02 HT lamac va HT dacuyn TLBG

Khoá h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

H c thuy t Lamac và h c thuy t acuyn

H C THUY T LAMAC VÀ H C THUY T ACUYN
(TÀI LI U BÀI GI NG)

Giáo viên: NGUY N QUANG ANH
ây là tài li u tóm l c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng H c thuy t Lamac và h c thuy t acuyn thu c khóa h c
LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh) t i website Hocmai.vn.
có th n m v ng ki n th c ph n
H c thuy t Lamac và h c thuy t acuyn, B n c n k t h p xem tài li u cùng v i bài gi ng này.

I. H c thuy t Lamac
Lamac là ng i đ u tiên đ a ra quan đi m v ti n hóa. Theo ông, sinh gi i ngày nay đ c hình
thành nh quá trình ti n hóa.
Ti n hóa là s phát tri n có tính k th a c a l ch s . Nâng cao d n trình đ t ch c t đ n gi n đ n
ph c t p là d u hi u c a ti n hóa.
Lamac cho r ng nh ng bi n đ i trên c th do tác d ng c a ngo i c nh ho c do t p quán ho t đ ng
c a đ ng v t đ u đ c di truy n và tích l y qua các th h , đ a đ n s hình thành loài m i.
Khi gi i thích các đ c đi m h p lý trên c th sinh v t, Lamac cho r ng ngo i c nh thay đ i ch m
ch p nên sinh v t có kh n ng thích nghi k p th i và trong l ch s không có loài nào b đào th i. Lamac
quan ni m: Sinh v t có kh n ng ph n ng phù h p v i s thay đ i đi u ki n môi tr ng và m i cá th
trong loài đ u nh t lo t ph n ng theo cách gi ng nhau tr c đi u ki n ngo i c nh m i và không có loài
nào b đào th i.
Quá trình hình thành loài trong quá trình ti n hoá theo quan đi m c a Lamac?
Loài m i đ c hình thành t t qua nhi u d ng trung gian, t ng ng v i s thay đ i c a ngo i c nh.
Lamac đã gi i thích s hình thành loài H u cao c t loài H u c ng n nh th nào?
Khi d i th p không còn lá cây (môi tr ng s ng thay đ i), các con H u đ u ph i ch đ ng v n
c lên đ l y đ c các lá trên cao (thay đ i t p quán ho t đ ng c a c ) c H u dài d n và đ c di
truy n cho đ i sau

qua nhi u th h loài H u c ng n thành loài H u c dài.
H n ch c a Lamac
+ Do h n ch c a trình đ khoa h c đ ng th i , Lamac phân bi t bi n d di truy n v i bi n d
không di truy n. Lamac cho r ng th ng bi n di truy n đ c
+ Lamac ch a thành công trong vi c gi i thích các đ c đi m h p lí trên c th sinh v t. Ông cho
r ng ngo i c nh thay đ i ch m ch p nên sinh v t có kh n ng thích nghi k p th i và trong l ch s không có
loài nào b đào th i. i u này không đúng v i các tài li u c sinh v t h c: S l ng loài ngày nay trên trái
đ t ít h n nhi u so v i s l ng loài đã b đào th i. M t khác các b ng ch ng hóa th ch đã cho chúng ta
th y có r t nhi u các sinh v t đã b đào th i do không thích nghi v i đi u ki n môi tr ng.
+Lamac quan ni m sinh v t v n có kh n ng ph n ng phù h p v i s thay đ i đi u ki n môi
tr ng và m i cá th trong loài đ u nh t lo t ph n ng theo cách gi ng nhau tr c đi u ki n ngo i c nh
m i. i u này c ng không phù h p v i quan ni m ngày nay v bi n d trong qu n th .
II. H c thuy t c a acuyn
acuyn là ng i đ a ra h c thuy t v ti n hóa t ng đ i hoàn ch nh. Nh ng đóng góp c a ông có ý ngh a
r t l n v i di truy n h c hi n đ i.
1. Bi n d cá th

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Khoá h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

