Đồ án hệ thống Phanh xe tải Kia 3000

ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Mc Lc

Trang

1. MC éCH, í NGHA é TI :.. 4
2. GII THIU CHUNG V H THNG PHANH.5
2.1. CễNG DNG, YấU CU V PHN LOI :5
2.1.1. Cụng dng

. 5

2.1.2. Yờu cu 5
2.1.3. Phõn loi : .. 6
2.2. CU TO CHUNG CA H THNG PHANH :.7
2.2.1. C cu phanh :7
2.2.1.1. Loi trng - guc: 7
2.2.1.2. Loi a : ..12
2.2.1.3. Loi di : . 12
2.2.2. Dn ng phanh : ...13
2.2.2.1. Dn ng thy lc : .13
2.2.2.2. Dn ng khớ nộn : ..22
3.TNG TH V XE KIA3000S.24
3.1. S é TNG TH V XE KIA K3000S24
3.2. CC THễNG S K THUT C BN. .. 25
3.3. GII THIU CHUNG V NG C.26
3.3.1. H thng bụi trn. ...26
3.3.2. H thng nhiờn liu. 27

3.3.3. S h thng lm mỏt. .28
3.4. GII THIU CHUNG V H THNG TRUYN LC...29
3.4.1. Ly hp v hp s. 29
3.4.2.CC NG : ....31
3.5. GII THIU CHUNG V H THNG LI ..31
3.6. GII THIU CHUNG V H THNG PHANH

.... 32

3.7.GII THIU CHUNG V H THNG TREO...34

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 1


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

3.8. CC B PHN KHC.35
3.8.1.:Hấ THNG THIT B IN......35
3.8.2. Khung xe. .. 36
3.8.3. Bung lỏi. 36
4.H THNG PHANH TRấN XE KIA K3000S. .37
4.1. H THNG PHANH CHNH TRấN XE KIA K3000S37
4.1.1. C cu phanh..38
4.1.1.1. S v ch tiờu ỏnh giỏ...38

4.1.1.2. Kt cu cỏc chi tit v b phn chớnh. .. .. 39
4.1.2. Dn ng phanh..46
4.1.2.1. Dn ng thy lc46
4.1.2.2. B phn tr lc chõn khụng...48
5. TNH TON KIM NGHIM H THNG PHANH XE KIA K3000S54
5.1. XC éNH MOMEN CN SINH RA C CU PHANH 54
5.1.1. éi vi c cu phanh trc : 56
5.1.2. éi vi c cu phanh sau : 56
5.2. XC éNH MOMEN PHANH M C CU PHANH Cể TH SINH RA.
5.2.1. éi vi c cu phanh sau : .58
5.2.2: i vi c cu phanh trc:

60

5.3. LC TC DNG LấN BN éP PHANH ..61
5.4.TNH TON CC CH TIấU PHANH64
5.4.1. Gia tc chm dn khi phanh. 64
5.4.2. Thi gian phanh. 65
5.4.3. Quóng ng phanh...66
6. BO DNG V SA CHA H HNG H THNG PHANH67
6.1. NHNG CễNG VIC BO DNG CN THIT.69
6.2. SA CHA H HNG MT S CHI TIT,B PHN CHNH..69
7. KIM TRA TNG HP H THNG PHANH XE KIA K3000S..71

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 2

ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

7.1. KIM TRA TNG HP KHI XE éNG71
7.2. KIM TRA TNG HP CHO XE CHY...71
8. KT LUN..72
TI LIUTHAMKHO....74

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 3


Âäư ạn täút nghiãûp

KHO SẠT HÃÛ THÄÚNG PHANH XE KIA K3000s
LÅÌI NỌI ÂÁƯU

Sỉû phạt triãøn to låïn ca táút c cạc ngnh kinh tãú qúc dán cáưn chun chåí
khäúi lỉåüng låïn vãư hng họa v hnh khạch. Nãn ä tä tråí thnh mäüt trong nhỉỵng
phỉång tiãûn ch úu, phäø biãún âãø chun chåí hng họa v hnh khạch, âỉåüc sỉí
dủng räüng ri trãn mi lénh vỉûc âåìi säúng kinh tãú

-

x häüi con ngỉåìi.

Âãø tråí thnh mäüt ngỉåìi K sỉ nghnh Âäüng lỉûc thç mäùi sinh viãn phi hon
thnh Âäư ạn täút nghiãûp. Trong quạ trçnh hc táûp, sinh viãn têch ly kiãún thỉïc v âãún
khi lm Âäư ạn täút nghiãûp thç chụng ta váûn dủng l thuút cå bn vo thỉûc tãú sao cho
håüp l; nghéa l lục ny sinh viãn â âỉåüc lm viãûc ca mäüt cạn bäü k thût.
Phanh ä tä l mäüt bäü pháûn ráút quan trng trãn xe, nọ âm bo cho ä tä chảy
an ton åí täúc âäü cao. Nãn hãû thäúng phanh ä tä cáưn thiãút bo âm : bãưn vỉỵng, tin cáûy,
phanh ãm dëu, hiãûu qu phanh cao, tênh äøn âënh ca xe, âiãưu chènh lỉûc phanh
âỉåüc...âãø tàng tênh an ton cho ä tä khi váûn hnh.
Trong âäư ạn täút nghiãûp khọa hc ny em âỉåüc giao nhiãûm vủ:“ KHO SẠT
HÃÛ THÄÚNG PHANH TRÃN XE KIA K3000S “. L loải xe ti nhẻ do hng KIA
Motor HN QÚC thiãút kãú chãú tảo ráút ph håüp våïi âiãưu kiãûn kinh tãú , giao thäng
ca nỉåïc ta.
Màûc d â cäú gàõng, nhỉng do thåìi gian, kiãún thỉïc v kinh nghiãûm thỉûc tãú cọ
hản nãn trong quạ trçnh lm âäư ạn s khäng trạnh nhỉỵng thiãúu sọt. Em ráút mong cạc
tháưy gọp , chè bo táûn tám âãø kiãún thỉïc ca em hon thiãûn hån. Em xin chán thnh
cm ån tháưy giạo hỉåïng dáùn, tháưy giạo duût âãư ti, cạc tháưy giạo bäü män Âäüng lỉûc
â hãút sỉïc táûn tçnh giụp âåỵ hỉåïng dáùn em hon thnh täút näüi dung âãư ti âäư ạn ca
mçnh.
 Nàơng, ngy 22 thạng 12 nàm 2006
Ngỉåìi thỉûc hiãûn
LÃ VÉNH PHỤ

