Bai 13 dap an phuong phap giai bai tap este lipit TB v1

Khóa h c luy n thi Qu c gia PEN-C: Môn Hóa h c (Th y V Kh c Ng c)

PH

NG PHÁP GI I CÁC BÀI TOÁN

PP gi i các bài toán đ c tr ng v Este-Lipit

C TR NG V ESTE - LIPIT

( ÁP ÁN BÀI T P T LUY N)
(Tài li u dùng chung cho các bài gi ng s : 15, 16, 17 thu c chuyên đ này)

Giáo viên: V KH C NG C
Các bài t p trong tài li u này đ c biên so n kèm theo bài gi ng “Ph ng pháp gi i các bài toán đ c tr ng v este
– lipit (Ph n 1 + Ph n 2 + Ph n 3)” thu c Khóa h c luy n thi Qu c gia PEN-C: Môn Hóa h c (Th y V Kh c
Ng c) t i website Hocmai.vn đ giúp các B n ki m tra, c ng c l i các ki n th c đ c giáo viên truy n đ t trong
bài gi ng t ng ng.
s d ng hi u qu , B n c n h c tr c bài gi ng “Ph ng pháp gi i các bài toán đ c tr ng
v este – lipit (Ph n 1 + Ph n 2 + Ph n 3)” sau đó làm đ y đ các bài t p trong tài li u này.

BÀI T P ậ M C
D
D ng 1: Bài t p v ph n ng đ t cháy este ậ lipit
1. A
2. B
3. A
4. A
5. C
6. C
7. A

8. B
9. A
10. A
11. C
12. C
13. D
Câu 3:
Este no, đ n ch c (m ch h )  CnH2nO2 .
Ph n ng cháy: CnH2nO2 + (3n − 2)/2O2  nCO2 + nH2O.
nCO2 = nO2  (3n − 2)/2 = n  n = 2  Este là C2H4O2 hay HCOOCH3 (metyl fomiat).
ây là m t d ng bài t p thông th ng khá ph bi n và không khó.
Câu 5:
Áp d ng LBTKL => m O2= m CO2 + m H2O – m este = 8,32 g
 n O (este ) = n O ( CO2) + n O (H2O) – n O (O2) = 0,26 mol
 Mà n H2O = n CO2 = 0,26 mol => este no đ n ch c
 Ta có trong este : n C : n H: n O = 0,26 : 0,52:0,26 = 1:2:1 => C
Câu 6 :
0,1 mol este
0,45 mol CO2 => n C trung bình = 4,5
C
Câu 7:
Phơn tích đ bài:
- Tr c khi xác đ nh s đ ng phân, ph i xác đ nh đ c CTPT và c u t o c a X.
- T t c các s li u c a bài toán đ u đ c cho d ng kh i l ng  liên t ng t i vi c s d ng ph ng
pháp b o toàn kh i l ng đ gi i.
- N u b o toàn v kh i l ng, ta s có s li u v O2  liên t ng t i vi c s d ng ph ng pháp b o toàn
nguyên t oxi.
Ph ng pháp thông th ng:
Ta d có: nCO2 = n H2O = 0,005 mol  este no, đ n ch c, m ch h .
S đ hóa ph n ng: X + O2  CO2 + H2 O

B o toàn kh i l ng cho ph n ng, ta có:
mX + mO2 = mCO2 + mH2O  mO2 = 0,22 + 0,09 - 0,11 = 0,2 gam hay 0,00625 mol
B o toàn nguyên t Oxi cho ph n ng, ta có:
mO (X) + mO (O2 ) = mO (CO2 ) + mO (H2O)  mO (X) = 0,005  2 + 0,005 - 0,00625  2 = 0,0025 mol
n O (X)

0,005
= 4  C 4 H 8 O2
2
0,00125
N u c u t o c a este là RCOOR’ thì ta d có R + R = 3 = 0 + 3 (n- và iso-) = 1 + 2 = 2 + 1.
Nh v y, X có 4 đ ng phân.
Ph ng pháp kinh nghi m:
 nX =