H c thuy t Lamac và h c thuy t acuyn

Bi n d cá th là nh ng sai khác gi a các cá th cùng loài xu t hi n trong quá trình sinh s n, mang
tính ch t b m sinh và không có h ng xác đ nh (vô h ng). Bi n d cá th là ngu n nguyên li u ch y u
c a quá trình ti n hóa.
Bi n d cá th có 2 h ng:
+ Có l i cho sinh v t: Nh ng đ c tính giúp cho kh n ng sinh s n, s ng sót t t h n
+ Có h i cho sinh v t: Nh ng đ c tính giúp cho kh n ng sinh s n, s ng sót kém h n
D i tác d ng c a ch n l c t nhiên, nh ng bi n d có l i s s ng sót, sinh s n u th , con cháu
ngày càng đông  ti m n ng sinh s n ngày c ng l n. Nh ng bi n d có l i đ c di truy n cho th h sau.
Trong qu n th còn l i nh ng cá th thích nghi v i môi tr ng.
2. Nguyên nhân, c ch và k t qu c a quá trình ti n hóa
Ch n l c t nhiên: Phân hóa kh n ng s ng sót và kh n ng sinh s n c a các cá th trong qu n th .
Nguyên nhân ti n hoá: Ch n l c t nhiên thông qua các đ c tính bi n d và di truy n c a sinh v t.
C ch ti n hoá: S tích lu các bi n d có l i, đào th i các bi n d có h i d i tác đ ng c a ch n l c t
nhiên.
Hình thành các đ c đi m thích nghi: Là s tích l y nh ng bi n d có l i d i tác d ng c a ch n l c t
nhiên: CLTN đã đào th i các d ng kém thích nghi, b o t n nh ng d ng thích nghi v i hoàn c nh s ng.
Quá trình hình thành loài: Loài m i đ c hình thành d i tác đ ng c a CLTN theo con đ ng phân li tính
tr ng.
T n t i trong h c thuy t ti n hoá theo quan đi m c a Lamac và acuyn
+ Ch a phân bi t đ c bi n d di truy n v i bi n d không di truy n.
+ Ch a hi u rõ nguyên nhân phát sinh bi n d và c ch di truy n các bi n d .
+ Ch a hi u rõ c ch , tác d ng c a ngo i c nh và c a ch n l c t nhiên.
+ Ch a th y đ c vai trò c a s cách li đ i v i vi c hình thành loài.
3. Ch n l c nhân t o
Trong m t qu n th v t nuôi hay cây tr ng luôn luôn xu t hi n nhi u bi n d . Nh ng cá th mang
bi n d có l i cho con ng i s đ c u tiên gi l i đ nhân gi ng. Nh ng cá th mang bi n d b t l i cho
con ng i s b lo i b , h n ch sinh s n. ó là quá trình ch n l c nhân t o, bao g m 2 m t song song
v a đào th i nh ng bi n d b t l i, v a tích l y nh ng bi n d có l i phù h p v i m c tiêu s n xu t c a
con ng i. Ch n l c nhân t o à nhân t chính qui đ nh chi u h ng và t c đ bi n đ i c a các gi ng v t
nuôi cây tr ng. Nó gi i thích vì sao m i gi ng v t nuôi hay cây tr ng đ u thích nghi cao đ v i m t nhu

c u xác đ nh c a con ng i.
Trong m i loài v t nuôi hay cây tr ng, s ch n l c có th đ c ti n hành theo nh ng h ng khác
nhau. Trong m i h ng, con ng i đi sâu khai thác m t đ c đi m có l i sinh t, gi l i nh ng d ng t t
n i b t, lo i b nh ng d ng trung gian không đáng chú ý. K t qu là t m t d ng ban đ u đã d n d n phát
sinh nhi u d ng khác nhau rõ r t và khác xa d ng t tiên. ó là quá trình phân li tính tr ng gi i thích s
hình thành nhi u gi ng v t nuôi, cây tr ng trong m i loài, xu t phát t 1 ho c m t vài d ng t tiên hoang
d i.
III. Luy n t p m t s câu h i tr c nghi m
Câu 1. Các loài sâu n lá th ng có màu xanh l c l n v i màu xanh c a lá, nh đó mà khó b chim n sâu
phát hi n và tiêu di t. Theo acuyn, đ c đi m thích nghi này đ c hình thành do
A. nh h ng tr c ti p c a th c n là lá cây có màu xanh làm bi n đ i màu s c c th sâu.
B. ch n l c t nhiên tích lu các đ t bi n màu xanh l c xu t hi n ng u nhiên trong qu n th sâu.
C. khi chuy n sang n lá, sâu t bi n đ i màu c th đ thích nghi v i môi tr ng.
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Khoá h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

H c thuy t Lamac và h c thuy t acuyn

D. ch n l c t nhiên tích lu các bi n d cá th màu xanh l c qua nhi u th h .
Câu 2. Theo acuyn, nhân t ch n l c đ t bi n không cánh sâu b t i qu n đ o Mađer là
A. th ng xuyên không có gió.
B. th ng xuyên có gió m nh.

