Kinh nghiệm rèn chữ đẹp cho học sinh tiểu học

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TP BIÊN HÒA
Đơn vị : Trường Tiểu học Trịnh Hoài Đức
Mã số: ................................

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

KINH NGHIỆM RÈN CHỮ ĐẸP
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC

Người thực hiện: NGUYỄN THỊ LỆ TUYỀN
Giáo viên chủ nhiệm lớp ( môn): 2 / 5
Lĩnh vực nghiên cứu:
- Quản lý giáo dục



- Phương pháp dạy học bộ môn: Tập viết
- Lĩnh vực khác: ....................................................... 
Có đính kèm: Các sản phẩm không thể hiện trong bản in SKKN
 Mô hình
 Phần mềm
 Phim ảnh
 Hiện vật khác

Năm học: 2011 - 2012


SƠ LƯỢC LÍ LỊCH SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I/ THÔNG TIN CHUNG VỀ CÁ NHÂN:
1. Họ và tên: NGUYỄN THỊ LỆ TUYỀN
2. Ngày tháng năm sinh: 21 / 9 / 1972

3. Nam, nữ: Nữ
4. Địa chỉ: 314 / 18 khu phố 2, phường Thống Nhất, Biên Hòa - Đồng Nai
5. Điện thoại: (CQ)/…………………… (NR); ĐTDĐ: 0919 912678
6. Fax:………………………………..

Email:……………………………….

7. Chức vụ: Giáo viên
8. Đơn vị công tác: Trường Tiểu học Trịnh Hoài Đức
II/ TRÌNH ĐỘ ĐÀO TẠO:
- Học vị (hoặc trình độ chuyên môn, nghiệp vụ) cao nhất: Đại học
- Năm nhận bằng: 2008
- Chuyên ngành đào tạo: Giáo dục Tiểu học
III/ KINH NGHIỆM KHOA HỌC:
- Lĩnh vực chuyên môn có kinh nghiệm: Dạy rèn chữ cho học sinh
Số năm có kinh nghiệm: 19
- Các sáng kiến kinh nghiệm đã có trong 5 năm gần đây:
+ Năm học 2006 – 2007 : Một vài kinh nghiệm giúp học sinh học tốt môn tập viết
lớp 2.
+ Năm học 2007 – 2008 : Rèn kĩ năng viết đẹp cho học sinh tiểu học.
+ Năm học 2008 – 2009 : Một vài kinh nghiệm khi dạy các yếu tố hình học trong
môn toán lớp 2.
+ Năm học 2009 – 2010 : Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đẹp cho học sinh tiểu
học.
+ Năm học : 2010 – 2011: Rèn đọc tốt cho học sinh lớp 2.


I/ LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Là một giáo viên tiểu học chắc hẳn ai cũng nhận thức được tầm quan trọng
của chữ viết trong hoạt động giáo dục. Như ông cha ta đã có câu: “ Nét chữ nết

người”. Nhận thấy việc rèn chữ cho học sinh rất là quan trọng nên tôi đã chọn đề
tài : “Kinh nghiệm rèn chữ đẹp cho học sinh tiểu học. ». Đề tài này đã được tôi áp
dụng trong nhiều năm, đó là:
+ Năm học 2006 – 2007 : Một vài kinh nghiệm giúp học sinh học tốt môn
tập viết lớp 2.
+ Năm học 2007 – 2008 : Rèn kĩ năng viết đẹp cho học sinh tiểu học.
+ Năm học 2009 – 2010 : Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đẹp cho học
sinh tiểu học.
Sau mỗi năm vận dụng những biện pháp và kinh nghiệm để rèn chữ cho
học sinh tôi đã rút được nhiều kinh nghiệm và qua mỗi năm tôi lại đưa thêm
những đ mới vào để rèn chữ cho học sinh và thấy rất hiệu quả.Vậy đề tài này mới
ở chỗ nào? Vận dụng hiệu quả như thế nào tôi xin trình bày như sau:
II/ TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI:
1. Cơ sở lý luận:
Người ta thường nói: Một trong những hạnh phúc lớn nhất của trẻ là được
đến trường, được học đọc, học viết. Bởi vậy vấn đề rèn luyện chữ viết cho học
sinh Tiểu học là vô cùng quan trọng và cấp thiết . Ngày nay khi công nghệ thông
tin ngày càng phát triển thì việc viết chữ dần dần trở thành thứ yếu. Tuy nhiên,
đối với giáo viên, học sinh tiểu học thì việc viết chữ vẫn chiếm một vai trò rất
quan trọng, bởi lẽ tiểu học đặt nền móng cơ bản cho toàn bộ quá trình học tập, rèn
luyện cho học sinh những phẩm chất đạo đức tốt như: tinh thần kỉ luật, tính cẩn
thận và óc thẩm mĩ. Cố vấn Phạm Văn Đồng đã nói: “Chữ viết cũng là một biểu
hiện của nết người. Dạy cho học sinh viết đúng, viết cẩn thận, viết đẹp là góp
phần rèn luyện cho các em tính cẩn thận, lòng tự trọng đối với mình cũng như với
thầy và bạn đọc bài vở của mình...”
Chính vì lí do đó năm 2002 Bộ giáo dục và Đào tạo ban hành quyết định 31
về việc thay đổi mẫu chữ viết trong trường Tiểu học gồm có 4 kiểu chữ:
+Kiểu chữ đứng nét đều.
+Kiểu chữ nghiêng nét đều
+Kiểu chữ đứng nét thanh nét đậm

