2.5. Lựa chọn loại hình sử dụng đất triển vọng bền vững. ......................... 11
2.2.6. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông
nghiệp trên địa bàn xã Tam Giang. ............................................................... 11
2.3. Phương pháp nghiên cứu. ...................................................................... 11
2.3.1. Phương pháp điều tra thu thập tài liệu, số liệu. ................................... 11
2.3.2. Phương pháp thống kê xử lý số liệu. ................................................... 12
2.3.3. Phương pháp minh họa bằng các bảng, biểu đồ. ................................. 12
CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN ..................... 13
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội. ................................................................. 13

3.1.1. Điều kiện tự nhiên của xã Tam Giang. ................................................ 13
3.1.2. Điều kiện phát triển kinh tế- xã hội. .................................................... 17
3.1.3. Đánh giá chung về diều kiện tự nhiên, kinh tế- xã hội và môi trường. 28
3.2. Tình hình quản lý và sử dụng đất đai của xã. ......................................... 29
3.2.1. Tình hình quản lý đất đai. ................................................................... 29
3.2.2. Hiện trạng sử dụng đất của xã Tam Giang. ......................................... 32

3.2.3. Thực trạng sử dụng đất nông nghiệp. .................................................. 36
3.3..Xác định và mô tả các loại hình sử dụng đất xã Tam Giang. ................. 37
3.3.1. Xác định các loại hình sử dụng đất chính............................................ 37
3.3.2. Mô tả các loại hình sử dụng đất. ......................................................... 38
3.4. Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất của xã Tam Giang. ........... 39
3.4.1.Đánh giá hiệu quả kinh tế. ................................................................... 39
3.4.2. Đánh giá hiệu quả về mặt xã hội. ........................................................ 54


3.4.3.Đánh giá hiệu quả về mặt môi trường. ................................................. 57
3.5. Lựa chọn loại hình sử dụng đất triển vọng, bền vững. ........................... 60
3.5.1. Cơ sở đề xuất các loại hình có triển vọng tại địa phương. ................... 60
3.5.2.Đề xuất các loại hình có triển vọng của địa phương. ............................ 60
3.6. Đề xuất một số giải pháp sử dụng hiệu quả đất nông nghiệp.................. 61
3.6.1. Giải pháp về mặt kinh tế. .................................................................... 61
3.6.2.Giải pháp về mặt kỹ thuật. ................................................................... 63
3.6.3. Giải pháp về nguồn nhân lực. ............................................................. 63
Chương 4 : KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................... 64
1. Kết luận. ................................................................................................... 64
2. Kiến nghị.................................................................................................. 64
DANH MỤC CÁC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............. Error! Bookmark not
defined.


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BVTV

:

Bảo vệ thực vật

CPTG

:

Chi phí trung gian

GTSX

:

Giá trị sản xuất

GTGT

:

Giá trị gia tăng

UBND

:

Uỷ ban nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 3.1: Chỉ tiêu một số kinh tế giai đoạn 2011-2014 .......................................... 17
Bảng 3. 2: Tình hình biến động dân số và lao động qua các năm ........................... 21

Bảng 3.3: Hiện trạng sử dụng đất năm 2013 của xã Tam Giang ................... 32
Bảng 3.4: Thực trạng sử dụng đất nông nghiệp xã Tam Giang năm 2013 ..... 36
Bảng 3.5: Hiện trạng các loại hình sử dụng đất nông nghiệp của xã Tam
Giang ........................................................................................................... 37
Bảng 3.6: Năng suất, sản lượng một số cây trồng, con xã Tam Giang ......... 40
Bảng 3.7: Giá trị sản xuất của một số loại cây, con năm 2014 ...................... 42
Bảng 3.8: Chi phí sản xuất của cây, con xã Tam Giang năm 2014................ 44
Bảng 3.9: Hiệu quả kinh tế của một số cây, con năm 2014 ........................... 46
Bảng 3.10 : Hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất của xã năm 2014
..................................................................................................................... 48
Bảng 3.10: Hiệu quả kinh tế cây trồng, con qua các năm.............................. 50
Bảng 3.11: Hiệu quả kinh tế của các kiểu sử dụng đất giai đoạn 2012-2014. 52
Bảng 3. 12: Thu nhập bình quân trên đầu người ........................................... 54
Bảng 3. 13: Hiệu quả xã hội của loại hình sử dụng đất ................................. 55
Bảng 3.14: Một số chỉ tiêu tình hình xóa đói giảm nghèo trên địa bàn ........ 56
xã Tam Giang ............................................................................................... 56
Bảng 3. 15: So sánh mức đầu tư phân bón với tiêu chuẩn............................. 58
Bảng 3.16: Đề xuất các loại hình sử dụng đất ............................................... 61


DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 3. 1: Lượng mưa trung bình (mm) các tháng trong năm 2013.......... 14
Biểu đồ 3.2: Cơ cấu kinh tế một số nghành qua các năm ....................................... 18

Biểu đồ 3.3: So sánh lao động xã Tam Giang giai đoạn 2010-2014 .............. 22
Biểu đồ 3.4 : Cơ cấu sử dụng đất xã Tam Giang năm 2013 .......................... 35
Biểu đồ 3.5: Cơ cấu diện tích đất nông nghiệp xã Tam Giang năm 2013 ...... 37
Biều đồ 3.6: GTSX của cây, con năm 2014 .................................................. 43