SVTH : L ê V ĩnh Phú

Lớp : 24C4

Trang 4

ọử aùn tọỳt nghióỷp

SVTH : L ờ V nh Phỳ

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Lp : 24C4

Trang 5


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

1. MC éCH, í NGHA é TI :
Hin nay, vi lng xe tham gia giao thụng rt ln nờn vic m bo cho
ụtụ chuyn ng an ton tc cao l vụ cựng cn thit. Nú khụng ch n thun
an ton cho ụtụ m cũn cho c ngũi lỏi, hnh khỏch, hng húa, mụi trng xung
quanh ụtụ chuyn ng v c v mt kinh t. Vỡ th, trờn ụtụ mt trong nhng b
phn cú tớnh quyt nh n kh nng ú l h thng phanh. Trong ú bao gm c
c cu phanh, dn ng phanh thy lc dựng b tr lc chõn khụng c s dng
trờn xe KIA K3000S m kt cu rt a dng v phc tp.
KIA K3000S l loi xe ti nh do hóng KIA Motor HN QUC thit k ch
to, ang c s dng rng rói trong sn xut kinh doanh trờn th trng vi nhiu
u im .
Vi ti KHO ST H THNG PHANH TRấN XE KIA K3000S s
giỳp cho em hiu rừ c kt cu v nguyờn lý ca cỏc b phn, cm chi tit, n
tng chi tit c th trong h thng phanh. T ú, em cú th xỏc nh c kt qu
cỏc thụng s kt cu ca h thng phanh thụng qua t phng phỏp tớnh toỏn h

thng phanh. éng thi, c nghiờn cu sõu nhng vn cha thc s n nh,
hiu qu lm vic cha cao ca mt s chi tit, t c s c bn m phõn tớch xut
khc phc ci tin phự hp.
Bờn cnh ú, cũn cn phi khng nh mt ý ngha tng i trong thc tin
hin ti, giỳp cho ngi thit k ch to nh hng trong sn xut cú mt nhn
thc c bn hn ci to. Giỳp cho ngi cỏn b qun lý, cỏn b k thut trong
vic qun lý, cú th phỏt huy ti a nng lc hot ng ca ụ tụ trong iu kin lm
vic c th. Giỳp cho ngi s dng cú s am hiu nht nh vn hnh ụ tụ,
to s thun li trong vic bo dng, bo trỡ ụ tụ. V i ng cụng nhõn, cỏn b k
thut kp thi nhanh chúng phỏt hin, tỡm ra nhng h hng cc b, nguyờn nhõn
ca h hng v bin phỏp khc phc, sa cha h hng ca h thng phanh ụ tụ.

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 6


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

2. GII THIU CHUNG V H THNG PHANH.
2.1. CễNG DNG, YấU CU V PHN LOI :
2.1.1. Cụng dng
H thng phanh ụ tụ c dựng gim tc ca ụ tụ mỏy kộo cho n khi
dng hn hoc n mt tc cn thit no ú, ngha l iu khin tc ụ tụ theo
chiu gim. Ngoi ra, h thng phanh cũn cú nhim v gi cho ụ tụ mỏy kộo ng
yờn ti ch trờn cỏc mt dc nghiờng hoc trờn cỏc mt ng ngang vi thi gian

khụng hn ch. Vi cỏc mỏy kộo xớch, h thng phanh cũn phi hp vi b phn
chuyn hng, tham gia lm nhim v iu khin v quay vũng mỏy kộo.
éi vi ụ tụ, h thng phanh l h thng c bit quan trng vỡ nú m bo
cho ụ tụ - mỏy kộo chuyn ng an ton trong mi ch lm vic v nh ú mi cú
th phỏt huy ht kh nng ng lc, nõng cao tc v nng sut vn chuyn ca xe.
2.1.2. Yờu cu
H thng phanh chớnh cn m bo cỏc yờu cu chớnh sau :
ém bo tớnh n nh v iu khin ca ụ tụ - mỏy kộo khi phanh.
éiu khin nh nhng thun tin, lc cn thit tỏc dng trờn bn p hay ũn
iu khin phi nh.
Gi cho ụ tụ - mỏy kộo ng yờn khi cn thit trong thi gian khụng hn ch.
Lm vic bn vng, tin cy.
Cú hiu qu phanh cao khi phanh t ngt vi cng ln trong trng
hp nguy him.
Phanh ờm du trong nhng trng hp khỏc, m bo tin nghi v an ton
cho hnh khỏch v hng húa.
Khụng cú hin tng t sit phanh khi bỏnh xe dch chuyn thng ng v
khi quay vũng.
H s ma sỏt gia mỏ phanh v trng phanh cao v n nh trong mi iu
kin s dng.
Cú kh nng thoỏt nhit tt.

