liên môn Sinh học lớp 8 chương tiêu hóa

CUỘC THI VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT
CÁC TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
1. Tên tình huống: “Vận dụng kiến thức liên môn trong chương “Tiêu
hóa “ để giúp bạn tránh khỏi tình trạng suy dinh dưỡng,thiếu cân.”
Tình huống như sau:Một hôm lớp 8C chúng tôi thầy giáo dạy môn Thể dục
có lí do xin nghỉ dạy và lớp được phân một giáo viên khác vào dạy thay.Như
bao buổi học khác,trước khi vào học nội dung của bài thì chúng tôi đều phải xếp
hàng báo cáo con số cho giáo viên và cả lớp cùng khởi động trước khi bước vào
bài học chính thức.Trong lớp bạn nào thấp đứng trước,cao đứng sau cùng.Giáo
viên dạy thay bước vào kiểm tra con số và chuẩn bị dạy thi thầy chững lại một
lúc rồi hỏi.Ơ!Sao 2 em lớp 6 mà vào lớp 8 học? Cả lớp cười ồ lên,thầy giáo gọi
lớp trưởng lên kiểm tra xem có đúng hai bạn đó có phải là học sinh lớp tôi
không.Bạn lớp trưởng lễ phép trả lời: Thưa thầy!Hai bạn đó là học sinh lớp em
ạ. Thầy nói,chắc hai bạn này về nhà không chịu ăn nên chậm lớn và thầy còn
dặn hai bạn về nhớ ăn uống cho đầy đủ,hợp lí tránh tình trạng suy dinh dưỡng.
Bạn Tiến Sỹ (giữa) lớp
8C thường được các
bạn gọi là Cu tý
Thầy còn nói thêm
rằng,hiện

nay

không

những trường ta học
sinh chậm lớn vẫn còn
nhiều mà trong cả nước
số học sinh suy dinh
dưỡng,thiếu cân lên tới
hàng nghìn em. Nghe

thầy nói đến việc suy


dinh dưỡng ,chậm lớn ,thiếu cân tôi nghĩ ngay đến những bài học trong chương
“Tiêu hóa” mà tôi và các bạn vừa được học trong Học kỳ I của Môn sinh học
8.Phải chăng tình trạng suy dinh dưỡng,thiếu cân ở học sinh bậc trung học cơ sở
nói riêng và các bạn học sinh nói chung có liên quan đến những vấn đề sau
đây :Ăn uống chưa khoa học,quá trình hấp thụ kém,khẩu phần ăn không hợp
lí...Với những kiến thức đã được học trong chương “Tiêu hóa” bộ môn sinh học
8 tôi xin đưa ra một số nguyên nhân và giải pháp kính mong các thầy cô
giáo,chuyên gia và bạn bè đóng góp ý kiến để cho mỗi học sinh chúng em được
phát triển bình thường ,khỏe mạnh như lời day của Bác Hồ:
Trẻ em như búp trên cành
Biế ăn ngủ,biết học hành là ngoan
2. Mục tiêu giải quyết tình huống
a. Kiến thức:
-Nhằm giúp chúng em ứng xử và xử lí tình trạng thực tế trong cuộc sống
hàng ngày.
- Biết vận dụng kiến thức của các môn học để xử lí, giải thích các sự việc
xảy ra với bản thân và mọi người xung quanh. Qua đó giúp chúng ta thấy được
lợi ích của việc ứng dụng các môn học vào đời sống thực tế.
- Giúp học sinh biết nguyên nhân của tình trạng suy dinh dưỡng,cách khắc
phục
- Học sinh hiểu được quá trình tiêu hóa gồm có biến đổi lí học và biến đổi
hóa học
- Biết ăn uống thế nào cho hợp lý
- Biết được ruột non là tiêu hóa quan trọng nhất,nơi hấp thụ chất dinh
dưỡng
- Học sinh biết cách vệ sinh tiêu hóa,biết ăn chín uông sôi
b. Kĩ năng: - Giúp học sinh có khả năngnhận biết, giải quyết vấn đề,tư duy

hành động quyết đoán
- Biết vận dụng các kiến thức đã học để áp dụng cho mình,cho bạn bè,người
thân .Phát triển năng lực, trí tuệ ở các mức độ từ đơn giản đến phức tạp.