= 0,00125 mol  sè C =

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Khóa h c luy n thi Qu c gia PEN-C: Môn Hóa h c (Th y V Kh c Ng c)

PP gi i các bài toán đ c tr ng v Este-Lipit

Không th c hi n ph n gi i bài t p đ tìm CTPT, b i n u đã làm nhi u bài t p v axit/este thì ta có th d
dàng nh n th y “m i liên h ” gi a 0,11 gam và 88 gam/mol, s mol CO2 và H2O b ng nhau c ng có th d
dàng nh m đ c đ xác nh n l i.
Do đó, d có CTPT c a este là C4H8O2 và s đ ng phân là 4.
Câu 8 :
G i s mol c a X (có d ng CnH2nO2) là x thì nO2 = (3n-2)x.
T ng s mol khí trong h n h p ban đ u =n1= x + (3n-2)x= (3n-1)x mol.
T ng s mol khí sau khi đ t cháy = n2=n CO2 + n H2O + n O2 d = nx+nx+ (3n-2)x/2.
Do cùng đi u ki n => n1/n2 = p1/p2
=> (3n-1)/[(7n-2)/2] = 0,8/0,95 => n = 3 => C3H6O2
Câu 9 :
goi ct trung bình c a 3 este trên là CxH6O2
nCxH6O2=1/3nH2O=0.04mol=>x=3,25
g i s mol vinylaxetat là a,2este còn l i là b
ta có h : 4a+3b=3,25(a+b)và 86a+74y=3.08
suy ra a=0.01=>%=25%
câu 10:
T d ki n đ bài => este đ n ch c => n O trong este = 0,1*2 = 0,2
 n O ( este) = n O ( CO2) + n O (H2O) – n O (O2)=> n O(H2O) = a = 0,3 mol
Câu 11:
Xét 2 TH :
TH1 : este t o b i axit và ancol no đ n ch c => n CO2 = n H2O = a => 44a +18a = 23 => a ≈ 0,37 => C
= 3,7 => lo i
TH2 : este không no . Xét trong c 4 đáp án ch có C là th a mãn => C
Câu 13:
Khai thác d ki n 1:
Este c a r u metylic  lo i đáp án A.
Khai thác d ki n 2:
2,64
Ta d dàng có n CO2 =

= 0,06 mol v¯ n N2 = 0,01 mol
 n C : n N = 0,06 : 0,02 = 3 : 1
44
B qua các d ki n khác, ta th y ch duy nh t đáp án D th a mãn đi u ki n này.
BÀI T P ậ M C
TRUNG BÌNH / KHÓ
D ng 2: H ng s cân b ng c a ph n ng este hóa và th y phân este
1. D
Câu 1: G i x la Cm c a ancol (x<1)
Ancol + axit => este +H2O
Bđ 1...........2.........0.........0
p/ x.........x.........x.........x
CB 1-x......2-x......x.........x
Ta có: Kc=4=x^2/[(1-x)(2-x)] =>x=0,845 hoac x=3.15(loai)
V y x=0,845=84,5% =>D
D ng 3: Bài toán liên quan t i ph n ng th y phân và xà phòng hóa
1. C
2. B
3. D
4. C
5. C
6. C
7. D
11. D
12. A
13. A
14. D
15. B
16. D
17. D

21. C
22. D
23. A
24. C
25. B
26. B
27. A
31. C
32. A
33. B
34. A
35. B

8. A
18. D
28. D

9. A
19. B
29. A

10. A
20. B
30. A

Câu 4:
Cô c n thì este bay h i r i.còn NaOH d và mu i c a Na.
CH3-COO-C2H5 + NaOH ->CH3-COONa +C2H5OH
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Khóa h c luy n thi Qu c gia PEN-C: Môn Hóa h c (Th y V Kh c Ng c)