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 7


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

é cú tin cy cao, m bo an ton chuyn ng trong mi trng hp, h
thng phanh ca ụtụ - mỏy kộo bao gi cng phi cú ti thiu ba loi phanh, l :
Phanh lm vic : Phanh ny l phanh chớnh, c s dng thng xuyờn
tt c mi ch chuyn ng, thng c in khin bng bn p nờn cũn gi l
phanh chõn.
Phanh d tr : Dựng phanh ụ tụ - mỏy kộo trong trng hp phanh chớnh
b hng.
Phanh dng : Cũn gi l phanh ph. Dựng gi ụ tụ - mỏy kộo ng yờn ti
ch khi dng xe hoc khi khụng lm vic. Phanh ny thng c iu khin bng
tay nờn gi l phanh tay.
Phanh chm dn : Trờn cỏc ụ tụ ti trng ln nh xe ti cú trng lng ton
b ln hn 12 tn, xe khỏch cú trng lng ton bụ ln hn 5 tn hoc xe lm vic
vựng i nỳi, thng xuyờn phi chuyn ng xung cỏc dc di, cũn phi cú
phanh th t l phanh chm dn. Phanh chm dn c dựng phanh liờn tc, gi
cho tc ụ tụ - mỏy kộo khụng tng quỏ gii hn cho phộp khi xung dc hoc l
gim dn tc ca ụ tụ - mỏy kộo trc khi dng hn.
Cỏc loi phanh dựng trờn cú th cú b phn chung v kim nghim chc
nng ca nhau. Nhng phi cú ớt nht l hai b iu khin v dn ng c lp.
2.1.3. Phõn loi :
Tựy theo cỏch b trớ c cu phanh bỏnh xe hoc trc ca h thng truyn
lc m chia ra :
Phanh bỏnh xe.
Phanh truyn lc.
Theo dng b phn tin hnh phanh, c cu phanh cũn chia ra :
Phanh trng - guc
Phanh a
Phanh di

Theo c im hỡnh thc dn ng, truyn ng phanh thỡ chia ra :
Phanh c khớ

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 8


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Phanh thy lc (phanh du)
Phanh khớ nộn (phanh hi)
Phanh in t
Phanh liờn hp (kt hp cỏc loi khỏc nhau)
2.2. CU TO CHUNG CA H THNG PHANH :
é thc hin nhim v ca mỡnh, h thng phanh phi cú hai phn kt cu
chớnh sau
C cu phanh : L b phn trc tip to ra lc cn. Trong quỏ trỡnh phanh
ng nng ca ụtụ mỏy kộo c bin thnh nhit nng c cu phanh ri tiờu tỏn
ra mụi trng bờn ngoi.
Dn ng phanh : é iu khin c cu phanh.
2.2.1. C cu phanh :
C cu phanh l b phn trc tip to ra lc cn v lm vic theo nguyờn lý
ma sỏt, kt cu ca c cu phanh bao gi cng cú hai phn chớnh l : Cỏc phn t
ma sỏt v c cu ộp.
Ngoi ra c cu phanh cũn cú mt s b phn khỏc nh : B phn iu chnh

khe h gia cỏc b mt ma sỏt, b phn x khớ i vi dn ng thy lc...
Phn t ma sỏt ca c cu phanh cú th cú dng : Trng - Guc, éa hay Di. Mi
dng cú mt c im riờng bit.
2.2.1.1. Loi trng - guc:
éõy l loi c cu phanh c s dng ph bin nht. Cu to gm :
Trng phanh : L mt trng quay hỡnh tr gn vi moay bỏnh xe.
Cỏc guc phanh : Trờn b mt gn cỏc tm ma sỏt (cũn gi l mỏ phanh)
C cu ộp : Khi phanh, c cu ộp do ngi lỏi iu khin thụng qua dn
ng, s ộp cỏc b mt ma sỏt ca guc phanh t cht vo mt trong ca trng
phanh, to ra lc ma sỏt phanh bỏnh xe li.

Cỏc s v ch tiờu ỏnh giỏ

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 9


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Hỡnh 2.1: Cỏc c cu phanh thụng dng v s lc tỏc dng
a. ẫp bng cam b . ẫp bng xylanh thy lc
c . Hai xylanh ộp, guc phanh mt bc t do
d .Hai xilanh ộp, guc phanh hai bc t do e .C cu phanh guc cng hoỏ
Cú rt nhiu s kt ni cỏc phn t ca c cu phanh. Cỏc s ny khỏc
nhau ch:

Dng v s lng c cu ộp
S bc t do ca cỏc guc phanh
éc im tỏc dng tng h gia guc vi trng, gia guc vi c cu ộp v
do vy khỏc nhau :
Hiu qu lm vic
éc im mi mũn cỏc b mt ma sỏt ca guc
Giỏ tr lc tỏc dng lờn cm trc ca bỏnh xe
Mc phc tp ca kt cu

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 10


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Hin nay, i vi h thng phanh lm vic, c s dng thụng dng nht l
cỏc s trờn hỡnh 2.1a v hỡnh 2.1b. Tc l s vi loi guc phanh mt bc t
do, quay quanh hai im c nh t cựng phớa v mt c cu ộp. Sau ú n cỏc s
trờn hỡnh 2 .1c v 2 .1d.
é ỏnh giỏ, so sỏnh cỏc s khỏc nhau, ngoi cỏc ch tiờu chung, ngi ta
s dng ba ch tiờu riờng c trng cho cht lng ca c cu phanh l : Tớnh thun
nghch (o chiu), tớnh cõn bng v h s hiu qu.
C cu phanh cú tớnh thun nghch l c cu phanh m giỏ tr mụmen phanh
do nú to ra khụng ph thuc vo chiu quay ca trng, tc l chiu chuyn ng
ca ụtụ mỏy kộo.