* Kĩ năng sống: - Giáo dục,chia sẻ sự hiểu biết của mình về tình trạng thiếu
cân,suy dinh dưỡng với mọi người.Tuyên truyền mọi người ăn uống đầy đủ
- Kĩ năng vận dụng vào tình huống thực tại
c. Thái độ:
Nhóm Học Sinh Lớp 8C Trường THCS Hưng Đồng tìm ra các giải pháp và
cách khắc phục tình trạng chậm lớn,thiếu cân các bạn trong lớp,trong trường
. 3. Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống:
- Tình huốn chính là hiện trạng luôn hiện hữu trong lớp học của học sinh
. - Tìm hiểu, nhớ lại nội dung bài học và xem lại nội dung các kiến thức của
các liên môn liên quan đến tình huống
- Những kiến thức về các môn học mà các em được học khi ngồi trên ghế
nhà trường tuy rất khác nhau nhưng chúng lại có mối quan hệ mật thiết với nhau
trong thực tế. Vì vậy mà ông bà ta đã có câu “Học đi đôi với hành”. Sau khi các
em học lý thuyết về “Tiêu hóa”có thể vận dụng ngay vào thực tế sẽ giúp khắc
sâu kiến thức, đồng thời lại biết vận dụng các kiến thức giữa các môn học với
nhau để giải quyết những tình huống xảy ra trong đời sống hàng ngày
- Học sinh biết áp dụng kiến thức các môn học được học trong trường để
giải quyết tình huống trên như:
Môn Sinh học: Nắm vững cấu tạo và chức năng của hệ tiêu hóa
+ Môn Toán: Ruột non dài khoảng 2,8 – 3 m, rộng khoảng 400 – 500 m 2.Định
lượng một khẩu phần ăn hàng ngày của một học sinh
+ Môn Hóa học: Biết được khoang miệng có enzim amilaza biến đổi một phần
tinh bột chín thành đường Mantozo.Dạ dày có Enzim Pepsin biên đổi một phần
Protein thành Axit amin.Ruột non có các loại Enzim biến đổi prôtêin thành axít
amin ,biến đổi lipít thành Glixêrin và axít béo

. + Môn Vật lý:Thức ăn biến đổi về mặt lí hoc: răng nhai,lưỡi đảo trộn,dạ
dày co bóp nghiền nhỏ thức ăn.
+Môn thể dục:Biết cách vận động,nghỉ ngơi trước và sau khi ăn hợp lí
+ Môn Giáo dục công dân: Bài học về tình bạn, tình người, tinh thần tập
thể, họan nạn cùng chia sẻ, biết giúp đỡ bạn bằng kiến thức mình đã học
+Môn văn học: Nhớ một số câu ca dao của cha ông: Ăn xem nồi,ngồi xem
hướng. Khéo ăn thì no,khéo co thì ấm


+Môn Địa Lý : Tìm hiểu thêm các loại đất trồng phù hợp với các loiaj thực
phẩm bổ sung hàm lượng dinh dưỡng cho con người
+Môn Công nghệ: Biết được cách nấu các món ăn đảm bảo hàm lượng chất
dinh dưỡng
+Môn Tin học: Tìm hiểu thêm về tình trạng suy dinh dưỡng qua mạng
thông tin
+Môn Giáo dục kỹ năng sống:Biết ăn chín ,uống sôi
. 4. Giải pháp giải quyết tình huống:
Trong cuộc sống chúng ta hay vận dụng những kinh nghiệm của cha ông đã
dăn dạy để giải quyết những tình huống gặp phải trong đời sống hàng ngày.
Nhưng thực tế thì những kinh nghiệm đó được giải thích bằng những kiến thức
khoa học một cách chính xác. Cho nên chúng ta có thể sử dụng kiến thức các
môn học vào xử lí các tình huống, giải thích các hiện tượng, sự việc trong thực
tế. Mỗi một môn học đều giúp chúng ta lí giải
Nhóm Học Sinh Lớp 8C Trường THCS Hưng Đồng đưa ra các giải pháp
xử lí thực trạng suy dinh dưỡng và thiếu cân ở Học sinh . Với Học sinh thiếu
cân ,chậm phát triển chúng ta cần đưa ra nguyên nhân để từ đó tìm ra giải pháp
khắc phục dựa trên cơ sở khoa học đó chính là kiến thức được học trong chương
Tiêu hóa của bộ môn sinh học lớp 8.Qua đó chúng ta sẽ thấy vai trò quan trọng
của việc tiếp thu kiến ở tất cả các môn học. Từ đó sẽ giúp chúng ta cố gắng học
tập tốt hơn, rèn luyện thể chất và trí tuệ của bản thân hơn nữa để dáp ứng nhu