PP gi i các bài toán đ c tr ng v Este-Lipit

n NaOH ban đ u có : 0,04 mol
n este ban đ u có : 0,1 mol
v y NaOH đã ph n ng h t ch 0,04 mol thôi -> s mol este c n c ng ch đ n 0,04 mol -> mu i Natri có s
mol là 0,04
v y cô c n thì còn l i m mu i : 0,04.82 = 3,28 (gam)
Câu 6 :
Theo gi thi t
m t ancol đ n ch c (có t kh i h i so v i oxi l n h n 1) => M ( ancol ) / 32 > 1
<=> M > 32
=> ancol đ n ch c c n tìm là C2H5 - OH ( 46 đcv)
vì 103 - 32 - 16 - 32 = 11 ( 11 đvc đ đ cm không h có thêm m t nhóm ch c nào ngoài 1 nhóm NH2 và
1 nhóm - COOH
=> amino axit ch có th ch a duy nh t 1 nhóm - NH2 và 1 nhóm - COOH
=> amino axit c n tìm là 2HN - CH2 - COOH
=>>Este X là 2HN - CH2 - COO - C2H5 ( 103 đvc)
s mol Este X là
25,75 / 103 = 0,25 mol
s mol NaOH = 1*0,3 = 0,3 mol
vì X ch ph n ng v i NaOH theo t l 1 : 1

=> n NaOH d = 0,3 - 0,25 = 0,05 mol
pt ph n ng
NaOH + 2HN - CH2 - COO - C2H5 = 2HN - CH2 - COONa + C2H5 - OH
0,25 <--- 0,25 mol .............................> 0,25 mol
sau khi cô c n dung d ch Y còn
NaOH d và mu i 2HN - CH2 - COONa ( C2H5 - OH bay h i)
m = m NaOH d + m (2HN - CH2 - COONa) = 0,05*40 + 0,25 * 97 = 26,25 g
Câu 8:
mol E : mol NaOH = 0,2 : 0,6 = 1 : 3 ==> E là este 3 ch c
R1−COO)(R2−COO)2−C3H5+3NaOH R1COONa+2R2−COONa+C3H5(OH)3
0,2------------------------------------------------------------0,2---------------0,4
kh i l ng mu i = 0,2(R1+67)+0,4(R2+67) = 43,6 => R1+2R2 = 17
=> R1=15 và R2=1=> Hai axit là HCOOH và CH3COOH => câu A
Câu 9:
Tip làm nhanh : t kh i l ng ancol và mu i tìm ra đ c m t ph ng trình liên h là
7.36R'-3.76R'=126.8
t đó bi n lu n là R'<17
=> A ho c B
thay vào A là phù h p
Câu 11:
Phơn tích đ bài: d dàng th y bài toán có th ph i s d ng Ph ng pháp B o toàn kh i l ng (bi t kh i
l ng c a 3 trong 4 ch t trong ph n ng), chú ý là c 4 đáp án đ u cho th y 2 este đã cho là no, đ n ch c
(Ph ng pháp Ch n ng u nhiên)
Ph ng pháp truy n th ng:
Áp d ng đ nh lu t b o toàn kh i l ng, ta có: mNaOH = mmuèi + mr­îu - meste = 1g
1
= 0,025 mol = n r­îu = n muèi = n este (este ®¬n chøc)
40
2, 05
= 82  axit trong este l¯ CH3COOH

Do đó, M muèi =
0, 025
0, 94
= 37, 6  2 r­îu trong este l¯ CH3OH v¯ C 2 H5OH
và M r­îu =
0, 025
 n NaOH =

ho c thay 2 b

c tính M muèi và M r­îu b ng:

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 3 -


Khúa h c luy n thi Qu c gia PEN-C: Mụn Húa h c (Th y V Kh c Ng c)