C cu phanh cú tớnh cõn bng tt l c cu phanh khi lm vic, cỏc lc t
guc phanh tỏc dng lờn trng phanh t cõn bng, khụng gõy ti trng ph tỏc dng
lờn cm trc bỏnh xe.
H s hiu qu l mt i lng bng t s gia mụmen phanh to ra v tớch
ca lc dn ng nhõn vi bỏn kớnh trng phanh. (hay cũn gi mt cỏch quy c l
mụmen ca lc dn ng)
S lc tỏc dng lờn guc phanh trờn hỡnh 2.1 l s biu din ó c
n gin húa nh cỏc gi thit sau :
Cỏc mỏ phanh c b trớ i xng vi ng kớnh ngang ca c cu
Hp lc ca cỏc lc phỏp tuyn (N) v ca cỏc lc ma sỏt (f N) t gia vũng cung
ca mỏ phanh trờn bỏn kớnh rt.
T s ta thy rng :
Lc ma sỏt tỏc dng lờn guc trc (tớnh theo chiu chuyn ng ca xe) cú
xu hng ph thờm vi lc dn ng ộp guc phanh vo trng phanh, nờn cỏc guc
ny gi l guc t sit.
éi vi cỏc guc sau, lc ma sỏt cú xu hng lm gim lc ộp, nờn cỏc guc
ny c gi l guc t tỏch. Hin tng t sit t tỏch ny l mt t im c
trng ca c cu phanh trng - guc.

Xột s hỡnh 2 .1a

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 11


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

C cu ộp bng c khớ, dng cam i xng.
Guc phanh mt bc t do, im quay ca guc cựng phớa.
Vỡ th dch chuyn ca cỏc guc luụn luụn bng nhau. V bi vy ỏp lc tỏc
dng lờn cỏc guc v mụmen phanh do chỳng to ra cú giỏ tr nh nhau :
N1 = N2 = N v Mp1 = Mp2 = Mp
Do hin tng t sit nờn khi N1 = N2 thỡ P1< P2, vỡ lc ma sỏt tỏc dng lờn guc
trc h tr cho lc ộp guc phanh vo trng phanh v h tr cho lc dn ng, cũn
lc ma sỏt tỏc dng lờn guc phớa sau cú xu hng lm gim lc ộp.
C cu phanh cú tớnh thun nghch.
C cu phanh cú tớnh cõn bng.
H s hiu qu : Khq = (Mp/(P1+P2).rt = 100%
Phm vi s dng : Thng c s dng vi dn ng khớ nộn nờn thớch hp cho
cỏc ụtụ ti v khỏch c trung bỡnh v ln.
Xột s hỡnh 2.1b.
C cu ộp bng xylanh thy lc.
Guc phanh mt bc t do, hai im quay c nh nm cựng phớa.
Lc dn ng ca hai guc bng nhau : P 1 = P2 = P. Tuy vy do hin tng
t sit nờn ỏp lc N1 > N2 v Mp1 > Mp2. Cng do N1 > N2 nờn ỏp sut trờn b mt
mỏ phanh ca guc trc ln hn guc sau, lm cho cỏc guc mũn khụng u. é
khc phc hin tng ú, mt s kt cu ụi khi ngi ta lm mỏ phanh ca guc
t sit di hn hoc dựng xylanh ộp cú ng kớnh lm vic khỏc nhau : Phớa trc
t sit cú ng kớnh nh hn.
C cu phanh cú tớnh thun nghch
C cu phanh khụng cú tớnh cõn bng.
H s hiu qu : C cu phanh dựng c cu ộp thy lc cú h s hiu qu l
Khq = 116%-122% khi cú cựng kớch thc chớnh v h s ma sỏt gia mỏ phanh v
trng phanh : f = 0,30-0,33.
Phm vi s dng : Thng s dng trờn cỏc ụtụ ti c nh v va hoc cỏc bỏnh sau

ca ụtụ du lch.

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 12


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Xột s hỡnh 2.1c.
é tng hiu qu phanh theo chiu tin ca xe, ngi ta dựng c cu phanh vi hai
xylanh lm vic riờng r.
C cu ộp cho hai xylanh thy lc
Guc phanh mt bc t do, hai im quay c nh nm hai phớa, sao cho khi
xe chy tin thỡ c hai guc u t sit.
C cu phanh khụng cú tớnh thun nghch, mụmen sinh ra theo chiu tin ln
hn chiu lựi.
C cu phanh cú tớnh cõn bng.
H s hiu qu : Trong trng hp ny hiu qu phanh cú th tng c
(1,6 -1,8) ln so vi cỏch b trớ bỡnh thng. Tuy nhiờn khi xe chy lựi hiu qu
phanh s thp.
Phm vi s dng : Thng c s dng cu trc cỏc ụtụ du lch v ti nh, kt
hp vi kiu bỡnh thng t cỏc bỏnh sau, cho phộp d nhng nhn c quan h
phõn phi lc phanh cn thit Ppt > Pps trong khi nhiu chi tit ca cỏc phanh trc
v sau cú cựng kớch thc.
é nhn c hiu qu phanh cao c khi chuyn ng tin v lựi, ngi ta dựng c