cầu phát triển của đất nước là thực hiện mục tiêu đào tạo những con người lao
động linh họat, năng động sáng tạo,có kĩ năng sống để có thể dễ dàng giải quyết
những tình huống và là cơ sở để các chúng em không những chuẩn bị cho mình
hành trang kiến thức phát triển thể chất mà con tư vấn giúp đỡ các bạn cùng phát
triển bình thường,khỏe manh để mai sau góp một phần công sức của mình vào
sự phát triển của đất nước.
5. Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống
Em sẽ vận dụng các kiến thức đã học và tìm hiểu qua sách báo để giải thích
một số vấn đề liên quan tới “Tình trạng suy dinh dưỡng,chậm phát triển”,cùng


với các bạn đưa ra giải pháp hợp lí trong ăn uống,nghỉ ngơi vệ sinh hệ tiêu
hóa,đặc biệt nắm rõ được ruột non chính là nơi hấp thụ chất dinh dưỡng từ đó
biết cách bảo vệ ruột non cũng như các cơ quan tiêu hóa

Bạn Lan Anh( giữa) lớp 8C được các bạn gọi là học sinh Tiểu học
Liên môn sinh học:
- Ống tiêu hóa:Thức ăn vào hệ tiêu hóa sẽ đi qua khoang miệng xuống thực
quản,dạ dày,tá tràng,ruột non,ruột già.Những chất không cần thiết thải ra ngoài
qua hậu môn.
-Tuyến tiêu hóa : Tuyến nước bọt,tuyến tụy,tuyến ruột,dịch vị...


Nếu một trong bộ phận của hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng thì kết quả của quá
trình tiêu hóa sẽ diễn ra rất khó khăn.đây chính là một trong những nguyên nhân
làm tăng tình trạng suy dinh dưỡng,chậm phát triển :
Ví dụ:Khoang miệng nếu vệ sinh không sạch sẽ,răng bị sâu thì quá trình
nhai sẽ diễn ra kém và hiệu quả tiêu hóa giảm đi vì vậy chúng ta phải thường
xuyên vệ sinh răng miệng sạch sẽ

Sâu răng ảnh hưởng không tốt đến quá trình tiêu hóa


Dạ dày sẽ bị ảnh hưởng, co bóp sẽ kém đi hay sẽ không tiết ra dịch vị nếu bạn
ăn nhanh,ăn vội,nhai không kỹ,ăn xong không nghỉ ngơi

Dạ dày bị viêm nhiễm,gây đau
Ruột non là cơ quan tiêu hóa quan trọng nhất vì vậy nếu ruột non bị ảnh
hưởng thì quá trình hấp thụ diễn kém hiệu quả và đây là một trong những
nguyên nhân chính dẫn đên tình trạng suy dinh dưỡng và chậm phát triển ở lứa
tuổi học sinh như chúng em.Đặc biệt giun, sán ký sinh do ăn uống không hợp vệ
sinh

Giun ,sán ký sinh ở ruột non
Ăn uống không đúng cách,ăn quá nhiều chất xơ,chất chát làm cho hoạt
động thải phân của bạn bị ảnh hưởng thậm chí bạn sẽ mắc một số bệnh như ỉa
chảy,kiết lị,tả...Đó cũng là một trong những nguyên nhân làm cho bạn bị suy
dinh dưỡng


Bệnh ỉa chảy hay ngộ độc thức ăn do ăn uống không đúng cách
Ngìa ra còn có một số nguyên nhân khác nữa như ăn vội vàng,ăn xong làm
việc ngya,khi ăn không thoải mái.....
Liên môn Vật lí: Khi thức ăn vào khoang miệng sẽ nhai,lưỡi đảo trộn làm
nhỏ thức ăn,xuống dạ dày thì dạ dày sẽ co bóp làm nhuyễn thức ăn vì vậy bạn
phải luôn bảo vệ răng miệng sạch sẽ và dạ dày khỏe mạnh.tránh tình trạng như
dưới đây.