Biểu đồ 3.7: CPSX của cây trồng, con năm 2014 ......................................... 45
Biều đồ 3.8: GTGT cây, con năm 2014 ........................................................ 46
Biểu đồ 3.9: Hiệu quả kinh tế của các loại hình cây, con chính năm 2014 .... 48
Biều đồ 3.10 :Giá trị gia tăng của các kiểu sử dụng đất chính....................... 53
Biểu đồ 3.11: Giá trị ngày công của cây trồng, con ...................................... 55
Biểu đồ 3.12: Số hộ nghèo giai đoạn 2011-2014 .......................................... 57


ĐẶT VẤN ĐỀ:
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá, là tài sản quan trọng nhất và
cũng là loại tài nguyên không tái tạo trong nhóm tài nguyên hạn chế của mỗi quốc
gia. Đất đai là nền tảng để con người định cư và tổ chức các hoạt động kinh tế xã
hội, tham gia vào tất cả các ngành sản xuất vật chất của xã hội không chỉ là đối
tượng lao động mà còn là tư liệu sản xuất không thể thay thế, đặc biệt là đối với
ngành sản xuất nông nghiệp. Đất là yếu tố đầu vào có tác động mạnh mẽ tới hiệu
quả sản xuất đất nông nghiệp, đồng thời cũng là môi trường duy nhất sản xuất ra
những lương thực thực phẩm nuôi sống con người.
Tuy nhiên do xã hội phát triển, dân số tăng nhanh kéo theo những đòi hỏi
ngày càng tăng về lương thực, thực phẩm, chỗ ở, ....con người đã tìm mọi cách khai
thác đất đai nhằm thỏa mãn những nhu cầu ngày càng tăng đó. Như vậy đất đai, đặc
biệt là đất nông nghiệp có nguy cơ suy thoái ngày càng cao do tác động của thiên
nhiên và sự thiếu ý thức của con người trong quá trình sử dụng. Một thực tế hiện
nay nữa đó là diện tích đất nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp do qua trình đô thị hóa
đang diễn ra mạnh mẽ, trong khi khả năng khai hoang đất mới lại rất hạn chế. Đây
thực sự là một áp lực lớn đối với ngành nông nghiệp. Do đó việc sử dụng đất có
hiệu quả và bền vững đang trở thành vấn đề cấp thiết của mỗi quốc gia, nhằm duy
trì sức sản xuất của đất đai cho hiện tại và tương lai. Đối với một nước có nền nông
nghiệp chủ yếu như Việt Nam thì nghiên cứu, đánh giá hiệu quả sử dụng đất càng
trở lại cần thiết hơn bao giờ hết.

Tam Giang là một xã thuần nông ở huyện Yên Phong tỉnh Bắc Ninh và để
việc nâng cao hơn nữa hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp, đưa ra những loại hình sử
dụng đất, kiểu sử dụng đất nông nghiệp có hiệu quả kinh tế cao và bền vững trên địa
bàn huyện là vấn đề rất cần thiết. Để góp phần giải quyết vấn đề này tôi tiến hành
nghiên cứu đề tài: “ Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp tại xã Tam
Giang, huyện Yên Phong, Tỉnh Bắc Ninh”

1


1.1.Mục đích nghiên cứu đề tài
- Đánh giá thực trạng sử dụng đất nông nghiệp và xác định các yếu tố ảnh
hưởng tới hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn xã.
- Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất trên địa bàn xã Tam Giang.
- Định hướng và đề xuất các giải pháp hợp lý nhằm sử dụng đất nông nghiệp
bền vững trên địa bàn nghiên cứu.
1.2.Yêu cầu của đề tài
- Thu thập chính xác số liệu, tài liệu về đề tài nghiên cứu.
- Đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp với những chỉ tiêu phù hợp với
điều kiện cụ thể của xã.
- Các đề xuất và giải pháp thích hợp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất
nông nghiệp.
- Các phương pháp đánh giá đảm bảo tính khoa học và thực tế tại địa bàn
nghiên cứu.
2. Căn cứ pháp lý:
- Nghị định số 42/2012/NĐ-CP của Chính phủ: Về quản lý, sử dụng đất trồng
lúa.
- Nghị định số 142/2005/NĐ-CP ngày 14/11/2005 của Chính phủ về thu tiền
thuê dất, thuê mặt nước.
- Thông tư Số 08/2007/TT-BTNMT của bộ Tài nguyên và Môi trường: Về

việc hướng dẫn thực hiện thống kê, kiểm kê đất đai và xây dựng bả đồ hiện trạng.
- Quyết định số 100/2005/QĐ-UB ngày 02/8/2005của UBND tỉnh Bắc Ninh:
Về Hạn mức giao đất ở; hạn mức công nhận đất ở theo số lượng nhân khẩu; hạn
mức giao đất trống, đồi núi trọc, đất có mặt nước chưa sử dụng cho hộ gia đình, cá
nhân trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.
- Quyết định số 155/2011/QĐ-UBND ngày 22/12/2011 của UBND tỉnh Bắc
Ninh quy định bảng giá các loại đất trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh.

2