cu phanh loi bi nh trờn hỡnh 2.1d.
Xột s hỡnh 2 .1.d
C cu ộp gm hai xylanh lm vic tỏc dng ng thi lờn u trờn v di
ca cỏc guc phanh.
Guc phanh hai bc t do, khụng cú im quay c nh.
Vi kt cu nh vy c hai guc phanh u t sit dự cho trng phanh quay theo
chiu no. Tuy nhiờn nú cú nhc im l kt cu phc tp.
C cu phanh cú tớnh thun nghch.
C cu phanh cú tớnh cõn bng
Hiu qu phanh : Khq = (1,6 - 1,2) ln theo c hai chiu.
Ngoi bn c cu phanh ny, nõng cao hiu qu phanh cao hn na, ngi ta cũn
dựng cỏc c cu phanh t cng húa (hỡnh 2.1.e). Tc l cỏc c cu phanh m kt

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 13


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

cu ca nú cho phộp li dng lc ma sỏt gia mt mỏ phanh v trng phanh
cng húa, tng lc ộp v tng hiu qu phanh cho mỏ kia.
Cỏc c cu phanh t cng húa mc dự cú hiu qu phanh cao, h s hiu
qu cú th t n 360% so vi c cu phanh bỡnh thng dựng cam ộp. Nhng
mụmen phanh kộm n nh, kt cu phc tp, tớnh cõn bng kộm v lm vic
khụng ờm nờn ớt c s dng.

2.2.1.2. Loi a :
C cu phanh loi a thng c s dng trờn ụtụ du lch.
Phanh a cú cỏc loi : Kớn, h, mt a, nhiu a, loi v quay, a quay v vũng
ma sỏt quay.
éa cú th l a c, a cú x cỏc rónh thụng giú, a mt lp kim loi hay ghộp
hai kim loi khỏc nhau.
Phanh a cú mt lot cỏc u im so vi c cu phanh trng guc nh sau :
p sut phõn b u trờn b mt mỏ phanh, do ú mỏ phanh mũn u v ớt
phi iu chnh.
Bo dng n gin do khụng phi iu chnh khe h.
Phanh a cũn cú mt s nhc im hn ch s s dng ca nú l :
Nhy cm vi bi bn v khú lm kớn
p sut lm vic cao nờn cỏc mỏ phanh d b nt xc.
2.2.1.3. Loi di :
Loi phanh ny ch yu c s dng trờn mỏy kộo xớch. Vỡ nú dựng phi
hp vi ly hp chuyn hng to c mt kt ni rt n gin v gn.
Phanh di cú mt s loi, khỏc nhau phng phỏp ni u di phanh v do ú
khỏc nhau hiu qu phanh.
Phanh di n gin khụng t sit : Khi tỏc dng lc, c hai u di phanh
c rỳt lờn sit vo trng phanh. u im ca loi ny l phanh ờm du, hiu qu
phanh khụng ph thuc chiu quay. Nhc im l : hiu qu phanh khụng cao.

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 14


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Phanh di n gin t sit mt chiu : Nh cú mt c ni c nh nờn hiu
qu phanh theo chiu t sit cao hn chiu ngc li ti gn 6 ln. Tuy vy khi
phanh thng d b git, khụng ờm.
Phanh di loi kộp : L loi m bt k trng phanh quay theo chiu no thỡ
hiu qu phanh ca nú cng khụng i v luụn luụn cú mt nhỏnh t sit.
2.2.2. Dn ng phanh :
éi vi h thng phanh lm vic ca ụ tụ, ngi ta s dng ch yu hai loi
dn ng l : thy lc v khớ nộn.
Dn ng c khớ thng ch dựng cho phanh dng, vỡ : Hiu sut thp v khú
m bo phanh ng thi cỏc bỏnh xe.
Dn ng in ch dựng cho xe kộo moúc, nhng cng rt him. Trờn cỏc xe
v on xe ti trng ln v rt ln, s dng nhiu loi phanh liờn hp thy khớ.
2.2.2.1. Dn ng thy lc :
a. u, nhc im :
Dn ng phanh thy lc cú nhng u im l :
é nhy ln, thi gian chm tỏc dng nh.
Luụn luụn m bo phanh ng thi cỏc bỏnh xe vỡ ỏp sut trong
dũng dn ng ch bt u tng khi tt c mỏ phanh ó ộp vo trng phanh.
Hiu sut cao.
Kt cu n gin, kớch thc nh, giỏ thnh thp.
Cú kh nng s dng trờn nhiu loi xe khỏc nhau m ch cn thay i
c cu phanh.
Nhc im ca dn ng thy lc :
Yờu cu kớn khớt cao. Khi cú mt ch no b rũ r thỡ c dũng dn
ng khụng lm vic c.
Lc cn thit tỏc dng lờn bn p ln nờn thng s dng cỏc b
phn tr lc gim lc bn p, lm cho kt cu thờm phc tp.

S dao ng ỏp sut ca cht lng cú th lm cho cỏc ng ng b
rung ng v mụmen phanh khụng n nh
Hiu sut gim nhiu nhit thp v nht tng.