Sâu răng ở học sinh

Lớp cơ dạ dày bị viêm loét

Liên môn Hóa Học
Khi tôi hỏi các bạn Lan Anh và bạn Tiến sỹ ở lớp tôi rằng: Có phải hai bạn
ở nhà ăn ít không? Hai bạn trả lời rằng: Không phải. Bố mẹ mình luôn cho
mình ăn uống đầy đủ các chất.Sau một quá trình nghiên cứu và học chương
‘Tiêu hóa “ Sinh học lớp 8 tôi phát hiện ra rằng nếu các bạn ăn nhiều nhưng
thức ăn không được biến đổi một cách tối đa thành các chất dinh dưỡng và khả
năng hấp thụ ruột non kém thì việc các bạn thiếu cân,chậm phát triển là đúng.


Vậy sau khi thức ăn vào khoang miệng,dạ dày ,ruột non sẽ biến đổi thành những
chất gì?Chúng ta cùng xem nhé!

Enzim amilaza trong tuyến nước bọt sẽ biến đổi một phần tinh bột chín thành đường Mantozo

Enzim Pepsin trong dạ dày biến đổi một phần Protein thành Axitamin


Hầu hết các loại thức ăn đều được biến đổi ở ruột non
Liên môn thể dục thể thao,kỹ năng sống: Ngoài ăn uống cần kết hợp nghỉ
ngơi họp lý và hoạt động thể dục thể thao đều đặn,sau khi an khong nên nam
ngay.Khi ăn phải vui vẻ,thoải mái và không cười đùa.

Không nên vừa ăn vừa xem Tivi hay làm việc


Tạo không khí thoải mái trong bữa ăn và Ăn chín uống sôi
Liên môn Văn học- Giáo dục công dân: Nhớ một số câu ca dao của cha ông: Ăn
xem nồi,ngồi xem hướng. Khéo ăn thì no,khéo co thì ấm. Ca ngợi tình cảm bạn

bè cùng trường, cùng lớp, tình cảm giữa con người với nhau, lòng nhân ái bao
dung.

Tôi chỉ hi vọng với những kiến thức mà mình học được tôi sẽ cố gắng đưa
ra nhũng lời khuyên cũng như là giúp đỡ bạn mình tránh tình trạng chậm lớn vì
ca dao có câu rằng
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn
Liên môn công nghệ-Kỹ năng sống
Mỗi học sinh phải biết nấu những món ăn bình thường thay vì những lúc
bố mẹ đi vắng.Có rất nhiều bạn hiên nay đã là học sinh lớp 8 nhưng vẫn chưa
biết nấu ăn phục vụ bản thân mình.


Các món ăn học sinh tựu chế biến
Liên môn Toán học –Sinh học-Hóa học
Hằng ngày chúng ta phải lập cho bản thân mình một khẩu phần ăn hợp lí,đầy đủ
các chất dinh dưỡng.Tôi đã mạnh dạn lập cho bạn Tiến sỹ và Lan Anh một khẩu
phần ăn hàng ngày gồm có các chất sau, nếu thầy cô hay bạn bè thấy chưa hợp lí
thì cho em xin ý kiến để em lập cho hai bạn ấy một khẩu phần ăn hợp lí đẻ hai
bạn ấy phát triển bunhf thường như chúng em thầy cô nhé!Em xin cảm ơn!
Bạn Tiến Sỹ
1. Bữa sáng: - Bánh mì: 65gam + Kẹp 20g thịt hoặc trứng gà( 1 quả)
- Sữa đặc có đường: 25gam
2. Bữa trưa: - Cơm(gạo tẻ): 250gam
- Đậu phụ: 75gam
- Thịt lợn ba chỉ: 100gam
- Dưa cải bẹ xanh: 100gam
- 1 trái trứng luộc(hay chiên)
3. Bữa tối: - Cơm(gạo tẻ): 220gam

- Cá chép: 100gam
- Rau muống: 200gam
Bạn Lan Anh
1. Bữa sáng: - Bánh mì: 65gam
- Sữa đặc có đường: 15gam
2. Bữa trưa: - Cơm(gạo tẻ): 200gam
- Đậu phụ: 75gam
- Thịt lợn ba chỉ: 100gam
- Dưa cải muối: 100gam
3. Bữa tối: - Cơm(gạo tẻ): 200gam
- Cá chép: 100gam
- Rau muống: 200gam
Liên môn Tin hoc- Công nghệ thông tin: Giúp các bạn nắm được tình trạng suy
dinh dưỡng thiếu cân hiện nay đẻ từ đó chúng ta ý thức được vai trò quan trọng
hẹ tiêu hóa trong phát triển thể chất cũng như duy trì năng lượng cuộc sống hằng
ngày cho chúng ta.