C. th ng xuyên có gió y u.
D. th ng xuyên có m a to.
Câu 3. T n t i chính trong h c thuy t acuyn là
A. ch a gi i thích thành công c ch hình thành các đ c đi m thích nghi.
B. ch a hi u rõ nguyên nhân phát sinh các bi n d và c ch di truy n các bi n d .
C. ch a đi sâu vào c ch quá trình hình thành các loài m i.
D. đánh giá ch a đ y đ vai trò c a ch n l c trong quá trình ti n hoá.
Câu 4. óng góp quan tr ng nh t c a h c thuy t acuyn là
A. gi i thích đ c s hình thành loài m i.
B. đ xu t khái ni m bi n d cá th , nêu lên tính vô h ng c a lo i bi n d này.
C. gi i thích thành công s h p lí t ng đ i c a các đ c đi m thích nghi.
D. phát hi n vai trò sáng t o c a chon loc t nhiên va chon loc nhân tao.
Câu 5. Quan ni m nào sau đây là c a acuyn?
A. Loài m i đ c hình thành t t qua nhi u d ng trung gian, d i tác d ng c a chon loc t nhiên theo
con đ ng phân li tính tr ng.
B. Các cá th cùng loài ph n ng gi ng nhau tr c s thay đ i ch m ch p c a ngo i c nh, không có
loài nào b đào th i.
C. Hình thành loài m i là quá trình c i bi n thành ph n ki u gen c a qu n th g c theo h ng thích
nghi.
D. T t c đ u đúng.
Câu 6. Theo quan ni m c a acuyn, ch n l c t nhiên tác đ ng thông qua đ c tính bi n d và di truy n là
nhân t chính trong quá trình hình thành
A. các đ c đi m thích nghi trên c th sinh v t và s hình thành loài m i.
B. các gi ng v t nuôi và cây tr ng n ng suât cao.
C. nhi u gi ng, th m i trong ph m vi m t loài.
D. nh ng bi n d cá th .
Câu 7. S thích nghi c a m t cá th theo h c thuy t acuyn đ c đo b ng
A. s l ng con cháu c a cá th đó s ng sót đ sinh s n.
B. s l ng b n tình đ c cá th đó h p d n.
C. s c kho c a cá th đó.

D. m c đ s ng lâu c a cá th đó.
Câu 8. Gi i thích m i quan h gi a các loài, acuyn cho r ng các loài
A. là k t qu c a quá trình ti n hoá t r t nhi u ngu n g c khác nhau.
B. là k t qu c a quá trình ti n hoá t m t ngu n g c chung.
C. đ c bi n đ i theo h ng ngày càng hoàn thi n nh ng có ngu n g c khác nhau.
D. đ u đ c sinh ra cùng m t th i đi m và đ u ch u s chi ph i c a ch n l c t nhiên.
Câu 9. Theo hoc thuyêt acuyn, nguyên nhân chu yêu cua qua trinh tiên hoa la
A. ngo i c nh thay đ i ch m ch p theo không gian va th i gian.
B. ch n l c t nhiên tác đông thông qua đ c tinh biên di va di truyên cua sinh vât.
C. s thay đôi tâp quan hoat đông cua đông vât.
D. s cung cô ngâu nhiên cac đôt biên trung tinh.
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 3 -


Khoá h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

H c thuy t Lamac và h c thuy t acuyn

Câu 10. Phát bi u nào d i đây không ph i là n i dung c a quá trình ch n loc nhân t o (CLNT) trong
h c thuy t ti n hoá c a acuyn?
A. CLNT là m t quá trình đào th i nh ng bi n d có h i, tích lu nh ng bi n d có l i phù h p v i m c
tiêu s n xu t c a con ng i.
B. CLNT là nhân t chính quy đ nh chi u h ng và t c đ bi n đ i c a các gi ng v t nuôi và cây
tr ng.

C. CLNT là nhân t quy đ nh chi u h ng bi n đ i nh ng ch n l c t nhiên m i là nhân t quy t đ nh
t c đ bi n đ i c a gi ng v t nuôi và cây tr ng.
D. Trong m i loài v t nuôi hay cây tr ng, s ch n l c có th đ c ti n hành theo nhi u h ng khác
nhau d n t i s phân li tính tr ng.
Giáo viên : Nguy n Quang Anh
Ngu n :

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Hocmai.vn

- Trang | 4 -