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 15


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

b. Cỏc loi s phõn dũng dn ng :
Theo hỡnh thc dn ng phanh thy lc cú th chia lm hai loi :
Truyn ng phanh mt dũng : Truyn ng phanh mt dũng c s
dng rng rói trờn mt s ụ tụ trc õy vỡ kt cu ca nú n gin.
Truyn ng phanh nhiu dũng : Dn ng h thng phanh lm vic
nhm mc ớch tng tin cy, cn phi cú ớt nht hai dũng dn ng c lp cú c
cu iu khin chung l bn p phanh. Trong trng hp mt dũng b hng thỡ cỏc
dũng cũn li vn phanh c ụ tụ - mỏy kộo vi mt hiu qu phanh no ú. Hin
nay ph bin nht l cỏc dn ng hai dũng vi s phõn dũng trờn hỡnh 2.2.

a)

d)

b)

c)

e)

Hỡnh 2.2 : Cỏc s phõn dũng dn ng phanh thu lc.
Mi s u cú cỏc u nhc im riờng. Vỡ vy, khi chn s phõn
dũng phi tớnh toỏn k da vo ba yu t chớnh :
Mc gim hiu qu phanh khi mt dũng b hng.
Mc bt i xng lc phanh cho phộp.
Mc phc tp ca dũng dn ng.
Thng s dng nht l s hỡnh (2.2a ) s phõn dũng theo yờu cu.
éõy l s n gin nht nhng hiu qu phanh s gim nhiu khi hng dũng
phanh cu trc.

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 16


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Khi dựng cỏc s hỡnh (2.2b, c v d )s phõn dũng chộo, s phõn 2
dũng cho cu trc, 1 dũng cho cu sau v s phõn dũng chộo cho cu sau 2
dũng cho cu trc thỡ hiu qu phanh gim ớt hn. Hiu qu phanh m bo khụng
thp hn 50% khi hng mt dũng no ú. Tuy vy khi dựng s hỡnh (2. 2b v d)

lc phanh s khụng i xng, lm gim tớnh n nh khi phanh nu mt trong hai
dũng b hng. éiu ny cn phi tớnh n khi thit k h thng lỏi (dựng cỏnh tay
ũn õm).
S hỡnh 2 .2e l s hon thin nht nhng cng phc tp nht.
c. Cỏc loi v s dn ng
Theo loi nng lng s dng, dn ng phanh thy lc cú th chia lm 3
loi :
Dn ng tỏc ng trc tip : C cu phanh c iu khin trc tip
ch bng lc tỏc dng ngi lỏi.
Dn ng tỏc ng giỏn tip : C cu phanh c dn ng mt phn
nh lc ngi lỏi, mt phn nh cỏc b tr lc lp song song vi bn p.
Dn ng dựng bm v cỏc b tớch nng : lc tỏc dng lờn c cu
phanh l ỏp lc ca cht lng cung cp t bm v cỏc b tớch nng thy lc.
Dn ng thy lc tỏc dng trc tip.
S v nguyờn lý lm vic : (hỡnh 2.3)

4

3

1

2

5

8
B

A

6
SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4
7

Trang 17


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Hỡnh 2. 3: Dn ng phanh thu lc tỏc ng trc tip.
1,8 - Xylanh bỏnh xe

3,4 - Piston trong xylanh chớnh

2,7 - éng ng dn du n xylanh bỏnh xe

5 - Bn p phanh 6 - Xylanh

chớnh
Nguyờn lý lm vic :
Khi ngi lỏi tỏc dng lờn bn p phanh 5, piston 4 trong xylanh chớnh 6 s
dch chuyn, ỏp sut trong khoang A tng lờn y piston 3 dch chuyn sang trỏi.
Do ú ỏp sut trong khoang B cng tng lờn theo. Cht lng b ộp ng thi theo
cỏc ng 2 v 7 i n cỏc xylanh bỏnh xe 1 v 8 thc hin quỏ trỡnh phanh.
Khi ngi lỏi nh bn p phanh 5 thỡ di tỏc dng ca cỏc lũ xo hi v, cỏc

piston trong xylanh ca bỏnh xe 1 v 8 s ộp du tr v xylanh chớnh 6, kt thỳc mt
ln phanh.
Dn ng tỏc ng giỏn tip.
Dn ng thy lc dựng bu tr lc chõn khụng.
B tr lc chõn khụng l b phn cho phộp li dng chõn khụng trong
ng np ca ng c to lc ph cho ngi lỏi. Vỡ vy, m bo hiu qu
tr lc, kớch thc ca cỏc b tr lc chõn khụng thng phi ln hn v ch thớch
hp vi cỏc xe cú ng c xng cao tc.