+Kiểu chữ nghiêng nét thanh nét đậm
Trong đó 2 kiểu chữ nét thanh nét đậm được đặc biệt chú ý bởi khi viết kiểu
chữ này là một nghệ thuật đỉnh cao.Tuy nhiên, sau mỗi lần thay đổi như vậy lại có
những điều làm được và chưa làm được. Thực trạng chữ viết của học sinh hiện
nay còn xấu và thiếu chính xác. Các em còn viết sai, viết quá chậm hay có những
học sinh viết tốt, nhanh, làm tính giỏi nhưng viết quá xấu, trình bày không sạch
sẽ, rõ ràng thì không thể trở thành một học sinh giỏi toàn diện được. Điều đó ảnh
hưởng không nhỏ đến chất lượng học Tiếng Việt nói riêng và các môn học khác
nói chung.
2. Nội dung, biện pháp thực hiện các giải pháp của đề tài
1. Những điều kiện về cơ sở vật chất:
- Ánh sáng phòng học, bảng lớp, bàn ghế của học sinh:


Đây là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc viết chữ và sức khoẻ
của học sinh. Hiện nay hầu hết các trường Tiểu học trong nội thành đều đảm bảo
các yêu cầu cơ bản, nhất là đối với trường tôi – một trường đã có nhiều thành tích
về phong trào rèn chữ , giữ vở hiện nay. Ánh sáng phòng học đảm bảo theo tiêu
chuẩn học đường, có bảng chống loá, có dòng kẻ rõ ràng, bàn ghế đúng kích cỡ
tiêu chuẩn đối với học sinh tiểu học.
- Đồ dùng học tập của học sinh:
Từ loại bút và mực thích hợp đến cách chọn vở, chọn bảng và phấn viết
cũng được tôi lưu tâm đến. Hướng dẫn học sinh, phụ huynh tìm mua cho các em
những quyển vở có đường kẻ tin đều, rõ ràng và khi viết không bị nhoè mực.
Thực tế dạy viết hiện nay cho thấy sử dụng bảng con trong việc rèn chữ cho học
sinh, đặc biệt là học sinh lớp 1 vẫn là tối ưu nhất. Có nhiều học sinh được bố mẹ
mua cho bảng làm chất liệu mêca màu trắng, dùng bút dạ viết bảng. Dùng loại
bảng và bút này có nhiều hạn chế: bảng trơn, học sinh viết không chủ động, mực
ra đậm nhạt không đều, khi xoá dễ gây bẩn, mất vệ sinh. Hơn nữa, do bút to quá
cỡ tay cầm bút của học sinh khiến các em khó điều khiển ngòi bút khi viết chữ.

