01 chon giong VN va CT dua tren nguon BDTH TLBG

Khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

Ch n gi ng v t nuôi và CT d a trên ngu n BDTH

CH N GI NG V T NUÔI VÀ CÂY TR NG D A TRÊN NGU N BI N D T

H P

(TÀI LI U BÀI GI NG)

Giáo viên: NGUY N QUANG ANH
ây là tài li u tóm l c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng Ch n gi ng v t nuôi và cây tr ng d a trên ngu n bi n d t
có th n m
h p thu c khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh) t i website Hocmai.vn.
v ng ki n th c ph n Ch n gi ng v t nuôi và cây tr ng d a trên ngu n bi n d t h p B n c n k t h p xem tài li u
cùng v i bài gi ng này.

I. Khái quát ph ng pháp ch n gi ng v t nuôi và cây tr ng
Vi t Nam ch y u là s n xu t nông nghi p nên t xa x a ông cha ta đư r t chú tr ng t i vi c ch n gi ng
v t nuôi và cây tr ng vì có đ c gi ng t t, phù h p v i đi u ki n t nhiên và canh tác s làm gi m m c
chi phí s n xu t giúp t o đ c n ng su t cao, n đ nh. Hi n nay ngoài vi c d a vào kinh nghi m dân gian,
ng i ta còn ng d ng di truy n h c trong đ t o ra ngu n bi n d t h p b ng các ph ng pháp lai và gây
đ t bi n đ t o ngu n nguyên li u cho ch n gi ng.
Tính bi n d là c s đ t o ra các gi ng v t nuôi, cây tr ng.
Gi i thi u v ngu n gen t nhiênvà ngu n gen nhân t o
Ngu n gen t nhiên: Các v t li u ban đ u t thiên nhiên đ c con ng i s u t p v m t gi ng v t nuôi
hay cây tr ng nào đó  ngu n gen t nhiên (ch a ch u tác đ ng lai t o và gây đ t bi n c a con ng i)
Các gi ng đ a ph ng có t h p nhi u gen thích nghi t t v i đi u ki n môi tr ng n i chúng s ng.
Ví d :

+ Ngu n gen nhân t o: Là các k t qu lai gi ng hay gây đ t bi n c a m t t ch c nghiên c u gi ng cây

tr ng v t nuôi. ây là ngu n nguyên li u cho ch n gi ng, đ c c t gi và b o qu n trong ngân hàng gen
“Ngân hàng gen ”:
+
các c s gi ng có th trao đ i
+ Ti t ki m công s c, tài chính cho thu th p và t o v t li u kh i đ u.
Bi n d t h p: là nh ng bi n d do s t h p l i các tính tr ng đư có b m .
Bi n d t h p đ c t o ra do:
+ Quá trình phát sinh giao t
+ T ng tác gen
+ Quá trình th tinh

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

Ch n gi ng v t nuôi và CT d a trên ngu n BDTH

Lai là ph ng pháp c b n đ t o ra bi n d t h p do lai có m t s l ng l n các ki u gen khác nhau th
hi n qua vô s ki u hình, là ngu n nguyên li u cho ch n gi ng v t nuôi và cây tr ng.
II. T o gi ng thu n ch ng d a trên ngu n bi n d t h p
Ví d
ngô: 2n = 20  n = 10, ngô đ c và ngô cái đ u t o 210 lo i giao t . S t h p giao t sinh ra là
210.210 = 220.

S đ :

Cách ti n hành:
+ T th ph n và giao ph i g n đ t o ra các dòng thu n ch ng.
+ Cho lai gi ng và ch n ra các t h p gen mong mu n
Chú ý: N u 2 loài đem lai có h hàng càng g n nhau thì t c đ đ ng h p t càng nhanh. Ngoài ra m c đ
đ ng h p t còn ph thu c vào s th h n i ph i.
a. C ch : Các gen n m trên các NST khác nhau s phân li đ c l p t o t h p gen m i.
b. Quy trình:
+ ch n các dòng thu n ch ng
+ Lai gi ng
+ Ch n các t h p gen mong mu n
+ Cho t th ph n ho c giao ph i c n huy t đ t o dòng thu n ch ng
+ Nhân gi ng dòng thu n ch ng.
c. Ví d minh h a:

III. T o gi ng lai có u th lai cao
1. Khái ni m: u th lai là hi n t ng con lai h n b m v n ng su t, ph m ch t, s c
ch ng ch u, kh n ng sinh tr ng và phát tri n,…
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

Ch n gi ng v t nuôi và CT d a trên ngu n BDTH

2. C s di truy n c a u th lai: Ch y u d a trên gi thuy t siêu tr i:
P:
AA BBCC
x
aabbcc
F1:
AaBbCc
v t tr i so v i P
Khi tr ng thái d h p v nhi u c p gen, con lai có đ c ki u hình v t tr i nhi u m t so v i b m
tr ng thái đ ng h p.
S tác đ ng gi a hai gen khác nhau v ch c ph n c a cùng m t lôcut
hi u qu b tr m r ng ph m vi
bi u hi n c a tính tr ng.
3. Ph ng pháp t o u th lai
- B c 1: T o ra các dòng thu n ch ng khác nhau.
- B c 2: Lai các dòng thu n ch ng đ tìm t h p lai có u th lai cao nh t.
Có th s d ng các ph ng pháp sau:
+ Lai khác dòng đ n
A x B C
+ Lai khác dòng kép
A x B C
E x F
G
Sau đó cho C x G
H
+ Lai thu n ngh ch
u th lai bi u hi n cao nh t F1, sau đó gi m d n qua các th h vì t l d h p t gi m còn t l đ ng
h p t ng lên, trong đó các gen l n có h i đ c bi u hi n.

u nh c đi m c a u th lai.
* u đi m: Cây lai có n ng su t cao, đ c s d ng vào m c đích kinh t .
* Nh c đi m: t n nhi u công s c, t n kém.
4. M t vài thành t u ng d ng u th lai trong s n xu t nông nghi p Vi t Nam: (HS t nghiên c u
SGK)
Giáo viên : NGUY N QUANG ANH
Ngu n :

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Hocmai.vn

- Trang | 3 -