S v nguyờn lý lm vic ca b tr lc chõn khụng : (hỡnh 2.4)

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 18


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

9

10

12

11

1

8
Pc
5
Pbõ

A
6

B

2

3
4

7

Hỡnh 2. 4 : Dn ng phanh thu lc tr lc chõn khụng
1,2 - éng ng dn du phanh n xylanh bỏnh xe 3 - Xylanh chớnh
4 - éng np ng c 5 - Bn p 6 - Lc 7 - Van chõn khụng
8 - Cn y

9 - Van khụng khớ 10 - Vũng cao su ca c cu t l

11 - Mng ( hoc piston ) tr lc 12 - Bu tr lc chõn khụng
Nguyờn lý lm vic :
Bu tr lc chõn khụng 12 cú hai khoang A v B c phõn cỏch bi piston
11 (hoc mng). Van chõn khụng 7, lm nhim v : Ni thụng hai khoang A v B

khi nh phanh v ct ng thụng gia chỳng khi p phanh. Van khụng khớ 9, lm
nhim v : ct ng thụng ca khoang A vi khớ quyn khi nh phanh v m
ng thụng ca khoang A khi p phanh. Vũng cao su 10 l c cu t l : Lm
nhim v m bo s t l gia lc p v lc phanh.
Khoang B ca bu tr lc luụn luụn c ni vi ng np ng c 4 qua
van mt chiu, vỡ th thng xuyờn cú ỏp sut chõn khụng.
Khi nh phanh : van chõn khụng 7 m, do ú khoang A s thụng vi khoang B
qua van ny v cú cựng ỏp sut chõn khụng.
Khi phanh : ngi lỏi tỏc dng lờn bn p y cn 8 dch chuyn sang phi lm
van chõn khụng 7 úng li ct ng thụng hai khoang A v B, cũn van khụng khớ 9
m ra cho khụng khớ qua phn t lc 6 i vo khoang A. é chờnh lch ỏp sut gia
hai khoang A v B s to nờn mt ỏp lc tỏc dng lờn piston (mng) ca bu tr lc
v qua ú to nờn mt lc ph h tr cựng ngi lỏi tỏc dng lờn cỏc piston trong

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 19


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

xylanh chớnh 3, ộp du theo cỏc ng dn (dũng 1 v 2) i n cỏc xylanh bỏnh xe
thc hin quỏ trỡnh phanh. Khi lc tỏc dng lờn piston 11 tng thỡ bin dng ca vũng
cao su 10 cng tng theo lm cho piston hi dch v phớa trc so vi cn 8, lm cho
van khụng khớ 9 úng li, gi cho chờnh ỏp khụng i, tc l lc tr lc khụng
i. Mun tng lc phanh, ngi lỏi phi tip tc p mnh hn, cn 8 li dch

chuyn sang phi lm van khụng khớ 9 m ra cho khụng khớ i thờm vo khoang A.
é chờnh ỏp tng lờn, vũng cao su 10 bin dng nhiu hn lm piston hi dch v
phớa trc so vi cn 8, lm cho van khụng khớ 9 úng li m bo cho chờnh ỏp
hay lc tr lc khụng i v t l vi lc p. Khi lc phanh t cc i thỡ van
khụng khớ m ra hon ton v chờnh ỏp hay lc tr lc cng t giỏ tr cc i.
B tr lc chõn khụng cú hiu qu thp, nờn thng c s dng trờn cỏc ụ
tụ du lch v ti nh.
Dn ng thy lc tr lc khớ nộn.
B tr lc khớ nộn l b phn cho phộp li dng khớ nộn to lc ph,
thng c lp song song vi xylanh chớnh, tỏc dng lờn dn ng h tr cho
ngi lỏi. B tr lc phanh loi khớ cú hiu qu tr lc cao, nhy cao, to lc
phanh ln cho nờn c dựng nhiu ụ tụ ti.
S v nguyờn lý lm vic : (hỡnh 2.5)

9
6

5

7

10
8

1

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4
2

3
4

Trang 20


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Hỡnh 2.5 : Dn ng phanh thu lc tr lc khớ nộn
1 - Bn p 2 - éũn y
5 - Xylanh lc

3 - Cm van khớ nộn

6 - Xylanh chớnh

4 - Bỡnh cha khớ nộn

7 - éng ng dn du n xylanh bỏnh xe

8 - Xylanh bỏnh xe 9 - éng ng dn du n xylanh bỏnh xe 10 - Xylanh bỏnh
xe
Nguyờn lý lm vic :
B tr lc gm cm van khớ nộn 3 ni vi bỡnh cha khớ nộn 4 v xylanh lc
5. Trong cm van 3 cú cỏc b phn sau :
C cu t l : m bo s t l gia lc p v lc phanh.
Van np : cho khớ nộn t bỡnh cha i vo khi p phanh.

Van x : cho khớ nộn trong dũng dn ng thoỏt ra ngoi khớ quyn khi nh
phanh.
Khi tỏc dng lờn bn p 1, qua ũn 2, lc s truyn ng thi lờn cỏc cn
ca xylanh chớnh 6 v ca cm van 3. Van 3 dch chuyn : M ng ni khoang A
ca xylanh lc vi bỡnh cha khớ nộn 4. Khớ nộn t bỡnh cha 4 s i vo khoang A
tỏc dng lờn piston ca xylanh tr lc, h tr cho ngi lỏi ộp cỏc piston trong
xylanh chớnh 6 dch chuyn a du n cỏc xylanh bỏnh xe. Khi i vo khoang A,
khớ nộn ng thi i vo khoang phớa sau piston ca van 3, ộp lũ xo li, lm van
dch chuyn lựi sang trỏi. Khi lc khớ nộn cõn bng vi lc lũ xo thỡ van dng li