Cho nên trong buổi họp phụ huynh đầu năm, tôi đưa ra những quyển vở,
bút chì, bút mực để phụ huynh tham khảo. Riêng bảng con thì tôi thống nhất toàn
lớp để tránh tình trạng của em này thì có ô to, bảng của em kia thì có ô nhỏ sẽ gây
khó khăn khi dạy Tập viết.
- Cây bút là công cụ để tạo ra chữ viết.Để viết chữ đẹp thì cây bút cũng có
vai trò vô cùng quan trọng. Để có được cây bút phù hợp và sử dụng hiệu quả thì
việc hướng dẫn lựa chọn và cách sử dụng là cần thiết. Theo kinh nghiệm nhiều
năm giảng dạy bộ môn Viết chữ đẹp ở Nhà thiếu nhi tỉnh Đồng Nai tôi nhận thấy
học sinh sử dụng loại bút mài Thầy Ánh viết nét rất đẹp, nên đa số học sinh của
tôi khi được rèn chữ đều sử dụng loại viết này và đã đạt nhiều giải cao trong các
kì thi Viết chữ đẹp các cấp.
- Sau khi tìm hiểu những điều kiện về cơ sở vật chất tôi có thể sử dụng một
số phương pháp sau trong quá trình dạy học luyện chữ:
2. Những phương pháp sử dụng trong dạy luyện chữ thông qua các tiết học tập
viết:
a. Phương pháp kể chuyện nêu gương
Khi dạy tập viết cho học sinh, điều quan trọng là phải gây được hứng thú,
làm cho học sinh yêu thích rèn viết chữ đẹp từ đó các em say mê và quyết tâm rèn
chữ cho đẹp. Giáo viên có thể nêu những gương sáng về rèn chữ viết,cần nêu
ngay những gương người thật việc thật, ví dụ: Em A chữ viết đẹp nhất trường, các
em hãy quan sát chữ viết của bạn và học tập. Giáo viên có thể phô tô các bài viết
của học sinh đạt giải cấp thành phố, cấp tỉnh, cấp quốc gia để làm mẫu cho các
em,đồng thời động viên các em nếu cố gắng, kiên trì rèn luyện thì chữ viết của
các em cũng đạt được như vậy thậm chí có thể đẹp hơn. Khi đã gây được hứng
thú cho học sinh, lúc đó các em rất thích rèn viết chữ đẹp. Cô giáo lúc này sẽ cung
cấp các bài tập để rèn kĩ năng viết.
b. Phương pháp đàm thoại gợi mở
Sử dụng trong giai đoạn đầu của tiết học để hướng dẫn học sinh phân tích
nhận xét cấu tạo của chữ cái, độ cao, độ rộng con chữ, nét giống nhau và khác biệt
giữa con chữ mới với con chữ đã học từ trước. Giáo viên đặt câu hỏi và định

hướng cho học sinh trả lời.


c. Phương pháp trực quan
Trong luyện viết cho học sinh thì đồ dùng trực quan có tác dụng không nhỏ,
nó hỗ trợ và là phương tiện giúp cho việc luyện viết của học sinh. Những đồ dùng
này nhằm mục đích là giúp học sinh khắc sâu những biểu tượng về chữ viết, có ý
thức viết đúng mẫu và tạo không khí sôi nổi, phấn chấn trong quá trình dạy viết
chữ theo hướng “Đổi mới phương pháp dạy học”. Đồ dùng trực quan có thể sử
dụng trong quá trình dạy bài mới, luyện tập hoặc củng cố bài học.
Sử dụng khi hình thành biểu tượng về chữ cho các em.Phương tiện trực
quan là chữ mẫu: Chữ mẫu in sẵn, chữ phóng to trên bảng, chữ trong vở tập viết,
hộp chữ mẫu, hoặc một bài viết đẹp, chữ của giáo viên khi sửa chấm bài... Chữ
mẫu phải đúng quy định, rõ ràng và đẹp.Bảng mẫu chữ cần cố định thường xuyên
để giáo viên có thể chủ động sử dụng khi cần thiết không chỉ trong giờ Tập viết
mà ngay trong cả những môn học khác khi có học sinh viết chưa đúng mẫu chữ.
Để việc rèn chữ được lồng vào trong tất cả các môn học hiệu quả, ở trường tôi các
bảng đều được kẻ ô li để giáo viên dễ dàng trong việc rèn chữ cho các em.
Cần đưa giáo cụ trực quan là chữ viết mẫu được in sẵn từng chữ cái, bảng
chữ cái. Đây là việc làm để cung cấp cho học biểu tượng về chữ viết, chưa cung
cấp được kĩ năng viết. Ngoài việc đưa chữ mẫu, chữ phóng to trên bảng thì quan
trọng nhất vẫn là nét chữ giáo viên . Chữ giáo viên phải chuẩn, đúng mẫu, biết
được học sinh viết đúng chỗ nào và sai chỗ nào, chỗ nào cần chỉnh sửa đó là điều
quan trọng nhất. GV viết chưa đẹp, chưa đúng thì HS không thần tượng, đã không
thần tượng thì các em chê liền.
Khi dạy chữ viết giáo viên vừa viết, vừa phân tích từng nét của chữ cái
hoặc từng kĩ thuật nối liền nét các con chữ trong một chữ.Việc viết mẫu của giáo
viên còn có tác dụng tạo niềm tin cho học sinh, mặt khác học sinh cũng dễ tiếp
thu hơn, tạo điều kiện cho việc rèn kĩ năng viết liền mạch, viết nhanh. Khi chấm
bài, chữa bài, lời phê, chữ viết của giáo viên được học sinh quan sát như một loại