PP gi i cỏc bi toỏn c tr ng v Este-Lipit

1,99
= 79,6 2 este phi l C 3H6 O2 v C 4 H8O2
0,025
C n c vo 4 ỏp ỏn thỡ ch cú D l th a món.
Ph ng phỏp kinh nghi m:

T d ki n 2,05g ta cú th k t lu n ngay axit trong este l CH3COOH (kinh nghi m) ho c chia th tỡm
s mol ch n (CH3COONa cú M = 82).
neste = nmuối = 0,025 mol (este đơn chức)
1,99
M este =
= 79,6 2 este phi l C3 H6 O2 v C 4 H8O2 2 rượu l CH3OH v C 2 H5OH
0,025
Cõu 16:
S ph n ng th y phõn triglyxerit ó cho l:
thủy phân
C3H5 (OCO)3R1 (R2 )2
C3H5 (OH)3 + R1COOH + 2R2COOH
M este =

n C3H5 (OH)3 =

46
= 0,5 mol = n triglyxerit
92

444
= 888 R1 + 2R 2 = 715
0,5
G i CT trung bỡnh c a cỏc g c axit l: C n H 2n+1 k trong ú n l s nguyờn t C trung bỡnh v k l b t
bóo hũa trung bỡnh c a cỏc g c axit.
M triglyxerit = 41 + 44 3 + R1 + 2R 2 =

Ta cú: R = 14n + 1 k =

R1 + 2R 2

715
trong ú 1 k 14n , do ú, ta x p x 1 k 0
=
3
3

715
n 3 17 loại đáp án A v C.
14
715
4
1
1 k =
- 14 17 =
k=
R1 l C17H 33 (k = 1) v R2 l C17 H35 (k = 0)
3
3
3
V y ỏp ỏn ỳng l D. C17H33COOH v C17H35COOH.
*
Cỏch lm ny rừ rng v khoa h c h n r t nhi u so v i cỏch mũ:
R1 + 2R2 = 715 = 271 + 2 273 R1 là C17 H33 và R2 là C17 H35
Cõu 17:
n N2 = 0,7/14 = 0,025 mol ,
Vỡ 1,85 gam X th h i cú th tớch b ng v i th tớch c a 0,7 gam N2 n X = nN2 n X = 1,85/0,025 = 74
Vỡ X l este n ch c Cụng th c phõn t CxHyO2 12x + y + 32 = 74
12x + y = 42 x = 3 , y = 6
V y cụng th c c a Este l : HCOOCH2-CH3 , CH3COOCH3
Cõu 18:

Kh i l ng phõn t c a Este l : 16.5,5 = 88 , Este no n ch c cú cụng th c
CnH2n O2 14n + 32 = 88 n = 4 C4H8O2
2,2 gam este cú 2,2/88 = 0,025 mol
RCOOR + NaOH RCOONa + ROH
0,025
0,025
M mu i = 2,05 : 0,025 = 82 R + 67 = 82 R = 15 CH3
Este l C2H5-COOCH3
Ch n B
Cõu 21:
M=88 => C4H802
R n B ch c ch n cú NaOH d
n Este = 0.4 < nNaOH =0.8 ==> NaOH du ; m(mu i )=44.6-(0.8-0.4)*40 = 28.6 ;
M mu i = 28.6/0.4= 71.25 ===> ch c ch n cú mu i HCOONa (M=68 )
Tip : vỡ k cú ỏp ỏn gõy khú d => C
Hocmai.vn Ngụi tr

ng chung c a h c trũ Vi t

T ng i t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 4 -


Khóa h c luy n thi Qu c gia PEN-C: Môn Hóa h c (Th y V Kh c Ng c)

Câu 23:
Khai thác d ki n 1:
meste < mmu i  Kh i l
 lo i đáp án B và D.