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 21


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

v trớ cõn bng mi, ng thi úng luụn ng khớ nộn t bỡnh cha n khoang A
duy trớ mt ỏp sut khụng i trong h thng, tng ng vi lc tỏc dng v dch
chuyn ca bn p. Nu mun tng ỏp sut lờn na thỡ phi tng lc p y
van sang phi, m ng cho khớ nộn tip tc i vo. Nh vy cm van 3 m bo
c s t l gia lc tỏc dng, chuyn v ca bn p v lc phanh.
Dn ng thy lc tr lc dựng bm v cỏc b tớch nng.
Bm thy lc : L ngun cung cp cht lng cao ỏp cho dn ng. Trong dn
ng phanh ch dựng loi bm th tớch, nh : bỏnh rng, cỏnh gt, piston hng
trc. Bm thy lc cho tng ỏp sut lm vic, cho phộp tng nhy, gim kớch

thc v khi lng ca h thng. Nhng ng thi, yờu cu v lm kớn v cht
lng ng ng cng cao hn.
B tớch nng thy lc : é m bo ỏp sut lm vic cn thit ca h thng
trong trng hp lu lng tng nhanh ch phanh ngt, bờn cnh bm thy lc
cn phi cú cỏc b tớch nng cú nhim v : tớch tr nng lng khi h thng khụng
lm vic v gii phúng nú cung cp cht lng cao ỏp cho h thng khi cn thit.

2

4

3
1
S v nguyờn lý lm vic (hỡnh 2 - 6)
6

5

7

9
8

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4
11

10

Trang 22


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

Hỡnh 2 - 6 : Dn ng phanh thy lc dựng bm v cỏc tớch nng.
1 - Bn p. 2 - Xylanh chớnh 3 - Van phanh.

4 - Van phanh.

5 - Xylanh bỏnh xe.

7 - B tớch nng. 8 - B iu

6 - Xylanh bỏnh xe.

chnh t ng kiu ỏp sut rle.

9 - B tớch nng. 10 Van an ton. 11 - Bm.

Nguyờn lý lm vic :
Trờn cỏc ụ tụ ti trng cc ln thng s dng dn ng thy lc vi bm
v cỏc b tớch nng 3 v 4 l hai khoang ca van phanh c iu khin t xa nh
dn ng thy lc hai dũng vi xylanh chớnh 2. Khi tỏc dng lờn bn p 1, du tỏc
dng lờn cỏc van 3 v 4, m ng cho cht lng t cỏc b tớch nng 7 v 9, i n
cỏc xylanh bỏnh xe 5 v 6. Lc p cng ln, ỏp sut trong cỏc xylanh 5 v 6 cng
cao. B iu chnh t ng ỏp sut kiu rle 8 dựng gim ti cho bm 11 khi ỏp
sut trong cỏc bỡnh tớch nng 7 v 9 ó t giỏ tr gii hn trờn, van an ton 10 cú

tỏc dng bo v cho h thng khi b quỏ ti.

2.2.2.2. Dn ng khớ nộn :
a. u nhc im :
u im :

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 23


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

éiu khin nh nhng, lc iu khin nh.
Lm vic tin cy hn dn ng thy lc (khi cú rũ r nh, h thng vn cú
th lm vic c, tuy hiu qu phanh gim).
D phi hp vi cỏc dn ng v c cu s dng khớ nộn khỏc nhau, nh :
phanh r moúc, úng m ca xe, h thng treo khớ nộn,....
D c khớ húa, t ng húa quỏ trỡnh iu khin dn ng.
Nhc im :
é nhy thp thi gian chm tỏc dng ln
Do b hn ch bi iu kin rũ r, ỏp sut lm vic ca khớ nộn thp hn ca
cht lng trong dn ng thy lc ti (10-15) ln. Nờn kớch thc v khi lng ca
dn ng ln.
S lng cỏc cm v chi tit nhiu.
Kt cu phc tp v giỏ thnh cao hn.

b. S dn ng chớnh :
Dn ng phanh trờn ụtụ n.
S v nguyờn lý lm vic :(Hỡnh 2.7).

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 24


ọử aùn tọỳt nghióỷp

KHAO SAẽT H THNG PHANH XE KIA K3000s

6

5

4

3 2 1
10

9

7
8

Hỡnh.2.7: S dn ng ụtụ n khụng kộo moúc

1 - Mỏy nộn khớ

2 - Van an ton

3- B iu chnh ỏp sut

4 - B lng lc v tỏch m

5 - Van bo v kộp

6,10 - Cỏc bỡnh cha khớ nộn

7,9 - Cỏc bu phanh xe kộo

8 - Tng van phõn phi

Nguyờn lý lm vic :
Khụng khớ nộn dc nộn t mỏy nộn 1 qua b iu chnh ỏp sut 3, b lng lc
v tỏch m 4 v van bo v kộp 5 vo cỏc bỡnh cha 6 v 10. Van an ton 2 cú
nhim v bo v h thng khi b iu iu chnh ỏp sut 3 cú s c. Cỏc b phn
núi trờn hp thnh phn cung cp (phn ngun) ca dn ng.
T bỡnh cha khụng khớ nộn i n cỏc khoang ca van phõn phi 8. trng
thỏi nh phanh, van 8 úng ng khụng khớ nộn t bỡnh cha n cỏc bu phanh
v m thụng cỏc bu phanh vi khớ quyn.
Khi phanh : Ngi lỏi tỏc dng lờn bn p, van 8 lm vic : Ct ng thụng cỏc
bu phanh vi khớ quyn v m ng cho khớ nộn i n cỏc bu phanh 7 v 9, tỏc
dng lờn c cu ộp, ộp cỏc guc phanh ra t sỏt trng phanh, phanh cỏc bỏnh lỏi xe li.
Khi nh phanh : Cỏc chi tit tr v trng thỏi ban u di tỏc dng ca cỏc lũ
xo hi v.

SVTH : L ờ V nh Phỳ

Lp : 24C4

Trang 25