chữ mẫu. Vì vậy giáo viên cũng phải chú ý rèn chữ viết cho mình được đúng mẫu,
rõ ràng, đều, đẹp. Ngoài ra khi dạy viết chữ giáo viên cũng chú ý đọc mẫu các chữ
đó. Đọc đúng cũng góp phần quan trọng để đảm bảo viết đúng. Điều quan trọng
nhất khi dạy viết chữ hoa vẫn là cho học sinh biết điểm đặt bút và điểm dừng bút
để học sinh viết đúng quy trình viết chữ.
Ví dụ: Hướng dẫn bài Tập viết “Chữ A hoa”
Giáo viên treo chữ mẫu và giảng: Từ điểm đặt bút ở đường kẻ ngang thứ 3,
viết nét móc ngược (trái) từ dưới lên, nghiêng về bên trái và lượn ở phía trên,
dừng bút ở đường kẻ 6. Từ điểm dừng bút của nét 1, chuyển hướng bút viết nét
móc ngược phải, dừng bút ở đường kẻ ngang 2, (vừa nói, giáo viên vừa di chuyển
viên nam châm ở phía sau tờ bìa).
Giáo viên giảng tiếp: Cô lia bút lên khoảng giữa của thân chữ (trên đường
kẻ ngang thứ 3 một chút), viết nét lượn ngang mềm mại chia đôi con chữ.
d.Phương pháp luyện tập thực hành
Sử dụng để hình thành kĩ năng viết chữ cho học sinh.Đây là một phương
pháp cực kì quan trọng. Chữ viết, tập viết chữ có tính chất thực hành. Phải thường
xuyên nhắc nhở học sinh ở mọi lúc mọi nơi, không chỉ ở môn tập viết mà còn ở
tất cả các môn khác, môn nào cũng cần chữ viết để ghi nội dung bài. Các bài tập
cho học sinh luyện tập cần chú ý. Các chữ có nét giống nhau thì cùng xếp vào một
nhóm để rèn. Rèn chữ với số lượng ít nhưng lặp lại nhiều lần với yêu cầu cao dần.
Cho học sinh viết đi viết lại nhiều lần một bài để giáo viên dễ dàng nhận ra lỗi sai


của học sinh đồng thời cũng dễ nhận xét sự tiến bộ của học sinh.Hướng dẫn học
sinh luyện tập phải tiến hành từ thấp nên cao, tăng dần độ khó để học sinh dễ tiếp
thu: viết đúng rồi viết nhanh viết đẹp. Việc luyện chữ phải được tiến hành một
cách đồng bộ ở lớp cũng như ở nhà, phân môn tập viết cũng như các môn khác,
môn học khác.
Khi học sinh luyện tập viết chữ, giáo viên cần chú ý uốn nắn để các em cầm
bút đúng và ngồi đúng tư thế. Nơi ngồi viết cần phải đảm bảo đủ ánh sáng, ghế