Bước sang ngưỡng cửa của thế kỷ 21, không chỉ riêng nước ta mà nhiều
nước trên thế giới vẫn đang phải tiếp tục đương đầu v ới thách thức của tình
trạng nghèo và suy dinh dưỡng (SDD). SDD là tình trạng cơ thể thiếu prôtein,
năng lượng và các v i chất dinh dưỡng. Bệnh thường gặp nhiều nhất ở trẻ em
dưới 5 tuổi, biểu hiện ở những mức độ khác nhau, không những gây ảnh hưởng
đến sự phát tr iểnh t ể chất, tâm thần vàv ận động của tr ẻ, mà còn ảnh hưởng
đến sứ c lao động của xã hội su a này, trường hợp nặng có thể dẫn tớ i tửv ong.
Theo T ổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính có khoảng 500 triệu trẻ em
bị suy dinh dưỡng trên toàn cầu, trong đó 150 tri ệu trẻ em ở Châu Á, chiếm
44% tổng số trẻ em dưới 5 tuổi (trích dẫn từ tài liệu [4] ).Tại V iệt Nam, theo kết
quả điều tra của Viện Dinh dưỡng (2007), tỷ lệ SDD của trẻ em dưới 5 tuổi
chung trong toàn quốc là 21,2%. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX

và lần thứ X đã đề ra chỉ ti êu giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng xuống dưới 20% vào
năm 2010 [ 15] . Tuy nhiên, ở nước ta hiện nay tỷ lệ SDD, đặc biệt là SDD thấp
còi là khá cao và có sự chênh lệch nhiều giữa các địa phương, thiếu v I chất dinh
dưỡng giảm chưa bền vững, nhiều vùng nghèo còn xảy ra tình trạng đói ăn,
thiếu thực phẩm rất bức xúc. Đây cũng là một trở lực quan trọng của phát triển
và hội nhập, nên rất cần phải đưa ra các giải pháp cụ thể phòng chống suy dinh
dưỡng cho các vùng khó khăn, tập trung ưu tiên cho những vùng có tỷ lệ SDD
cao là rất cần thiết.( trích báo sức khỏe đời sống)


Lồng ghép ngoại khóa về các kỹ năng cho các bạn
Ngoài các kiến thức cơ bản chúng ta cần nắm vũng để tránh tình trạng suy dinh
dưỡng và thiếu cân thì chúng ta còn phải hiểu rõ thêm về vai trò của gan cũng
như là biết cách vệ sinh cho hệ tiêu hóa


Gan khử độc,điều hòa nồng độ các chất dinh dưỡng trong máu

Biểu hiện xơ gan

Một số hình ảnh giun sán ký sinh ở ruột ,ở mắt do ăn uống không hợp vệ
sinh

6. Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống
Như vậy, kiến thức liên môn tạo điều kiện cho chúng em chủ động, tích cực,
sáng tạo, giúp học sinh ý thức hơn việc học phải đi đôi với hành, khắc sâu và
nhớ lâu hơn những gì được học ở trường, rèn luyện các kĩ năng sống cơ bản, kỹ
năng giải quyết tình huống trong cuộc sống phù hợp với lứa tuổi của các em.

Tiếp thu lí thuyết thì dễ nhưng khi áp dụng vào thực tế sẽ có nhiều vấn đề nảy
sinh, thông qua những tình huống thực tế chúng em sẽ có cách xử lý hiệu quả
hơn. Khi còn là HS đang ngồi trên ghế nhà trường, chúng ta cần chăm chỉ học
tập để chiếm lĩnh các kiến thức mới, rèn luyện đạo đức, rèn luyện sức khỏe cho
tốt. Khi làm bất cứ một nghề nào cũng cần có kiến thức, không chỉ một mà rất
nhiều kiến thức khác nhau. Mà các kiến thức đó nằm rải rác ở các môn học mà
chúng ta đang được học. Vì thế chúng ta cần cố gắng học tập ngay từ bây giờ,
phải cố gắng học đều các môn học. Vì như vậy chúng ta mới có vốn kiến thức
để áp dụng vào cuộc sống hằng ngày.
7. Các tư liệu được sử dụng
- Các nội dung kiến thức, tranh ảnh trong sách giáo khoa môn sinh học
- Các tư liệu, hình ảnh trên Internet.
8. Nhóm học sinh lớp 8C trường THCS Hưng Đồng-Thành Phố Hà Tĩnh