Khai thác d ki n 2:
dX

H2

ng mol c a g c r

= 37  M X = 74  n X =

PP gi i các bài toán đ c tr ng v Este-Lipit

u < 23  ph i có 1 g c r

u là CH3-

22,2
= 0,3 mol = n muèi
74

23,2
- 44 - 23 = 10,33 < 15  trong sè 2 muèi ph°i cã muèi HCOONa
0,3
 lo i đáp án C.
Khai thác d ki n 3:
dX = 37  M X = 74  2 este đó ch có th là HCOOC2H5 và CH3COOCH3.
M gèc axit =

H2

V y đáp án đúng là A.

Câu 25:
CTPT cho th y X là h p ch t đ n ch c.
5
3,4
= 0,05 mol  M muèi =
= 68  HCOONa  lo¹i A
Do đó, n muèi = n este =
100
0,05
Vì s n ph m th y phân còn l i (có ch a n i đôi) không làm m t màu n c brom  ph i là xeton  C
liên k t v i nhóm –COO- mang n i đôi và có b c b ng 2  đáp án đúng là B.
Câu 27:
n(Na)=0.3 mol
Có 0.15 mol este đ n ch c tác d ng v a đ v i 0.3 mol NaOH
=> Ta có công th c c a mu i là RCOOC6H5(C6H5 là g c hidrocacbon th m)
RCOOC6H5 + 2NaOH =RCOONa + C6H5ONa +H2O
0.15 -----> 0.3 --------------> 0.15
m(H2O)=0.15*18=2.7
Áp d ng BTKL ta có:m(este)+m(NaOH)=m(mu i)+m(H2O)
=> m(este)=29.7+2.7-12=20.4
=> M(este)=136
=>M(R)=15
=> este có CTPT là CH3COOC6H5
=> có 4 CTCT th a mãn.
Câu 29 :
do t o ra 2 mu i c a 2 axit => lo i A và C
2 ch t h u c đ n ch c tác d ng v a đ v i 0,5 mol KOH
=> s mol 2 ch t h u c = 0,5 mol
s mol r u tác d ng v i NA d = 2 l n s mol H2 = 0,3 mol < s mol c a h n h p 2 ch t h u c
=> có 1 axit và 1 este

Câu 32:
 3RCOONa + C3H5(OH)3 (nh m trong đ u)
Ph n ng: (RCOO)3C3H5 + 3NaOH 
Theo b o toàn kh i l ng: m(xà phòng) = m(ch t béo) + m(NaOH) – m(glixerol)
 m(xà phòng) = 17,24 + 40*0,06 – 92*0,06/3 = 17,80 gam. (các giá tr 40, 92 và 0,02 là nh m đ c)
D ng 4: Hi u su t c a ph n ng este hóa
1. B
2. A
3. B

4. C

5. C

Câu 3 :
Do n CH3COOH = 0,1 < n C2H5OH => tính s mol ph n ng theo axit
Do t l ph n ng là 1:1:1:1 => n axit t o trên lí thuy t = n CH3COOH =0,1 mol
Mà H = 50% => n este = 0,05 => B
Câu 4:
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 5 -


Khóa h c luy n thi Qu c gia PEN-C: Môn Hóa h c (Th y V Kh c Ng c)

PP gi i các bài toán đ c tr ng v Este-Lipit

T ng t câu 3 => tính s mol este theo axit
 s mol este trên lý thuy t = 12/60 =0,2 mol
 H = (11/88)/0,2 * 100% =62,5 %
D ng 5: Bài t p v các ch s c a ch t béo
1. C
2. A
3. C
4. B

5. D

Câu 2:
T lý thuy t => ch s xà phòng hóa = ch s axit + ch s este => A
Câu 3:
Ch s axit = (0,1*0,015*56*103 )/14 = 6
Câu 4 :
n KOH c n dùng = n NaOH = 0,0045 mol
 Ch s xà phòng hóa = (4,5 * 56) / 1,4 = 180
Câu 5:
a = (7*10-3*15*40)/56 = 0,075
Giáo viên: V Kh c Ng c
Ngu n:

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Hocmai.vn

- Trang | 6 -