ngồi viết phải phù hợp với chiều cao của học sinh
*Các hình thức luyện tập:
+ Tập viết chữ trên bảng lớp: Khi kiểm tra bài cũ, hoặc sau bước giải thích
cách viết chữ, bước luyện tập viết chữ ở lớp.
+ Tập viết chữ vào bảng con của học sinh: Trước khi tập viết giáo viên cần
chú ý nhắc nhở học sinh lau bảng từ trên xuống, cách sử dụng và bảo quản phấn,
cách lau tay sau khi viết. Khi viết xong giơ bảng lên để kiểm tra theo lệnh của
giáo viên. Cần chú ý giữ trật tự trong lớp khi dùng hình thức này và nên tận dụng
hai mặt bảng.
+ Luyện tập trong vở tập viết: Giáo viên cần hướng dẫn tỉ mỉ nội dung và
yêu cầu về kĩ năng của từng bài viết. Trước khi học sinh viết giáo viên cần nhắc
nhở một lần nữa về tư thế ngồi viết cách cầm bút và để vở.
+ Luyện tập viết chữ khi học các môn học khác: Giáo viên phải có những
yêu cầu về chữ viết của học sinh khi học những môn học khác. Coi chữ viết là
một trong những tiêu chuẩn kiểm tra và đánh giá tất cả các môn học.
e. Phương pháp chia nhóm (Phần hướng dẫn này tôi sử dụng khi dạy rèn
chữ cho đội năng khiếu viết chữ đẹp của trường cùng với học sinh có nhu cầu
viết chữ đẹp)
Căn cứ vào đặc điểm của từng chữ cái, căn cứ vào các nét đồng dạng giữa
các chữ cái trong bảng chữ cái, căn cứ vào kích thước quy trình viết các chữ cái.
Chúng ta có thể chia nhóm chữ như sau:
* Chữ thường có thể chia làm 3 nhóm.
- Nhóm 1 : i, u, ư, t, p, y, n, m, v, r, s
- Nhóm 2 : l, b, h, k
- Nhóm 3 : o, ô, ơ, a, ă, â, d, đ, q, g, c, e, ê, x
Cần chú ý khi dạy các chữ thường là phân tích kĩ chữ đầu tiên của nhóm.
Dựa vào nét chữ đồng dạng với đầu nhóm, giáo viên cho học sinh tự rèn các chữ
còn lại chú ý nhắc học sinh rèn kĩ các nét cơ bản.
* Chữ hoa.
Dựa và các nét chữ đồng dạng ta chia chữ cái viết hoa thành các nhóm như sau:

- Nhóm 1 gồm các chữ: A, Ă, Â, M, N
- Nhóm 2 gồm các chữ: P, R, B, D, Đ
- Nhóm 3 gồm các chữ: C, E, Ê, G, L, S, T
- Nhóm 4 gồm các chữ: I, K, H, V
- Nhóm 5 gồm các chữ: O, Ô, Ơ, Q, Q
- Nhóm 6 gồm các chữ: U, Ư, X, Y
-Việc chia nhóm như vậy sẽ giúp học sinh so sánh được cách viết các chữ,
tìm ra những điểm giống nhau và khác nhau. Từ đó, học sinh nắm chắc được cách
viết và các em sẽ viết được chuẩn hơn, đẹp hơn. Vì vậy, tôi cũng cho các em
luyện thêm cách viết theo nhóm trong các tiết hướng dẫn học ôn tập.


- Để phục vụ tốt cho việc dạy bằng phương pháp chia nhóm tôi có một đĩa
Flash về cấu tạo các loại chữ hoa do trung tâm Ánh Dương tặng, nhằm cho học
sinh thấy được cấu tạo các con chữ, điểm đặt bút, dừng bút cũng như quy trình
viết chữ hoa một cách rõ nét hơn. Khi dạy và minh họa bằng đĩa này tôi nhận thấy
tiết học rất sinh động, gây được chú ý và hứng thú học tập cho học sinh khi học
môn tập viết và các em viết chữ hoa cũng đúng mẫu hơn. Đưa Flash vào dạy tập
viết chính là điểm mới trong sáng kiến kinh nghiệm của tôi so với các sáng kiến
kinh nghiệm của những năm trước mà tôi tham gia dự thi.
3. Tư thế ngồi và cách cầm bút:
Để giúp các em viết được những nét chữ đúng mẫu, đẹp tôi đã hướng dẫn
cả lớp tư thế ngồi viết: ngồi tư thế ngay ngắn, lưng thẳng, không được tì ngực vào
cạnh bàn, đầu hơi cúi, mắt cách trang giấy khoảng 25 – 30 cm”. Tư thế ngồi viết
không nay ngắn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến chữ viết. Ngồi nghiêng vẹo sẽ kéo theo
chữ viết không thẳng, bị lệch dòng. Không những thế còn có hại cho sức khoẻ: sẽ
bị cận nếu chúi sát vở, vẹo cột sống, gù lưng... nếu ngồi viết không ngay ngắn.
Trước mỗi giờ viết bài, đặc biệt là giờ học Tập viết tôi thường yêu cầu các em
nhắc lại tư thế ngồi viết câu hỏi: “Muốn viết đẹp con phải ngồi thế nào?”. Dần
dần, các em sẽ có thói quen ngồi đúng tư thế.

TƯ THẾ NGỒI HỌC ĐÚNG

TƯ THẾ NGỒI HỌC SAI